endokrin hipertansiyon

Endokrin Hipertansiyon

Prof. Dr. Sevim Güllü

Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

Sekonder Hipertansiyon

• Altta yatan bir nedenin yol açtığı hipertansiyonlar

• Tüm hipertansiyonların % 5-10’u• Sekonder hipertansiyonda tedavi edilebilir bir

neden varsa genellikle tedavi ile tam şifa sağlanır.

• Bu nedenle hipertansif hastalar sekonder nedenler açısından dikkatle irdelenmelidir

2

Sekonder Hipertansiyon Sebepleri

A-Renal Sebepler1. Renal Parankimal Hastalıklara Bağlı Hipertansiyon2. Renovasküler Hipertansiyon3. Primer sodyum retansiyonu :

Liddle’s sendromu, Gordon sendromu

B-Endokrin Kökenli Hipertansiyon

C-Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon

D-Ekzojen Sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) Bağlı Hipertansiyon

3


E-Sistolik Hipertansiyon

F-Diğerleri ◦ Aort koarktasyonu◦ Gebelik hipertansiyonu◦ Psikojenik-psişik sebepler:hiperventilasyon,alkol

kesilmesi durumu,perioperatif durum◦ Artmış intravasküler volüme bağlı hipertansiyon:

alkol, nikotin,eritropoetin tedavisi, polisitemi ve hiperviskozite

4

Sekonder hipertansiyon nedenleri

• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik

• Düzelmeyen– Renal– Monogenik

sendromlar

5


• Düzelebilen – Renal-

Renovasküler– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik


sendromlar

– Renal arter stenozu– Küçük piyelonefritik

böbrek– Büyük hidronefrotik

böbrek– Renin sekrete eden

tümör

6




sendromlar

7

• Akromegali• Hipotiroidizm• Hipertiroidizm• Hiperkalsemi• Cushing hastalığı• Karsinoid tümörler• Ekstraadrenal kromaffin

hücre kökenli tümörler (paraganglioma)

• Hipoglisemi• Adrenal patolojiler

Cushing sendromuPrimer hiperaldosteronizmKonjenital adrenal

hiperplaziFeokromositoma11.βOHSD eksikliği veya

inhibisyonu(likoris alımı)

Endokrin Kökenli Hipertansiyon

8




sendromlar

– Ko-arktasyon– Vaskülit

• Takayasu• Poliarteritis• Skleroderma

9


• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– İyatrojenik/toksik


sendromlar

10

• Hormonlar:E2(OKS)Glukokortikoidler MineralokortikoidlerSempatomimetiklerAnabolik steroidler

Ekzojen sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) bağlı

Hipertansiyon

• Siklosiporin,Takrolimus• MAOİ ile tiraminli gıdalar• Likoris alımı• NSAİİ• Kafein• Kokain• Alkol

11

◦ Disülfiram

◦ Efedrin

◦ Fenilpropanolamin

◦ Ergotamin

◦ Ketamin

◦ Bromokriptin

◦ Metoklopramid

◦ Sandostatin LAR

◦ Trisiklik antideprasanlar

◦ İnsektisitler

◦ Lityum

◦ İndinavir

◦ Bitkisel ilaçlar


Ekzojen sebepler (ilaçlar ve yiyecekler)Ekzojen sebepler (ilaçlar ve yiyecekler)

12




sendromlar

– Kronik Renal Yetmezlik

– Polikistik böbrekler

13




sendromlar

14

Hipertansiyonun monogenic sendromları diüretikler tarafından inhibe edilen Na+ kanallarının moleküler varyantlarına bağlı gelişir

Mineralocorticoid reseptörü

Glukokortikoid Remediable Aldosteronizm (GRA)

Belirgin Mineralokortikoid fazlalığı (AME) Geller’s sendromuSpironolactone

15

Artmış intrakranial basınçObstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS)KuadroplejiAkut porfiriaFamilyal disotonomiKurşun zehirlenmesiGuillan-Barre sendromu


Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon

16

Sistolik Hipertansiyon– Aort yetmezliği– AV fistüller,PDA– Tirotoksikoz,hipertiroidi– Paget hastalığı– Beriberi– Arteryel rijidite


17

Endokrin Hipertansiyon

18

Akromegali

• Büyüme hormonu artışına bağlı gelişir

• Hipofiz adenomu-

makroadenom/mikroadenom

• Epifiz kapanmadan önce: Jigantizm

• Epifiz kapandıktan sonra: Akromegali

19

Klinik özellikler

• Cilt kalınlaşması• Terleme artışı• Başağrısı• Dudak/burun/dil

büyümesi• Artmış topuk yağ

yastığı• Miyopati / artropati• Karpal tünel

sendromu • Visseromegali

20

Klinik özellikler

• Büyük ayaklar ve eller

• Prognatizm

• Kafatası genişlemesi

• Kifoz

• Glukoz intoleransı/DM

• Hipertansiyon

21

Akromegali: Klinik şüpheAkromegali: Klinik şüphe

23

Akromegali: Klinik şüpheAkromegali: Klinik şüphe

24

Akromegali- Klinik şüpheAkromegali- Klinik şüphe

1991 2005

25

Akromegali- Klinik şüphe

26

Akromegali

• Glukoz-büyüme hormonu supresyon testi

• IGF-1 düzeyi ölçümü

• Diğer hipofiz hormonlarının değerlendirilmesi

• MRI

27

Akromegali

Tedavi

• Cerrahi (TNTS, transkraniyal)

• Somatostatin analogları

• Pegvisomant

• Radyoterapi

• HT düzelmezse; antihipertansif tedavi

28

HipotiroidizmHipotiroidizmÖdemli yüzKuru, soluk,soğuk

ciltKonstipasyonApatik görünümHafıza sorunları,

seksüel disfonksiyon

Bradikardi, kalp sesleri derin

Diyastolik HT

29

HipotiroidizmHipotiroidizmTanı: ST3, ST4 düşük, TSH yüksek: PrimerST3, ST4 düşük, TSH N veya düşük: SantralEKG sinüs bradikardisi, düşük voltaj, non-

spesifik ST-T değişikliklari

Tedavi: Levotiroksin ile replasmanHipotiroidinin düzeltilmesi kan basıncını da

düzletir◦ Düzelmezse: HT tedavisi

30

HipertiroidizmHipertiroidizmKlinik prezantasyon hiperadrenerjik

durumu taklit ederSemptomlar:Çarpıntı, tremor, dispne, güçsüzlük,

anjina, hiperaktivite, uykusuzluk, sıcak intoleransı, artmış iştaha rağmen kilo kaybı, noktüri, diare, seksüel disfonksiyon ve emosyonel labilite

31

HipertiroidizmHipertiroidizm

Fizik inceleme:Guatr, taşikardi, sistolik KB artışı,

nabız basıncı artışı, ısı artışı, nemli cilt, kapak çekilmesi-kapak gecikmesi, canlı refleksler ve hiperdinamik prekordiyum

Birinci kalp sesi şiddetli, midsistolik üfürüm,

Disritmi (atriyal)KKY bulguları

32

HipertiroidizmHipertiroidizm

33

Hipertiroidi Hipertiroidi Tanı:ST3, ST4 yüksek, TSH baskılıAyırıcı tanı çalışmaları

Tedavi:Antitiroid ilaçlarBeta blokerler, KKY-diüretikÖtiroidinin sağlanması HT’u düzeltirRAI tedavisiCerrahiGöz tutulumu tedavisi..

35

HiperkalsemiHiperkalsemiPrimer hiperparatiroidi

◦Adenom, hiperplazi, karsinom◦Ca yüksek, fosfor düşük, PTH yüksek◦Hipertansiyon tek prezantasyon olabilir◦Osteoporoz,◦Nefrolitiazis◦Vücut ağrıları◦Hiperkalsemi semptomları◦MEN ilişkili◦Tedavi: Cerrahi, hiperkalsemi tedavisi

HT düzelmezse ilaçlarla tedavi

36

CUSHİNG SENDROMU

Endojen ya da egzojen GC artışı

Glukokortikoid artışına bağlı bulgular

Mineralokortikoid etkinin artışına bağlı bulgular

Androjenlerin artışına bağlı bulgular

37

CUSHİNG SENDROMU Santral obezite

Ensede yağ yastığı

Pletorik görünüm

Aydede yüzü

Ciltte incelme

Pembe-mor strialar

Ekimozlar, akne

Hirsutizm-virilizm

Alopesi

Kas güçsüzlüğü

HİPERTANSİYON Glukoz-lipid

metabolizma bozuklukları

38

AKNE; PLATORE;AYDEDE

YÜZPLATORE;

SUPRAKLAVİKULER YAĞLANMA;HİRSUTİZM

39

İkizler

Aydede yüzDorsoservikal yağ

40

CUSHİNG SENDROMU

Hiperkortizolemi Tanısı

Plazma ve idrar serbest kortizol düzeylerinin

ölçümü Diurnal ritmin değerlendirilmesi Deksametazon baskılama testleri (2 mg)

43

CUSHİNG SENDROMU

Ayırıcı tanı (ACTH, 8 mg DST)

Görüntüleme yöntemleri

Tedavi (Cerrahi)HT düzelir: Düzelmezse antihipertansif

tedavi44

Karsinoid tümörlerKarsinoid tümörler

Karsinoid sendrom sekonder HT’un nadir bir nedenidir

Serotonin, bradikinin, diğer nörohormonlarKlinik: Kilo kaybı, flushing hissi, diare, HT,

hipotansiyon, bronkospazm, kalpde fibröz endokardiyal plaklar

Sağ kalp yetmezliği olgularında akla gelmeliTY, pulmoner kapak bulguları..

45

Karsinoid tümörlerKarsinoid tümörler

Tanı:◦AC filmi-sağ taraf hakim kardiyomegali◦EKG- sağ atrial genişleme, Sağ VH◦EKO: sağ kalp kapak bulguları◦5-HIAA ölçümü (idrar)

Tümör görüntüleme çalışmalarıTedavi: Cerrahi, medikal

46

HİPERTANSİYON VE ADRENAL

Cushing sendromu

Primer hiperaldosteronizm

Konjenital adrenal hiperplazi

Feokromositoma

47

Primer Hiperaldosteronizm

• Adenom, hiperplazi, nadiren karsinom• Daha önceki yayınlarda %0.1-0.4 arasında oran• Son yıllarda yapılan çalışmalarda sekonder-

endokrin hipertansiyonun en önemli sebebi olarak bildirilmektedir(%1-11)

• Dirençli hipertansiyonlularda % 20

• HT-Hipokalemi-Metabolik alkaloz tipik prezantasyon

• Ancak olgular normokalemik olabiliyor48

PRİMER HİPERALDOSTERONİZM

Semptomlar: Hipokalemi ve alkaloz: Halsizlik, güçsüzlük,

parestezi, kramplar, susuzluk hissi Fizik bulgular: Hipertansiyon Ortostatik hipotansiyon

49

Ne zaman PHA araştıralım?

• Hipertansiyon ve hipokalemi• Dirençli hipertansiyon• Adrenal insidentaloma

• Sekonder hipertansiyon şüphesi

50


Laboratuvar Plazma renin aktivitesi ölçümü

BaskılıPlazma aldosteron düzeyi ölçümü (yatarak

veya ayakta)Normal veya yüksek (>15 ng/dl)

Aldosteron/Renin > 20 ise PHA araştır

51


Mümkünse ilaçlar kesilmeli

İdrar aldosteron düzeyi (3 gün tuzlu diyet altında) Yüksek

Salin infüzyon testi

Ayırıcı tanıda yatarak-ayakta renin-aldosteron

52



Bilgisayarlı Tomografi

Manyetik Rezonans

I131-iodokolesterol sintigrafisi

Adrenal venöz örnekleme

53


Tedavi: Adenom: Cerrahi Hiperplazi:

Medikal tedavi (spironolakton)

• Cerrahi sonrası KB düşmezse medikal tedavi

54

Konjenital adrenal hiperplaziKonjenital adrenal hiperplazi

Deoksikortikosteron artışına bağlı

ortaya çıkan hastalıklar:

11β-hidroksilaz eksikliği 17-hidroksilaz eksikliği

55

KATEKOLAMİN ÜRETEN TÜMÖRLER

Nöral krest

Sempatoadrenal progenitor hücre(Nöroblast)

Kromafin hücre Sempatik ganglion hücresi

Adrenal içi Adrenal dışı

FeokromositomaParaganglioma

Ganglionöroma

Nöroblastoma

56

FEOKROMOSİTOMA

Prevalans: % 0.01-0.1/Hipertansif

popülasyon

• Tanı ve tedavi ile tam iyileşme

• Tanı konmazsa mortalite ..

Her yaşta görülebilir, ancak en sık

4. ve 5. dekatlarda görülür.

Erkek = Kadın57

FEOKROMOSİTOMA

Klinik:

En karakteristik bulgusu

paroksismal hipertansiyondur.

• Ataklar olmayabilir, normotansif bile olabilir

• Adrenal kitle olan hastalarda mutlak araştırılmalı

Güçlü kalp atımı

Soğuk, nemli el ve ayaklar

Solukluk-Flushing

Ortostatik hipotansiyon

58

FEOKROMOSİTOMA

Tanı: 24 saatlik idrarda

Metanefrin ve normetanefrin

Vanilil mandelik asit (VMA)

Serbest katekolamin düzeyleri

59


Bilgisayarlı Tomografi

Manyetik Rezonans

MIBG sintigrafisi

Perkütanöz venöz kateterizasyon

FEOKROMOSİTOMA

60

FEOKROMOSİTOMA

61

FEOKROMOSİTOMA

62

FEOKROMOSİTOMA

Tedavi: Cerrahi Hipertansif kriz ortaya çıkmasını

önlemek için operasyondan önce 10-14 gün -adrenerjik reseptör antagonistleri ile tedavi edilmesi gereklidir.

63

Hipertansiyon Tespit Edildiğinde;

• Süresi ve eski tedaviler• Halen kullanmakta olduğu ilaçlar

• Olası KB yükselten ilaçlar• Bitkisel ilaçlar, bitkiler

• Aile hikayesi• Sekonder nedenlerin semptomları • Hedef organ hasarı• Uyku apnesini düşündürür şikayetler• Diğer risk faktörleri

64

Fizik incelemeFizik incelemeKBBKIFundoskopiKarotis ve tiroid anormallikleriKalp sesleri, ritm, büyüklükRal-ronküs, akciğer muayenesiFemoral nabız, periferal nabızlar, ödemKarında üfürüm, Nörolojik değerlendirmeSekonder nedenlerin diğer bulguları

65

Laboratuvar incelemeleri

• Potasyum, kreatinin, glukoz, lipidler, ürik asit, kalsiyum, TSH

• Tam kan

• Tam idrar

• EKG, TELE

66

Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?

< 20 yaş, > 50 yaş başlayan HTHedef organ hasarı olanlarAtaklar şeklinde KB yükselmesi tanımlayanlarTekrarlayan nefrolitiazisÜçlü kombinasyon antihipertansife rağmen

KB yüksek seyredenler (dirençli HT)Renal hastalık-operasyon tanımlayanlar Adrenal insidental kitleye eşlik eden HT

67

Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?

Kilo kaybı-hipermetabolik durumHipokalemi-HT birlikteliğiUyku apnesi düşündürür semptomlarEndokrinolojik hastalık semptom-bulgularıAile hikayesi: MEN, VHL, Nörofibromatozis,

polikistik böbrek hastalığıMenstruasyon düzensizliği-seksüel

disfonksiyonErken ateroskleroz hikayesi

68

endokrin hipertansiyon

Documents