Avrupa Birliinde Gda Gvenlii Politikalar

Prof.Dr. Mustafa TAYAR

Gda gvenliiSunum PlanAB gda gvenlii politikalarGda gvenlii iin ne yapabiliriz?

Dnya Nfusundaki Art

5.9 Milyar

8.0 Milyar

12.0 Milyar

2050

2025

1997

1950

2.6 Milyar

ZM!!!Yeil DevrimYksek verimli tohumluklarn kullanlmasMonokltr: Srekli ayn tr ve eidin yllar boyunca yetitirilmesiYoun girdi kullanmPestisitlerGbrelerHormonlarSulamaFosil yaktlar (Enerji)

evreye olan olumsuz etkiler ortaya kmasBiyolojik eitliliin yok olmasTopraklarn oraklamas, retimin marjinal topraklara kaymasYzey ve yer alt su kaynaklarnn ktlamas ve kirlenmesiklimsel deiiklikler, Kresel snma

1950lerden beri 3500 den fazla insan yapm KMYASAL Bir ekilde gda zincirine girdi.

Her yl kontrolsz ekilde 1,5 milyar kilo pestisid & herbisid gdalarn zerine pskrtlmektedir

Doal antibiyotiklerProflaktik kullanmDk dozUzun sreli kullanmKlinik hastalklardaYksek dozdaKsa sreli kullanmDnyada retilen ANTBYOTKLERN %70i yem katks ve tedavi amac ile iftlik hayvanlarnda kullanlmakta ve bu yolla gdalarmza bulamaktadr.

bylece antibiyotik kalntlar insanlarda antibiyotiklere direnli bakterilerin artna yol amaktadr.

Amerikallarn 3/2si HORMON enjekte edilen et tketmektedir.

Amerika'nn st ineklerin ounluu st retimini arttrmak iin rBGH olarak adlandrlan sentetik bir hormon verilir.

rBGH meme, prostat ve kolon kanseri, erken ergenlik gibi nemli salk sorunlarna yol aabilmektedir.

Gda kaynakl tehlikelerin bulama yollarlemedatmaSat

Kalp hastalklarKanserTansiyonKronik karacier hastalklarKazalareker hastalPnmoni ve influenzaEnfeksiyz hastalklarBbrek hastalKan enfeksiyonlarGda ile ilgiliAlkol ile ilgiliDier etkenlerAnahtarlm oran 100,000 kiide

Gvensiz gdaya kimler daha duyarldr?

Tketici saln gda tketimi ileoluabilecek tehlikelerden korumaksalkl ve kusursuz gda retimini salamak amacyla gdalarn retim, ileme, muhafaza, tama ve datm aamalarnda gerekli kurallara uyulmas ve nlemlerin alnmas

Amaland biimde hazrlandnda;Besin deerini kaybetmemi

FizikselKimyasal adan tketime uygunMikrobiyolojik

Bozulmam

inde sala zararl maddeler bulundurmayan gda

TEHLKE:Gdalarla alndnda sala olumsuz etkisi olan bir biyolojik, kimyasal veya fiziksel ajanRSK: Bir tehlikenin iddeti ve ortaya kma olasl.

Daha uzun ve karmak gda zincirleri;

Bunu sonucu olarak daha fazla gda kontaminasyon olaslklar

Etkilene tketici saysnda artUluslar aras turizmin artmas,Kadnn deien rol.

Tarmsal retim ve hayvanclkGda retim teknolojileri Tama ve datmHazrlkGda servisi Sokak sat Tketim

Gelien Riskler: Btnsel Yaklam

Gelien dnya ticareti - pazarlarArtan dnya nfusuDiyetle ilgili hastalklarEtik, gvenlik, fair, salk, fiyatklim deiiklii-evre

KLM DEKL

Ya rejimi deiiklii Sel ve su basknlar

KURAKLIK

Scaklk artlleme

SU YNETM

Havza ynetimiModern sulama sistemleriGIDA GVENCES

Arz talep dengesizliiFiyat artlar

GIDA GVENL

Halk salGvenli gda tketimi

SALGIN HASTALIKLAR

Ku Gribi,Domuz gribi,BSESnr aan hastalklar

Neden Gda Gvenlii?Yemek alkanlklarndaki deiikliklerGda hazrlama uygulamalarrnler ve ilemlerdeki deimeler Gda ticaretinin kresellemesi

SimitPeyniray

BSE Krizi (1990- ...)Bu hastalk 2009 ylna kadar 165 kiiyi ldrd Tedbir olarak 4.4 milyon sr imha edildi. Pek ok iletme kapand Dioksin Krizi (1999-2000)ap Hastal Krizi (2001)Ku gribi krizi (2004)Tketici gveninin sarslmasMevcut dzenlemelerin yetersizliinin anlalmasO zamandan bu yana halkn gvenini geri kazanmak mmkn olmad.

Bu benim hayvanm ve ben onunla ne istersem yapabilirim

yerine

O senin hayvann deil benim gdam ve ben gdamn hibir salk riski tamasn istemiyorum.Tketicilerin retici ve satclardan istedii gvenceler;Tketici tketecei veya satn alaca gday seme hakkna sahiptir ve doru bilgilendirilmesi gerekir.

HAYVANSALRNLERHAYVANSAL OLMAYAN RNLER

+

Hayvansal rnler

+90%HAYVANSAL OLMAYAN RNLER10%RSK DEERLENDRMES

Avrupa Birliinde, 1996 ylnda u gr benimsemitir:

Avrupada BSE olgusu

AB GIDA GVENL DZENLEMELER

AVRUPA BRL

Tek pazar: serbest seim Getty Images4 Serbest Hareket:Hizmetlerin serbest dolamMallarn serbest dolamSermayenin serbest dolamKiilerin serbest dolam

Kurucu AntlamalarRoma Antlamas (1957)Avrupa Tek Senedi (1987)Maastricht (AB) Antlamas (1993)Amsterdam Antlamas (1999)Nice Antlamas (2000) TzkDirektifKararGr ve neriABnin mevzuat sistemi u aralar kullanr

AB gda yasasAB gda gvenlii mevzuat iin ereve ortak piyasada rnlerin serbest dolamn garanti etmek iin Roma Antlamas (1957)nn 3. Maddesiyle verilmitir. Buna bal olarak gda yasasnn genel amalar unlardr: Halk saln korumak (insan, hayvan, bitki); Tketiciye belirtilmi seimleri iin bilgi salamak ve tketicinin karlarn korumak; Adil ticaret ve gda isletmesi sorumlu yneticileri iin rekabeti artlar salamak; Gda maddeleri iin yeterli ve gerekli resmi kontrolleri salamak.

GVENL GIDA RETM GENEL PRENSPLER

AB GIDA MEVZUATI

Mevzuat sistemi aralar

Yasal aralar rnek Treaty : AntlamaRoma Antlamas 1957 Regulation: TzkTzk (EC) 178/2002 General Food Law Requirements Tzk (EC) 852/853/854 2004 Directive: Direktif(EC) 89/397 Official control of Food Stuffs which led to the UK food safety Act 1990(EC) 93/43 HJYEN of Food Stuffs which led to the UK food safety (General Food Hygiene) Dir. 1995

Tzk : Bizdeki kanunlar gibidir. 3 zellii vardr. - Genel kapsama sahiptir (tm toplulua ynelik olmas) - ye devletlerde dorudan uygulanr (hibir hukuk ilemi gerekmeksizin)- Btnyle balayc olmas(tm hkmleri uygulanmaldr)

Direktif : Balaycdr, ancak tzkten farkl olarak, direkt uygulanamaz, ye lkeler tarafndan i hukuka alnmas gerekir. (yeler, bu i hukuk aralarn semekte serbesttir) Avrupa Parlamentosu ve Konseyi ya da Komisyonun Direktifleri. Bunlar btn ye devletlere dorudan uygulanr ve yaynlanp kabul edilir edilmez balayclklar baslar. Btn ye devletler iin zorunludur. Konsey Direktifleri. Bunlar zorunlu amalar aklar ancak ulusal mevzuat uygulama alanlarda ulusal hukuklarna gre yorumlama esneklikleri vardr. Direktif ulusal hukuk ya da uygulamalar iin baz zel istisnalara izin verebilir. Ancak her bir direktif piyasadaki uymayan rnlere izin vermeyi yasakladn belirtir.

Mevzuat sistemi aralar

Karar : Kararlar belirtildikleri taraflar tm ynleriyle balayan belgelerdir. Bunlar ye devletler, irketler ya da bireyler olabilir. Gr ve neri : Balayc deildir. Genellikle etik deer tar.

Mevzuat sistemi aralar

AB mevzuatAvrupa gda mevzuat yatay ve dikey anlamlara gelecek ekilde ifade edilir. Yatay Mevzuat : btn gda ve gda gruplarna uygulanabilir yasann belirli bir ynyle ilgilenir(hijyen, etiketleme, katk maddeleri ve paketleme gibi) Dikey Mevzuat : belirli gdalar (meyve sular gibi) la ilgilenir ve gdalarn btn ynlerini kontrol eden standartlar belirler.(ham maddeleri, iindekiler, ileme ve etiketleme)

Gda yasas: iftlikten sofraya zinciri prensibi

Btn gdalara uygulanabilir

Hepsi bir arada !

FTLKTEN SOFRAYAEVRESEL KRTERLERSALIK SERTFKASIHALK SALIIHAYVANSAL RNLERDERETM HJYEN

Hayvan SalBirincil retim hijyeniHayvan RefahKalnt gzetimila GzetimiHayvann kimlii ve hareketleri Hastalk gzetimi Sertifikasyon Ante- post mortem denetim Hijyen gzetimiSr etinin etiketlenmesindeki bilgiKalnt gzetimiHijyen gzetimi sertifikasyonHijyen gzetimiKalnt gzetimi

FTLKTEN SOFRAYA GIDA GVENL

YETKL OTORTE

AB Gda Gvenlii Yasal Dzenlemeler Tarihesi

Avrupa Gda Gvenlii Yasas1997 de yaynlanan Yeil KitapGda Yasasnn Genel lkeleriPaydalarla stiare2000de yaynlanan Beyaz KitapGda GvenliiGenel Gda Ynetmelii 178/20022002 ylnda EFSA kuruldu

GIDA KANUNUGIDA GVENL STRATEJSBYOLOJK RNLERSULAMAYan rnlerievreZOOTEKNYETTRME

ABGIDA GVENL STRATEJSFARMAKOLOJKBYOLOJK RNLERSULAMAREFAHHAYVAN SALIIZoonozlarHJYEN & kontrolHayvansal rnlerinYan rnleribitki salBTK SALIIYem maddeleri Tohum Tantmbitki eidi haklarHJYEN & kontrolHayvansal olmayan rnlerGenel GIDAKURALLARIevreZOOTEKNYETTRMEKalntlarDER SERVSLER

Yeil Kitap

Drt temel hedefi vardr:

Mevzuatn, tketici, retici, imalat ve tccarlarn ihtiya ve beklentilerini ne derece saladn belirlemek,

Gda maddelerinin kontrol ve denetimleri ile ilgili resmi sistemlere ilikin nlemlerin, gdalarn salkl ve gvenilir olmasn ve tketici karlarnn korunmasn ne derece saladn belirlemek,

Gda mevzuatna ilikin bir kamuoyu oluturmak,

Komisyonun gerekli hallerde Topluluk gda yasasn gelitirici uygun nlemler teklif etmesini salamak

Gda hukukunun temel amalar: Halk sal ve gvenliinin ve tketicinin en st seviyede korunmasnn salanmas,Tek Pazar iinde mallarn serbest dolamnn salanmas,Bilimsel kant ve risk deerlendirmesine ilikin temel bir mevzuat oluturulmas,Avrupa endstrisinin rekabet gcnn ve ihracat hacminin artrlmas,Gvenli gda iin birincil sorumluluun sanayi, retici ve tedarikilere verilmesi,Mevzuatn tutarl, rasyonel ve ak olmasnn salanmas

Gda mevzuatnn effaflk ve tutarllk bakmndan yetersiz olduu,Topluluk iinde henz uyumlatrlmam alanlar ticarette engel tekil edecek ekilde farkllk gstermekte ve zorluklara yol amakta olduu,Gda mevzuatnn basitletirilmesi ve daha rasyonel hale getirilmesi gereklilii

AB 12 Ocak 2000de BEYAZ KTAP (White Paper) yaymlamtr.

BEYAZ KTAP, gda zincirinde, hijyen hkmlerinden, hayvan sal, hayvan refah ve bitki sal nlemlerine kadar gda gvenliine ilikin tm konularn ilk kez bir arada ele alnd bir belgedir.

Bamsz bir Avrupa Gda Gvenlii Otoritesi oluturmakiftlikten masaya gda gvenlii kapsamnda btn rnlere ait mevzuatn birbirini destekler ve tamamlayc nitelikte olmasYem retimi de dahil olmak zere btn gda zincirini kapsayan yeni karar mekanizmalarnn oluturulmas

gda gvenliinin ilkeleri, gda gvenlii politikasnn unsurlar, bilgi toplama ve analiz ile bilimsel tavsiye oluturulmas, Avrupa Gda Otoritesinin kurulmas, dzenleyici unsurlar, kontroller, tketicinin bilgilendirilmesi, gda gvenliine ilikin konularn uluslararas boyutu

28 Ocak 2002de Avrupa Parlamentosu ve Konseyi, 178/2002 (EC) sayl Gda Yasasnn genel prensipleri ve gereksinimlerini ieren tz kabul etmitir. Tzk ile Avrupada gelecekte oluturulacak tm gda mevzuat iin esas oluturacak prensipler, tanmlar ve gereklilikler ortaya konulmutur

Tzn en nemli amalarndan bir tanesi, saln st seviyede korunmas iin, gdann tanm da dahil olmak zere ortak tanmlar oluturmak, gda hukukunun nde gelen prensipleri ile yasal hedeflerini belirlemek ve mevcut ulusal mevzuatlar uyumlatrmaktr.

Gda ve yem gvenlii konularnda karar almay vurgulayacak prosedrler, yeterli organizasyon ayarlamalar ve gl bilimsel temel salamak amacyla ortak prensip ve sorumluluklar ortaya koyar 178/2002 Genel Gda Tz

Ulusal ve topluluk gda ve yem yasalarnn ortak prensip ve aklamalarn ortaya koyar. Topluluk iin gda ve yemin serbest dolamSadece gda ve yem gvenlik artlar bir ye devletten dierine farkllk gstermezse baarlabilir. Amac farkl kavramlar, prensipler ve prosedrleri yaknlatrarak ye devletlerde ve topluluk dzeyinde alnan gda ve yem nlemleri iin ortak temel oluturmaktr.

Gda gvenliinde Avrupa Birlii Otoritelerini tanmlayan,genel prensipleri ve gdalar ile ilgili mevzuatta bulunmas gerekli artlar belirten Tzk ANA ER Uygulama alanlar ve tanmlarGda mevzuatnn genel prensipleri ve koullar Avrupa Gda Gvenlii OtoritesiHzl alarm sistemi, kriz ynetimi

Gdalarn, yemlerin, gda retiminde kullanlan hayvanlarn veya maddelerin veya yem ve gdalarn retim, ileme ve datm srasndaki btn aamalarn takibinin yaplmas ve aratrlmasGda retim ak ierisinde bir nceki ve bir sonraki aamalar net bir biimde tanmlanmaldr.

Tketilecek herhangi bir gday, yemi, gda reten hayvan veya maddeyi retim, ileme ve datm boyunca tm aamalarda izleme kabiliyeti2002 ylndan bu yana zorunlurnlerin / hayvanlarn etiketleniyorOperatrler belgeleri saklamak zorundaHayvanlar ve GMOlar iin zel bir sistem

Gdann elde edildii hayvan,bitki yada gda maddesine kartrlmas tasarlanan veya muhtemelen ortaya kabilecek her hangi bir maddenin retim,ileme ve tm aamalarda izlenebilirlik salanmaldr. Gda iletmecileri gdann eldesinde kullanlan herhangi bir maddeyi kimden aldklarn belirleyecek sisteme sahip olmak zorundadrlar.Piyasaya srlen gdalarn,izlenebilirliini kolaylatrmak amacyla, gerekli bilgileri ierecek ekilde etiketlenmesi ve tanmlanmas zorunludur.

zlenebilirlikzlenebilirlikretimlemeDatmPerakendedatmTketici

AVRUPA BRL HAYVAN SALII STRATEJS (2007-2013) KORUMA TEDAVDEN DAHA YDR ZLENEBLRLK

Genel Gda Yasas Madde 50Ulusal irtibat noktalar ile dayanma halinde EFSA ve Salk ve Tketici Genel Mdrl tarafndan yrtlyorHedef:AB ve ye devletleri piyasada bulunan veya ithal srecinde olan gda rnlerinin insan sal asndan tad riskler hakknda bilgilendirmek ve bu ekilde bu rnlerin piyasadan ekilmesine imkan vermek.

Uyar bildirimleriGda/yem zaten piyasadaysa ve derhal harekete geilmesi gerekiyorsa gnderilir. rnler toplatlr; irketin ismi aklanmazBilgilendirme bildirimleriTespit edilen riskler ve alnan tedbirler bildirilirHaber bildirimleriDier her trl bilgi

RASFF :AB ye DevletleriABne yaplan ithalatlarda geerlidir ve ticaretin askya alnmasna neden olabilirAadakilerle salanrSnrda kontrol: rnn ithalat reddedilirPiyasada kontrol: rn toplatlrirketler kendilerini rapor ederlerTketici ikayetleri

YE LKE UYARIRASFF DEERLENDRMERASFFletiimye lkelerlgi nc lkeler / TketiciYILLIKRAPORSnr KontrolMarket kontrolnc lke/ BasnBasn

Alarm bildirimleri (Yl / Numaras)Gda veya yem iin herhangi bir risk tespit edilmitirrn piyasadadr.Acil eylem plan gerekli

Gda veya besleme iin herhangi bir risk tespit edilmitirrn pazar ulamamtr.Hemen harekete gerekli deildirHaber bildirimleri

Gda/yem gvenlii ile ilgili bilgiAlarm veya bilgi vermeye gerek yokAma kontrol iin ilgili makamlara bilgi verilir

Tm gda iletmelerinin kayt altna alnmasHACCP yi hijyen uygulamalaryi uygulama rehberleriMikrobiyolojik kriterlerScaklk kontrolleri

853/2004Hayvansal gdalarda uyulmas gereken spesifik hijyen kurallar

lenmi veya ilenmemi hayvansal rnleri kapsamaktadrTm hayvansal rnler ile ilgili ortak kurallar iermektedir (sorumluluklar, yapsal, ilemsel ve hijyen kurallar, onay prosedrleri, salk zinciri, depolama ve tama koullar)Hayvansal rnlerdeki detayl hijyen kurallarn kapsamaktadrKk iletmeler de dahil olmak zere btn kurulularda uyulmas gereken yapsal ve hijyen kurallar ile ilgili Direktif temeline dayanmaktadrHam maddeden rne kadar btn gda zincirinde kurulular aras iletiimin etkinlemesini salamaktadr

letmelerin onaylanmasHayvanlarn temiz olmasKrmz et karkaslarnda veteriner salk damgasletmeci tanmlama damgasMezbaha ve paralama tesisleri iin gerekliliklerAcil kesimlere ilikin hkmler

Hayvansal rnlerin resmi kontrolleri

Halk salnn korunmas iin tm nlemleri kapsamaldr, bunun yannda gerektii durumlarda hayvan sal ve hayvan refah da korunmaldr

En yeni ve nemli bilgiler zerine kurulmaldr ve yeni bilgiler nda gncellenebilmelidir

Resmi kontrollerin yaps ve younluu risk deerlendirilmesi zerine olmaldr

Tzk 882/2004Resmi kontrollerin performans deerleri hakknda genel prensipleri kapsamaktadr

Resmi kontrollerin skl dzenli olmal ve risklere gre dzenlenmelidir, HACCP temeline dayanan yem ve gda endstrisinde iletmelerin kontrol program sonular gz nne alnmaldrnsan ve hayvan sal iin risklerin elimine edilmesi, azaltlmas veya kabul edilebilir limitlere ekilmesiTketici menfaatleri korunarak uygun yem ve gda ticaretinin garanti altna alnmas

GIDA VE VETERNER OFS (FVO)

ANA HEDEF

Gda gvenlii ve hayvan sal, bitki sal ve hayvan refahna ilikin birlik yasalarnn etkin olarak uygulanmasnn garanti edilmesini salarTketici Sal ve Korunmas DirektrlDG SANCO iinde

GIDA VE VETERNER OFS GREVLER

Gda gvenlii ve gda kalitesinin salanmas iin etkili kontrol sistemlerine ncelik verilmesi

Avrupa Birlii ierisinde ve nc lkelerden Avrupa Birliine ithal edilen rnlerin, Veteriner Hekimlii ve bitki sanitasyonu ynnden incelenmesi ile komisyon kanunlar ve gda gvenlii asndan uygunluunun kontrol edilmesi

Veteriner Hekimlii ve bitki sanitasyonu sektrlerinde birlik politikalar gz nne alnarak gda gvenlii ve sat kalite yapsna ulalmas

lgili birimlere inceleme sonularnn iletilmesi

Avrupa Gda Gvenlii OtoritesiEFSA

EFSA

Merkez : 2002 -2003 Brksel / BELKA 13 Aralk 2003ten itibaren Parma / TALYAEFSA hedefi kresel gda ve yem gvenlii, hayvan sal ve refah, beslenme, bitki koruma ve bitki sal zerinde risk deerlendirmesi iin Avrupa referans organ olarak kabul olmaktr*Risk deerlendirmesi gda ve yem gvenlii, beslenme, hayvan sal ve refah, bitki koruma ve bitki sal konularna ilikin bamsz bilimsel gr (tavsiye) vermekgda ve yem gvenliine direk yada indirek etkisi olan tm alanlara ilikin AB mevzuatn/politikalarn desteklemek *Risk iletiimi ; riski deerlendirenler, riski ynetenler, tketiciler, gda ve yem iletmecileri, akademik evreler ve ilgili dier tm taraflar

Ynetim Kurulu

Ynetim Kurulu Bilim adamlar, sanayiciler ve politikaclardan ibaret 15 yeli bir kurul ile ynetiliyor. yeler, AB Parlementosu ile konsultasyon ile AB Konseyi tarafndan atanrlar. (4 yl) stiare ForumuAB yesi 27 lkenin risk deerlendirme kurumlarnn daimi temsilcileri AB Komisyon temsilcisi Norve, zlanda, svire Trkiye, Hrvatistan Makedonya

EFSAnn i programna ilikin tavsiyede bulunurEFSA ile AB yesi lkeler arasndaki yakn ibirliini salar Ylda en az 4 kez toplanr

Bilimsel panellerGda katk maddeleri, tat verici maddeler, ilemeyi kolaylatrc maddeler (AFC)Hayvan sal ve refah (AHAW)Biyolojik tehlikeler (BIOHAZ)Gda zincirindeki kirleticiler (CONTAM)Hayvan yeminde kullanlan katk maddeleri (FEEDAP)Genetik olarak deitirilmi organizmalar (GMO)Diyet rnler, besleme ve alerjiler (NDA)Bitki koruma rnleri ve kalntlar (PPR)Bitki sal (PLH)

Pek ok AB ye Devletinde2000 veya sonrasnda EFSA benzeri kurumlar tesis edildiBunlarn ou tavsiyelerde bulunuyorGrevleri: risk deerlendirme ve iletiimKurumsal ereve ise daha karmakMuhtelif bakanlklarn grevi varTarm, Salk, Ticaret, Maliyet, Tketici BakanlklarFederal sistemlerde: blgesel mercilerBakanlklara bal aratrma kurumlar

HACCP sistemi:Yalnzca Norvete tamamen zorunluDier pek ok Avrupa lkesinde:HACCP-benzeri uygulamalar var veya n koullar zorunluHACCP KOBler iin istee balGda sektrnn farkl blmlerinde farkl muamele sz konusuAvrupa dndaki lkelerdein: HACCP baz operatrler iin zorunluEndonezya: zorunlu deilYeni Zelanda: hayvansal rnler iin zorunlu; dierleri iin HACCPye dayanan risk ynetim sistemi zorunlu

Uygulanabilir Mevzuat ListesiGenel gda yasas - Direktif (EC) 178/2002Hijyen Paketi Direktifler Gda hijyeni zerine 852/2004 Hayvansal gdalar zerine 853/2004 Hayvansal gdalarn resmi kontrol kurallar zerine 854/2004 Yem hijyeni zerine183/2005 Resmi kontroller-yem ve gda yasas zerine 882/2004Gda maddeleri iin mikrobiyolojik kriterler- Komisyon Direktifi EC 2073/2005.Gda etiketleme Direktif 2000/13GMO Direktifleri Direktif 1829/2003 ve 1830/2003Paketleme ve gda temas maddeleri Direktif 1935/2004Gda katk maddeleri, renklendiriciler ve tatlandrclar Direktifler89/107, 94/35,94/36 EEC ve 95/2/EECGda maddelerindeki kirleticiler iin maksimum seviye - Direktif 1881/2006.

Reg. (EC) 852/2004 HJ.KURALLARI Reg. (EC) 882/2004 kontrollerHAYVANLARHAYVANSAL GIDALARYEMLERBTKSEL GIDALARNSAN TKETMNE UYGUN OLMAYAN HAYVANSAL RNLERLALI YEM MADDELERHAYVAN SALIIHastalk kontrolTopluluk ii ticaretthalat koullarHAYVAN REFAHIReg. 178/2002 = GIDA KANUNUReg. (EC) Reg. (EC) 853/2004Reg. (EC) 854/2004 Reg. (EC)Dir. 89/662/EECDir. 97/78/EECDir. 90/425/EECDir. 91/496/EECReg.(EC) 1774/2000Dir. 90/167/EECHijyen paketi

GIDA GVENL N NE YAPABLRZ?

U ANK DURUMDAN MEMNUNUZ HBREY DEMEZ

MEMNUN DELZBR SONRAK SLAYTA GENZ

TazeHijyenikBesleyiciDayanklGvenliUcuz

Tketici haklar retici, maln AB gvenlik standartlarna gre retme sorumluluunu tar. Tketici, kullanm hatas olmadn ispat etmek zorunda olmadan hatal bir mal geri verip parasn alabilir veya urad zarardan dolay tazminat talep edebilir. Gda gvenlii nlemleri AB, gda sektrnde insan, hayvan ve bitki salnn korunmas iin ok sk kural ve kontroller belirleyerek bunlarn yasalara entegrasyonunu ye lkelere brakmtrTketicinin sal, gvenlii, ekonomik ve yasal haklarnn korunmas hedeflenmektedir.

1995 yl ncesi nemli gda mevzuat

Mevzuatn adNiteliiTarihiUmumi Hfzshha Kanunu (1593)Kanun1927Sular Hakknda KanunKanun1926 Ticarette Taiin Men'i ve hracatn Murakabesi ve Korunmas Hakkndaki KanunKanunEkler19301936Trk Standartlar Enstits KuruluuKanun1960Ziraat Vekaleti Vazife ve TekilatKanun1937Belediye Kanunu (1580)Kanun1930spirto ve spirtolu kilerin nhisarKanun1942Gda Mad.ve Um. Sa. lgilendiren Eya ve Levazm Hususi VasflarTzk1952Trk Standartlarnn UygulanmasTzk1967Gda Katk MaddeleriYnetmelik1988Kaynak SularYnetmelik1974Maden SularYnetmelik 1988Gda Maddeleri ile Temasta Bulunan veya Bulunmak zere mal Edilen Plastikler Ynetmelik1980Gayri Shhi MesseselerYnetmelik1983yeri Ama ve alma Ruhsatlar Ynetmelik 1989

SalkBakanlTarm veKyileriBakanlBelediyelerTSEDierleriAdalet BakanlDTMSanayi ve Ticaret BakanlMaliye BakanlMevzuatta sregelen dzen 1927 ylndan, 1995 ylna dek 68 yl boyunca

Mzakere Sreci Nedir?AB ile katlm mzakereleri klasik anlamda bir mzakere deildir.Aday lke AB mktesebatnn tmn benimsemek ve uygulamak zorundadr.Mzakere edilen tek konu, uygulama takvimidir.

AB Mktesebat Nedir?AB Hukuk Sistemine verilen addr.35 konu balndan olumaktadr.AByi kuran ve daha sonra deiiklie urayan antlama, aday lkelerin ABye katlrken imzaladklar katlm antlamas, Konsey, Komisyon, Avrupa Topluluklar Adalet Divan gibi topluluk organlarnn kardklar tm mevzuat ifade etmektedir.

1.Mallarn Serbest Dolam 2.ilerin serbest dolam 3.Yerleme hakk ve hizmet sunma serbestisi4.Sermayenin serbest dolam5.Kamu ihaleleri 6.irketler hukuku 7.Fikri mlkiyet hukuku8.Rekabet politikas9.Mali hizmetler

10.Bilgi toplumu ve medya 11.Tarm ve krsal kalknma 12.Gda gvenlii, veterinerlik ve bitki sal politikas13.Balklk14.Ulatrma politikas 15.Enerji16.Vergilendirme17.Ekonomik ve parasal politika 18.statistik

Mktesebat Balklar19.Sosyal politika ve istihdam20.letme ve sanayi politikas 21.Trans-Avrupa alar 22.Blgesel politika ve yapsal aralarn koordinasyonu23.Adli konular ve temel haklar 24.Adalet, zgrlk ve gvenlik 25.Bilim ve aratrma26.Eitim ve kltr27.evre

28.Tketici ve saln korunmas29.Gmrk birlii30.D ilikiler31.Dileri, gvenlik ve savunma politikas32.Mali kontrol33.Mali ve btesel hkmler34.Kurumlar35.Dier konular

Veteriner Mevzuat: hayvan sal, hayvan refah, hayvanlarn tanmlanmas ve kayt altna alnmas, i pazar kontrol sistemleri, d snr kontrolleri, hayvansal rn retilen iletmelerdeki halk sal gereklilikleri

Bitki sal mevzuat: bitki sal (zararl organizmalar, pestisitler), tohum ve oaltm materyalleri, ve bitki hijyeni

Hayvan besleme mevzuat: yem gvenlii, yem katklar, etiketleme, yemdeki bulaanlar, kontrol ve denetim

Mevzuatn Aktarlmas

Mevzuatn uygulanmas

Yrtme izleme, denetimler, cezalar...vsAB mzakere sreci

AB mzakere sreci

Ama : AB mktesebat ile aday lke mevzuatnn karlatrlmasAday lkenin mzakerelere hazrlanmas Uyum srecinin hzlandrlmasMzakerelerin balatlaca mktesebat balklarnn saptanmas

Tarama srecinde AB mktesebatnn tamam deil, mzakerelere balanmas iin yeterli zemini oluturacak temel ereve taranr. (Yaklak %25 lik blm)Mzakerelerin balatlmas iin taramann tm balklarda tamamlanmas gerekli deildir.

Avrupa Birlii mzakereleri ncesindegerekletirilen taramalarda Tarm ve Kyileri Bakanlnn gda gvenliininsalanmas konusunda tek yetkili otoriteolduu deklare edilmitir. nk AvrupaBirlii, uyum srecinde gl ve tek birgda gvenlii otoritesi grmekistemektedir.

Yetki Karmaasnn yaratt ok ballk (Tarm Bakanl, belediyeler ve dier kurumlar),Ruhsat bolluu (alma izni, retim izni, gda sicili, iyeri ama ve altrma ruhsat, gayr shhi messese ruhsat vs.),Alt yap noksanlklarndan (personel, bina, araba, laboratuar, yetersiz rgtlenme vs.) dolay piyasaya hkim olunamamas,Grevlendirilecek personel kriterleri tam olarak belirlenmedii iin, meslekler aras ekimelerin yaanmas,

Uygulamay yapacak personel kriterlerinin iin niteliine uygun olmad, personelin her trl etkiye ak olduu, Yerel ynetimlerin uygulayacaklar kurallar, konu ile ilgisi olmayan kurulularn belirledii,Yaanan bu olumsuzluklardan dolay tketicilerin korunmad, retici ve satclarn madur edilmesidir.

Dzenleme yaplrken gda gvenlii ve gda kalitesi ok az dikkate alnmtr. rnein shhi bir i yerine ruhsat verilirken sadece belediye bakannn imzalamas yeterli grlmektedir.Ynetmelik hkmlerine gre gda denetimi yapacak olan belediyelerin, iyerlerinde gda gvenliinin salanp salanamadn saptamas olas deildir.

Belediyelerin denetime ynelik alet, ekipman, personel eksikleri, alt yap ve deneyim sorunlar bir yana; son derece politik yaplar olmalar nedeniyle birbirleri ile ekimeleri hi bitmemektedir.Ancak; ruhsatlandrma ilemlerinde har ve rsum denmesi, Belediyeler iin bu yetkiyi elde tutma konusunu cazip klmaktadr.

Aslnda, tarlada ya da iftlikte kayt sisteminin oluturulmas, eksiklerin tamamlanmas gibi nemli yapsal deiiklikler gerekiyor. Bu aamada, yetkili otoriteye cezalandrc eylemlerden ok;dzenleyici,eitici,yol gsterici

olmak sorumluluu dmektedir.

TRKYE...

GSYIH; 14 trilyon 851 milyar Dolar

Nfus; 657 milyonAVRUPARUSYA FEDERASYONUTRK CUMHURYETLERORTA DOGU ve KUZEY AFRIKA

Ve mahkeme kararyla yiyecek ve iecek ve giyecek ve hubbt ki; arda ve pazarda vardr, gzedilb her meslek sahibi tefti oluna. Eer terzda ve kilede ve arunda eksk bulunursa, muhtesib (belediye bakan) haklarndan gele.

Ekmek iinde kara bulunursa ve i olursa, tabanna let uralar; eksk olursa tahta klah uralar veya ud para cezas alalar.

n gereksinim programlarGAP/GMP/GHPHACCP sistemiGvenli GdaGda gvenlii Ynetimi aralar

ISO 22000

HACCPN GEREKSNM PROGRAMALARIEkipman, personel hijyeni, temizlik sanitasyon, kimyasal kontrol, izleme,geri arma, pest kontrolBYOLOJK, KMYASAL VE FZKSEL TEHLKELEREitimTOPLAM YNETM SORUMLULUU

Gda gvenlii sorumluluklarABULUSALYerelFSA, NHS, HPA

Tketici

Salkl HayvanSalklevreyiretimTeknikleriSalklnsan

S O R U L A R........

**EDENs OnGuard: Protecting Americas Gda System*Haydi gda hakknda konumaya balayalm. Yaamn srdrlebilmesi ve saln korunmas iin yeterlive dengeli beslenme gereklidir. Bu gereksinimin besinlerle karlanmas asndan gvenli besin tketimi birzorunluluktur. Oysaki; yaammzn temel maddesi olan besinler, satn almadan tketime kadar geen aamalarda hijyenik koullarn yeterince salanamamas nedeniyle zararl hale gelebilmekte ve salmz iin gizli bir tehlike oluturabilmektedir. Bir tketici olarak besin gvenliini salamada bize de baz grevler dmektedir. Her eyden nce besin gvenlii konusunda tketici bilincine sahip olmamz gerekmektedir. ******Crops and Hayvanlar may be exposed to Toksik substances due to envionmental bulama ofSu ,Hava and soil. In addition, agroKimyasal s, such as pesticides, are widely used in most countries. Gda can also be contaminated during processing, handling, Depolama, and preparation. Long-term, Dk -level exposure to some Kimyasal bulaanlar is associated with serious Hastalk , including neurological damage, birth defects and kanser . Although rare, Akut exposures to Kimyasal s through Gda have resulted in large-scale outbreaks, in some cases with irreversible salk damage and enormous economic costs. Regular, accurate information on Gda bulama is essential to reduce its occurrence and protect halk sal .

********Tarmda son yllarda yaanan yaanan olaylar artk tarmn lokal deil, global olarak ele alnmas gerektii gereini ortaya karmaktadr. Bu balamda tarmda yukarda belirtilen konular tarmn kresel sorunlar olarak gze arpmaktadr.*********A great example of our success in dealing with animal health is that certain diseases which posed a great threat to animal and human health 10 years ago are now considered to be of much lower risk.

Take BSE, for example. Since the 1990s, the EU has invested millions of euros in tackling this disease, and with good results. Through stringent prevention, monitoring and control measures, we have managed to reduce the incidence of BSE from 2167 vaka in the EU-15 in 2001, to 320 vaka in the EU-25 in 2006.

What is more, this downward trend continues and the average age of pozitif vaka has increased to 110 months showing that the prevalence of BSE in young hayvan is decreasing.

Other diseases still pose a great risk, but have been well contained through effective measures at EU-level. For example, the stringent monitoring and biosecurity measures which were implemented in response to the threat of H5N1 avian influenza in 2006 undoubtedly contributed to minimising the impact of this disease in the EU.

These are just some examples of how successful harmonised EU measures have been in their field of animal health.

We are now ready to go further to make the improvements that need to be made, and to maximise our areas of strength.************In the EU, a great deal of progress has been made in recent years in the field of animal health.

We have established harmonised surveillance and control measures to prevent disease outbreaks and to deal with them effectively when they do occur.

We have also established better traceability of hayvan and their products, through tagging and the TRACES system. This is particularly important for public health and food safety.

We use vaccination where it can bring about real improvements, such as in the fight against Bluetongue and rabies. Overall, these measures have produced very pozitif results.

************EDENs OnGuard: Protecting Americas Gda System***