PLANZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGOWOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego jest podstawą formułowania zasad realizujących politykę przestrzenną województwa i organizujących jego strukturę przestrzenną w sposób uwzględniający założenia polityki przestrzennej państwa, określone w dokumencie pt. "Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju" oraz tworzący warunki przestrzenne do realizacji ustaleń strategii rozwoju województwa, przedstawionych w dokumencie pt. "Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2015"

Podstawą prawną sporządzenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego są:

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa stanowiąca, że zarząd województwa przygotowuje projekt planu zagospodarowania przestrzennego województwa, uchwalany następnie przez sejmik województwa.

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym oraz zastępująca ją ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowiące, że do zadań samorządu województwa należy kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej w województwie, w tym sporządzanie i uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego województwa.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego

- Plan dotyczy obszaru województwa i jest adresowany do:

- podmiotów samorządowych, rządowych i

pozarządowych

- środowisk gospodarczych

- stowarzyszeń

- obywateli nim zainteresowanych

Cele

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego ma w okresie najbliższych kilkunastu lat odegrać zasadniczą rolę w sterowaniu przyszłością regionu tak by w optymalny sposób wykorzystywać istniejące zasoby i szanse, zapewniając przez to województwu długotrwały, zrównoważony rozwój.

Cele

Celem opracowania Planu jest wypracowanie

podstawowego dokumentu planowania

strategicznego dla kształtowania i prowadzenia

publicznej polityki, określającego działania, poprzez

które samorząd województwa będzie wpływać na

rozmieszczenie funkcji w przestrzeni i ich wzajemne

powiązanie, w sposób uwzględniający założenia

polityki przestrzennej państwa i tworzący warunki

do realizacji ustaleń strategii rozwoju województwa.

Funkcje

Koordynacyjna - pozwala w Planie ustalać różne zamierzenia pod względem czasu i miejsca ich realizacji, funkcjonowania oraz efektów końcowych – obejmuje więc także funkcje organizacyjne, regulacyjne i negocjacyjne.

Kontrolna – porównywanie zamierzeń z osiągnięciami i dokonywanie ocen skuteczności działania podmiotów realizujących zadania Planu

Promocyjna - eksponowanie atrakcyjność celów, których realizacja jest szczególnie pożądana z punktu widzenia rozwoju województwa jako całości, jak i z punktuwidzenia atrakcyjności dla kapitału zewnętrznego

Części składowe planu

Część tekstowa, w skład której wchodzą:

-DIAGNOZA – ocena stanu obecnego zagospodarowania przestrzennego województwa oraz ustalenie problemów.

- USTALENIE PLANU - wybór celów i kierunków działania,

- SPOSOBY REALIZACJI PLANU - wskazania dotyczące kwestii realizacji planu,

- MONITORING - wskazania dotyczące kontroli realizacji ustaleń planu,

Części graficznej, składającej się z plansz tematycznych dot. istniejącego stanu zagospodarowania, kierunków polityki przestrzennej oraz zadań i inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym

I. Diagnoza

I. Diagnoza

Województwo śląskie stanowi największą koncentrację ludności w Polsce oraz jedną z największych w Europie. Obszar ten jest także najbardziej zurbanizowanym obszarem w Polsce. Gęsta sieć osadnicza w powiązaniu z największym w Polsce potencjałem gospodarczym, tworzy silny węzeł innowacyjności.

Sieć transportowa i komunikacyjna

- Województwo śląskie położone jest na przecięciu transeuropejskich korytarzy transportowych.

- posiada najwyższe w Polsce wskaźniki gęstości dróg i linii kolejowych

- Port i Kanał Gliwicki oraz rzeka Odra zapewniają transport towarów zwłaszcza masowych i wielkogabarytowych do Bałtyku, a dzięki powiązaniom z kanałami żeglugi śródlądowej w Niemczech również do wielu portów rzecznych i morskich Europy Zachodniej.

- Międzynarodowy Port Lotniczy „Katowice” w Pyrzowicach, o potencjale lotniska międzykontynentalnego, położony w trójkącie trzech lotnisk znajdujących się w bliskiej odległości od siebie (ok. 80 km): Katowice-Pyrzowice, Kraków-Balice, Mosnov pod Ostrawą w Czechach.

Sieć transportowa i komunikacyjna

- Województwo śląskie położone jest na przecięciu transeuropejskich korytarzy transportowych.

- posiada najwyższe w Polsce wskaźniki gęstości dróg i linii kolejowych

- Port i Kanał Gliwicki oraz rzeka Odra zapewniają transport towarów zwłaszcza masowych i wielkogabarytowych do Bałtyku, a dzięki powiązaniom z kanałami żeglugi śródlądowej w Niemczech również do wielu portów rzecznych i morskich Europy Zachodniej.

- Międzynarodowy Port Lotniczy „Katowice” w Pyrzowicach, o potencjale lotniska międzykontynentalnego, położony w trójkącie trzech lotnisk znajdujących się w bliskiej odległości od siebie (ok. 80 km): Katowice-Pyrzowice, Kraków-Balice, Mosnov pod Ostrawą w Czechach.

Gospodarka na Śląsku

- zróżnicowany gałęziowo przemysł: motoryzacyjny, elektromaszynowy, przetwórstwa spożywczego, aparatury pomiarowej i medycznej, tradycyjny – górniczy i hutniczy,

- zróżnicowane i wyspecjalizowane w skali kraju usługi np. w zakresie kardiochirurgii, czy targowo–wystawienniczej,

- działalność naukowo–badawcza reprezentowaną przez znaczną ilość jednostek badawczo rozwojowych oraz szkolnictwo wyższe.

Gospodarka na Śląsku

Gospodarka na Śląsku- dalszy rozwój województwa jest uwarunkowany przez

wykorzystanie różnorodnego i unikalnego potencjału kulturowego, przyrodniczo-krajobrazowego, naukowo-badawczego a także istniejących i projektowanych elementów infrastruktury technicznej

Poniżej: model równoważenia rozwoju wg wstępnej koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju

.

Sieć osadnicza na ŚląskuWojewództwo śląskie składa się z gęstej sieci osiedli o

zróżnicowanej wielkości, stosunkowo dobrze ze sobą powiązanych transportowoi charakteryzuje się wysokim stopniem urbanizacji

- głównymi elementami systemu osadniczego województwa śląskiego są aglomeracje: Górnośląska, Rybnicka, Bielska i Częstochowska, jako centra obszarów metropolitalnych.

- nasilający się proces urbanizacji stref podmiejskich aglomeracji powoduje zagospodarowanie najbliżej położonych małych miast i gmin wiejskich

Sieć osadnicza na Śląsku

System transportowy

Województwo śląskie jest położone w obszarze węzłowym dwóch głównych europejskich korytarzy wymiany i komunikacji, które biegną z Zachodu na Wschód i z Północy na Południe Europy, są to:

-Korytarz III dla relacji (Madryt – Paryż - Bruksela) Berlin – Wrocław – Katowice – Kraków – Kijów (Azja),

- Korytarz VI dla relacji (Helsinki) Sztokholm - Gdańsk – Katowice – Żylina - (Budapeszt – Ateny), z odgałęzieniem VIB dla relacji Częstochowa - Ostrawa (Wiedeń – Wenecja)

System transportowy

System transportu drogowego

Systemy infrastruktury technicznej

- prawie wszystkie gminy województwa wyposażone są w sieć wodociągową w ramach zbiorowych systemów zaopatrzenia w wodę a wydajności ujęć i wodociągów regionalnych są niewykorzystane, posiadane rezerwy zabezpieczają dalszy rozwój osadnictwa, wymagane są jednak działania usprawniające funkcjonowanie systemu i podnoszące jakość produkowanej wody.

- system elektroenergetyczny zapewnia dostawę energii elektrycznej w ilościach gwarantujących pokrycie potrzeb całego regionu

-Sieć gazociągów wysokiego ciśnienia stanowiąca fragment systemu krajowego jest nierównomiernie rozmieszczona na terenie województwa i wymaga rozbudowy.

Nowe technologie na Śląsku

W 2002 roku województwo śląskie rozpoczęło współpracę z województwami: małopolskim, opolskim i dolnośląskim, dotyczącą budowy strefy zaawansowanych technologii teleinformatycznych na terenach wzdłuż autostrady A4 – pod nazwą „Autostrada firm nowych technologii” (lokalizacja parków technologicznych, parków przemysłowych itp.). Współpraca ta ma na celu pozyskiwanie inwestorów i rozwój przemysłu zaawansowanych technologii.

Zasoby środowiska

Środowisko naturalne i obszary jego ochrony

Woj. śląskie znajduje się w obrębie Niżu Środkowoeuropejskiego, Wyżyn Polskich oraz Karpat Zachodnich z Podkarpaciem; To położenie decyduje o bioróżnorodności terenów.

Na wielkoprzestrzenne formy ochrony przyrody i krajobrazu na terenie województwa składa się (w roku 2004):

61 rezerwatów przyrody, które łącznie zajmują powierzchnię

3 691.90 ha (ok. 0.3% powierzchni województwa);

8 parków krajobrazowych (zajmują powierzchnię 229 495,04 ha, co stanowi ok. 18,5% powierzchni województwa)

22 obszary chronionego krajobrazu - łącznie z otulinami parków

krajobrazowych,

16 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych,

otulina „Babiogórskiego Parku Narodowego”

„Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju” wskazuje na potrzebę zachowania lub odtworzenia ekologicznej struktury przestrzeni przyrodniczej, W tym celu podejmowane są działania utworzenia:

1) Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000

ma ona na celu ochronę różnorodności biologicznej na terytorium Unii Europejskiej poprzez zachowanie naturalnych siedlisk oraz gatunków dzikiej flory i fauny.

2) Krajowy System Obszarów Chronionych ECONET- Polska (stanowiony przez obszary węzłowe i korytarze ekologiczne) na terenie województwa tworzą:

• 7 obszarów węzłowych – (rangę międzynarodową mają: Jura Krakowsko-Częstochowska oraz Beskid Żywiecki);

• 9 korytarzy ekologicznych (z czego dwa: doliny rzek Odry i Wis ły są najbardziej istotne w skali międzynarodowej)

Geologia

Województwo śląskie jest bardzo zróżnicowane pod względem morfologicznym i geologicznym

Skutkiem geologicznej róznorodności są rozmaite surowce. Na terenie województwa występują różnorodne udokumentowane złoża surowców mineralnych,które podlegają ochronie przed zainwestowaniem, bądź ograniczeniom w użytkowaniu i zagospodarowaniu

Wody

Województwo śląskie jest obszarem, przez który płyną dwie największe w Polsce rzeki – Wisła i Odra.

Województwo położone jest na wododziale tych rzek, przez jego obszar przebiega również europejski dział wodny.

Zasoby wodne województwa śląskiego charakteryzują się niewielką zasobnością wynikającą z naturalnych cech hydrogeologicznych, a stosunki wodne są zniekształcone w wyniku przeobrażenia powierzchni terenu i koryt rzecznych oraz odprowadzania do wód płynących znacznej ilości ścieków przemysłowych, komunalnych i wód kopalnianych, w tym wód zasolonych

Lasy

Lesistość województwa wynosi 31,6% (średnia w kraju - 28,5%). Powierzchnia leśna stale się zwiększa, głównie w wyniku przejmowania gruntów Skarbu Państwa do zalesień, średnio około 150 do 200 ha rocznie. Jednocześnie duża powierzchnia gruntów leśnych przekazywana jest na cele nieleśne, głównie pod zabudowę mieszkaniową, komunikację i infrastrukturę techniczną (średnio rocznie 80 do 100 ha).

Gleby

Użytki rolne są główną formą wykorzystania ziemi w województwie śląskim. W roku 2001 zajmowały 520,9 tys. ha, co stanowiło 42,2% powierzchni ogólnej województwa, z czego ok. 24% tych użytków znajduje się w granicach administracyjnych miast, co wyróżnia województwo w skali kraju.

Istotnym zagrożeniem dla przydatności rolniczej gleb jest postępujący proces ich degradacji, będący wynikiem rozwoju przemysłu i działalności górniczej, wyrażający się zanieczyszczeniem gleb metalami ciężkimi oraz trwałymi przekształceniami terenu

Tereny poprzemysłowe w województwie śląskim

Województwo śląskie to region posiadający bogate i różnorodne dziedzictwo kulturowe, odrębność i specyfikę regionu podkreślają historyczne obiekty i zespoły zabudowy, w tym do najbardziej charakterystycznych należą te, związane z rozwojem przemysłu na Górnym Śląsku (na przykład: zabudowa szybu “Sobieski” w Radlinie, zabudowa dawnego szybu “Alfred” w Katowicach, zabudowa dawnego szybu “Franciszek” i “Andrzej” w Rudzie Śląskiej;

walory krajobrazowe województwa stanowią potencjalną bazę między innymi dla rozwoju turystyki (na przykład piesze wędrówki czy wycieczki rowerowe).

Szlaki turystyczne i rowerowe

Najcenniejsze elementy dziedzictwa kulturowego podlegające ochronie:

• Klasztor i sanktuarium na Jasnej Górze;

• Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych oraz Sztolni Czarnego Pstrąga;

• około 3800 obiektów architektury, liczne cmentarze, zespoły parkowe, obiekty przemysłu i techniki oraz układy urbanistyczne i około 230 stanowisk archeologicznych;

Sztolnia Czarnego Pstrąga Klasztor na Jasnej Górze