krivično pravo

7/21/2019 Krivično Pravo

http://slidepdf.com/reader/full/krivicno-pravo-56da0e9317cb6 1/25

FOUNDATION

Finansirala

Europska unija

Projekat

implemenrali:

1. Uvod

2. Šta je međunarodno

krivično pravo?

3. Opšta načela

4. Međunarodni krivični

sudovi

5. Primjena u domaćim

pravnim sistemima

6. Genocid

7. Zločini protiv čovječnosti

8. Ratni zločini

9. Oblici krivične odgovornosti:

izvršilaštvo i saizvršilaštvo

10. Oblici krivične odgovornosti:odgovornost nadređenog

11. Odbrana i osnove za

isključenje odgovornosti

12. Krivični i dokazni

postupak

13. Odmjeravanje kazne

14. Žrtve i svjedoci

15. Saradnja i međusobna

pravna pomoć

Međunarodno krivično

pravo i praksa

Materijali za praktičnu obuku

Šta je

međunarodno

krivičnopravo?

dio projekta Pravda i ratni zločini

koji je fnansirala Europska unija

Izradio Internaonal Criminal Law Services (ICLS)



NASTAVNA OBLAST 2.ŠTA JE MEĐUNARONO

KRIVIČNO PRAVO?

Dio OSCE-ODIHR/ICTY/UNICRI projekta „Porška prenošenju znanja i materijala u premetima

ratnih zločina MKSJ-a omadim suovima“

International Criminal Law Services (ICLS)


http://slidepdf.com/reader/full/krivicno-pravo-56da0e9317cb6 3/25i

Prikazi i oznake koji su korišteni u ovoj publikaciji kao i prezentacija materijala ne porazumijeva

izražavanje bilo kakvog mišljenja u ime Sekretarijata Ujeinjenih nacija, Međunaronog krivičnog

sua za bivšu Jugoslaviju (MKSJ), Organizacije za sigurnost i saradnju u Evropi (OSCE) – Ureda za

demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR) ili International Criminal Law Services (ICLS) u

vezi sa pravnim statusom bilo koje zemlje, teritorije, graa, poručja ili njihovih organa vlasti ili u

vezi sa razgraničenjem njihovih teritorija, onosno granica.

Autorska prava © ICLS – OSCE-ODIHR



ii

SADRŽAJ

2. Šta je međunarono krivično pravo? ................................................................................ 1

2.1. Uvod ................................................................................................................................ 1

2.1.1. Opis nastavne oblasti ............................................................................................... 12.1.2. Ishodi nastavne oblasti ............................................................................................. 1

2.2. Šta je međunarono javno pravo? .................................................................................... 4

2.3. Šta je međunarono krivično pravo? ................................................................................ 4

2.4. Izvori MKP ........................................................................................................................ 5

2.4.1. Pregled pet izvora MKP ............................................................................................ 6

2.4.2. Ugovorno pravo ....................................................................................................... 7

2.4.3. Međunarono običajno pravo ................................................................................ 10

2.4.4. Ostali izvori MKP .................................................................................................... 13

2.4.5. Hijerarhija između običajnog i ugovornog prava i jus cogens................................... 14

2.5. Načela i oblici tumačenja MKP ........................................................................................ 152.6. Onos između međunaronog humanitarnog prava, prava ljuskih prava i MKP ............ 17

2.7. Dodatna literatura .......................................................................................................... 19

2.7.1. Literatura ............................................................................................................... 19

2.7.2. Članci ..................................................................................................................... 20

2.7.3. Zakoni, sporazumi i drugi akti međunaronog prava............................................... 20



MATERIJALI ZA OBUKU IZ MEĐUNARONOG KRIVIČNOG PRAVA I PRAKSE ICLS

1

2. ŠTA JE MEĐUNARODNO KRIVIČNO PRAVO?

2.1.

UVOD

Predmetni materijal za obuku pripremljen je od strane International Criminal Law Services (ICLS)

u okviru projekta OSCE-OIHR/ICTY/UNICRI, po nazivom „Prava i ratni zločini“, koji finansira

Europska unija. Uvone napomene o načinu korištenja materijala saržane su u nastavnoj oblasti

1., koja također obuhvada i ogleni premet/stuiju slučaja i hipotetičke primjere koji se mogu

koristiti u nastavi, te i druge korisne dodatke. Materijali su namijenjeni da edukatorima iz oblasti

prava u Bosni i Hercegovini (BiH), Hrvatskoj i Srbiji posluže prvenstveno kao izvor i srestvo za

obuku, ali su također previđeni za prilagođavanje i upotrebu u rugim pravnim sistemima u

regionu. Ka je to bilo potrebno, uvrštena su pitanja za raspravu, sugestije i ruge napomene

korisne za nastavu. Naalje, eukatori se postiču a materijale prilagoe potrebama polaznika i

konkretnim okolnostima svakog preavanja. Eukatori se također postiču a materijale po

potrebi ažuriraju posebno u pogleu nove suske prakse ili izmjena i opuna krivičnih zakona usvojim relevantnim pravosudnim sistemima.

U svakoj nastavnoj oblasti aje se opšti pregle međunaronog krivičnog prava koji je relevantan

za predmet same oblasti, nakon čega se prelazi na raspravu o mjeroavnom pravu i suskoj

praksi u BiH, Hrvatskoj i Srbiji. U materijalima se koristi najrelevantnija i dostupna sudska praksa.

Treba napomenuti a u slučajevima u kojima je citirana prvostepena presua, autori teksta

posebno su voili računa a osiguraju a je io na koji se pozivaju potvrđen u žalbenom

postupku. Eukatorima može biti o koristi a raspravljaju i o rugim premetima koji također

mogu biti relevantni ili ilustrativni za svaku temu, te da polaznike zamole da govore o

predmetima sa kojima su se susretali i iskustvima koja su imali.

2.1.1.

OPIS NASTAVNE OBLASTI

U okviru premetne oblasti obrađuju se osnovni koncepti na kojima se temelji međunarono

krivično pravo (MKP). MKP se opisuje kao podgrupa međunaronog javnog prava, povlače se

osnovni izvori MKP, te se pojašnjava kako te izvore tumače međunaroni krivični suovi. U ovoj

nastavnoj oblasti posebno se obrađuju ugovorno pravo i međunarono običajno pravo. Također,

daje se kratki osvrt na onose između MKP, međunaronog humanitarnog prava i

međunaronog prava ljudskih prava. Cilj ove oblasti je a se učesnicima približe osnovni

koncepti koji predstavljaju osnov prava koje se primjenjuje na međunaronim suovima, te

prava koje se primjenjuje na mnoga međunarona krivična jela koja se procesuiraju pre

omadim suovima u BiH, Hrvatskoj i Srbiji. Molimo a imate u viu a se u okviru nastavne

oblasti br. 5. obrađuje primjena međunaronog prava u svakom o naveenih omadih pravnih

sistema.

2.1.2. ISHODI NASTAVNE OBLASTI

Na kraju ove oblasti, polaznici treba da razumiju:

Pet osnovnih izvora međunaronog krivičnog prava;



ŠTA JE MKP?

2

NASTAVNA OBLAST 2.

Razliku između ugovornog i običajnog prava;

Kako se tumače ugovori;

Kako primijeniti običajno pravo pre nacionalnim i međunaronim suovima i, posebno,

koji su okazi potrebni za utvrđivanje elemenata krivičnih jela ustavnovljenih običajnim

pravom;

Hijerarhiju između običajnog i ugovornog prava i jus cogens; i

Onos između MKP, ljuskih prava i humanitarnog prava.




3

Napomene za edukatore:

U predmetnoj oblasti postavljaju se temelji za sve ključne koncepte pojašnjene u

oblastima koji slijede. Od ključnog je značaja a polaznici obrate pažnju na osnovna

načela obrađena u ovoj oblasti. Ista se ne treba posmatrati tek kao odjeljak od

interesovanja, ved kao ojeljak iz kojeg pravo potiče.

Potrebno je ohrabriti polaznike a istraže izvore međunaronog prava i načine na

koje ovaj korpus prava funkcioniše. Uzevšti u obzir a je ovo najčešde prva oblast koji

se prestavlja, moža bue teško zaržati pažnju polaznika o samog početka.

Međutim, imajte na umu a mnogi izvori međunaronog prava imaju slične panane

u nacionalnom pravu; treba naglasiti sličnosti između pristupa međunaronog prava i

prakse relevantnog nacionalnog prava. Za edukatore je važno a povuku ove paralele

i daju primjere načina na koji shvatanje ovih koncepata može irektno pomodipolaznicima u obavljanju njihovog pravničkog posla. Edukatori mogu uključiti

polaznike u iskusiju postavljanjem sljeedih pitanja:

o Da li nacionalni suovi u regiji primjenjuju ili na rugi način koriste nepisano

pravo? a li to uključuje međunarono običajno pravo? Ukoliko je odgovor

potvrdan, navesti primjere.

o Na koji način omada suska praksa definira međunarono običajno pravo,

ukoliko ga uopšte definira?

o

Da li je nacionalna pravna praksa uspostavila neku hijerarhiju između ugovora

ratifikovanih o strane ržave, međunaronog običajnog prava i omadeg

nacionalnog zakonodavstva?

o

Kako i zašto se na omadim suovima u regiji koriste stručni raovi i praksa,

ugovori koji su ratifikovani ali nisu oomadeni, te mjeroavni akti međunaronih

krivičnih suova?

o

a li su se pitanja tumačenja međunaronog prava pojavila na suđenjima za

ratne zločine pred omadim sudovima u regiji?

o

Koji se primjeri iz prakse međunaronih krivičnih suova i omadih sudova iz

regije mogu koristiti a se pokaže kako i zašto se razni izvori međunaronog

prava koriste za utvrđivanje važedeg prava?

U praksi, pomodni izvori međunaronog prava često igraju ulogu koja je mnogo

važnija nego što to njihova pomodna narav u teoriji implicira. Suovima nije uvijek

jasno a li ove pomodne izvore koriste kao srestvo za tumačenje prava ili kao

neposredne izvore prava. Primjeri iz prakse mogu se koristiti da razjasne ove i druge

važne aspekte po pitanju izvora međunaronog krivičnog prava.

Ogleni premet saržan je u nastavnoj oblasti br. 1 i može se koristiti radi poticanja

polaznika na iskusiju o tome a li je oređeno krivično jelo proisteklo iz činjeničnog

opisa kažnjivo u njihovim pravnim sistemima, a na osnovu nacionalnog

zakonodavstva, važedeg ugovornog prava i/ili međunaronog običajnog prava.



ŠTA JE MKP?

4

NASTAVNA OBLAST 2.

2.2. ŠTA JE MEĐUNARONO JAVNO PRAVO?

Uopšteno govoredi, međunarono javno pravo reguliše postupanja ržava, te njihovu

međusobnu interakciju i interakciju sa građanima na iniviualnoj osnovi. Međuna rodno javno

pravo obuhvata pravila i načela koja regulišu postupanje, prava i obaveze ržava i međunaronihorganizacija, kao i onose između ržava.

2.3. ŠTA JE MEĐUNARONO KRIVIČNO PRAVO?

Međunarono krivično pravo je pogrupa međunaronog javnog prava i glavni je predmet

obrae u ovim materijalima. I ok se međunarono pravo uglavnom tiče međuržavnih onosa,

međunarono krivično pravo onosi se na pojeince. Međunarono krivično pravo posebno

stavlja odgovornost na individualna lica – ne ržave ili organizacije – i propisuje i sankcioniše

djela koja su prema međunaronom pravu efinisana kao krivična.

Međunarono krivično pravo relativno je novi korpus prava, a njegovi aspekti nisu ujenačeni,

niti su opštevažedi. Na primjer, neki aspekti prava koji su jedinstveni za MKSJ ne oražavaju

međunarono običajno pravo, te se također razlikuju o prava koje se primenjuje pred MKS.

Iako postoje različita tumačenja kategorija međunaronih krivičnih jela,1 ovi materijali odnose

se na krivična jela koja potpaaju po naležnost međunaronih i hibrinih suova, uključujudi

MKSJ, MKSR, SSSL, VOSK (ECCC – Vanreni ojeli u suovima Kambože) i MKS. Ova krivična

jela obuhvataju genoci, zločine protiv čovječnosti, ratne zločine i zločin agresije.2 U njih ne

spadaju krivična jela piratstvo, terorizam, ropstvo, trgovina narkoticima niti druga

međunarona krivična jela (bilo a jesu ili nisu inkriminisana ržavnim zakonima BiH, Hrvatske i

Srbije) koja ne ishode krivičnim jelom genocia, zločinima protiv čovječnosti ili ratnim

zločinima.

Međunarono krivično pravo također uključuje zakone, postupke i načela koja se onose na

pitanja oblika ogovornosti, obrane, okaznih materijala, suskih postupaka, kažnjavanja,

učešda žrtava, zaštite svjeoka, zajeničke pravne pomodi i saranje. Svako o ovih pitanja bit de

obrađeno u nastavku.

1 ROBERT CRYER I DR., AN INTRODUCTION TO INTERNATIONAL CRIMINAL LAW AND PROCEDURE 4 / UVO U MEĐUNARONO

KRIVIČNO PRAVO I POSTUPAK 4. (2. IZD. 2010.).2 Onosi se na zločin agresije, vii MKS SP RK/Rez.6., Zločin agresije, 11.06.2010.; Rimski statutMeđunaronog krivičnog sua, čl. 8. bis (2002.).




5

2.4. IZVORI MKP

Napomene za edukatore:

U sljeedem ojeljku razmatra se svaki o izvora međunaronog krivičnoj prava.

Važno je a polaznici shvate prirodu tih izvora, kako bi mogli utvrditi stepen do

kojeg se primjenjuju, ako se uopšte primjenjuju, u njihovim nacionalnim

jurisdikcijama. Svaki o ovih izvora tumači se i primjenjuje na različitim

međunaronim krivičnim suovima. Vrlo je važno a polaznici budu svjesni

specifične naležnosti i zakonske osnove svakog o ovih suova, uključujudi njihove

statute, pravila postupka i dokaza, mjerodavnih akata i njihove pravne prakse. To

razumijevanje omogudit de polaznicima a shvate relativnu važnost raznih izvoraprava takvih međunaronih krivičnih suova u omadem kontekstu, te a primijene

pravilne izvore prava u svojim nacionalnim jurisdikcijama.

Eukator može uključiti polaznike postavljanjem sljeedih pitanja:

o

Da li je korisno ili neophodno za nacionalne sudove u regiji da se pozivaju na

oluke MKSJ u vezi efinicije njegova Statuta kao premeta međunaronog

običajnog prava?

o

O kakve je važnosti za suove u regiji, ako je o ikakve, činjenica a se vedi dio

suske prakse MKSJ u vezi materijalnog međunaronog krivičnog prava onosi

prije na međunarono običajno pravo kakvo je postojalo u vrijeme počinjenja

krivičnih jela, nego na ugovorno pravo? O kakve su važnosti za omadesudove u regionu, ako su od ikakve, razlike između Statuta MKSJ i

međunaronog običajnog prava kakvo je postojalo početkom i sreinom

devedesetih godina dvadesetog vijeka?

o

a li rugi međunaroni suovi, kao što su MKS, SSSL ili VOSK, imaju važnosti u

razvoju omade suske prakse u regiji?

Kakva je uloga omadih stručnjaka/praktičara u poticanju razmatranja ovih pitanja

pre omadim suovima? a li su ova pitanja akaemske naravi ili mogu poslužiti

interesima sudskih postupaka ili klijenta? Polaznike treba potaknuti da predstave

prim jere u kojima su koristili susku praksu iz međunarone jurisikcije u omadim

predmetima.



ŠTA JE MKP?

6

NASTAVNA OBLAST 2.

2.4.1. PREGLED PET IZVORA MKP

Pošto je međunarono krivično pravo pogrupa međunaronog javnog prava, izvori MKP

uglavnom su isti kao i izvori međunaronog javnog prava.3 Uopšteno uzevši, pet izvora MKP koje

koriste međunaroni i hibrini krivični suovi su sljeedi:

1) ugovorno pravo;

2)

međunarono običajno pravo (običaj, običajno pravo);

3) opšti pravni principi;

4) suske oluke (pomodni izvor); i

5)

stručni raovi (pomodni izvor).

Izvori prava nekada se preklapaju i u inamičnom su onosu. Na primjer, ugovor može

oražavati, postati io međunaronog običajnog prava ili uticati na njegov razvoj i obratno.

Presua međunaronog sua može uticati na razvoj ugovornog i međunaronog običajnogprava. Uopšteno gleajudi, međunaroni i hibrini suovi koriste ugovore i običaj kao glavne

izvore međunaronog krivičnog prava, pore njihovih vlastitih mjerodavnih dokumenata (koji

mogu uključivati ugovore).

Pet izvora MKP ugrubo koreliraju sa klasičnim prikazom izvora međunaronog prava, saržanim

u članu 38. stav 1. Statuta Međunaronog sua prave (MSP):

a)

međunarone konvencije, opšte ili posebne, koje uspostavljaju pravila

izričito priznata o ržava u sporu;

b)

međunaroni običaj, kao okaz opšte prakse prihvadene kao pravo; c)

opšta načela prava priznata o civilizovanih ržava;

d) … suske oluke i raovi najpriznatijih publicista iz različitih zemalja, kao

pomodna srestva za utvrđivanje pravnih pravila.

Relevantnost i važnost ovih izvora u nacionalnim krivičnim pravosuđima razlikuje se o ržave o

ržave. Na primjer, u nekim pravosuđima neposreni izvor međunaronog krivičnog prava je

ržavno zakonoavstvo koje uključuje MKP. U tom slučaju, ugovorno i međunarono običajno

pravo ne mogu se koristiti kao neposreni izvor. U obrnutom slučaju, neki suovi mogu

primjeniti ugovorno pravo, ali ne i međunarono običajno pravo, ok rugi (sudovi ) mogu

primijeniti također i običajno pravo.4 Pore toga, čak i ako je unutrašnje zakonoavstvo neposredan izvor mjerodavnog prava, ugovori međunaronog krivičnog prava, njihovi komentari

i međunarona suska rješenja često se koriste kao pomodno srestvo u tumačenju omadih

zakona, te se poneka smatraju uvjerljivim (ne i obavezujudim) presedanima.

Različiti suovi mogu primjenjivati ove izvore na različite načine. Na primjer:

3 Vidi npr. Dapo Akande, The Sources of International Criminal Law / Izvori međunaronog krivičnog prava,

u OXFORD COMPANION TO INTERNATIONAL CRIMINAL LAW AND JUSTICE str. 41.-53. (Cassese i dr. Izd. 2009.); CRYER,supra napomena 1., na 9.-12. 4 Vidi npr., CRYER, supra napomena 1., na 64.-84.




7

omadi suovi ne moraju smatrati za neophono a se izravno pozivaju na izvore

međunaronog prava, ako su saržaj i značenje mjerodavnog unutrašnjeg prava

(uključujudi i inkorporirano ili na rugi način naležno međunarono pravo)

nedvosmisleni.

Unutrašnje zakonoavstvo i sudske odluke mogu biti okaz međunaronog običajnog

prava – ali ih međunaroni suovi ne primjenjuju. oista, Žalbeno vijede MKSJ stava je

a „omada pravna stajališta ili pristupe treba razmatrati s najvedim oprezom na

međunaronom nivou, a kako ne bi pri tome posvetili neovoljno pažnje jeinstvenim

obilježjima međunaronog krivičnog postupka“.5

Rimski statut, Elementi krivičnih jela i Pravilnik o postupku i okazima prestavljaju

primarne izvore prava pred MKS.6 Ugovori i načela i pravila međunaronog prava

primjenjuju se ona kaa se iskoriste primarni izvori, te se naposljetku razmatraju opšta

načela prava, uključujudi i relevantne i ogovarajude nacionalne zakone.7

2.4.2.

UGOVORNO PRAVO

Ugovori su sporazumi (obično u pisanoj formi) iz kojih proizlaze prava i obaveze, uglavnom

između ržava. Neki ugovori također stvaraju užnosti i previđaju zaštitu iniviualnih lica.

MKP ima mnogo ugovornih izvora, a koji se protežu o očitih primjera kao što su Konvencija o

genociu i orebe o teškim povreama iz četiri Ženevske konvencije iz 1949. goine, o

relevantnih ugovora o ljudskim pravima i ugovora koji nisu ratifikovani u jednakoj mjeri kao

Ženevske konvencije, uključujudi:

Rimski statut Međunaronog krivičnog sua;

II oatni protokol Ženevskim konvencijama (P II) iz 1977. ;

Konvencija o zaštiti ljuskih prava i osnovnih sloboa (Evropska konvencija o ljuskim

pravima);

Sporazum o sigurnosti, stabilizaciji i razvoju oblasti Velikih jezera (2006) i njegov Protokol

o prevenciji i sankcijama zločina genocia, ratnih zločina i zločina protiv čovječnosti i svih

oblika diskriminacije (Sporazum i Protokol Velikih jezera); i

Konvencija protiv mučenja i rugog okrutnog, nečovječnog ili ponižavajudeg postupanja

ili kažnjavanja.

Ovisno o pravosudnom sistemu, neposredni izvor mjerodavnog prava mogu biti ugovori na snazi

koji su ratifikovani ili kojima je relevantna ržava pristupila. Pravni sistemi u kojima ugovori ne

mogu biti neposredni izvor prava, često mogu poslužiti kao pomodno srestvo u tumačenju

drugih mjerodavnih propisa.

5 Tihomir Blaškid, Odluka po zahtjevu Republike Hrvatske za revizi ju oluke Pretresnog vijeda II o 18.7.1997. Žalbeno vijede, 29.10.1997., ¶ 23.6

Rimski statut, čl. 21.; vidi isto Omar Hassan Ahmad Al Bashir, Prepretresno vijede I, Odluka po zahtjevuTužilaštva za izavanje naloga za hapšenje Omar Hassan Ahmad Al Bashir-a, 3.3.2009., ¶¶ 128. – 132.7 Al Bashir, PP-V I Odluka od 3.3.2009., ¶ 44.



ŠTA JE MKP?

8

NASTAVNA OBLAST 2.

U nekim pravosudnim sistemima, ugovorno pravo glavni je izvor MKP. Na primjer, Rimski statut

MKS je ugovor i primarni izvor prava za taj sud. 8 Međutim, u MKSJ i MKSR ugovorno je pravo

manje važno o običaja kao neposrenog izvora (iako su neka o krivičnih jela u njihovim

statutima doslovno preslikana iz ugovora, npr. Konvencija o genocidu).

Statut MKSR inherentno usvaja stajalište a se ugovori mogu koristiti kao izvor međunaronog

krivičnog prava, buudi a isti inkriminiše povree II oatnog protokola Ženevskim

konvencijama, za koji se nije smatralo a oražava u svim svojim jelovima međunarono

običajno pravo u vrijeme njegova onošenja.9

MKSJ uspostavio je jasna pravila u kojim slučajevima ugovori mogu biti neposreni izvor

međunaronog krivičnog prava (barem na tom suu), smatrajudi a se ugovori mogu

primjenjivati kada:

nevojbeno obavezuju strane u sukobu u vrijeme počinjenja navonog krivičnog jela; i

nisu u suprotnosti sa obavezujudim normama međunaronog prava onosno ne odstupaju

njih.10

Međutim, Žalbeno vijede MKSJ obazrivo je primijetilo da iako se ugovori mogu primijeniti kao

neposrean izvor MKP, „MKSJ u praksi uvijek traži potvru a je premetna oreba ugovornog

prava istovremeno i izraz običajnog prava“.11 Ovakvo rješenje specifično je za MKSJ i ne

primjenjuje se nužno na rugim međunaronim krivičnim suovima (npr. ne primjenjuje se na

MKS) ili u nacionalnim jurisdikcijama.

2.4.2.1.

UGOVORI I NAČELA ZAKONITOSTI

U suskim postupcima za međunarona krivična jela koji se oslanjaju na ugovore (kao i na

ruge izvore MKP), često se javlja pitanje načela zakonitosti koje brani retroaktivnu primjenu

krivičnih zakona i sankcija.

Vidi nastavu oblast 3. za detaljniju analizu ovog pitanja.

2.4.2.2. TUMAČENJE UGOVORA

Ne previđaju izričito svi ugovori relevantni za MKP inkriminaciju i sankcionisanje povreda tihugovora od strane pojedinaca. Iz perspektive MKP, takvo inkriminisanje i sankcionisanje proističe

8 Rimski statut, čl. 21. Ugovori i načela i pravila međunaronog prava koji nisu sa MKS, uključujudi i MHP,predstavljaju sekundarne izvore, sa drugim izvorima relegiranim drugoj strani.9 CRYER, supra napomena 1., na 10.

10Vidi, npr., Stanislav Galid, pred. br. IT-98-29-T, prvostepena presuda, 5.12.2003., ¶ 98.; uško Taid,

pred. br. IT-94-1, Oluka po interlokutornoj žalbi obrane na naležnost Sua, Žalbeno vijede, 2.10.1995.,

¶ 143.; ario Korid i dr., pred. br. IT-95-14/2-A, drugostepena presuda od 17.12.2004., ¶ 44.; ali vidiKorid , DPJ ¶¶ 41.-6. 11

Galid, DP ¶ 85.




9

npr. iz međunaronog običajnog prava,12 ili usvajanjem novih ugovora (npr., neke odredbe

Rimskog statuta MKS) i iz ržavnog zakonoavstva koje reguliše sprovođenje (tih ugovora).

MKSJ i MKSR tumače svoje statute kao ugovore u saglasnosti sa opštim pravilima tumačenja

ugovora iz člana 31. – 20. Bečke konvencije o ugovornom pravu iz 1969. goine (Bečka

konvencija).13 Ta pravila također prestavljaju običajno pravo.14 Orebe su sljeede:

12 AKANDE, supra napomena 3., na 48.

13 Za primjer kako MKSJ primjenjuje načela postavljena Bečkom konvencijom (iako bez izričitogspominjanja Konvencije), vidi Taid , Oluka po interlokutornoj žalbi obrane na naležnost Sua ¶¶ 71. – 142.14

Vidi, npr., Milomir Stakid, pred. br. IT-97-24-T, prvostepena presuda od 31.7.2003., ¶ 411.; Taid , Odluka

po interlokutornoj žalbi obrane na naležnost Sua ¶¶ 79.-93.; Milan Martid, pred. br. IT-95-11-A,drugostepena presuda od 08.10.2008., ¶ 297.Vidi također Momčilo Krajišnik, pred. br. IT-00-39, Odluka pointerlokutornoj žalbi Momčila Krajišnika, Žalbeno vijede 14.2.2002.

Član 31. Bečke konvencije iz 1969. godine

1. Ugovor se tumači u obroj namjeri prema uobičajenom smislu koji se aje

izrazima u ugovoru u njihovom kontekstu i u svjetlu njegovog predmeta i svrhe.

2. U cilju tumačenja ugovora, njegov saržaj pore teksta obuhvata uvo i

dodatke...

3. Kao i o saržaju, voit de se računa o:

…

(b) svakoj naknanoj praksi u vezi sa primjenom ugovora kojom se utvrđuje

dogovor stranaka u pogleu tumačenja ugovora;

(c) svakom relevantnom pravilu međunaronog prava koje se primjenjuje u

onosima između stranaka.

4. Izraz se uzima u posebnom značenju ako se utvri a je to bila namjera

stranaka.



ŠTA JE MKP?

10

NASTAVNA OBLAST 2.

Ugovori obavezuju samo ržave koje su ih

potpisale, ok opšte običajno pravo

obavezuje sve ržave, a „lokalni“ običaj

obavezuje samo vije ržave.

BiH, Hrvatska i Srbija potpisnice su Bečke konvencije. Pošto su potpisnice Bečke konvencije ,

načelno, gore naveena pravila tumačenja se mogu koristiti prilikom tumačenja ugovora.

Međutim, mora se posvetiti užna pažnja svim omadim pravilima u tumačenju prava i po

mogudnosti strožim načelima tumačenja u krivičnom kontekstu. Na primjer, u slučaju a se

dovodi u sumnju načelo tumačenja u korist optuženog, može se zahtijevati strože tumačenje o

pravila Bečke konvencije.15

2.4.3. MEĐUNARONO OBIČAJNO PRAVO

Uobičajeno se smatra a se običaj sastoji o:

ržavne prakse i

opinio juris.16

ržavna praksa mora biti dosljedna,

jednoobrazna i kontinuirana među

relevantnim ržavama, iako ne mora biti

sveobuhvatna. Opinio juris može se definisati

kao opšte uvjerenje ili prihvatanje o strane

ržava a se oređena praksa zahtijeva

zakonom.17 Ovaj osjedaj zakonske obaveze,

zajeno sa ržavnom praksom, razvaja običaj o čina kurtoazije, poštenja ili čiste navike.

Ugovori obavezuju samo ržave koje su ih potpisale, ok opšte običajno pravo obavezuje sve

ržave, a „lokalni“ običaj obavezuje samo vije ržave. Vedi io saržaja materijalnog MKP

15 Vidi, npr., Jean-Paul Akayesu, pred. br. ICTR-96-4-T, prvos. pres., 02.09.1998., ¶¶ 319., 500.-1.; ali vidi

Raislav Krstid, pred. br. IT-98-33-T, prvostepena presuda od 02.08.2001., ¶ 502.16

Vidi, npr., ražen Eremovid, Zajeničko izvojeno mišljenje suija McDonald i Vohrah, Žalbeno vijede,7.10.1997., ¶ 49.17

CRYER, supra napomena 1., na 11.

Član 32. Bečke konvencije iz 1969. godine

Može se pozivati na opunska srestva tumačenja, posebno na pripremne ranje

na ugovoru i okolnosti njegova zaključenja, a u cilju potvrđivanja značenja koja

proizilaze iz primjene člana 31. ili a se orei smisao kaa je tumačenje prema

članu 31:

(a) dvosmisleno ili nejasno; ili

(b) ovoi o rezultata koji je očigleno apsuran ili nerazuman.




11

postoji u običajnom pravu, bez obzira a li ista pravila istovremeno postoje i u ugovornom pravu.

Međutim, uopšteno govoredi, mnogo je teže oreiti saržaj običajnog o saržaja ugovornog

prava.

Generalno govoredi, ovisno o okolnostima, okaz ržavne prakse i opinio juris mogu uključivati:

diplomatsku prepisku;

izjave o vlainoj zvaničnoj politici i saopštenja za štampu organa vlasti;

izvršne oluke i pravnu praksu;

mišljenja pravnih savjetnika organa vlasti;

vojne priručnike;

komentare nacrta izjava o međunaronom pravu o strane Komisije za međunarono

pravo;

mjerodavne komentare ugovora;

ržavno zakonoavstvo;ržavne i međunarone suske oluke;

saržaj ugovora; i

praksu međunaronih organizacija i njihovih organa, uključujudi npr. Generalnu skupštinu

UN-a i rezolucije Vijeda sigurnosti koje se onose na pravna pitanja.18

Običaj može potedi iz ugovora, a ugovori mogu

prestavljati okaz a običajno pravilo postoji.

Ugovori također mogu biti pomod u tumačenju

običaja. Ientično pravilo može postojati

istovremeno u ugovornom pravu i u običajnom

pravu; primjeri su definicija genocida i odredbe o

ozbiljnim povreama Ženevskih konvencija.

Ugovori poneka sistematizuju običajno pravo

koje postoji u ato vrijeme. Rimski statut MKS to čini u oređenoj mjeri, no neke o njegovih

orebi restriktivnije su o običajnog prava, ok su ruge manje restriktivne. Isto tako neki

elementi krivičnih jela u statutima MKSJ i MKSR iu alje o onoga što je bilo običajno pravo u

dato vrijeme.

Postupak protiv Taida koji je vođen pre MKSJ pruža izvrstan primjer načina na koji je Žalbenovijede MKSJ saglealo širok raspon izvora u ocjeni a li se član 3. Statuta MKSJ, koji MKSJ aje

naležnost na zakonima i običajima ratovanja, primjenjuje i na lokalne i međunarone sukobe

prema međunaronom običajnom pravu. Pri usvajanju ovakvog zaključka, Žalbeno vijede

pregledalo je mnoge izvore uključujudi: izvještaj Generalnog sekretara UN-a, izjave sa sastanka

Vijeda sigurnosti UN-a, premet i svrhu člana 3. i uspostavljanja MKSJ, historijski pregled

premeta vođenih pre MSP, historijski pregle ranijih sukoba, javnih izjava političara,

instrukcije generala upudenih vojnicima koje su pronađene u vojnim proglasima/instrukcije i

18 Vidi, npr., Korid , DP ¶¶ 47.-68.

Prilikom procj ene običajnih pravila ili

opštih načela, oslonac prvenstveno

mora biti na elementima kao što su

službene izjave ržava, vojni priručnici

i sudske odluke.



ŠTA JE MKP?

12

NASTAVNA OBLAST 2.

publikacije pobunjeničkih grupa.19 Vijede je smatralo da se treba primarno osloniti na zvanične

objave ržava, vojne priručnike i suske oluke. Vijede je zaključilo:

Prilikom razmatranja prakse neke ržave u svrhu ustanovljavanja a li postoji

neko običajno pravilo ili opšti princip, teško je, ako ne i nemogude, tačno

oreiti stvarno ponašanje trupa na terenu i ustanoviti a li se one priržavaju ili

ne oređenih stanara ponašanja. To ispitivanje je otežano činjenicom a je ne

samo pristup poručju vojnih operacija obično zabranjen nezavisnim

posmatračima (često i samom MKCK), ved im i sukobljene strane uskraduju

informacije o neprijateljstvima. Osim toga, često se poseže za krivom

informacijom kako bi se zavarali neprijatelj, javno mnjenje i strane vlade.

Prilikom procjene običajnih pravila ili opštih načela, potrebno je imati na umu

da, s obzirom na inherentnu prirodu ovog problema, oslonac prvenstveno mora

biti na elementima kao što su službene izjave ržava, vojni priručnici i suske

odluke.

20

Postupak koji je protiv Martid a vođen pred MKSJ također pruža ilustraciju načina na koji je MKSJ

pristupio analizi međunaronog običajnog prava. Optuženi se teretio za naređivanje artiljerijskih

napaa u kojima je ubijeno i ranjeno civilno stanovništvo. Krivično jelo je poveeno pod

orebe člana 3. Statuta MKSJ, iako se isto ne navoi izričito u orebama samog člana.

Pretresno vijede MKSJ moralo je stoga utvriti a li navone ranje imaju obilježja krivičnog jela

prema međunaronom običajnom pravu.

U svojoj analizi međunaronog običajnog prava, između ostalog, MKSJ je analizirao da li

međunarono običajno pravo uključuje zabranu represalija protiv civilnog stanovništva ili civilapojedinaca. Izvršen je uvi u tekstove raznih akata, uključujudi rezolucije i ugovore Skupštine UN-

a, što obuhvata i P I i DP II.21

Suske oluke (međunarone i ržavne) i stručni raovi također se mogu koristiti a bi se

ustanovio saržaj običaja,22 pri čemu se pažljivo mora razmotriti a li ispravno navoe običajno

pravo.

2.4.3.1.

OBIČAJ I NAČELA ZAKONITOSTI

Vidi nastavnu oblast 3. za detaljniju analizu ovog pitanja.

19 Taid , Oluka po interlokutornoj žalbi obrane na naležnost Sua, ¶¶ 86. – 137.

20 Ibid. na¶¶ 99.

21

Martid , pred. br. No. IT-95-11-R61, Oluka o reviziji optužnice prema pravilu 61., 08.03.1996., ¶¶ 16. – 17., 19.22

Vii, npr.,Taid , DP ¶¶ 255.-270.; Stakid , SP ¶¶ 501., 519.




13

2.4.4. OSTALI IZVORI MKP

Statuti MKSJ i MKSR nisu ugovori, ved rezolucije Vijeda sigurnosti UN -a usvojene prema

obavezujudim orebama VII Poglavlja Povelje UN-a. Međutim, obavezujuda snaga rezolucija

proističe iz člana 25. Povelje UN-a, koja jeste ugovor.23

2.4.4.1. OPŠTA PRAVNA NAČELA

U situaciji kaa nije postojalo pravilo u običajnom ili ugovornom pravu, MKSJ je povremeno – i

obično sa ozom obazrivosti – razmatrao opšta pravna načela u potrazi za mjerodavnim

pravilom MKP. Ova načela formulisana su kroz proces ocjene ržavnih zakona i pravne prakse

glavnih pravnih sistema u svijetu, a bi se oreilo može li Su utvriti zajenički koncept.

Ukoliko zajenički koncept postoji, Su bi mogao izvudi opšte načelo prava koje se može

primijeniti u kontekstu MKP.

Ne mora se ispitati suska praksa svake ržave –

ved samo ovoljnog broja ržava a bi se pokazalo

a vedina ržava u okviru raznih pravnih sistema

(npr. Anglosaksonsko pravo i kontinentalno

pravo) prihvata neko oređeno pravno načelo.

Ako se za neko načelo „ustanovi a ga vedina

ržava u svojim omadim pravnim sistemima

generalno prihvata kao temeljni propis omadeg

pravnog sistema, njegovo tumačenje kao pravila

međunaronog prava čini se u potpunostiopravanim“.24 Ako su ržavni koncepti suviše

različiti, takav stav se isključuje.

Na primjer, u zajeničkom izvojenom mišljenju o presui Žalbenog vijeda MKSJ u premetu

Eremovid , dvojica sudaca ispitala su propise i susku praksu 27 ržava25 prije nego što su

utvrdili da ne postoji „konzistentno konkretno pravilo koje aje ogovor na pitanje a li prinua

može a predstavlja osnov za obranu o optužbe za ubijanje nevinih lica“.26

23 Povelja UN-a član 25.24 Komisija za ratne zločine Ujeinjenih nacija, Pravni izvještaji sa suđenja ratnim zločincima: SAD v.Wilhelm List i drugi, knjiga VIII, 34., 49. (1949.).25 Francuska, Belgija, Holandija, Španija, Njemačka, Italija, Norveška, Šveska, Finska, Venecuela,Nikaragva, Čile, Panama, Meksiko, bivša Jugoslavija, Engleska, SAD, Kanada, Južna Afrika, Indija, Malezija,

Nigerija, Japan, Kina, Maroko, Somalija i Etiopija. Vidi uopšteno Eremovid , Zajeničko izvojeno mišljenjesudija McDonald i Vohrah, DP ¶¶ 66. – 72.26

Ibid. na ¶ 72.

Ako se za neko načelo „ustanovi a

ga vedina ržava u svojim omadim

pravnim sistemima generalno

prihvata kao temeljni propis

omadeg pravnog sistema, njegovo

tumačenje kao pravila

međunaronog prava čini se u

potpunosti opravanim“.



ŠTA JE MKP?

14

NASTAVNA OBLAST 2.

Ni običajno ni ugovorno pravo ne

mogu biti u sukobu sa jus cogens.

2.4.4.2. SUDSKE ODLUKE I STRUČNI RAOVI

MKSJ i MKSR pozivaju se i uopšteno govoredi prate svoju prethonu susku praksu, iako nisu

uvijek obavezni to a čine. Pretresna vijeda nisu obavezna a slijee oluke rugih pretresnih

vijeda, ali moraju a slijee oluke žalbenih vijeda. Žalbena vijeda mogu ostupiti o svojih

vlastitih prethodnih odluka, ali samo u izuzetnim situacijama kada je to u interesu pravde.27

MKSJ i MKSR također su se pozivali na suske oluke ržavnih suova i rugih međunaronih

suova, uključujudi i MSP, Međunaroni vojni su u Nürnbergu (Nürnberški su), ruge suove

osnovane nakon Drugog svjetskog rata, te Evropski su za ljuska prava (ESLJP), obično u potrazi

za dokazom o postojanju običajnog prava. Na sličan način ispitali su i razne publikacije

međunaronih autoriteta, uključujudi naučne raove i izvještaje relevantnih tijela kao što su

Komisija za međunarono pravo i Međunaroni komitet crvenog krsta (MKCK).

rugi međunaroni, hibrini i nacionalni suovi često usvajaju isti koncept. Oluke MKSJ i MKSRne primjenjuju kao zakon, maa često razmatraju na primjer, stajališta MKSJ i MKSR o običa jnom

pravu ili o opštim načelima prava, kakvo značenje su MKSJ i MKSR ali oređenoj ugovornoj

orebi ili relevantnost i uvjerljivost obrazloženja MKSJ i MKSR pri tumačenju svog vlastitog

prava.28

2.4.5. HIJERARHIJA IZMEĐU OBIČAJNOG I UGOVORNOG PRAVA I JUS CO GENS

Uopšteno gleajudi, ne postoji hijerarhija između

ugovornog prava i običajnog prava. Ako je

pravilo proizašlo iz jenog izvora oprečno praviluproizašlom iz rugog, za razrješenje se koriste

pravila tumačenja kao što su lex posterior

derogat priori (kasniji zakon ukida raniji zakon), lex posterior generalis non derogate prior

speciali (kasniji opšti zakon ne ukia raniji posebni zakon) an lex specialis derogate legi generali

(poseban zakon ima prenost na opštim zakonom). Pošto se opšta pravna načela koriste da

ispune propuste u ugovornom i običajnom pravu, ona su poređena ugovornom i običajnom

pravu.

Ni običajno ni ugovorno pravo ne mogu biti u sukobu sa jus cogens, tj. sa imperativnim normama

opšteg međunaronog prava.29 Buudi da jus cogens oražava temeljna načela o kojih se ne

može ostupiti, ugovorno pravo i običajno pravo moraju se uvijek tumačiti osljeno normama

koje su dostigle ovaj imperativni status. Primjeri jus cogens su zabrana genocia i mučenja.

27Vidi, npr., Georges Anderson Rutaganda, pred. br.ICTR-96-3-A, drugostepena presuda, 26.5.2003., ¶¶

26., 188.; Zlatko Aleksovski, pred. br. IT-95-14/1-A, drugostepena presuda, 24.3.2000., ¶¶ 107.-114.28

Napomena a član 20. Statuta SSSL previđa a se Žalbeno vijede SSSL rukovoi olukama žalbenihvijeda MKSJ/MKSR. Statut Specijalnog sua za Sijera Leone, član 20. 29 Za više informacija o ugovorima, vidi Bečka konvencija o ugovornom pravu, član. 53.




15

2.5. NAČELA I OBLICI TUMAČENJA MKP

Kao što je naveeno u članu 31. stav 1. Bečke konvencije o

ugovornom pravu, primarni meto tumačenja

međunaronog krivičnog prava je a ugovor trebatumačiti u obroj namjeri prema uobičajenom smislu koji

se daje izrazima u ugovoru u njihovom kontekstu i u

svjetlu njegovog predmeta i svrhe. MKSJ primjenjuje ovo

načelo u tumačenju svoga Statuta i ugovora.

Stoga se suska vijeda oslanjaju na primarni razlog

uspostavljanja Suda – kažnjavanje ozbiljnih povrea

međunaronog humanitarnog prava počinjenih u bivšoj

Jugoslaviji, čime se oprinosi nacionalnom pomirenju i uspostavi i oržavanju mira30 – pri

tumačenju svoga Statuta.31 Pretresno vijede u premetu Delalid navoi: „Tumačenje orebimora, stoga, uzeti u obzir ciljeve Statuta i socijalno političke razloge koji su ove li do njegova

stvaranja“.32

MKSJ, kao i mnogi rugi međunaroni i ržavni suovi, oređuje svrhu ugovora teleološkim

pristupom, onosno primijenjuje kontekstualni, prije nego kruti ili osljeni pristup tumačenju.

Tumačenje svrhe Statuta MKSJ zahtijeva uzimanje u obzir „temeljne svrhe Statuta, a osigura

pravičan i brz postupak licima koja se terete ... čime se oprinosi uspostavi i oržavanju mira u

bivšoj Jugoslaviji“.33

Primjeri metoa korištenih u tumačenju orebi međunaronih ugovora i rugih međunaron ihdokumenata navedeni su u aljnjem tekstu. Neke o ovih metoa slične su onima koje

primjenjuju nacionalni suovi za tumačenje nacionalnog zakonodavstva. Stepen do kojeg se na

niže naveena načela može oslanjati u omadim suovima u primjeni i tumačenju

međunaronih ugovora i rugih međunaronih okumenata, može varirati o ržave o ržave.

(1)

Slični premeti tretiraju se na sličan način: Slične premete treba tretirati na isti način i

u iealnom slučaju, sa istim obrazloženjem.

(2) Ne daju se izjave/savjetodav na mišljenja: Suovi ne nagovještavaju unaprije kako de

tumačiti pravila i orebe.

(3)

In dubio pro reo: Treba primijeniti verziju zakona ili pravila koje je povoljnije za

optuženog.

(4)

Politička razmatranja kao pomod u tumačenju: Političke orebe mogu rasvijetliti cilj

koji stoji iza oređene orebe, ali njihovo korištenje na MKSJ oveeno je u pitanje.34

30 Vidi S/Rez/955. (1994.), 8.11.1994.

31 Vidi, npr., Zejnil elalid i r., pre. br. IT-96-21-T, prvostepena presuda 16.11.1998., ¶ 170.

32 Ibid .

33

Anto Furunžija, predmet br. IT-95-17/1-A, drugostepena presuda 21.7.2000., ¶ 280.34 Uporedi , npr., Eremovid , Izvojeno i različito mišljenje suije Cassese-a, Žalbeno vijede, 7.10.1997., ¶

11(ii) (odbacivanje cjelishonosti analize političkih razmatranja kao pomagala u tumačenju), premet

Ugovor treba tumačiti u

dobroj namjeri prema

uobičajenom smislu koji se

daje izrazima u ugovoru u

njihovom kontekstu i u

svjetlu njegovog predmeta i

svrhe.



ŠTA JE MKP?

16

NASTAVNA OBLAST 2.

(5) Protivrječnost va ili više službenih tekstova: Prema članu 22. Bečke konvencije, ako

postoji razlika između va autentična teksta (npr., između engleskog i španskog), osim

ako ugovorom nije oređeno koji tekst ima prenost, prihvata se verzija koja najbolje

usklađuje tekstove u pogleu premeta i svrhe ugovora. Ovo načelo također se

oražava i u pravilu 7. PP (Pravilnik o postupku i dokazima) MKSJ.

(6) Načelo „efikasnosti“ : Riječ se ne treba tumačiti tako a postane suvišna.35 Isto tako,

pravila ne treba učiniti besmislenim restriktivnim tumačenjem rugih orebi istog

akta.36

(7)

Pretpostavke protiv propusta: Praznine u međunaronom običajnom ili ugovornom

pravu mogu se ispuniti pozivanjem na opšta načela krivičnog prava. Međutim, riječi za

koje se čini a su promišljeno izostavljene iz orebe o strane ovlaštenog tijela koje

je sačinilo zakon ili ugovor, ne mogu biti učitane u orebu.

(8) Ejusdem generis: Što znači „iste vrste“, koristi se za tumačenje nesavjesno napisanih

statuta ili zakona. Ovo pomagalo zakonskog tumačenja treba koristiti obazrivo i to

samo nakon utvrđivanja preciznih pravnih efinicija orebi. Time de se izbjedi kršenjeuslova specifičnosti načela zakonitosti.37

(9) Expressio unius est exclusio alterius: Što znači „izražavanje jene stvari isključuje

rugu“, onosno uopšteno, ako je nešto ispušteno iz statuta ili zakona, znači a je

isključeno. Ovo pomagalo zakonskog tumačenja također treba obazrivo koristiti,

naročito kaa se tumače orebe međunaronog krivičnog prava gje bi se uključenje

nekih temeljnih prava moglo tumačiti kao isključenje rugih prava.38

(10) Lex specialis derogat generali : Ako je ponašanje regulisano opštom orebom i

posebnom odredbom, posebna odredba ima prednost.39

(11) Lura novit curia: ovo načelo previđa a je na suu a orei pravo i stranke koje

okazuju činjenice. Međutim, u okruženju međunaronog krivičnog prava, gje suprava optuženog u pitanju, ovo načelo ne treba primjenjivati, a su može intervenisati

kaa je to neophono rai zaštite prava optuženog.40

(12)

Obavezujeda ili instruktivna konstrukcija: čak i kaa se čini a je oreba koncipirana

obavezujudim jezikom, može se tumačiti kao instruktivna kada taj pristup najbolje

oražava nam jeru autora.

Eremovid , Zajeničko izvojeno mišljenje suija Mconal i Vohrah, ¶¶ 73. – 78. (iskusija o korištenjupolitičkih razmatranja kao pomagala u tumačenju).35

Blaškid , Presuda po zahtjevu RH za reviziju Odluke Pretresnog vijeda II o 18.7.1997., ¶ 13.36

Mrkšid , Oluka o molbi za oslobađanje optuženog okmanovid Slavka, 22.10.1997., Žalbeno vijede, ¶ 41. 37

Vidi npr., Zoran Kupreškid i r., pred. br. IT-95-16-T, prvostepena presuda od 14.1.2000., ¶¶ 562. – 564.Vidi Modul 3. za više informacija o načelu zakonitosti. 38

Vidi, npr.,ibid . na ¶ 566.39Ibid . na ¶¶ 683. – 4.

40Vidi, npr.,ibid . na ¶ 740.




17

2.6. ONOS IZMEĐU MEĐUNARODNOG HUMANITARNOG PRAVA, PRAVA LJUDSKIH

PRAVA I MKP

Međunarono krivično pravo povezano je sa

rugim oblastima međunaronog prava, uključujudii humanitarno pravo i pravo ljudskih prava. Doista, i

međunarono humanitarno pravo i pravo ljudskih

prava pomogli su u razvoju MKP i nadalje doprinose

njegovom tumačenju i primjeni (i obrnuto je

također tačno).

Glavna razlika između međunaronog krivičnog prava i ovih rugih korpusa prava je činjenica a

se MKP bavi individualnom krivičnom ogovornošdu za povree međunaronog prava. Nasuprot

tome, humanitarno pravo ili pravo ljudskih prava primarno se fokusiraju na postupanja i obaveze

ržava, vlaa ili strana u sukobu.

Međunarono pravo ljuskih prava i humanitarno pravo također su međusobno povezani. Na

primjer, stav Međunaronog sua prave je a:

Zaštita koju nue konvencije o ljuskim pravima ne prestaje u slučaju oružanog

sukoba, izuzev učinkom orebi o ukidanju i to one vrste kakva se može nadi u

članu 4. Međunaronog pakta o građanskim i političkim pravima.41

Zakoni i običaji rata, odnosno međunarono humanitarno pravo, stvoreni su a zaštite građane

tokom oružanih sukoba. Prema MKP, mnoga kršenja međunaronog humanitarnog prava saase smatraju ratnim zločinima. Međutim, va korpusa prava imaju različite oblike tumačenja i

primjene, i ok međunarono humanitarno pravo može biti o koristi u tumačenju MKP, ta va

prava ne treba kombinovati.

Tačnije, međunarono humanitarno pravo šire je od MKP – ne prestavljaju sva kršenja

međunaronog humanitarnog prava ratne zločine.42 Pore toga, ne inkriminišu svi ugovori

međunaronog humanitarnog prava kršenja (tog prava), iako kršenja mogu biti klasifikovana kao

ratni zločini kroz običajno pravo.43 Štaviše, međunarono humanitarno pravo primarno se bavi

ržavama i sukobljenim stranama. S ruge strane, međunarono krivično pravo bavi se

pojeincima i uključuje samo najteža krivična jela i povree koje rezultiraju krivičnom

ogovornošdu i sankcijama kao što je zatvorska kazna.

Međunarono pravo ljudskih prava stvoreno je a zaštiti osnovna prava i sloboe svih ljui i

zasniva se uglavnom na ugovornom pravu. Međunarono krivično pravo razvilo se u velikoj mjeri

41 Međunaroni su prave, savjetoavna oluka: Pravne posljeice granje zia na okupiranojpalestinskoj teritoriji, ¶ 106. (2004).42

CRYER, supra napomena 1., na 271.-2. Vii npr.Taid DP ¶ 94. Ovo je etaljnije obrađeno u nastavnojoblasti 8.43

CRYER, supra napomena 1., na 271.

Međunarono krivično pravo može

se smatrati alternativom, kada se

ržave ne priržavaju svojih

obaveza u oblasti ljudskih prava.



ŠTA JE MKP?

18

NASTAVNA OBLAST 2.

kao ogovor na masovna kršenja ljuskih prava građana i rugih lica koje su neke države učinile

na svojim teritorijama. Procesuiranje genocia i zločina protiv čovječnosti razvilo se iz standarda

ljudskih prava. Doista, pravo ljudskih prava uticalo je na sačinjavanje statuta međunaronih

krivičnih suova, a suije tih suova koriste pravo ljuskih prava kaa tumače materijalne

međunarone krivične zakone i postupke.44 Međutim, međunarone obaveze koje regulišu

poštovanje ljudskih prava primarno su nametnute ržavama – ne pojeincima. ržave moraju

same olučiti kako a nametnu obavezu poštovanja ljudskih prava i da se bave povredama

ljuskih prava putem prestavnika ržave. Štaviše, nisu sva ljuska prava zaštidena

međunaronim krivičnim pravom. Međunarono krivično pravo se može smatrati alternativom,

u slučajevima kaa se ržave ne priržavaju svojih obaveza u oblasti ljuskih prava.45

Ovaj ojeljak se bavi kompleksnim i važnim pitanjima, a ima za svrhu tek a pruži uvi u temu.

Opšti pristup međunaronih suova je a izvrše harmonizaciju ovih grana međunaronog prava i

osiguraju najširu zaštitu građana.46

44 Vidi, npr., Ferdinand Nahimana i dr., pred. br. ICTR-99-52-T, prvostepena presuda od 3.12.2003. ¶¶

983.-1010.; Simon Bikindi, pred. br.ICTR-01-72-T, prvostepena presuda od 2.12.2008., ¶¶ 378.-97.; Mile

Mrkšid i dr., pred. br. IT-95-13/1-T, prvostepena presuda, 27.9.2007. ¶¶ 59.-60.45 CRYER, supra napomena 1., na 13.

46 Vidi, npr., Međunaroni su prave, supra napomena 40.




19

2.7. DODATNA LITERATURA

2.7.1.

LITERATURA

UNICRI i MKSJ, Specijalna svojstva premeta ratnih zločina, zločina protiv čovječnosti i

genocida, PRIRUČNIK MKSJ O RAZVIJENIM PRAKSAMA, str. 7. (2009.). Dostupan na: http://www.icty.org/x/file/About/Reports%20and%20Publications/manual_developed_practices/icty_manual_on_developed_practices.pdf .

Ackerman, J. E., i O'Sullivan, E., PRACTICE AND PROCEDURE OF THE INTERNATIONAL CRIMINAL

TRIBUNAL FOR THE FORMER YUGOSLAVIA WITH SELECTED MATERIALS FROM THE INTERNATIONAL

CRIMINAL TRIBUNAL FOR RWANDA / PRAKSA I POSTUPAK MEĐUNARONOG KRIVIČNOG SUA ZA BIVŠU

JUGOSLAVIJU SA ODABRANIM MATERIJALIMA SA MEĐUNARONOG KRIVIČNOG SUDA ZA RUANDU (Kluwer Law International, 2000.).

Allain, J., KONVENCIJE O ROPSTVU: PRIPREMNI RADOVI NA KONVENCIJI LIGE NARODA IZ 1926. I

KONVENCIJI UJEDINJENIH NACIJA IZ 1956. (Martinus Nijhoff Publishers, 2008.).

Alston, P., Goodman, R., i Steiner, H., INTERNATIONAL HUMAN RIGHTS IN CONTEXT: LAW, POLITICS, MORALS / MEĐUNARONA LJUSKA PRAVA U KONTEKSTU: PRAVO, POLITIKA, MORAL

(OXFORD UNIVERSITY PRESS, 2007.).

Bakšid-Muftid, J., Sistem ljuskih prava.

Bossuyt, M. J., GUIDE TO THE “TRAVAUX PRÉPARATOIRES” OF THE INTERNATIONAL COVENANT ON

CIVIL AND POLITICAL RIGHTS / VOIČ U PRIPREMNE RADOVE ZA MEĐUNARONI PAKT O GRAĐANSKIM I

POLITIČKIM PRAVIMA (Martinus Nijhoff Publishers, 1987.).

Cantwell, N., Detrick, S., i Doek, J., THE UNITED NATIONS CONVENTION ON THE RIGHTS OF THE

CHILD: A GUIDE TO THE “TRAVAUX PRÉPARATOIRES” / KONVENCIJA UJEDINJENIH NACIJA O PRAVIMA

DJETETA: VOIČ U PRIPREMNE RADOVE (Martinus Nijhoff Publishers, 1992.).

Cassese, A., Međunarono krivično pravo.

Cassese, A. (ed.), THE OXFORD COMPANION TO INTERNATIONAL CRIMINAL JUSTICE / OKSFORDSKI

PRIRUČNIK ZA MEĐUNARONO KRIVIČNO PRAVOSUĐE (Oxford University Press, 2009.).

Cassese, A., Acquaviva, G., Fan, M., i Whiting, A., INTERNATIONAL CRIMINAL LAW: CASES AND

COMMENTARY / MEĐUNARONO KRIVIČNO PRAVO: PREDMETI I KOMENTARI (Oxford UniversityPress, 2011.).

Cryer, R., Friman, H., Robinson, D., i Wilmshurst, E., AN INTRODUCTION TO INTERNATIONAL

CRIMINAL LAW AND PROCEDURE / UVO U MEĐUNARONO KRIVIČNO PRAVO I POSTUPAK (2. Izd.)

(Cambridge University Press, 2010.).

Fleck, D. (ed.), THE HANDBOOK OF INTERNATIONAL HUMANITARIAN LAW / PRIRUČNIK ZA

MEĐUNARONO HUMANITARNO PRAVO (2. Izd.) (Oxford University Press, 2008.).

Hasid, Z., Međunarono humanitarno pravo.

Henckaerts, J., i Doswald-Beck, Customary International Humanitarian Law /Običajnomeđunarono humanitarno pravo, Vol. I, Pravila, Međunaroni komitet Crvenogkrsta/križa.

Kalshoven, F., i Zegveld, L., Constraints on the Waging of War: An Introduction tointernational humanitarian law / Ograničenja u vođenju rata: uvo u međunarono

humanitarno pravo (4. izdanje) (Cambridge, 2011.).

Mettraux, G., Pravo komandne odgovornosti.

http://www.icty.org/x/file/About/Reports%20and%20Publications/manual_developed_practices/icty_manual_on_developed_practices.pdf







ŠTA JE MKP?

20

NASTAVNA OBLAST 2.

Ratner, S., Abrams, J., and Bischoff, J., Accountability for Human Rights Atrocities inInternational Law Beyond the Nuremberg Legacy (3. izd.) (Oxford, 2009.).

Rehman, J., INTERNATIONAL HUMAN RIGHTS LAW / MEĐUNARONI ZAKON O LJUDSKIM

PRAVIMA (2. Izd.) (Pearson Education Limited, 2010.).

Rehof, L. A., GUIDE TO THE TRAVAUX PRÉPARATOIRES OF THE UNITED NATIONSCONVENTION ON THE ELIMINATION OF ALL FORMS OF DISCRIMINATION AGAINSTWOMEN / VOIČ U PRIPREMNE RADOVE KONVENCIJE UJEDINJENIH NACIJA O ELIMINACIJI SVIH OBLIKA

ISKRIMINACIJE ŽENA (Martinus Nijhoff Publishers, 1993.).

Saikovid, D., Evropsko pravo ljuskih prava.

Schabas, W., An INTRODUCTION TO THE INTERNATIONAL CRIMINAL COURT / UVOD U MEĐUNARONI

KRIVIČNI SU (3. izd.) (Cambridge University Press, 2007.).

Shaw, M. N., INTERNATIONAL LAW / MEĐUNARONO PRAVO (6. izd.) (Cambridge UniversityPress, 2008.).

Weissbrodt, D., THE RIGHT TO A FAIR TRIAL UNDER THE UNIVERSAL DECLARATION OFHUMAN RIGHTS AND THE INTERNATIONAL COVENANT ON CIVIL AND POLITICAL RIGHTS/ PRAVO NA PRAVIČNO SUĐENJE PREMA UNIVERZALNOJ DEKLARACIJI O LJUDSKIM PRAVIMA I

MEĐUNARONOM PAKTU O GRAĐANSKIM I POLITIČKIM PRAVIMA (Martinus Nijhoff Publishers,2001.).

2.7.2. ČLANCI

Sands, P. i Commission, J., Treaty, Custom and Time: Interpretation/Application? /Sporazum, običaj i vrijeme: Tumačenje/primjena? , priredili Fitzmaurice, M. i dr.(urednici), TREATY INTERPRETATION AND THE VIENNA CONVENTION ON THE LAW OF TREATIES: 30

YEARS ON (Martinus Nijhoff, 2010.).

Wood, M., The Law of Treaties and the UN Security Council: some Reflections /Sporazumi

i Vijede sigurnosti UN, THE LAW OF TREATIES BEYOND THE VIENNA CONVENTION (OxfordUniversity Press, 2011.).

2.7.3.

ZAKONI, SPORAZUMI I DRUGI AKTI MEĐUNARONOG PRAVA

Međunaroni su prave, Statut Međunaronog sua prave, (uspostavljen PoveljomUN (1945.) stupila na snagu (1946.). Dostupno na:http://www.unhcr.org/refworld/docid/3deb4b9c0.html.

Međunaroni krivični su, Rimski statut Međunaronog krivičnog sua (zadnja izmjena11.06.2010. god.) 17.7.1998. god., A/CONF. 183/9, stupila na snagu 01.07.2002. god.Dostupno na: http://www.icc-cpi.int/NR/rdonlyres/0D8024D3-87EA-4E6A-8A27-05B987C38689/0/RomeStatuteEng.pdf .

Međunaroni krivični su za bivšu Jugoslaviju, ažurirani Statut Međunaronog krivičnogsua za bivšu Jugoslaviju (zadnja izmjena 7.7.2009.god.) Dostupno na: http://www.icty.org/x/file/Legal%20Library/Statute/statute_sept09_en.pdf .

Međunaroni krivični su za Ruanu, Statut Međunaronog krivičnog sua za Ruanu (ažuriran 31.1.2010.god.) Dostupno na:http://www.unictr.org/Portals/0/English/Legal/Statute/2010.pdf .

Specijalni sud za Sijera Leone, Statut Specijalnog suda za Sijera Leone, 14.8.2000. god.Dostupno na: http://www.sc-sl.org/LinkClick.aspx?fileticket=uClnd1MJeEw%3D&.

Izvanrena vijeda sudova u Kamboži, Zakon o uspostavljanju Izvanrenih vijeda sudova sizmjenama, 27.10.2004. god.

http://www.unhcr.org/refworld/docid/3deb4b9c0.html


http://www.icc-cpi.int/NR/rdonlyres/0D8024D3-87EA-4E6A-8A27-05B987C38689/0/RomeStatuteEng.pdf




http://www.icty.org/x/file/Legal%20Library/Statute/statute_sept09_en.pdf


http://www.unictr.org/Portals/0/English/Legal/Statute/2010.pdf


http://www.sc-sl.org/LinkClick.aspx?fileticket=uClnd1MJeEw%3D&











http://www.eccc.gov.kh/sites/default/files/legal-documents/KR_Law_as_amended_27_Oct_2004_Eng.pdf

Ženevske konvencije iz 1949. godine i Dodatni protokoli, internet stranica MKCKhttp://www.icrc.org/eng/war-and-law/treaties-customary-law/geneva-conventions/index.jsp

Osnovni međunaroni akti o ljuskim pravima i tijela za pradenje njihove sprovebe,Ured visokog komesara Ujedinjenih nacija za ljudska prava (OHCHR)http://www2.ohchr.org/english/law/

Zbirka sporazuma Ujedinjenih nacijahttp://treaties.un.org/Home.aspx?lang=en

Projekat pravni alati MKSJ:http://www.icccpi.int/Menus/ICC/Legal+Texts+and+Tools/Legal+Tools/.

Baza podataka MKCK: http://www.icrc.org/ihl-nat.nsf .

MKCK Opšta baza poataka i praktični voič za MHP:

o

Baza podataka, polazna: http://www.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/home o

Praktični voič, polazna:http://www.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/v2

Biblioteka ljudskih prava Univerziteta u Minesoti: http://www1.umn.edu/humanrts/.

Ured Visokog komesara za ljudska prava Ujedinjenih nacija, međunarono pravo:http://www2.ohchr.org/english/law/.

http://www.icrc.org/eng/war-and-law/treaties-customary-law/geneva-conventions/index.jsp



http://www2.ohchr.org/english/law/




http://treaties.un.org/Home.aspx?lang=en


http://www.icccpi.int/Menus/ICC/Legal+Texts+and+Tools/Legal+Tools/


http://www.icrc.org/ihl-nat.nsf



http://www.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/home



http://www.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/v2



http://www1.umn.edu/humanrts/















krivično pravo

Documents