HİPERTANSİYON EPİDEMİYOLOJİSİ

O. Günay 2

Dersin Amacı

Hipertansiyonla ilgili temel epidemiyolojik

özellikler, risk faktörleri ve hipertansiyon

kontrolünün ilkeleri hakkında bilgi vermek.

O. Günay 3

Öğrenim Hedefleri

1 saat teorik dersin sonunda öğrenciler, Hipertansiyon tanımını ve sınıflamasını

yapabilecek, Hipertansiyonun epidemiyolojik özelliklerini

açıklayabilecek Hipertansiyonla ilişkili risk faktörlerini

sayabilecek Toplumda hipertansiyon kontrolü için alınması

gereken önlemleri sayabileceklerdir

O. Günay 4

Dersle İlgili Kaynaklar

WHO. Hypertension Control. Techical Report Series.

Öztürk Y, Günay O (Çev Ed). Hipertansiyon Kontrolü.

Seventh Report of the Joint National Committee on

Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of

High Blood Pressure (JNC7).

Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği.

Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması, 2003.

O. Günay 5

TANIM

Yetişkinlerde, sistolik kan

basıncının en az 140 mmHg

ve/veya diyastolik kan

basıncının en az 90 mmHg

olması ve bu durumun tekrarlı

ölçümlerle gösterilmesi.

O. Günay 6

Önemi

Dünyada;

Yaklaşık 1 milyar hipertansiyon vakası

Yılda 7.1 milyon ölüm

Toplam Hastalık Yükünün %4.5’i

Serebrovasküler Hastalıkların %62’si

İskemik Kalp Hastalıklarının %49’u

O. Günay 7

Önemi

Hedef Organlar Hasarları

Kalp (Angina Pectoris, MI, Kalp Yetmezliği)

Beyin (İnme, TIA, Ensefalopati, Demans)

Göz (Papilödem, Retinopati)

Böbrek (Böbrek yetmezliği)

Periferik damarlar (Anevrizma)

O. Günay 8

Yetişkinlerde Hipertansiyon

Normal tansiyon ile hipertansiyon arasında gerçek bir sınır yoktur.

Hipertansiyon kriterleri, müdahale araştırmalarının sonuçlarına dayanır.

Tedavinin zarardan çok fayda sağladığı değerler hipertansiyon olarak kabul edilir.

O. Günay 9

Yetişkinlerde Hipertansiyon

Hipertansiyon kriterleri zamanla değişebilir.

Hipertansiyon olarak kabul edilen değerler bütün yaşlar için aynıdır (yetişkinlerde)

Sistolik ve diyastolik kan basınçları birlikte değerlendirilmelidir

Tekrarlı ölçümler gereklidir

O. Günay 10

Sınıflama (JNC – 7)(Yetişkinlerde)

SINIFLAR SKB DKB

Normal < 120 < 80

Prehipertansiyon 120 – 139 80 – 89

Stage 1 Hipertansiyon 140 – 160 90 – 99

Stage 2 Hipertansiyon 160 100

İzole Sistolik HT 140 < 90

O. Günay 11

Çocuklarda Hipertansiyon

0–18 yaş grubu için hipertansiyon tanımları gözlemsel araştırmalara dayanır.

Hipertansiyon kriterleri yaşa göre değişir

Her yaş grubu için 95. persentilin üstündeki değerler Anlamlı Hipertansiyon,

99. Persentilin üstündeki değerler Ciddi Hipertansiyon

O. Günay 12

Çocuklarda Hipertansiyon

Yaş Anlamlı Hipertansiyon Ağır Hipertansiyon

SKB DKB SKB DKB

0 – 2 112–117 74–81 ≥ 118 ≥ 82

3 - 5 116–123 76–83 ≥ 124 ≥ 84

6 - 9 122–129 78–85 ≥ 130 ≥ 86

10-12 126–133 82–89 ≥ 134 ≥ 90

13 - 15 136–143 86–91 ≥ 144 ≥ 92

16 - 18 142–149 92–97 ≥ 150 ≥ 98

O. Günay 13

Etiyolojik Sınıflama

Primer (Esansiyel) hipertansiyon

Sekonder hipertansiyon

O. Günay 14

Sıklık

Gerçek prevalansı belirlemek güç.

(Hipertansiyon kriterlerinin farklılığı, Tedavi

altındaki hipertansif hastalar nedeniyle)

Birçok araştırmada, yetişkinler için prevalans

%20’nin üstünde.

O. Günay 15

Epidemiyolojik Özellikler

Yaş

Cinsiyet

Etnik Köken

Ekonomik Durum

O. Günay 16

Cinsiyete ve Yaşa Göre Ortalama Kan Basıncı Değerleri – Türkiye

O. Günay 17

T ü r k H ip e r ta n s iy o n v e B ö b r e k H a s ta l ık la r ı D e r n e ğ i

Y a ş G ru p la r ın d a S is to l ikK a n B a s ın c ı

9 0

1 0 0

1 1 0

1 2 0

1 3 0

1 4 0

1 5 0

1 6 0

mm

Hg

1 8 -2 9 3 0 -3 9 4 0 -4 9 5 0 -5 9 6 0 -6 9 7 0 -7 9 > = 8 0 T ü rk iy e

E rk e k

K a d ın

O. Günay 18

T ü r k H ip e rta n s iy o n v e B ö b r e k H a s ta l ık la r ı D e r n e ğ i

Y a ş G ru p la r ın d a D ia s to likK a n B a s ın c ı

6 0

7 0

8 0

9 0

1 0 0

1 1 0

mm

Hg

1 8 -2 9 3 0 -3 9 4 0 -4 9 5 0 -5 9 6 0 -6 9 7 0 -7 9 > = 8 0

E rk e k

K a d ın

O. Günay 19

T ü r k H ip e r ta n s iy o n v e B ö b r e k H a s ta l ık la r ı D e r n e ğ i

Y a ş G ru p la r ın d a H ip e r ta n s iy o n P re v a la n s ı

0

1 0

2 0

3 0

4 0

5 0

6 0

7 0

8 0

9 0

1 0 0

Yü

zde

%

1 8 -2 9 3 0 -3 9 4 0 -4 9 5 0 -5 9 6 0 -6 9 7 0 -7 9 > = 8 0 T ü rk iy e

E rk e k

K a d ın

O. Günay 20

Risk Faktörleri

Heredite ve genetik faktörler Özgeçmiş Vücut ağırlığı Santral obesite ve metabolik sendrom Beslenme faktörleri Alkol Fizik aktivite Psikososyal faktörler Çevresel faktörler

O. Günay 21

T ü r k H ip e r ta n s iy o n v e B ö b r e k H a s ta l ık la r ı D e r n e ğ i

B e d e n K it le İn d e k s i v e H ip e r ta n s iy o n S ık lığ ı

1 1 .9

1 9 .8

36 .14 2 .8

6 1 .2

7 9

0

1 0

2 0

3 0

4 0

5 0

6 0

7 0

8 0

9 0

1 0 0

Yü

zde

%

< 2 0 2 0 ,0 -2 4 ,9 2 5 - 2 6 ,9 2 7 - 2 9 ,9 3 0 ,3 9 ,9 > = 4 0

O. Günay 22

Hipertansiyon Kontrolü

Amaç 1.

Hipertansiyonun Önlenmesi 2.

Oluşmuş Hipertansiyonun Kontrolü

Yöntemler 1.

Toplumsal Yaklaşım 2.

Bireysel Yaklaşım

O. Günay 23

Hipertansiyonun Önlenmesi(Primer Koruma)

Etkisi Kanıtlanmış Önlemler

1. Sodyum alımının azaltılması

2. Şişmanlığın önlenmesi

3. Alkol tüketiminin azaltılması

4. Fiziksel aktivitenin artırılması

O. Günay 24

O. Günay 25

Oluşmuş Hipertansiyonun Kontrolü (Sekonder Koruma)

A. Kan Basıncının Düşürülmesi

B. Toplam Kardiyovasküler Risk ile ilişkili risk

faktörlerinin kontrolü

O. Günay 26

A. Kan Basıncının Düşürülmesi

1. Farmakolojik Tedavi

2. Yaşam Biçimi Önlemleri

a) Sodyum alımının azaltılması

b) Şişmanlığın önlenmesi

c) Alkol tüketiminin azaltılması

d) Fiziksel aktivitenin artırılması

O. Günay 27

B. Toplam Kardiyovasküler Risk ile İlişkili Risk Faktörlerinin Kontrolü

a) Diabetin kontrolü

b) Yağ alımının azaltılması

c) Sigaranın önlenmesi