fransız ihtilali sonrası

İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL, İLETİŞİM TARİHİ, ELANUR DEMİRDAĞ , EKİM 2012

ÖZGÜRLÜK YAYILIYOR

1208040029 ELANUR DEMİRDAĞ

İLETİŞİM TARİHİGÜLEDA YÜCEDOĞAN


GİRİŞ

1. TIMES’IN IŞIĞI

2. TEKNİK İLERLEME, YURTTAŞLIKTA İLERLEME

3. NAPOLEON MODELİ

4. GERMEN BASKILARI

5. FRANSA’DAKİ MÜCADELELER

6. GIRARDIN’IN KATKISI

7. DÜELLO,REKLAM VE TEFRİKA


GİRİŞBasının özgürlüğünü elde etmesi

19. yüzyıl boyunca Batı ülkelerinde farklı şekillerde gözükmüştür. İki temel dayanağı vardır:

Demokrasinin ilerlemesi ve seçmenleringazeteler sayesinde gerekli oy hakkını aşamaya getirilmesi (sadece erkekler için)

19.yüzyıldaki haber takibinde ve gazete, basım, yayınında teknik ilerlemeleri


TİMES’IN IŞIĞI

Londra’da yayımlanan TIMES. 1785’te, John Walter adında İskoçyalı eski bir kömür tüccarı tarafından faaliyet amacını farklılaştırmak ister.John Walter “Medya tarafından cezp edilen işadamları” diye adlandırılan özel bir sınıfın ilk temsilcisidir.“REKLAM” yayınlamaya yönelik Daily Universal Register’ı kurar; bu gazete daha sonra 1 Ocak 1785’de Times adını alır.


Walter “Gazete, ne belirli bir bir toplumsal yönelik ne de tek bir partinin hizmetinde olacak.”

Times, Fransız Devrimi’nden yararlanır ve 1792’de

Tırajını 4.000 nüshaya kadar çıkarır.

18.yüzyıl Times bir takım hoşnutluğun karşılığında para yardımları veren hükümete ve her kim isterse ona satılmıştır.

Supperession Fee: Sizi rahatsız eden bir yazının yayımlanmamasını sağlamaktadır.

Contradiction Fee: Daha önce hakkınızda çıkmış hoş olmayan bir yazının aleyhinde yazı yazdırma hakkını almak para ödenen biçimi.


Times, kısa sürede kendini daha ahlaklı hem de daha erdemli bir yol seçti.

Times’ın haber kalitesi ünlü parlak buluşlarla simgelenir.

John Walter Manş Denizi’ne küçük, hafif bir gemi gönderir. Böylece Times, dış ülke muhabirliğini yaratır.


John Walter’ın oğlu büyük bir gazete yöneticisidir. Kendisine kusursuz yardımcılar seçme ve teknik ilerlemeleri yakalama konusunda büyük bir yeteneği vardır.

Koenig adlı bir Almanın buluşunu bir gece gizlice kurdurur. Bu buluşla, saatte 1.100 yaprak basılabilmektedir.

İngiliz gazetelerinin basımında buharlı baskı makinesinin ilk kullanan olmasını büyük beceriklilikle değerlendirmiştir.


1815-1840 yılları arasında Times otoritesini ve gücünü tam anlamıyla yerleştirir.

Mali gücü sayesinde iktidarın tüm gücünü

Karşı ayakta rahatlıkla durur.

Gazetenin tarihinin en etkili olduğu dönem, Rusların, İngilizler ve Fransızlarla karşı karşıya getiren Kırım Savaşı’dır.


TEKNİK İLERLEME, YURTTAŞLIKTA İLERLEME

1860-1870 yılları arasında, merdaneleriyle büyük bir icat olan buharlı makine gazetelerin baskı hızını kayda değer bir şekilde arttırmıştır.

Baskını yanı sıra dizgide de ilerlemeler oluyordu.

Litografya, yani taş üzerine gravür tekniği, 1797’de bulundu.

Karikatür 1830 tarihinden sonra gazetenin önemli bir parçası olmuştur.

Fransa’ da La Caricature Philipon tarafından 1830 da, Temmuz Devriminden sonra elde edilen özgürlüklerden faydalanmak için kuruldu.


Calais ve Dover arasındaki ilk elektrikli telgraf hattı 1850’de çekildi

1866’da Avrupa ile Amerika arasında ilk kablo çekildi.

1866’da dakikada 1.000, on yıl sonra dakikada 4.000 kelime aktarmaya olanak tanıyan yazıcı bulundu.

Coğrafya- zaman bakımından, Batı dünyasında bir daralma meydana gelmiştir.


NAPOLEON MODELİ

Özgürlük, bu teknik ilerlemelerin de yardımıyla gelişmekteydi.

Napoleon tarafından bırakılan model hala geçerlidir.

18 Brumaira Darbesi’nin hemen ardından: “Dizginleri basına bırakırsam, iktidarda üç aydan fazla kalamam.”

1805’te sansürcüler gazetelere yerleştiler.

Devrim yıllarında kurulan Le Moniteur,18 Brumire’den sonra rejimin resmi gazetesi olmuştur.


GERMEN BASKILARIİlk özgürlük dalgası 1814-1815

yıllarında geldi.

Mercure rhenan, Napoleon’un ilk düşüşünün ardından, gelişmekte olan bir halkın, zihinleri harekete geçiren şeyleri açıkça savunan, toplumun anlamadan ve bilinçsizce hizmet ettiği şeyleri açıklığa kavuşturmayı ve ona anlaşılır şekilde sunmayı başaran gazetelere ihtiyacı vardır” diyerek özürlüğe kavuşan Alman basının üslenmesi gereken rolünü anlatmak için kampanya başlattı. Ocak 1816’da kapatıldı.

Silvio Pellico, özgür bir basın için verilen mücadeleyi BENİM HAPİSANELERİM adlı kitabında anlattı.

1830 özgürlük umudu yeniden doğdu.


1848 Devrimi’nin aydınlık günleri, bütün Avrupa da bir umut rüzgarı estiren “halkların baharı” geldi.

Yeniden özgür gazeteler çıktı.

Prestijini Naziler dönemine kadar koruyacak olan Gazette de voss bu yıllarda çıktı. Avrupa’nın büyük gazeteleri olarak kendini gösterdi.Gazeteyi Berlin’de kuran Cristian Voss’tu.

1848’deki bu büyük özgürlük rüzgarının ardından, baskı yönetim kendini yeniden gösterdi.Gazeteciler kurşuna dizildi.


FRANSA’DAKİ MÜCADELELER

Fransada gazetelerin gelişimi, yüzyılın hareketli yaşantısına sıkı sıkıya bağlıdır.

1815’ten 1848’e, 33 yılda bu konuda tam 18 yasa ya da kararname çıkmıştır.

1830 Devrimi’nin akışı içinde zamanın büyük gazetecilerinden biri, Thiers, Mignet ve Armand Carrel tarafından kurulan Le National ağırlığını koyar.

Kurulan bir gazete doğru yoldan ayrılması halinde el konulacak büyük bir miktar parayı teminat olarak yatırmak zorundadır.

1848 Şubat’ında rejim karşıtı yemekli toplantılarda yürütülen kampanya, giderek daha gözü pek olan bir basın tarafından desteklenir.


III. Napoleon bir uyarı sistemi getirir. İlk uyarını somut bir kendine makul bir sansür uygulamazsa, birkaç gün ya da birkaç haftalığına yayımı askıya alınır. Üçüncü uyarıda ise kapatılır.

1860’lı yıllar boyunca bu yöntem etkili olur daha sonra küçük Napoleon giderek ödün vermeye başlar.

Uyarı sistemi 1867’de ön izin uygulamasında Mart 1868’de terk edilir.

2 Ocak 1870’te kurulan Orleans hanedanı yanlısı muhalefeti imparatora bağlayan Emile Olivier hükümeti, son anda gerçek bir basın özgürlüğü getirir sonucu yoktur.


GIRARDIN’IN KATKISI

1815’ ten 1870’e kadar süren özgürleşme hareketinin simgesi olan Emile Girardin, modern anlamda ilk basın girişimcilerden biriydi. Halkın zevklerini şaşmaksızın sezer ve tükenmez bir enerjiye sahipti.

Evlilik dışı bir ilişkiden dünyaya gelir, 1827 de yayınladığı otobiyografik romanında bu konuyu açıklar.

Le Voleur (hırsız) adını verdiği ve ilk kez basın özetlerini kullanan bir haftalık gazeteyle süreli yayın dünyasına atılır.

Le Voleur en iyi gazetelerin en iyi bölümlerini toplayarak yayımlar bu dönemde telif hakkı olmadığından ücret ödemesine gerek yoktu.


Girardin’ni yeni fikirlerinden biride kadınlara özel gazeteler önermek olur. Bu kadınlara yönelik basının gerçekleştirdiği ilk çıkıştır.

1831’de Temmuz Devrimi’nin ardından Girardin Faydalı Bilgiler Gazetesi çıkarır. Bu gazete pratik bilgi veren basımların atası olmuştur.

Rakiplerinden iki kat daha ucuz bir günlük gazete projesine imza atmıştır.

Girardin’in yaptığı yenilikler çevrede şiddetli bir şekilde tepkilere maruz kalmasına neden oldu.

Gazetelerden Girardin’e karşı saldırılar başlamış ve Girardin buna çok öfkelenmiştir.

Gazetecilikte bir devrim başlamaktaydı ve devrimin mimarı Emile Girardin de vardı.


DÜELLO,REKLAM VE TEFRİKA

Tarihi henüz yazılmamış olan düellonun, 1914’e kadar edebi alışkanlıkların ve gazetelerin yaşamının bir parçası oldu.

1885-1895 yılları arsında Andre Billy Paris’te 150 düello yapıldığını söylüyor.

Girardin, Times’ın İngiltere’de gerçekleştirdiğini Fransa’da başaran ilk girişimciydi. Dengeyi reklam üzerine kurmak. Le Siecle ve La presse için reklam gelirleri %40-50’sini oluşturuyordu.

Bugünkü reklamlara yaklaşılmıştı.


Bir başka yenilik, Tefrika romanlar. Haber basını eski bir halk akımını benimsemiş XVIII. Yüzyılın mavi kitaplık ve dedikoducu edebiyatı çizgisiyle buluşuyor.

Zamanın büyük Fransız yazarlarda gazetelerin yeni oluşan sayfasında eserlerinin yayınlanmasına izin veriyordu.

1848 Devrimi’nden sonra 1834’ten beri BOURGES milletvekili olan Emile Girardin, haziran günlerinin genarili Cavaignac’la uğraştı ve hapsedildi.

Son yıllar daha az parıltılı geçti.

İmparatorluğun düşmesinden sonra Girardin Milli Savunma hükümetine saldırdı, Thiers’i destekledi.

Girardin ne edebi yeteneği, ne de onun gelecek kuşaklara aktarabilecek ve bugün bile okunmasını sağlayabilecek güçlü inaçlara sahipti.


KAYNAKÇA

BAŞLANGIÇTAN GÜNÜMÜZE MEDYA TARİHİ, JEAN-NOEL JEANNENEY, YKY, 2009


TEŞEKKÜR EDERİM

İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ, İŞLETMECİLİK MYO, HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM, İSTANBUL

fransız ihtilali sonrası

Presentations & Public Speaking