egzersİzler, koruyucu, tedavİ edİcİ ve ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin...

15
1 SAĞLIK MEVZUATI VE HEMŞİRELİK K HAFTA 6 SAĞLIK BAKANLIĞI TEŞKİLATINDA HEMŞİRELİK HEDEFLER Bu üniteyi çalıĢtıktan sonra; Sağlık Bakanlığı’nın yapısını, görevlerini bilecek ve Sağlık Bakanlığı yönetim yapısı içinde hemĢirelik mesleğinin yerini öğrenmiĢ olacaksınız. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile hizmet sunumuna getirilen yenilikleri ve hemĢirelik mesleğini etkileyen yönleri öğrenmiĢ olacaksınız. İÇİNDEKİLER Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu

Upload: others

Post on 06-Mar-2021

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

1

SAĞLIK

MEVZUATI

VE

HEMŞİRELİK

K

HAFTA

6

SAĞLIK BAKANLIĞI TEŞKİLATINDA

HEMŞİRELİK

HEDEFLER

Bu üniteyi çalıĢtıktan sonra;

Sağlık Bakanlığı’nın yapısını, görevlerini bilecek ve Sağlık

Bakanlığı yönetim yapısı içinde hemĢirelik mesleğinin

yerini öğrenmiĢ olacaksınız.

Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile hizmet sunumuna

getirilen yenilikleri ve hemĢirelik mesleğini etkileyen

yönleri öğrenmiĢ olacaksınız.

İÇİNDEKİLER

Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun

Hükmünde Kararname

Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu

Page 2: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

2

SAĞLIK BAKANLIĞININ TEġKĠLAT VE GÖREVLERĠ HAKKINDA

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

Osmanlı Ġmparatorluğu’nun son dönemlerinde ĠçiĢleri Bakanlığı’na bağlı bir genel

müdürlük tarafından yürütülen sağlık hizmetleri 1920 yılında bakanlık düzeyinde

örgütlenmiĢtir. Ancak bakanlığın organizasyon yapısı ve görevleri yasal olarak 1983

tarihinde yayınlanan 181 sayılı “Sağlık Bakanlığının TeĢkilat Ve Görevleri Hakkında

Kanun Hükmünde Kararname” ile düzenlenmiĢtir. Bu kararname, “herkesin

hayatının beden ve ruh sağlığı içinde devamını sağlamak, ülkenin sağlık Ģartlarını

düzeltmek, bireylerin ve toplumun sağlığına zarar veren etkenlerle mücadele etmek ve

halka sağlık hizmetlerini ulaĢtırmak, sağlık kuruluĢlarını tek elden planlayıp hizmet

vermelerini sağlamak” için Sağlık Bakanlığı’nın kurulması ve görevlerinin düzenlenmesi

amacıyla çıkarılmıĢtır.

Kararnamede Sağlık Bakanlığı’nın görevleri Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır:

a) Herkesin hayatını bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde

sürdürmesini sağlamak için birey ve toplum sağlığını korumak ve bu amaçla

ülkeyi kapsayan plan ve programlar yapmak, uygulamak ve uygulatmak, her

türlü tedbiri almak, gerekli teĢkilatı kurmak ve kurdurmak,

b) BulaĢıcı, salgın ve sosyal hastalıklarla savaĢarak koruyucu, tedavi edici

hekimlik ve rehabilitasyon hizmetlerini yapmak,

c) Ana ve çocuk sağlığının korunması ve aile planlaması hizmetlerini yapmak,

d) Gerekli aĢı, serum, kan ürünleri ve ilaçların üretimini yapmak, yaptırmak ve

gerekirse ithalini sağlamak,

e) Kanser, verem ve sıtma ile savaĢ hizmetlerini yürütmek ve bu alanda hizmet

veren kurum ve kuruluĢların çalıĢmalarının koordinasyonunu ve denetimini

sağlamak,

f) Bu görevlerin yerine getirilmesi için gerekli tesisleri kurmak ve iĢletmek,

g) Meslek personelini yetiĢtirmek,

h) Ġlaç, uyuĢturucu ve psikotrop maddelerin üretim ve tüketimini her safhada

kontrol etmek ve denetlemek; farmasötik ve tıbbi madde vb. üreten yerlerin,

dağıtım yerlerinin açılıĢ ve çalıĢmalarını esaslara bağlamak, denetlemek,

Page 3: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

3

i) ı) Temel sorumluluk Sağlık Bakanlığına ait olmak üzere Tarım Orman ve

KöyiĢleri Bakanlığı ve mahalli yönetimlerle iĢbirliği yaparak gıda maddelerinin

ve bunları üreten yerlerin sağlık açısından kontrol hizmetlerini yürütmek,

j) Mahalli yönetimlerle ilgili diğer kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak çevre sağlığını

ilgilendiren önlemleri almak ve aldırmak,

k) BulaĢıcı, salgın insan hastalıklarına karĢı kara sınır kapıları, deniz ve hava

limanlarında koruyucu sağlık tedbirlerini almak,

l) Sağlık hizmetleriyle ilgili olarak milletlerarası ve yurt içindeki kurum ve

kuruluĢlarla iĢbirliğinde bulunmak. ( Madde 2)

Page 4: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

4

Kaynak:http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/DosyaGoster.aspx?BELGEANAH=47531&DIL=1&DOSYAISIM=gorev_dagilimi_tr_yeni.pdf

Page 5: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

5

Kaynak: http://www.saglik.gov.tr/TR/Dosyalar/teskilat/tasra_files/slide0001.htm

Page 6: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

Sağlık Bakanlığı, kendisine bağlı yataklı ve yataksız sağlık kuruluĢlarının

yapımı, iĢletilmesi, personel ihtiyacının giderilmesi, hizmetlerin planlanması ve

denetimi gibi iĢleri ya doğrudan merkezden ya da taĢra teĢkilatı aracılığı ile

yürütür. Diğer kurum, kuruluĢ ya da kiĢilere bağlı olan sağlık kuruluĢlarının

kurulması ve iĢletilmesinde de standartları belirleme ve denetim yetkilerine

sahiptir.

Sağlık Bakanı, Bakanlık kuruluĢunun en üst amiridir ve Bakanlık hizmetlerini

mevzuata, hükümetin genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma

planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet

alanına giren konularda diğer bakanlıklarla iĢbirliği ve koordinasyonu sağlamakla

görevlidir ve BaĢbakana karĢı sorumludur (Madde 5)

MüsteĢar, Bakanın yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve

onun emirlerine göre, Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve

yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür.

Bakanlık TeftiĢ Kurulu hariç Bakanlığın tüm birim ve kuruluĢlarına gereken

emirleri verir ve bunların uygulanmasını gözetir ve sağlar (Madde 6). Bakanlıkta

ana hizmet birimleri ve danıĢma ve yardımcı birimlerin yönetim ve

koordinasyonunda müsteĢara yardımcı olmak üzere üç MüsteĢar Yardımcısı

görevlendirilebilir (Madde 7).

Sağlık Bakanlığındaki ana hizmet birimleri Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır:

a) Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, b) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, c) Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, d) Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, e) Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. f) Sıtma SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı,

Page 7: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

g) Verem SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı, h) Kanserle SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı (Madde 8)

BURADA HEMġĠRELERĠN YOĞUN OLARAK ÇALIġTIKLARI HĠZMETLER

DĠKKATE ALINARAK BAZI BĠRĠMLERĠN GÖREV YETKĠ VE

SORUMLULUKLARI ĠNCELENECEKTĠR.

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Birinci basamak sağlık hizmetleri

veren sağlık kuruluĢlarının iĢletilmesi ile koruyucu sağlık hizmetlerinin

yürütülmesinden sorumludur. Bu hizmetler arasında sağlık ocaklarının ve sağlık

evlerinin kurulup çalıĢtırılmaları, çevre sağlığı hizmetleri, gıda kontrolü, bulaĢıcı

hastalıkların kontrolü sayılabilir ( Madde 9).

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Bakanlığa bağlı yataklı tedavi kurumları

açmak, takip etmek, kan ve kan ürünlerini sağlamak, kan merkezleri açmak, özel

hastanelerin açılmasına ruhsat vermek ve denetlemek gibi görevleri vardır (

Madde 10).

Bakanlığın en önemli görevlerinden biri olan “ bireylerin fiziksel, ruhsal ve

sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması”nın sağlanması için verilen her türlü

koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler

vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini temsilen Tedavi

Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde 1986 yılında HemĢirelik Hizmetleri

Daire BaĢkanlığı kurulmuĢtur. HemĢirelik Hizmetleri Daire BaĢkanlığı 3 Ģubeden

( Hizmetiçi Eğitim ġubesi, Program GeliĢtirme ġubesi ve Koordinasyon ve

Değerlendirme ġubesi) oluĢmaktadır. Bu Ģubeler hemĢirelikte sertifika

programları, hizmetiçi eğitim programları düzenlemek, bilimsel faaliyetleri

duyurmak, hemĢirelikle ilgili mevzuat çalıĢmaları yapmak, hemĢirelik

personelinin sorunları, Ģikayetleri ile ilgilenmek, hemĢirelikle ilgili ulusal ve

uluslar arası toplantılara katılmak, hemĢirelikle ilgili araĢtırma programları ve

Page 8: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

oryantasyon programları geliĢtirmek, hemĢirelik bakım standartlarını artırmak vb.

görevleri yerine getirirler.

Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü: Sağlık insan gücü plânlaması yapmak,

ihtiyaca uygun insan gücü yetiĢtirilmesi için ilgili kurum ve kuruluĢlarla iĢbirliği

yapmak, personel eğitim plânını hazırlamak, eğitim programlarını düzenlemek,

uygulamak veya uygulanmasını sağlamak ve koordine etmek; halkın sağlık

bilincinin geliĢtirilmesi amacıyla eğitim programları hazırlamak, yürütmek ve

koordine etmek; ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak sağlık mesleklerinin

standartlarını belirlemek gibi görevleri vardır. (Madde 12)

Bakanlık, görevleri arasında sayılan “meslek personelini yetiĢtirmek” için

1946-1996 yılları arasında çeĢitli kurslarla ya da lise düzeyinde hemĢirelik

eğitimi veren Sağlık Meslek Liseleri aracılığıyla hemĢirelik eğitimi vermiĢtir.

Ancak 1996 yılında Sağlık Meslek Liseleri Sağlık Yüksekokullarına

dönüĢtürülmek üzere YÖK’e devredilmiĢ ve hemĢirelik eğitiminin lisans

düzeyinde verilmesi kararlaĢtırılmıĢtır. 1985-1996 yılları arasında hemĢirelikte

ön lisans eğitimi veren Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları da hemĢirelik

eğitiminin lisans düzeyinde verilmeye baĢlamasından sonra öğrenci alımını

durdurmuĢtur. Bakanlık 2001 yılında tekrar lise düzeyinde hemĢirelik eğitimi

vermeye baĢlasa da 2007 yılında HemĢirelik Kanununda yapılan değiĢikliklerle

birlikte hemĢirelik eğitiminin en az lisans düzeyinde olmasına hükmedilmiĢtir.

Ancak aynı kanuna eklenen geçici bir madde ile sağlık meslek liselerine 5 yıl

daha öğrenci alınmasına karar verilmiĢtir. Yabancı ülkelerde de hemĢirelik

eğitimi en az lisans düzeyinde verilmekte olup ülkemizde de hemĢirelik mesleği

açısından olmasını arzuladığımız eğitim düzeyidir.

Personel Genel Müdürlüğü: Bakanlığın insan gücü planlaması ve personel

politikasıyla ilgili çalıĢmaları yapmak, personel sisteminin geliĢtirilmesiyle ilgili

tekliflerde bulunmak; Bakanlık personelinin atama, özlük ve emeklilik iĢleriyle ilgili

iĢleri yapmak; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin diplomalarının onay

Page 9: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

iĢlemlerini yapmak, kayıtlarını tutmak ve bunlarla ilgili iĢleri izlemek gibi görevleri

de vardır. ( Madde 24 )

HemĢirelerin çalıĢacakları illere atanması, hangi yasal düzenlemelere göre

çalıĢtırılacakları (657, 4/B, 4/C gibi), özlük iĢleri ile yeni mezun hemĢirelerin

diplomalarının onaylanması gibi iĢlemler bu birim tarafından yapılmaktadır.

Yüksek Sağlık ġurası: Sağlık Bakanlığının sürekli kurulu olup 11 üyeden

oluĢmaktadır. ġura üyeleri Sağlık Bakanınca ülkede sağlık hizmetleri veya

eserleri ile tanınmıĢ kiĢiler arasından 1 yıllığına seçilir. Yüksek Sağlık ġurası

yılda en az bir kere toplanır. Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda ġura'yı

toplantıya çağırabilir. Kurul sağlık politikaları ve çıkartılması düĢünülen tüzük ve

yönetmeliklerle ilgili olarak bakana danıĢmanlık yapar. Ayrıca sağlık personelinin

mesleklerini uygularken yaptıkları iddia edilen ve yargıya intikal etmiĢ olan

olayları inceler ( meslek hataları vb.) ve sağlık personelinin hata payını belirler.

Bu konuda yargı organlarına danıĢmanlık yapar. (Madde 31)

Yüksek Sağlık ġurası hemĢirelik meslek üyelerinin yaptıkları hatalar, vb.

olaylar da incelemekle birlikte bu kurul üyeleri arasında hemĢirelik mesleğini

temsil eden bir hemĢire üye yer almamaktadır.

SAĞLIK HĠZMETLERĠ TEMEL KANUNU

1987’de yürürlüğe giren 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu Milli

Savunma Bakanlığı Hastaneleri dıĢındaki diğer tüm özel ve kamu kurum ve

kuruluĢlarında verilen sağlık hizmetleriyle ilgili temel esasları düzenlemek

amacıyla çıkarılmıĢtır.

Kanuna göre;

a) Sağlık kurum ve kuruluĢları yurt genelinde eĢit, kaliteli ve verimli hizmet

sunacak Ģekilde Sağlık Bakanlığınca planlanır, koordine edilir, mali yönden

desteklenir ve geliĢtirilir.

Page 10: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

b) Koruyucu sağlık hizmetlerine öncelik verilmek suretiyle kamu ve özel bütün

sağlık kurum ve kuruluĢlarının kurulması ve iĢletilmesinde kaynak israfı ve atıl

kapasiteye yol açılmaksızın gerektiğinde hizmet satın alınarak kaliteli hizmet arzı

ve verimliliği esas alınır.

c) Bütün sağlık kurum ve kuruluĢları ile sağlık personelinin ülke genelinde

dengeli dağılımı ve yaygınlaĢtırılması esastır. Sağlık kurum ve kuruluĢlarının

kurulması ve işletilmesi bu esas içerisinde Sağlık Bakanlığınca düzenlenir.

Gerek görüldüğünde özel sağlık kuruluĢlarının her türlü ücret tarifeleri Sağlık

Bakanlığınca onaylanır. Kamu kurum ve kuruluĢlarına ait sağlık kuruluĢları veya

sağlık iĢletmelerinde verilen her türlü hizmetin fiyatları Sağlık Bakanlığınca

belirlenir ve ilan edilir.

d) Kurulacak eğitim, denetim, değerlendirme ve oto kontrol sistemi ile sağlık

kuruluĢlarının belirlenen standart ve esaslar içinde hizmet vermesi sağlanır.

e) Herkesin sağlık durumunu takip edebilmek için gerekli kayıt ve bildirim

sistemi kurulur.

f) Sağlık Bakanlığı; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt düzeyinde

dengeli dağılımını sağlamak üzere istihdam planlaması yapar, ülke ihtiyacına

uygun nitelikli sağlık personeli yetiĢtirilmesi amacıyla hizmet önce ya da kamu

kuruluĢlarında mesleklerini icra eden sağlık ve yardımcı sağlık personeline

hizmet içi eğitim yaptırır.

g) Sağlık hizmetlerinin yurt çapında istenilen seviyeye ulaĢtırılması amacıyla;

bakanlıklar seviyesinden en uçtaki hizmet birimine kadar kamu ve özel sağlık

kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları arasında

koordinasyon ve işbirliği yapılır.

h) VatandaĢların hastalıklardan korunma, sağlıklı çevre, beslenme, ana çocuk

sağlığı ve aile planlaması ve benzeri konularda eğitilmeleri ve takipleri bütün

kamu kuruluĢlarının sorumluluğu, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluĢları,

özel ve gönüllü kuruluĢların iĢbirliği içerisinde gerçekleĢtirilir.

ı) Koruyucu, teĢhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaç, aĢı,

serum ve benzeri biyolojik maddelerin üretiminin ve kalitesinin teĢvik ve teminini

Page 11: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

sağlamak, özel mevzuata göre ruhsatlandırma, izin ve fiyat verme iĢlerini

yürütmek.

k) Özürlü çocuk doğumlarının önlenmesi için, gebelik öncesi ve gebelik

döneminde tıbbi ve eğitsel çalıĢmalar yapılır. Yeni doğan bebeklerin

metabolizma hastalıkları için gerekli olan testlerden geçirilerek risk taĢıyanların

belirlenmesine iliĢkin önlemler alınır.

l) Rehabilite edici tıbbi hizmetlerde kullanılan yardımcı araç ve gereçleri

üretmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluĢları ile gerçek ve tüzel kiĢiler

tarafından kurulacak kuruluĢların açılıĢ iznini vermeye Sağlık Bakanlığı yetkilidir.

( Madde 3 ).

1987 yılında TBMM’de kabul edilen Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nda,

sağlık hizmetlerinin sunumuna iliĢkin olarak yeni uygulamalar ve kavramlar

getirilmiĢtir. Bu yeni uygulamalar arasında özel sağlık kuruluĢlarının açılmasının

teĢvik edilmesi, mali olarak desteklenmeleri, dıĢarıdan hizmet satın alma, kamu

sağlık kurum/kuruluĢlarında verilen hizmetlerin ücretlendirilmesi, sözleĢmeli

personel çalıĢtırma gibi uygulamalar bulunmaktadır. Bununla birlikte sağlık

kurum ve kuruluĢlarının yanında sağlık iĢletmeleri kavramı da kullanılmaya

baĢlanmıĢtır.

Sağlık iĢletmesi: Bu kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluĢlarına ait

sağlık kuruluĢlarının ilgili Bakanlığın teklifi ve Sağlık Bakanlığının uygun görmesi

halinde Bakanlar Kurulu kararı ile sağlık iĢletmesine dönüĢtürülmesine imkan

verilmiĢtir (Madde 5).

Sağlık iĢletmelerinde görevli olan ve mesleklerini serbest icra etmeyen

hekimler, Sağlık Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde ve

sağlık iĢletmesi yönetiminin uygun görmesi halinde mesai saatleri dıĢında

kuruluşta özel teşhis ve tedavi yapabilirler.

Bu maddeler ile bu kanun çıkarılıncaya kadar sosyalleĢtirilmiĢ sağlık

hizmetlerine , koruyucu sağlık hizmetlerine önem verilirken bu kanun ile tedavi

edici sağlık hizmetlerine ağırlık verilmeye baĢlanmıĢ ve sağlık kurumları birer

Page 12: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

iĢletme olarak nitelendirilmiĢtir. Böylece sağlıkta özelleĢtirmenin yasal

temelleri atılmıĢtır. Özel muayenelerin yolu açılmıĢ, sağlık hizmetleri

karĢılığında elde edilen gelirler de sağlık iĢletmesinin gelirleri arasında

sayılmıĢtır.

Kanunda yer alan geçici madde ile hemĢirelerin de aralarında bulunduğu

sağlık meslek üyelerinin aile hekimliği sisteminde sözleĢmeli olarak

çalıĢtırılabilmelerinin önü açılmıĢtır. Bu maddede,

“Sağlık iĢletmesi uygulamasına geçirilen kuruluĢun sağlık ve yardımcı sağlık

personeli ile diğer personeli istekte bulunmaları halinde ve kuruluĢun kabul

etmesi koĢuluyla yeni bir atamaya gerek kalmaksızın sözleĢmeli olarak

çalıĢtırılabilirler. Ancak, memur statüsünden sözleĢmeye geçen personel,

istekleri halinde T.C. Emekli Sandığı ile iliĢkilendirilirler. Ġlgili sağlık kuruluĢunca

sözleĢme isteği kabul edilmeyen ya da sözleĢme isteminde bulunmayan

personel sağlık kuruluĢunun talebi ve kurumlarının uygun görmesi halinde uygun

bir kadroya naklolunur. Bu personel yeni bir kadroya atanıncaya kadar

durumlarına uygun iĢlerde görevlendirilirler ve eski kadrolarına ait aylık, ek

gösterge ve her türlü hakları yeni görevlerinde kaldıkları sürece Ģahıslarına bağlı

olarak saklı tutulur” denilmektedir. (Geçici Madde 1 )

Kanunda;

“*Koruyucu sağlık hizmetlerinde görevli sağlık ve yardımcı sağlık personeli ile

diğer personelin sağlık iĢletmesi kapsamına alınma ve mali imkanlarından

yararlandırma usul ve esasları Sağlık Bakanlığınca tespit edilir. ( Madde 6)

* Sağlık iĢletmesinin yönetimi ile çalıĢma usul ve esasları Bakanlar

Kurulunca,

* Hizmet ve ilaç alma, ilgili kurum ve kuruluĢlara ait araç, gereç ve

malzemelerin kiralanması, devri, gayrimenkullerin kiralanması; tıbbi araç, gereç

ve malzeme yönünden standardı vb. belirlenmesi; Maliye ve Gümrük, ilgili

Bakanlıklar ve Sağlık Bakanlığı ile ortak olarak,

* Bütün kamu ve özel sağlık kuruluĢlarının tesis, hizmet, personel ölçütlerini

belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluĢlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının

Page 13: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

değiĢtirilmesine, sağlık kuruluĢlarının amaca uygun olarak teĢkilatlanmalarına,

sağlık hizmet zinciri oluĢturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık

kurum ve kuruluĢlarının koordineli çalıĢma ve hizmet standartlarının tespiti ve

denetimi ile bu kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık Bakanlığı tarafından

çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir” (Madde 9) denilmektedir.

Bu maddeler doğrultusunda aile hekimliği sistemi ile aile hekimliği

sisteminde çalıĢtırılacak personel için yasal zemin hazırlanmıĢ ve bu

madde doğrultusunda da 2004’te Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında

Kanun ve son olarak da 2010 yılında da Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği

çıkarılmıĢtır.

Kanunda ayrıca, “sağlık iĢletmelerinde koruyucu sağlık hizmetleri dıĢında

teĢhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetler ücretlendirilmiĢ olup sağlık

iĢletmesince tahakkuk ettirilen masraflar ilgili sosyal güvenlik kurumunca ödenir”

(Madde 8) ifadesi yer almaktadır.

Türkiye’de sağlık hizmetleri kamu tarafından üretilip, tedavi masrafları genel

bütçeden ve kamu sigortasından karĢılanırken bu madde ile sağlık hizmetleri

özel kurum ya da kuruluĢlarca da üretilip tedavi masrafları halkın kendi

bütçesinden, özel sigortalardan ya da kamu sigortasından karĢılanmaya

baĢlanmıĢtır.

Sağlık personelinin atanması ile ilgili olarak; aile hekimliğine yönelik

yapılan yasal düzenlemelerden sonra yeni maddeler eklenmiĢ olup ek maddede

“Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmakta olan personel, bulundukları ilde

sözleĢmeli aile hekimi olarak çalıĢabilirler veya ihtiyaç halinde aile hekimliği

uygulamaları için görevlendirilebilirler. Bu personelin aile hekimliğinde geçen

süreleri Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılır” denilmektedir .

Ayrıca bu ek maddelerle Sağlık Bakanlığına ya da hazineye ait olan binaların

sağlık iĢletmeleri tarafından kullanılabilmesi için devredilmesi, kiralanması,

yenilenmesi ile ilgili düzenlemeler getirilmiĢtir.

Page 14: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

ÖZET Bu derste Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun

Hükmünde Kararname ile Sağlık Bakanlığı’nın organizasyon yapısı, görevleri ve

hemşirelik mesleğinin bu organizasyon içindeki yeri; Sağlık Hizmetleri Temel

Kanunu ile de sağlık hizmetlerinin sunumunda getirilen yenilikler ve hemşirelik

mesleğini etkileyen yönleri incelenmiştir.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

1. Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan birimlerden hangisi koruyucu sağlık hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur? a) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü b) Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü c) Personel Genel Müdürlüğü d) Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü e) Yüksek Sağlık ġurası 2. Sağlık Bakanlığı örgütlenmesi ile ilgili olarak aĢağıdaki ifadelerden hangisi yanlıĢtır?

a) MüsteĢar Sağlık Bakanı adına sağlık politikalarını yürütür. b) MüsteĢar, Sağlık Bakanlığı TeftiĢ Kuruluna emirler verir. c) Sağlık Bakanı uluslararası kuruluĢlarla iĢbirliği yapmaya yetkilidir. d) Yüksek Sağlık ġurası Sağlık Bakanlığı’nın sürekli kuruludur. e) Yüksek Sağlık ġurası direkt olarak Sağlık Bakanına bağlıdır.

3. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ile ilgili olarak aĢağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

a) Koruyucu sağlık hizmetlerine ağırlık vermiĢtir. b) Sağlık Bakanlığının örgütlenmesini ve görevlerini tanımlamıĢtır. c) Yataklı tedavi kurumlarında hemĢirelerin çalıĢma Ģekillerini düzenlemiĢtir. d) Sağlık iĢletmelerinde çalıĢacak hemĢirelerin nasıl çalıĢtırılacakları ile ilgili

düzenlemelere yer vermiĢtir. e) Aile hekimliği sisteminin uygulanmasına yönelik esasları düzenlemiĢtir.

Page 15: EGZERSİZLER, KORUYUCU, TEDAVİ EDİCİ VE ......koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hemĢireler vazgeçilmez sağlık meslek üyesidir. Bu meslek üyelerini

SAĞLIK BAKANLIĞI TEġKĠLATINDA HEMġĠRELĠK

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezi

4. Aile Hekimliği Sisteminin temelleri aĢağıdaki yasal düzenlemelerden hangisi ile atılmıĢtır?

a) Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Kanun b) Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname c) Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu d) HemĢirelik Hizmetleri Yönetmeliği e) Genel Sağlık Sigortası Kanunu

CEVAPLAR

1- B

2- B

3- D

4- C

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1. Öztek Z., Yüksel A., SakabaĢ Ġ. ( 1996). Sağlık Hizmetleri ve ÇalıĢanlar

Açısından Yasal Düzenlemeler, T.C. Sağlık Bakanlığı Uyum Eğitimi

Materyali 3, 6. Basım, Ankara.

2. Ülker S., Kocaman G., Özkan Ö. ( 2004). 12 Mayıs 2004 Dünya

HemĢireler Günü Özel Baskı. Odak Ofset, Ankara.

3. http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/DosyaGoster.aspx?BELGEANAH=47531&DI

L=1&DOSYAISIM=gorev_dagilimi_tr_yeni.pdf

4. http://www.saglik.gov.tr/TR/Dosyalar/teskilat/tasra_files/slide0001.htm