tis . Nec hiis eontentus sed de multorum quoque salute solli

citus , miseros quosque huius mundi sectatores, ut hunc mundum

fugitivum ac (1) fallaeem deserant, et ad vetam se (2) eternamsapienciam veniant invitari (3) verbo et exemple per eosdem

procuratis. Vos ergo pater reverendissime manum per itam apponite , et gustu interno prout in talibus oportet diseernite , si qui d

plus vel si quid minus , et quod divina sapiencia inspiraverit pro

filiorum vestrorum deum amancium vi lissimo, veniam de defecti

bus hic repertis concedatis ; nec presumpcioni factum hoc ascri

bite, sed dei emulacioni , ymme superne inspiracioni , que ut tes tis

est mi chi deus , me die noctuque quiescere non permisit, douce

eius eoaccioni aequievi ; sed utrum bene vos probate, qui nuccio

nem a sancte (4) habetis .

Sciendum quod colloquium istud inter sapienciam et discipulum

hocmodo inieium et occasionem habuit. Nam dum (5) quedam vice

post matutinas idem discipulus similitudinem processionis illius

amarissime,quam Cristus condempnatus fecit dum ad locum pas

sionis educeretur more solito explevisset, et in ambone (7)ante crucifixum staret, animoque dolenti 8) conquereretur cruci

fixo quod afiectum tam fervidum ad suam passionem prout

dignum esset non haberet,sed nec attenus (9) habuisset : statim

quasi in exthasi positus lumine quedam celesti illustratur et

eius mcntalibus oculis centum medi taciones seu considcraciones

sue passionis (10) ostenduntur . Sibique di citur quod omni die

debeat has centum (1 1) materias cum centum veniis devota me

di tacione transcurrere et totidem peticiones adiungere ac se

Cristo passo spiritualiter quantum possibile est in eisdem con

formare . Quas tamen hi c causabrevitatis explicite ponere obmisi ,sed devotis personis doctis et indocfis in nostro vulgari videlicet

theutonico fideliter conmunicavi . Jgitur discipulus qui ante fuerat

afi‘

ectu conpassionis durus, cepit per continuum eiusdem medita

(1) CLP et AGJM et (3) B invitare (4) M sancto

spiritu J spiritu sancte . Joan . I, 2, 20. (5)DP cum (6)CMP

duceretur (7) BDP add quasi (8) CP et pr A condolenti

(9) i taDHL : Eactenus B hattenus G battinus ceter i hactenus

(10) J add ibi (l l) centum om CH

13

cionis usum ad tante memoriampassionis molles cere et di

versas eo modo prout in sequentibus apparebit illuminaciones

habere . Dum autem predicts prout edoctus fuerst scribere in

choasset et examinatrix honorum (3)adversitas eum a eeptis

retrahere temptaret, Cristus ei in visione astitit in caforma,quasi

iam de eolumpna(4) in qua flagellatus fuit descendens , et suavulnerarecenciaac cruentataeum contreetare permi ttens , adver

sitatis ipsius vulnerasanavit, et ad perficiendum inchoate animavit.

Notandum quoque quod originale huius operis certis tempo

ribus et non nisi in presencia magne gracie conscriptum fuit.

Non enim predictus discipulus , nomine et persona in hoc Opere

ignotus videbatur ibidem habere modum agentis vel dictantis ,

sed modum quendam divinapacientis . Nam cum omnino nesciret

quid scribere deberet per revelaciones spiri tuales habuit, et

quando scribere debuit, et pene singulas materias quas scripsit.

Porro extra hoc tempus si quid quas i ex se dictasse , vel aliunde

collegisse aut eciam excerpsisse (7 voluisset et predictis appu

suisse : tam insipidum reddebatur et ineptum fiebat ut si quissapores aut colores contrarios in unum conpingere niteretur . Et

cum ea que data erant ad tabulam concepisset ad se reversus

studi ose rimatus est, ut nichil in hi is esset quod a dictis sanctorum patrum discreparet, sed hoc quod divina tradente sapien

cia(8) sibi per spiritualem illustracionem infimdebatur 9) auc

toritate sacre scripture divinitus sanctis inspirate 10) fulciretur,cum idem in sensu , aut ceiam idem in verbis et sensu , vel certe

simile reperiretur esse . Post conpletum vero huius operis laborem ,

dum timore quodam humano teneretur,ne ab emulis qui nunc

quoque sicut olym invidiastimulante , factaqueque licet (l 1) bonadepravare aut peni tus annullare (1 2) non desistunt, divinakarismata appellantes supersticiosa figmenta et sanctae revelaciones

fantasticas decepciones, sanctorumque gesta patmm esse dic1mt

nm atorium fabulosum tamquam homines qui non gustaverunt

(1) C molescere F emolescere D emollescere DF inchoaret

(3) J add scilicet (4) Ecollumpna (5) H ingnotus (6) Dqu id scriberet CP quid scriberet vel scribere deberet (7) DJ ex

cerpisse G cxerpisse (8) CJM divinasapiencia tradente B tradentedivina sapiencia (9) CP infunderetur (10) BDGJP inspirante .

Tim . II, 3 , 16. BJfacta quelibet M annullare J aniehilare

ce que sunt spiritus sancti ; ipsi vero suos solummodo (I) adinvenciones topions vel proposi eiones dubias seamtur (2) tamquamdemonstraciones certas . Et licet in predictis diligens cautelasit

adhibenda, non tamen spem endasunt usquequaque . Timens ergo

ne istud quoque similiter pium opus eorum dentibus dilacerare

tur eogitavit ipsum occultare aut eciam peni tus subprimere.

Quod ne fieret divinasapienciaper apertissima signa et pulchras

revelaciones omnino prohibuit. Sed et beata virgo cum filio suo

cuidam persone apparens , bee eadem omnibus deum diligentihus

eonmunicari precepit.

Explicit prologus .

Jncipit tabula primi libri .

Materia primi (3) huius libri es t Cristi passio preciosissima,

que de se ad amorem fervidmn multum est motiva; et qualiter

verus sapiencie discipulus in suis actibus se eidem debet (4) conformare. Hiis interseruntur quedam materie conmunes et motive

ad propositum pertinentes . Qualiter quidam electi et divina.

greciapreventi ad deum mirabiliter trahuntur , et specialiter quo

modo quidam iuvenis fuit (5) tractus . Capittulum primum .

Quomodo Cr isti passio sit prcambula ad cognicionem divinitatis,

et qualem formam Cristus contraxerit (6) ex aeerbitatc sue passio

nis . Cap . II. De quibusdam Cristi passionibus , et qualiter verusamator se eisdem debet conformare et quare deus per talemmortem voluit genus humanum redimere . Cap . III. Qualiter

anima que sponsum per peccatum perdiderat ipsum sub cruce

per fervidam peni tenciam invenit,Cristi passione ad iuta Cap .

IV. Planctus super extincto fervore devocionis in diversis

personis utriusque sexus modernis temporibus : quos Cristus persuam passionem revocat ad verum amorem . Cap . V. Qualissit divinasponsaeternasapiencia, et de qualitate amoris ipsius

Cap . VI. Quod divina sapiencia amabilis sit pariter et terri

bilis. Cap . VII. De vicissitudine visitacionis divine , et qua

M solummodo suas CDP solummodo (2) i taAEGHL : es ter i

sequuntur (3)A et pr D prima; mo.v BGL libri huius CP libri

(4)BM debeat (5) BFHJMPfuerit G fuerst (6)DF contraxemt

(7) GP adiuvante (8) AD qualitate ipsius amorie CP ipsius

amoris quali tate

sapiencia suos cares in hoc mundo permittit tam multipliciter

De gaudiis superceles tibus . Cap . XI. Determinacie qusnmdam

obieccienum que in precedentibus sunt ebmisse . Cap .XII. Quam

utile sit servo dei in hoc mundo multas sustinere tribulaciones .

Cap . XIII. Quam utile si t passionem Cristi iugiter habere in

memoria. Cap . XIV. Quomede verus Cristi discipulus debet

se configurare passionibns ipsius . Cap .XV. Conmendacio sin

gularis beate (1) virginis et de dolore eius inestimabili quem

habui t in passione filii Cap . XVI.

Explicit tabula libri p rimi .

Jncipit primus liber horologu .

Qualiter qui dam elceti et divina gracia preventi ad deummirabiliter trahuntur , et specialiter quemede

Capittulum primum .

Hanc amavi et exquisivi a iuventute mea, et quesivi mi chi

spensam assumere Erat quidam 1uvenis , dee notes qui dum

in primeve iuventutis flore seculi vani tatibus inplicari eepisset ,

et per labenciamundi oblectamentadeflueret, atque in regionem (6)dissimilitudinis a statu proprie salutis eberrare vellet : divinamiserante clemencia, modo quedam ineffabili illustratur

,et per

blanda pariter et aspera tractus tandem ad semi tas verits tis

per amorem sapiencie mirabiliter reducitur . Cum enim iuvenis

prefatus adhuc puerulus et novicius , necdum amori aptus, qus

dam vice ad legendum in bibliase contulisset : eccurrerunt inter

alis quedam verba ad amorem sapiencie invi tancia. Quibus valdedelectstus ceteris omnibus pretermissis ad cedulam quandam

prout melius petuit puer ingeniosus predi cts verba transcripsit (7Post bee dum frequencius (8) leccioni mense interesset audivit

ibidem qusliter divina sapiencia velud deli cata sponsa et dilecta

(1) CP add Marie (9) A add sui (3) FHJ fuerit (4) D

spensam michi eam assumere . Sap i ent. 8, 2 . (5)EJLM dee devotus

(6) A regione ; m ex CDP et statu (7) CGHJtransscripsit

(3) CPD um frequencius post bee

aliquantulum crevisset, cepit habere cor valde amorosum ; sed quovel ad quem finem hunc amorem flecteret, quid ve amor esset ,

nondum (1) sciebat. Jgitur dum crebrius preconimn tante spense

divine sapiencie audiret legere dicentis : Melior est sapiencia cune

tis opibus preciosissimis, et omne des iderabile ei non potes t cou

parari Longitude dierum in dexters (3) eius et in sinistra

illins divicie et gloria L ignum vite est hi is qui apprehends

rint eam,et qui tenuerit illam beatus(5). Ne dimittss eam, et cus

todiet te ; dilige eam,et servabit te Arripe illam ,

et exaltabit

te ; glorificaberis ab ea, cum eam fueris amplexatus 7 Dic

sapiencie seror meaes, et prudenciam vecaamieam tuum Ex

hi is animus puerilis (9) motus , cepit graciam concimare ad hancdivinam spensam ,

et eam di ligere vehementer . Eius autem dilce

cie adhuc puerilis erat, quia predicts spiritualiter prout oportuit

intelligere nequibat (IO) ; nec tamen in hoc amore quidquam ma

teriale aut inpurum intendebat, sed in quendam modum abstrae

tivum dulciter amorosum , non pure divinum nec plene humanum

hce omnia trahebat. Et hac dileccione mi ro et (i l ) ineffabili mododivinitus perfundebatur , et trahebatur quedam dulcissimo saporeet gustu interno . Cep it autem cogi tare hic (1 2) iuvenis apud se

di cens : O quam multa bona audio de hse preclarissimasponsa.

Jgitur qusre dissimilas ? Quamobrem non prebas utrum eam tibiamicam habere valeas O quam beatus esses , si hanc in spensam

habere pesses . Juvenis quippe es , et amori aptus , et nequaquamcor tam vividum peterit esse solitarium (i 3) et amore privatum.

Altera quoque die cum lector mense libros sapienciales legeret,

audi vit conmendari (14) sapienciam in hunc modum : Sapienciaspe

ciosior sele , et super omnem dismsieionem stellsmm ; luci con

parata, invenitur prior (l Hanc amavi et exquisivi a iuventutemea

, et quesivi michi spensam (l6) assum ere, et amster factus

sum ferme illins . Habebo (1 7) propter hanc clsrits tem ad turbas ,

(1) C nundum Pr overò . 8, 11 . (3) ACGL dextra; mos:ABEJM sinistra eius (4) Pr ev. 3

,16. (5)ABJM eam beatus.

Pr ev. 3, 18. (6)B conservabit tc . Pr ev. 4 , 6. (7) Prev. 4 , 8.

(8)Pr ev . 7,4 . Epermaterialis (10)L nequiebat (1 1) ct

om CP J hce (1 3)Eselli tarium (1 4)B conmendare

(15) Sap ien t. 7, 29 . (16) D spensam michi eam (1 7) AEGJHabee : i ta et pau lo p ost.

1 7

ct honorem apud seniores . Habebo per hanc inmertslitatem , et

memoriam etem sm hiis qui postme futuri sunt relinquam . Jntrans

in domum meam, conqui escam cum illa; non enim habet amari

tudinem conversacio illius, neque tediurh convictus illius , sed le

ticiam et gaudi um . J11 ami cicia illins delects cio bona Si dor

mieris, non timebis ; quiesces , et suavis erit sompnus tuus ; deminus enim erit in latere tuo et custodi et te Hi is itsque auditisiuvenis estuare cepit eius in amore dicebatque intra se : Certe

si omnes terms lustraveris buie similem in graci is non po

teris inveni re.

Faetum est autem ut incentor (4) maiorum humani generis

inimi cus profectui 5) eius invidens ,cogitaeiones hi is contrat ias

inmi tteret dicens : 0 stults vis amare incognitum , vis despensare

invisum ? Meli or est pugillus in possessione quam utraquc manus

plena in sola eXpectacionc Etenim qui in excelsis rupibns

domicilium sibi collocant, et in amiciciasuanimisalte ni dificantsepins Spe (8) quam re exultant quiaventum in horreum suum

pre pastu congregant. Nonne melius esset de lignea testa bibere

ad sufficienciam ,quam de cypho (1 O)aureo sustinere potus inepiam ?

Siqui dem bee sponsa per omnia amabilis esset si deli cias eor

porsles non prohiberet , si ad libitum convivari et epulari per

mitteret . Nunc autem ita est, ut omnia que sunt corpori delec

tabilia, eius doctrine videantur esse contraria. Jpsanamque di cit :

Qui amat vinum et pingwia(1 non erit sapiens . Jtemque (1 2)Paululum dormies et paululum (13) dormitabis , et paululum con

serm manus Animadverte nunc si est super terram sponsa

tam crudelis que hoc faciat, ut tot (15) durissimss leges suis sma

teribus inpenat. Ad hce et simi liacogitacienum tcmptamentaqui

dam internus sapiencie gustus sic respondebat : O amande (16)adolesccns respice amoroso corde, quod omnium amancium preprimnest, ob amoris graciam adversa sustinere ; quia littere quot con

(1 ) Sap i en t. 8, 2 . 10. 13 . 16. 18. Prev. 3 , 24 . 26.

(3) L lustratus ineris (4) M incensor Eintenser ACFJ intenter

B intentator (5)AEL pre tectum (5) A expectacioue sola DGMexpectacione . Ecole. 4

, 6. (7)AB‘

cdificant (8)DFP add frustrantur (9) J exaltant E exaltantur (10) ABCDP ciphe GH cite

Ecyfl‘

e (1 1) L pigw ia (12) que om BDEFJ (1 3)paululumom CP (1 4) Prov. 21 , 17 . 6, 10. (1 5)DFP add et tam. MoxE diversimodas leges (16)FP adamande

18

che i l ), tot eunt in amore dolores. Si erge ita est. nonne ius

tissimum ad , ut ct ille amator qui tam sublimen t2 ) tamque

dea;ram ac omnibus graci is moonparabi111e r perernatam, sibi pri

vilegio (3 sptx:iali vemlicat spensam . aliqus adversa padatur?

Ymm e(4) cen e inmuparabiliter co pluraex animo sust inere debet,

quant o 5 obiectum magis delicatum laberis sui premium haha.

lievolve nunc innumeraet stupendaque legis ti et audivisti que

prochpudor 7) huius mundi amate rvs ex amore vanissimo sus

tinuerunt . Nonne iugemisoebw , cum ad noticiam team per-venit

iuvenem quondam tibi notum in tantum fuisse fasciuatum ut

ob amerom unius puc ferrum quo ddam car ni sue iufixum per

tarot? stup enda virtus amoris . 0 quot sunt et (8) fuenmt ,

qui et res et 9 comm et honorem ac animam iumertalem dis

crimini dodemnt, ct perim lis inumucris se es uenmt 10 amore

ligati vel pocius cxsecati ( 1 Et illi quidem ut eerruptibilem et

brcvem mcrc edem reciperent, tu autem incerruptam Audi

fili my, et sccipc consilium intellectus et uc ahicias consilium

memo . Juice podem tuu m in coupedes illins , et in torques illiusw llum tuum Subic o humorum tuum et porta illam , et ne

accidieris in vinculis eius . Ju uov1ssums cu1m mvemes requiem

in cs , ct convertetur tibi in oblectacieucm ; ct smut tibi coupedes

eius in protecciencm fortitudiuis et bascs virtutis

, et torques illi1m

in st ola… glorie Decor enim vite est in illa, et vincula illinsalligacie salutaris . Stolam glorie indues eam , et coronam gratula

cionis superpones tibi ( Medien … laberabis , et iuveuies tibi

multa… requiem. Vinum et musica letiticant cer, et super utrum

que dilcccio sapiencie Nullius igitur perswas ione desiste , sed

precarie , et te in amiciciam illins spense ex cerde (16) ceuiunge.

'

l'

alibus igitur ct similibus rccrcatus censolscienibus , in sancte

proposito confirmabatur . Quudam vice cu msubtilissimis argumen

tacionibus ad amerom mundi ct dei desercienem urgeretur , cor

(i l … i l” quot littore conze (D conche) ABEM quot in litte re

conche (A conce) F quot in littore maris conche P quot concheIu littore (9) libr i sublime… et sublimcn, et sim ilia. (3)BG previ

legio (4) L Qulnyuune (5) BJ quantum (6) B s udisti

(7) prochde le r ; mex CP amatorcs huius mundi (8)AEmld quo t I) qui c t rcs BG qui res ct J qui res (10) CP

exposurerunt se (l 1)p r D cxsecati (l‘

Cor . 9, 25. (13) CH L

tuum cellum Eeeìi. 6, 24-26. 29-32. (15) Eceli . 40, 20.

ex toto corde

19

eiusamoris inpaciens , semetipsum coram deo efl’undebst , et talia(1)

querula voce prestabat O felix amster, qui de prope invenitubi suus amor quiescat . Nam si quis amet quod amare iuvstfeli citer ardet . Sed prochdolor me infeli cem , qui fructu amoris ac

mercede desiderata cerco, dum per cuneta mundi climats tanto

cordis amori correspondeq uon iuveui o . Dedi consilium animo

inquieto,ut ab amore desisteret, et se ad sectam epycureorum (3)

trausferret, quietem (4)carnis amaret . Ecce inquit quam feliciternunc temporis arietes piugwes (5) et eves pascuales in pratis virentibus et pascuis uberrimis pas cuntur , di centes non quidem ver

ho, sed facto demonstrantes quod“

gaudiasint 6) stomachi super

omniagaudiamundi . Tu autem eum amore tue macie attenua

ris per siugulos di es dum quod queris neu iuvenis , nec de iu

ventis contentaris . Audi igitur (7) consilium sapientis : Sufficiat

inquit tibi (8) lac caprarum in usus ancillarum tuarum Et

item (IO) : Melius est videre quod cupias , quam desiderare quodnescias (l l ). Vel si tibi magis placet amare , et amore tuo sydereasafi

'

ectas tangere sedes, saltem hoc facies , ut tibi nichilomiuus hinc

inde prevideas , quibus per amorem te coniungas , que tedium depellaut

,et cordi gaudio. conferant. Ecce quot amateres hoc tempore

reperiuntur qui et divina petuut , et transitoriaper amorem

non deserunt, velentes a te diligi , et tamen nolentes ab amore

carnali sepetari . Vade ergo et tu (1 3)fac similiter . H ec inquam

discipulus intrase latenter et quas i furtive pertractans, a summasapienciatale in se (1 4) intellexit responsum Errat (15) valde quicelebres epulones (16) antique sebte dudum reprobate uovos (l 7)sectatores , qui curam carnis in desiderio perag1mt (18) dum cet

tidie splendi de vivuut, arbitratur (1 9) felicitate gaudere ; nisi forte

pecorum felicitate glorieutur , qui peceribus dissimi les non sunt.

At vero hominis racioualis (20)mens generosa, cogniciene et amore

(1) CFP add verba (2)J precabat DP precabatur A prefere

bat (3) DJP epycuriorum ACEepycurerum (4)J et quietem(5) L pignes ; m ex CP pascuales eves (6)BFGL sunt (7) GGPerge (8)ABCGP tibi inqui t (9) Prov. 27, 27 . (10)A idemFJM iterum CP recte (1 1)Eccle. 6, 9 . CP reperiuntur bee

tempere (1 3)CP ergo tu et (14) DP intra se (15) BDFMErrant (16) F celebris epulenis BOJ celebres epulaeiones M ce

lebres epu1ateres et (17) E nevosque D approbant et uovos

(18)Rom. 13, 14. (19) BDEFJM arbitrantur (20)J raciouabilis ;mo: L generosa mens

sursum elevata illic longe oleins perfecciusque felicitatur ubi

suo amato contemplacioue et amore perfecte couiuugitur . Nec

Obstet si hoc quod desideratur interdum parcius concedi tur , quiamodicum dc balsamo preciosius est quam multum dc aceto .

Melior est enim racemus (1)Etfraym vindemiis Abyes er Porre

uimium dclyrat qui amori divine sociam (3 sociare des iderat.

En due amores terreni se in unum non conpaciuntur : quemede

erge eelestis amor cum terrene sociabitur I’rersus i nposs ibilia

attemptat qui tantaru maiestatem cum vilitate tanta copulare se

putat. Tahum igitur eegitacioumn diversa certamina animus

predicti iuvenis longo tempere susti nuit, et nunc huc nunc illue

animus flexibilis mevebatur .

Dum hceagerentur , accidit ut hce vel similia iterum legeren

tur : Juveni amariorem morte mulierem , que laqueus veuatorum

est , et sageua cor eius , vincula manus illins . Qui placet deo

ei i'

ugiet illam qui autem peceator es t capietur sb illa(4 Ecou

trario autem (5) de sponsa divina Ego inquit quas i therebintusextendi remos meos, et ram i mei honoris et grad e . Quas i lybanus non incisus (6) vaporavi habitaciouem meam ; et quas i balsamum non mixtum odor meus (7 Qui me inveuerit inveuiet

pacem et haur iet salutem a domino Hiis auditis iuvenis

quodam interno clamore quas i pre ui1uie sfi‘

ectu rugiendo dice

bat: Verum est, verum est,nec est aliud quod verius dici possi t.

Ex nunc fixum est, deliberatum apud me est . Ego certe me

ipsum morti expenam ,ut hanc michi in amieam et spensam

acquiram . Jpsa sponsa, et ego eius servulus ; ipsa magistra, et

ego eius (9) discipulus . 0 si hanc predilectam spensam allequi

michi (10) liceret ; uti nam sela vice daretur (l 1) ipsam videre .

Ach deus eterne , que vel qualis est ista de qua audio talia.

Cumque vehementer hce (1 2) scire cuperet et pre (1 3) desiderioestuaret : eccc agni cie quedam inetfabilis afl’ui t

, in qua sibi bee

sponsatali ter manifestata fui t. Eximi i namque ac (1 4)miri decoristhrouus eburueus iu eolu mpna uubis apparuit in qua predicts

sponsa uimium formosa refulsit in vcstitu deaurate circum

(1) G rasemus Ju dic. 8, 2 . (3) M socium J terreuum(4) Ecole. 7, 27. CP add est BC inscisus (7)Eceli .

24, 21-22 . (8) Prev. 8, 35. (9) GHJL ipsius (10) CP m ichi

allequi (1 1)A michi daretur FJdaretur michi (12)BEFG hocCMP hic pre om CP (14)ADF ct M atque

21

amicts varietate. Eius corona fuit eternitas amictus iocunda

felicitas , verbs eius dulcis suavitas , … plexus omnis boni perfecta

sacietas (l). Cumque discipulus fami liariter cam (2)allq vellet,satis prope esse videbatur ; paulo post remotissime distare cer

nebatur . Jam supra ceuvexum celi supremi statura sua pertin

gehst ; nunc minima quanti tate apparebat ; et in se iumobflis

existeus , omnibus mobilibus mobili er videbatur . Pres ens erat, nee

tamen cerncbatur ; appreheudere se permi ttebat, nec tamen cou

prehendebatur Jpss s ttingebat afine usque ad fiuem fortiter ,

et disponebat omnia suaviter Cum iam putabatur haberi

velud delicata iuvencula, subito ut iuvenis pulcherrimus inveuie

batur . Juterdum quoque vultum revereudissimum, quas i omnium

arcium magistraesset, induebat ; deinde veuuste aspectu et vultu

rosee apparebat. Juber hce eum (5) discipulus ebuixe aspiceret

cupidusque amoris in suspense hereret 7 ipsaamicabili ter quasi

inclinando se ad eum convertit, et gracioso vultu blandisque ac

ridentibus oculis divinissima tamen sdmedum et cuuetis men

tibus stupenda luce ex vultu eius revereudissimo procedente , eum

salutavit di cens : Prebe fili cor tuum mi chi Quo andi to, prc

nimia amoris duleedine liquefactus , et quasi in exthasi positus ,

ad pedes eius procidit, gracias sgens eius presencia maguifice

delectatus . Precedente vero tempore cum hce a memoria cxci

disseut, et rursus cogitacienos iniquo succrescentes eum de be

nefactis (9)molestareut, ita ut iam pelagi fluctibus pene merge

retur ( maxime propter hoc quia(1 l) ex omnibus istis de

scr ipcionibus ipsum quem (1 2) diligebat conmeheudere nequibat :contigit ut legeretui apostolus Paulus qui predi cts evidenterdeterminabat Aiebat namque Cristum dei virtutem et dei

sapienciam esse, et in ipso (1 4) esse abscoudi tos omnes thesau

ros sapiencie et sciencie dei Que verba tenero animo et

palato nondum sano non bene sapiebant, quiaCristum sapienter

(1)EFJM societas BDMP eam familiariter (3) ABCDEFappreheudebatur (4) Sap ien t. 8, 1 . (5) EFM dum (6) DP

prospiceret (7)A iuhereret EG haberet JM haberetur CP cupi

tosque amoris in suspense haberet D cupidosque amorie oculos in

suspense haberet (8)Prov. 23, 26. (9)BJ beneficiis (10)CDP

inmergeretur (1 1) AM qued (l?) AF ipsam quam . Paulo post

L nequiebat (13)B declarabat (14)CDP in Cristoqne (15)Cor.

22

diligere, idest semmdum divinitatem, adhuc uesciebat, magisque

pres enciaquam futura in suo amore querebat Tandem puerilibusauuis excursis (l), cum ad cintem iam maturam (2) veuisset, quadam vice mens eius mefiabihter illustratur , ita ut (3) tetus quodammodo absorptus (4) in spiritu

‘

delcctaeione uimia repleretur ;

et tune de predictis pleuissime informatus fuit , itaut facies eius

et cordis amor amplius in diversa non mutareutur J11 hac

visione non apparui t corpus , nec quidquam corporeum ; et tsmen

omnem delectsciouem possibilem illud quod videbatur incorporaliter (6) et superessencialitcr , in se continebat. Ju hoc fontali principio nec forma erat nec materia, aut ymago depicts , sed pura

ac (7 simplicissimaessencia, cum personamm distinccioue perfecta.

Sane ipsum per essenciam prout in se est , in predicts abstrae

cione non vidit sed solum quandam diviuorum superlucencium

radiorum emanaciouem supematuralem quam verbis exprimcre

non valebat in se percepit . Porro obiectum illud mellifluum

omnis boni contentivum sibi hac vice moustratum non fuit (8)persona patris tantum , vel solum personafili i , aut spiritus sancti ,

nec fuit ipsa deitas (9) in sua abstractissima 1 O) simplicitate ac

cepts sed fuit ipsa essencia divina secundum nostrum modum

intelligeudi accepts , prout est summum et ineffabile bonum , sum

mum amabile summe (1 1 )pulchrum ac deliciosum et omnium

honorum in creaturis (1 2) repertorum originale principium super

optimum . Et hoc intellexit esse predictam spensam etem sm

sapienciam . Verum licet quelibet persona per se accepts si t

sapiencia, et omnes persone simul una eterna sapiencia, tamen

quia sapiencia attribuitur filio , et quia racione sue genersciouis

sibi couveuit, idee dilectum patris filium sub cedem signate (1 3)eonswetudiuali ter accepit , nunc quidem ut deum deinde ut

hominem ; ut in utroque pariter devocionis exercicia et amoris

solscia iuveuiret . Postmodum igitur huius discipuli vitaet exer

cicia spiritualia cum devotaoccupacieue huius divinissime spense

decurrebant. Quidquid enim amabile vel pulchrum seu (1 4) de

(1) L decursis (2) DL etatem maturam iam M etatem matu

ram A maturam etatem . Mox D perveu isset (3) BE quod

(4) AM absortus (5) Reg. 1 , 18. (6) CD incorporabiliter

(7) DJM et (8) L nec fuit M non fui t nec (9) EM divinitas

(10) G abstractiva (1 1) AF summum (12) CP creatis

(13) FGHM significato (14) CFJM vel

23

lectabile ac 1) iocuudum occurrisset , totum illue (2) reducebat ,a quo bona cuneta (3) procedebaut. Cum interdum quelibet

species amabili s ct bene compte. occurrisset, simulque cogitacio

adesset quod saltem hce pulchr itude in sua amabili sapiencia

locum non haberet, respondebat : Este . Sed nec luminosus sola

ris radius (4) est lumen tale, quod (5) sit ex materia cere vel

quovis alio liquore confectum ; est tamen lux purior et excel

lencior omni lumine ex quacumque materia facto . Sic est in

proposito . Nam hce pulchritude nichil est ad hoc quod est in

suo exemplari principio , corde scilicet divino: Abstracto namqueab hoc amabili quidquid est inperfecciouis ,

materiali tatis et fe

culencie (6) corporalis , et salve eo quod est perfeecionis et bo

uitatis hoc totum nobiliori et emineuciori modo est in eterna

sapiencia quam sit in hac vel in aliqua creatura. Ex hiis et

similibus adolescens predictus ad hoc tandem pervenit ut (7)quaudecumque audivit canthilenas (8)amorosas vel sim ilia, quodhce omnia ad suam quam di ligebat sapienc iam purissimo cordis

aiîectu,tamquam amoris ipsius incitamenta retorquebat O

quociens hanc predulcissimam (10) cordis sui singularem amicam

afi‘

ectu fervidissimo oculis dulci (1 l)amoris fletu stilleutibns

brachi isque amoris pre aviditate extentis intra cordi s visceraamplexibus ineuarrabili bus constrinxi t . Qui s dicere valeat ame

rosos obtutus quibus sepius ab eapascebatur , et secretasilencia

quibus dulcissimo gustu eius fruebatur presencia Jnterdum

quoque cum aliqui de fratribus dieta nona licenciam peterent

ut civitatem gracia visitaudi amices intrare posseut prefatus

iuvenis secretum locum peci it , et ami cam suam allequi cepit

dicens : Eya amoris magistra pre cuuctis viscerose cordi meo

inprcssa, auimsdverte quod amor“

virtus est (1 2)unitiva, cepulaus

vel pocius trausformans amantem in amatum . Eya queso veni

et tu amica mea,veni intra cordis mei reclusorium tibi soli

reservatum , amore tuo velud decore roseo sdoruatum . Veni

inquam et ibi inebriemur consolaciouis tue uberibus , et fruamur

cupitis amplexibus Jgitur ex hiis et similibus frequenter

(1) ACPaut J seu A illic ACDP cunetabona; mea:

JM procedunt (4) CP radius solaris (5) C add sic (6) CJM

fetulencie (7) CP quod (8) CH cantclenas (9) BD torquebat

(10) AJpredilectissimam ACDP dulcis (12) BDEFJLest virtus (13) Prev. 7, 18.

dammodo fervere inciperet, et motu se (1 ) pulsu vehe1nenii ssimo

vim amori s proderet et per alta suspiria arderem ignite cari

tatis aper iret. Et quemadmodum infautulus nondum loqueleaptus , in gremio matris positus , 1natri letabunde arridere cupit,

et motu capitis se gestu tocius corporis applaudere (2 )uititur :

sic et cor istius in medio ventri s eius ad presenciam tante ma

iestatis quodammodo gestiendo exultabat, et desiderio suo igni to

vehementer prout poterat dilecti sui presenciam demonstrabat .

D icebatque verbis mentalihus ad spensam suam divinamsapien

ciam voce gratulabunda: Tu cordis mei nobiliss ima inperatrix ,

regina speciosissima, et graciarum omnium largitrix . Ju te haben

divicias et gloriam , (3) delicias et omnium honorum copiam et

quidquid optabile es t, per te michi est. Et hce (4) suaviter ru

minans statim cepit vultus eius hylarescere cor iubilare, ani

mus exultare et pre exultacione prormupere iu hanc vocem

Super salutem et onmem pulchritudinem dilexi sapienciam et

preposui pro luce habere illam ; venerant michi omnia bona

pariter cum illa(5).

Quomede Cri sti passio sit preambulo ad cognicionem divinitatis ,et qualem formam Cristus contraxeri t 6) ex aeerbitatc

sue passionis

Capittulum secundmn.

Jnterea dum hce agerentur discipulus assumpta ad deum

fiducia, suam quam despensaverat amicam taliter allequitur di

cens : 0 amantissima sapiencia, que sola perfecte nosti cordis

naturam amorosi , tu manifeste scis quod nemo possit (8)amareincogni tum . Jgitur ex quo requi ris ut te solum (9) diligam et

dilectum cunctis amabilem reddam,daergo te amplius m ichi (10)

cognoscere ,ut que iubes et doces melius valeam adinplere .

(1) DJ et (2) Eaplaudere (3) CJM add et (4) DJ hoc(5) Sap ien t. 7 10-1 1 . (6) F contraxerat BCGP contrax it

D ostendit (7) CDGHJLP cx passionis sue aeerbitatc (8) Bpotest (9) F solam A sola. Mox A dilectam F dilectis dilectum

(10) BEM te michi amplius CP amplius te michi D m ichi am

plius te

SAPIENCIA: Processus emanacionis creaturarum asumme rerumvertice deo , secundum ordiuem nature fit per descensum ex per

feccioribus ad inperfecciora, quia omnes rerum perfecciones quo

dam ordine a summe rerum cardine deo descendunt. Jpsc au

tem home naturaliter ab inferioribus incipiens et gradatim as

cendeus in divinarum proficit cognicionem rerum . Uude si ad

divinitstis cognicionem pervenire desideras , restat ut per assumptam humanitatem et humanitstis passionem , tamquam per viamregiam gradatim as cendere ad alciora discas . DISCIPULUS : O

eterna sapiencia, que de excelso throno, a regalibus sedibus'

de

corde eterni patris in hanc vallem miserie te inclinasti , et triginta

tribus annis exilium huius mundi pertulisti , quique 1 )nimiamcaritatem qua genus humanum dilexisti , per amarissime passio

nis et mortis tue misterium estendere volui sti : per hanc mortis

tue inefi'

abilem caritatem te obsecro ex intimis visceribus qua

tinus te michi estendere digneris in formaet disposicione aman

tissima quam ex amarissime passionis tue dolore eontraxisti .

SAPIENCIA : Quanto ex magni tudine amoris et doloris in morte

pallens, obfuscacione (2) quadam moi tiferaappareo deformier

tanto cordi amoroso et menti bene disposite ero amabili or . Nam

sicut amans naturaliter mamari appetit, sic et (4)ab amateamoris sui manifestacionem requirit ; quia amor inclusus nulli nisi

amanti est cogn i tus . Unde et amantes consweverunt conatibns

quibus possunt signa et indicia dileccionis ab amatis expetere ;

et plerumque 5) contingit quod tacente lingwa 6) vim amoris

inclusi disposicio prodit superiuducts et quid in corde latest

signapronunciaut exteriors . Non numquam eciam contingit, ut

i llud quod in amato non amantes indecorum indicant , id amau

tes tamquam singulariter decorum extollant. DISCIPULUS : Juamore quidem huius mundi ut asseris ita esse veraci ter (7

cognosce ; sed quemede in homine crucifixo hce esse possiut

nondum clare video ; quia licet in amato huins mundi non num

quam inveniatur quod ceiam amanti displiceat sunt tamen (9)alia plura amori congrua que videntem delectant. Hi c autem

dilectus dolore mortis deformatus quemede amabilis videri

(1) A que CDGPofl‘

uscacione (3) CD difl‘

ormior (4)CF

et sic G sic (5) Eplurimumque Jplurimum (6) L ligua(7) GJita veraciter esse D veraci ter ita esse (8) ABGJpossunt.Mox C nundum (9) A add et (10) Jdifl

'

ormatus

pessit non intelligo, cuius nimirmn amori contrariamagi s videatur disposicio, cum tetus ex livore sordeat exteri us , interiusque

marcescat ex dolore, et neque (1) speciem neque decorem ullum

oculis amancium exhibeat, sed plenus dolore et miseriis existat.

Quomede ergo tu diois amabilem quem evidencia facti ostenditmiserabilem SAPIENCIA : Veri amatores non multum de spina

que rosam gignit (2) curant, dummodo resam habeant quam habere desiderant. Nec vere sapientes scrinia(3)pulchra et de

anrata que tamcu in se vilia(4) continent capsulis vilissimis

preferunt, que preciosissima ornamenta inclusa abscondunt. Sic

Spouse huius (5)mundi Specietenus (6) quidem dulcis ac suavis

ofi‘

erunt ; posterius autem quas i regulus venenadifiuudunt. Ex

terius colore roseo niveo (7 candore relucent ; interius autem

putredine virulenta et sanie se (8) spurcicia piene sunt . Verbis

diligunt ; factis autem ut frequencius infideli tatem ostendunt. At

contra anime tue sponsa eterna sapiencia, exterius quidem se

cundum faciem humilis,abiects se despicabilis (9) putatur ; inte

rius autem vive lucis triclinio decoratur . Caro exterius mortua

apparet ; sed fulgor (1O) divinitatis qui non videtur interius lucet.Caro videtur misera; sed latet qualis sit glorificata. Si credis vilia,crede et magnifica. Talis est dilectus (l l) quem sic aferis (1 2)deformatum eem is , ut si daretur ipsum in decore suo vel ad me

mentum videre necesse esset te ex lucis amenitate ex faci ei

pulchritudine ex gaudierum inmensits te deficere ,’

cum nullus

homo pessit ipsum videre et vivere Jpse est enim (14) in

quem desiderant angeli prOSpicere Porro exteri or mortificati

corporis disposicio ac forma non est deformi tas (16) censendauttu putas, sed maxima fermositas ; quia non qualis apparet qui

videtur attendere dèbes , sed qualia perpessus sit , et unde et

propter quid . Si queris unde , constat quia(1 7) ex uimia earitate

et dileccione. Si propter quid, certum est quia(18) propter te ,

(1) B nec (2) H gingni t (3) CP serinea (4) ADJ v ilia

in se (5) Abbino r eliqua hu ius cap i tali usqu e ad sequ en tis cap i

tali verba capite, pacientissimo desideran tu r ih codice E. (6) J

specietinus (7) DP niveoque M et niveo (8) BD ac sani e

et (9) CMP etp r Jdespectab ilis (10)CFP fulgur ; mex ACFGHJ

que (1 1 ) DF add tuus (l?) JM afl‘

oris (13) Exod. 33, 20.

(14) C enim est (15) Petr . I, 1 , 12. (16) D difl

‘

orm itas

(1 7) BDP quod (18) B quod

ut sua defermitste (1 ) te formosan faceret, suo livore te sana

ret (2) sua morte perhennis vite tibi inmortalitatcm tribueret .

Sic igi tur (3) dilectum amorie oculo rospiciendo videbis plenum

caritatc et dileccione , qui non solum verbis amavit ut non

nulle dilectrices sed et factis se di ligere conprobavit quia in

morte et usque ad mortem dilexit. Sic igitur patet, quod exte

rioris (4)hominis forma et disposicio quam ex passionis aeerbi

tatc contraxit, magis est amoris expressiva quam deformitatisindicativa. Nec obstat si hoc ei qui non amat non videatur ;quia oculis egris odiosa est lux que puris est amabilis . DISCI

PULUS : Vere et indubitanter sic est ; et beati oculi qui sic

vident , quis hoc non est omnium , sed paucerum idest fervide

amancium . Fallax proinde gracia et vana est pulchritude nec

inmerito stultus reputabitur qui secundum faciem et non seenu

dum veritatem amat. Nam quia falsum pro vero recipit idee

fructu eptato carebit. SAPIENCIA: Ad redivivam igi tur 5) sem

per tue menti salubrem passionis mec inprimendam memoriam,

amorisque mei artem atque . me teriam smpliorem prebendam

devofissimis auribus tui s quedsm de es (6) passione breviter re

plicsbo .

De quibusdam Cristi passionibus , et qualiter verus ams ter se

eisdem debet conformare , et quare deus per talernmortem voluit genus humanum redimere .

Capittulum tercium .

Ante di em festum pesche 7 ultima cena iam facts cum

discipulis , instante tempore transitus mei ex hoc mundo ad pa

trem, egressus cum undccim shi i in montemOlyveti , ubi factus

in agonia cum prolixius orassem et intelligerem tam crudelis

supplicierum (8) genera michi iam inminere,tune factus est sn

dor meus sicut gutte sangw inis decurrentis in terram. Vix enim

credibile esset alieni homini viventi sub celo quales angustias

et quam vehementes et 9) terribiles mortis pressmas natura.

(1) D difi‘

ormitate (2) CP add et (3) CJPergo : i ta et in

fer ias. (4) CJexterior (5) C ergo (6) DP mea (7) BJL

paseo (8) AB tormentorum M tormentorum et supplicierum

(9) D et quam Batque CP ae

https://www.forgottenbooks.com/join

29

hoc (1) fac is, vel quid per hoc vis estendere? SAPIENCIA: No

tum tibi sit quod non datur perveniri (3)ad divinitat is alti

tudinem , vel inus itatam dulcedinem ,nisi tractis pio quodam fidei

ac di leccionis aflectu per humani tatis et passionis mec amaritu

dinem . Et quanto hac (4) neglecta quis ascenderit alcius , tanto

cadit prefundius . H ec est enim via per quam itur, hce porta

per quam introitus ad desideratum finem conceditur . Quapropter depone nunc omnem cordis tui formidelosum (5) timorem ,

et

indue animum virilem . Constanter age et in scie forti ter me

cum (6) consiste ; quia non decet famulum delicisri ubi viderit

dominum suum tam strennue decertare. Respice oculo mentali

uumerum forcium David ; inter quos si spiri tualiter eterno regi

mili taturus annumerari desideras , necesse est ut pristinam igna

viam depenas , et exemple trium forcium David, inter prosperavidelicet (7) et adversa equanim iter te habendo tamquam per

mediam aciem inimicormu transeas se de cysternaBethlee

mitica aquam hauriendo petum desideratum summe regi eife

ras teipsum videlicet expòneudo laboribus cunctis ut eius

solius pareas beneplacito voluntatis . Juduere sicut gyges stola

bellica; accipe armaturam meam . Non precedat sed sequstur

armiger dominum suum ; quia de calice de que bibi potaberis

et adversa que pertuli , tu quoque pro pesse'

spiritualiter pacieris .

Nempe cor tuum ob cotti dianam mortificaciouem (10) sensualitatisracioni contrariantis , et inpetum multarem tri bulacienum te di

leccioui mec disponencium angustiabitur , et quodammodo sudoresangwineo perfundetur . Ortum quippe plantaciouum tuarum t oseis

fioribus , angustiis videlicet et tri bulatienibus inpinguare (l 1) desidero . Jnvetera1as namque in te (1 2) conswetudines vincendo,captivaberis , et quasi ligsberis ; ab adverssriis quoque meis oc

cultss calumpnias et manifestas iuiurias ac verecundias (13) sustinobis . Sed et passionem meam in pectore tue , tamquam mater

fidelissima(1 4) in suo pectore, iugi ter portabis . Repreheusiones

et indiciaiuiustaamultis pacieris ; detraccienes multas ab emulisv

(1) AEhce ; paulo post EL per hce ABJP sit tib i

(3) DEJMpervenire (4) BF hce . Mox Anegglecta (5) CDHJPformidulosum (6) ADMmecum fortiter (7) videlicet om CGHLetpr J (8) CP transeas inimicorum (9) Reg. II , 28 15.

(10) GPmortificacienem cotidiauam (l 1) L inpiguare (12) AELvite (13) D verecundiam (14) BM add filium suum

30

habebis et quas i spinis caput (i ) tuum coronabitur cum Spiri

tualis exerciciatua invidie stimulis subprimentur . Post hoc me

enm extra castra educeris simulque inproperiameaportabis ,quando teipsum et prepriam voluntatem et omnes creaturas de

salute te inpedientes deserueris pro posse tuo , velnd homo mo

riturus (3) c1mcta deserit in ultimo exitu (4) Spiritus sui . Jgitur

forti animo esto, ct preparaanimam tuam ad temptaciouem ; quia

que ventura sunt annnuciavi tibi . DISCIPULUS : O iudiciorumdei abyssus inperscrutabilis . O eterne preordinacionis sentencia

formi dolosa Cnr non si dicere licet (6) decrevisti salvare genushumanum per alium modum magis quietum O si liceret dicere

miseris ad te : Qnare sic fecisti Numquid in tuaeternasapiencia

non potnisti 1uvenire alium modum , per quem et miseres salvares ,

et tuam nobis dileccionem estenderes, ut sic et teipsum atantis

doloribus , nosque acoupassionibus tantis (7)subportasses Merito

proinde olymprophets sanctus occulta(8)animadversiene consilium

hoc quasi inpugnare ausus est dicens : Quare inturns es veind

vir vagus , nt vir fortis qui non potest salvare SAPIENCIA:

Divina substancia omnem formam quam intellectus humanus at

tiugit sua virtute excedit . Unde sicut non potest ipsam (1 O)appreheudere, ita nec profundi tatem iudiciorum ipsius per

que creata onmia suum fiuem sorcinntur poterit investigare.

Preinde a talibus que ex solo (1 2) divine voluntafis beneplacito

dependent, a uimia et (1 3)gnriesa inquisicione cavendum est, ne

videlicet scrutator maiestafis opprimatur a gloria J11 hac

autem inmensitste deus per suam omnipotentem virtutem hu

manam naturam multis ali is medi s recuperare poterat sed

stantibus condicionibus ut nunc,nullus congrneucior modus erat.

Ancter enim nature in sua operacione non attendi t quid sua

virtus prevaleat, sed qui d (16) unicui que creature congruum se

cundum suam naturam exists t. Cum autem homo paucissimas

veritates rerum ceiam naturalium et inferiorum deduceionibns

scientificis eb iuperfeccienem intellectus humani sciat, et easdem

(1) H capud (2) D add portans'

crncem (3) Eadd qui

(4) BDLP ex itus (5) Jform idulosa (6) FP Cnr si dicere licet

non (7) AM a tantis conpassionibus (8) EH oculta (9) Je

r em . 14, 9. (10)BL ipsum CP ipsius iudiciornm (12)BCF

a solo (13) A omnino a (14)Prov. 25, 27. (15) D potnisset (16) A quod

non nisi cum maxime studio et dintino 1) labore tandem cou

quirat (2) itemque naturaliter de visibili bns ad invisibilia de

corporalibus ad spirituali s procedat : quemede queso congruencinsdivina misteria sciri poterant, maximeque illapreclarafidei prin

cipiaomnem facnltatem intellectus excedencia, nisi ut easapiencia

divina carne induta, ntpote (3) veritas infallibilis revelaret, ut sic

invisibilia dei a creatura mundi per ca que facts sunt intellects

conspiceret 4) sempiterna quoque virtus eius ac divinitas per

assumptam humanitatem nota fieret Home eciam qui per iner

dinatam delects cionem gaudis amiserat, qualiter ordinacius quam

per temporalem tribulacionem amissarecuperare debuerat Am

plins autem ,cum vis que dncit ad vita1

'

u sit arts et semi te (5)auguste , et ante incarnaciouem fuerint (6) minus trite : qualiter

poterat (7) hce vialevier fieri , nisi hoc medo, ut ipse qui hanc (8)tradidit preiret et viam laboriosam amarissimc paciendo alle

visret, et sic facilior creature fieret cum ipsam creator prece

dendo tanta sedulitate calcasset Perpende adhuc ex temetipso.

Si morti 9) obnexins iudicialiter plectendus fores, si quis ictumferieutis pro te exciperet (10) in corpore suo, et te illcsum sbire

permitteret : quemede maiorem caritatem et dileccionem tibi osten

dere posset, vel debitorem sibi constitueret, teque ad reamandnmmagis incitaret Jnterroga singulas creaturas et docebnnt te ;

ordinem tocius universi , et respondebnnt (1 1) tibi , quod secundumnullum pnlchriorem et congruenciorem modum servanda fuerst

iusticia simul et misericordia estendenda natura humans exul

tanda bonitas divina eflìmdeuda, deniqne celum et terra paci

ficanda, quam cum dolore passionis tanti medistoris

‘et smari

tudine mortis ipsius . Nec te labor electorum terrest, ant adversa

pericula frangsnt. Jpsa namque (1 2) inefiabilis presencie mecsuavitas et amoris dulcede ammiranda, aut non sentire ant

levissime ferre faciet adversaomnia, nnccioue magistra Quisenim privilegio (1 4) spiri tualis consolaciouis aut gracia superne

(1 ) DJdiutum o (2) D acquirat ; moe: CD idemquc J itsque

B nocque (3) G nt puta (4) BD intellectus conspiceret P in

tellecta conspicer0ntur. Rom . 20. (5) G add eius . Matth. 7 ,14 . (6) CDPfuerunt ; m ex DF n imis stricte ABCJminus certe

(7) C poterit (8) L ipsam (9) CPmorte (10) ABDFLacciperet BCEHJrespondebit (12) L quoque (13)Joan.

2, 27. (14) BG previ legio

visitacionis amplius gaudet, quam qui (1) durissimas propter me

tribulaciones sustinet Amaritudinem teste minus curabit qui nuclei

dulcediuem frequencius pregustaverit. Jtem athleta(2) qui fortem et prepicimn adiutorem in confii ctu habere dinosci tur , pro

magna parte iam (3) trimuphassc speratur . Jgitur non conci

dat cor tuum ; sed passionem meam semper in mente babete ,

et eam in corde tuo quas i in libro scribe , et te ci quantum vales

studeas confermare. Nnue vero amaritudinem salutifere passionis

mec tibi afiectnosius inculcare éupiens , ordinem uarracienis ipsius

ulterius prosequemur

Eductum me extra castra susmuderunt in crucis patibulo

inter duos lstrenes,ad hoc dumtaxst ut mors mea turpior ap

pareret. Cumque (5) sic fixus niauerem , et sevissimis doloribus

morti s circumdstns essem , oculi mei luciferi fuerunt conteuebrati ,

aures divine derisionibus (6) replete, olfactus propter malum odo

rem afflictus , os meum dulcissi mum feli ce potu amaricatum .

Percusserunt me, (7) vulneravernnt me, et durissimis castigacie

nibus carueru meam laccraverunt, itaut atroces (8) ictus sangwinisunde erumpentes sequerentur , et per corpus deli cs tum sparsim (9)decurrentes ipsum cruentatum saugwine cuiuctis demonstra

rent. 0 si vidisses me in illahoratam miserabiliter pendentemin patibulo , defecisset tua anima(10) pre dolore . En in horaet

in tempore illo flebili , spaciosa terre latitude michi defecerat , ita

ut non haberem ubi caput (1 1)miseri is fessum reclinarem sed

inclinatum dependebst . Gollum meum alspis (1 2) ct percussionibus

sffiixerant ; faciem meam elegantem sputis inmnndam (1 3) reddi

defant . Pro vivido colore pallor umbrosns vultmn occupaverat ,

et—tota formesitas mea in tantum extincts fuit et emortua ut

sSpectus mi chi debitus iam non esset, sed quas i leprosi ali cuiusaspectus viluisse pnts retur . DISCIPULUS : O qui s mi chi det iam

in hac hors tuam hanc faciem amabilem sub hac lugubri 14)fermaiuxtavotum prospicere , ipsamque perfundere resoluto corde ,

vehementissiruo ymbre lacrimsrum . O Speculu m mundi cic , vir

tutum et graciarum omnium pulcherrimum ebiectum ,in quem

(1) EM add diu (2) B athletha DG adletha Eadlcta

(3) BD iam parte L parte (4) ABCEJLM prosequamur (5) que

om CP. Mox L afixus (6) BD irrisionibns (7) F add et

(8)M attroces (9)A spersim (10) ABEFJManima tua (1 1) H

capud (12) AD alaphis (1 3) B inmundatarn (1 4) C lugibr i

desiderant angeli prospicere, iecundissimisque obtutibus suos gau

deut oculos dengere (1 ) felicitate indefessa: quis dsbit cordi meotam eximium et precipuum conpassienis afl

‘

ectnm ut sua ex

inmensits te omnium siugulari amore flagrancium motives superet

conpassienes. O si possem omnium oculornm nberes lacrimae

eifundere , omniumqne hugwarum motives et flebiles veces habere,ut passioni tue tanto effieacius daretur rependere vices. SAPIEN

CIA: Nemo melius passioni mec (2) rependit vices quam qui

non (3) verbis solum , sed et factis ipsam prosequi tur ; qui stigmata idest crucis opera iugiter in suo pertat corpore (4) se

meis humiliter confermando vesfigi is , prosperavidelicet calcsus,

adversa non formidaus ; qui ardenti semper desiderio ad culmeu

tcndi t spiri tualis perfeccionis . Dico tibi quod nec tot lacrimarum

ymbres quot squsrum sunt gurgites , coram me as sent tam

acceptabiles ; quamvis ceiam pie lacrime ex afl’

ectu conpassienis

procedentes, smsbiles et grate coram deo existant DISCIPULUS : (6)Amantissimasapiencia, idcirco qualiter me tibi in predictis passiou ibns conformare debeam ,

cupio edoceri . SAPIENCIAAverte oculos tuos ne videant nociva aures ne sudiant vana

,

et pro dulcibus sume amara Corporis tui superflnas et inor

diustas amove (8) delicias ; cordis tui pacemet quietem in me

solo (9) requires . Cunctas tribulaciones gsndenter recipias ; mala

illsts pacienter sustiness , et despicabilis (1O)ab omnibus videri

concupiscas . D isce voluntates tuas in o mnibus frangere , et con

cupisceucias carnis tue ob amorem sslvsteris pre te morieutib

iugiter mortificare . H ec sunt fili my ,hce sunt inquam prima

principia que tibi ceterisque amatoribns suis tradi t (1 1) eternasapiencia que in libro hoc (1 2)aperte videlicet corpore meocrucifixo, sicut vides sunt exarate . DISCIPULUS : Tam copiosa

et inmensa est.redempcienis tue fidelitas , et cunctorum excedens

ingeniamortalium ,ut ceiam pestpesitis omnibus ceteris benefici is

multiplicibus, sola passionis ex amore precedentis (1 3) tam largainmensitas et tam pia fidelitas , sibimct totum iure rspiat dilec

cionis afieetum. Sed nunc O eterna sapiencia, animamea iterato

C defingere DLM passioni mec melius (3) A addin (4) D portat in suo corde . Galai . 6, 17. (5) CP existunt

(6) EF add O (7) CPamara sumo (8) ACDEG ammen(9) A sola (10) CP despectabilis ABCP tradidit

(121 CPhoc libro (13) LM procedono

a te andire vehementer sitit, hoc qued 1niser is tam dulciter sapit .

Quid obsecro sibi vult (I) tantus amor , vel quid cogitasti quodtam amara pati veluisti Quare tibi ipsi non previdisti , et pro

picius tibi (2)fuisti Levins namque absque omni dnbie hoc facereli cuisset si placuisset. SAPIENCIA: Amoris magnitudo hoc mefacere non permisit. Caritatis fiammain tantum desevit quod in

nullo parcere volui t, nil condescendere admisit. H ec namque in

tantum in me exarsit ut nullus umquam siciens (3) tam fervideM pidissimos sqnsrum fontes desideraverit (4)autmoriturus vitamcunctis mortalibus eptatani afi

‘

ectaverit sicut ego ex amore

sitivi peccatores salves facere , et me eis amabilem exhibere . Fa

cilius di es iam preterita reiterabitur , flores ab inicio mundi arc

facti revirescent îpluviarnm gutte innumerabiles recolligen

tur (7) quam mensursri ant esthuari pessit (8) csritatis et di

leccionis mec inmensitas inconprehensibilis . Unde et corpus meumformosum deloribus innumeris tamquam quibusdam amoris sig

naculis tam multiplici ter consignatum fuit, quod non inveniebaturnec spacrnm unius puncti in meo corpore crucifixo quod non do

lore et amore singulari reluceret. Et hoc quoque iam in presentitibi aliqualiter Videre

‘

di spensative conceditur . Vide nunc manus

meas utrasque , lengas etpulchras , davisacerrime perfossss , brachia

atreciter (9) extents , pedes perfemtos , crurs sdmedum fessa, et

violenti (IO)qusdam cancellaciene constri éta. Respiee delicata(1 1)corporis menbra, tam arte inclus ioni (l 2)mancipata, saugwine quo

que respersa et perfusa. Corpus meum iuvenili decere venustum ,

a fiore suo decidit et emarcui t. Asperrimnm crucis lignum erat

delicati dorsi reclinatorium . Corpus (13) ponderosmu davis coufixum deorsnm sua mole (1 4) trahebatur , et inde dolor vulnemmmeerum sugebatnr . Quid plura A plantapedis usque ad verti

cem sevissirnis vulneribus et amsrissimis deloribus repleverunt me ;

deduxerunt in laeum mortis vitam meam . Non pepercerunt, sed

inebriaveruut me amaritudine , et exqui sitis cruciatibus regem glo

(1) CFGP vult s ibi (2) ABM add non (3)ACH sciciens EFsciens (4) ABDEM desideravit CL desideraverat (5) AC affec

tav it (6) corr BJrevirescerent ADMP reviviscerent (7) H col

lîgentur CM colligerentur ABDP et corr Jrecolligerentur (8) B

posset (9) BJattrociter ; m ex CMP extensa (10) CDFP v iolenta

L v iolencia (1 1) L delicati CP dilatata (12) G arta inclusione(13) CP add meum ; mo:r BGHJL clavibus (14) D gravediue

rie vcxavcruut . Et hce omnia amoris vulnera cum magno sus

tiuui cordis desiderio , ut meo livore peccatorum vulnera sanarem,

pre peccatoribus miscris satisfacerem , et omnes redire veloutes

patri celesti reconsiliarem .

Qualiter anima que sponsum per peccatum perdi derat,

ipsum sub cruce per fervidam peni tenciam inveni t,Cristi passione adiuta

Eihmditc lacrimas oculi mei , plorate et_

nolite deficcrc . Lets

huius mundi universaabscedsnt cuneta que michi solscu esse

videbantnr proeni recedent et mc solitudincm (4)merorisamicam

,tr isticie sociam quercrc sinaut .ut deflcre possim xc

pentine mala que michi ex peccatorum nebulasupcrvenernnt, etme quondam letis successibus gaudentcm ct iuvcuili decore

florentem (5)ad presentem miserism deduxenmt . Ad temetipsam (6) igitur e anima mea introrsum recurrens ct labencis

cuneta supergrcdi ens vsstam soliindineiu profundissirusrum tristieiarum perquire et excelsos montes rcmemeratarum miseria

rum pete ,cordcque sauciato voce flebili et ciulatu miserabili

exclama tam valide ut moncium et collinm altacacumina, aeris

que (7) excelsaauspicia usque ad supremi celi convexa, vox ista.

lamentabilis pertingat, et ad aures illas pietate plenas ccicstium

spirituum perveniat . Talibusqne clamoribus eos aggrederc ct

di c : 0 lapidee vivi , montes excelsi; campi luminosi sydcrcarnmmansiouum : qui s mi chi det ut ignis ille vchcmentissimus calore

nimio precordia mes adurens , et lacrime (8)amarissimc uberrimeiam proflueutcs ves moveant ad conpaciendum michi , ct ad le

nicndum dolorem meum Dolorem utique inconparsbilcm , cordi

meo vim faeicntem , anime (9) visceracruciantem , et me premen

tem mcdullitus . c me infeliccm . Siqui dem sponsus ille cc

lesti s mc sua caritate prcvenerst, enutricrst (1 O), in spensam cle

(1) CPadiuvante (2) ADF abcedant ; m ea: BEEet cuneta

(3) CP videbantnr esse (4) E sollitudinem : sic et infer ius .

(5) CP fiorentem decore (6) AM temetipsum (7) Eaicrisque

(8) BD add mec (9)Jadd mec (10) P et enutricrs t B nu

tricrat et

https://www.forgottenbooks.com/join

et sanus langwidus fiam. Sed bcc omnia leviter dissimilare possem ad hoc solum quod tuam amabilem et paternam faciem

offendi ct te dilectum contristavi : hoc mi chi infernus est ct

dolor super omnem dolorem . 0 my dulcis , mente deficio cum

recolo quanta me caritate et dileccione preveueras , cum quantadulcedine amruoncbas , et quam amicabii itcr me ad te quondamtrshebss . Me premit d olor ee quod hiis omnibus (I) ingratusfui

, quod tanta bona tam modicum curavi , tantum thesaurum

tam leviter abieci . O mortis infelieis eptats presencia, ad quidretardas (2) Cnr me non tollis O cordis humani fortitudo

prevalida, quia tanta paciendo non defici e . O cordis mei duri

cia ferrea, quare uirnio dolore premer et non di rurupor ? Obandi te me divini flores et condolete omnes pi i amatores . Ego

illa(4)quondam d ilecta, nomine excellentissimo decorata, sponsa

summi regis appellata fui . Olyvam ubcr°

einp ulchram fructiferam

Speciosam vocaverat dominus nomen meum H eu mc infeli cem ,

quia nunc non sum digna vecari ipsius fecaria lotricis officio

deputanda. Oculos m eos pre rubore et verecundia ucqnsquam

dc cetere andeo levare , sed neque os meum auiplins ad ipsum

aperire . O'

cordis angustie . Angustie namque mi chi sunt (5)nndi que ; et quid cligam ignorò . D ilectum enim absque

'

spe re

cuperandi perdidisse , gravins est omni morte ; ipsum vere sicut

prius rehabere apud tristissimam animam meam indieatnr. inpos

sibile . Eu quemede undiqne eoartor (6) in tocius mundi latitudine spaciosa. Atque utinam in soli tudine vastissimaessem , ubi

oculus humanus ine non videret neque auris audirct ut rue

liberius clamoribus se fletibns saciarc possem ; quiaho'

c 7) finisconsolaciouis mec existit. O peccatum quid michi contulistiO infelix culpa et laboriosavoluptas , ad qualem miserum statum

me (8) perduxisti O mundus inmundus decepcione ct fallacia

ac vertigine (9) plenas . Ve ei qui tibi famulatur et voluntati tue

se subicit . O quantis hic tribulacionibus et miseriis angustiabi

tur . Nam et (10) si exterius blandire (1 l) videatur , interius ta

(1) CHP omnibus hns AB tardas. Eceli . 51 , 32 . (3)Eceli .39, 17. (4)DF illi (5)B m ichi namque sunt CP namque sunt

michi DM sunt m ichi . Dan i . 13 , 22 . (6) D cehartor J choartor

(7) PLM hic (8) CDP me miseru in statum (9) libr i nostr iet fallaciarum vertigine (10) om ACD (1 1) ABDMP blandiri

men latet (1) quod mordes t. Et si aforis serenus videatur , infini ta tamen occurrent que animam miseram iugiter affligant. H eu

heu deceptrix (2) quanta michi in inicio promisisti dum me

decipcre voluisti . Dulcibus litteris , crcbrisqne munnsculis michi

insidias posuisti . Verbis suavissimis ct ad allieiendum conposi

tis velud syrenarnm‘

vocibus fistulsrumque dulcissimis modula

cienibus sensum michi abstulisti ; vultu meretricie (3) gutture

nitenti , ridentibusque oculis cor stulti transfixisti . Aquam pe

tenti , utrcm cum lacte aperuisti , ct me dulci toxico et suavi

absinthie (4) inebriasti . Pomella pulchra et suavis ob solam gra

titudinem fugieucia(5) manu propria exhibnisti . Rosas de ro

sario pro munere dedi sti . Jursstique valide quod mc summe

diligeres nec umquam mi chi (6) letis successibus prosperisque

eventibus deficere velles . O callida(7) vulpecula, O viperavenenata. Ecce hiis sliisqùé innumeris falsis blaudious me irreti tum

post te in mortem .traxisti sicut cum ovi ramus viridis‘

ostcn

ditur et ad mortem lets gaudensque perdncitur . O fera pes

sima O bestia cruenta Nunc pungis crudeliter quem leni

ter (9) unxisti , atreciter allidis quem leviter (1O) elevasti . Voccmsyrenc similaus, aculeum te habere predis . Et eccc omniaversa

sunt in contrarinm . Dum in sihu tue me tuoius requiescere

puto ,capilli absciduntur (1 oculi eruuntur ; recedi t spiritus

robur tellitur , ct inimi corum gladiis inermis occumbo . H ec rc

coleus,hce mente pertraetaus , inmemetipso mareesce , factusque

sum michi metipsi gravis. Felix proinde anima regina merito

diviciarum nuncupanda quam aliena reddi derunt pericula cau

tam, que suam (1 2)menti s et corporis servavit innocenciam . O

quanta felicitate talis eciam nesciens perfruitur . Gsudeat vita

pura,lctetur ct anima a concupisccnciis mundanis ali ena, que

niam semper presumit scvaconturbata conscieneia. H ec plumbo

gravier , leone ferocior (1 3) tonitn io tcrribilior , absinthie 14)amari or esse conprobatur . H ic (15) est vermis interiora corro

CP latet tamen (2) B add gloria mundi (3) BDELPmeretriceo (4) CEFGHJabsintheo (5) BCJP fulgencia (6)JLnec m ichi umquam BD nec umquam (7) Ecalida (8) ACDEGHcruentata (9) ACEM lev iter L lev is ; m ea: BJM attrocitcr (10) Llevis PGP leniter ; m ea

: L levasti (1 1) ADHJLM abscinduutur

(l?) AD sue (1 3) BCDGJforcior (14) FGH absintheo(15) ACPH ec

deus qui non comedere nec quiescere sinit, sed plerumque (1)eciam dormientcs herrere concutit . Tot et tanta sunt que in

quinatam consci eneiam lednut quod hce incoinquinati (2) vixcredere possent. Creatura enim tua tibi tectori deserviens, ex

candescit iu tormentum adversus iuiustos ,ct lenior (3) fit ad

bencfseiendum hiis qui in te confidunt . H ec dixi,quia hce dicere

experiencia docuit, et presens amaritude cordis mei amarissimo

ad hce me provocsvit. Jam enim miseria me premente , cogor

exclamare et dicere quia malum et amarum est michi (4)…reli

quisse sponsum meum ,et preceptis eius non obtemperasse . Quis

michi det meubranas celi habeutes latitudiucm atramcntum (5)maris excedens quantitatem, ct calamos tet quot arb0rum folio

et pratorum gram ina, ut perstringcre‘

pessem dolorem , simulque

dampnum irrecuperabile quod incurri , quiadilectum meum dere

liqui . H en, ut quid in hnnc mundum nascebar ? Cnr in utero

matris non peri i ? Totus deficio ,et quid agsm ignaro . Quid

… plius moror (7 Quid turber Quid ploro Quid amfl ius

rests t, nisi utmeipsum despiciam , et inbaratrum infelicis desperacionis a facie glorie dei mc proiciam desolatum SAPIENCIA

An ignorss quoniam (8) periculoss res est de_spéracio Desperare

dc salute tua nullatcnus debes quia ego ad hoc veni in hnnc

mundum , querere(9)et sslvum facere quodperierat. DISCIPULUS :

O quid est hoc quod su'

dio , quod tam dulciter resouat in auribusmeis in hemine misero et cane abiccto SAPIENCIA: Qui d

factum est, quia(10)me non recognescis Quomede sic corruens

in terram (1 1 ) collapsus es Numquid pre dolore nimio aliena

ciouem mentis pateris fili my? O dilecte my : Ecce ego sum illa

eterna sapi encia, celestis patris filius,misericordie bainlus, cle

meneie dux, et legifer pietatis , qui sbyssummisericordic omnibus

crcatis spiri tibns ex sua infinitatè (1 2) inconprehensnm aperui ,

teipsum omncsquc ad me redire volentcs siuu pi issimo reccpturus

(1) AEplurimumque ACEM hce coinquinati D uce c oin

quinati B incoinquinati Jhoc non co inquinati (3) ABCEJLMlevier. Sap ien t. 16, 24 . (4) CEPm ichi est ; m ex D derelinqu isse(5) AEGHJM at1ramentum (6) C ad quid BF quid (7) A

merce ; m ea: A conturbor CP circuibor L tribulor. Mare. 5, 39.

(8) ABCH quam DM quod (9) M quercrc scilicet A ut‘

que

rerem et m ex facerem (10) A quod (1 1) CP terra; moe: B

prolapsus (l?) ABDGJinfim i tate ; moo: AD inconprehensnm

Agnosce vultum meum. Ego enim sum qui paupertatem sustiuui

Ecce (l) hic sto mediator dei et hominum reservata habens

crucis stigmata, interponcns ipsadi stricto (2) indicio eterni patris

et cunctis peccatis tuis . Nunc igitur noli (3) timere . En ego

sum frster tuus sponsus tuus paratus (4)misereri et tegere

peccatatua et proicere in profimdum (5)maris , et sic remittere

quas i numquam fuerint, dummodo converti et de cetere eavere

tibi velueris Lavare in saugw ine (7)meo Ju saugwine in

quam agni inmaculati amore pleuissimi et roseo colore preful

genti . L eva dc terra caput (8) tuum . Aperi oculos, et anime

quior esto. Ecce profertur tibi stolap rima, datur annulus intel

ligencic, ct calciamentaexhibentur ; vitulus sagiuatus occidi tur

nomen amabile reddi tnr ut Sponsa eterni regis sis et appelleris .

Etenim non corruptibilibus sure et argento, sed precioso saugwine

meo tc rédemi (lO) , et cum tanto labore acquisivi , ut non in

merito debeam gandere de salute tua, et ad veniam esse facilis .

Mirum est et valde mirandum quod dicere volo , certissima(1 1)tamen et indubitata fide tenendum . Ecce si tetus mundus esset

globus igueus et i n medio eius de stipula lini pugillus unus

hic ex sua naturali (i 2) incliuscione non tam cito flammarnm

incendia rcciperet sicut abyssus miseracionum mesrum pecca

torem peni tentem et converti velenterh. Quis in illa accione

naturali aliqualis licet minima et inpcrecptibilis requireretur (1 3)moruls , sed nulla penitus mora inter penitentem et remi ttentem

,

inter gementem et gemitus exaudicntem . DISCIPULUS : O paternaruìn (1 4) viscerum pietas inaudi ta O frstem e fidelitatis

dileccio stupenda O unicum cordi s mei gaudium tu ne illum

abiectum perdi cienis filium dignaris adhuc recipere? Numquid

ue (15) reo mortis omnibus iniquitatibus obnexio graciam vis

inpenderc O gracia singularis O benignitas ineusrrabilis O

(1) DP'

add ego Estricto (3) AEergo noli CP noli

ergo (4) DPadd tibi (5) CP profunde . M ich. 7 , 19.

(6)ADEFJtibi caverc velueris P tib i velueris caverc ; m ex D Lava

te (7) L sagw ine : i ta et pau lo p ost. H capud ; m ea: ADMP

oculos tues (9) L u c. 15, 22-23 . (10) Petr . I,1 , 18

-19 .

(1 1) DL certiss ime (l?) CP naturali sua D naturali (1 3)ABEFLrequiretur (14) AD paternorum (15) CF non P non michi

D michi . Conf. infra II, 5.

divine misericordie pelsgus infinitum , cunctis mortahb us incon

prebensum, excedens ingenia, superans’

vota,deni qne supergrc

diens merita.universo.. Huins igitur rei gracia flecto mmc genus

cordis mei ad te pater misericordiarum ,et in terram provolntus

prosterno me coram pedibus tui s clementissimis gracias agens

ex intimis precordiis et peto nt respicias tuum unigenitmn (1 )filium

,quem ex uimia qua nos dilexisti caritate in mortem tra

didisti , et ut propter multitudinem dolorum (2) eius omnium

iniqui tstum mesrum obliviscaris . Recordare queso misericordiarum tuarum ct promissionum anti quaruru . Equidem tu Ore tuo

sancte quondam mundo per diluvium perdi te signum reconsilia

cionis tradidisti di cens : Ponam aroum meum in nubibus et

records r fcdcris mei (4) vobiscum , et erit signum inter me et

tem m . Eyare8pice nunc piissime pater aroum illum tune pre

figuratum , scili cet dilectissimum (5) filium tuum in cruce suspen

sum . Considera diligentissime quemede”

ex omni parte est ex

pansus et protensus , ut libeat (6) dinumerare omniaossaeiusEcce qualiter manus ipsius (8) et brachia cetcraquc menbravali

dissime sunt extents (9) vulneribus attrita,saugw ine perfusa.

Hoc queso intnere et per ipsius v ulnera tu nostra(10)sanavulnera, ac dimitte peccata. Memento domine quare misericorset pater miscricordrar irm di can s . Nam ex eo videlicet quodomnium miserator misereris et iniuriarum in te conmissarum

non memineris atque peccatorumobliviscaris. Non enim propter

instes qui non indigent peni tencia sed propter nos qui pecca:

viruns et inique egimus , mi sericors appellabcris-(l Aiauum

quid solos . in‘

stes et (1 2) innocentes, quorum vita eximia'

et celi

bata(l 3) nobis continue'

in exemplum relcgitur auricularios

a secreto ponere decrevisti ct eos solos gracia et am icicia tua

singulariter decorare disposnisti Aut numquid . iunoceucium (15)dominus tantum Nonne et peu itencium ?Ymme et penitencinm et

eorum qui convertuntur ad cor Nonne ubi hab1mdavit (1 7

(1) ABCEP unigeni tum tuum (2) CD deleris (3) DFL addceli (4) DPadd quod pepcgi (5) BG dulcissimumliceat (7) B ipsius (8) CDEP eius (9) D extensa (10) Lmea (1 1) BCFLMPappellaris (12) DG aut (13) CF illibata.

Vide D ucrmgi i Glossar ium . (14) CDGH religitur (15) BD innocentum ; moo: BDGL deus . Ram. 3, 29. (16) Poo l. 84, 9.

(1 7) DG habundaverit. Rom . 5, 20.

42

delictum, et gracia superhabundare conswevit Jgitur ad te pa

trem (l)misericordiarum coniugio , proteccion'

is tue grecism quero.

Jnsuper adectu quoque fervidissimo , … plexu procordiali , 0 fili

regis eterni , me inter extents (2) et nuda constringe brachiatua

saugwine (3) cruentata, nolens a te neque vivus neque mortuusumquam (4) separari . Quamobrem O dulcis et pie pater remitte

michi, Remittc michi (5) propter amorem unigeniti tui peccata

mea, quibus iram mem i et malum coram te feci ; quia tantus

est michi pro peccatis 6) dolor ut pocius mille mortes vellem

sustinere quam te pater piissime de cetere umquam offendere .

Omnes namque calamitates quas pacior , seu eciam infem us (7)queui demerui , aut purgatorium sevissimum non tantum pendere ,

nec me tantum contristant, siènt ofl‘

enss quate creatorem meum

offendi , Te inqùam o dominum meum et deum meum , redemptorem meum et unicum cordis

.

mei gaudium ; et quod te contristsvi vel ali quam irreverenciam cxhibui . Unde et si possem nunc

omnes celos replere clamoribus irremediabilibus , et tantam vim

cordi meo inferre , ut mille scissuris (8) fraugerctur : hocmichi es setoptabile pre omnibus solaei is q ue habui omnibus diebus vi te mec .

Et quanto micius mecum agitur , tanto amplius lacrimosus animusaffligitur , eo quod tam pio amico et patri fidelissiruo tam ingra

tus fui . Sed nunc tu doctrix discipline’

dei , 0 eterna sapiencia,

doce me obsecro qualiter tua stigmata dulcissima et suavisima

in corp ore (9)meo deferam , qualiter ipsaiugiter in memoria(10)retinerc debeam,

ut saltem per hoc ostendam celigenis atque (1 1)tcrrigcnis , quam grecism refcram pro tam innumeris bonis ex

superhabundancis pietstis tue largiter michi misero collatis .

SAPIENCIA: Teipsum et omnia tuamichi oficras , nec oblataali

quando resumas ; et non solum asuperfluis sed ceiam (1 2) inter

dum a licitis abstineas : et eccc manus confi a cruci mec exhi

buisti . Quod bonum est debes facere ; et malaillats equanimiter

sustinere ; animumque tuum mutsbilem ,se sparsas (1 3)eogitaciones

debes colligcre (1 4) et recollectas in me summe bono firmare

et pedes tues cruci aflìxisti . Virtutem animi et corporis non per

(l i EDEM pater AM extensa (3) L sagw ine (4) DG

numquam 5) Rem ittc m ichi add CGHP (6) CMPadd meis

(7) M infem um ; mea: Epromerui Mmerui (8) A per m ille

scissurae (9) CDF corde (10) AEm memoria iugi ter BCP

et (l?) ceiam om BH (1 3) Jspersas (14) DP recolligere

sancta(1)mater fervida religio parere et nutrire, et ad provoc

tum usque perducere (2) solcbat. Sed prochdolor multis iam in

locis , hiis temporibus , ac regionibus (3) predicte civitati non me

dioum incipit excidium inminere . Civibus nempe (4) quibusdam ac

eorum rectoribus negligentcr (5) se habentibus , totastructuraspi

ri tualis edificii infirms ta est et concussiouibus vastate , ut hoc

modi cum quod adhuc stare put_atur , continuis defeccionibus per

se professores in tantam proterviam contra suos superiores pro

rummre ansi sunt, ut pene nullus correccioni locus patest, sed

si (7) deli cto adhibeatur correccio, peior (8) scissurafis t . Armatienim subtili tatibus phylosophjcis, se allegacionibus 9) iuris superfluis in medium adductis manus corrigentis ucqnsquam admi t

tunt, sed saltum ultra termines_quos posueruut patres eorum fa

cientes contcnci 0nibus periculosis seipsos et alios involvunt. O

pres agium future in proximo galamitatis . Quam diu putas edi

ficium hoc spiri tuale poteri t stare , submoto lapide angolari et

columma(1 O) subversatotem structuraru spiritualem conservante,

cum videlicet prompts et humilis obedien'

cia proiecta fuerit et

unusquisquc hoc quod sibi placet vel libet fecerit, nec quisquamdi cere sudest : Quare sie facis (Ll Herr heu ubi os t obediencia

Pauli siruplicis et quonrndam discipulorum probatissimorum , qui

antiquis patribus inpossibiliainperantibus devoti ssime obtempers—vernnt?. Silcat nunc de hoc loqui lingwa sed devotagemant

corda universa. Neque enim de hoc loqui proderit. Prodcrit ta

cuisse. Nam bene tacuisse in hac materiaest phylosophaturn esse .

De paupertate autem voluntaria que nutrix et fomeutum est

tocius rcligionis quam quidam sanctorum patrum in spensam

elegerant quidam eam dominam suam appellsbaut , quidamceiam pro testamento suis karissimis ipsam legabant quiddicam? Neque enim iam a plerisque ut sponsa amatur sed

velud Agar ancillaSaray forse (15) eicitur , dum proles ipsius con

(1) L add scilicet GJproducers (3) ABDEG religioni

bus (4) BCFP namque (5) B neglientcr A ncggligeuter

(6) A plurimique (7) Badd de (8) EJpeyor (9) A ali igacionibua (10) Ecollumpna (l l) Reg. II , 16 10. (12) Lligua (1 3) ADFJelegeruut ; mex ABMPquidam eciam C quam

quidam ceiam (14) DP eam legabant BC legabant (15) B forio

https://www.forgottenbooks.com/join

dileccio . Et fraternum odium frateruam (I) supplantavit, ymmeut verins dicam prostravit caritatem ,

ut merito exclamare libeat

cum gemitu et dolore , ac dicere : Uuusquisque se‘

aproximo suo

custodiat, et in omni fratre suo non habest fiduciam ,quiaem

nis frater supplantaus supplantabit et omnis amicus fraudu

lenter incedct (3) Et vir fratrem suum deridebit 4) et inimici

hominis domestici eius 5) Sagittavulnerans s itprophets lingwa(6)eorum delum locuta est . J11 ore suo pacem cum amico loqui

tur et occulte 7)pouet insidias . Et quia se invicem mordent

provocant invident lacerant, timendum (8) ne'

tandem abinvicem

consumantur Neque autem ista et similiasdeo Occultasunt,

ut non sciantur , vel ut per (10) hce tamquam abscondita in 111

cem (1 l)producantur , sed ben in omnem terrai n exivit senns eorum ,

et in fines orbis terre verba eorum

Sanctas auteni conswetudiues et pictatis exercicia, iuxtaan

tiquorum semitas patrum si quis iam servare voluerit, derisioni

patchit ; et inter ceteros notam singularits tis -ineurrens ntpote

dissimiliter ali is vivensl, non modicas iniuriss sustinebit. Que em

nia vigente adhuc pie memori e sanctase fervidareligione in statu

erant bono atque perfecto. Fucrunt pro certo tune aurea tem

pora Dies utique salutis ; quia a superfluis sibi cavcbant nec

adulacionibns inservicbant proalienadonacione nec conten

cionibus seu (1 4)°brigis intendere permittebantur , sed operibus vir

tutum sanctisque studiis se meditacionibus tempus suum econ

pabant ; et erat illi s cor unum et animauna in domino, rn con

muni viventes , et» non siuguli sibi ipsis conrprirentes ct idee

crout viri in omni virtute perfecti: De predictis autem spiritus

libus exereicns non remausit ni si modi cum ibi modicum ibi

Quedam namque antique conswetudines velud huius spiritualis

edifieii partes (1 7) qualescumque adhuc stare et sursum prominere

cernuntur , in quibus tamen non tam modernornm devotum per

(1) A add dileccionem C fiduciarn P caritatem . Mox H suplan

tav it et infer i us subplantans suplantabit (2) DFP supplantabitur

(3) ACDFJincedit (4) Jer em . 9, 4-5. (5) Mich. 7, 6.

(6) L ligua (7) R eculte . Mox ACFJPponit. Jerem . 9 , 8.

(8) BJM add est (9) Galai . 5, 15. (10) A vel ne per BG vel

per CDP vel ut (1 1) DM add non Psal. 18, 5. (1 3) CPdampnacione (14) CDP nec (15) Act. 4 , 32. (16) Anisi

modicum ibi et modicum ibi CDGJP nisi modicum ibi . Im i . 28,10. (1 7) JM parietes

penditur exercicium quam antiquorum laudabile studium con

mends tur .

Quod autem vidisti ibidem multitudinem copiosam quonmdam

animalium que velud ruonstra marina in effigie humana appa

rebant, ipsa sunt corda secularia sub habitu religioso latitancia,

que honestatem habitus (1)exterius preferunt, interi usautem graciaet devocione vacui sunt ; et dum sic deformes (2) interius exterius

que (3) existunt, monstruosis utique animalibus dissimi les non sunt .

Qui (4) velud asinaBalaam voce quidem humans resonantes , verbaabstractiva et decumenta spiri tualis preferunt, sed concretive et

carnaliter vivrmt, quia quod verbis et habitu predicant, moribus

inpuguant Ex hiis sunt, qui penetrant demos curiose agentes ,ac muherculas captivas

‘

ducentes , semper discentes , et numquamad scienciam veri tatis pervenientes qui per vanitates et in

sanias falsas (7)a corde suo et aliorum me excludunt.

Sed quod vidisti quosdam ibi (8) in habitu et formadecenti ,

qui mi chi manus prcbuere sigrist (9) uumerum electornm qui

inste et pie inter alios conversantes , eorum exemple non depra

vantur , sed in medio nscionis . prave … et perverse , veind luminaria

lucencia in hoc mundo caliginoso ( 10), verbo vi te proximos quos

que illuminant ct inflammaut. Qui licet in magno adhuc numero

inveniantur in omni statu et religione se etate utriusque sexus ,conparacione tamen ceterornm pauci sunt. Quis revers pi eres

sunt , qui per latam et spaciossm viam que dueit ad mortem in

grediuntur ,quam qui per artam viam et angustam portam in

trare eontendunt (1 l): Et hii inter elios sicut agni (1 2) inter lupes

se habentes , sicut lylium inter spinse odorem virtutum ex

tollerancia reddunt adversitatum . H ii sunt quos reservavi t sibi

dominus : qui non curvaveruut genna sua coram Baal Qui

non fecernnt curam carnis in desideriis Qu i habent than

scriptum in frontibns suis videlicet mortificscionem Jhesu

Cristi ubique eireumferentes in corpore suo ; aliorum transgres

siones quas emendare nequcunt, gemuut se lugent. H i i propter

(1) habitus om DG EGI-I difl'

ormes (3) DP et exterius

(4) D Qne (5) CEinpnngnant (6) Tim . II , 3 , 6-7.

(7) Psal. 39 , 5. (8) CDGMP v idisti ibi quosdam L ibi vidisti

quosdam Ev idisti quosdam (9) FGHM siguificat (10) Philip .

2, 15. BJcontcndant (l?) H angni (13) Can t. 2 , 2 .

(14) Rom . 11 , 4 . (lb) Rom. 13, 14 . (16) Escch. 9, 4 .

49

innumera adversa que emergunt possuut dicere cum apostolo

Foris pugne (l ), intus timores . Et post omniaaliapericula, ha

buisse se pericula in falsis fratt ibus (2) concludere possunt . Talesnon inmer ito martiribus conparantur quia exceptis aliis afflic

cionibus multiplicibus , quot transgressiones contradeum vel ius

ticiam fieri widerint, quas i tot gladiis intimi doloris transverberantur . Sed non ad insipienciam sibi Ad ipsos namque est

vox que dici t : D icite iusto , quoniam bene, . quoniam (4) fructum

adinvencionum snarum comedet‘

. Ve inpio in malum quia re

tribucio operum ipsius fiet ci Jpsi esur ient, et vos—comede

tis ; ipsi sicient, et vos bibetis . Et quanto ex omni parte di ffi

oilier eorum est con‘

gressus ,ntpote conmilitoni bns a dextris et

a sinistris eos non adiuvantibus, sed prochdolor adversaru par

tem favcntibus tanto multis predecessoribus qui innumeros

coadiutores sui propositi habuerunt, maiorem in futuro mercedem

secrmdum suum laborem recipient . Uude quod in predicts si

militudine vidisti quosdsm , qui nori nullos'

ad me accedere vo

lcntes prohi bebant, signat (7) eos qui ceteros bonum propositumhabentes suis malis depravant consihis vel 8) exemfl is , et ad

instar phsriscorum ad vitam non intrant,nec introcuntes sinunt

intrare : Qui eciam dei sapienciam ore inpnssimo blasphemabant,et ceteros in ipsum credentcs medis omnibus avertere cupicbant,seductorem eum appellantes . Sic plerique non urgente conscien

cia sed stimulante invidia alios in graci is se precedentes de

bono opere lapidant dum eorum.

depravare bona opera co

ram multis (10) non cessant .. Et ubi factum i n se (l l )propter.

boni tatis evidenciamperverterenonpossunt, saltem intenciouem( 1 2)invidi detractores calumpniarc (1 couaritur °

ut sie quidem eos

quos positive square non poterant saltem privative precedant.Jnvidia namque dyaboli intravi t (14) in orhem terrarum . Jpsnm

secuutur (15) qui sunt ex parte e ius .

(l) earn pungne . Cor . 1 1 , 7 , 5. C or . 1 1 , 1 1 , 26.

(3) Psal. 21, 3 . (4) Eiusto quoniam bene quoniam bene ADFPi usto quoniam bene (5) Isai. 3 , 10-11 . (6) B foventibus(7) FHM significat BG significant (8) CDF et (9) Joan . 10,33 . (10) BGH multis coram (l l) Jin ipsis (12) DJintencioni . Cassiodor . H ist. Eccles. I, 14 ,,

uon abstinentes etiam apud

omnes nostrac pietati calumuiari “ . (13) DMF calumpniari

(14) AFP intravi t mors BD mors intravit. Sap ient. 2 , 24-25.

(15) i ta ABEGHL

Baculus quem me portare in habitu peregrini vidisti , mortemquam in cruce pertuli signet (I) : quem in signum amoris fide

libus prcfero ut amorem terreuum deserant et se in toto

corde suo ad mc convertaut .

Glamor quem sudisti severitas est iusticie mec super hos

qui nec timore nec amore conpuncti peccato deserunt, sed in eis

pertinaciter usque ad mortem persistrint . DISCIPULUS : Dumbcc attento corde audio, et itaesse veraciter cognosce magis

fiere libet quam aliquid (4) dicere . Quis enim non Ingest quisnon pleret et i ngemiscat, videns virgults nata, et frutecta in tamsancte loco suborta Videus primitive civitatis splendidas de

licias et spiri tuales divi cias , gracie copiam ,uricciouis et devocionis ,

et omnium karismatnm divinorum habundauciam nunc autem

inepiam tautam Modicum g‘

racie , mahcie (6)plur imum. Quis nonsuspiret e t pre dolore exclarnet : Herr quemede sedet sola civitas plcnapopulo . Et illud : Quomede obscuratum est aurum ,

mu

tatrrs est color Optimus I)… valde est aut (8) irreligiosns ,qui hce dampus diligentèr perpendi t, et non ex toto corde ge

mit . Et eccc materia huius ' tristicie et fletus augetur , dum iam

tetus mundus in maligno positus couSpicitur et hostis anti

qnus appi opinquaute eius termino, tantum prevalere apud multos

evidenter cognoscitur . SAPIENCIA : Nichii tibi ad presens de

hi is qui (1 O) foris sunt qui in plateis sins cdificant et carnes

suillas ymmolant (l 1) qui in omni colle sublimi et sub omni

ligne (1 2) frondoso se inpudice prostcrnunt De huius mundi

apertis cultoribus loquer , qui m anifesta peccata, adulteria, furta

et similiaconmittere non verentur . Sed excidium civitatis sancte,defectum videlicet (1 4) fervor is primi tive religionis te cupio ad

cor ponere , et pie deflere , atque pro eius restauracione so bene

statu oraciones ad deum efluudere (15) lacrimosas . Siquidem ipsa

est civitas supra(16)montem posita; lucernasuper candelabrum

BFHM siguifieat. Mox quem CGL : celer i quam (2) CP

prefero fidelibns (3) AL veraciter esse agnosoo (4) C aliquidaliud Paliud (5) Machab. I , 4 , 38. (6) Jmalignancio

(7) Thren . 4 , I. (8) CP est valde aut Jest valde ac A sut

valde (9) Joan . I, 5, 19. (10) i la FGHLM : ceter i que . Cor .

I, 5, 12 . Machab. I, I, 50. II, 10, 2 . (12) A lingue

(1 3) Jerem . 2 , 20. (14) GJdefectumque H defectum neque Cvel defectum A defectum (15) BCDFM fnudcre (16) DEJsuper ; paulo p ost B supra

locata, et ssl Spirituale per quod condiendi sunt homines terreni .

Spectaculum mundo et angelis et homiuibus (l). Eius quippeverbo et exemple ccteri cousweveruut roborari illuminari ac

sapiencia condiri . Cum autem civitas hce (3)malum exemplum

dahit cum lumen extinctum fuerit et sal infatuabitur heu

heu quemede tune stabit (5) in mundo Cum bi i qui mundo hoc (6)abrenunciaverunt, toto nisu mundana secuntrn Cum hii qui

spirituales dicuntur carnalia desideria sects ti fuerint et se in

plicsbunt (8) negociis secuiaribus : 0 sacrosancta mater ecclesia,

quanta erit tune (9) tribulacio tua Quis est qui surgat et tenes iiudi ccm iratuiu ? Naru et in presenti quoque tempore multi quiipsum placare debuerant, non minime ipsum

'

ofl'

endunt . Sabbatum eorum odivit animst mea Amor namque ipsorum spi

ritualis (1 1) transi it in et caruslis incaute palliatur sub

specie spiri tuali , sicut zizania(1 2) sub tritico ; et admixtionc eiusviluit , sicut balsamum sephisticatum (1 3) vilibus liquoribus .

,Sa

cri ficium deo ofl'

erunt fermentatum . Nam ambicio (1 4)usquequa

que in cordibus eorum prevsluit, et regnat supramodum, dum

gloriam in prelacionibus quernut tam sollicite temporalem . Et

dum quidam eorum hce (15) iuxts votum habere non possunt ,

animo moti (16) sectas introducere non metuuut, et veluti prevaricatorcs iudayei populi g iumasium 7 in Jhcresolimis facere qu

'

e

runt, et se se alibs ad instituta gcuciuru transferrc eontendunt,termines transgredientes quos posueruut patres eorum .

Referam quod silencio transire cogitaveram ,ut simul cum

materia tristicie , crcscat et mater ia pie conpassienis et devote

oraciouis . Erat in civi tate predicts vicus q uidam precipuus , unusde principalioribus , ceteris contribulibus sapienciam atque doctri nam preclarissime smministrans . Multi autem dc senioribus

populi illins moricntes, de medio subisti sunt . Fui t preterca( 18)

(l ) Cor . I, 4 , 9. roborari om CP (3) DM hce c iv itas

C hoc civi tas hoc Jcivitas hoc -l (4) BGH infacuabitrir C evacuabi tur (5) F stabit tune AEstab it Amundo buie M

buie mundo (7) DFGHJP sequuntur BM sequantur C scquentur

(8) BCF multiplicabunt ; m ex CP secularibus negocus. Tim . II,

2 , 4 . (9) BCEJP tune erit D eri t (10) Isai . 1 14 . (… Eeorum spiritualis CP spiri tualis eorum ; mex ABDJL transi t (12)Hzisauia (1 3) BGH sofisticatum H Nan anbicio (15) CEMhoc (16) CD moti animo (1 7) A gignasium F giuguasium . Petr .

II,2 , I. Machab. 1 , 15. (18) B preteria

52

ibi quidam horno dei , qui pro salute loci deum (I) assi due pre

cobatur . Aspiciebat in visu noctis : Et eccc quas i de parte loci

eiusdem occidentali aries unus de grege surrexit , habens due cor

una, et in capite suo coronam ferream ; et data est ci potestas

ut regnaret in predicte loco . Quem sequebantur quas i septua

gints vulpccule vel amplius , adherentes arieti que et ipse sin

gulas coronas accipiebant. Quibus multitude diversorum anima

lium utriusque sexus iunetaerat, quedam quidem ex timore, que

dam ex cupiditate ; non nulla eciam (2) simplici quedam animo

multitudinem sequebantur. Jgitur aries volens sibi suisque inpe

rium°

loci usurpare , eireuibat in manu valida, deseviens in omnes

qui sibi resistebant. Potentes deiciebat magnates humiliabat

quosdam exilio dampnabat . Et factus e st timer eorum magnus

super omnes‘

incolas et convicaneos loci eiusdem . Volcntes enim

sive (3) per phas sive per ri ephas preesse, nulli (4) obsistenti par

eebant omnino, nec sexui aut etati , cuiuscumque existerent rue

riti vel vite . Unde ct plcriquc motu vieti eis iuncti sunt, nolentes

exterminari de terra. Non nulli tamen de populo dei 5) relicti

sunt , qui magis deum quam‘

homines timen1es in tribulacionibus

maximis viriliter et constanter perstitei‘unt

, parati pro patriis (6)se dei legibus mori fortiter, quam

«

pmvaricatorum parere volun

tati , per quorum lascivias et transgressioncs locus idem statim

in nichilum redigi poterat. L icei autem et inter bos quoque

esseni qui ad viam veritatis non recte ambularent,

7) neque

semi tas iusticie et equitatis ut oportet observarent, malis tamen

gravioribus que per adversam parteru subintroire ceperant ob

viare cupieutes se eisdem pro posse epponebant. Quibus in

adiutorium fuit dux filiorum dei,loci eiusdem supremns guber

nator , Vir utique per omnialaudabilis et magnanirnus, iusticieque

zelator . Diversi (8) quoque qui fugiebant mala additi sunt ad

eos , et facti simt eis in firmamentum Jgitur aries nisus (10)es t cornibns suis inpeterc ducem gentis sue, cumque medis qui

bus potcrat deicere nitebatur (l l ). At vero dux invietissime

stabat. Quo viso aries cum quibusdam de suis ad principem

tocius moltitudinis se traustulit ac ipsum contra ducem populi

(1) C dominum ; mex ACFP deprecabatur (2) DM ex

(3) sive om AEM (4) Bnullo (5) dei om DGP (6) ADF

paternis (7) Galai . 2, 14. (8) DF Universi (9) Machab. I,2, 43 . (10) ABCHMvisus (1 1) D conabatur

53

sui interpellabat, dolosisque suggestionibus aures eius innocentes

nec fraudis conscias inpulsans , principstum sumpsit in populo suo .

Quod audi ens ecclesia fidelium alcius ingemuit , et non nulli la

crimantes vociferabantur (1 ) 1n celum , miuimam quidem curam

pro se habentes,maximam autem pro sanctis dei legibus patrum

que tradicionibus, quas violari (2)aperte non sine scandalo mul

torum videbant, supplièar‘

rtes ant ibus divinis ,ut si fieri posset

cor principis multitudinis sanius informarci (3) Cumque duris

simo famulatu multi inuocenter premereutur , elamaveruut ad do

minum ,et clamor eorum pervenit ad deum ,

et audivit gemituìu

eorum deseendi tque liberare eos. Adhuc namque inventasunt

bona opera in Jsrahel Quedam igitur tempore in insulaquadam convenerunt inpii adversus filios obedienbie , in manu forti

et multitudine prevalida, in virtute sua confidentes .

‘Quod videntes ex adverse bi i qui erant (6) de parte domini , vehementer ex

timuerunt, et desperabant se} posse evad ere. Erat enim congre

gacio magna ct fortis,et bi i dooti et parati ad prelinm . . Pau

cissimi vero cx adverse relicti erant 7 ) simplices, nec armorum

conswetudinem habentes. Unns‘

autem de hi is qui partem domini

adiuvabant, ceteros timore perterritos ad constanciam constanter

animabs t, et ad oracionum suflragia confugere hortabatur Et

ipse quidem ad locum oracionis se conferens , prostratus ad terraru

hce et hi is similia in eracione dicebat : Dominator domine rex

celorum et terre, in voluntate tuacuneta sunt posita, et non est

qui pessit resistere voluntati tue . Tu scis quia isti veniunt ad

nos in suaaudacia ct (9)multitudine confidentes , volentes regnarenon ex te (10) et patrias se dei leges violare ,

et nos miseres

de terra dispergere cupiunt . Eya domine deus speri oculos tues

et vi de tribulacionem nostram et sancte congregacionis tue et

converte luctum nostrum in gaudium . Disperge illos in virtute

tua,et depone eos ut

'

coguoscant te adhuc curam populi

tui (1 2)gerere . Ostende nunc q uiavictorianon est ex multitudine

sed ex tua voluntate (1 3) et miserere nobis , ut hanc magnsm

tribulacionem quam pro peccatis nostris patimur ,te adiuvante

(1) DL vociferabant GJviolare (3) D informAri(4) Exod. 2 , 23

-24 . (5) Paralip . II , 19 , 3 . (6) DF qui da

prope erant P qui erant dc prope (7) CP erant relicti G relicti

(8) Eoriabatur (9) LM add in (10) Ose. 8, 4 . Fsol.

CHP tui populi (1 3) Machab. 1 ,

https://www.forgottenbooks.com/join

55

vamina indebita superior… pretendunt”qui censuram monastice

discipline cflugere eupiuut ; et se pugiles (l) iusticie ac defensoresveritatis inaniter meuciuntur qui se a correccionibus prelatorum

snorum eximere volunt, ac ceteris inaniter precssc eoncupiscunt.

Sic sic (2) dccci te causam quam ignoras inquirere, inventam plenedeeernere et iupns . hoc quod contra instes cogitaverunt red

dcrc . in caput (4) ipsorum , ut sic gladius eorum intret in corda

ipsorum et arens eorum cònfringstur Sic in insidi is suis

capiuntur inpi i Sic lapidantur due senes pieni iniqua cogi

tacioue, qui Susanuam (7) in domino confidentem lapidare

'

cupie

haut Sie perit Aman (9) hostis et adversarius iudeorum inpiis_

simns qui per iniques regi faetas suggestiones populum dèi

perire laborabat Ll). Sie et Saul superbissimus gladio propriooecubuit , qui iuiuste persequi proximum non formidavi t. DIS

CIPULUS : O omnium pi issima°

moderatrix causatum eterna

sapi encia qui (1 2) electis tuis et —b_ona ct mala in bonum oon

vertis H oc solummodo mi chi hum ilimo famule tuo in hac ma

teria facieuduiu e stimo reeurrcre scilicet ad oraciouis presidia

corde devoto. Jgitur _O pater mi sericordiarum et deus tocius

consolaciouis peto humiliter ut miserearis (1 3) populo tuo et

heredi tsti tue,et dapacem cordi um ct trauqu illi tatem temporum

in diebus nostris ; sed et hi is qui edt pacem misererepropter

nomen tuum benediotum . Jnfrmdc eis queso spiritum bonum , ut

ab erroribus suis resipiscant, et ad unitatem et pacem redeant,

ut tibi omnes in gremio sancte matris ecclesie k stholice unani

miter servismns et ad civi tatem gloriosam celestis patrie p er

venire valeamus . Amen.

QualisSit divina sponsa eterna sapiencia, et de

qualitate amor is ipsiusCapittulum sextnm .

Qualis est dilectus tuus ex dilecto , pulcherrimamulicrum

Si quis solueionem verbi (16)audi re desiderat, aures nunc preheat

(1) ABEM pugilles (2) JSic ergo (3) ABCDJPdiscernere(4) ADGH capud (5) Psal. 36, 15. (6) Prov. 11 , 6.

(7) C Z uzannam (8) CP cripiebant lapidare . Dani . 13 . (9)CGHJLAmon B Ammon (10) CP inpi issimus iudeorum Esth. 7, 10:

(12) ADFJMP que (13) C miseriaris AEm iseraris AD ipsins smeria C amoris cius (1 5) Cant. 5, 9. (16)F huius verb i

M verb i huius

56

divini amoris. Da amantem , da singulari amore fcrventem , et

intelliget que dico . Ex amore e'

nim quemvis (1 ) lequentem non

amans, quia non interno gustu vim amoris percipit sed verbatantum resonare audi t ebrium pocius quam sobrinm eslimabit .

Et bene quidem ebrium , sed non a vino in que est luxuria

sed in que est Spiritualium exuberanciagsndiorum . Nobis igitur

taeentibus qui atali amori s supcrcfiluenciaadhuc longe distamus ,

prope autem fieri toto corde desideramus , animus amorosus in

medium procedat , mentis in afi'

ectuin divinnm prorummt, dicatquenobis modum qualiter a dilecto preventus , et quemede ad amo

rem ipsius tractus sit , ut simul cx hoc patcat, qualis sit ex di

leete dilectus ; nec se occultet (3) uimium ,quiaamor intensus (4)

seipsum ceiam predere conswevit invi tus. Venite inquit animus

amorosus , audite quanta fecit (5) dom inus anime mec . Cum me

florens iuventus et rcccns animus tempore vemali ad prataviren

cia, ct florum diversagenuina, cum sodalibus cdcqucvis 6)utrius

que sexus ad perfruenda(7) desiderata solscia dulciter invi ta

ret , (8)a plerisque inter diversos ludos vox h scivicns perstre

pebat Caput enim r moventes manibus (1 O) plaudentes et

velud arietes ovium exultantes saltus quosdaru dabarit sicque

tripudiando aiebant : Exiguum et cum tedio est tempus vi te no_stre et non est refrigerium in fine hominis ; et non est qui

aguitus sit reversus ab inferis quia cx nichilo‘

nati Sumus et

post hce (1 1) erimus quasi non fuerimus. Venite ergo et frus

mur (1 2)bonis que sunt,ct utamur creatura tamquam in iuven

tute celeritcr Vino precioso ct ungentis nos repleamus , et

non pretercat (l 4) nos flos temporis . Coronemus nos rosis ante

quam marcescant . Nullum'

pratum sit quod non pertranses t

luxuria nostra. Ubique relinquamus signa leticie , quoniam hce

est pars nostra et hce est sors Talia inquani et similia

dicentes, frenum concupisccncie laxabant, et flores quos peterentsingrrli carpebant . Ego autem cum paululum in meipse (16) sub

(1) CEGEP quemvis Ep hes . 5, 18. (3) H ocultet

(4) ABCEF iucensus (5) B feccrit. Psal. 65, 16. (6) DFLMcoev is . Vid . Alber ti Magn i Summam de Cr eaiu r is Opp . Tom . XIX .)(7) D perfruendum (8) D add ct (9) B perstrcparet G

prost1eparet (10) Emanibusque (l l ) AFM hoe (l ?) D perfruamur , (13) DK constanter seeleriter (14) B preteris t(15) JLP add nostra. Sap ien i . 2, 1-9. (16) ADM memetipso

stitisscm ,ct quid nam facercm in animo meo hesitarem : Ecce

flores humanati (l) quos vemali amenitate decoros videram

ct recenter virere (2) conspexeram , subito arcfacti ,deciderunt

, ct

decor omni s perierat.° Cuius novi tatc visionis Stupefactus , et (3)

in me reversus, cepi deierare 4) quod nullum cx floribus caddeis

vellem sdamare , quos tam brevi tempore florere ct ex timplo 5)arere conSpexeram . Quedam

‘

igitur die dum animus inqui etus

circumquaque aspiceret et velud hynnulus umbrosum locum

peteret ad quiescendum ferverem .dcclinans mcridianum : Ew e

eregione in summis excelsisque verticibus apparui t quas i flos campieonspicuus ct ad videndum delectabilis , omnibusquc quos antes (7)videram floribus ineonparabiliter pulchrior apparebs t . Ad quemvidendum cum festinassem : Ecce subito inmutatus non eonparui t ;sed quasi dea tocius pulchritudinis ante me stctit, que velud rosa

rubens et candore niveo reinlgens , sole clarins ruti labat , et clo

quia pulchritudinis dabat . Hoe eunctorum in se summsm opta

bilium perferebat odoreque suavissirno ad modum panthere

longe leteque diffuso circumquaque ad amorem suum cunctos tra

hebat voceque dulcissima sic dieebat : Transite ad me omnes

qui concupiscitis mc , et agcncrscionibus meis adiuplemini . Ego

mater pulchre dileccionis et timoris ctagni cionis ct sancte speiQuibus auditis steti attoni tus, fixisque oculis ad (10) tcrram ob

mutu i . Stupor enim circumdcderat me de tante pulchritudinis

inmensitste , ut omnino respondere (l 1)non pòssem . Que clemen

tc1' manum extendens cdr meum tetigit, ct ad loquendum con

fortavi t . Apcrtisqne oculis in cam cur iosins intendebam , et hce

tacitus in corde meo velvèbam : Non est bui e simi lis super ter

ram,in aspectu, in prrlchr itudiue , e t in sensu verborum . Dixi

que intrame : Ecce vere abyssus amoris, abyssum“

nunc reperi (1 2)tocius pulchritudinis , quia quod diu quesisti urine invenisti , quin

ymme ultra quam cogitare potuisti re peristi (1 Sicque tsu

dem ad eam conversus, cordi s in iubilo dixi clara'

voce : 0 pul

cherrima tocius universitatis omnium creaturarum , que ex an imo

(1) CDFP humo nati A vivere CP in vere (3) ci:

rim ADF (4) DFPdenegare L deliberare (5) ex i emplo . DKconstan ter ex tymplo (6) D rcspiceret ACDPante —t(8) AFGJM prcferebat CEprofercbat (9) Eceli . 24 , 26. 24 .

(10) DP in DF r idere (l?) CGH reperi t EM reperisti

(13) AJinvenisti

58

letabundo conditoris universorum prodiisti (l), edicito nobis no

men et progeniem tuam , utrum ne condignasint et eongrucneia

tante formed tati . Jpsa autem vultu sereno micantibus òculi s

lshi is mellifluis lVerba depromebat que auditum corporcum pc

netrantesi ad cordis triclinium velud sagitte ignee pervolave

runt ; et ad animam amoris dulcedine liquefactam sic diccbat : 3)Quoniam vir des ideriorum tu es idee thes aurum abseondi

tum cunctorum des iderabilium, punctum et eireumferenciam em

nium concupiscibilium longitudincm latitudinem , sublimits tem

atque profimdum universorum amabilium veni estendere tibi . J11

primis ergo racionem et interprctscioncmn ominis mei scire si vis ,

Sapienciam etem sm me appèllari a terrigcnis eognosce : quod

utique mec congruit peroptime nobilitati . Nichi] enim est in cn

tibas -creatis , quod tantum in corde‘

conditoris (5) cunctorumque

pericote amancium dulcins pessit (6) sapere. Neque enim soni tus

tube ac fistulc 7)alc cythare, sambuce (8) et psalteri i et symphonic

drrlcisonc , seu universorum generamusieorum,non phylomenc can

tus omniumqne avium suavissimus concentus ant es iuvenilcs tan

tum demulcent (9) ne‘

c terrestris umquam melodys vel celestis

armonia gaudiorum umquam smpli orem prcbuere materism

Sapor nominis mei velud botrus cipr i in viucisEngaddi Ciprì

cum narde , nardi et croci , iist et c‘

ynamomi 1 2) cum universis

liguis Lybaui : Mirre et aloe cum omnibus primis ungentis s ro

matibusquc preciosissimis Quas i lybanus-non incisus (1 4) va

poravi habitacionem meam ; et quasi balsamum non mixtum odor

meus Et hce quidem de nomini s mei interprets cione . Porro

quia amor tuus alta petit, nec conqucstrium ct panificum vel nu

gentariorum aliorrnuque similium ac dissimilium amore contentus ,

ingenui tatem ad preclaritatcm generis mei inquiris , ad hce qui

dem responderc non inmer ito racionis orde eXposccret, si facoltas

adesset et inpossibilitas non obstarei . Sed tantaest genersciouis

mec profunditas , ut cunctorum mortalium ingenia excedat . Ego

(1) DFJpredisti BEMPpenctrancia (3) ADJM add

SAPIENCIA (4) D ani . 9 , 23 . (5) BJcreatoris (6) CP

posset (7) BM aut fistulc Jfistule ; mea: ABaut cythare (8)D

: ambuce GH L sanbuce Asambncee (9) DEdemulcet— (ÌO)BCDP

prcbuere materiam smpliorem A smpliorem matcriam prcbuere

BLM Bugadi . Can i . 1 , 13 . (l?) H cynsmoni ; m ex AD ling

nis (13) Can i. 4 , 13-14 . (14) C inscisus (15) Eceli . 24 , 21 .

59

namque sum illa de qua Scriptum est : Gcncracioncm eius quis

enarrabit (1) Ego cx ore altissimi predivi , primogenitaante om

nem creaturam Et egressus meus sicut aprincipio, a diebus

eternitatis Ego quasi fluvius dorix , et sicut aqueductus exiviaparsdyso Ab eterno ordinata sum ,

ct cx antiquis , antequam

terra fieret. Necdum erant abyssi et ego iam concepts eram .

Necdum fontes aquarum eruperant (5) necdum montes gravi mole

constiterant ; ante (6) celles ego parturiebar . Adhue tcrrsm non

fecerat et flumina ct cardines orbis terre : Quando preparabat

celos , aderam . Quando certalege et giro vallabat abyssos : Quando

ethers firmabat sursum ,ct librabat fontes aquarum : Quando cir

cumdsbat mari terminum suum , ct legem ponebat aquis , ne trans

ircut fines suos : Quando appendcbat frmdameuta terre , cum eo

eram , cuneta conponens. Et delectabar per siugulos dies , ludens

coram eo omni tempore ; ludens in erbe terrarum ,ct delicee mec

esse cum filiis hominum Beatus horno qui audit me qui

vig ilai ad fores meas cottidi e, et observai postcs hostii mei . Quisme invenerit, inveniet vi tam et haur iet salutem adomino Sic

igitur dilectus in dilecto semper eram mancus , ac dilectus ex

dilecto semper manaus (10) in dilecto ab eterno ludens eram .

Babes igitur que sim (1 1) ct unde processi . Porro qui d sim in

essencia, quantum ad plcuam conprehensioneru, ab huins (1 2)perscrutacionc inhet racio quiescere , cum naturaordinatanon tet

ad iupossibilia. DISCIPULUS : Dum hce summe cum adectu

audio , vix meipsum prc cordis iubilo capere valeo, totusque Spi

ritus meus,vchementer exultet (1 3) in domino . O quis michi det

tc dilectum sponsum ex dilecto genitore progenitum ,ut inc

te foris ct deosculer te, et iam nemo-me despiciet Sed ob

secro tc dilecte my quid cause est quod tam crebro rebus to

corporalibus in amore . tuo conpararc conswevisi i , cum tamen se

cundum verba tua et secundum sentenciam omnium bene phylosephancium (I nec corpus sis nec virtus in corpore SAPIENCIARerum altissimarum veritates in sua sh pli citate acceptas intel

(1) Isai . 53 , 8. Eceli. 24 , 5. (3) Mich. 5, s.

(4) Eceli . 24 , 41 . (5) CD erumpcrant (6) JLM add omnes

(7) Pr ev. 8 , 23-31 . (8) JM audit me et CHPrue audit

(9) Pr ev. 8, 34-35. (10)AEFGJM manens ; mos: CDPcum dilecto

Asum (1 2) ABEhuiusmodi (13)BDP exultat vehementer

(14) DFM despiciat. Can t. 8, 1 . (15) H phylosofnncium

60

leotus hmuanus capere non potes t ; et idee neces se es t eas tra

dcre per ymagines et consw etas similitudines. Pulchr itudo quippemea tanta est

,nt si quis magnis cruciatibus multis annis se ex

poneret, ut vel ad ictum oculi me in decorc tanto (1) conspicere

posset, absque omni dubio labor premi o minus adhuc responde

rct . DISCIPULUS : Ex quo ut asseris dc supercelestibus et di

vinis rebus aliter loqui non possumus nisi per modum rerum

corporalium ,liceat Simplid discipulo ,

°

magistro prudentissimo ver

bum simplex proponere, cuius declaracioncm cupio habere . En

species celi (3)gloria stellsrum,atque venustas campi ex multi

tudine perpenditur florum. Sic non numquam decor iuvencularnmseu Spousarum tcrrigenarum ex ornatu attcnditur vestimeutorum .

Uude et sure tecte , gcmrr'

ris choruscantibus inflrse , subtilibns in

dute sertis miesntibns redimite pulchre procedunt. Tu veroqui d SAPIENCIA: Prudens pictor ubi subicctum deficit se

eidencia multiplicare couswcvi t. Et quod maculosum esse cog

noverit rubrica linire festinabit, ut ex sophi stics ta(6) formaignoretur quia latet augw is in herbs . Ridere apparenter cogit

quod nec sensibile qui dem esi ; sicque oculos humanos decipit

dum quod deforme sub tegmine est colorifero splendore perli

niens reddit formesum . J11 quo tamen magi s artificis quam ar

tifies ti prcconium iure prcfertur . Eregioue (7 vero sol radiorum

snorum circumdatus fulgoribns ,aliena non eget mendicata for

mesitatc,quem in essencia sua luminositas tam inmensa inves

tivit. Sic sic sapienciaeternasol rusticie quinymmo ipsacuius

prrlchritudinem sol et luna mirantur , lucem habitans (9) inacces

sibilem , in splendoribus sanctorum , cx utero ante luciferum ge

nitus fulgoribus inmensissim is‘

ci rcumdatus , alienaforinsecus

conposicione non eget. Qui est totum q uod est , quod pulchrum

est,quod speciosrun quod decorum . Cui idem est esse quod

pulchrum ,quod delectabile (l esse . Omnis nim irum gloriaeius

shintus in fimbriis (1 2)aurcis , circumamictavarictatc Auric

tus namque lumine sicut vestimento (1 4) tanta ex omni parte

(1) CDMP tanto decòre BBF possimus (3) JM add ex

(4) H defecit (5) BD cognov it (6) H sofisti cata Esoffisti

cata ABCGM sephistica (7) JEx regione (8) Mo lo ch. 4 ,2 .

(9) DJL inhabi tans . Tim . I , 6, 16.f (10) Fso l. 109 , 3 .

JM add est (1 2) H finbm s C fimbreis (13) Fso l. 44 , 14 .

(14) Psal. 103, 2 .

https://www.forgottenbooks.com/join

melodyes , omnium cytharcdorum cytharizancium armenias, omnia

deniqne instruments musicslia excedit se (1) symphonies . Eya

res pice queso mentis nunc in iubilo, quam abilis sim ad aman

dum , quem afl'

abilis ad amplexandum , et ad perosculsndum an ime

Sincere quam summe delectabilis . O dulce ct preciosissimum os

onium ,labiis mcllifluis afl

'

cctuose inpres sum . O quam beataanima,cui vel in tota vits asua saltem unica vice fuerit hoc conees sum .

Quod si propter hoc eciam mori contigcrit (2) grave non erit .

Sum deniqne semper presto amanti-ad reamandnm presens in

ehoro , presens in there , in mensa in via,in claustro, in foro ,

itaut non sit locus ubi non sit presens caritas deus , ubique amanti

per amorem correspondens . Singulare quippe hoc sibi divinasa

piencia propri um inter cunetas vendi cst sponsas ut ad votum

amantis ubique presens esse pessit, ct cuneta pro se cmissasus

piri a, desideria inmissa, facts servicia in presenciarum (4) norit.Propter hoc providebam sit qui dem amster sapiencie, dominum

in conspectu meo semper . Et item Propter hoc letatum est

cor rucum ,ct cxultavit liugwa(6)mea. Rnrsus , tanta est boni

i stis mec prerogativa singularis ut si quis cx ca'

vel modicam

guttam ad gustandum susceperit, de cetere omnia huius mundi

oblectamenta tamquam stercus reputabit Amor meus pecca

torum sercinis honeratos exhoncrat, conscieneiam purifics t, men

tem corroborat perfectis libertatem donat et ipsos suo eterno

coprrlat principio . Quid plura Qui .me sibi in spensam accipit,

meque super omnia diligit, vivit cum trauqui lli tate , moritur cum

securitate , et quodammodo in presenti gaudis (8) inchest que per

eterna secula durant. Multa dicimus , ct verbis deficimus , quia

eminenciam amoris mei nullaliugwahominum velangelorum suf

ficit enarrare. Experiri potest, fari non potest ; hce tamen quasiex abrupte 9) proiecta pocius quam dietasint dc qualitate divini

amoris . DISCIPULUS : O inmensum cordis mei tripudium. Num

quid enim non vere ista est horasalutis , horaleticic spiri tualis,

(1) CDMP et ; m ex BGHJ Ey (2) AGHM contingerit F cou

tingerct (3) M prescns in choro presens in there presens in mensa

Ppresens in there, presens in chore in mensa ACDJpresens in

choro in mensa EFH presens in there in mensa BG presens in

there presens in mensa (4) CDGPpresencia (5) AL idem

DJMP i terum . Psal. 15, 8-9. (6) L liguar sic ei infer i… .

(7) Philip . 3 , 8. (8) ACPgaudia in presenti B in presenti

(9) A e rropi e

63

tempus visitacionis et gracie dies quam fecit dominus in qua

mclliflui facti sunt celi? J11 qua timer transi it I) in amorem , et

familiaritatis tue grata experienciafiduciam prests t loqucndi ple

nierem, Aperiam igitur os meum , et secretaque tanto tempore

in cubili cordi s mei clausa tenneram tibi nunc rcseraho. Vul

nusque (2)amoris dudum inclusum detegam in corde langwentisTu scis, expertissimum etenim allequor in arte amandi , quiaamor

intensus (4)aecium non patitur , non sustinet pluralitatem . Regna

quippe ct amor sicut olym audivimus , socios non bene conpaciun

tur . Nam et fluvius magnus in plurcs divisus rivos 5)minoratur .

Sic et amor dum socios querit, m innitur et deficit O unicus

et singularis cordis mei possessor , nunc itase habet ad tc cordis

mei inpetuosus -affectus, ut unice te di ligens , vicem sibi rcpendi

singularis affectet amoris. O quam optabile hoc m i chi (7) esset,ut mc ex nomine eognosceres, cognitumque s ingulariter diligeres ,

ac dilectum inter specialissimos ami ces tibi ipsi cligeres . O deus

meus, utinam oculis clemencie tue graciose me reSpiceres , em

nisque opera mea di rigercs, ct familiarissimum me amicum tibi

se servum (8) faceres . O quam Ictus cxisterem, si hce michi inxta

votum provenirent. Ego certe Gresy divi cias , et omnium hominumdelicias mc habere estimarem . Nunc autem quod et cum gemitu

cordis dico, tè solum et unicum diligens , conmunibus (9)amorislegibus cogor contentari . Queso omnes pii amatores vestras euros

prebcte michirme condescendi tc , et inter me et dilectam (10) diindieste» Ecce dilectas meus unicus thesaurus michi est, et amoris

Speculum ipsum michiconstitui . Facilius possent saxe molliri

quam mens mea eius ab amore rcvocari . Quod si me dimiserit,ego eum non dimittsm vivit dominus . Si spreverit ego fidelis

et constans existam . Velud turtur solitariasedebo, quousque dilectum recuperabo, Ego nullam rccipiam consolacionem ad nullum

intendam consòlatorem . Quinymmo honerosi crunt michi . Jpsc

solus est quem quero ; ab ipso solo consolari potere . Pro ipso

elegit suSpendi um animamea, et mortem ossamea Si abicrit,

(1) DEtransit FPVulnus quoque ; mea: CPdiu (3) Llag weutis (4) AEFJL incensu

‘

s (5) CLP ri vos divisus Jrivulos

divisus (6) H dcfecit (7) AJmichi hoc DM michi (8) Eme tibi amicum ac servum CJPamicnm me tibi ae servum D me

am icnm ac servum tibi (9) CDP omnibus (10) D inter dilectamet me DJP spreverit me Bme spreverit (12)Job. 7, 15.

64

cor meum secum trahit ; si redierit es meum iubilo replehit .

Sive comedem sive bibam,vel aliud quodcumque (1) faciem ,

ipse

michi presens est . Jpsc est quem intendo ; ipse est quem require .

°Jnsipiens factus sum amor mc coegit. Ecce dilectum diligere

non eXpectavi quousque senio fri gescerem ,se viri bus fractus (2)

deficercm , quousque decor vultus rosei deperiret, et ruge faciem

Operirent , et sic exosus factus et amori terreno ineptus neces

sitat'

c cogente ad ipsum amsndum (3) confugerem , qui aliam quam

diligercm vel a que diligi cuperem non beberem Quinymmo

cum in (4)flore iuventutis etas adhuc tenera lougevitatem anno

rum promitteret , et sociorum grata consorciaadessent, et natu

relis conplexio amori a‘

rriderct, multosque (5) rogantes ac retrahcntes haberem : hiis omnibus spretis , vieles pulcherrimas michi

dulciter arridentes contempnebam facieque aversa cum gemi tu

aversabar Letus omniaproieci , et te michi mercedem amoris

constitu i . Ad amei em tuum. coni ugi , teque mi chi‘

in dilectum 7)elegi . Numquid igitur O amor meus , gaudium meum ,

ct dulcede

anime mec , inpium esset, ut me singulariter diligeres , et amori

tanto tentillum 1 esponderes non qui dem pre cunctis solum di

ligendo , sed inter cunctos (8)amorem famih'

ar'

em inpendendo Hoe

es t pro certo quod mc angit‘

s e (9) solli citat , quiatot sunt corda

te srdentissima caritatc amaucia, que me in amore ct omni amo

rosa exhibicione antecedunt. H eu heu‘ qui d ergo erit de me

Tim! enim vehementer cum inter lylia’

lylierum amster pas

eeris (10) —0 me miserum, et redolenciaru eorum odoraris nc

feri e cardoni (1 1 ) vel urtice obliviscaris , ct sic dampnum amoris

tui aliorum ex amore incurram . Jgnosce O dilecte quod sic lo

quor. Hoc enim ui nosti sibi vrh intensi (1 2)amoris vendicat

ut legem verbis inponere nesciet nullumque nisi dilectum cum

dilecto occupatum advertat. Velde Si suc dicere sparsus ama

tor es . Eu sexaginta'

sunt regine et octoginta concubine et

adolescentularum (1 3) non est numerus . Verumptsmeu una est

(1) BJquotcumquc F fractis (3) L adamandum (4) in

om BH (5) i ta LM : celer i muliasque CEMadversa— adver

sabar D aversa— adversabar (7) A di lectam (8) G ceteros

(9) CGLP et (10) Can i . 6, 2 . cardoni ei urtic_e sun t ea

m e «landi . E cardouis L cardinis M cardini ABGHJ cardui

(12) AFL incens i (13) D addolescentularum : sic ei infer i re).

65

columba(1) tua perfects et inmaculata tus que'

ceterorum (2)omnium sibi vendicat principatum . Denique in omnibus finibus

Jsrahel queruutur adole'

sceutule virgines , et ab Yssac (3) solaeli

gitur , et ad regem introducitur . Sic ad Averum (4)multe introducte , una omnibus pi cicrtur , ct ad inpcrii consorcium subli

matur . 0 una que una es , et secuudam non habes ; sed ct (5)quam feliciter creata quam cximi e dotataes , ut unicum illum

thesaurum ad cordis votum possidess . Quis michi det saturari

saltem dc mieis que caduut dc mensa reliquiarum tuaram.

SAPIENCIA: V elde in excessu mentis ex amore positus es , quodct verba afl

‘

ectuosa et facies lacrimoss ostendit. Sed nunc 7) sitibi ostenderenf quod te singulari amore diligerem iuxta omne

desiderium cordis tui , quid facere velles DISCIPULUS : Te milies amplecti vellem , et dccies milies afl

'

ectu gratrrlabundo (8)perosculari cuperem et quidquid umquam adversi amor sustinere

preciperet , libens cuneta ferrem . En anima mes domine my ad

verba tua tota suspensa erigitur , et verbum eonsolatorium pre

stolatur . O desiderium anime mec loquero ad cor servi tui . O

pic eensolator cur me provocas Cnr animam amore langwidnm

difl'

erendo afi igis En amor inpacie°

ns est, nec dincius cxpectare

potes t . Narn desideriadilataafllig'

unt animam SAPIENCIA:Amor tuus licet intensus (10) sit, cccuciens tamen aliqualiter videtur esse qui dc divinis et supercelestibus per modum terre

norum seucicndum estimss ; et idee quas i per caliginem iudicss.

Sic autem non est. Nimirum dei sapienciaamor est. Unde sicutessencia sua(1 I) in cunctis existens n on par titur , vel minor ex

hoc in siugulis rcdditur : sic nec amor suus , licet cunctadiligat

que fecit, minoratur . Sic enim siugulis intendit , nt e cunctis vs

csre vi deatur , ct sic cunctis prèsidet, nt e siugulis vacare putetur . Nec est sic ymaginandum , quas i tu iuvenis amorem meum

preveneris et propterea a me diligi ex iure velis . Sed revers

econverso est . Etenim quia te ab eterno dilexi , et te ex nomine

novi et afl‘

ectu singulari preelegi : idee diligis licet ex consc

(1) Ecollumba. Can i . 6 7 . 8. CP ceterarum (3) FYsach (4) i ta GH : F Assw ernm ceter i Assuerum (5) i ta FJester i codi ces habes sedem MP habes (6) BF add es (7)CHadd et (8) CEgratulando (9) Prov. 13 , 12. (10) AC incensus ; moe: Esecuciens sua om AC

66

quenti efl'

ectus (1)predestinscionis , efi'

ectum requirat dileccionis .

Undc sine preiudi cio omnium ceterornm (2)amancium hoc fir

miter tcneas me'

circa te omni tempore ct hora tam amorose

esse intentum,se si cunctis pestpesitis tibi soli vacarcm ,

ut (3)amori tuo singulariter responderem . DISCIPULUS : Felix (4)scrmo ct omni accepcione diguissimus Nunc animames magnificata est pre omnibus diebus vite mec Quamobrem una

mecum iocundctur simulque congaudeat et congratuletur orbisterre et plenitude eius pro dilecti tam pio amore et tam inmensa

et eptabili dileccione. Eya dilecto my, avcrte oculos tues ame,

quis ipsi me svelare fecerrmt (7 Cuius namque cor tam fer

reum saxcumque pectus (8) verba tua sintillifera audire posset

et non subito amorie tu i ignem conciperct Quis deniqne tam

frigidus vel tepidus cxistit qui si te in tanto decorc coram

oculis cordis sui sisterct, saique amoris oculos frequenter in tedefixos haberet , et ignitum cloquium tuum vehementer (10) sepinsandiret crcbriusque eadem revolverei , qui non intimi amoris facula inardesceret Sicut enim sol ad cmiSpcrium nostrum aseen

dens et circrflum meridianum describens , tcrrsm suo adurit ca

lore : sic colloquium tuum flammeum corda fiigida suo accendi t

in amore. 0 (1 1 ) omnes sicienteè venite nunc ad fontem tocius

amoris , ct ad fructum des ideratum iocundissimc dileccionis. Quareexpeuditis ct rcs et corpus (1 2) simulque aninìem periculo eterno

exponitis et tamen in venum labòratis Nam in ydropica ari

ditate persistitis Os aridum propter saperem carneum te

nuem in co rclictum , dentibus vestris rodi tis. O miseri vere miseriam amatis , dum hoc quod queritis iuxta votum non inveni

tis Cernite queso cernite, quam bonum et quam iocundum

sit summum bonum diligere , supremam spensam sdamare . Redite

amatores dulcissim i (15)ad cor , et perpendi te quam beatus qui

reli etis omnibus in bene consentit, eique soli cunetaserviciaamori

debite corde devoto inpendit. Quantaputatis (16) hic consolacione

(I) CDEGM afl‘

ectus ; m ex Eafi‘

ectum (2) D add me (3)GM

et (4) FM Fidelis . Tim 1 , 15. (5) H’

dingnissimus (G)Ju

di th 12 , 18. (7) Can i . 6, 4 . (8) D add qui (9) D ex ists t

(10) Psal. 1 18 , 140. 0 om BCM ; mex H scicientes. Isai .

55, 1 .CH et res corpus DFJres et corpus EP res corpus

L et corpus (1 3) BDJM persisti tis aridi tate (14)ACDJinvenietis

(1 5) CDGJL dilectissimi (16) L putas

67

atque interne suavitatis dulcedine , sibi quidem soli nota, ab coulis

autem cunctorum vivencium abscondita perfruetur Feliciter

proinde (1) O deli cata amatrix eterne sapiencie beafissimaAgnes

virginum gemmnla pulcherrima, de tanti spensi preconio te iac

tasti dicens : Annule suo subarravit mc ct inmcnsis monilibns

ornevit me . Mel ct lac ex eius ore (2) suscepi , et sangwis eius

ornevit genas meas Vere fatcor dilecte my, quod sermo tuusdrrlcissimus , ignce amore respcrsus , expcrgcfccit dormitsntcm sni

mam meam . L iqucfecit ct refccit tristem mentem meam. Jllu

minavi t tenebrosa, clausa rescravit,’

et totum propositum meuni

ad hoc deduxit , ut totis visceribus cupiam et ego dignus inveniri tua dulcissima desponsacione. Sicut enim audivimus , sic (4)experti sumus , quia non est personarum accepcio apud te. Cunc

te s ad amorem tuum invi tes , omnes sacias , et cis pocula salu

tis propinas Adiuro vos omnes O eterne sapiencie ardentissimi

amatores huins divinissime (5) spense felicissimi dilectores ut

me ves tris precibus ad ipsam (6) digncmini promovere . Jam nunc

O corpus et animaquem sustinetis 7 Quarc negligi tis (8) Cnr

tam diu atam salutari proposito retardatis Deponamus -veterem

hominem,novum induamus , et torporem negligcncie nos atantis

inpedientem bonis excuciamus . Ut (9) qui d eciam nati sumus

Nos enim vita vivimus tantum . Surgunt simplices illitterati indocti , et fecuudissimaamorie plenitudine inebri antur ; et nos sub

tilia texentes, ac veritatis viam ceteris demonstrantes , cosque ad

poculum interne suavitatis invitantes in aridi tate mentis perdu

ramus . Eya agite confratrcs et consodales ; quis potens est deusde lapidibus istis igncm

”

procreare divini amoris (l Quis seitsi convertstur ct salutsciouem graciossm poscentibus proiciat

Quis seit si benignem (1 1) post se rcliuquat bcuediccioncm ut

et nos miseri participes amoris ipsius cflccti inter dilectos et

electos eius sortem habere possimus

Delectat valde huius speciosissime memoria(1 2) spense, eius

que prcemincuciam se dignitatis prcrogstivam recolere singularem,

(1) FPperfruetur feliciter Preinde D perfructur Pre inde

(2) A ore eius (3) vide Ambrosi i Serm . XO. (4) DP sic et

A sic enim (5) JM dignissime (6) GL ipsum (7) Machab.II, 7, 30. (8) A neggligitis et paulo posi neggligencie (9) FAd (10) L uc. 3, 8. H beuingnam. Joel. 2, 14 . CM

memo…

68.

sicut musica in convivio vini et sicut odor snavium ungen

torum. Sunt etenim(2) qui se aliquid putant esse et nichil sunt,sed seipsos et incautos quosque decipinnt. O quocicns minus

cognitum amatur , quod piene cognitum minus curatur . Et cuius

presencia prc amoris vehemencia vix expectabatur 3) iam ha

bitum ad libitum ex odii magnitudine ardencius eicitur quamnon habitum pres tolarctur . Fsteor mc ista in (4) diebus vanitatismec curiosius inspectasse 5) et invenisse hòc quod in proverbiodicitur : Qui cam ere nisi , non srmt coulis michi visi . Quocumqueenim me vcrtebam, defectum aliquem amori contrariantem inveniebam. Nam si aderat pulchritude corporis , doerei formesitas

ment is. Subiectum delicatum non numquam merum incouposiciouevel incpta qusdam et amori contrar ia stoliditate peccabat

Nunc aqui lum (7)nasum aut symum nunc dentes rctortos aut

cri nes abrases aut sordides vestes behebst . Quod si bcc ad votmnorant, egcstate multa amori contrariapremcbatur . Quod si epulencis ct pulchritudine florcbat, rusticitas generis ipsen odiosam

reddebat. Hanc mclancolya hanc colera ira plcna hanc fama

ecliptics denigrabat . Ubi vero hce omnia aderant congruenter

inposSibili tas (8)propria decrat, vel 9)mali cia hominum vel de

traccio lingwarum , que poculum dulce amaritudine qusdam per

fundebant , ct me ab huiusmodi amore refrangebant (1 O). Animusmeus amorem spirans , rosam habere spinem eonquerebatur ; lylia

aut vieles rusticorum usni ac (1 1)peeor’trm pastui des ervire sicut

principi attediebatur (l Pavouem aurea veste nitcntem defer

mes habere pedes moleste ferebat . Quid plura Cunetapercur

rens , singula maculosa inveni ac defectuosa. D ixiquc in corde

meo , ab i nquisicione amoris numquam volle desistere , douce ama

tum omni carene defectu contingcrct invenire . Quid multis mo

rer (1 3) Ecce nunc abyssus abyssum reperi t. Abyssus deside

riorum abyssum introivit omnium graciarum atque perfeecionum .

(l) Eceli . 49 , 2 . AMP enim ; mex BL se putaut aliquid

esse (3) DJexpectatnr (4) in om CP (5) CF exspcctasse

(6) Jspectsbat AM precabat E(inconposiciouem vel inepiam

quandam et amori contrariam stoliditatem) prestabat CDGH petebat

f666b06? B tepebs t FP petebat (7) F aqui linum (8) inposgì

h ilitas dictum p ro possibilitas (9) supp le erat (19) CDP re

stringebant ADJaut AFJLM attediebatur C tedi ebatur(1 3) Ein multis merer AF multis inmorer

https://www.forgottenbooks.com/join

70

dostar . Jpsc autem in medio eorum colore roseo niveo (1) candorevultus infrrsus relucet. Nomen suum et memoriale suum in de

siderio anime O quis michi det ut et nomen eius mellifluurulitter is sureis super latitudineru cordis mei superseribatnr . Quod

pro amoris remaneat signaculo , nec ullaumquam de cetere ipsumtoilet oblivio. 0 my dulcissima 3) felicissima sapiencia, peto ut

me a te nec vita nec mors , nec ulla fortune sors separet , sed

permancs t mori c forcier noster amor in evum

Alio quodam tempore cum sol esset sub nubile qui priusadmbdum clare refulserat, et gelu noctis ridentibus flosoulis si

lencium inpesuisset, precellisque tonantibus navi cula(6) in medio

maris iactaretur fluetibus : timer et tremor inquit discipulus vc

nerunt super me, ct contexerrmt me tenebre. Sedebam solitarius,

eepique recogitare 7) omnes annos meos in amaritudine anime

mec. Quedam igitur modo ineffabili , oculo intellèctuali proposita

fuit visio illa prophctica in qua legitnr quod throni positi

sunt, et antiquus dierum sedit ; vesfimentum eius quas i nix can

didum et capilli capifis eius quasi lana munda. Thronus eius

fiamme (9) ignis accensus . Fluvius igueus rapidusque cgredicbatur

a facie eius , ct cx ore eius gladius cx utraque parte acutns pro

cedebat (1 O). Stupefaci uS igitur et nimio terrore percussus, in

horruerunt omnes pili carnis mec (1 Omnia namque peccsta

mea et delicta iuventutis mec aparve usque ad magnum , cunctis

cem entibus comm me… aperte videbam . Cogcutibus autem nun

ciis et festinsntibus merentcm (1 2) se dolentem ante iratum

iudicem perduxcrunt. Cum vero rex in inperatoria maiestate

sedens , faciem elevasset , et ardentibns oculis furorem pectoris in

(1) D et niveo P niveoque (2) Isai . 26, 8. (3) CD dilcetissime ; mex CMPet felicissima (4) Eewnm AFJMPadd Amen

(5) CEP simul (6) D add qusdam . Mai th. 14 , 24 . (7) BEMcogitare . Isai . 88, 15. (8) D oni . 7, (9) Eeius ut fiammeF eius quasi fiamme CDMP eine fiamma coe eius fiamme ignis,rote eius (10) Ap oc.

’ 1 , 16. (1 1 ) Job 4, 15. (12) EJrue .

merentcm EMPmoronism rue

7 1

dicassct corrui et ad tcrrsm usque prolapsus caput (1) invalidum super brachium prout potui reclinavi . Cumque ad hermnimio timore 2) correptus tacuissem, tandem ad meipsum redi ens,

cum gemito multo hce intra me dicebam : Ve Ve smbulantibns

post concupiscencias cordis sui . Ve omnibus operantibns ini

quitatem ; quias i coguovissent futuram eis paratem penam ,atque

strictam irati indicis sentenciam contra ips‘

os proferendam et

quemede decrevit hi c (3) incipere a sanctuario sue utiquemelius sibi a peccatis (5) cavereut. Quin pocius omnem peuam

temporalem'

sustinerent, quam oculos indicis huius efl'

enderent.

H eu dominator domine , quam terribilis est facies tua nimis,

quam preccdoss et acutissima(6) verba tua. Totus tremo adtantam indignacionem . O visio horribilis et metucndanimis , et

summa cum diligencia precavenda. Rogo ct ebuixe te flegito

rex omnipo°

tens per tuam inmensam bonitatem 7) tuere me

queso ab hac visione horreuds . Fac michi hoc in tempore (8)quidqui d tibi placuerit . Jnpone leges, edange tribulaciones, ad

versitates multiplica, infirmitates centuplics . Quidquid tibi pla

cucrit,libeutissimc ferem ,

hoc solum supplicans, nt e facie furoris

tui parcere michi digneris . Siquidem tantus est michi timer do

mini,ut eciam cum solum levis suspicio occurrerit, quod culpis

meis exigentibus faciem tuampaulisper avertas (9)ame , et quodte iudicem meum ofl

'

endcrim : ut omnino quiescere non valeam,

sed tetus pre dolore et merore in memetipso contabeséem

Et quemede possem sustinere illam t‘

errificam faciemplenam iraet indignacionc

“

Ve miseris et obdurstis (1 l )peccatoribus . Ve

infernalibuS ct dampnatis enimabus se perversis spiritibns , qui

hanc faciem fini bundsm in suaterribili disposid one , absque omniSpe gracie visuri sunt, auditurique (1 2) illudhorreudum toni truum :

Jte maledi cti in igncm etem um . O maledictum ctemnm . O ob

probrinm sempiternum ,quod numquam delebitur Quis co

gitar e sufi iciat (1 4) diem istam tremendam ? Denique (15) tam in

(1) ADGE capud ; mex CP supra DGLMP terrore

(3) BPhce AF hoc (4) Escch. 9 , 6. (5) AM sibi melius a

peccatis Emelius a peccatis sib i (6) Eaccutissima (7) D pie

tatem (8) CDP rn hoc tempore F ru tempore (9) AF avertis

M advertes (10) i ta DGHM : celeri contabescebam B 111

durafis (12) CDP et audituri (1 3) Jorem. 20, 11 . (14) CDEPsufii cit (15)JPadd si

72

tollerabilis est paterne faciei tue ad emendandum non ad per

tam 2)videre poterit Swadeo proinde omnibus hominibus maxime

peccatoribus , ne se silencio tuo usquequaque conmi ttant. Tacos

indicium manus tua, t eddis (4) ulcionem hosfibus tuis , et hi is quioderunt te retr ibuis Quomodo ques o O piissimabonitas ve

rum esse poterit te esse amabilem cum sis tam (6) terribilis?SAPIENCIA : Terribilis quidem sum peccatoribus , amabilis autem

iustis ac me di ligentibus . Ego deus qui non mutor (7 sècun

dum tamen qualitatem et diversitatem me aspicienciuni dissimilis

videbor . Electos meos in hoc mundo timorem pariter et amorem

iugiter habere expedi t, ut et timor semper animam sollicitans a

noxi is retrahat excessibus , et amor letificans erigat ad superna.

De vicissitudine visitacionis divine, et qualiter anima debetse tune tenere .

(8)Amantissimus domini habitahit in eo confidenter quasiin thalamo tota die conmorabitur et inter humeros illins re

quiescet Hoc et hi is similia que perfecto amori alludunt

verba dum aure cordis percipio, vehementer suspiro cum me

tam longe a fructu desiderato huins amoris esse cognosco. Nam

subtraccio dilecti contra votuìn diligentis quam sepins me ex

pertum esse fateor precipuus michi vi detur in amore labor et

dolor . Quantum enim quis de dilecti letatur et gaudet (l0)presencia, tantum de eius absencia tristatur et dolet l l). Et hecest illa insipida amoris regulanimium aifliétiva, quam in terrenoamore declinare volui et nunc ipsam quoque in amore divinoinveni . H oc est ergo quod habeo adversum te mater pulchre

(1) D tuam faciem tam ABEfaciem tuam (2) D privataCPprivatus (3) BFMP enim (4) A reddes (5) AF retribues.

Dm t. 82 , 41 . — U) Malw ìu — (8) Jadd DISCIPULUS Dm t 33, 12. (10) DEgaudet et

'

lo

tatur (Il)AF contristatur et (AEHL ac) dolet CPdolet et tristatur

73

dins tcrcius tantmn cxtulisti . Vicissìtudo namque predicta non

solum in terreno amore, verum ceiam in tuo videtur locum habere (l Frequentissime enim dum mens amautis in thalamo

cordis quiccius te habere putat et federe sempiterno brachi is

amoris te sibi constrinxissc inseparabili tcr cstimat subitoqui (3)putabaris adesse, nescio quo aufugis, et qui cstimabaris (4)constri ctus eSsc longius recedis et non conpares, sed animam

dolore plenam post tc derelinquis . Et dum cor amautis post te

ardet anima te sitit ct corpus infirmum langwescit tc solum

unicum cordis gaudium totis cupiens viseeribus : dissimilas et.

quas i aspcrnando nullum omnino das intelligibile responsum .

Qui d est hoc? Numqui d non inpium ac crudele os t nimium , con

descendere nolle ci quem (5) ipse vulnerasti SAPIENCIA: Magni

tudo et pulchritudo cuiuslibet creature poterit pro me respondere.

DISCIPULUS : Numquid sufficit hoc (6)anime amorose L icet

enim tuam potenciam sapienciam ct bonitatem inibi relucere in

dubitanter cognoscat 7 ct te per hoc quasi per quoddam ves

tigium summe pulchrum et bonum esse intelligat longe tamen

adhuc distat a suo fine desidcmto. SAPIENCIA: Si hoc non

sufficit, saltem dc sacrascripturacontentasit, ubi me suflìcicnter

si diligens fuerit, poterit invenire. Quamlibet paginam pro littera

amorosa, tamquam in amoris solacium per me sibi transmissam

suscipiat ; quia quecumque scripta sunt, ad consolacionem 1psius

scripta sunt , (8)ad sublevacionem spei et instauracionem cari

tatis . Nonne hce tibi videntur argumentadileccionis amanti sufficere debere ? DISCIPULUS : O tocius magistra(9)amoris ac

dileccionis, quare sic loqueris Numquid non cs verus amator?Numquid non et preceptor amoris Et ut melius dioum certe

amor ipse cs . Jgitur vere et indubitanter nosti condiciones cordi samorosi ; et ic tam alieno modo loqui de amore te non con

veni t. Tu scis O amor (10) eterne , quia amanti nim is parvum

est, quidquid hoc est quod suum amatum non est. Nichil enimamanti suflicit nisi ipsum amatumcum presens fuerit. En factus

es in corde meo quasi igni s astuans , claususquc in ossibus mcis,

(1) A locum videtur habere DPvidetur habere locum (2) A

ex istimat (3) DF quando ; mon: D putabcris (4) CD estimabcfi s

(5) EGEM quam (6) CDLP hoc suffici t (7) JL recognoscat

(8) G add ct (9) AMmagister (10) BFMPamator

74

ct deficio ferre non sustincns (l ). 0 amantissimum amoris obiec

tum tu cordis mei tam potenter possides domicilium Te in

am ariolo (2) cordis mei tam delicate tenco repositum , et me to

tum sie amor tuus sua eonstrinxit vi , ut ceiam si lingwe (3)hominum ct angelorum cunctorum te michi preconio

'

singulari ex

tollerent, et multa de te narrarcnt, seu scriptaamorosademon

strarent : minime profieerent. Quin pocius amantis afl‘

ectum in

terdum inpedirc possent, inplcre autem desiderium non valerent.

Sed illue (4) tota pergit cordis mei intencio, ut te solum unicum

cordis (5) thesaurum inveniat , et in te solo vero bono iugiterconquiescat. Modicahorulaabsque tuafelicissimapres enciamichianni unius Spaeium videtur habere . Undc piadulèedo noli quesoindigno famulo tuo esse ali ena. Nempe eum unica die te michi

solito magis alicnum (6) sencio, mille annorum curriculalongum

quc platonieum annum me eum tedio multo exulasse deploro.

Tu es enim paradysus voluptatis , Tu paradysus supercelestis .

Quinymmo omni parsdyso 0ptabilior . Nam te iuxta votum ha

bere est perfecte beatum esse . Nunc igitur si pietate atqueclemencia cunctos deeet es se ornatos qui in potestate positi sunt ,

quantomagis decet mai estatem tantam miseraeio magna et eon

passio multa Quare ergo O benigna sapiencia clementer non

consideras misera illa amorosa corda, que ad te sursum respi

ciunt‘

, (7) profimdi ssimos gemitus emittunt lacrimas fimdunt 8)uberrimas , clamantes post te

'

plcnavoce 9) Revertcre revcrtcre

dilecte my, ut intueamur te . Rcdde nobis leticiam salutaris pre

sencie tue . Flentque inconsolab ili tcr , timentes ne forte ofl'

enderint

faciem desiderabilem bonitatis «tue . Sedent sole ae solitarie, quoniam amaritudine replete sunt ; et in secreto cubilis sui secum

confabulantur , et animo desiderari ti et suspiranti hce vel (10) si

mi lia dieunt : 0 quando veniet Quando redibit Putas vi debo

Putas oculi cordis mei videbunt in q uem oculi angelici pr08pi

cere eoncupiscunt Michi quoque omnium te amancium minimo

res hce tristis non numquam accidit, ut dum dilectus meus me

inseio ae dulci sopore oppresso abiisset (l l), ego dens diecbam :

H eu quo abiit dilectus meus c ubi requiram illum Putas

(1)Jerem . 20 , 9. (2) Aarmarialo Jamariolo D amoriolo(3) L ligne (4) F illio ; mon: AEM pergit tota (5) CDFMPmei (6) Aalienam (7) AF add ct (8) M efiundunt

(9) F plana voce (10) CDP et (1 1) F abissct

75

ne vi debit quod eum allieiat, afl‘

cctuumque eius gressus (1)ad meretardet H eu proehdolor quare non vigilavi Quare non tenui

illum My dulcis ostende te michi . Redde te michi . Ledit (2)nainque nimis tua absencia quem (3) letificavit . presencia. Vicis

sìtudo aeeessus ac (4) recessus me affligit vehementer . Judica

ergo michi (5)umbraculum sub quo cubas; refrigerium querens ,astum devitans quia ascendit sol ne iterum extra ‘me vagariincipiam qui (6)me in te repcreram . Heu quam diu hac carebo , qua(7) sola habita cunetadesiderabiliapossiderem Ad me

eam supplico my dilecte declinare (8) conpellat inpetus motus

cordis mei ad te. Huius namque motus violenciame meipsa(9)spolians ac tibi deferens cuneta iocosa michi reddit honerosa.

Benique et meipsò (IO) carens honeri michi sum . H cc pi is oculis

intuere . Jam enim deficio … plius ferre non valco . Da ergo

te , ut in te me r’

ccipiam , qui me per te perdidi . O miravirtusamoris . Ego vere (l l) dico quia fortis est ut mors dileccio

Etenim cor michi O amor abstulisti et dilecto dcdisti , eique ip

sum tam inseparabili ter eonglutinasfi ut me certis temporibus

quodammodo rcliquisse putetur , et iam in dubium vcrtatur cuius

sit, utrum subiecti quod vivificat, vel obiceti quod estu fervidissimo amat. O cor dic michi q ueso cuius sis , utrum ne (1 3) illinsquem totis amas visceribus , vel illins cui vitam das . Si meum

es, 0 quam parum mccum'

es , 0 quoeiens alibi es . Nescio ubies , si non cs cum eo cuius es. Ego v ero (1 4)nulli tam liberete dimi tterem nisi dilecto, quem plus quam vitam propriam (15)diligo. Et quia eum plus quam me diligo, ideo tantomagis meumes quanto plus eius es cuius

'

et ego. Namque non solum te

sibi approprias, sed et me totum quoque simul tecum trahendo

sibi vendicas cum efl'

cctu Si ergo eius es, ymmo vero (1 7)quia eius cs non solum cres cione et rcdempcione ac ceteris

(1) P affectuumque eius pnofunditas eius regressus D afi‘

ectuum

profunditas cuius regressus F afi'

ectumque profunditas cuius re eius

gressus (2) L add me ; moe: CPabsencia tua (3) L quam ;max ABD tua presencia (4) DJet (5) ADEmichi ergo

(6) G que (7) BJque (8) A reclinare M inclinare ; max A

inpetuosus motus JP inpetus (9) M memetipsa AC.]me ipsa

Bmemetipsam DF memetipsam P meipsum (10) M'

memetipso

Emeipsa Ame ipsc AL vero Cant. 8, 6. (13)AEEve (14) BGHL vere (15) AELM propriam vi tam (16) Dafi

'

eetu (17) AEFJvere

76

similibus causis, s icut et alie raeionales (l) creature , sed et eius

es quodam'

singulari privilegio 2) scilicet voluntaria ac libera

donad one . Siquidem tu se illud iocale quod inchoantibus .amo

rose iuventutism ec temporibus , omnibus mundialibus terrenisque

amoribus privatum, sibi pro arm amoris pro iocali dileccionis ,

et pro signo caritatis obtuli et ipsuin sui nominis litteris san

gwineis consignans thronum ebumeum , reelinatorium aureum

ac(5) thalamum nupeialem ad q ui cscendum (6)in co sibi consti

tui . Jgìtur dic michi quali ter reeipere vis illam tuam amicam

ct spiritualem sponsam, etemam scilicet sapienciam, cum redierit,ct ad hostium cordis stando ac pulsando sibi pecierit aperiri .

Ego inquit non diu tardabo , nec dilectam diueius cxpectare permittam, sed in occursum eius festinantcr occu1‘ram et brachiis

desideriorum meorum afl‘

eetuosissime cxtcntis, dilectum votorum

meorum inter salutacionis verba intimo amplexu constr ingam . Et

sicut clausus Johannes in utero matris ad presenciam eterni regis

tri pudiando saltavit, sic et ego clauso ergastulo 8)ad tante sponse

presenciam medullitus cxultabo , cumque in voce iubilacionis (9)talibus verbis ex thesauro amoris assumptis salutabo dicens : Odilecte my, abyssus protimdissim1xs (10) desideriorum meorum , et

virtus medullarum mearum, totaque simul congeries viscerum

meorum te salutant (l l ) ex intimis et precordialissimis ammeafi

‘

eefibus, tibique demandant tot salutaciones ac devotaservieia,

quot in arboribus folia, et in celo fulgent sydera, et quot harene

maris circa littora. Sicque devote receptum introducam ad locum

proprium , scilicet cordis triclinium , Spiritualcm thalamum . Sed

proehdolor hoc est quod me ante factum gemere eonpcllit, vicissitudo s cilicet aeeessus ct recessus ipsius . H cc (1 2) namque valdeaflligit animum nondum 1 3) perfectissimo amoris gradu solida

tum. H cc et hiis similia intima cordis (1 4) suspiria ct amoris

colloquia O eterna sapiencia audis nec attendis ; sed nec adver

tere quidem aut curare te similes . SAPIENCIA : Video singula,

(1) G raeionabiles (2) ABDG previlegio (3) L optuli

(4) conf. infra II, 7. (5) ac om D (6) GP requiescendum

(7) EFHJaceurram (8) C argastulo ; max BM tanti sponsi

(9) JM cxultacionìs CP exultacionis et iubilacionis (10) CDHMP

mofundissima (1 1) DF salutat etpaulo p ost demandat (12)ABJM

Hoc (13) A0 nundum (14) L et intima cordis C intimi cordisAP cordis

https://www.forgottenbooks.com/join

78

existit, dum radio solari fenestra per opaca(I) quedam preclu

ditur , vel hospiti tanto irreverenciaab intraexhibetur , ut proindeexit e de dilecta atque in hoc non dilecta - cogatur ipse cuius

delicie sunt esse cum fili is hominum Jnterdum quoque advenicns cxultac ionem tribuo , mansionem faciens apud dilectam

non manifeste quidem sed occulte 4)atque latenter, itaut paucissimi et non nisi expertissimi queant pres encie tante misteriacognoscere. DISCIPULUS : Domine ut video perìfissimus amator es tu . Oro igitur et desidero, ut michi aliqua intersigna 5)tue secrefissime ac certissime presencie ostendere digneris .

SAPIENCIA : Si pres enciam meam desideras cognoscere, temet

ipsum (6) qualis sis in absencia gracie debes diligenter exami

narc, et statim quod queris invenies . Summum namque bonum

cum sim , presenciamea cuneta bonitate adinpleo . Jdeoque sic

ut causa per suum cfl'

ectum cognoscitur , et sol in se invisibilis

per radi orum suorum repereussionem visibilis efficitur sic et

presenciamea deprehenditur per suam fecundissimam bonitatem .

Nunc igitur si umquam boni tatem presencie mec vel absencie

sterili tatem probasti , profer in medium ,ut instructus inter gra

mina valeas dinoscere (7 flores . DISCIPULUS : Si cunetaeor

poris mei menbra in lingwas (8) verterentur , et omnes artus huvoce rcsonarent non possent exprimcre neque perfecte

enarrare hoc quod a me queris . Sed ut verum fatear, huius rei

causa, in amplitudincm 9)mirabili um dei, sepissime ad cor al

tum exurrexi (1 O) ut exaltaretur deus (l l) dicens in memet

ips'

o. O si talis es t presencie dei tam (1 2) inmensa bonitas inhomine peccatore, cuius vitaminimaet exercicianulla: quid ergo

est in aliis ubi vite innocencia, et graciarum ac (13) virtutummpia tam inmensa? Verumptamen hoc modicum quod expertuscdm, prout dedcris proferam , ut in eiusmodi (l 4) pleniorcm atehabere possim dircccionem premissorum. Jgitur O summa bo

nitas , cum faciem tuam graciosam bonitate et (l5) suavitate plc

(1) L peropaca BD per 0pata F peropata AEJper optate. Gperoptata CH peropta (2) Prov. 8, 31 . (3) F dilectum(4) EH oculte (5) H intersingna (6) CJLP teipsum A temetipsam (7) CDEJP cog mscere (8) L liguas (9) GM amplitudine (10) ACEFM en urrexi . Catm

'

a in locis°

libr i nostr i haben tcxurgere (l l) Psal. 63 7-8. (12) FL presencia dei tam(1 3) DDG et (14) CDFP huiusmodi (1 5) AJac

79

nam a me avertis cum intemam eonsolad onem subtrahis ct

lumen in mani bus abseondis (l ) : tune animamisera subito in

mutatur et velud langwidact tabeseens eflìcitur . Lassitudo exinde

corporis (2) subsequitur ,et cordis duricia ae spiritus tristi cia

sentitur . Tedium quoddam virulentum occupat fines meos ita

ut tcdeat (3)animam meam vite mec . Omnia que videntur vel

audiuntur ,eciam si bona fuerint , nauseam tune provocant spi

ritualem . Recessus item (4) tuus hon orem loci , celle fastidium ,

fratrum pariter mecum conmorarieium aspernacionem inducit ;et animamea dormi tare incipit pre tedio , (5) ut interdum cx

pusillanimitate spiritus nesciat unde veniat aut quo vadat. Ex

periencia insuper certissime persvvasum habeo me tune esse ad

vicia procliviorem, ad resistendum temptacionibus debilem, et ad

omnia exercicia spiritualia minus valentem . Omnis qui me illo in

tempore . quesierit vacuam domum invenit quia bonus paterfamilias omnes domesticos benediccione ct hylaritate replens

abcessit et domici lium vacuum dereliqui t At vero cum

preelarns ille criens Splendor lucis eterne in medio tenebra

rum cordis mei exurgens, et procedens pulchre exoritur : O mutacio dextre 1 O) excelsi : tune

‘

omnis melancolice conplèxionis ne

bulosa congeries dissolvitur , et nox caliginosa(1 l ) sicut’

dies il

luminatur , tristibus cunctis submotis . Et eccc cor risu perfunditur ,os iubilo repletur . Gaudet anima, serenatur conscieneia, plaudunt

cum tripudio omnia ossamea, deum simul laudaneia ac dicen

cia, quoniam bonus , quoniam in seculum misericordia eius

Et cantent (l 3) in vus domini , quoniam magnaest gloriadomini .Tune incipit voluntas prc gaudio festinare, recio pre exultacionesollcmpnizare ita ut tantis gaudiis infusus (1 4) non numquamiùrassem (15) quod hanc diem luminositate tam insignem, resur

reccionis dominice ob prcconium orbi terrarum stellifer orbis ad

duxisset. Nimirum cum me extinctum (16) putaveram,oriebar

ut lucifer ; et habità'

ntibus in regione umbre mortis lux ortaest

(1 ) Job 36, 32 . (2) DJcorporis cxindc (3) CDEF tcdiat(4) P ceiam LM iterum BF rectc (5) J add ita; mon: EM

pusilanimìtate (6) CF inveniet (7) M abseessi t CEreeessit

(8) D derelinqui t (9) CP eterne lucis (10) AGHJP dextere. Pool.

11. (1 1) Ecalliginosa (I?) Psal. 105, 1 . (H ) BGHcantant. Psal. 137, 5.

14) AGM infusis (15) CDE iurasset(16) A extinctum. Job 11, 17 .

80

eis (l ). Tune omnia que prius dura et sapere et quodammodo

dulce, vigilie breves mmctaque exercicia parva videbantnr pre

amoris magnitudine. J11 ca quoque horagracie spiritualis , vitam

emendare mores eorrigere ac multa bona facere propono ; que

gracia recedente heu minime ad efi‘

ectùm perduco Anima

replet11r caritate 3) et veri tate ae dulcedine tanta perfunditur'

,

nes melliflue ad libitum confluunt lingwa infantilis (6) disertaefli citur ; corpus pigrum ad mandata dei promm redditur , et

ut breviter dicam , tanta est gracie copia ex omni parte distil

lans , ut omnis qui petit accipiat, et qui quer it inveniat, et pul

temporalis calcasse et in atri is celes tis Jherusalcm me stare ar

bitror ita ut auspicia quedam'

et ini cia futuri acculi quodam

modo incipiam pregustare. Omnes enim afi‘

eetus in amorie gaudio

uniti , in sola conditoris fruicione quies cunt Hcc inquam et

hiis similia in penetralibus (7 cordis.geruntur ; utrum autem ex

me vel ex tc , peto informari . SAPIENCIA: Perdicio tibi ex te ,in me tantum auxilium tuum Ex te non nisi deficis, et ad

ni chilum tendis . H cc autem et (9) similia per presc mem

tibi noveris concessa. Nam hic (l p) est ludus amorie quem in

anima amorosa habere consweîri . DISCIPULUS : Et quid (1 l )est ludus amorie

, SAPIENCIA : Ludus amoris est gaudium et

dolor que sibi inviccm cx presencia vel abseneia dilecti succe

dunt. H oc enim propriumamoris esse solet, ut quantus sit presenteamabili lateat, recedente vero magis percipiatur . DISCIPULUS :

H ic ludus amoris non michi videtur 2) esse gaudii sed mero

ris . Sed obsecro te putas ne si ab hac vicissitudine visitacionis

in hoc tempore aliqui viatores'

privilegio (1 3) singulari excipian

tur ? SAPIENCIA: Paucissimi . Nimirum tantadivinorum in ho

mine participacio stabilitatis est quasi (1 4) quedam inchoacio

eternitatis . DISCIPULUS : 0 qui sunt illi , vel cuius condicionis,

(I) Isai . (2) ACBG produco (3) AFGHJM claritate

(4) B profluunt (5) ACDJLP infantulis . Mox EJdisserta. Sa

p iant. 10 21 (6) F conqui escunt (7) ABDEH LM penci:rabi libus

(8) Osa. 13, 9. (9) °FMPadd hi is (10) F hoc CP

quis (12) GJvidetur michi (13) BG previlegio ; mex L speciali

(14) quasi om DBGM

81

qui ad tantam eonformi tatem perveniunt SAPIENCIA: H i i sunt

qui vi delicet purissimis afl‘

eetibus ab infimis abstraoti et longo

iam us1i et cxercicio deiformes quodammodo cfl'

ecti divinis rebus continue uniuntur : qui per secessum (I)mentis perfeetissimeomne medium divi dens deum et animam tota alacri tate depo

suerunt. DISCIPULUS : Dum hce audio alcius‘mgemisco co

quod talibus (2) in vita et experiencia adhuc tam longe me esse

cognosco. Proinde quiahce perfeccionis summafacnltatem meamexcedit , volo a te scire qualiter discipulus inexpertus in eius

modi (3) visitacione se debeat tenere . SAPIENCIA: J11 dic bonorum ne inmemor sis malorum , et m die malorum nc inmemor sis (4)bonorum ,

ut sie te quidem nee in presenciagracie ultramodu1î1

extollas , nec in absencia ultraquam expedit deprimas , sed velud

Ayoth 5)utraque manu utarispro dextra Si adhuc es novella

plantacio, et assidua1rrigacione necessarius es, saltem hoc facies,

ut hanc vicissitudinem non inpacienter ferus , licet faciem meamsemper inquirere debeas diligenter . DISCIPULUS : O si in

spicerc velles seires utique quia diutina(8) dilecti expectacio

magna cordis est affliccio. SAPIENCIA: Haut dubium ; hanc rotam amoris volubilem sustinebit quicumque amare voluerit. Necmirum . Neque enim mundi huiùs

'

amatoribns semper prospera

sed ceiam (9) interdum succedunt adversa. Quod si forte minus

expertus es, interroga quempiam ex eis, et (1 O) dicct tibi , quialaborabrt omnis qui amare voluerit , Sunt quidem non nulli ama

tores nimium utique molles qui dum amori ad horam inscr

viunt , et amatorcs sed sine labore esse volunt 1 l ) : quibus si

statim iuxta votum aura optata non atriserit, a. eeptis continuo

desistunt. Et bii ad fruetum amoris minime perveniunt, cisquetamquam indignis dicitur : Mili cie species amor est ; discedite

segna (1 Proinde fervidus amator , ut ad fructum amoris desi

deratum perveniat, debet esse sedulus , longanimis , obseq11iosus,

nec facili ter desistere debet, ceiamsi mille vieibus repulsam pa

ciatur semper existens bone spei (1 3) cogitans quia labor in

(1) FMP exoessum (‘

l) ADPa talibas (3) CDFJMP huiusmodi s is om AEGH (5) J Ayod CPAyoch (6)AHJMPdextera. Judic. 3 ,

15. (7) D sed faciem meam inqui rere debes

(8) CDP diutuma (9) eciam om AD ct Om CP

(l l ) E) P ut amatores sed (Etamen) sine labore esse volunt CD amato

res esse volant sed sine labore EGEscugnes (13) DFfidei6

82

probus onmia vincit. Quid mollins aqua? Quid lapide durius

Et hic frequenti ietu gutte cavatur . Et ut rumores tibi bonos,

et veris amatoribus ad audiendum delectabiles subinferam, no

ver'

s quod hce divinissimapro qualaboras sponsa rogari vult

obsequi is delectatur . Quis yé tam subito et 2) in rebus caducis

optinct quod amori placet Boget proinde et (3) postulet ac obsecret nec desistat ; et ego ei vere (5) introitum iuxtacordis

votun'

1 promitto. Non est enim 6) inventa in omnibus finibus

Jsmhcl, que tam facilis'

sit ad cxorandum, tam promptaad exau

dicndum , (7)ad reddendum tam pia sicut hce tua divinissima

sponsa: En prc magni tudine amoris se cohibere diu non valet .Non potest cxpectare douce rogétur, sed preoccupat

'

se queren

tes,

.

et se priorem eis ostendit Stat in foro, in medio pla

tcarum,in foribus portarum dat yocom suam omnes alliciens

ct ad suum trabens cunctos amorem . Qui me amare voluerit ;

omni tempore me suam amabilem spectarc (10) studcat, sicut et

ego iugiter meum amatorem spectat e conswevi . Siquidem nescit

utrum ab oriente vel ab occidente seu aseptentrione aut mcridie

veniat quam (l l )presto‘

latur . Jgnorat eciam utruni mane vel(1 2)111eridie an gallicantu (1 3) hostium pulset, et aperir i pet

°

et . Nam

sepius dum animus me querendo auxins cxistit , querendo non

invenit ; sed c um minime putaverit, dilectum presentem habebit .

Semper enim cupio dilectam amori es se paratem ; nec eam de

suis meritis, plus quam de meadignacior'

1e volo eonfidere . Porro

non sufficit unam horulam temporis cum dilecto (1 4) « pendere,sed necesse est sepins vacare et Videre qui eius occulta(16)

ciosa. Et ut dulcibus hi is sermonibus°

verba increpatorîa non

tamen minus amatoria misceamus, arguere valde. te oportet, quiavere in (1 7) huiusmodi exercici is amorie .reprehensibilis es. Cnr

proehpudor tu qui miliciam amorie'

assumpsisti qui hanc nos?

tram phylosophyam professns es et eius dulci ingo humerum

tuum subpbsuisti : Cnr luquem vagabundo corde ct coulis tremulis

(1) CJPddd et (2) et om cr (3) en ac‘

ecc et

obsecret D obsecret DG vere ci (6) B enim cat (7) Ep

add et (8) Sap i ent. 6, 14 . (9) Prov. 1, 20-21. (10) EG

expectare : i ta ct pau lo p on. L qucm (l?) CPan mane

aut ; mon: Pant M vel (1 3) G add ante AP di lecta

(15) Psal. 45, 11 . Mox J que (16) B ocnlta (17) CP de

83

ac in fines orbis terre rotatis, stare coram tantasponsa(1)presumis , que indefesso aspectu , serena et graciosa facie iugiter te

prospectat,“

nec oculos suos umquam a te avertit (2) Quam ve

rècundum est siugulis quibusque (3)auditum prebe1e , ut non poesis

que divina(4) sapiencia in te loquitur audire . O quam turpe estdiscipulo amoris seipsum tantum oblivisci , ut eius non advertat

verba interna, cuius ubique circumdatur presencia. Merito pro

inde tamquam ab indigno se subtrahi t cum te non in te nee

in se, sed extra te et se (5) in mundi strepitu inveni t. Et ideequeso -hec (6) emendarememento : Perpende quam indecens existat , si anima quidquam in exterioribus . querat que regnum dei

intra se portat. Regnum quippe dei intra vos (7) est, quod est

iusticia p°

ax et gaudium in spiritu sanoto.

Quarc divinasapiencia suos caros in hoc mundo permittit

Capittulum .nanum .

Justus quidem tu és , si dispuîem tecum ; verummamen iustaloquar ad te Quare ma

.

mp1or1nn prosperatur Bene est omni

bus qui prevaricantur et ini que (8)agunt. Plantasti cos et ra

dieem miscrunt, proficiunt et faciunt-frubtum Materiam mul

tipharie (10) yentflatam et freq’

uenter discussam ac reversatam

opus non. esset resumere sed refricaeio'

tribulacionum, adversi

rector orbis exposeit. Numquid enim vano ostentaoiònis api

ritu hominibus swadeo Deus,

sei t. Aut numquid contrahominem

disputacio mea(1 2)aut ad hominem , et'

non magis propter re

frigeracionem ardoris cordis contriti et .humiliati et a puericia

usque ad (1 3) hanc diem passionibus et misèrii'

s vexati ? Aut quis

non simi lia vel maiore passus conpati scirct, sieut_ tu qui ex hiis

que passim es conpassionexn didicisfi ? Sicut enim cebus.(l 4) 1111

(1) A tento sponso ; mos; AC qui vertit (3) D qui

buscumquc (4) BCDHP dei (5) CP extra te .ct extra se DF

extra se ct extra te (6) CPhoc (7) AGPnds (8) CPmuloJcn m. 12, 1-2. (10) CPmuhit

'

ariam ; mm: C vcntu1atam(1 1) CP vane F u nd Job 21, 4 .

— (l4)0 8ea

84

tus de non visis coloribus inperfecte silogizat sic qui non

est passus adversa tamquam inexpcrtus minus perfecte de tri

bulacionibus iudicat. A'

ut quomodo possent credere hii quorumdomus secure sunt et paeate ; et non es t virga dei super eos ;

qui ducunt in bonis dies suos delicate nutriti in solaciis edu

cati robusti sani fcliccs , dignitatibds h onorati gradibus suble

vati , bene parentati , quorum visceraplenu sunt adipe , et mcdullis

ossa rigantur (2) hiis qui habent menscs vacuos (3) et noctcs

laboriosas : Qui nocte et die replentur doloribns et iugiter in

amaritudine anime sunt : Quibus foris pugnc intus timores :

Quos nec sinis ad ictum oculi quiescere eum et nox humane

deputataquieti in inquietudincm eis propter timorcs nocturnos (5)convertatur Honor temporalis ab eis

°

toilitur ; gloriamimdi_ frus

trantur despicabilcs inter multos redduntur ; obprobriis sa

tumntur ; traduntur in proverbium et in exemplum ,fiuf1tque cm

nium perypsima usque adhuc (7 O quam bene sap it qui hce

eadem'

scnciens diccbat : Sunt insti quibus multa(8) proveniunt

quas i iustorum —facta habeant Amor tuus videtur es se sicut

volumen volens , quod gustatum quidem in .ore est sicut mel dulce,

comestum autem amari cari facit ventrem (10) propter l aboremamorem tuum concomitahtcm . Elemente ae puerilis amoris tui

sunt tribulaciones se ( l 1) miserie. Primus namque passus'

acce

dencium ad tc, primapaginate legendum , primum ci cnium (12)ae iocalc te diligeneium est istud : Fili

,

accedens ad servitutem

dei , sta in timore ct preparaanimanì'

tuam ad temptacio

nem . Bene dicit ad tcmptacion'

em . Vere ad'

miseriam ct tribu

lecionem,ita ut mmetis diebus 111i1icie tue sis ' in eonflictu ct eer

tamine , ct ut fortunatibi raro aut numquam optataarri dcat.

Non de omnibus loquor . Tu scis domine quos ad hoc opus tamstrennuum(1 4) clegeris. Si sanitate alc robore aut (15) elegancia

(1) CD gilogisnt F s'

ylogysàt Esiloygizat A sillogizat H syllo

glsat M°

cyllogizat (2) Job 21 , 9. 13.24 . (3)CDFJLMPmensas vacuas . Job 7 ,

—r (4) CH pungnc (5) Psal. 90 , 5.

ACDGJLP frustmtii r (7) Ezceh. 8. 1 , 4, 13 . (8)M

maia (9) Ecole. 8, 14 . (10) Ap ot . (l l) BJM ct

(12) M enxenlum FL'

encenium AB xe_nium G prohemium ; moe:

EH yoeale (13) D in iusticie et .timore. Fogli . 2, I. (1 4) Estren

nuissimum (15) Aet roborc ac D reboraac

https://www.forgottenbooks.com/join

86

prcvalet adversus instum propterea(L) egrcditnr nunc sicut

olym indicium pcrvcrsnm Nonne ct hoc (3) quasi inpacicnti

animo conquetebatur ille amabilis ct (4) re ct nominis interpre

tacicne prophets domini qui diccbat : Quare non respieis super

iniqua '

agentes , et taees déve rante inpio instiorcm se (5) Ecce

bene agit, ct maledicta recipit: Tibi pro posse servit, ct vitam

eius invidus deep1c1t Derisionibns a legis transgros soribns nr .

gctnr . Porro a seipso mille castigaeionibus tribulatnr . Et quod

hi is adhuc maius est , eccc sathan a facie tua cgreditnrtfi) , etci in omnibus ad que se verterit (7) insidiatur . Q custos homi

num , 0 inmensa dei pietas quomodo hce multiformia°mala in

tuis electis (8) sustinere potcris ? Aut quomodo' hce et (9) similia

vides, et non adiavas Qua propter et ego nunc in tr ibulacionc

spiritus mei confabnlabor (10) tecum in amaritudine anime mec.

Tu enim solus laborem et dolorem consideras , et seis quoniam

non cx animi levitate sed cx plenitndine ainsritndinis anim1? mecverba hce dolore plefia processernnt , que gcmifibus tand s (1 1)intercipiuntur , sed et lacrime decnrrentcs preoccupant stilumscribcntis . SAPIENCIA Deli catus miles cs qui adversatantum

formidas. Sed …necdum quidem usque ad sangwincm (1 2) restit'

mti ,

nec in valle pngilnm (1 3) usque ad mortem decertasti . Norme

vir tu es Sed proehpudor velnd rinoceron ( l 4)audacissimns estn tempore prosperitafis , sed telaarancarum (15) fragilior ;adversitatis tempore . Bellator invictus , ad exercendnmse ct probandum tribulacionem et miserism invenire desiderat. An non bene

meie Nam ni si 1 7) precesscrit pngna, non potest esse vietoria. a crnator (l8) in tempestate dinoscitur ; in scie miles

probatnr. Deli cata iactacio est cum periculum non est. Conflic

ci o in adversis probacio est veritatis DISCIPULUS : Numquid cgo solns hanc contra te moveo querimoniam Ecceìquaminnumeri tribulacionibus simili ter oppressi qui michi quoque

(1) Bproptcria (2) Habac. 1 , 4 . (3) ACLPhce (4) etom CEP (5) Habac. 1, 13 . (6) Job (7) DEF vcrtit

(8) CPdilectis (9) J add hi is (10) DFJMP confabnlor. Job7 , 11 .— (1 1) G tantum H elm 12

, 4 .— (13)BEM

p1igillum (14) A rinoccms (15) H haranearum (16) Cor .

°

II,12 6 (1 7) H Nan nisi ; mom C pungna (18) CPadd navis ;max J cognoscitur (19) M et corrJ virtutis (20) CPadd sunt

87

in hoc conscncinnt, ita ut ct si te racione superare non valeo,

copiosamultitudine testium convincam . Nonne facilius 1) essetuna hora capite pnniri , quam cunctis diebus propter te mortificari ? Ncc inichi opponas ant respondeas quod forsitan bcc

mala ideo patimnr quia peccavimns tibi et mandafis tuis non

obedivimns . Numqui d enim nos soli peccatores Nonne peccatoribus habnndancia est filiis autem tuis descreio Atque insti

prcmuntnr (2) et inpii florent in mundo. SAPIENCIA: Sicut

dilexit me pater, et ego diligo c c Non est discipulus su

per (4)magistrnm . Si mund1is vos edi t, scitote quiame prioremvobis odio habuit Sed et nichil novi tibi accidit quod materia debeat (6) esse tristiciarum . Conswctudinis nostre est, elec

tos quosque mammeqne (7 viriles animos virtute robustos temptacionibus proba:re . Cnr igitur quas i insolitùm aliquid tibi (8)acciderit, verba multiplicas , et -

qucrimonias tam ardenter exag

geras ,involvens sentencias sermonibns inperitis Respice quis

inter electorum numer1uh , ho_

rnm videlicet qui singulariter deo (9)placncrunt, in hoc mundo transiverit 1O) sine pfobaeione . Suf

fcrenciam inquit Job . (l 1) audistis et fincm domini vidistis .

DISCIPULUS : Nunc si dicere li cet, habeo quod Volo. Eccehoc

est quod defleo hoc est quod ploro, et‘

propter quod ex in

timis ingemisco ct suspiro. Audi queso servum tuum . Ecce ipsi

dicunt : Non est salus illi in deo eius . Vani sunt qui serviuntdeo Et quare ?…Bcspbndent quod propter causam hanc prefatam, videli cet iustorum

° tribula‘

cionem contin1iam : Snbinngentes

nichilominns , quod pro tanto (1 4) tam pencos habcas amicos, eo

quod cum eis huinscemodi ludo ludcrc soleas . c me debilemct infeli ccm . Hoc est quod me prochdolor

‘

ct nunc ct pfidcm (15)multociens amarisè1mis lacrimis

°

fiere cofipnlit, et tristiciam michi

super tristiciam adduxit, dampnum vi delicet sp ir ituale , et frus

tracio laboris mei , quo frustra erga proximorum salutem desu

davi . Cum enim plcrosque (16) cum maximo labore ad conver

sionem ac (1 7) frugem melioris vite traxisscm,et ipsos cfim do

(1) tw ins ADGJPpuriiuutur (3) Joan. 15, 9.

(4) ABCP supra. L u c. 6, 40. Jom . 15, 18. (5)ABGL debet (7) que om AFGJMP (8) BDLP tibi aliquid (9) CDP

deo singulariter (10)EP transiveruut ABDM transierunt (1 1) EYob . Jac. 5, 11 . (12) AEflco (1 3) Malach: (14)protanto : :

°

c (15) D pridic C pridic et (15) Eplufimosque(1 7) BJM ct

lore partnricndb (l), ac dulciter in humeris portando , et lac consolacionis eisdcm teneris sub annis prcbendo atque meipsum

totum in obsequium ipsis tribuendo, multa adversa valde susti

nuissem ,cum dies tui consweti temptacionum scilicet et proba

cionnm eis supervenisscnt, ut per aquam et igncm transcuntcs

cduccrentnr in refrigerium non nulli retrorsum abierunt post

sathanan (3) dicentes : Durus est hic sermo , et quis poterit cum

sustinere 4) Et illud quod inxta vulgare proverbium dicitur :

Diflicile est diu es se bonum. Et sic te miseri i n dampnum suum

et in miserism meam derelinquentcs, m rsum se (5)noxi is inplican ut. SAPIENCIA: H cc questio illorum. solet animos permo

ve1e (6), qui parum fidci ve] sciencie possidehtes , merita sanc

torum que non in presenti rcdduntnr sed reposita sunt in fu

turum arbitrantnr in huius tenipcialis vi te brevitate restituì

Nescientes indicia dei investigabilia et profundum divieiarum sa

piencie et sciencie dei (7) et quod non ita videîi t (8) deus ut

homo. Homo enim tantum presenciarespicit, deus autem futura

ct eterna cognoscit. Tn autem in nostra spirituali phylosophyaaliter institutus 9) consnrgc cuneta visibilis mente supergrcdi

efido (1 O) ; que enim vi dentur temporalis sunt , que‘

autem non

videntur eterna sunt (l Surge igi tur de viscosa(1 2) obsbenitate tcmporalium delectacionum . Aperi oculos mentales,

'

et videquid (13) sis , ubi sis , et quo tcndaè.

° tune profecto hormn cm

nium racionem habere valebis . Tn namque es speculum divinitatis, eo quod in te principalins quani in ceteris creatnris deus

relneeat ; ymago trinitatis , eo quod eiusymago in te resplendeat ;exemplar eternitatis , eo quod inviolabili incorrnpcione gaudeas .

Et sicut ego in essencia measum infinitns , sic desiderium anime

tue est velud interminabilis abyssus , ad cuius rcplecionem omnia

simul gandia mundi non sufficerent, sicut nec unicaguttacecca

nnm sua exiguitate replere posset . Dcinde advertere debes ubi

sis : quia in valle miserie, in exi lic , in peregri naci one, ubi bona

(1) Galai . 65, 12 . DM

abicrunt retrorsum post sathan Jean . 6, 61 . (5) Ese rur

sum CP se rursus ; mom D inplicaverunt (6) ACEHLPpromoverc M premovere F movere (7) Rom. 11 , 33 . (8) G ita non

videat ADEnon videat ita (9) CDFP 1nstm ctns (10) BCGHsupergrcdiendo Cor . II, 4, 18. (1 2) AGHJL fiscosa; moe:C obsenltate (13) AEJL qula

89

premixta melis continua vertigine revolvuntnr (l Bisns hic

dolore miscetnr (2) et extrema gaudi i luctus occupat. H ic nempe

mundus suos ab ini cio fefellit amatores, dum eis prospera pro

misit et adversa retribnit quod ct similiter nunc quoque facere non desistit. Sed ad pleniorcm omnium prcmissorum (4)perturbac mnnm emocionem (5) paululum nobis secedendnm est, et

ad fidei principia lacius reeu1‘rcndum.

Dc cruciatibus infemahb us.

Actnm est autem post hce, et eccc discipulus cepit cogitare

dies antiqnos, et annos etem os in mente habere . Cumque pro

f1mdc se recolligcrct et a sensibilibns prout potuit intellec

tum abstraxisset : apparuit in visione fidci coulis a longe quasiquedam regio umbrosa(7 ignota ct multum terribilis . Cumque

tremcfaetns quid nam hoc esset inquire ret , res

'

ponsum est (8)Regiohce ut vides distincts ,

locus est penamm futuramm , queni (9)diverse anime post egressum a corporepro diversitate c1i lpar1un

in penam sorcinntur : qucd_am ad ipsarnm pùrgaciòncm , qucdam

vero ad cternam dampnaeionem. Et (10) prout sibi ea(1 1) tnncdemonstrate «fuerunt. H èc autem et (1 2) hi is similia, tam hor

renda ct inmaniafuerunt tormentorum genera, ut ‘

nullasufiîccr‘el:

hce (1 3) lingwa narrare , ant nullus (1 4) sensus mortalium posset

ca piene estimare . Curri autem ad se redissct, et quasi dc allomundo ut sibi videbatur ex motiva vis ionis presencia Venissct

pre nimi o timore (15) ct horrore v'

elnd homo semivivus aliquamdiu iaccns m seipso conù buit. Quedam autem ci hi is s olum

fidei conmunibus coulis conspcxit . Rcspcxit igitur : Et eccc de

predi ctis locis fetor intollerabilis exoriebatnr . Mallci resonantesaudicbantur

,tenebre .profnhdissime densabantut , et videbantnr

(1) FP involvuntur DF permiscetur (3) DGM tribnit

(4) BDLMP prcm issarum (5) DEammocioncm .Iammoni cionemAadmonicionem ; max CH et paululum nobis A paululum. verb is

(6) CP colligeret (7) DK nubilosa CFLP add ci (9) BFP

quam (10) Et om DK (1 1) A ea sibi M sibl ; max CDKLP

fuerint (l ?) BGHJH cc autem DK H cc et (1 3) CGH hoc‘

Ahominum ; mou.

° DK enarram (14) FP ullua (15) CDEKMPterrore

90

ibi facies demonum horribilcs . Jbi erat (I)planctus et gemitus,

et altcmanciamala inpios,sine pietate discerpebant. Ab aquia

nivium trafis ibant ad calorcm nimium Considerabat inter

hce .eqnitatem ct magnitudineifi iudiciorum dei et inter cordis

se premente'

s angustias ae sudoris guttas , que ipsum ex horrore

visionis penctraverant advertcbat quoniam per que peccavcrat

quis, per hce ct torqucbatur . Unde et in illic (3) qui in vitasua

insensate ct ininste Vixerant per hce que colucrant tormenta

recipi'

cbant.'

Raptores namque et predones ae comun coupliccs ,

et hii qui panpcrcs et amicos dei dum adhuc viverent spoliave

rant, vel per exacciones indebite afflixcrant, ad patibnlaquedam

infernalis , supra(4) hnmanam cstimacionem penalia, rapti violenter suspendcbantur ,

et ibide1'

n torqucbantur ; nee tamen morie

bantnr , sed modo indicibili cruciabantnr Non nulli eciam

qui sub habitu agnino (6)mentem ocenltavcr9.nt leoninam qui

vclnd canes rabidi servos dei per maledictaet obprobi'iaaut verba

turbativa molestaverant , ct confratres suos iniqua persecneionc

rodebantnr . Jbi superbi sepultnra asini in i nferno despceu'

vc

sepeliebantnr et taniqumn cadavere putrida(8)_ignitaproiecti ,obprobrio sempiterno quod 11 nam delebitur ad3icebantnr 9)Et pro gloria temporali et med i s elaeione, qua (ceteros (10)mfiati preire ambicbant tanta penarum mole aÉ pondere premebantnr

, quantum aliqnis premi .posset qui maximamturrcm (1 2)super se haberet . Bibuli vero

.

et crapulosi et qui ventri suoservierant, velnd lupi famelici fame incredibili ac siti intollerabili

afi igebantnr : Cnpicntes guttam mininam eque fr igide pro retri

gerio'

lingwe snc flammarnm incendio aduste rccipcrc , ct nemo

illis dabat Sed et demones teterrimi (1 4) eum situli s ar

dentibus inxtaeos stabant, et potum quendam sulphureum plumbo

li quefaetor similem nimio calore cstuantem per os eorum in

ventrem (l5)p ertusniri fortite‘

i° infi 1ndebant. Luxuribsi quoque et

(1) DFKL erant (2) Job (3) zta K : BP et illi

oetcr i et illis. Subintclligc locis (4) L super (5) JKM erucic

bantur (6) H augnino (7) Esepelliebantur. Jarom .

(8) Isai. 14, 19. M03 DEJKM ct igni ta— (9)F adiciebantnr BDEJK

addici ebantur (10)J ceteris CGH ambiebantnr ACDJKP

turri ta; moe: CK.LP supra (13) Lu c: 15, 16. (14) CGHJKLMdeterrimi (15) AF add eorum

9]

qui in delicas cernem suam enntrierant l ) et in obstinoc ionc

sua perduraverant, a serpentibns devorabantnr a bufonibus (2)igni tis aculeis usque ad viscera. torquebuntnr . Qui carnali ac

terreno amori dedi ti fuerunt‘

utriusque sexus , terrai n infernaleni

pre dolore merdcbant , quoniam eos demones nini inm affligebant .

Nam Spicula ignea habentes , ct estu vchcmentissimo eos inse

quentes , vulneribus sevissimis repleverunt. Sed et socias iii culpa.,socias habuernnt in pena. Supra modum autem cupidi et avariac questuari i male

'

torqncbantur . Nam in fovcis metallis bulli

cntibus 3) plenis balneaba'

ntur , ct exilire cupieutes absque miseriecrdia reinpingebantur . Judicinm du1 issimum hi is qui—'preerantfiebat. Forcioribns autem forcier instabat cruciacio . Et poten

tes ibi potenter tormenta paciebantnr 4) O quis dicere quant,quantum ibi indice

'

s inpii , rectores iniqui , clerici turpis lucri cu

pidi , monachi lascivi , layci violenti , mulicrcs procaces , saltatriccset ambiciose , et diversi quique falsi cristiani penalitatis

’

ha

buere . Et quam miserabiles rugitus ct clamores lamentabiles

dabant (6) itant solavisionic-hnius afl iccio omnem panem mundi

quodammodo excedere videretu'

r . Nam et multitndo nrsorum in

ferndlinm et audaces lcones et novi generis animalia ira plana,ignoteqnc (7 bestie vaporem ignenm: spira11tes, odorem fami proferentes ,

ct horrendaaab oculis sintillas emittentcs morsa

amarissimo eos di]ahiaverunt Tandem multi ex hi is in pu

teum abyssi ,.

de quo fumus .horribilis

,

et fetor intollerabilis exibat

proiciebantnr . Aspectus eorum vclnd ferrum candens ii i modum

favillarum'

cxardebant (ro). (Et demonibus '

reinpingcbantnr . (1 1)Conmenducantes ling

'

was suas prc dolore, ct blasphemabafit de

um (1 2) celi prc doloribns suis et'

vulneribns ,

°

ct (1 3) noncger1mt

penitenciam ex operibus suis (l 4) Vinculis tencbrarum et longe

noctis conpediti, in obscuro ac tenebroso obliVionis velamento te

nebantur . Soni tns descendcns perturbabat (15) eos et persone

tristes apparentes pavorcm eis ineuciebant. Ncc sydernm limpide

(1) P enutriverant C nutri verant BL nntrierant codices et

bufonibus MP et a bnfonibus (3) EFKLM bulicntibus ; mos: Jbalniebantur CP tormenta paciebantur potenter. Sap ient. 6, 6.

7 . 9. (5) L et diversi falsi quoque DK divers i quoque falsi

(6) CPdabant lamentabiles (7) H—ingrloteqnc (8) Sap ient. 11 ,18-19. (9) DK cas laniavc1

‘unt (10) DKLM exardebat

CDHK add Et Jin deum (13) DKet quod EaM qui (14) Ap oc. 16, 10-11. (15) CP contnrbabat

92

fiamme illuminare potcmnt noctem illam horreudum. Unaenim

limmdo illuminabatur lumine, solis autem illis (1) superpositaeratgravis nox ymago tcncbmrum . Jpsi autem sibi creat graviores

tenebris Et fumus tormentorum ipsornm ascensurus e st in

secula seculorum Post hce vox quedam desnper°

quasi toni

trunm audiebatnr , que insultando ct quasi exprobrnndo (4)dicebat : Ubi amt nunc 5) bii qui ab inicio adiebus antiquis mundohuic toto servicrunt desiderio , qui voluptuose viventes

'

variis se

desideriis (6) subdiderunt Eya quid prosunt illis nunc (7) omnia

que tamquam umbra velociter pertransiérunt Quam brevisdelectscio tam longam restem p ost se trahit eterne miserie, O

stulti et vccordcs,ubi nunc (9)Verba illa que cum leticia tanta

et cordis tripudio dicere solebatis : Venite et fruamur bonis que

sunt et utamur creatura tamquam in iuventute celeritcr (l'

o)Quid invent nunc dulcia universa, quibus tam celeritcr perfruifi

estis Siquidem nunc a contrar io (l I)plafigere vobis eonvenit

ct plangcnda exclamare ac (1 2) dicere : Ve Ve nobis ,iam nunc

et inetemum . Ve quia nati cumus nec ultramori valemus. Ve

quia.(13)male torqncmnr nec a tormentis ùmqnam liberabimur .

O quis est qui ista recogitet supplicia, et hec (1 4)nostraad cor

ponat tormenta H cc enim talia s1fl 1t, ut quidquid in mundo hor

ribilc excogitari posset , hi is 00a in erndelitate non vale

ret . O quam felix incoinquinatns, qui post gaudia huius mundi

non abi i t , qui non respexit in vanitates ct insanias falsas

Nos insensati vitam illorum estimabanius insaniam ,ét fincm i]

lorum sine honore. Quomodo conpntati sunt inter filios dei , et

inter electos sors illorum est Ergo erravinins a Via veritatis ,

et iusticie lumen non luxit nobis ,et sol intelligeneie non est

ortns nobis . Lassati sumus in Viainiquitatis et perdicionis , et

ambulavimns vias difli ciles ; viam autem domini ignoravimns . Quid

nobis profi1it superbia Aut quid diviciarum iactaneia contulit

(1) ABJsolum autem illis Eillic autem solis CDKLP solis il

lis autem Sap ient. 17, 2-5. 17. 19-20. (3) Ap oc. 14 , Il .

(4) DK obprobrando (5) CP nunc sunt DK sunt (6) CMPdesideri is se (7) DEGKL nunc illis (8) DGJKM transierunt

(9) Emine sunt M si1nt (10) Sap i ent. 2 , 6. (l l) EM econ

trario (l?) EFJL et (13) quia om CH (1 4) hce Om CHP

Fsol. . 39, 5.

https://www.forgottenbooks.com/join

94

Utinam et de toto tempore illo (1) inutilitcr expenso superessct

nobis vel una hornla tante pene in remedium concessa. Sad heu

sentenciante divina iusticia, preclusaest nobis salutis via, negata

misericordia, spes omnis ablata. dolores et miserie et inetcr

num permansnre angustie in terrahac oblivionis , ubi nullus orde

sed semfi ternus horror inhabitat Quid plura? Nos miser i

ct miserabiles tantum affligimur ct dolon ne de illo ve eterno

nt qualiscumque terminus excogitatus dummodo finitus , es set no

bis solaciosus . Undc posito per impossibile quod esset aliquis

lapis malariaadeo magnns quod ubique eireumfercnciam celi

contingerct 3) et quod aliqua avicula minime quantitatis post

centum milia annos (4) veniens de lapide predicto solummodo

tantum per rostrum suum avellerct quantum es t decima pars

mihi, et iterum post centum miliaannorum curricula sicut prius ,

scilicet unam particulam de deceni ct sic per singulas partes

ita quod in decisacentenis mi libus anni s non plus di ininucretur

unius (5)mili i : en proehdolor nos miseri multum grati essentns ,

qmd post talem longum et plenam conanmmionem tocina lapi

dis finem haberet sentencia nostre eterne dampnaeionis . Sed

heu hce eadem consolacio miserie a divina iustieia penitus est

negata. Huc'

usque miserorum verbaM pnatorum . 6) Tali ter

igitur 6fili flagellabuntur 7 qui hi c a fiagellis filiorum excipillll

tur . DISCIPULUS O index tremende eccc nunc. anima mea

ex hac quoque visione 8)horribili territaet prostrata est, et gc

nna dissoluta, ut vix subsistere possim O deus mens adin

tor meus , 0 my deus avertc obsecro furorem tuum a'

me .

Absit a me hec eterne dampnaeioms‘

scnteueia formidolosa(1 1

Quod si adversas ustinere me oportet fiat voluntas tuahic

in me. Huins a nie li cenciam plenissimàm habcto nec quem

l‘

osunp disoipn1um de cetere in me habebis . Hoc solum facias

ut me a te inetcrnnm s epztrari (1 3)non permittas .

(1) M toto -illdt empore CP illo tempore toto DK tempore illototo (2) Job 10 , 22. (3) DFKattingeret (4) CDFKLI

’

annorum (b) unius om DJK (6) BM add SAPIENCIA(7) F flagellabuntur ibi P ibi flagellabuntur (8) F hac visione

quoque A‘

DK hac visione ; max DEEM terribili (9) DJK possqm

(10) DFKPadd eterne (l l) DJK formidulosà ; moe: C Och si

DKAch'

si (l?) AF me sustinere cportet CDK? me eportet sus;tineto G sustinere oportet (13) ESeparare

95

De gaudiis supercelestibns .

Exurge gloriamea, exurge psalterium ct_cythera; exnrgam

diluenlo l). Fehcitcr prorsus . Ecce nunc psalterium iocundum

addueimns , in cythare suavi tibi (2) psalhmus ; dulcia modulamina

damns , ut omni timore queni pateris prostrato ae dolore pulso

te ab inferis ad superos cum gaudio cxeitemns . Nunc igi tur eon

surge consnrgc. Oculos mcntales attolle , alas desideriorum ex

cute, et tc ad volandnm (4)super pennas ventornm dispone . Leva

oculos tuos ad orientem ,ct respice que tibi demonstrantur

Vide terrain promiSsionis , inmortahtatis l ocum, celestem patriam,

paradysnm voluptatis, et regnum eterne felicitatis . Nimirum in

hoc mundo advena es et peregrinus ,ct ideo tamquam percgre

cònsti tuto properandnin tibi est ad catorum uumerum tam co

piosum , qui tc magno cum desiderio expectant , nt tc dulciter

recipièntes beatis amplexibus secum ecli sèderc faciant (6) incternum . 0 si scire posses quanto 7) affectu

'

tibi iugiter exoptant ,

ut in cclestibns 8) adhuc castris constitutus, ad procellas ct tur

bincs mundi nullatrepidacione movcaris°

sed robustus venator

coram domino exi stens ac belliger miles , sic strennue ac pru

dentcr in cunctis agas , nt nullate moveant prospera

, nulla fran

gant discrimina, nec perten eant adversa: que ipsi tam fortiter ,

tanique (9) fehciter superavernnt, et nunc rccogitant dies illos et

annos affliccionis sue in cordis dulcedine . Et rcvcra, quanto hic

pro nomine salvatoris mai orem (1 O) sustiflueris laborem ,tanto

in eternitate pociorem recipics mercedem . O quanta gloria su

bhmahitur et quam eximio honore extolletur. hic miles, qui a

rage tanto dc pacicncic triumpho constancicque p reconio coram”

patre dilecto in celesti soho angelomm .vallatns ( 1 1)collegioconmendabitnr gloriose. Cm (1 2) quanta gloria putas fulgebitvictorie corona eum labore tanto acquisita Sole cla

'

fius, sydcrc

quoque celesti hmpidins micabnnt vulnera, hvores ct stigmata(1 3)

(1) Psal. (2) A'

BDFKLM suaviter (3) DK pulsatoErepulso (4) BH bie haben t Volendam . Psal. 17 , 11 . (5) B

monstrantnr (6) Ephee. 2 , 6. (7) DEK add cum (8) cor rJterrestribus . Conf. Vi t. B. Fulgcnti i cap . IX . Sulp i t. Sever . Ep ist.III. (9) que om CFP (10) Kmayorcm (l l) vallatns accip e

pm vallate (12) DFK Et (13) DFP et vulnerum stigmata Ket vulneris et stigmata

96

pro nomine meo hic necepta. Porro in illa celesti patria tanta

tibi manet nobilis prosapie amicorum fidissima(1) turbainnumera,nt ceiam ahcnissiinns quisque ipsorum veradileccione propinqnins

t ibi inngatur , atque sincera caritate plus tc diligat, quam quevismate

'

r hic suum dihgat (2) unigenitum . DISCIPULUS : o princeps celes tis curie

, queso dc hac celesti patria adhuc plus digneris disaerare ut et (3) ipsius in me desiderium augeatur e t

… phor confcratur paciencia in adversis . Eya(4) domine my :

Quahter queso est illa regahs aula disposita vel qui cives accivitatis tante municipes ant novernnt ipsi ca que circa una

aguntur , ut tua sonare verbavidentur SAPIENCIA: Jam nunc

elevare elevare consurge, et concito 6)gradu mecum perge ,ct ducam te ad locum quem desiderat anima tua ibique videbis divinorum mirabiliumprofundissimamist eria. Ecce (7 supra

oetavain speram que longe plus quam ccncies mihes maior (8)est omni terra, est quoddam adhuc aloins celum

,quod vocatur

cmpircum 9) ob eximiam sui (10) luminositatem sic dictum .

Uniforme, i nmobile, luminositatis perfecte, et eapacitatis inmensc .

Et (l l)hoc est illa mgulis aula curia celestis Spirituum beato

rum ubi -me simul laudant astra matutina et iubilant omnes

filii dei Jbi sedes celestes ac throni luminosi positi sunt

de quibus ille infehx numerus spirituum mahgnorum eorrucns

electornm n umero reparandns erit. Vide nunc civitatem illam

gloriosam atque subhmen ,cx auro

'

gcmmisque mirabihter'

ruti

lautem ,de cuius port_is odor nimium recreativns emanat. Platee

eius eonstrate sunt euro purissimo ,tamquam vitro perlucido

°

fundata est in saphyris. Jaspidis (1 3) propugnacula ibi pervirescunt . Jpsa vivis ex lapidibus est construeta, floribus constrata,

marg'

aritis (1 4) lneentibîis perornata‘

. O amc1fitas cunctis ammi

randa. Sed quid diucius te protraham Tu ipsemet nunc palam

a8pice coulis tuis , ct vide cai npnm latissimum decorc venushs

simum sydcrearnm mansionum,cunctorum gaudiornm gcncribus

(1 AM fideliss ima (2) DEFJK diligit (3) D ct ut J ut“

ceiam CKM ut (4) CGI] Ey (5) BCDFHKP scmcl tantumhabent elevare . Isaf. (6) K conce ito (7) DK Et eccc

CH Et (8) K mayor (9) ABCL empyrenm DEJK empirium

H enp7

hyreum (19) DK suam (1 1) Et om CDKP (l?) Job38 , (1 3) E Jaspis ; mea: H prop1ingnaeula. Isaf. —12 .

Ap oc. 21, Ì8-21 . (14) K mergariti s

97

adornatnm . Eya(1) qusha. Hi c vcmahs ameni tes , autumpna,lis

fccundi tas ,serenitas cstivahs ,

iocunditas nupeiahs. Hi c vallisgaudiosa, Visio amorosa. Hic celestes armonie personant, divinefigellc (2) intonant, voces iubilose decantant. Hic letabundaplau

dunt agmina, ae letis se miscent blandamodulaminachoris . Hic

choree (3)virginum cms itantes post dominum . Hi c una vox lc

tancium, ct unus ardor cordium . Dc]ebtabilinm copia, optabili'

um

aifiuencia. Hic nulla assunt tristia, sed leta universa. Hi c gau

diornm novi tec ,'

ct eternasecuritas. Eya(4)gaudia. Nunc eorumdulci gustu totns in amorem celestem rcs

'

olntus,circumfer oculos

tnos, et 5) contemplare multitudinem hanc innumeram,et ani

madvcrte quahter de fontah principio ; ore sitibundo bibentes

inebriantnr : Quahter speculum illud divinissimum in quo omnia.

relucent, intuendo iocundantur . Mirantur nec deficinnt, fruuntur

nec fastidinnt, quo fm i magis sicinnt. Adhnc propins accedens,ansculta quahter reginavirginum quam summo veneraris afi

‘

ectu ,

privilegio (6) singulari honoris et glorie (7) transcendit culmeu or

dinnm ,innixa prc teneritudine super dilectum inter areolas

aromatnm , circumdata fioribns rosarum ct lyhis conValhum

Cem e quomodo eius eximia pulchritudo iocnndi tatcm tribuit, et

cunctos in ammiracionem suspendit. Nunc quoque occurrat aspectus deheiosus diu ex intimis visceribus desidératus . Vide quomodomater clemencie et pictatis mater miseraci onum domini , illos

suos miscricordes oculos tam clementer ad te et cunctospecca

tores rctortos habet, et quam inperiose et p otenter omnibus in

perat , (10)mise10s defendi t, et reos’

reconsihat. Post hce intel

hgencie oculos ad angehcam naturam eonvertens vide quahtersupremi angeli dc ordine seraphyn , et anime eiusdem ehori di

vino amore fiagrantcs fervide et‘

indechnabiliter sursum vclnd

ardens fiamma in deum moventnr : Quahter ordo cherubyn ple

nitudinem divini luminis suseipientcs, copiose in ahos difi'

undnnt :

Throni et eorum conphccs suaviter in deo , et deus in cis rc

qui escit. Postea quahter secundaierarehia(Il)illuminatnr apri

(1) G Ey (2) K figille B fiche CJLP vigelle AF v ielle

(3) EKL corea (4) Eadd qualia (5) et om BF (6) BG

previ1egio ; mox ABGM singularis (7) DJK gracie (8) Badd

suum. Cant. 8, 5. Max DJKMaureclas (9) Econvalinm(19) DEKadd omnes (1 1) Eycrarchia C iherarcia

7

98

ma, (1) et quomodo determinantur ad actus partic1dares . Ach

respice dilecte, quam pulehcrrime et nobilissimc hce tam innu

mera multitudo ordinata est et quanta mail:0rum diversitatc

delcctacionis . Adhnc conversus vide quahter sancti apostoh c t

amici mei precipui eum summo honore in iudiciariares ident po

testate, et quahter martires rutilant (2) roseo colore, confessores

radiant igneo fulgore, virginesque emicant niveo candore : Tota

deniqne (3) celestis frequencia quomodo divina afilnit dulcedinerepletnr iocundi tate . H cc celestia. agminasimu] innctacum inef

fabih duccntes choros (4) leticia coram throno sua depromunt

modulamina. Egredicns inde fiuminis inpetus mentes ip sornm

inebriat voluptate , ora replet iocundi tate . O quam fehx civi tas ,

ubi ingis sohempnitas ; ct quam iocunda curia que cure pror

sus (6)bescia. Beati proinde et fehccs, qui ad tantum conviviuminvitati (7) sunt, qui tah consorcio elcccione divina interes se me

ruernnt. Sane in hanc celestem patriam regionem gloriosem (8)fidelis sponsa sine fine regnatnra feheiter perdueetur corpore

tandem vestienda glorioso . Coronam habchi t in capite aurcam

ct dcsuper coronam aureolam DISCIPULUS : Dic queso pia

dulcedo, qui d sit coronaaurea, quid ve (10)aureola. SAPIENCIA :

Per coronam anrcam‘

premium intellige essenciale ; per aureolam

vero premium accipe (1 1)accidentale. Accidentale premium est

quoddam gaudium dc operibus a se factis, que habent racionem

victorie excellentis velnti martirnm triumphus gloriosus . Doc

torum c‘

eiam ac virginum de dyabolo (1 2) seu carne propriaex

cellens triumphus . Premium vero csseneialc consistit in perfects

cbniunccione anime cum deo in quantum'

cò perfecte fruitnrnt viso et amato perfecte . Anime namque desiderium infinitum

numquam saeiabitur ad plenum ,nisi fuerit abysso divinitatis ah

s‘

olntc inmcrsum . Sicque in ilhus summe trini tatis ae simphcis

sime nni tatis perfectafruicionc tandem conplete beatificabitnr (i

Et quanto nunc perfeccius temporahacunetarehquerit tanto

(1) p lura hic auctor ip se practerm isz'

sse v idetur . HK

rutnlai1t (3) F Totaque deniqne CPTotaque (4) JP choreas

(5) Psal. 45, 5. (6) DFK ad est C convitati (8)CP

gloriosam regionem (9) Exod. 25, 25. (10) F vero

°

(1 1) CP

intellîge prem ium AF premium M accipe (l?) HK dyabnlo

(13) D beatifieatur (14) BJK relinquerit G rehnqnit

99

liberius ad contemplacionem spiritualinm consnrgit. Et quanto

plus se actibus mancipaverit spirituahbns , tanto ilhc feheins ab

sorbcbitur (1) in abyssum divinissime claritatis et

co spiritus efficictur,ita ut hoc quod deus est per naturam ,

ip

sa het (3)per graciam. O quam fehx anima, que cctibus ange

hcis societa, que Cristi h ectare saciata

,queque (4) summe trini

tatis beatis amplexibus dulciter et inseparabihtcr inherendo fuerit

coniuncta. O inefi‘

abihs pansacio, admirabilisque rcqui ecionis (5)huins suavissima dulcedo. Tu vero e terne sa

'

piencic discipulus,mentis iam in excessu positus, vclnd alter Benyamyn (6)adolescentnlns refrigera pauliSper cor tribulatnm in hac quictissimn.

pansacionc huius iocundissimc societatis , quam nunc coram te

cernis. Perpende quam splendides habent facies ques obprobri0rum ct irrisionum inpiorum urgebat insaniaetmolestiavexabat 7

Extolle cor iocundum cum voce gratulabnnda, et bos cic cun e

huins celestis et domesticos dei velnd alonge salutando allequere

ct dic in voce (8) Ubi nunc obprobriaexprobrahcium que quondam cccidenmt super vos Ub i capita inchnata, ocnh demissi

que gravitatem cordis vestri ostendcbant Ubi ques o interiorescordis inordentes angustie (10) Ubi gemitus ct lacrime Ubi

facies palhda(1 ac macie confects propter millepericula Pau

pcrtas ct egestas ct omnis defectns quo devenit (1 2) Quomodosilnit vox illamiserabilis , qua gemendo di cere solebatis : 0 my

deus quantum pacior, quam diu crucior examinor (1 3) ct ami

gor . Ub i nunc omnes qui Vos despieicbant, qui tribù1abant, quilabores vestros tnlerunt (14) ct ad amaritudinem vitam Vestram

perdueebant? Non andi tur plus vox adhortancinm (15)ad pugnam ct diccnd um-z Virihter agite et pugnate cum hoste et (16)mundo ct carne. Jtemqne : Sumite sentum

,arripi

'

tc chpeum , po

(1) CDJKPabsorbetur AM caritatis (3) E°

1psa fiat DK

ipse fiat M°

ipse efiìciatur (4) A que ct DJK que (5) CDKrccreacionis (6) K Veniamiri ; max DKaddoleseentulus. Psal. 67,28. (7) DK quas (i ta ct L) obprobrinm et irrisioncs inpiorum

nrgebant insania et molestia vexabant (8)AF in voce exultacionis

L in voce leticic P in voce cordis D viva voce sic K una voce

sic . Eceli. 39, 17. (9) BDGJKL d1missi ; moe: C qui— (IO) CDKPangustic mordentes (1 1 ) M palida; max ABP et (l?) BDKdevenernnt F

J

devcnerit (13) HP exanimor (14) Etullernnt.Sap ient. 5, 1 . (15) M adortancium (16) ct om CDFKP

100

htc (1) lanceas , manete in castris . Nocte et die armati este ta,sueeineti (2) lumbos ves tros in veritate . Nec auditur plus hce

vox occulte (3) exhortacionis , quam intra(4) vosmetipsos temporevisitacionis gracie habere solcbatis dicentes : Nunc prepara ani

mam tuam ad temptacionem, ut cum spiritualis leticiaabscedat

tristicia inordim ta non absorbeat Non auditur plus hce vox

quondam vobis asweta(7 0 my deus ut quid derehquisti (8)me Qnare obhtus es mei et quare contristatus incedo dum

affligit mc inimicus (9) Quin pocius dulciter resonare audio (10)in cordibus vestris hanc vocem iocunditatis et leticic dicentem

Venite bcncdicti patrie mei , percipite regnum quod vobis paratnm es t ab origine mundi Ubi sunt nunc omnes tribulaciones

ct adversitates , angustie et miserie, et cunetamalaque in mundo

passi estis ? O deus quam veloci ter cuneta illa prctericrnnt

ct sic sunt tamquamea que numquam fuerunt. Miram in mo

dum cito conpm crunt et cito disparuer1mt. 0 my deus pi issime ,

valde a

fihis hominum . Eya vos Ecce ve

nit hora ut iam non plus fngiatis ut (1 3)abseondamini in angu

hs, induti Vihbus tamquam humihs ct abiecti , omnique honore

indig1fi , et velnd obprobrinm hominum et abieccio plebis . Tanta

namque gloria et honore estis coronati, tanta dignitate et ex

cellencia subhmati . inetcrnnm et ultra ut vestrum prcconium

nullus sensus queat estimare , nulla suffieiat hngwa enarrare.

° O

vos celestes principes, 0 nobilissimi reges et inperatores , O fili idei excelsi , divine consortes nature quam inmensa hylaritatcfacies vestre videntur perfuse. Cordavestraquam copiose et super

eminenter cernuntnr supereffincre pre exultacionc.

‘Serta defertisaurea inefi

'

abiliter micancia. Facie chom sci , indumento splendidi ,

cantu iocundi sertis redimiti . O quam dulciter int0nant,voces

vestre dulcìsone (15) cum graciarum accione dicentes : Eya, Be

nedi ccio ct chir itas et sapiencia et graciarum accio, honor virtus

et fortitudo in secula seculorum (16) ci cuius bcnignitatc pro

(1 ) BK tollitc. Jerem. 46. 4 DJK succingite. Ephes. 6,14 . (3) EH oculte (4) ACDEFKP inter (5) DFGKL abcedat

(6) M 0b801'b00t. 007° I], 2, 7 . (7) i ta BGH ; JL asueta ce.

te r i assueta (8) K dehnquisti (9) Psal. 41 , 10. (10) BPanditia (1 1) Mattia 25, 34 . (12) DK transicrnnt (13) CDFKnec M et (14) Petr . Il , 1, 4. (15) J dulclssone (16) Ap oc. 7, 12 .

https://www.forgottenbooks.com/join

l02

Determinacio quarundam obieccionum que in precedentibus

Fehcem cane hnnc locum perhenne (1) beatitudinis oculo pu

rissime contemplacionic ideo tibi moustratum noveris non ut

ibi dem pro nunc remanere debees, sed ut in omni col]uctaeionc

et adversitatc sciac tc huc convertcre et cuneta tibi adverse

toherabilinc poesie sustinere, et ut querulocis inpugnetoribuc (2)respondere valceadicentibus : Quare viainpiorum prosperatur (3)et cur deus in hoc mundo solcat suos castigare dilectos. Jtem

que ut respondeam querimonie tue, quem pridem (4) tam flebi

htcr proposuisti contrame dicens quod videhcet propter arti

tudincm (5) vie que dncit ad vitam multi inter eos quos cum

magno labore et dolore domino acquisisce gaudébas retrorsum

abiissent Nam ci diligencius inspiciac, inveniec proeuldubio

quia rec hce nimium con'

c eta ect ; nec tibi .soh hoc 7)accidissc ,sed ct canctiecimic quibusq11c patribus manifestissimnm (8) est.Numquid omnes perstitcrunt qui per verbamea et apostolorum

erediderunt Vel nnmquid hac cx causa(9)Paulus vas eleccionis

ct doctor gencinm in venum se cucurrisse ct laborasse conque

ritur Quinymmo strennuissime diccnrrens , ubique cum tanto la

bore ct.

sollici tndine cwangehnm latissimc gentibus prcdi cavit

epistolari .misit et tamquam nutri x fihoc suos fovit ac nomen

Jhesu coram gentibus et rcgibus portevit et fihis Jsrat (1 O)Sed quid Ubi sunt nunc (1 l )Ephesi i et Galathe atque Chorinthii

,

‘

propter quos se tantum laborasse, ct plagie ec mortibuc se

frequenter exposnisse gloriabetur? Ant nnmquid Paulus et 1 2)eetcri apostoli atque doctores ideo e prediceeione ct animerum

destitcrnnt salute cum percepernnt hhos suos recalcitresse ,et

a pseudo apostt preventos esse? Ant nnmquid pr0pteree (1 3)segniuc egemnt Neqnaqnem . Sed ubique verbum dei disseminantes, et quod in se est facientes fructnm inde proventnrnm

(1) DMPperhennis ACF inpugnacionibne (3) Jeram.12,(4) G pridie (5) ACDFL amaritudinem (6) BEM abisscnt

(7) CEHPhec (8) Amanifeetnm (9) CDP cx hac cense

(10) ADF et fili ic Jsrahel portavi t nunc om CP (153) CPac ; moe

° CFP et doctores (13) Bpropteria; moe: H scngnins

103

divine ordineeioni ac voluntati conmiscrunt. Unde habes in ec

tibne apostolornm : Et credider1mt inquit omnes quotqnot erant

preordinati ed vitam cternam l). Sic nimirnm ct n'

etnre segex

arbores frondibuc ae 2) fioribus ornare conswevit , ut interdum

fiorum tempore nec fohnm qui dem in arborc quovis (3)apparcat,sed tota fioribns honnste videatur ; pulchrisqnc coloribus ac gratisodoribus redolere scnciatnr . Sed cum ed eXpectatem fn ictnnm

prodnccionem ventum fuerit,e plerisque arboribns hoc quod se

pulchre ostenderat definit et perit nt millesimapers vix me

ncrc (5) eognoscatnr . Sed ct prudens peterfemihas ,multas ha

bcns in orto arbores , propter easnm unius veh plurinm, aplen

taeionc nova(6) non desistit, sed ubi arbor una 7) ceciderit, ahem

subrogare fcstinahit. Jgnoras quod hgnnm habet spem ; si prc

cisnm fuerit , rursum virescit , et rami eius pnllnlant (8) Sed

et scpcies in die cadit instus et rcsnrgit. Stat sentencie eius

inviolabilis 9) qui di eit : Novit dominus qui sunt eius Sed

quis cognovit 1 l) sensum domini ant quis mortahnm potcrit

scire qui sint (1 2) dempnandi vel qui eternaliter corcneridi

maxime ex frequenti mntecionc hbcrc Voluntatis Videas hnnc

de rcclusorim veluti de Cristi consorcio, eversum (1 3) e summo

bono m ere in infernum eternalitcr dampnandnm ; i llum“

autem.

exire dc prostibulo corde contrito , et'

angclorum iungi collegio

eternahter salvandnm . Proinde inhifi’erenter omnibus sermo ca

lutis est inpendendus Nam quo minime credis . gurgite

piscis erit. Jdcoqnc ubique tibi pendeet hamus . Siquidem ad

multas lupa tendit (15) cm predetnr ut unam . Gloriose con

sumeto cursu certeminis in gendie domini cui intrebit qui

centum mihbns predicans vel unam animam lncretam domino

suo reportaverit. Nec *ideo minus gloriose si nullem dummo

do fidehtcr pro quod faciendum est pro sa

lute . Nempe miles strennnus in certamine conmehdatnr si

constanter ct legittime certevcrit (1 eciam si domino suo

(1) Act. 13, 48. (2) ADM et (3) ACDP quavis (4)AGM

perht (5) J vix permanere A permanere vix CPmencre vix

(6) nova om DMP (7) ADF una arbor (8) Epululent. Job14, 7 . (9) DJM inmobilis (10) Tim . II 2 , 19. (1 1) DFnovit CP cognoscit. Rom. 11 , 34. (12) BD sunt (1 3) AEHadversum (14) DP inpendendus ect CGHL inpendenduc (15)Atetendit (16) ACFPadd suo (1 7) Tim. II, 2, 5.

104

habere coronam iusti cie gloriabatur (l ), non minus quam si om

nes hii quos converteret, in vera fide et unitate matris ecclesi a

persti ti scent. Nam nulli dubium hoc quod (2) expa i. cin quoque

in hoc casu docet , quia non numquam doctoris animu plus af

fiigitnr labore ct dolore , ubi se inaniter putat laboracse , quam

ubi fructuose se estimaverit egisse . .In isto namque gaudens con

placet sibi in domino ; in iho autem dolens°

anima sua ad seip

sum conturbatur (3) et insuper toxicatis invidorum iacuhs vul

neratnr . Moyses qui e domino assumptuc et eleetuc fui t, ut po

pulum enum de terraEgipti cduceret in terrai n promissionis

quot putac mihe fuerunt hi i (4) quos eduxit ? Et eccc de hiis duo

soh pervenerunt, ceteri peri erunt. Gedeon quem spiritus domini

indnerat (5)nt populum suum aMadyani tis hberaret, multoc ad

se socios elcgeret, ut contra eospngnaret ; nutuquc domini apud

aquae probati , tot mihe reiceti atque reversi sunt, et soh tre

centi viri qui rcmanccnint cum eo certamini se dentes hoctec

vicerunt. Ysey multos elegantes habuit hhos ; colus David i n re

gem ehgitur . Sic multi 6) reges indayci popuh , inter quos cm

nes soli tres excelsa ebstulerunt. Sic igitur per singula dicem

rendo , inventes te errasse , dum ordinem universi pulcherrimum ,

et non nisi e divine sapiencia institntnm , in gcneracione ct cor

rupcione et hbertetis arbitrii ficxibili tate ad tuam voluntatem

retorquere voluisti . Proinde de cetero dihgenter cave, ne in fn

twum pusillo animo fies , sicut tune cum tuos confraetos pedes

et propter laborem vie infiatos omnium eonditori sursum por

rexisti , et cnr laborem et dolorem tuum non respieeret inpacienti

animo ostendisti , co quod quondam 7 oviculem per te a fauci

bnc inimici ereptem, rursum reci divare permisit, et (8) quod non

pocius ipsam dè hoc mundo in sah eto adhuc proposito ex isten

tem migrare fecit , neque te ee seipsmn de co qui eidem ruine

oceas ioncm dedcrat statim Vindicavit . Sed pocius cogitebic quantum ego leborevi , cum genus humanum redami , ct tamen apud

multos perum profeci . Unde et tune quedam celesti illuminecione,

cum turbato animo me ergueres , tele divinnm simphciteti tue

habuisti respeusum : Snfficit di scipulo si sit sicut magister eius

(1) Tim . II, 4 , 8. (2) AGEM add et (3) Psal . 41 , 7 .

(4) hi] om ABDF (5) Judie. 6, 34 . (9) supp le fuerunt

(7) BGJLM quaedam (8) CHMP eo (9) Mo tth. 10, 25.

105

Si inquiens cormonem meme non servaver1mt l ) nec vestrum

servabnnt. Recole quod in cclestibns castrie lapides vivos honore

et glorie precipnos, non nisi tunsionibus (2) precsnris multiph

citer expohtos vidi sti . Sed fortascis occulte cogitacione predi ctis

obviat e contendis, esserens ahtcr fuisse olym ,atque ahtcr nunc,

eo quod in hiis extremis temporibus caritas pene refii gui t ct

quod prophete sancti mortui sunt mireculaquoque pro magna

parte cessaver1mt et quod multiplicate sint (5)male in terra.

Fideles quoque diversi perverse viventes, propter multes retra

hentcs difficihores sint 6)ad convertendum , prochviorec vero ed

recidivend1im ; ideoqnc a tali fructificecione cessandum esse

Ad quod ego Quanto epprepinquante iam mundi (8) termino homines periculosins deficinnt et deterioie ntur tanto plus indige

rent nt ferventi ahqne doetrine et greciarenovarentnr . Et quantodempnabihns prophete sancti et amici dei obicrunt, felsiqne -

pro

phete loco comm‘

snrrexernnt, tentomagis necessarium esset fer

vide docere , ct pro veritate iam dormitente animam pencrc. Fa]

sos autem pr0phetas appello, omnes hoc qui quod verbo dicunt,facto contradimmt, sicut bi i qui decent evar iciem fugicndem ,

ct

ipsi pecuniam totis siciunt viseeribus : Qui element gloriam mundi

spem cndem , et ipsi toto conaminc vanes quernnt honores atquepromocioncs : Qui dogmatizant (9) curiose abieicnda et sim; 1hcia

es'

sc seetande ipsi vere curiositeti excessive deserviuntrEt nt

de ali is teccem , Vidces plcrosque tantam quercrc in vestibns cul

turem ,

°

qnas sancti pefi cc ad simphcitetis ec 10)‘

innocencie sig

num ferre suis posteris'

mendever1mt, ut non minus quem secu

laric pompe (l l )ymaginem preferre Videantnr . Videes hune panno

preciosissime steletui'

n incedere ct ruges p'

cr scapulas descen

dentes habere ee pheas centnphcatas eircnmiecentes portare

nt quas i toga phylosophi ca indutus et vclnd cimihtndo templi

circumornatns procedere videatur . Ahu1°

n vero cyrothccas (1 2)ha

bentem in manibnc et calcios strictes atque roctratos et quasiad seltendum aptos in pedibus . Quosdem autem portantes tu

(1) CL scrvaverint ; m ex A quomodo vestrum (9) i taFHJLMP

ester i tensionibns ; moe: CDMP ct pressnrls (3) GHP sint

(4) ACH cessaverint (5) CDM sunt (6) BD sunt (7) DFM

cessandum ect J cessandum ; mea.° BF Ad que (8) Emundi iamADJmundi (9) CL decmatizant (10) CJP et (1 1) H p0npe

(l?) CP cyrotecas BEFH clrotecas LM eirothccas D chyrotcces

106

nicac , novitatc qusdam dissoluta(1) in forma ct figuramodo

seculari deformatus. Manicas sciscas et adeo strictes , ut brachia

dependentes, zones sericeas (2) fulgentes et cetera similia que

levitatem et dissolucionem ostendnnt, volentec per hoc (3)placeremulicrcnlis, et disphcent deo et ecclesiarum prelatic, omnibusque

utriusque sexus hominibuc honestis. Quid putac cogitabnnt, hiiad quos tales prophete pro eorum inctruccione mittuntur , cum

eos viderint,non Venientes in caccia velnd antiqui prophete fe

cernnt, sed cum scandalis et efi'

endicnlis multis Spernendi nti

qne erunt dieeturque eis illud proverbium : Medice cura teip

sum . Cuius enim vita despicitur ait quidem , consequens est nt

et doetrine des picietnr 4) O quot detraccienes et subsannacio

nes ac irrisiones habebunt hii eb hiis qui foris sunt. O quoeienset quanti deridebnnt illes. Nec inmerito. Prefecto namque res

hce digne est rien. Em besce Sydon ait mare Dicctnr que

q11c eis (6)hoc quod dixit demon cuidam monache , qui tempts

batur de longo pallio portando; quod cum habere non posset

mattapre palho indnebatnr . At 7) dyaboluc cedensretro super (8)candem mette quam post se trahebat, dixit fratri :

'

O monache,si plus pesées, u tique et (9) plus faceres . Nenne merito excuse

cion‘

cm prcferrc (10) possnnt deheti cui , hii qui—pro regno tem

porah eontendunt dum°

hce et similia eciam in peuperibus et

ebiectis m1mdi,huius (1 1 ) homini buc tam crcbre sine omni tergi

versacione fieri conspicinnt Mirnm non est si htigant ilh infe

heiter et contend ese pr°

e inperio, dum tanta hs est de peupere

regno. Quod si hce cufi ositetis ebus io in sehs esset cubdi tis,

faciline morbo tam contagioso remedium adhiberetnr . Nuncantem et

'

multi qui ceteris (1 2) verbo et exemple preire deberent,

et quorum vestes et mores pro rehgiositete ahos ergucre debe

rent, hoc idem facere

, ymno quod dempnebihus est, hoc ipsumdefendere non vcrentnr . H oc enim quod arrogancie vel curio

(1) EJLM dissolutes (2) FM sericies D sericas (3) DFLhce (4) DM doetrine eius decpicietur CJP eius doetrine despicia

tur (Jcondempnetnr AEcontempnetnr) L doetrine decpicie tur ipsiuc (5) Isai . 23, 4 . (6)A D icctnr cis quoque BCDJD iceturquc

eis G D icctnr quoque (7)CDEJLPAc (8) CDFGJP supra

(9),et om CDP (10) id es t p metcnder e. CDGLPproferta

(1 1) ADM huius mundi (12) P ceteros

107

sitatis est, honestas vel utilites esse ab ipsis vana racione eon

tenditnr , dum hoc vel gratis detur vel diu durare probatnr . Sed

proehdolor hce (1) est prudencia secularis, sapiencie enimehs vel

dyabohce dum utilites temporalis bono prcfertnr spit ituah .

Quid igitur faciet pusillus grex’ vascula infirmiore sexus seih

cet (3) feminens , cum viderint vi riles animes ed tales nngas dc

duetos Utique dum cetus pastorum 4) per abrupte grediturnecesse ect 5)

'

in prccipicium grex seqnatur . Antiqui tns non se

lum fiebant exhorteciones (6) de necessariis ad salutem, sed toto

posse opera supercrogad oni s extollebantnr ; et hce pictatis exer

cicia fidehbus'

swadebantnr , tamquam ea per que saluti neces

serie comodius ecqnirebantur , et acquisitaconservebentnrl Nuncvero plcriquc 7) taha silencio transeunt

, timentes ne si hngwa

ehud quam vita‘

sonarct nettm inhonestatis incurrcren‘

t. Et

quod dempnabilius est, non solum enim (8) hce admodum utilia

obmi ttunt , sed et eafacientibus ee swedentibns molestias quas

possunt inferrc non

°

desistunt. Sie Jheremias sanctus eversionem

Jsrahel propter peecetn popuh in proximo futuram predieenc

dum kethenam hgneam insen domini cis ebtnlisset 9) ut feci

hus ecc ed penitenciam movere posse‘

t, falsi prophete obstiternnt,

ct eum multis afi cicntcs iniuriis , kathenas hgncas confregcrunt,dicentes : Pax Pax. Et non erat pax Nonne de hoc optime

prophetavit qui di ccbat : Qui minimanegligit, pe1detim definit (1—1)Et . hnnc fiebilem defectum inveniec non soluìh in hi is qui vclndaquile ceteris in cogni cione alcius volesse cògnosc1mtur (1 2), sedet verissime in vitule tipico , quod (1 3) se speeietcnns humilcm

'

et servilem personam estendere conswcverat. Copiosissime autem

in leone , qui rngitn et cla1horibus enres eatulorum suoruni in

plcre dicitur in eorum susciteèione . Quartum autemanimalmistice acceptum , scihcct homo ,

diutina iam defcccione in tantum

infim atum est, ut de ce iam quesi decperatnm esse nullus du

bitct : qui tem manifeste videt quod sibi ilheita heeant (amata;et absque timore embulct post cordis cui desideria. Cetere quo

(1) CM hoc (2) Jae. 3, 15. (3) AEvidelicet (4) BEFceene pester (5) DGJLM necesse est nt Bnecesse (6) Eexortaeionec (7) Eplurimique (8) CL non enim solum DJP

non solum (9 Eobtulliccct (10) Jer em. 27.

Eceli . 19, 1 . (12) Ap oc. 4, 7. (13) D ee quod BLPqui

108

deere tam studiose quam periculose incipiunt, nt iam proehdo

lor vix sit locus difiugiendi , eum appropinquante mundi terminoinimicus homo rethe suum expandere et zizania(1) seminare uimis fes tinet. Beati prcrsns mortui qui iam in domino mortui

sunt Reeole factum notabile quod accidit cuidam ex predi c

tis. Qui dum in prophetando, vel exhortecionem salutarem he

minibus faciende exclamaeionem feceret non modi cam de hoc

seihcet quod caritas et afi‘

ectùs hominum multorum ad deum et

cunctos eius defecisset, ct quod Cristus snem Mariam Magdele

nam ultra in mundo non invc°

niret, que 3) sibi tot obsequiafa

ca'

et nt olym : quomodo post conpletum sermonem quodam do

mieclla ipsum ediit, eique quasi substomechando dixit : O frater ,si Maria nunc sicut

°

olym inveniret suum Cristum ,utique Cristus

nunc quoque sicut olym inveniret suam Mariam : Jntendens quod

si qui dem , de prophetic predictis, esscnt sicut deberent adhuc

assent qui eos eum omni deveeione suscipcrent.

Porro dum hanc puram veritatem que viciapalpare non no

vit, sermonc quidem temperato sed admodum constanter in me

dinm 4)profero, video tc mente consternetum,timentcm ne forte

hoc quod (5) tecum secreto confero dum ad aurea eorum qui

taha egnnt pervenerint neghgantur, ent certe minus gratan

ter °

rccipientur H oc est . ergo quod dispheet. Hoc est quod

te reprehcnsibilem reddit quia te nimis timidnm esse video in

hiis que multorum ad salutem esse cognosce . Quid enim? Jhe

rcmies non es,sanctificatus in utero non es, prophete non es

8611 quid H ome peccator et ermenterins velli eens sichomoros

Vernmmamcn m issus eb co a quo et ilh quod et nomen

et professie tue ettcstatur , e summe vicario , Jhesu Cristo (1 l)confirmeta. Quere formidas

.Et si venis ac (1 2) di ssolutis dis

phecbis, tamen multis qui in !evitate animi non ambulant , ced

sec1mdnm sanctorum institute petrum hones te conversantnr ac

seipsos ct multes ahos deo luerentnr , placebis . An queris ad

(1) D ziseniem L zyzaniam (2) Ap ec. 14, 13 . (3) ACEMI’

qui ; mex A exeqnia (4) Amedio )A hec que ; moe: DGJLP

secrete (9) CDEMP perveneri t ; mex M negligat‘

ur P negligenter

L negligent (7) BMP recipìetur L recipient (8) Jer em . 1 , 5.

Amos (10) DM ille AEHP CristiDEL et Batqn

°

c

https://www.forgottenbooks.com/join

1 10

cedencia quid recpondeam omnino non habeo, nisi quod digitum

ori meo superpono et inperfectum meum tue benignissime vo

re1'

1e de tua grecia quod stalti cimt et insipientcr loqucntibus

similes , qui amorem tuum pred osissimnm et amorem mundi (1)vaniscimnm ad invicem conpararc temptant. Nam vclnd igno

biles in‘

centibus es se pro deheiis conputant cum et recio

eorum vana sit, eo quod ex multi tudine , tah econtrario hune

ceîhcet mundum dihgcncinm amorem ipsius approbarc et ex

paucitat_e tibi amore perfecto iunctorum amorem tuum inprobare

nituntur . Prechdolor ceci sunt ct ducec cecorum Magic enim

ex hoc appositum quam propositum facihter probatnr , dum eon

stat multitudinem non racione regi sed magie afi‘

ectu duci in

ordiuate . Errasse proinde me nimium cognosce et cordis eum

dolore meipsum accuso, eo quod minime queque (5) laboris exer

cicia pro salute proximi facta multum ponderavi et quod taminpaciens fui in adversis . O quam micericorditer pan is cum hic

adverse tribnis ,et quam severe irasceric cum semper prospere.

elargir is . Amabilis valde est 6) tue paterna correpeio . Quem

enim diligis cerripis , et ques i petri 7 m fiho eonplacct tibi .

Nuhus conqueretnr quod tuorum obhtus sis tribulatorum. Quin

pocius obhvione eterna horum obhtus es (8) quibus nunc ed mo

dicum parcis bone quedem modica eorum remunerando ,sed

eos inetcrnnm dammare vis eorum male opere sine fine pu

niende . Dignnm igitur valde estimo, nt hic edversitate continuapremantur , ques tanti s mieeriis carere ct tam inmensam gloriam

possidcre decrevisti .

(1) Abbino r eliqua hu ius cap i tu li usque ad sequen tis cap i tuli

verba v idebatur conplacnit des ideran tur in cod ice E. (2 Job

30, 7. (3 econtrario,in libr is FGM om ipsum , in BDJL infer ius

ante ex legi tur . (4) Mgtth. 15, 14 . (5) BHJquoque (6) ABJ

est valde ; m ex FJM correccio (7) DFJM pater ; mex JL conpleccc sibi . Pr ev. 3

,12 . (8) Ose. I

,6.

1 1 1

Quam utile sit serve dei in hoc mundo multas sustinere

tribulaciones .

Capittulum tcrcium deeimnm .

Consolamini censolemini populc mens, dicit deus vester (l).Animus quidem (2) spiri tuahter egrotus mnndenisqne varietati

bns (3)plus quam oportuit subiectns dmn neetem edversitatic

post diem incurrisset prosperitetis remedi orum obhtus premis

sornm cepit rursus anxieri et corde mestissimo animam suam

coram deo efiundere, ct que passus fueret adverse , quodam af

fectn conpassivo (5) tamquam carbones desolatorios 6) corde ignito ed memoriam revocare et lacrimae cfiimdere vehementes .

Cum autem discipulus sapiencie 11011 haberet ed manus unde

spiritum in edver'

sis pro Cristo laborentcm refoverct : Ecce ci

desideranti et suspiranti iuvenis° quidem pnlcherrimus in visione

astitit, qui sibi instrumentum q'

noddam mus icale quod psalteriumdicitur cruce signet11m ed manus porrexit mentemqne eius

iterato sentenci is spirituahbùs fecnndavit, preeipiens nt iocunde

et sepienter psalleret, et corde tristiaseu 7 mcrencie in domino

deo,suo letifieeret. Sed et multi vari is anime langworibus ae

ceteris incemodis laborantes ci propins assistentes 8) ed sole

oium laboris cui hoc eb ec fieri humihter supphcebent. Quiaccepte dc mann eine psalterio, ed s e redi ens

,et propositum

intelligens , coram suo egroto carmine assumpto adietepr0phetico sie exorsns est : Consolamini eonsolemini popnlc meus , di cit

deus vester . Cumque 9)hce et simihe consolaciouis verba ad

lenicndum (10) dolorem animi mcrentis depromerct nol1ii t con

solari , sed magis ee magis tristari (lì ) cepit. Verba namque

dulcia,dum merer in cursu est, cordatristia interdum reddunt

tristiore , sicut et armonie ut fertur letnm reddit leciorem ac

tristem tristie‘

rem . Sie et animus devotus divine fiegrens (i 2)amore quanto suavius divinam presenciam post probecionem

ameram in se cxperitur , tento plus totus in lacrimtas cx inpro

vise leticia resolvitnr .

'

Bedem modo accidit in proposito nt

(1) 1 30 13. I. (2) ADGHK quidem (3) Amaiestatibus

(4) DFK add spirituahum (5) DJKM conpassienis (6) Psal.119, 4 . (7) DK et (8) L esistentcs (9) que om AFJ

(10) JK leviandum (l l) CLP contristari (12) GEJfmgrans

1 12

anime langwenti (1)materia gaudiornm in occas ionem vcrteretnr

tr istieiarnm . Nam qui pocius ridere 2) debuerat, fiere cepit sn

pre modum. Jntcrrogetus autem enr ficret vel quid nem ha

beret respondit : Dimitte me ut deficam dolorem meum quiaanima mea valde in amaritudine es t. Qui dixit ci : Qui d passnses Dic mi chi . Et respondit : En ego infehx , in annis adhu c

adoles cencie constitntns , ebii amicam michi as sumere nt eine

leto perfruitus consorcio, vitam agerem fchcem . Et cum multas

vidissem ct opcionem inter eas beberem una ceteris pnlchrier

ut michi videbatur conplacni t oculis meis. Que blendis sermo

m'

buc et amphssimis promissienibus se michi exhibens , (3) ceterisomnibus cprctis in cam consensi et spensam michi eccepi . Et

cum non diu apud ipsam mensissem et me salutem magham

eine cx coninnctn 4)habiturum sperarem : proehdolor de ami ca

facta est inimica. Agnus° in leonem mntatur et tota vita mea

i pse mediante dolore et miseria repletnr . Dum enim in domo

mea seeurne ut pntabam residerem,et velnd arbor frondosanec

dum mature iuxte sahces torrentis remos expandere inciperem

ae fructificere : hce quam amicam estimeverem 5)manum suam

extendit contre me, ct flores teneros algore hyemah constri ctos

arefecit frendes avulsit ficnm decorti eavit et dum adhuc

ordirer suceidi t me Hostes ipse contre me erudehscimos

succitavi t,'

qui mc nocte ac die affligentcs omnino non parccbent.

Quibus dumcuperem resistere, eorum frequenti insultn nimium

ami ctus , corpore cepi lengwere (8) invenili , et animus gaudenstristicie multa conteb

'

eseebet. Post hce dolorem eddens dolori

ct vulnus vuh'

1cri apponcns percutem dulcissimum (9)unicumcordis mei temporale solecinm quem velnd animam meam di

ligebem ,ipsa michi abstulit ,

°

et me desolatum rehqnit 0

ci vidisses in tempere illo quem lacrimosis vocibus (1 l) ficus eteiulanc suspexi in celum, petens nt irem snem misericors deus

in manswetudinem converteret et eb afiliccione miseri manum

suam gravissimem paulisper televaret (l conmote fuissent pia

viscere tue . Sed eccc quod et cum leerimis tibi dicere cogor

(1) L laguenti (2) CDKPganderc et paulo p ost ultra modum

(3) CHPadd et (4) EFHLM convictu (5) EFGHL existi

maveram (6) Joel 1 , 7. (7) Isai . 38, 12 . (8) L lagw ere(9) DK dilectissimnm (19) K rehnquid (1 1) K ocnhs

(12) F relaxan t. Reg. I, 6, 5.

https://www.forgottenbooks.com/join

1 14

simul nunc divisim me afihgentes : Frater tune eram ]eonnm (1 )et cecina strueionnm. Canoe rabidi adversum me letrabant 2 )scorpionee a secreto vulnerabant. Serpentes quodam vento (3)fctidu in me sufilabant ac sibilabant (4) et fac iem meam con

spuere non verebantnr . Sicque omni genere penarum me ledehtes ac

,

illudentee , vitam meam ed amaritudinem perdueebant .

Quid°

plura Tempus non sufiiccret, si singula edversntricis me°

e

fiagella, quibus me usque ad hanc horam cas tigavit, vellem enar

rare . Sed dicere hbet cum propheta: Secretum meum michi,

secretum menin michi Hcc autem ex habundancia cordis ,

propter vocem iocunde consolaciouis tue, dc plenitudine cordis ,

simul cum definentibus lacrh'

nis Violenter eruperunt

H cc eum discipulus andiecét, intellexi t misterium'

es se despen

sacionis eterne sapiencie , que suos amatores temporalibns con

swevit trib1fiaciom'

bns probaré'

,et probates sibi i ii amicicia cepu

lare . Et conversus ad eam dixit : O divine sapiencie abyssusinperscrutabilis, O tocius pictatis pelagas interminabile quaresic afillgis diligentes te , et te modicum curantes

'

collo permiths

incedere eretto An ign0ras tu qui es plasmator omnium in

firmitatis humene debile nimium esse fundamentum , ct quod cor

pus quod ecrrn_mpitur in tantum aggravat animam (8) ut non

pessit semper ce que ventura sunt inspicere, sed eogitur magis

ad ce que in pro$pectn sunt inchnecionem habere O elemen

tissime deus tribulaciones nostras clementer considera, et v irtu

tem pec‘icndi p resta

°

ac tuis gratissim°

is consoleeionibus corda

invahde ex alto°

c0nfirme . SAPIENCIA: Hynnulus recenter pro

genitns (9) inetcrnnm refugium querit eapree nbere petit ; sed

cum ad incrementa debite. pervenerit lac°

deserens cacuunna

moncium peti t, inter lyhe pescitnr , et gregi suo libere societnr .

Puerilie iure lecti debita ann‘

orum iam maturitatc transcendisti .

Tempus est ut ablactetus a lacte , avnls°

ns ab nberibns nu

mero viromm forcium adiungeris . Excmplo igitur (Il ) eorumdisce quid agere debeas , et quem pecienter cunetaadversa debees sustinere, ut pariter ct tn tribulacionibus probetns, comm

(1) DK draeonum. Job 30, 29. GEEP add et (3)GEJventu (4) EH sybilabant JK s ibulabent M sibi llabant (5) Im i .

(6) Ecrumperunt DFHJK crumpunt (7) L intermihabilis (8) Sap ient. (9) CPgenitus (10) Isai .

DGJK ergo ; mea° DK horum

1 15

numero cum gaudio sine fine socieris. Accende igitur (1)adcor altum , sursum erigere, et post tergum mcpice, ac vide tur

bam innumerabilem omnium sanctorum qui a seculo sunt ; et

enimedvertc quoniam omnes qui michi singulariter placuer1mt

singularcs quoque in tollereneia edversitetnm probati ext iterunt.

Et ut de ceteris omnibus quonm1 infinitns est numernls cilcain

Ecce ed menus est puer eytharistaVir secundum cor dei . Quan

tas inquit ostendisti michi tri bulaciones multas et mains , e t conversus vivificasti ine , et de ahyssis terre iterum rednxieti me

Joseph futures Egipti dominus e fratribus suis venditns , et (3)a mnherc mala infarmtns ,

°mrccreh custodie (4)mancipetuc fuit.Si lencio nunc

°

°

pertransee 5)°Abraham benedictum domini , Moy

sen e lcctum e do°

mino et ceteros patriarchas (6)pr0phetas e tamices dei altissimi , quorum lbnganimitas epei non inmerito spe

culmn pecicncie tibi fesso deberet et tc cordatum (7) reddere inedversis . Jntetroge generaeiones singulas , et ennnnciabunt tibi ;mai ores tuos , et dicent tibi . Externus (8) qui ppe cs ignomns

intròitnm et exitum timm et videbis quiaridicnlnm est quod

peteric, ci quod peteric debite hbrere et patrum passionibuc vo

lueris conpararc . Ecce Ysayes grac iarum nebihtete ihsignis , serre (1 O)hgnee secetur . Jherein

'

ias in utero sanctifieatus , qui diem

hominis non concupivit , lapidibus ebrutns crematnr. Ezechi el

crudehter cxeei ebratnr . Dani el vir desideriorum in laenm leo

num proicitur . Tres puet i in (1 l) camino ignis treduntni . Job(l 2)exemplum pacieneie in menus inimici traditur . Thobias exec

catur Meebebéi cruciatibus exquisihssimis interempti sunt:

Et hii quidem patres bona°

temporaha in reprb missione ecceperant (1 Porro eb inicio nascentis eccles ie regnum celorum vim

pàtitm ,et violenti rapinnt illud Nonne vides apostoloc

amices mcos kerissimbs in hoc mundo degere , et fame ac siti ,

frigore et nnditetc leborere : Carceribus et plagie ac (16)morti

(1) CJP ergo . .Psal. 63 , 7. (9) Psal. 70, 20. (3) et em

DGK ;'

mox BEHJL male (4) CMP custodia (5) BEpertranseam (6) EFPadd et (7) Jte recordetum FM recordatnm

(8) EM H esternus . Job 8, 9. (9) Reg. III , 3 , 7. (10) Gserra (1 1) in add ACEP. Vit. 8. Eugenia;° cap . 5:

,,invitìim

ihum populus in ignibus trad idit“

. (I?) E Yeh (13)°°

K cxse

catnr (14) H ébr . 11 , 39. (15) Matth. 11 12. (16) CPac

plagia et A et plagia et DK plagia et

bus se exponere et emm'

bus vite precentis laboribns et angus

ti is subiaccre, nee deficcrc in tribulacionibus , nec querulosis in

sistere vocibus vclnd tn facie, sed gaudere in contn1nehis, in (1)tribulacionibus leteri Sanctos quoque .martires quis eudcat as

picere et des idiosus vel querulesns esse Qui ludibrie ct verbere

experti viucula et carceres perpecsi , innumere tormentorum

genera passi , gloriosissime corOnati sunt. Cenfesseres ee Virgi

nes longum dncentes martirium, corpore sua cum viciis ct con

cupiscenciis crucifixerunt . Quid fecit Allcxius Quid passus (3)Enstecins? Quid deni qne adhuc hodiernadie per totem fidei spaciosam Ietitudincm pro amore dei peciuntur, iuvcnec ec virgines ,sed . ct coniugate ec vi dne devotissime , quorum (4)magnitudo tribulacionum si cognita esset silencium ori ° tuo queruloso inpeneret

'

Nonne ad memoriam revocas exemplum'

memorabile valdede femina coniugata, deo devotissime, que veniens in confessione

tibi eperni t quahter viginti annis cum marito suo vixcret 5)qui non ut homo, sed .velud leo fcrocissimns (6)gladio eveginetoipsam multociens inpecicret ct innumeris verberibus ct centu

mchis muhercm sanctem atque pudicem fiegelleverat, in tantum

ut siugulis hon'

s ad aspeetum viri mortem perhorresceret mpm

Visam Que omnia devota(7 femina pacientissimc ferenc , nec

mnrmnrans aut reclamens pro salute inpi issimi tibi orandum

tam devote s'

upphcebet Nonne tune sursum respiciebns , ae pec

tus tundens corde Verecundo proclamasti tc nichil pati sed

ociesc vagari ? Pretcree 9) edhnc restet locus , unde tibi mchus

concludatnr et salubrins consnletur . Achillcm (10) cordis tui inmedium profero, collecioncs videhcet ec Vitas patrum , ques cot

tidie legis ac rclegis (1 1) et a quibus nec ed modicum hbcntcr

divcllcris . Hiis dihgenter perspectis satis mirabile est,si non

tantum in co profecisti , ut peeienciem didi écrie in adversis . Ubi

est tuus Arsenius Mecharius quo devenit? Obhtus es Anthe

ni i Peulnrn et Hylerioncm proieeisti Congrega dispersiones

cordis tui et reminiscere patrum divinissimorum qui in The

(1 ) DJKP et (2) H ebr . 36. (3) JM Quid passns est

F Quid fecit B Quid (4) BEM quarnm (5) A v ixcri t

(6) CK fertissimns (7) BDFK devotiss ima (8) CDK tendene

(9) B Preteria— (IO) C Anchillcm ; moe.° CJP in medium (C medio)

cordis tui . I], 4 : ,,Aperi queso librum cordis tui

“. (1 1) G religic

https://www.forgottenbooks.com/join

1 18

fadcnc ex necessitate : haut dubium quin salubre ct meritorinm

het hoc quod ante pestifcrum vi debatur, ct ed spirituale virtu

tum proficiet incrementum. Sie revere dei sapiencie innumeros

principio mundi ad se invites trahit et rebelles intrare ,con

pellit (i ). Sed quare elceti ut plurimum hic adversis depri men

tur ,°

hoc in prompta(2)pro racione habeas , quiacum proni sint

census hominis ad malum ab adolescencie. sua sepiende est

via electornm spinis tribulacionnm nc noxia delectscio inetc

riein preheat dahnqnendi sed dum electns quisque in imis (4)continuis tribulacionibus premitfir , ed supema tendere eciam invitus cegatur DISCIPULUS : Tribuleciones .temporales uti

les quidem ac salubres es se non diecrede , si modum et possi

bilitatem pacienti s non excedent. Sed eccc eorum presenciaaffiietiva tam vehementer angit et mevet, nt interdum quoque virtutem humanem excedere videantur . SAPIENCIA: Hicmos cunc

torum solet esse miscrornm , ut fiagella sua aliorum fiagellic es

timent pmponderarc, et sua quisque dampna sènciens (6)magisdefieat quam ahena; et qui se putat (7)hac spccie fiagelh cnpramodum pregreveri mutate specie eadem diflicnltac queri monieremaueret. Unde omni excepciene semeta voluntati

’

divine te

subicc, et fiagelle eius excipe (8) cum afi‘

cctn. Fidchs enim deus,

qui non pacictur,temptari suos supra modum sed faciet cum

temptacione proventmn, nt possint .sustincre Quid igitur ad

huc trepidus Quid times Piissimus namque est ut veht sa

pientissimns ut optime noverit quid cxpediet pro uneqnoque , et

pete11tissimus ut ubi homo ex se deficit, suppleat manus omni

potentic. Jgitnr ineta cogìtetum tuum in domine . Conmitte te

dcc , credet e deo (1 0) omnem solhcitudincm tuam in ipsum

proice, quoniam ipsi cura est de te Accede et fiduciali ter

dic ad ipsum : Peter my, non mea sed tue voluntas fiat. Cum

autem tribulaeie advenerit, exi hoSpiti tanto (1 2) obviam , benigneeum recipierido et

'

di c corde iocundo : Bencveniat amica mea

tribulacio DISCIPULUS : O d eus , quem facile est hoc dicere ,

(1) L uc. 14 23 . (2) CP prompte (3) Genes. 8 , 21 .

(4) B i n y.mis BL inimis CEnimis DK ni 11°

111s JPnimi is et AF

innumeris et moe: continuisque (5) CEP eogitur (6) DK ccn

cies (7) A pntet se DK putant se (8) CDFJKPaccipe M

suscipe (9) Cor . I, 10, 13 . (10) LP erede deo (1 1) Petr.

I, 5, -7. (12) CDKMP tanto hospiti ; mex H bcningne

1 19

et quem difficile verba factis (I) conpcnsare° quia tribu]acionnm

prcmencium ceva vulnera sunt valde afilictiva. SAPIENCIA Si

tri bulaciones non efihgerent, .tribuleciones appellnri non velerent.

Tribulacio cum (2)presens°

es t mesticiam prestat cum autem

pretcrierit 3) et vietafuerit summe letificet. Bravem habet amaritudinem , et longum consolacioncin. Frequens tribulacio con

swetudinc tandem vihcitnr , ut iam quas i non asse tribulacio , .autlevis esse videatur . Qui e nim in (4) monstris asvvctns (5) es t ,monstruosa minus cnrebit . Divina dulcedinis inmensa copia i i i

quantum hnincmodi non esset tibi adeo meritorie nec tantalaude

digna, quantum ex fervida caritatc trib ulacio peci enter perpessa.

En°

plurcainvenimus qui prosperie successibns eleti deciderm i,

quam qui (6)advercis fracti a proposito spirituali corrucrnnt.

Denique si in astr0]qyce (7) disciphne fiorcres , et omnium libe

rahum arcinm secreta penetrat ec ; si admirabilis in omni sapien

cia(8)appareres si cunctos rethores ac dyaleticos (9)facundia

et arguci is preires : hce omnia non tantum ad bonam tibi vi .

tam (10) confcrrcnt , quantum hoc unum (1 1) ed selutam neces

cerium, scihcet cx caritetc , de corde puro et conscieneia bona

ct fide non ficte (l 2) teipsum descrera, et totum te deo in omni

tribulacionaconmittere , ciucqnc voluntati parere pecienter . Namillud bonis

,et melis conmune est ; .

.istudautemsehs electis inesce

potest . Tante est (1 3) precminencia eterne glorie ad temporales

ac (14) transi toriae, passiones , ut dihgens perspecter (l5)deberet

pocius ehgere m ultis annie in fornace ignis ardenhs valle tor

queri , quam minimo premio in futurum sibi reservate valle privari ; quia labor cum fine merces sine fine . DISCIPULUS : Osumma et incfiebflis pietas quam suavissime et peroptime

“

or

galla hce in aure resonant (16) tristiori . O mira circa nos tue

pictatis dignacie ee quod circa hominem misernm et ami ctumac desolatum sic apponi s

°

cor tuum (1 7) et quod sic digneris

(1) DK difficile est facta verbis (2) CMP dum (3) ADK

pretcri it (4) in cm ABEFGJLM (5) i ta E: HL asuetus cater i

essuctuà (6) JP add in (7) i ta EGH : Jastroloica*

Bastroyloice (8) CDKP sciencie (9) AH dyoleticos MPdialectice

°

s

(10) AJnon tantum ad bonam vitam tibi G non tantum tibi adbonam vi tam DK tibi 11011 tantum ed bonam vitam (1 1) L addtibi csset (12) Tim. I

, I, 5. (13) DJKadd enim (14) FJMet DK atque AEJL prospecter (16) CDKMP resonantin aura (1 7) Job 7, 17.

1 20

lenire dolentes et consolari tristes ac merentes. Te namque

si c dulciter psallente animus tristicie pressus alleviatur et tua

celestis modulacio spiritum tr isticie mentem exagitantem saltem

ad tempus ingat ut levius quod patitur feret. Quod si eciam

daretur opcio, mallem pocius adversa continue pati et tuacon

solacione dulcissimo. sic foveri , quam adversis m ere et unodo

nem tuam preciosissimam non habere . Eya age nunc quod ce

pi3ti ; quiase quasi nichil pati existimat (2) cui tam dulciter eterna

sapiencia in advetsis cytharizat. SAPIENCIA: Audire vis cytha

ram spiritualis musice pulchre res onantem. Sursum erigere et

preciosum fructum tcmporalium adversitatum diligenter attende .

Sicut enim in cythara corde propercionaliter (8)protense sonumreddunt suavem, sic electas quisque dum adversitate pi emìtnr

quasi vi quadam extra se tenditur , et ad reddendum (4) duloemac celestem melodyam plenius

-abilitatur . Sciendum ergo (5) quodtemporalis tribulacio ab hoc quidem mundo inéanissimo vilipen

ditur , summo autem'

iudioe deo'

preciosavalde estimatur . Jpsa

iram indi cis extingw it (6) et eius severitatem in amiciciam et.

benignitatem convertit. Qui adversa liberìter pro deo 7 pa

titur , Cristo passo assimilati1r , et idee ab eo tamquam aconsi

mili nexu dileccionis precipuo (8) oonsfringitur. Fruetus eius bal

samiticus 9) inputribilem prestat vigorem . Sicut stellamatutina

solis vicinum huic inundo prenunciat ot tum sic tribulacio ho

minis sim iliter (1 O) facit. Nam ipsius supercelestis solis animam

tribulatam invisere volentis iocundam demonstrat propinquitatem,

et intemam arguit 1 l ) consòlacionem subsequentem . Et sicut

nox tenebrosa diem precedit luminosam , et hyemis asperitas'

(1 2)estivalem antec9dit iocundi tatem sic bonarum (1 3)mencium in

tefnam etemamque ipsa preit e solet°

consolacionem . Sicut arens

reinlgens inter nebnlas'

glorie (14) signum est divi ne pacis ad

genus humanum, sic tribulacio seviens signum est divine propiciacionis ad animum contritum . Jpsagracie (15)prcambula, speisocia, dileccionis puerpera. Jpsa activam vi tam s

'

uo munimine

(1) M lînire CDKM estimat (3) DJK? proporcionabi(4) CDGJKL reddè1idum (5) Cantem (6) L extiguit

(7) ACJP pro deo hbcntcr (8) DFKMprecipne (9) GBKPbalsamaticus (10) BCJL simile (l l) DFKPanget (IQ) Rhasperitas (1 3) CDKhonorum (14) Eceli . 50, 8. (15) ELMest gracie Jenim gracie est

https://www.forgottenbooks.com/join

1 22

namque peccato. tollit, purgatorimn minuit, repelli t temfi aciones,extingwit (l) carnalitates, spiritum renovat, Spem roborat. Vul

tum exhylarat conscieneia afi'

ert serenitatem et internorum

gaudiornm continuam prestat ubertatem. Jpsa. est pocio sana

tiva herba salutifera super omnes herbas paradysi terres tris .

Corpus corruptibile castigat quidem, sed animam vegetat inmor

talem . Anima devota saginatur tribulacione , sicut rose ac lylia

fecnndt celesti rore. Jpsa tribui t sapienciam , adducit circumspeccionem , et hominem inexpertum exercitaciorem facit.

Qui non est adversa passus, quid seit Qui non est temptatus ,

qualia seit? Jpsa est donum dei electum, virga amorosa, plaga

paterna. Jpsa voluntarios invitat, et rebelles ad se trahere con

swevit voluntates . Komini pacienti eque subserviunt tam adversa

quam prospera; amici et inimi ci ei equaliter famulantur . Quo

ciens queso frendentibus adversariis et stridentibus adversum teinimicis frenum silencii inposuisfi cum eos per tuam man

-

swe

tudinem et pacienciam oordisque hylaritatem inpotentes reddi

disîi . Ego qui amcta creavi ex niohilo, tribulaciones inprovisas

nndecumque 2) super electos meos induce ne eorum inmenso

edificatur , deus glorifimtur. Paciencia in adversis est velud (3)virgula fumi ex aromatibus mirre . et thurls et universi pulreris

pigmentari i cuius odor suavissimus ex igne tribulacionis pro-oedens ante

°

oculos meos iugiter ascendit, et me sibi placabilem

reddit ac totum celestem curiam in ammiracionem suspendit.

Non tantum solent homines mundani terreno mihti strennue in

torneamento 5) decertanti intendere quantum tota celesti s fre

tanti . in via. En omnes sancti feccrunt homini pacienti credenciam, quia. calicem domini

”mixtum tota—vita suapregustavenmt,

et n unc ipsum formi dolosis 6)adhuc mpnti bus swadent et nil

mali habere sed. esse potum ,salufiferum omnes unanimiter ac

clamant (7 Vi rtus pacienci e susd tacieni mortuorum et cetero

rnm operacioni miraculorum prefertur . Jpsa martiri i confért

gloriam, et palm… prestat victorioaam. Veste purpm ea indui

tur , serto de rosis rutilantibus redimitur , aureo sceptro (8)ador

(1) L extigui t DJK undiqne (3) C est quedam velud P est

quedam (4) Cont. 3 , 6. (5)H turneamento Ptorniamento DFK

tornamento (6)DK formiùnlosis (7)EH aclamant (8)CGEseptro

123

natur , regio dyademate .

insigni tur . Carbunculus lucens in sureismoni libus : sic pacienciase ostendens in adversis eventibus . Gem

mnla radians , odor suaviter fragrans (l) et favus undiqne dis

tillans : s ic religiosus inter fratres suos pacienter ambulans et

defectus fratrum equanimiter portans . Vox eius dulcisona(2) in

celi palaci0 corde iocundo , cantum sibi vendicat singularem ,

quem cantare nequeunt 3) qui in huius vite adversis per animi

tolleranciam eum cantare non meruerunt. .Quid plura Nec

lingwa(4) posset di cere, nec littera exprimera, quam perutile sitadverse pacienter sustinere. Verumptamen hoc solum de (5)cunctis prcmissis a memoria tua non excidat , quod tribulnti

vocantur ab hoc mundo miseri , sed ame censentur beati , quiamecnmsine fine sunt r

‘

egnaturi . DISCIPULUS : O quam evi

denter nunc apparet quis es .,Te namque esse illam preclaram (6)

est«, et que 7) veritatem agnitnm mellifluo quodam sapore et

suavissima eructacione (8)ad lueam producis, nec ullnm dubita

cioni locum relinquis. Jdcirco mimn'

1 non est , si omniaadv…

libenter patitur qui in eisdcm ate tam dulciter consolatur. Pa

ter my dulcissime eccc mmc pedibus tuis provolntus graciasrefero, cordis (9)afi

‘

ectu devoto, pro omnibus adversitatibus meie

presentibus sed et pro transactis flagellacionibus gravissimisquibus me usque ad hanc horam castigare et erudir

'

e dignatus

es : que (1 0)michi quondam tam graves videbantnr, quiaex hostili

severitate prodi re putabantur . Sed miram in modumcunctahec

terribilis tamquam nubes matufinavelociter pertransierunt l

et sic sunt te operante ante oculos moos quasi numquam fue

rint Cogorque dicere cum sapiente : Modicum laboravi , et (1 2)invani michi multa1fi requiem. Etenim cum . te unicum cordis

mei thesaurum velnd ainoris speculum ocnhs amorosi «cordis

propono (13) et te ex intimis visceribus omnium des ideriorum

meorum afi'

ectuosissime conplector (1 4) cunctorum oblivisoor

B flagraùs (2) K dulcissona J dulcissima; mex Epallacio(3) L nequiunt (4) L ligua; max DK potest (5) CDK pre(6) DK namque et illam preclarani 1 esse ; max F pre cunctis

(7) A°BFJM que et L quod ; mos: H angnitam (8)BD eruétuacione

mom CDFK perducìs (9) J cordis cum M ex cordis (10) AEE

qui DJK transierunt (l?) CP sed (13) DK prepono(1 4) DK amplector

124

sen dolorem prestare potuerunt .

De rosis ad rosas procedimus , et-Violas relinquendo, ad lylia

perquirenda properamus , dum de florifero (I)germine passionum

quonmdam hominum divinorum, ad rosifetas passiones tuas, 0

1108 comm, et rosa sine spina, eternasapiencia, summo cum de

um honorum materia copiosissimc subministratur . Ubi est enim (2)

gloriacio nostra Ubi spes et leticia cordis nostri Bevera. in

te uno summo , et vero bono , et fneciosissimo tue passionis

in corde retinero et continue de ipso loqui ac omni tempore

mente et corpore cum ipso occupat i . Utinam quoque ét in cor

dibus nostris um quam marcescat, sed semper redivivapullula

cione (3) novus existst. Felix proinde'

tu o gloriosum lumen

onmium ecclesiarum, qui volatu pennifero mutabilia m oto. eu

pervolans , et archannm divini tatis attingens , abyssum'

claritatis

divine oculis purioribus intuendo introisti ac verba que non

licet homini loqui sudisti ; et tamen ad ymadescendens , afl'

ectu

quodam melli to, passionis huius ob prcconium, de cordis thesauro

inmediumeructuasti dicens: Nichil arbitratus sum me scire in

ter vos , nisi Jhesum Cristum et hnnc crucifixum O verbummellifluum

,dulcins super mel et favum , devotis mentibns iugi

ter ruminandum dcfquo virtutis liquor emanat qui miseria

largiter gaudiasalutis propinat. Similiter et tu celestis figella

suavitate sermonis dulciter poromata, atque verbi eterni divinissimamaiestate illuminata, Beatissime Bernharde cui vcr

bum incarnatum et in cruce suspensum tam dulciter sapiebat ,ut bcc et hi is similia verba suavia dulcissime perorares : Fasci

cnlns i nqui s (7) cum sponsadilectus meus mi chi , inter uberamea(Î) AD florigero (2) CEP enim est L est (3) M pulula

cione (4) Cor . I , 2 , 2 . (5) BFGH fiella Efyella A fialaM Betula L vigella CDP v iella (6) ADFGMPBernarde (7) DPinquis m irre FMmirra inquis . Can t.

https://www.forgottenbooks.com/join

126

cere in mag'

atroe, Magistros inquam non sciencie que inflat, sed

caritatis que edificat (l). Jpsa est vclnd quidam liber vite , in

quo omnia saluti necessaria inveniantur . Hic h'

ber pre omnium

phylosophorum hb ris de omnibus 2) docena, melleaqusdam dulcodine perunctns sm titur. Nonne ti bi videtur (3) sic es se ? Nonneiam et os tuum et labiaeorfi s hfi pcrfusa, fav

'

um hunc dnlcis

genter inspecte vclnd u omatum celle (4) tibi videbnntur patuisse? Felix qui eius studio seriose intenden

‘

t quia proficiet

in contemptu mundi et in amore dei cunctarnmqne virtutum

ct graciannn smhet incrementum. DISCIPULUS : O peramabi

lis sapiencia, nil (6) in hac vita dulcins cordi meo existeret , nt

tu ipse melius nosti , quam ut passionem tuam iugiter devoto

corde deflere possem. Sed proehdolor aridi tate et dut icia qua

dam constrictus, ad eius recordmionem prout dignnm esset non

ceiam agendum michi sit (7) in hac materia tam preciosa.

SAPIENCIA: Memoria passionis mec debet fieri non perfimc

torie, nec cum festina acceleracione, maxime cum tempus aderit

snflìciens et oportunum, sed cum matura et morosa ac precot

diali rememoracione et flebili quedam conpassione . Nisi enim

hoc dulcissimum lignum dentibus afl'

ectuosc diserecionis masti

catum fuerit, sapor eius licet inmensus nequaqnam movebit

Quod et si quidem fiere cum'

flente,aut (9) dolere cum dolente

non potes saltem afl'

ectu devoto de tantis beneficiis tibi per

eam gratuito (10) exhibitis gaudere debes et gracias agere . Quod

si nec afi'

ectu conpassionis nec gratulacionis des iderio moveris ,

sed dura, qusdam afi

'

eccione te in eius recordalcione depri1ni sen

tis : nichilominus in duricial cordis tui ad laudem dei memo

riam huius salutifere «

passionis quali tercumque percurre, ct quod

a te habere non potes, ipsius manibus pi issimiS conmittas . Ve

rumptamen persevera'

petendo pulsando querendo , donec acci

piss . Percute bis silicem (1 l ) interiori videlicet recordacione

ct corporali nichilominus labore , teipsum exercens ad pietatem (1 2)

Cor . I, 8, 1 . (2) DF racionibus . Joan . 2 , 27. JP

videtur tibi (4) CDP stille . Isai . 39, 2 . (5) BDJ intendit

JMP nichil (7) FJM s it michi C michi (8) DF monebitLM manebi t ; max CH si et L si (9) EM ac D et (10) CDJL

gratuite (1 1)Numer . 20, 11 .Mox CDP interiore (12)CDHPadd et

1 27

per extensionem mannum seu oculornm ad crucifixum sublevacionem vel pectoris timsichem (l)aut genuflexiones devotas, velcetera similia pictatis officia, continuando ,

donec egrediantur

aque lacrimarum largissime, ut et racic bibat devocionis aquas,et corpus animale eius ex pres encia acoensnm , ad grecism abi

litetur . Quod si forsan (2) causaris te alfectum hnnc delectabi

lem et dulcicrem super mel et favnm rarius experiri ,

”

nimirnm

agis si Virtutem ipsam non pro delectacione quam experiaris ,sed pro virtutibus ipsis et solo beneplacito dei tota intencione

et si non afleccione sectaris . Aifectus enim beatitudinis est ,

exercicinm vero (3) virtutis. Porro passionis mec frequens me

ditaéio (4) inter‘

alia innumera ad duc precipue tibi noveris

prodesse solscia, vi delicet ad tristi ciam inordinatam repellendd

’

m

et penam purgatorii diminuendam . Qualiter autem dolor meus

dolorem animi expellat 5) exemple pocius quam verbo‘

tibi demonstrabo . Erat namque quidam discipulus sapiencie cuius

nomen si t in libro vi te, quem circa conversionis sue iniciaque

dam t risticia incrdinata tam letali ter (6) oppressit , ut nec legerevel crare vel (7) quidquam boni prc tune facere posset. Qui

dum 8) dic quedam in cella residens ab hac passione graviternrgeretur et incredibili dolore affligeretur , facta est ad eum de

super quas i vox intellectualis dicens : Quid hic sedes ociosas, etin teipso tabeseens Surge nunc et meam passionem devote

pertracta, et in mea amaritudine tuum devinces dolorem. Qub

andito frater ille surrexit et se ad meditandam (9)passionemcontulit ; et ex tunc medi cina hac salutari sanatus , per eius ocn

tinnam replicacionem nequaqnam plus de cetero talem umquam

sensit animi passionem. Qualiter autem hec utilissimameditacio

penam purgatorii relaxara habest tibi indicabc .

'

Eu auctor na

ture nil incrdinatum in sua natura relinquit( 10). Sed nec'

di

vina iusticia quidquam mali inpunitum dimittit quod non authic aut in futuro debite subiciat 1 l ) correccioni . Quando igitur

putas finem habitura esset penaalicuius pecéatoris qui multis

(1) C tonsi cnem (2) ACJM fcrsitan D forte (3) G,]LMvere B frequentem mcdi tacic

'

nem (5) D repellat Mletabih

'

ter (7) nec crare nec (8) CD cum ; mom D quodam(9) CFLMPmeditandum (IO) ADJM reliqui t ; mos: J Sic

(1 1) Asubiaceat

1 28

criminibus obnoxius condignam satisfaccionem pro quolibet mortali pro mihesMa parte non explevisset, quam exsclvere in .locis

purgatorii iehennalibus decedens cogeretur usque ad minimum

quadrantem 0 nimis longa misere anime expectacio . O diu

tina(1) et acerba nimium cruciacic . Dolor perseverans et inmen

sus penitencia gravior omni terrestri cruciatu. Sed vide quodhanc penam levissima et brevissima satisfaccicne conpensare

posset, quienmque ipsam de thesauro passionis agni inmaculati

sciret recipere Hic namque thesaurus preciosissimus propter

caritatem maximam personamque dignissimam ac dolorem in

mensissimum sufliciens et superhabundans extat ; e t ideo tali ter

posset se homo ad hnno applicare et de eius merito et satis

fiwcione tam devote ad se trshere , ut si mi lle annis deber et

purgari in brevi de toto liberaretur . DISCIPULUS : Peto mydomine ut me misernm peccatorem summe indigentem hanc

doceas artem ufilissimam propter bonitatem tuam ; quia heu

propria non suflìciunt meri ta, ut necessarium valde sit michi

respicere ad aliena. SAPIENCIA : Si vis penam purgatorii 1011

gm et acerbam in temporalem que levis et brevis est co… u

tare hec (2) facere studeas . Primo omnium debes corde con

puncto et spiritu contr ibulato, cum gemitu cordis, enormitatem

peccatorum tuorum gravissimc ponderare confitendo adversum

te iniusticiam tuam domino amarissimc recogitando qui d fece

ris , quem ofienderis, qui d ve merueris . Peccavi inquiens dom i

ne peccavi super numerum harene maris . Deinde debes teip

sum coram coulis eterni indicis humi liter despicere et vi lem

estimare , ita ut cum publi cano oculos inmundos nec andess ad

celum levare nec labiis pollutis nomen illud gloriosum nomi

nare , sed neque teipsum hominem sed vermen inmundum esti

mare, et opera tua satisfactoria quas i nullius momenti sint (3)anni chilare,

"

et sic miser et misetabi lis ante fores graciam indi

cis expectare, et dicere cum gemitu profundo cordis tui : Pater

my peccavi in celum et coram te, et non sum dignus vocari

filius tuus ; fac mich i sicut uni (4) ex mercennari is (5) tuis . Post

ea meritum passionis mec debes summo cum aflectu extollere

et magnificare , cogitando quoniam apud .me copicsissima(6) est

(1) D diuturna AJM bcc CP sint momenti (4) CDme sicut unum .

‘

Luc. 15, 18-19. Mcx ACP de (5) ita ABFHJ

(6) ALM copiosa

https://www.forgottenbooks.com/join

1 30

tismum (l). Unde illi e'

x toto liberantur qui sic decedunt

Sed oportet quod (3) illi qui post baptismum peccant configu

rentur Cristo pacienti per aliquid (4)penalitatis vel passionis

quam in seipsis sustineant : que tamen multo minor sufficit quam

es set condigna peccato cooperante satisfaccione predi cta.

DISCIPULUS Bedeamus ergo ad hanc meteriam utihtate

precipuam de qua tantam digressionem fecimus occasionem

tantorum misteriorum eius ex ubertate sumentes .

Quomodo verus Cristi discipulus debet se configurare

passionibus ipsius .

Capittulum quintum deeimnm .

Jgitur cum me fili i tenebrarum crucis patibulo aflìxissent

non sufl'

ecit eis horreudum supplicium michi illatum sed cru

delius sevientes coram dolente et moriente stabant et me de

ridebnnt et blasphemando subsannabant moventes capita sua,

et obprobriis inpi issime misernm aflligebant. Ego autem hi is

non motus sed pacienter sustincns aiebam : Pater igncsce eis

quia nesciunt qui d faciunt. Jnter duos latrones tamquam sup

plicii mum me dei filium smpenderunt ; et unus quidem ex

hiis me deridebat alius autem patrocinium meum inplorabat

quem continuo ad graciam recepi , et peccatorum veniam tr ibu

endo, paradysnm ei ce lestem promisi . Circumspexi , et non erat

auxiliator . Omnes me dereliquerant noti quoque mei quasi

alieni rew sserant (8)ame . Stabant qui dam ex hiis a longe , et

que circame fiebant considerabant. Fratres quoque mei in an

gusti is mortis dispersi a me difl’ugiebant. Vestimenta mi chi

tortores extrahentes nudum rehquerunt Summa dei Virtus

et potencia Cristus (1O) dominus tune miserabiliter steti t quasi

omni virtute privatus. Nam absque misericordia me cruciatibus

acerrimis vexaverunt. Ego autem tamquam agnus manswetus

qui pcrtatur ad victimam cbmutui et non aperui cs meum .

(1) B babtismum : i ta et pau lo p ost. _

(2) F discedunt(3) BCEFHJnt (4) DFJaliqucd (5) DISCIPULUS cm CM ;mou: GGP igitur (6) EGLMPafflixissent ; max CBM sufficit

(7) M derelinquerant DEG derelinqucrunt (8) BDL recesserunt

(9) GH relinquerunt (10)Apotencia ego scilicet et paulo p ost steti

1 31

Angustie michi undi qne erant ; miserie me ubique premebant

et quccumque me vertebam dolorem inveniebam . Stabat tuneiuxta crucem fili i pendentis mater mestissima, cuneta vulnerum

mccrum in pectore suo dolcrifera maternis visceribus perferenstormenta, ac sustincns vulnera. Audi ens igitur vocem eius fle

bilem et luctum miserabilem , doloremque eius sciens vehemen

tem,conpassione motus pie ipsam consolabar ; et dilectam ma

trem discipulo dilecto rebonmendans, discipulum pro me in filium

ei delegavi . Qualiter tune gladius doloris viscerapenetraverit (l)dulcissimc matris qualiter ceiam (2)mercris gladius interiora

omnia fili i pendentis repleverit nullus pericote estimare po

tes t DISCIPULUS : 0 dolor sevissimus , et conpassione pre

cipus dignissimus . 0 seviciaac duricia(5) inmensatam 6) enormiter te torquencium . Qualiter o cruente bestie, leoni bus fero

ciores (7 lupis rapacibns sevi ores , agnum illum manswetissimum,

speciosumque forma pre filiis hominum (8) nobilem et delica

tum pium ac manswetum sic crudeliter torquere pctnisfis O

deus meus ,utinam fui sset tune 9) famulus tuus presens dum

bee agebantur ut pietas et conpassic que eis defuit, per me

suppletafuisset . Profecto si possibile fuisset salva humani generis rcdempcione, ego animam meam pro vita tua exposuissem

vel cum dilecto pariter occubuis$em . Vel certe si hoc fuisset

negatum , saltem pre dolore prostratus podem crucis in quadi

leotus moriebatur , brachi is afl'

ectuosissime conpassicnis strinxis

sem,et sic flens et einlans perdurassem quousque forsitan cum

terra tremui t et petre scindebantur , cor quoque amauti s pariterscissum fnièset. 0 quam feliciter migrassem , si mcriente dilecto

ego quoque seetun pariter (10)mortuus fuissem . An non memi

nisti quid fecerit (l l )armiger Saulis qui in monte Gelbce do

minum suum inimicis vallatum, inprobe occub11isse videns,fide

litatem ei et societatem facere cupiens super gladium suum

stulte irruit et pariter mortuus est cum cc (1 2)'

O si servusvidens dominum suum infeliciter mori conmcriebatur : dilectus

(1) CDGJpenetravit ; mom F dilectissime J pussime (2) AC

qualiter et D qualiter (3) D . replevit (4) CPpoterit (5) Lsevissima sevicia ac duricic tam CD sevissimaduriciaac (6) tamcm CHP (7) P forciores (8) Psal. 44, 3 . (9)

‘

DEJM tune

fuisset (10) BD pariter secum ABEC fecit (12) CP illo.

132

videns dilectum pro dilecto fideliter mori , non conmoriretur (1 )Quali ter ceiam vivere posset et non pocius eligeret fortiter

mori , quam infeliciter vivere Propterea utique elegisset sus

pendium animamea et mortem ossa mea SAPIENCIAHanc horam moriendi ab eterno mi chi preelegi ut solus tune

calicem mec biberem (3) passionis et mortem pro omnibus sus

tinerem . Nunc autem tempus ades t ut omnis qui vult venire

post me abneget semefipsum et tollat crucem suam et sequs tur

me . Et sciat pro certo hanc ymi tacionem devotam tam accep

tabilem michi fore quantum fuisset pro tune si mecum persti

tisset et mortuus pariter cum mcriente fuisset . Et eccc bee

erit crux tua quam portare debes , si vis meus es se amator .

Quandocumque exercicio virtutum et divinorum explecioni man

datcrum studiose intentus es pro posse tuo, et tamen ab emu

lis ex hoc derisiones seu detracciones recipis , insuper et in ocu

lis corum in tantum vilesois (4) et despicabilis appares ,ut hoc (5)

non virtuti paciencie ascribant nec gracie que est in te sed

inpotencie et ignavie et quod te Vindi care volens non audeas

vel scias ; tu autem hoc 6)non solum pacienter et hbcntcr pro

deo sufi'

eras verum ceiam ex superhabundanti petrem qui in

celis est, seriosius prc eis excrare studueris , et eos devote apud

me excusaveris , ipsos michi reccnmendandc : Quicumque in hac

contrarietate lesiva ad gloriam et ymi tacionem crucifixi seipsum

superaverit, scire debet quocienscumque hoc fecerit, quod mor

tem domini quasi recenter reviviscere facit, et ymaginem cruci

fixi in se portabit. Jtem si bona opera faciens et innocenter

ae simpliciter in via domini ambulans, cpera tua bona ab invi

diapersecutoribus conculcarentur insuper de te non bona sed

mala ubique loquerentur , falsaque tibi multa(7) inponentes , vi

tam tuam in coulis te honore dignum habencium depravare non

desisterent ; tu autem ex hiis non motus sed magis exhylara

tus , in tanta maneres persequencium te, cordis pietate, ut para

tus esses omni hora sincero afi'

ectu et pio corde cunetas offen

sas remittere , ut sic penitus in te delete essent, ac si numquam

facte fuissent ; ipsis quoque preberes consilium et auxilium opor

(l)BFGHJM conmorietur CP conmcreretur EL conmcretur. Conf.

Einhard . Vi t. Kar . M. cap . 19. ed . Per tz. (2) Job 7 , 15.

(3) BD biberem mec (4)M vilescas ; max AD appareas (5) DJL

bcc (6) GH bee (7) EFmulta tibi

https://www.forgottenbooks.com/join

134

Jhesu : cum quanta gloria putas sublimabitm° in celis, et quantohonore dignus habebitur Socius namque magno tribulacionis

erit et socius inmense consolaciouis. DISCIPULUS : Scio domine quia non est hominis via eius

,nec viri est ut ambulet et

dirigat gressus suos (l). Quamobrem oculos ac manus ad te

sursum elevo piissime redemptor , devote supplicando quatinus

venerande passionis tue ymago et simihtudo michi famulo tuo

efficaciter inprimatur, et suum in me en‘

cetam salubrem iugiter

operetur , ad laudem et gloriam nominis tui bcncdi cti . Ceterum

ut vides animamea tota in excessu (2)mentis posita, adhuc statsuspensa tibi pacienti intendens , et andire cupiens finem tam

miserande passionis. Scire insuper cupiens utrum caro passa.

ex divinitatis influxu aliquam tune senserit alleviacionem tant i

doloris. SAPIENCIA: Nota valde de hac interrogacione quodmerito ex intimis te movere debeat ad conpassionem . J11 illa

hora cum mortis supplicium pertuli horreudum anima verbo

perfecte fruebatur ; et tamen divini tas permisit carni agere et

pati que propria et quia vires inferiores sibi ipsis relinquebantur, passibiles valde reddebantur .

Attende nunc gloriam tocius orbis in cruce suspensum (4)et miseriis ultra modum angustiatum. Pendebam in patibulo

crucis ligno inmcbiliter confixus desolatus et omni adiutorio

humano privatus . Sed et pater meus celestis me quodammodorcliquisse (5) videbatur cum non iuvabat quem iuvare poterat

magnalia opera ostendendo. Vulnera cruenta sangwinem inn

debant oculi mei a fletu caligabant 6) et omnia visceramea

pre nimio cruciatu contabescebant . Rugiebam a gemi tu cordis

m‘

ei , et non erat qui res piceret flebam amare, et non erat

qui lacrimae abstergeret ; dolores et hvores me oppresseront

et non erat qui foveret Orantem maledicebant, tacentem deri

debant pacienter susfinentem blasphemabant . Et cum me sic

undi qne dolores mortis circumdedissent, clamavi ad petrem di

cens : Deus meus deus mens ut quid derehquisti (8)me ? Ettamen voluntas pendentis filii semper fui t conformis paterne

(1) Jeram . 10 , 23 . AC excessum (3) Eque propriasunt M que propria erant B q

‘

ue propria sibi erant P que sua

erant propria J propria DF inproperia C cbprobria (4) DMPsuspensam et paulo p ost angustiatarh (5)EG relinquisse (6)EGcalligabant (7) BCMaspiceret D derelinquisti

1 35

voluntati . Sitivi et non erat qui calicem aque frigide anime

si cienti porrigeret, sed aceto mixto cum felle sitim meam pota

bant. Attamen (1) licet anima mea pre sitis angustia multum

affligeretur, magis tamen fervide salutem hnmanam siciebat . Et

cum omnia que scripta erant de me consumarentur , factus obe

diens usque .ad mortem , inclinato capite tradidi Spiritum . Nec

sufi‘

ecit (2) eis viventem me dolcribus afiligere, sed et mortuum

penis aificere temptabant . Nam latus meum mu'

crone dyre (3)lancee perforabant, ex quo sangwis et aquaexibant que cor

pus mortuum perfi1ndebant. Sicque vita mundi pro mundo

extincto fuit et saugwine suo precioso genus humanum re

demi t atque veternm pyacula peccatorum pio cruore detersit.

DISCIPULUS : O vere magna et inestimabilis 5) dileccio cari

tatis. O maximus et inmensus dolor tue sanctissime passionis

qua nos miseros orbis condi tor redemisti . Utinam nunc dignas

laudes tibi exsclvere possem . Utinam omnium hominum qui

sunt super terram“

vel futin°i sunt vel prctericrnnt prerogativis

florerem ,ut eas 6) in tuo famulatu emenderem . O quis michi

det sapienciam Salomonis 7 fortitudinem Sampsonis Absolc

nis 8) pulchritudinem, omniumqne prìncipum huius mundi divi

cias et gloriam atque virtutem, quatinus hoc omniaet multo 9)maiora hiis hbcrc ofl

‘

errem in obsequium mei salvatoris, in odo

rem suavi tatis . Sed heu qui d potest facere canis mortuus (IO), antquam graciam pres tare potest (l 1)surdus et mutus SAPIENCIA

Si lingwis (1 2)hominum loquereris et angelorum si cuncto

rum hominum bonis cperibus ,preditus esses si omnium sacra

rum virginum puritate claresceres , si confessorum atque docto

rum precursor martirumque vexilli fer existeres sique (15)omnium creaturarum virtutem haberes : rependere vicem (16)tanto redemptori ex condigno non passes, nec pro minimaqui

dem (1 7) sangwinis gutta ex amore pro te effuso . DISCIPULUS

(1) H Adtamen AM sufficit (3) L (1e ; mcr C lancie(4) L ex ibat (5) Eineffabilis (5) BD eos ; max BL in tuo

expenderem famulatu (7) F Salomonia (8) ABFM Absalonis

(9) BCDGPmulta, u t1"

apud Caesar . D ial. I V , 32 : ,,de quo

multa excellentiora tibi— recitabo“

. (10) Reg. I], 9, 8. (1 1) CH

posset (l?) L ligw is (1 3) Cor . I, 13, 1 . (14) A si martirnm ;moe: EM vexilifer (15) F sicque (16) A vices (1 7) quidemcm DMP

1 36

Quid igitur retribuam domino pro omnibus que retribuit michi (1 )0 my deus doce ques o famulum tuum , qualiter saltem ex gracia

placere possit qui ex infirmi tate se (3) parvitate operum suo

rum deficit SAPIENCIA: Memoriam passionis mec semper

debes in corde tuo habere, et omnes tribulaciones et adversita

tes quas pateris ad ipsam 5) referre ipsiusque similitudinem

quantum poissibile est induere debes . Jtem cum ex occulta(6)di spensacione tibi consolacionem intemam subtraho, et te deso

latum relinquo debes ad instar veri crucifixi non aliunde con

solacicnem quercrc , sed pacienter expectare et sursum ad potrem

qui in colis est respectum habere, teipsum descrendo et omnem

cogitatum tuum in ipsum iactando. Tunc absque dubio quan

to (7) fuerit maior hominis exterioris pressure et descreio homi

nis interioris cum voluntate deo unita: tanto similior cris cru

cifixo et accepcior patri peramando ; quia revera hoc est punc

tum adversi iafis per quod milites probatissimi in scie Crist i

constituti strictissime examinantur . Post concupiscencias tuas

non abeas , sed eas viriliter frangas : tune felle amaritudinis cum

dilecto tuo potaberis . Omnium hominum salutem sicias . Supe

rioribus tuis cbedi enciam devotam exhibeas . Omnia opera tua

ad virtutum perfeccionem et debitam perducere contendas con

sumacionem . Jtem omnia infortuniaet cunetatristabiliaclemen

cie dei debes conmittere ,et sic te hbcrc in omni facto tenere

quasi homo qui in procinctu (8)migraturus est de hoc mundo .

Refugium quoque continuum in vulnere lateris mei debes que

rere tamquam columba(9) in foraminibus petre ; quiain hoc locosemper invenics ccpicsissimam peccatorum remissionem

, gracia

rum plenitudinem ,et a cunctis malis inminentibus (10) securam

proteecionem . DISCIPULUS : Unam adhuc peticiunculam de hac

materia dulcissimo passionis tue porrigo de hoc videlicet quod

tam breviter tangens pertransisti : quali ter scilicet se habuerit

mater illa veneranda genetrix tuafidelissima, quando iuxta cru

cem stetit et filium suum dilectum coram coulis suis suspensum

conspexit. SAPIENCIA: De hoc licenciatus ipsam adeas, et eius

ab ore hoc quod vis -diligencius inquiras .

(1) Psal. 1 15, 12 . CDGP posset CDP et ; max CDH

pravitate (4)A suorum operum defecit (5) CHP ipsum (6)EH L

ocnlta (7) BD quantum (8) G prec inctu D prompto C promtoPpuncto (9) Ecollumba. Exod. 33 , 22. (10) Eeminentibus

https://www.forgottenbooks.com/join

1 38

nobis ex tua refulgencia reddatnr . Cum mente pertracto

illustres qui te laudaverunt ab inicio (1 pre stupore deficio , et

ultra spiritum non habeo. Sed cum ad meipsum redeo, bee intra

me revolvo dicens : O salve pia Virgo decus virginum ; quidquid

cata et infinicies multiplicata, corde devoto aureo cum decorc,

mellifluo sapore , et odore aromatico tibi porrigo, ad laudandumet glorificandum te Virgo beata nunc et inetem um. Cum (3)te in

tuecr, colum sydereo mioans splendore michi vìdeor intueri , pa

radysnm voluptati s me puto inhabitare inmemor mei ex mag

nitudine tui stnpens ex inmensits te glorie tue et proclamans

cum virtute : Oaltitudo diviciarum sapiencie et sciencie dei , quam

letabundo corde exultas ti , cum hanc nobilem crestaram tam per

foeti decoris huic mundo in gaudium oondidisti . O oculi virgi

nales nimio fulgore micantes, O gene raboutes O crines aureo

ficata. Et licet totum quod in te est, circino 4) divine sapienci e

dulcins nobis sapinnt, quoniam ex eis vita procedit et dolcedo

emanat que cunctos langwidos sanat. Felix proinde mulier illa

que tam veram quam iccundam de hac re 5)protulit senten

ter qui te portavit, et ubera que suxisti O beata uberaque

lactaverunt Cristum dominum. Vestra namque ab ubertate at

que uberrima fecunditate celigene letantur atque terrigene ac

dulcibus (7 vestris recreantur ex fin ct1b us . Hcc velnd hynnuli

capree gemelli qui pascuntur in lyhis, donec aspiret dies, et in

clinéntur umbre En conditor orbis corpora celestia ornavit

syderibus , corporaelementariaanimantibus ac volatilibus , nemora

foliis virentibus prata floribus ridentibus . Sed super bcc cm

(1) Singulare: glor iosae Virginie laudatcres sunt H ieronymus ,Ambrccim , Augustimn , Johannes D ammeenus, Bem ardus , Am el

mm , Alberta: Magnus. (2) L ligwa (3) G Cumque ; max Cintuor (4) DM circinic (5) re om CP (6) Luc. Il , 27.

(7) L lactantur, terrigene quoque dulcibus (8) Cant. 4, 5-6.

139

Hcc (1) sunt due clyve speciose et uberrime liquorem gracie

lactis ac mellis superis ac inferis propinantes : Pomella niveicandoris que a spiritu sanoto fecnndata et in ligno quod est

in medi o paradysi collocata, fructum inmortalitatis conferunt de

gustata. H cc (2) sunt mala granataaurea, sperule ac lylia tem

plum adornanciaveri Salomonis Mandragore odorifere in orto

deliciarum plantate : Botri vinearum Engeddi (4) cordibus mi

scrot um leticiam conferentes et tristiciam depellentes. Meliora

quippe sunt ubera tua vino, fragrancia(5)ungentis optimis. J11

vino namque est luxuria et delectacio terrena. J11 hi is autem

fichs (6)aureis concupiscencie noxie plenissima extinccio et ce

lesti s quedam et supematuralis delectacio. Novi t qui gustavit

quam citissime et perfectissime omnis voluptas carnalis evannit,

cum de lacte graciarum tuarum gustatum fui t Ad fragran

ciam quippe ungentorum supernorum virulenti serpentes territi

fugabantur , et sustinere non poterant presenciam tante puritatis .

Jupleta tune gaudebant viscera munere insolito saciata. L in

gwa(8) quidem obmutui t, spiritus vero in domino cxultavit. Oculi

flebant et dulces lacrimas deducebant Os autem hnnc sua

frequencius ruminare pio conaminc contendebat (1O). Clamabant

que omniainteriorapariter di cencia Quoniam meliorasm i)uberatua vino fragrancia(l l) ungentis optimis.: Qui intelligit intellia

gat. O mater veneranda, salva geniture tue videlicet eterne sa

piencie bonitate inmensa, cum hoc totum quod habes ab eo sit

a quo omne bonum procedit, ni chilomiims tamen ali quid est quoddulcius ac suavius invenire sibi 1 2) videtur animamisera cum

ad ubera tua confugit dulcedine et gracia plena, quam cum ad

vinum spirituale accedi t quod pr0pinat eterna sapiencia. Jbl

namque perfects (1 3) sentitnr suavitas ; bi c autem mixtc quedamacerbitas percipitur . Siquidem illa eterna sapi encia(1 4)baculcconsolacionis virgam subiungit districts correccionis Enma

AD H ee (2) A H ee ; mom ADELPmalogranata (3) FSalemonis (4) BL Engadi (5)

.C fraglancia J flagmncia(6) C fyolis BEJfyalis AFL fialis B fiellis M pbialis (7) CEFJPfuerit ; moe: ABEH fraglanciam CJ flagranciam (8) L Ligua(9) B educebant (10) AEJcontendebant (1 1) A fraglancia CFJflagrancia (12) ADGJ sibi invenire (13) CLP perfecte(14) CHP sapiencia eterna (15) ABFGL correpeionis

140

ter beata advertere potuisti quoeiens me suavitate verborum

snorum quasi lactea qusdam linivit (1) dulcedine et rmsus do

minacione sua quas i austeritatem vini superinfimdendo michi timorem incussit. Hino verba(2) consolaciouis , ila verbera(3)exhibens distri cte correpeionis Et cum ipsum iam habere

velnd 5) sponsum karissimum gauderem subito divinitatis e ius

recordaclone stupefactus, ut iudicem meum deprecabar . Et cum

interdum lac peterem, repulit, et quasi ablactando super matre

sua 6)acetosum exhibuit austeritatem . Tu autem quid ? Vere

a planta pedis usque ad verticem'

non est in te qui dquam ama

ritudinis vel austeritafis sed totum quod in te est purissima

est dulcedo, inconparabilem habens suavitatem , omnium aroma

tum et ungentorum superans fragranciam 7 et preciositatem .

Totaformosaet suavis es ni lhabens duricie vel severitatisFacie benigna, vultu serena verbis melli ta suevis et decora

bonitate fecunda, gracia plena. J11 te namque omnis graciavi e

et veritatis in te omnis spes vite et virtutis Vinum cum

lacte sugitur 1 1)a sapiencia eterna sed favus cum mellaa te

suscipitur dulcedo purissima. Que sunt autem (1 2)hoc ubera

tua dulcissima? Prorsus hec sunt, scilicet quod omnes peccato

res sinu reci pis beni gnissimo et receptcs tuo fideliter reconsi

lias fili o. O thesaurus preciosus miserorum . En ‘

cum summum

regem peccando perdidimus , cum ofl'

endimus angelos, cum ceiam

nobis metipsis graves sumus et omnino nescimus qui d ageredebeamus : hoc solum res tat miseris, ut oculos cordis et corpo

ris ad te levemus consilium querentes petentes auxilium

O exultacio cordis mei , uni ca spes et gaudium vite mec,Tu scis

quoeiens amaro animo, corde turbato, facie lacrimosa, cum deum

ofl‘

enderam et me filium iehenne futurum estimabam cum ini

mieis undiqne vallatus fueram : oculos ad te piissima virgo le

vavi et tuo adiutorio virgo beata evasi pericula cuneta. Gau

deant alii de sua innocencia, ali i letentur de meritorum snorum

copia, alii de dei misericordia inmediate exultent : Tu mater mea,

(1) CEHM lenivit (2) CDEFH LM ubera (3)CM ubera AEGverba (4) EJM correccionis CF ut (6) Psal. 130 2 .

(7) A fraglanciam CJflagranciam (8) FP es et suavis A et

anuvie (9) CPausteritatis (IO) Eceli. 24, 25. (1 1) M sug

gitur (l?) AD autem sunt ; mom ACDGHM verba (13) CPauxilium petentes

https://www.forgottenbooks.com/join

consolacionis tue saciatus sim Tu pianosti , que misero pec

catori remedia salutis taliacontulisti . Eyaergo advocatanostrasorge pia, surgo propicia, converte illos tuos misericordes oculosad nos, et placa tuum unigeni tum a nobis tociens ofl

'

ensum. Tu

namque es reorum (2)advocata; i deo accede propins et pete

pro nobis quesumus . Nichil (3) enim tibi negare poterit filius

graciosus tibi dilectus . O eternapatria sapiencia, ecco nunc in

cissimam , tibi eam presentans me post tergum suum abscon

dens, oculos non andens levare ante faciem glorie tuo , per ip

sam cupiens exaudiri . Jpsam queso honora ipsam venerare .

Quahter cum convenienciatalem matrem potoriarepellere Quod

si eciam mi llesies in die accesserit, repulsam non habebit. Exaudi

exaudi me domine propter tuam boni tatem et matris tue dilecto

s ingularem honorem . Nam sicut te celesti petri ac genitori tuo

anxiliatricem, ut inperfectum meum eius suppleat grate et accep

tabilis presencie magnitudo. Nunc igitur (5) o preclarasapienciaattende matrem gloriosam . Respice oculos huius dulcissime (6)matr is coram te pro nobis interpellantis (7) quibus te maternoin gremio gestans tam placide intuebatur : Genas eius roseo co

lore perfusas , quibus faciem tuam delicatam materno afl‘

ectu sibi

sociavit. Ach (8) quam felicia labia eius ,quibus os tuum bene

di ctum , oculos prefulgidos, ac siugulos quosque nobilissimos ar

tus creberrime perosculata fuit, blandamiscens interdum oscula

verbis . Com e manus has que tibi ministraverunt , uberadulcis

sima ac felicissima que te lactaverunt. O piissimadulcedo, ecco

phas non est ut hec inspiciens et rememorans tante matri a te

quidquam negetur (9) que te dominum celi genuit lactavit fovit

et ad incrementa usque perduxit (1 O). Reminiscere ques o cm

nium serviciorum et exhibicionu'

m que tuis in (Il) infantilibusannis ab ea recepisti , cum to in gremio infantem delicatum te

nens , coellos (i 2) ridentes ad blandientem tibi matrem retorsisti ,

que pre cunctis tenerrime dilexisti . Omniumque dolorum recor

(1) DP sum (2) CP rebrum os (3) CH add is (4) BDMmatt em tuam ; max L dilectissimam (5) BCJP ergo (6) Ldflecfiu h e (7) L intercedentis (8) B Ac (9) L negatur

(10) EL produxit (1 1) B in tuis AFGJP tuis (l?) EJoccollos

l 43

daro quos sub cruce stans in pectore sno materno pertulit, pio

Stabat namque iuxta crucem Jhesu mater eius . O verbumtocius conpassionis. Quamvis enim o viscerameaox intimis movere vos debeant dolores ot affliccionos tam pii salvatoris in cruce

tenebris obvoluti , nunc autem adiutorio genitricis dei ad lucem

roducti sumus convenit tanto matri (l) iuxta crucem stanti et

inmcnsum dolorem pacienfis fili i in corde suo pleuissime susti

nenti , specialius quodammodo ac peculiarius conpati , ox medulliscòrdium nostrorum. Per quam enim miseri continuo consòlamur ,iustum valde ost ut ei quoque pacienti conpaciamur . Et li cetut dignum esset sibi conpati non possimus 2) saltem eius dc

Icrom ad memoriam revocando, devocionem cordis nostri prout

nobis ignotam (3) ex manifestis nobis dolcribus velud a longo

conioctnrando inquiramus . Jntorroget igitur se (4) unusquisqucamator , si illud amabile quod intense (5)amet ignomini cse mortitraditum videret, quantum ox hoc dolore (6) confingorot, ot quamvehementi conpassione moveretur ; li cet tale quid non amans in

se minime perciperet. Hoc pins animus revolvat, ot ex hi is cre

dibile nimis erit quidquid do eius dolore dici poterit quo pro

mmctis mortalibus amavit, et dolait cum dilectum motto turpis

iuxta crucem stabas , et Jhesum benedictum fructum ventris tuisic suspensum cernobas (7 Utique racio hoc dictat, experien

cia(8)prcbut, vis amoris approbat, quod multum dolebas . Mul

tum dolebas quia multum di ligebas. Si enim sola memoria

passionis fili i tui non nullos devotos ob magnam conpassionem

quasi oxanimcs reddit, qui d fecit crudelissime (10) passionis prosoncia in ca que ipsum mundi salvatorem pacientem gonor

‘

a

Vi t 1 l) Si hoc memoria tantum fervet in cordo peccatoris , O

quantum ostuabat in mente sanctissime matris . Virgo boato. sei

(1) CPmatris ; in sequentibus CGHJLMP stantia— sustineaADEFM possumus GHL ignotum (4) AEse igitur D

Jgitur interroget se (5) A incenso J intime (6) CDEFHJPdolore (7) CP tui suspensum videbas (8) B experigench

(9) Multum dolebas om CDFP 4 (1 0) DP crudelissima (1 1) Ein to que —genomsti

ligit, et quanto dilecti pres encia honorabilior et deloctabilior , ac

ducit. Sed vero et absque omni dubitacione credo, quod dilecti

tui grata presencia in omni graciac1mctornm mortahnm presen

ciam ineonparabiliter excedebat. Referat ergo nobis mater si

filium in tanta dileccione habuerit ut ex oo letari potuorit vel

ceiam tristari Procodat nunc in medium et taliter nobis

respondeat, viva voce, corpore quidem absous, spiritu vero pre

sens , et dicat : Qui . mo humilem ancillam ox graciadignatus est

in matt em (3) eligere ipse cor meum ardentissimo amore sibi

constrinxerat, ut nusquam nisi de ipso et in ipso spiritus meus

summam leticiam et tristiciam posset recipere. Nam (4) in ipsoannota possodoram, eiusque dileccio eratmichi tocius orbis plena

posses sio. Animamea ibi erat ubi Jhesus erat,magisque in oo

quam in meipsa vivebam. Speciosum forma pro filiis hominum

plari , dulcis suavitas . Cogitaro de ec , michi prestabat gaudium ;

de oo loqui dulcissimum fuit solacium. Verba ex eius oro 5)andi re suavissimum michi erat organum . Jpsc cordis (6) erat

speculum ,oculornm mccrum spectaculum . Colostiasimul ot ter

rostria(7 quoque bona sua mi chi presencia optata probobat .

Hnnc igitur filium uni genitum,cordis mei thesaurum prociosum ,

cum oculis elovatis vi dissem sic contomptibilitor in cruce cum

latronibus suspensum , ot dolcribus mortis angustiatum : Ach quam

intollerabilis mi chi hic aspoctus erat, O quam lamentabilis et

penosa hoc michi visio fui t. Anima mea pre dolore cruciaba

tur visceramaterna sauciabantur et conmoriebantur cm

nia ossamea. Virtus omnis evanuit sensus a me rocessit et

calami tas me oppressit inmensa.

’

Conlos lacrimosos sursum lo

vavi , dilectum meam suspensum vidi , nec sibi in aliquo solaciumferro potni . Rospoxi deorsum et cum dolore inmenso vidi eos

qui meum thesaurum rapuerant ot tam crudeli ter vexantes tor

quobant. O quantum anima mea in me angustiabatur quammagno cruciabatur 10) dolore. Corde privata eram quia ipso

(ll GJ exsti ti t (2) B contristari (3) AD in matt em dignatus

(4) Badd et (5) ADF ex ore eius J eius ex ore eius

(6) DJMadd moi (7) Jter'

rena (8) L cm ciebatur (9)CD sauciobantur ; max EFG conmcvobantur (10) F crucisbatur

https://www.forgottenbooks.com/join

146

mortui , ot recencia vulnera frequonfibus osculis leniobam (l

Res miseranda. Vitam cordis mei intuebar, et ecco mortuus (2 )erat . Res pexi iterum atque iterum ,

et non erat vox neque son

sus Loquobar ei , et non respondit michi . Rugiebam a go

mitu cordis mei Astabant namque qui michi mortuum me

um ,thesaurum moum auferro et sepehre (6) volobant . Tune

flobam et gemebam et voces lamentabiles (7) dabom . Cor pre

dolore concuciebatur , cum dilectum filium brachi is maternis con

str ictum avellere conabantur . Faciom meam lacrimosam ipsius

vultui applicabam ; faciem suam sepins inter manus accipiens

crebrius inspiciebam ,et gemebam ,

quoniam amaritudine repleta

eram . Nec erat qui hoc intuerotur ot matri pacienti .non (8)conpateretur . Demum post sepulturam fili i

, cum magno valdedolore reducta fui . Sed in eius rcsnrroccione , cum ipsum tam

gloriosum vidi , plenam consolacionem recepi ; et sic materiado

lorum in matoriam transi it spirituahum gaudiornm . Huc usquevirginis verba. Porro nos qui hoc non sine gemitu et flotu au

diro potuimus , interrumpere sermonem tuum Virgo mater cogi t

conpassionis nostre vehemencia et exuberancia tantarum lacr i

marum , quibus tibi O Virgo piaconpatimur ex intimis visceribuscordium nostrorum . O quam induratum est cor quod tibi ex

intimis non conpatitur ; quam (9)male oxsiccati oculi , qui to sic

flentem videntes , nequaqnam queunt lacrimari (1 O) ; quam frigidum pectus , quod ex hi is non gomit. O utinam conmoriantur

tecum simul ceiam omnia'

ossa nostra(l Benedicta brachia

tua, inter'

que iam dilectum (1 2) reclinatum vi deo . Gene quoquerosiforo matris felices sangwineo (1 3) colore vernantes . Pectus

tuum maternum superbenedi ctum , tanti doloris contentivum , su

per quo iam coulis cordis video regem moum reclinatum

O reclinatorium aureum , pre cunctis thronis eburneis sedìbusquo

deauratis preolecìum , ad hanc horam servatum,ut auctorem

vite subportot vita privatum . Sed quid di cam En coram to

(1) CDLMPIiniobam ; max BDGM miranda (2) D mortua(3) Reg. IV, 4, 31 . (4) Psal. 37, 9. (5) CEL mortuum moum

thesaurum Bmortuum thesaurum moum D moum thesaurum mor

tuum (6) Eaufi'

orré et sepellire (7) CD vocem lamentabilem

(8) non om EDEL (9) CDP o . quam ; inca: AP excecati (emiceati) (10) A lacrimare BDMmea (12) DP dilectum iam

(13) L sag-v inco (14) DM inclinatum

1 47

mater pnssimamento lacrimosa iam positus ,to obsecro ot ad

inro in domino ut michi tuum karissimum thesaurum regem

et dominum moum , pro mo passum et mortuum, sub hac forma

qua ipsum iam in gremio tuo sub crucis ligno pallidum (1) etlivore plenum meditacionis oculo intueor , proboas , ut hoc ipsum

quod est conpassionis et doloris quod tibi corporali ter ot pre

sencialiter tune concessum fuit tamquam matri , michi saltem

spi ritualiter ot memofialiter prout conpotit misero peccatori con

cedatur . Damichi salvatorom moum . Probe quem diligo , quiaexpectareamplius non valec . Suscipo nunc anima:meadilectum

do dilecta,et dileccionis atque conpassionis afl

’

ectuosissima oi

probe indi c1a O. di lecto my salutare moumet li berator meus ,

amor meus, et gloriacio anime moe.

,Ecce nunc afl

‘

ectu fervidis

simo, totus ab omnibus abstractus omnibus vir ibus animo meo

simul in unum collectis , ad to convertor , to attento intueor (2)cum omni nisu et conamine , quantum uniquam possibile fui t di

lectum a dilecto amoroso prospectari E11 dilecto my, cordis

mei triclinium tibi soli servatum , ot (4) hui c mundo clausum , ad

hanc vocem roseratur , to suscipere cupiens per illapsum . Simis

omnium des ideriorum meorum sic iam se ad to expandens di

l'

atatur , voluti cum rosa ad gelanoctis clausa, ad solis radiosum

Splendorom se aperire fostinat. Anima mea tota(5)‘

amore ca

lens , brachia desideriorum snorum amplissimo expandit ot tibi

gratanter accurrit (6) ac inter cadentes lacrimas in amplexus

rui t spirituales. Eya tota salus m ea: et sic tali igni to vehemen

ter des iderio afiectu fervidissimo to nunc inter) ;rachiaanimemoo suscipio to conplector (7) ti bi 1111101' cum reverencia ot

laude et graciarum accionc : Te obsecrans per tua(8)mi sericordio viscera, ut hanc mortem pi eciosam frustrat i in me non permittas sed me nunc ad graciam receptuìn tibi unias tam effi

caciter , ut neque (9) prospera nec adversame ato umquain (1 O)valeant separare. Ecco oculi moi pallidam faciem tuam fixo in

tuentur ; tota anima mea amore tuo resoluta vulnera sangwi

ne (1 1) cruentatacrebrius perosculatur , omncsquc vires et (1 2)po

tencio moe fructu passionis huius lacrimose pascuntur . Sub um

(1) M pali dum (2)CLP intuor ; max ACLPv ien (3)BCDELP

perspectari (4) et cm°

BD (5) GPadd in (6) DEFMP cc.currit (7) D amplector (8) ADM tuo. (9)Enec ; mon: BDFJMneque (10) L numquam (1 1) L sagw ine et om CDP

148

bra namque ilhus quem dudum desiderabam nunc sodi sed ot

fructus eius dulcis gutturi meo (l). Nec iumorito. Sunt ete nimnon nulli qui do vito suo gaudent puritato ; alii do meritorum

snorum presumunt multitudine aut exorciciorum spirituahum

inmensitste lotantur Ego autem quid Vere tota opes et

solacium moum ex tua dependet passione , ex meritorum tuornm

magnitudine ac (3)preciositate , et matris tue benignissime pie

tato ,ut tu solus nosti qui paupertatom meam considerasti . Et

ideo hoc dominice passionis rocordacic michi est cordis in do

micilio 4)afl'

octuoso recondenda, et verbis ae cperibus opitulantagracia prosequenda, et omni cum honore et reverenciamagnificanda. O rex regum et domin

'

us dominancium, quem sic mor

tificatum et miseriis amictum coulis fidei pleno afl'

ectu anima

inoa iam amplectitur concedo michi ut et te gloriosum atque

sublimon et . super (5)astra celi ad dextoram patris sodentem

perhenni ter videro méroatur Sed ot tu Virgobeata,mater

piissima, que 7) iuxta crucem filii tui stetisti,ot doloris eius vul

nera in anims tua efficaciter persensisti , ac sangwinis eius as

pergine rubricatà. fuisti , eique sola fidelitatom perfectam usquein finom servasti , ot magno cum dolore a tumulo fili i tui sepa

rata fuisti : Tibi hoc omnia conpassionis vulnera pro singulari

gloria ad memoriam revoco Virgo pia. Et sicut nunc quoqueafl

'

ectu devoto inter cordis mei brachia O mater veneranda to

oxcipio e_t conpassionis to lacrimis associons (8) per portam ci

vi tatis quondam Jherusalem ad domum roduco pretoritorum

gestorum sub exemplo : sic o mater gracie in extreme horo exa

mine animamea et c1mctorum eterno sapiencie discipulorum de

corporis ergastulo exouncium a to suscipiantur , et ad illam ce

lostem Jherusalcm cum gaudio perducantur . Amen.

(1) Can t. 2 , 3 . (2) AD lotantur inmensits te (3) CDP et

(4) ABE'

111 cordis domicilio J-in domicilio cordis (5) AEsupra; mon: BCDJLP dextran ACDFMPmen ar (7) quecm CDP (8) … lame tibi

https://www.forgottenbooks.com/join

150

doctores et discipulos habebat . Primaque et inferior , videli cet (I)liberalium arcium et mechani carum ac phylosophomm diverso

rum innumeram multitudinem continebat. Jbi astrologi in as

trolabio suo ludebant . Phisici naturas rerum subtiliter conside

rabant. Geometrici cum dimensionibus (2) se occupabant . Musi ci

cortas vocum proporciones dabant ; et . quolibet facultas oa que

ad se pertinebant tractabat . Quod medicorum erat, modici trac

tabant ; fabrilia fabri . Verum hi i omnes quas i velamen super

faciem (3)habere videbantnr ; et cum es tu vehementissimo labo

rerent dulci quodam poculo recreabautur , quod tamen sitim

ad plenum non extingwebat , sed (5)ariditatem generans , sitiro

magis ac magis faciebat. J11 quibus soclis dum predictus disci

pulus paululum substi tisset‘

, gustato hui usmodi poculo nauseam

habere cepit . Quam ob causam has rosignans ad secundam

mansionem accessit. Erat autem°

mansio illa pulchra valde et

mira varietate picturarum decorata. Stans igitur anto hostium ,

talem reperit ibidem superscripcionem : Hoc est scolatheoloyce (6)veritatis ,

ubi magistrae terna sapiencia, doctrina veritas ,finis

eterna feli citas . Quibus porlectis fostinantor occurrit,et scolas

intravi t , cupiens totis visceribus huius scolo discipulus esse , per

quamsperabat se ad finem desideratum pervenire . Fuor'

unt in

hac scola tres studoncium ordines atque doctorum . Quidam in

terra propo ianuam sedebant, gustu carentes , et vultum ad ex

teriòra conversum habentes. J11 ore eorum mellea quoque 7

verba, ab ore sapiencie procedencia, in li quorem felleum conver

tebantur . Ex quo potu inebriati , Spiritu quodam inflatorio dis

tendi'

Videbantur , ita ut statim in superbiam se erigerent , regum

animos induerent prelaturas . et gradus diversos ambirent ac

promociones queroront, et in magni s et 8)mirabilibus super se

ambularent . Speculacioni scibilium (9) solum intendebant , afi'

ectu

voro frigidissimi romanebant . Ex ore eorum quas i farinasubtilissima procedebat et subtilia toxebant (10). Vox eorum quas ies sonans , aut cymbalum tinnions (i i ), aurea hominum verbera

bat sed ad cor minimo pervenit. Coram couli s eorum velud

(1) L add et ; mos° J arcium liberalium CPadd suis (3)B

facies (4) DF laborabant (5) ‘D add et (6) i ta EFHJ(7) CFHL quoque (8) Padd in. Psal. 130 , 1 . (9 A sensi

bilium D subtilium (10) Isai . 19 , 9 . (l l) BDLP tynnions .

Cor . I,

1 51

nigri ethyopes demones ludentes saltabant, ot eis kathodras ho

noris crebrius proponebant. Quibusdam aurum ot argentum et

latas possessiones ostendebant . Quibusdam voro longa et colo

rifora(i ) palli o induebant et almucia delicata capiti eorum su

perponontes , procedere eos gradu ambicioso faciobant. Qui ob

dueto (2) supercilio , attonitos habentes oculos caput moveutes ao digitos extondentes , sapienciam suam cunctis transeunti

bus , buccis (4) crepantibus ostentare ambiebant . Sicque sapien

ciam studentes et insipientér viventes ab inimicis callide (5)deludebantur . Eratque omnium istorum unus labor et intencio, (6)ascendei e et app

‘

arero. Nam et ob hanc causam solummodo in

studio laborabant, ut postmodum maiores lìbertates ad peragon

dam 7) corporis ,curam in desideri is ossequi possent, ot facolta

tem faciendi quo (8) vollont ampliorem sine contradiccione habe

ront . Leonem quippe rugientem quis audeat provocare Rem

mirandam discipulus in hac mansione advertit et risu dignam.

Nam colitus delapse quasi pila argentea inter eos currobat, que

ox sua pulchritudine et preciositate omnium in se aSpectum pro

vocabat, que ab omnibus amabatur et desiderabatur quia“

ipsa

se habentibus gloriam et honorem.

prestabat. Hanc dum quidaminter cotoros et super cotoros doctor egregins 9) in manu ha

beret , et ex hoc per totum mundum sonaret eiusque doctrina

singulariter sicut rosa sine spina ot sol absque nube precla

rìssimo rutilaret : multi hoc videntes ot invidentes , sibi pilam demanu enferre modis quibus poterant attomptabant, et nunc sa

gittas acutas (IO) nunc lapideaduros (

iaciontes , nichil profici'

ebant,

sed mirum in modum in seipsis afi igebantur et propri is sagittis

percuoiebantur . H oc pila dum inter eos curroret, sthdobant hii

qui adorant non tam ipsam conprehendere , quam pro posse eamde manu alterius percutere (l 1) et rapere et ostendere quodalius ipsam non haberet. Eamquo non tam explicabant quam

quibusdam inplicacionibus involvebant. Fuoruntque inter eos

proehpudor mirabiles contenciones clamores ot contrarietates de

hac pila. H oc (1 2)autom‘

tedium magnum ac disphoenciam in

(1) EJcollorifora (2) B educto ; mos: H supercillio (3) Job15, 12 ; max AH capud (4) A bucis (5) Ecalide (6) J addv idelicet (7) BP poragendum (8) D quid (9) nimim m doc

tor angelicus Thomas Aqu inas. (10) M—accutas (1 1) Eper.outtore (l?) CDMP H oc

152

animo multorum audiendum genorabant (l). Nam per hoc non

tam proficiebant quam gimnasio (2) vol spoctaculo vano se in

teresso dolobant. Quidam autem cos (3) sic circa pugnas verbo

rum langwentes (4) et se mutuo invadentes ac tamquam gallos

mnpugnantes deridebant. Cumque discipulus a circumstantibus

quereret , quid nam hoc mi rabile es set, res ponsum est aquodam ,

quod hoc pila argentea significaret (5) veritatem sacre scripture ,

lucidam et sonoram et incorruptibilom. Subdiditque : H oc vo

ritas a modernis quibusdam non tam studioso queritur quam

inpugnatur , dum quilibet non pro ipsa adipiscenda-laboraro vi

detur , sed totis viribus probare (6) contendit quod quivis alius

ipsom veritatem nequaqnam bobcat (7 et ox hoc seipsum pre

ferro et alium subprimere intendi t. Et proinde finnt inprobacicnes roplicacionòs ot opinionum (8) novitates mirabiles que

magis in ammiracicnem ducunt, quam utilitati proficiant 9)au

diencium . Nempe veritatem quam reserare auditoi i bus debuerant,

quibusdam intoncionibus et vocabulorum novitatibus ignotis ve

lant et propter ostentacionem vanam ipsam plerumque red

dunt veritatem obscuram . Fucrunt preterea ox ipsis non nulli

qui reperi te docere volebant quod non opero sed meditacione

didicerant ; eorumque doctrina non ex vita atque oxerciciorum

frequencia, sed ex affirmacione proces sit sola. Nam libros sanc

torum patrum , qui olym vigente rehgiono et fiorente devocione

in usn orant, sicut collaciones patrum et similiadevocionis ger

mina, ubi devocionis fundamenta, ot spiritualis sciencie , et tocius

perfoccionis continetur summa, quo hominem ad conpnnccionem

et sui ipsius recognicionom ot devocionis perdite restauracionem

ac (10) divinum trahunt fervorem spem entes ad ea se scripta

quo vol ambicioni deserviunt vel questui convertobant. Quod et

si premissa inSpiciebant, non propter novum devocionis graciam

acquirendam, sed propter moliorem consoc11cionem finis ab ipsis

intenti hoc faciobant. Seipsos manique inani ter exaltare vel pasccre

. principaliter cupientes , hnmanam intendebant rotribucionom .

Et sio proehdolor de seipsis desporu tos, vol proximos plus quam

(1) GMPgenerabat ; max MPhoc (2) L ginnasio F gyngnasio(3) FPautem inter eos

°D autem ex eis (4) Tim . 1 6, 4 .

(5) CDGLP signoret (6) D conprobare (7) CH habebat(8) L oppinionum (9) DG proflciunt (10) FPad

https://www.forgottenbooks.com/join

154

lapsum tam notabilem in subditis videront , hoc (l) emendare

sine labore proprio cupientes preceptamultiplicabant ordina

cionos congeminabant, et magna eis honoraet inportabiliainpo

nebant ; ipsi autem digito suo ea levare noluorunt . Subditi eu

tem ex hoc magis indurati (2) et involuntari i efl'

octi , culpam suam

in corundom (3) rectorum nogligencins (4) retorquebant. Nam

predicti non orant p1imi qui ad hostes prostrandos 5) transfrotarent et primi in ocio pugnaront , sed qui eaque honoris orant

vel utilitatis seu comodi temporali s , sibi usurpabant : Non atten

dentes quas i inpossibile esse,homines indevotos solis reduci ver

bis , sod magis cperibus bonis et vivis oxemplis . Si enim reiecto

pomposo adventu et ° Sumptuosa eXpensa quam 6) faciobant , ipsi

qui cotoros emendare volebant simfl iciter ot humiliter ac fru

galitor se habuissont , et verbis ac exemplis ad omnia ad que

cotoros artare volebant, ipsi se primo dedissent, utique multum

profecissent. Sed quia multa dicere et panca facere contende

bant quas i serpentem cum cauda lnbricaappreheudebant ; et

non solum non proficiebant, sed cottidie in doterius se labi Vi

debant. Et bii omnes predicti de primo ordine studencium se

cunde mansionis orant. Porro hii qui de secundo ordine orant ,

in statu proprio persistere vi debantnr. Tercii autem propo ma

gistrnm consedorant (7 ot aquam sapiencie salutaris ox oro

eius bibentes inebriabantur in tantum nt seipsos et omniumaliorum obliviscerentur , et corde et animo coulis ac facio sur

snm'

tenderent, et quodammodo in abyssum divino speculacicnisac dulcedinis inmersi e t absorpti 8) ad divina contemplanda

raporentur . Hii quasi colum stellatum in hoc mundo fnlgebant,

et vclnd ardens faculasursum tendentes in se ardobant et proxinios quosque in dei amore acoondebant . Tales quoque ad prela

ciones et regiminaass… pti , orant utili ssimi . Nam et graciadivina,atque industriahnmanaorant miro modo predi ti . Cum autem discipulushoc (l0) diligentissime considerasset, im miracicno maximatonebatnr quid nam hoc esset, et maxime de hoc quod do eadem

veritate tanta difformitas (1 1 ) in diversis discipulis nascobatur .

Jntollexitquo quasi vocem dicontem sibi : Tres ordines quos vi

DGM hoc (2) Amagis ex hoc obdnrati (3) CDEP cc

rum (4) JL neglioncias,(5) B prosternondos (6) DF que

(7) CH considerant (8) AM absorti ; mos: BC contemplando

(9) CDP tendons (10) FGM hoc AFMPdeformitas

155

disti , tres modi sunt stndendi atque docondi sacram scriptnram .

Primus modus est caruslis, quem habent hii in quibus habundatlittera sino spiritu : Qui quanto plus (1) litterati , tanto plus su

perbia inflati , atque nocivi sibi et ali is esso noscuntur : Qui non

dei laudem vel suam ot aliorum edificacionem sed suam pro

mocionem quernut. Secundus modus ost animalis, et est in hiis

qui simfli ci quidem oculo in actu scolastico ea quo ad salutem

necessaria sunt (2) quernut, vorumptamen operasupererogacionisfacere et karismata omnlari meliora(3)usquequaquo noglignnt.

Tercius voro qui et spiritualis, est eorum qui (4) toto cordis affoctn ad eaquo perfoccionis sunt se viribus omnibus extofldunt ,

studioso operam dantes , ut sicut intellectus eorum sciencia sic

et 5)aflectus eorum divina sapiencia ropleatnr ; et sicut profi

ciunt in cogni cione vori , sio et in amore summi boni : Qui gustant et vident quoniam suevis est dominus Qui se

°

et ahos

per sacram scripturam ad debitum finem dirigunt , et ni chilo

minus interius Spiritu dei aguntur . Jgitnr discipulus ali is ob

missis cupiebat cum hiis mansionem habere et se totum con

ferro ad studium illins vere et summe phylosophye .

De sciencia utilissima homini mortali , qué est scire mori .

Capittulum socundnin .

Cum omnes homines natura 7) scire desiderant O summaet eterna sapiencia et in te universali principe et nature auc

tore ad quem nobis senno, omnes . thesauri sapiencie et sciencie

sint absoonditi,sisque omn ium artifex

, omnem habens scienciam ,

omnia prospiciens : hinc avido cordis desiderio peto , nt thesau

rum sapienci e tuo michi aporias , scienciaîmque sanctorum et de

rebus magnis instruas , et ut materias quoque subfilissini'

as ac

profimdissimas nunc pertractandas in medium proponas . Sapien

cia reSpondit Fili my noh alturh (9) sapore sed time . Audi

me,et docebo to (10) utilia. Tribham tibi donum electum (l i ).

(1) J add sunt (2) D sib i necessaria sunt L sunt necessaria

sibi M ount necessaria (3) Cor . 12, 31 . (4) CDPadd in

(5) CPe t sic (6) Psal. 33 , 9. (7) BDFKL naturaliter ;m oo: AHL desiderent (8) respondi t

'

cm ADEJKLM : BCF au

tem haben t resp0ndet (9) KMalta (10) to om CDHKP

(1 1 ) Pr ov. 4, 2 . Sap ient. 3, 14.

156

Doctrinamea, ipsa erit vi ta tua. Jgitur exordium discipline sa

lutaris a timore domini inchoantes , qui (1) inieium ost sapienci e ,

docebo to hic (2) per ordinem : Primo qualiter moriendum si t

Postea qualiter vivendum : Deinde qualiter mo deboas sacramen

taliter recipere et demum quomodo pura mente me debeas

iugiter laudare . Cui discipulus : Hoc es t domino ° my quod som

per optavi et votis omnibus exquisivi O si scirem has ar

tos utilissimas , videhcet fehciter mori et bene vivere , to affectnoso recipere, ac (4) devote laudare : quid amplius vellem requirere ? Sed queso dic michi , ad quid prodest hoc doctrina moriondi , cum mors non habitus sed privacio esse cognoscatur . Ad

hoc sapiencia: Multum per omnem modum Scioncih utilissima

et cunctis artibus preferendaost hoc scioncia, scire videli cet mori .Seire quidem se es so m ortalem , omnibus conmnne ost , cum n

‘

o

mo°

sit qui semper vivat vel qui huius rei fiduciam habeat. Sed

panmss1mcs mvemes qui son o mori soiai1t ; quia hoc donum dei

permaximnm est. Scire namque mori ost paratum habere cor

et animam omni tempore ad superna,nt quandocumque mors

venerit paratum eum inveniat, nt absque omni retracciono 7)eam recipiat quas i qui socii sui dilecti adventnm desideratum

expectat . Sed proehdolor in non nullis roligiosis , sicut et in se

culi hominibns vanis,valde multos invenies qui mdrtem hanc

tantum abhorrent, ut v'

ix eius memoriam admi ttere velint . D is

cedere(8) de hoc mundo nolunt quia scire mori nondum (9)didicernnt . J11 vafiiloquiis ot iceis (10) et scurrilitatibus ac cote1i ssimilibus supervacuis rebus multum de tempore suo expendnnt ;

et ideo cum ex timplo mors supervenit (1 quia malo paratosinvenit , miseram animam do . corpore rapit et ad iehonnam do

ducit,sicut et quondam tibi quoque froquencins frenum (1 2) in

posuerat et to secum abduco'

ro volebat, si manus miseracionum

doniini non obstitisset. Tu autem nunc vacua vacnis relinquas

ot doetrine moe intendas , que tibi magis proder it quam aumm

(1 ) GHJK que a od CPhic to AGHKM te hoc B

to et hoc (3) CP quesivi (4) DJet K et to (5) Rom . 3,2 . (6) J advenerit CDP veniat (7) ABEretractaciono M re

tardacione (8) E D ecedere ; inox CEPab (9) KM nundum

(10) Est cous et iceis G in ioci s CDP iceis DEMP super

vonerit (l?) AD frenum froquencins

https://www.forgottenbooks.com/join

158

agas nec me subtrahas ab hac luce tam inprovise . Discipulus

hoc audions , conversus ad eum dixi t : Ami co verbatuanon michi

videntur sapere (1) disciphnam . Nos eis quia equnm est indicium

mortis . (2) Personam non accipit, nec alioni parcit, sed se equa

liter omnibus condividit . Nec iuvenis aut sonis (3)miseretnr .

Jgnorat nobiles, et potentes non veretur . D ivitem ut (4) paupe

rom similiter pordit. Quinymmo plnres anto perfectam couple

cionem annorum snorum do‘

medio sublati sunt. An putabas

quod tibi soli mors parcere deberet et thabemacnlnm tuum

fictile ingredi non anderet? Et prophete mortui sunt. Respon

dons autem 5) similitudo mortis dixit : Vere consolator honorosns

es tu . Nec verba mea sonant mpmdenciam , sed bi i p ocius in

sipientibns similes censendi sunt , qui inpio usque ad mortem

vixornnt, et que digna sunt morte egerunt nec tamen mortem

tim‘

ent Vicinam . Ceci sunt et inmentis insipientibus simi les, no

vissima’

sua et quo post mortem ventura sunt non providentos .

Non dofloo indicium mortis, ssd fleo (6) dampnaindispòsite

‘

mor

tis. Non ploro quod hinc oxiturus sum , sed piango et lngoo

dampna diornm , qui 7) inutiliter et sino omni frnctu pertrans

iernut. Q uali ter,vizi Erravi a

'

via veritatis ot iusti ciè lumen

non luxit mi chi et sol intolligencio non est ortns michi . Las

satus sum in Via iniqui tatis et perdicionis , ot ambulavi vias di f

ficilos ; viam autem domini ignoravi . H ou quid michi profui t

superbia, aut quid diviciarum iactancia contt michi Transie

runt omnia illa tamquam umbrapretorious , ot tamquam nuncius

cito perenn ens et tamquam navis que pertransit fluctuantemaquam ,

cuius cum preterierit (9) non est vestigium invenire, ne

que semi tam cat ino illins in fluctibus : Aut (10)avis quo trans

volot in aere ; nullum invoni tnr argumentum i tineris illins sed

tantum sonus (1 1)ala‘

rum vorberans levem ventum ,et scindons

per vim itineris aerom 1 2) conmotis alis transvolabit (1 3) et

(1) A non videntur m ichi sapere K michi sapere non videntur

L non videatur sapere (2) Bmorti s ? (3) K iuvenis nec sonis

Eiuvoni nec seni ACJL iuvenibus ant sonibus (4) GJM ot Laut ; max CDGJ simul (5) CKP ergo (6) CKM defloo

(7) BGJP quo L quos et paulo p ost pertransieram (8) i ta ABMK pertransiens ceteri proonrrons (9) DLMPpreternt (10) FKadd sicut (l l) EM soni tas (12) Enierem et infer ius aier(13) M transvolavi t ; max AEGM post hoc

1 59

post hoc nullum signum invenitur itineris illius : Aut tamquamsagitta omissa in locum destinatnm ; divisus aer continuo in se

roclnsns est , ut ignoretur transitus illins . Sic ot ego natus con

tinuo desivi esse , et virtutis quidem signum nulluin valui’

osten

dere ; in maligni tate autem propria consumptns sum . Spes meatamquam lanugo (1) que a vento tollitur ,

et tamquam spuma

gracilis que a procella disporgitur et tamquam fumus qui a

vento diffusus est, et tamquam memoria hospitis uni us di ci pro

tereuntis Et idoo sermo meus nunc in amaritudine est, ot

verba ni caplena sunt dolore Proptereafactum est mostum (4)cor moum ,

idoo contenebrati sunt oculi moi (fi ). Quis michi detnt sim iuxta dies antiquos 6) quando stola fortitndinis et de

coris indutus eram et annos plurimos anto mo habebam,nt pre

cognosoe‘

ro possem 7)mala quo irruerunt super me in hac hora.

Non curabam temporis preciositatom inmensam, sed datis flati

bus navi (S), et freno concupiscenci e laxato; dios in vani tate de:

dncebam . Preciositatem voro eius non attendebam, sed me quasionagrum (9) liberum natnm putabam . .Nnnc autem sicut piscos

capiuntur hanno,… et sicut aves conpreher1duntur laqueo, sic captus sum in tempore malo, quod michi extimfl o superVenit 10)Tempus

“

preterii t, di lapsnm ost. Revocari a nullo hominum po

tes t . Non fuit hora tam brevis in qua non spiri tualia lucra

suo valore ineonparabili ter omnia terrena eXoedencia conpararc

potuissem . H on me misernm.,Jdeo nunc stillat pre dolore ccnl

Ins meus , et palpebre 1 l) flunnt aqui s, quia revocare quod pretotut non possum . O my deus , quare neglexi Quaro tardavi

Quamobrem dissimi lavi Cnr tot gracios’

os dios longissimis et

vanissimis locucionibus eXpondi , et meipsum in tantum neglexi

O cordis moi gemitus inenarrabiles . Quare studni vani tati ot

quaro non tota vita mea didici mori ? Eya vos o mnes qui ados

tis, qui m eam miseriam videtis , qui flore iuVentutis adhuc gau

detis , et qui adhuc tempus aptum habetis , me respici to moasquo

miserias considerate,et in meo pericq dampnum vestrum do

cli11ate . Florem iuventutis vostro cum doo expendito tempus

(1 ) GH'

lnn'

ag0 C lunagus Sap ien t. 5, 6-15. (3) Job

23 , 2 . 6, 3 . (4) A mestom factum est ; max GKM et idoo

(ò) Thren. 5, 1 7. (6) H igh. 7, 14. CH add et (8) Act.

27, 15. (9)M bonagrum ; max BK libere . Job 11 , 12 .

9, 12 . (1 1) A add moe

160

sacris acciom'

bus occupate no simi lia fac ientos similia paciami

ni . H ou grata iuventus , qualiter to perdidi . O deus eterne,tibi

conqueror miseriam quam pacior . Verba incropacionis iuventns

lascivions odivit ; docentibns me acqifioscoro uolui i ) ; pie am

monentibus inclinare aurem neglexi . Dotestatus sum disciplinam

ot increpacionibns (2) non acqniovit cor moum . Ach my deus,

nunc in foveam profundam cecidi , laqueum mortis incurri . Mo

lius michi erat si natus non fnissom , vol in utero matris peri

issom (3)'

quam quod tempus michi ad penitenciam concossum

tam inutiliter expendi , et ipso in superbia(4)abusus fui . .Res

pondons autem discipulus dixit : Ecce omnes morimur,et quas i

aque (5) di labimur in torram quo non rovertentur nec vultdeus perire animam , sed rotractat cogitans no penitus pereat

qui abiectns est : Audi ergo vocem meam,et (7)ago peni tenciam

de transactis , ot . convortero ad dominum deum tuum quia benigmi s et misericors ost ; ot si finis erit bonus

”

, suflìcit ad sa

lutem . Ad hoc s imili tudo'

prodictarespondi t : Quis est hic senno

quem loqueris Debeo poni tore Doboo me convertere Nonnevides angustias mortisme promentis (8) Eccet imore 9) et horrore mortis tam vehémenter perterritus sum . Vina s mortisalligatus sum

, ot anxiotatibns nimiis (10)mens meapremitur , ntquid agendum sit penitus non vidoam . Sed quemadmodum por

dix , cum sub ungWibus accipitris mcx discerpenda(l l) conprimi tnr , pre angustia mortis quodammodo oxanimis rodditur : sic

omnis sensus a me rocessit ni l cogitans nisi hoc si quomodoevadere possoni mortis discrimen ,

quod tamen evadere nequeo .

Mortis inperinrh me premi t ot sep‘

aracio amara ledit meH eccino separat , me amara mors O felix peni tenciaot conversio matura, quia secura. Qui autem tarde penitencie se (1 4)conmi ttit, dubius et incortus erit, quia nescit utrum vere au (15)ficte peniteat. Vo michi quia tam diu vitam meam corrigoro

di st , quod (_I6) tam diu salutem meam retardavi . O longanim is

(1) CPnolui acqnio3core CDH incropantìbus . Prov. 5, 12

-13 .

EFJperissom (4) FJsuperbiam (5 CDEKP aquaCDEGHKLP rovortetur. R eg. II

, (7) et om CDH

(8) GBKP prementes (9) AM terrore (10) GKLM nim is

GBL dissorpenda (l?) CUMP me ledit ; max KEcce(1 3) Reg. I

, 15, 32 . (14) EG tarde se penitencie Apenitencie setarde (15) B vel GL aut (16) A et quod D quia

https://www.forgottenbooks.com/join

162

0ptinere niteretur . Andito andito omnes qui mois interestis mi

seriis . Qui s tempus nt videtis michi deficit accessi omnes (2 )amicos, requisivi siugulos, do quibus spes michi erat, petons olo

mosinam sterilem et teunom mi chi dari de habundaneiadivieia

rum spir ituahum 3) et bonorum opornm snorum in suppleeionem

egestatis meo et in emendam delietornm meorum : et frustratns

sum. Repulernnt me di centes : Ne forte non sufliciat nobis ot

vobis Ach deus piissimo misoricordiarum pater mifissime

hoc (5) respice e t conpatore pacienti . Hon quantabonain tantotempore sano corpore potuissem feeisse , et non feci . Quam in

mensas divieias spirituales et thesauros celestes potuissem con

gregasse , et neglexi . O deus meus, ot quam nunc minimaopera

satisfaetoriamichi grata ot accepta ossent. Cupiens recroari de

micio que cadunt de mensa dominornm snorum et nemo illi

dabat. O vos omnes eonpatimini mi chi ot miseremini mei ; et

quam diu vires suppetnnt et tempus iuvat, congregate in horrea

cclestia thesauros celestes , ut eum defoceritis , tecip1ant vos in

eterna thabemacnla(7) et non rolihqnam'

ini vacui in tali hora

vobis supervontura, sicut me vacuum ot bonis omnibus (8) privotum videtis. Discipulus autem rursus dixit ad eum : Amico

dilecto video'

doloroin tuum vehementem osso nimis, ot idoo ex

corde tibi conpacior adiurans to per omnipotentem deum ut

mi chi des consilium ,no periculum simile mortis indisposite tam

sùbitaneo incurram . Ad hoc ymago. prodictarespondi t : Optimumconsilium summa prudencia ot maxima providencia in hoc consistit nt per veram contricionem et puram ac integralem (9)eonfessionem te disponas, sanno et fortis

, ot per sati sfaccionem

condignam; cunéta quoque 1O)aoxia a salute eterna to retra

honciaac inpedienciaproicias et to iugiter omni tempore si e

tcneas ac si hodie1 in hnins (1 1) dici opacic vol cras vel ad lon

gino in hac septimana disces snrns (1 2) sis de hoc mundo . Pone

in cordo tuo ac si anima tua iam sit in purgatorio et decem.

annos (1 3)fom ecom ignis ardontis in penam pro. delictis suis re

ACHL defecit AM ad omnes ;-moz DFGJKM am1eos

meco (3) CMP spirituahum divieiarum (4) Mett ila 25, 9.

(5) FK hoc (6) MPmeorum ; mos: BCDFKMPm ichi dabat. L uc.

16, 21 . (7) Luc. 16, 9. BCDKMP cperibus (9) AEJLintegram (10) BM quoque (1 1) BFK unius (12) CDEP de

'

consumo ; max D ab (13) CDLMPannis

163

eepefi t ot solus isto presens annus in adintorium tui (i ) ipsiussit concessus. Sic igitur ipsom crebrius intuero inter flammeos.

globos ardentem ,ot attende vocem ipsius miserabilem ad to cla

montem et dicentem : O amicorum (2) omnium dilectissm e sue

curre misere anime tuo Memento incarcerati (4) m iserem

michi (5) et probe auxilium desolato . No diucius mo pèrmittas (6)afiligi in hoc carcere caliginoso, quiaderelictus sum ab hocmumdo. Non ost qui fidelitatem . ostendat, non est qui manum por

rigot egenti . Singuli que suasunt quernnt, et mo‘

ultricibus flam

mis (7) desolatum derolinqùunt. Ad hoc discipulus respondi tUtilissima prcrsns hoc doctr ina esset , si quis eam per experienciam (8)haberet sicut tu . Sed licetVerba tua motiva valde et

acuta videantur, parum tamen apud mui tos profieiunt. Avortnnt

faciem suam ,no videant in finom. Oculos habent et non vident ,

aureo habent et non audiunt. Diu se vivere arbitrantnr , ot quiamortem indispositam non motu1mt idoo miséi

'

i previdore 9)dampna ip sius eontempnunt. Guin nuncius mortis (10) i i ifii

‘mitas

gravis adest , eonveniunt amici et socii ad ogrotnm g racia Visi

tandi . Omnes que bonasunt prophetando et no

quaquam mortem adesso, sed neque omnino sibi timendum esso,vel ceiam periculum inminore

'

attoStanhm, sed fluxum transenn

tem ,vol dualomenmque humorum doordinaeionem, aut (12)—men

brorum aut nervorum cpilaeionem in brevi transitnram. Sioamici

corporis inimici anime fiunt et miseram neghgimt, quia.dum sin

gulis mofnentis infirmi tas ingravescit, et egrotus semper° do cori

valeocencia(1 3) sporet ,‘

tandem exhaustns inprovise (l 4) deficit ,et sine frnctu salutis opiritum infelicem oxalat. Sic ot hii andi'

tores tui , qui videlicet prudencio humano inni tuntur , verba tua

post dorsum proicinnt, et nequaqnam consilio tuo salubri aequiescaut . Ad hoc mortis ymago respond it : Jdcu eo eum .laquoomor

tis capti fuerint , eum irruerit repentinacalamitas , et 1nteritus

(1) K oni (2) CEadd moctum ; moo: CDEHKP dulcissimo(3) CDEPmeo (4) B incarcerato et in sequen tibus desolata—11brelieta— desolatem (5) K moi (6) ACDEPpermi ttas me(7) Bme in ultricibus fliunmis DK me ulceribns plenum in flain

'

i

m is , ,

mox A relinquunt L dorelinquorunt (8) B e: perigeneiain

(9) ERM providers (10)J add videlicet (1 1 ) Eprophetizan'

ùmos: EFHLM ae K et (13) DP add m (… E

inprovide

164

quasi tempestas ingruorit , quando venerit super eos tribulacio

ot angustia: clamabunt et non em di entur , ec quod exosam ha

buerint (l ) sapienciam ,ot consilium moum andire contempserint .

Et sicut nunc pauci valde inveniuntur qui ex verbis mois

conpuncti vitam suam in mchus eorrigant, sic reveraproptermalieiam temporis et defectum fervoris spiritualis , ac mundi senes

ceutis maligni tatem, pancissimi reperinntur tam perfecto adm'

or

tom dispositi , qui in tanta abstraeeione et cordis devocione (3)exis

'

tant, ut prev desiderio vite eterno mori cupiant et eum Cristo

cose (4) totis viseeribus coneupiscant ; sed morte amara proventiindiopositi invoniuntur , sicut ot ego proventns sum. Et idoo non

tam hinc (5) exeunt, quam violenter quodammodo rapinntnr, ita

ut bene sibi iam reputt accidioso, qui non 6) velnd pecorasine

omm raci one moriuntur . Et si vis scire causam‘tanti ot tam

conmunis periculi“

ecco honoris appètitus inordinatns ,eor

poris cura superflua, amor terr onus, ot sollicitudo uimiaquestuo

rei familiaris excecant (8)multitudinis corda diversa et ad (9)hoc perddcunt discrimina. Tn vero si eum paucis ab hoc pori

culo mortis indisposite salvari desideras ,audi consilium moum ,

et hanc meam quam vides tristem personam frequenter oculis

tuis obicias °

et ad memotiam iugiter reducas , et statim scncios

doctnnammeam tibi foro utilissimam . Ex eanamquè proficies ,

ut non'

solum mori non timeas , verum eeiani mortem cunctis

vivenfibus terribilem Mmu°laboris terminum et eterne feli

citatis iniciam expectabis et excipies (l0) eum desiderio cordis

tui . H oc tantum facias ut mo cottidie profundo recogites,

verbamea dihgenter advertas , et ea in corde tuo conseribas .

Ex visio in me dolcribus et angustiis considera et pensaeaque‘

tibi. ih proximo superventurasunt. Momento indien mo1 ; s1c ommerit ot tuum. Michi heri , tibi hodi e. Bespiee in me , et memento

noctis huius quo ad vixeris O quam beatus os Arseni

qui semper hanc horam‘ante oculos habuisti . Beatus quem cum

(l). K habuernnt ; pau lo post JK contempsorunt. Prov. 1 , 27-29.

(2) CP inveniantur valde (3) D m tanta devocione ot cordis

abstraccioc e (4) Phi lip . (5) D hinc cito K cito hinc

(6) D qui modo BFKMP qui (7) e ccati P peccati et po

riculi (8) CHF excoeantur (9) DK corda ot ad diversa

(10) DK accipies (1 1) CD facies (i ?) CEFGJL quo advixeris

(1 3) GK Erseni

https://www.forgottenbooks.com/join

166

ethyopes innumerabiles c ircumdant me , insidiantos et cxpectan

tes miseram animam in proximo exituram si forte torquenda

eis in sortem tradatnr . O distrietisoimo index , quam severissima

sunt indi cia tua quam multum ponderas in indi cando me mi

sernm ea due pro sui (1)modicitate pauci ceiam curare preou

munt. En sudor mortis adest, menbra penetrano, et vietam na

turam cose (2) et iam suocubnisso attestano. O terribilis aspectusiusti indicis michi iam presontis per timorem subito ventums

per exhibicionem . Nune valete soci i et amici karissimi , quiahinciam oxiturus , oculum mentis ad purgatorium quo iam deducen

dus sum converto, inde non ox iturus , usque dum roddam mini

mum quadrantem. Jllinc (3) oculo cordis intueor miseriam et

dolorem, penam et affliceionem multiplicem . Hou me miseram,

ibi inter alias penas illi loco debi tas oxùrgere video flammas 1gnium, et involvero (4) et reinpingere quasdam animas misèrorum ,

que velnd sintille flammivomo in medi o ignis candontis diseur

runt sicut cum magna villa tota in (5) incendi o ponitur ,et in

igne et fumo sintille pariter sursu'

m ae (6) deorsum foruntnr , ulu

lantes (7 ot pre dolore eruciatuum clamantes singolo“

ac di centes

Miseroinini moi miseremini mei saltem vos ami ci moi . Ubi es t

nunc (8)amicorum mccrum adintorium Ubi sunt promissiones

bone conBangw inoorum ot . aliorum , per quorum inordinatum af

fectum (9) nosipsos negleximus et hanc penam nobis metipsis adanximns (10) H ou cnr hoc (l l) fecimus ? Laboravimns placere

eis (12)volontes, ot male remunerati sumus. Ardemus et estua

mii s, nec ,ab eis adintorium reeipimus . . Hou eur do saluto nostra

nobis metipsis non pr ovidimus E11 minor'

aifli ecio purga

torii huius quod 4) path ur , superat supplicium quodcumque

illius (15)mundi temporalis . Uni co boro istino quam,experimur

penalitatis acerbitas , centum annos (16) in se putatnr habere seculi transenntis miserias . Sed super omnia eetera tormentorum

genera ledi t nimium illins divine faciei feli ci ssimoabsencia. H oe

(1) DK'sua (2) ABEL osso naturam (3) FKM Jllic ; max

C i ntuor (4) JK revolvere (5) in cm ABCELM (6) DJKot (7) DK ullulantes (8) AK Ubi nunc est CP Nuno ubi est

(9) DK pro quor um inordinato afl‘

ectu (10) Aadduxìmus Kaffliximus (l l) AELMhoc (12) JKL eis placere (13) BJ

pr0vidimns (14) Aquam . (15) M istino L huius JMannorum

167

in ultimo agone constitutus ti bi pro memoriali relinquo ; et hiisdictis agonizando l) expiro.

Ad hanc visionem discipulus valde ingemui t et pre timore

contromuernnt omnia ossa eius (2) Convorsusque cum lacrimis

ad dominum (3) dixit : Ubi est eterna sapiencia ceiam nunc

Numquid deroliqnisti (4)me domine famulum tuum Decorome

sapienciam voluisti , et nunc usque ad mortem deductus sum. 0

my deus , quantum mo tenet (5)mortis in se presencia; Sie me

totum ymago mortis rapuit, ut pen‘

o ignorem utrum hoc quod

vidi sit (6) in re vel in simili tudine. O dominator domine torriL

bilie ot misericors tibi gracias refero et emendam promittc.

Magno‘

namque nimis porten i tns sum timore. Neque enim in

toto. vitamea sic’

evidenter adverti‘

indispooite mortis pericula

sicut in hac hora. Ego pro certo credo, quod hoc horrondaVisiosemper velebit anime moo. Certissime nunc eognosco quia(7)non habèmns hi c manentem civitatem ; et idoo ad futurum animo

inmutabilom (8) statum me toto nisu extendere cupio. D iscore°

mori pròpono. D iflerre penitenciam nolo, prolongare conversio

nem nnllatenns volo .

'

Emehdaro vitam meam absque retraccio

no (9) dispono.

‘

Jn tantum quippe territus (10) sn1n de solame

moria: quid ergo fieret de p resencia? Tolle tolle nunc a me

leetisterniorum molliciem,vestium preciositatem ,

torporem sompni

mo inpedi entem . En tantum ledor , tantum affligor, tantum ern

cior de minimis : et quid fieret de maximis? D ifficulter possumsustinere modicas lesiones . H on me

, et qualiter possem tam in

monoco pati dolores ? O si sie mortuus fnissom , vel si iam de

cederem, quantum in me ignis ille materiaminvonisset, propterpeccatorummulti tudinem et inconpletam satisfaccionem . Seio nuncquid faciam ; quia dilectam animam meam non sic perire per

mittam, sed ei in transitorio e‘

t bnoVissimo hoc tempore per tol

leranciam laborum et eì ercicium virtutum providébo , nt in hora

tali extreme non penam sed qui etem (1 1) inveniat. O sancte et

(1) DH agonisando CH mea=Jerem, 9. (3) AFKad dominum cum lacnmis ;. moo: DM es EK derolinqnisti ; moe:CDHK tuum famulum (5) DFKMPtorret ; mos: ABFLPmortisvi se M mortis v isa DEJvise mortis K mortis (5) FKPfuit

(7) AL quod (8) AJinmutabilom anime L et inmutabilem B in

mutabilem (9) AB r0traetoeione (10) J pertorritns CP deterri

tns (1 1) BErequiem ; mos: Einvoniot

168

misericors salvator , tam amare morti ne trudas mo. E11 (1) coram to provolntus eum lacrimis peto, nt me hic ad libitum pu

nias , neque in finom iratus reserves malamea. J11 illo enim loco

horrendo tanta est miseria et affliceio, ut nullus dicere sufficiat.

O quam ins ipiens huc usque fui , oo quod mortem indispositam

et penam purgatorii M ensam tam parum curavi ; ot quam magna

sapiencia est sepius pre coulis habere ista. Sed nunc paterne

ammonitus, oculos aperio, et ipsam vehementer portimesco . Res

pondons autem sapiencia dixit . Hoc fili my dum adhoc iuvenis

es et sanno ac robustus, ot emendare vitam tuam potorio, omni

tempore memorare . Sed cum in v eritate ad hanc horam per

Veneris et invai o to aliter non potes ni chil restat nisi nt to

misericordia dei solius eònmittas et passionem meam inter to

et indicium moum intorpones ne instieiam meam ultra quam

necesse est pertimeseèns (2) excidas a spe tua. Jam vero timore

nimio perterritus animeqnior esto, sciens quia timer domini ini

oium est sapiencie . Scrutare seripturas, et invenies quam multa

bona eonferat homini mortis memoria, Si annis inquit . sapiens

multis vixcrit homo, et in omnibus hi i s lotus fuerit , meminisse

debet tenebrosi temporis ot dierum multorum : qui cum venerint,

vanitatis arguentur preterita Memento ergo creatoris tui in

diebus iuventuti s tue,‘

antequam veniat tempus aflli ecionis et

appropinqnent anni de quibus dicas non michi placent, antequam

revertatnr pulvis in toaram suam unde erat,et sphi tus redeat

ad dominum qui dedi t illum Tu autem benodie deum celi

ex toto cordo tuo et°

gratus esto quia pancorum valde ost sie

anre cordis pereipere 6)huius temporis instabilitatem mortis

omni tempore insidiantis dolositatem ,et future patrie perman

snram felicitatein. Leva oculos tuco, circumspice diligenter et

vide quam multi sunt (7 qui mente excecati claudunt oculos ne

videant in finem,aggravarit aureo ne audiant et convertantur et

oanentur Quorum perdi cio non tardabit . Jllorum quoque

turbam innumerabilem quos discrimen mortis indisposite iam

perdi di t considera. Dinumera si potes multitudinem eorum co

pi'

osam . Attende quam multi sunt qui temporibus tuis pariter

tecum eonmorantes , obierunt et sublati sunt d_e terra. Quanta

(1) Aadd cordo (2) J add et sic (3) Ecole. 11 , 8.

(4) DFJKPadd tuo (5) Ecole. 12 , 1 . 7. (6) CDPpereiperucardio (7) J sint (8) Isai . 6, 10.

https://www.forgottenbooks.com/join

brevis deficiat, quam omnia stadere, sed necdum perlegere ocn

tingat. Quis dinumerare posset omnia racioualis (1) naturalia,

hystorialio , moralia, ac divina: Omnia scripta, c1metaconmonta

nova et vetera, elementaeionos , conpilaciones singulosque trae

tatus , ac.

summas quibus universo superficies terre tamquamfluvio inundante irrigata ost? Hoc omnia tedioso (2) et infirmodiscipulo revolvore dispendi osum esset. Et i doo ex hi is omnibus

brovissimam perfoccionis formulam quatuor verbis expressam

prout rudimentis milieie spiritualis congrui t peto michi tradì.

Sapiencia respondi t J11 illo ehoro 4) sanctorum qui velnd

astramatntina in nocte mundi istino (5) refulgebant et velnd

luminarie magna claritato sciencie ehornscabant, invenies quos

dam qui'

vohemencius non solum in aetnali verum eciam 6)theories virtute flograbont Quorum tradìcione et exemplo

recipies vite —opir itualis perfectissimo documenta. Verum inox

periencie (8) et hi erudicioni tue condescendere cupiens , q uedam

tibi vito spiritualis principio brevissime quasi pro memoriali tradam, que semper ad manum habens dirigi potorio in agendis .

Jgitui si optabilem cunctis vito spiritualis perfeecionom ha

bere desideras , si viriliter ipsom aggredì afi‘

ectos : debos teipsum

abstrahei e a soeietatibus et fami liaritatibus nocivis'

,et ab cm

nibus ° hominibus propositum tuum iupedientibns et brevitor a

cunctis mortalibus quantum possibile est ex voto tue professio

nis, salva semper obedi enciahumi li ot promptasuperiorum , sem

per oaptans oportunitatem,ubi et quando locum possis reperire

quietis , ot eontemplacioi is corpore 9) secreta: silencio, p resontis

que .seculi Vitero naufragio, et perthrbaeiones mundi fugero per

Omni tempore pnritati cordis debes principaliter studero, nt

videli cet continuo Velnd elaus is carnalibus sensibus in temetipsum

convertaris, et cordis hostia a-formis sensibilium et ymaginacio

nibus torrencrum quantum possibile ost haboos diligenter ser'

ato .

Puritas namque cordis inter omnia exerciciaspiritualiasibi (10)

quodammodo tamqu'

am quedam finahs intencio, ae laborum cm

(1) BJracionobilia (2) L tediosum (3) respondit om ADM

BCPau tem haben t respondet (4) CDHP choro illo (5) AF

huius (6) DL add in (7) BEGEJfraglabant (8) BEinox

perigencie DF sapere (10) A spiritualis J spiritualia tibiEF spiritualia est BMPspiritualia

1 7 1

nium retribucio que (1) in hac vita mi les Cristi emeritus reci

pero eonswevit, sibi vendicat principatum . Afleetum tuum eum

omni diligencia absolvas ab hi i s omni bus , que libertatem ipsius

inpedire possent, et ab omni re possibilitatom hoboni o alligandi

ot tenendi ipsum aflectum ad inherendum,iuxta illud legis mo

sayce Maneat unusquisquc apud sometipsum nullus egre

diatur hostium domus suo di e sabbati , et sabbatizabi t (3) pcpulus . J11 sometipso namque esse est , dispersiones cordis sui et

afi‘

eceiones ad unum, verum, ot st d osimi1m bonum recolligere,

et collectas habere . Sabbatizare vero est, cor ab afl‘

eceione car

nali animam inficiento et a curis mundanis ipsom (5) disti ahentibus absolutum (6) cose , et in pace cordis sui tamquam in

'

portu silenci i , in amore et frui eione condi toris suaviter quiescere.

Super omnia autem alia,hio.(7) tibi sit principalis semper

conatus, ut animam tuum iugiter sursum in contemplacioue di

vinorum elevatum habeas , ut divinis rebus ac deo mens semperinhereat e t derelicta fragili t

'

ate 8) terreno ad supom o iugiter

transferatnr Qui dquid autem ab hiis divorsum est, quamvis magnum videatur sicut corporis castigacio , ioiunium vel Vigilio et

similiavirtutis exercicia, quasi secundaria‘et inferiòra indicando

sunt, et tantum expedi encia quantum ad cordis proficiunt puri

totem . Jnde est quod iam (9) pan°

cissimi ad veram perfeccionem

perveniunt, quia in medi is non multum proficuis tempus et vireseXpondunt, (10) debita remedia noglignnt. ot postponuht. Tu vero

si recto trami te ad finem intentam pervenire . desideras , debes

summopere 1 1)ad perpetuam cordis pnritatom of mentis tran

quillitatem onbolore atque cor sursum iugiter ad dominum

elevatum habere. DISCIPULUS : Quis in hoc hagili corpore potest huic spirituali theorie (13) semper affia esse ? SAPIENCIANullus mortahnm potes t huic contemplaci0ni iugiter inherere.

Sed idoo di ctum est, ut scias‘

ubi mentis tue intencionem debeas

habere fixam, et ad quam destinacionem semper animo tue re

voces intuitnm. Quam(i 4) cum potuorit 0ptinere mens gaudent,

(1 ) M quom'

Jqua Exod. 16, 29. (3) A sobboptizabit

i ta et infer iu s. (4) EGHJinficientem (5) L ipsum ; moo: CFPdistrahente

'EGH distrahentem D detroheutem i ta ACDP:

ceter i obsolutam (7) F hoc CD formali tate (9) EM tam(10) D add et (11) Emmmo opere (12) Aanelaio

(13) DM theories (14) ita AEFJM : ester i Quem

1 72

et a qua distmctam se doleat atque suspiret quocienscumque

se'

ab illo intuitu deprehenderit (l ) separatum . Quod si forsita.n

querulosa(2) voce michi obviare volueris dicens te diu in uno

eodemque statu permanere non posse : nosse (3) debes quod di

Vina virtus plus potest facere quam homo possit cogitare et

quod frequencia actus similem sibi habitum generare conswevit .

Unde sepins contingit quod illud ad quod fortassis (4)homo in

principio se astrinxi t (5) cum violencia qusdam et diflicultate

postea faciliter operabitur , et 6) tandem cum magna delecta

cione, dummodo a eeptis non desistat. Audi fili my disciplinam

patris tui Attende diligenter verba mea, et ea in corde tuo

quas i in libro scribe . Noli emularì multitudinem eorum , qui iam

retro conversi sunt post desideria cordis sui , in quibus devociotepuit caritas refriguit et defecit humi lis obediencia prostrato.

est : Qui’ '

plaeer'

e hominibus cupiunt h onores quei1mt, (8)ventri

serviunt : Qui supramodum din nt munera, secuntur (9) retr i

buciones, qui in hocmundo ipsum quod querunt pro.mercede ope

ris sui recipiunt, et in futuro vacui remanebunt. Sed illos egre

gios flores sanctissinio$ patres , qui inconparabili flagrdbant stu

di o sanctitatis attende , et eorum festines propositum simili studi o et convetsacione suscipere, quemadmodum tibi iam proposi

tum est. Sive igitur comedes , sive bibas , sive aliquid aliud fa

cias (IO), semper hec vox pii patris resonet in auribus tuis ,ammonentis et dicentis Fili my ad cor redeas , ab omnibus quantum

possibile est teipsum abstrahendo. Mentis oculum semper in pu

ritate et trauqui llitate custodias, intellectnm a formis rerum in

fimarum preservando .

‘

Voluntatis affectum a curis terrenorum

peni tus absolvas , summo . bono amore fervido semper inherendo.

Memoriam quoque iugiter sursum elevatam habeas , per contem

placionem divinorum ad supernatendendo, itaut totaanimatuacum omnibus potencus suis et viribus in deum collecta, unus

fiat (l l) spiritus cum eo : Jn quo summa perfeccio vie (1 2) cognosci tur consistere . H cc igitur brevis doctrina pro vite tue for

BL ab illo intuitu se deprehendéri t“

Jab i llo intuitu deprehenderi t se

°

CH se ab illo intui tu se deprehenderit (2) J querolosa (3) CGM nasce D noscere (4) CDP fortasse (5) Dastrinxerit (6) et om CDHP (7) Prov. 1 8. (8) G addet ; max CPdeserviunt (9) i taAEGHJL . Im i . 1, 23 . (10) Cor .

I, 10, 31 . (1 1) GB fiant (12) CFJM v1m D et vita

https://www.forgottenbooks.com/join

1 74

in cellasua iugiter conmorari . Que verbs ex ore iuvenis pro

cedencia, de libro antiquo lecta, tam dulci ter in ant ibus fratris

resonabant, et in corde dulcessebant, quod totus sibi in amorem

celestem resolvi (I) videbatur , ita ut ex efficaciaverborum celes

tium evidentissime demonstraretur , quis nam esset qui predi cts

legisset. Cum autem frater inveni instaret, ut sibi predicts«verba

iterato repeteret, statim peticionem inplevit, et sicut prius eadem

verba nelegebat, dicens : Fons et origo omnium honorum homini

spiri tuali est in—cella sua iugiter conmorari . Tune frater pre

exultacione spiritus sui dixit : 0 quam precioso. et utilis est hec

sana doctrina. Et subiunxit querendo , quis nam esset de nuni ero

sapientum qui senteflciosum hoc dictum protulisset . (2) Juvenis

respondi t : Summus ille phy1080phus Arsenius . Cui frater insta

bat, ut sibi plus de predi cto libro legeret. At (3) ille Rerum in

choavit legere in hec verba: Econverso, Fons et origo omnium

malorum sunt discursus inutiles eWangèlizancium. Quod verbum

predictus frater ,cum aliquali cordis turbacione recipiens , ni

tebatur arguers in contrarium ,adducens. in medium (5) discursus

sanctorum apostolorùm, qui per universum mundum solaewan

gelizandi‘

gracia discurrebant : Non attendens tune quod hoc si

mile quantum ad hanc partem locum in proposito non habebat,

et quod ista verba ex intensione non plus tangerent ewangeli :zantes, quam universaliter omnes deo placere cupientes . Mani

fes tùm (6) quippe est, q uod unicuique inieium omnium malorum

erit, si discursîbu'

s inuti libns frenum laxare voluerit. Ad hec au

teriì predictus iuvenis nil respondi t, sed cumomni manswetudine

dixit : Scias frater quod inutiles discursus predi ctus phylosophus

multum detestatur . H iis dictis visia dispaìu it. Sepe dictus autem frater 7)consolacionem celi cam sibi seuciens infusam, intra

semetipsum resumers cepit que viderat —et at1dierat, et cum am

mirac ione multa cogitare quis nam esset ille Arsenius phyloso

phus . Siquidem illo'

tempore mundane phylosophye'

studiose adv

huc intentus erat, et eiusdem sciencie phylosophis oculum dabat .

De spirituali vero phylos0phya et eorum (8) tractatòribus non

dum (9) tantum curabat . D icebat igitur intra se :°

Ecce quot

(1) L re solvere (2) Eprotui llisset. Et (3) G Ao ' (4) BL

pefl urbacione (5) AD medio (6) A Mm ifestlssimum (7) Bfrater autem (8) D eius P ipsius ; mo: DJtractacionibus

(9) M nundum

1 75

libros diversorum phylosophorum legisti , et quot phylos0phos alle

gare (1) sudisti , et de hoc Arsenio in nullaphylos0phyaumquam

mencionem (2) fieri audivisti . Tandem in se reversus cepit (3)cogitare di cens : Fortassis iste (4) est Arsenius famosiSsimns , doc

trine,cristiane phylosophus, anachori ta(5) precipuus , quem ante

mui tos annos allegare (6) sudi sti, licet tibi nunc a memoria ex

ciderit. Et fortassis in argumentum huius est quod v idisti pre

dictum senem callam modicam inhabitantem et iuvenem illum

librum antiquum in manu tenentem et predicts legentem : per

que (7 dantur (8) intelligi vite sanctorum patrumet eorum col

laciones : qui liber a plerisque tamquam anti quus et abolitus ps

rum curatur , li cet nucleus tocius perfeccionis , et vera sciencia

cristiane phylosophye in. ipso esse certissime experi encia(9) cognoscatur . Sur

'

gens igitur , predi ctus frater diluculo; pecii t ,a libra

rio vitas patrum,volens scire in

'

veritate, utrum nam sic esset,

et utr'

um predictum Ar senium usqua1ii lin i pse contentum inveniret, de cuius dictis sibi pro turrc nichil omnino conscias erat.

Cum autem librum aperuisset, subito predictus Arsenius occurrit,et eaudem s entenciam in djetis sui s, qualem iuvenis de (10) libroantiquo legcrat clara invenit. Ex hi is

’

ergo sufficienter informa

tus , se ad manendum (l l) contulit, et scoles quas ab aliis salubrins regi estir

'

nabst deserens , ipse tamquam animo infirmus'

t e

signsvit et se di ctis prefati phylosophy conformare optabat.

DISCIPULUS : Verbs tua tamquam de celesti scrinio assumpta,sicme totum movent , ut eorum suavissima dulcedine fervor devocionis augeatùr , e t viaplanissimavi te perfeccioris (1 2)audierlti

prebatur , omni diflicultate remota.

CDMPallegat i ; max L audiyisfi (2) D mensionem ; maxCDJMP sudisti (3) CP incepit DJL ille (5) Eanachoretba (6) DPailegari ; mos: Aa1idi visti (7) BDH quem C

quam (8) DEGJdatar ; max J vita D liber vite (9) B axperigencia (TO) BCDP in (11) D add in cella (l?) EMperfaccionis

Qualiter Cristus in sacramento eukaristie sit devote

recipiendus (l).

Quoniam ad virtutum scolas , O summa et eternasap1encia

ferventi desiderio propi nare, ac sedulamente eis intendere , doc

trine tue utilites et verborum tuorum gustata suavitas me pro

vocavit , ubi diun crebro invenio qualiter mori ac 2) vivere de

beo , fateor me in‘

horum actuali exercicio propria ex fragilitate

succumbere ; atque ideo ad omnipotenciam tuam confugiens peto ,

ut,ad que remedia in adversis recurrere debeam, ostendere tua

pietate digneri s . SAPIENCIA : Septem ecclesie sacramenta, sep

tem remedia sunt, per que homo quodammodo in spiritualem

creaturam regeneratur ,fovetur et nutritur et gracia mediante

ad summum gradum perfeccioriis promovetur : Jnter que tamen

quodam excellenciori modo, divini amoris radius , ap célestis gra

cie quidam fluvius devotas animas feli citer incendens acsuaviter

inebrians, .de sacramento eukaristie noscitur peculia:rins emanare .

Nam sicut arida liguamateriam'

ydoneam prestant igni mate

et flammas (3) eius faciunt in altum .succrescere et se dif

fundere circumquaque : sic revers hoc sacramentum, calorie Spi

ritualis incentivum,igni divini amoris inmensum prestat fomen

tn'

m ,et

,

ipsum fovet, devote susceptum . Nam inter omniaamo

ris indi cia, nichil est quod adeo totum sibi rapiat aninfum di li

gentis , sicut dilecti desiderata(4)presencia: que ceteris omnibusantefertur . Proinde in ultima cena dilectis di scipulis memetip

sum sacramentaliter obtuli ipsisque ac omnibus huius sacri

ficii ministris in virtute verborum meorum potestatem hanc in

mansamdelegavi , ut me corporaliter presentem possint habere , qui

per divinitatis presenciam censeor esse'

ubique: DISCIPULUS :

Orb domine my loquatur servus tuus verbum in auribus tuis , et

ne irascaris famulo tuo. Tu es enim dominus meus et ego

servus tuus . Si bene adverti , dixisti te in hoc sacramento'

esse

non figuraliter sed realiter , non intencionaliter sed corporali ter

quod an ita sit precot humili ter edoceri , quiahoc magnam prestaret materiam te fervide diligendi . SAPIENCIA: Certissime et

(1) B suscipiendus (2) ABaut (3) CPHammam (4) Lac desiderati (5) ABCGL 0ptuli (6) Genes. 44, 18.

https://www.forgottenbooks.com/join

crescione , siveminor sive squalis , non inconsonum tamen racioni

est credere , quod hic qui mundum ex nichilo producere potni t,

Virtutem suam nequaqnam ad hnnc solum actum limitaverit (l ).

Sed sicut omnia quecumque voluit fecit, sic non erit inpossibile

apud deum omne verbum ,sed ei subest cum voluerit posse

Unde ergo miraris unum reli'

quum (3)vero non miraris? Pre

terea, (4) credis quod divina sapiencia de quinque panibus quin

que mi lia… hominum pavit : quero qualis fuerit materia, que omnipotencie sue tunc subserviebst? DISCIPULUS : Ad hec (5)res

pondere ex

'

simplicitate mea nescio'

nisi quod mirabilia°

opera

dei esse exclamo . SAPIENCIA: Sed et hanc quoque interrogacionem simplicitati tue congruentem subinferam . D ic si credis te

ani :nain habere , vel aliqua encia invisibiliaesse . DISCIPULUS :Ego non credo me animam habere s ed scio, cum

—huius r ei cognicionem ex motu et sensu habeam et ceteris (6)secundum tra

di cionem sapientis (7) huius mundi de animadiflinitivam . Jtem

meio dictat multa encia in rerum natura: existera, que nullo (8)sansui

’

subesse pòterunt ; et fortassis plura.bperumdei sunt in

visaquam ea que sensus conprehendere potest : quod ex ordineuniversi optime dispositi diligens inquisitor faciliter mvemre potest. SAPIENCIA: Ex premissis . coli ige ad tuum, propositum

quod videhcet longe plus intellectus cui11slibet b eati excedi t intellectmn cuiuscumque Sapientis , quam intellectus sapientîs intellaetum alicuius ydi òte et tamen experienciadocet quodmultiillitterati pro inpos

'

sibili habent es de quibus periti habent demonstraciònem certissimam sicut patet precipue in_ geometria

et astroloya Sic in… proposi to'

licet cognicionem viatorum

hec materia transcendat, qui et circa manifestissimanature intellectnm cecucientem (i l) habere noscuntur : tamen hi i qui sci

encie. beatorunr-

perfmuntur bee (l 2) in deo p erfects intuentur .

Audi de hoc concionatorem ecclesie dicentem. Est inquit homo

qui di ebus ac noètibus sompnum oculis non capit et intellexi

quod oninium oper'

um dei h ullam possit‘

homo invenine racionem ,

eorum que fiunt sub sole. Quanto plus laboraveri t ad queren

C limitaverat L limi tavit (2) Sap ien t. 12, 18. (3) ,B re

liqua (4) F add si (5) CDFGPhoc (0) L racionem

(7) DF sapièntum (8) DJnulli ; moe: DM possunt (9) LL ydiotheFJydeote (10) i ta FGHJ (1 1) MP ete secucientem CD

d iscucientem (12) AG hoc

1 79

dum ,tantominus inveniet. Foism (1)si dixerit sapiens se nosse

non poterit reperire E11 quidam phylosophus gén°

cium pul

cherrimum tibi dè hoc protulit documentum . Cum enim nume

rum motomm orbium sagacissime perquireret, et querendo de

ficeret, sic di ccbat : Forcioribns‘

hec relinquamus . Quot putas hi i

qui sunt nature profimdissimi scrutatores raciocinacionum

subti i issimi venatores , et conplexionum silogìsticarum acufissimi

atgumentatores , veri tates scientificis deduccionibus se habere in

veritate gaudeant Utique paucas . Nam et hoc sufficienter pro

bat opini onum 5)pluralitas , racionum contrarietas arcaeandem

conclusionem : que tamen interdum adeo conmunis et accomo

da est, ut per sua accidencia sensui subìaceat, ita ut videstur et senciatur quia est. Quod si hac itase habent in hiis que

a natura sunt et que in prospectfi habentur : eaque in celis sunt,et

'

que videri non p ossunt, sed omnem naturam excedunt, quisinvestigabit Si terrena dixi vobis dit dei sapiencia, et non cre

ditis quomodo s i dixero vobis celestis credetis (7 Talas di ibi taciones et concepciones erronee de hiis que sunt fidei , inter

dum surgm t ex hoc quod homo ymaginstur èt iudicat de divinis °eSSe sicut de humanis, et de supernaturalibus sirhi litfl

‘

sicut

de natura constantibns . Sic autem non est faciendum , maxime

que in proposito cavendum . Corpus naxhque domini cum non est

eo modo in sacramento, sicut corpus in loco, quod suis dimen

sienibus loco c onmensuràtur , sed est ibi quodam Speciali (8)modo.

-Et si queris , qualis sit iste modus : di co quod est talis qui

est proprius hui c sacramento. Ad quem (9)s ciendnm ymaginaciotus pertingere non potest; Unde et intellectus . tuus tamquamcecuciens (10) redigendus est in capi ivitatem

‘

(1 1) in obsequiumCristi , et pre oculis haberidum , quantum virtus infinita potesit ,cui omnis materia obedit ad nutum . Sed et vocat 1 2) ea que

non sunt tainquain ea que sunt, licet homo hec (13)Videre non

possit, ex defectù potencie visive oculi inteliectuzilis . Exemplum

(I) CP Ecce D En (è) DEGH‘

JLM nosce 43) Ecole.

16-17. (4) CDLPperscrutatores (5) L oppinionum AEGHacommodaJacommodata Cadeo commoda D adeo cogni ta BF commoda (7) Joan . 3, 12 . (3) ULM spirituali (9) CHEquod(10) PGP

'

etp r HL secuciens CD decuciens (1 1) A add vide

licet . Cor. II 10 5. (12) CPnotat. Rom. 4 17. (1 3) FMhoc Jea

180

conmune satis de hoc l) habes de puero in carcere nato et diu

nutr ito qui pro mirabili haberet si quis ei de cursu syderum

et (2) di sposicione orbis multa narrare vellet. Proinde necessar iovalde divinasapiencia ignorancie humane condescendens, p red icts

tamquam facultatem hnmanam excedenciahomh1ibus trsdidit cre

denda: cui tamquam veritati infallibili adherentes solido fide

les innituntur fundamento, maiorem inde certitudinem habentes ,

quam si intellectui cuicumque sive proprio vel (4)alieno in r e

scita et proporcionata inniterentur . DISCIPULUS : Evi dentissi

mis utique perswasionibus fidem michi huius sacramenti astruis ,

et ammiracionas noxias timidasque eogitaciones animum infirmuminpulsantes (5) tollis. Ex hiis namque perpendo , quod stultus estintellectus querens inpossibilia et perscrutari cupiens inperscru

tahilin, qui opera dei solius magnahs scire contendit, et tamen

in cogni cione operaciomnn nature deficit. Qui d amplius neces se

est michi scire vel investigare 8610 et finnissime credo , quia 6)tu es summa et infinita potencia que (7) omnia potes : Summae t eterna sapiencia, qui (8) omnia scis et vides : Simplicissimaetimnutabilis veritas , que (9)mentiri et fallere non potes Et

ideo fini s fidei mee , anchora spei mes , Tu es nunc'

et inetcrnnm ,

sciens quia beatus homo quisperat in te. Quamobrem gaude

te nunc viscera mea, quia quod quesivi invani , quod volui 0p

tinui (l quod diu desideravi nunc inpetravi . Quare tristis e s

anima mea, et quare conturbas me Jhesum quesisti

et Jhesum inv’

enisti . Abesse dilectum tuum sepins huc usque causabaris, et cum quemlibet (l 4) letari de dilecti presenciavidebas ,

invi debas ac ingemiscebas, eo quod illum _quem tu diligebas , mi

ni 11m presentem inveniebas . Dicebasque : O dilecti mei subtracci o

crudelis , cuius me sola psscit memor ia. L itteras scribit, nun‘

cios

mittit ; suam vero presenciam subtrahit et oculo quodam 15)invi sibili omnibusconmuni me respicit. Sed proehdolor hoc aman

ti n0n'

suffici t. Jn lectulo m eo, per noctes (16) ipsum quero nec

invenio . J11 mensa circumSpicio‘

nec ipsum vi deo. J11 lateribns

(1)D sati s conmune de hoc CP conmune de hoc satis FJ

add de.

(3) F inherentes (4) BDL sive (5) CDGP ulsantes

(6) BDL quod (7) CHP qui u a (8) BFJL que D

qua (9) D qua (10) CPpotest (l l) L add et (12) Psal.

4 1 , 6. (1 3) ‘L quesivisti (14) JM quamlibet (15) D, quidem

(16) CD noctem . Can t. 3, 1 .

https://www.forgottenbooks.com/join

182

bus extollendum ad quod neque (i )angelica natura sudest as

pirare? Atque ideo utinam omnes artus mei , et totavirtus mea,et omnia interiora mea in laudem tuam resolverentnr, ut amori

tuo pro posse meo res ponderc possem . Tna presencia meum

vehementer —accendit amorem ; sed maiestas incutit timorem. Ra

cio const tantum hospitem revereri ; amor cogit tam dilectum

sponsum afi'

ectuose amplecti . Tu quidem es deus meus et dominus meus, sed et frater meus , et si di cere andeo dilectus sponsus meus . En quanta bona in te uno solo simplicissimo bono (2)possideo. Non enim in te habeo hoc vel illud particulare bonum ,

sed summum bonum,in quo 3)omnis bonatamquam in suo fon

tali principio continentur. O quam digne presencia huius b oni

afi'

ectum debet movère. Et (4) licet manifeste prout in patriahic

videri in sacramento non possit , fervidus tamen aii'

ectus fidei

fimdaniento innixus , in deo tantum solidatus 5) esse deberet, ut

huius sacramenti presencia in corde suo omnem terrenum affec

tum superaret. Bene itsque ap‘

pellatm°

sacramentum hoc, sacra

mentum amoris . Quid enim magis est amoris, quid dileccionis ,quam coniunccio dilecti cum dilecto familimi s

q? Nuncanimamea

consolare , q uia_quod quesisti invenisti . Suscipe Cristum pre

sencialiter 7) et veraciter , quemadmodum Symeon ille ,iu8tus et

timoratus ipsumpresencialiter suscepit. Nam diu in oracione hoc

optasti ; et ultra Votum nunc quod voluisti optinuisti . Licet enimSymeon ipsum visibiliter susceperit , tu autem invisibiliter non

tamen minus v eraci ter ipsum (8)suscepis'

ti . Denique sicut oculus

meus corporeus nunc in sacramento non potest Videre tuam hnm9.nitatem presentem : sic nec predi ctus Symeon te in ulnis portans Videre poterat tuam divinitatem , nisi coulis fidei , sicut et

ego nunc te presentem video . Sed quid michi de visu corporeo,cum beati di cantur (9)oculi non qui vident sec1mdnm carnem

sicut scribe et pharisei sed spiritualita'

°

sicut electi (l dis

cipuli ? Quid ergo vis … plius o anima scire (1 2)de tuo dilectoQuid … plius requiris (1 3) Qui d desideras Certissimé et abs

(1) AB nec CP uno bono simplicissimo, solo bono D uno

bono simplici ss ima (3) Aadd et (4 DH En (5) Esollidatas (6) AM quesivisti (7) CEL principaliter : i ta L et paulo

post. (8) EM i psum veraciter A veraciter (9) CDH cum benedicantur (10) BEpharizei (1 CEFP dilecti (l?) CPOanima scire amplias D amplius scire o anima (13) BM queris

183

que omni dubitacione ipsum in sacramento h abes presencian.

ter (l )licet invisibiliter . Sed attende divinam ordinacionem . Nonnemulto 2) conveniencius sub aliena specie quam sub pr

‘

opriafor

ma hoc agitur misterium Quis enim tante posset (3) esse ferocitati s, ut i psum presumeret sub forma carnis et sangwinismas

ticare? Unde divinasapienciaoptime disponens; omni s provi di t (4)ut carne et saugwine remanente (5) sub

“

specie panis et vini , queconmuniter humans refeccioni deserviunt, hoc sacramentum su

matur . Quid apcius Qui d Ievius Quid decencius p oterat ihveniri quod et nobis oongrueret et veritatem non desereret

Cum hec et similia opera tua magnaha et mirabilis tamperoptime disposita considero , 0 eterna

,

sapiencia, pre stupore deficio,exclamans in memetipso : O altitudo

‘

divi eiarum sapiencie et sbi

encie dei (6) , qualis es in —ipsal tua essencia, qui (7) talis es se

tantu”

s in rerum creatarum effluencia tam virtuosa,

Nunc igiturrex meus et deus meus qui me non meis meritis ad officium

sacerdotale dignatus es eligere et ministrum facere tsntorum

misteriorum ut possim te cottidie agnum inmaculaturq sumere

et afferra: peto ut doceas qualiter t e digne yaleam suscipère

ita ut”

sit(

ad gloriam tuam_ et (8) salutemanime mec . Hocsci

ens pro certo ,quod nullus umquam rex tani inagnus vel glo

riosus tam honorifice et reverenter fuit ab °ali qua susceptus ci

vitate ,nec aliquis karissimus amicus da via longinqua veniens

tam letanter et .aii'

ectuose salutatus , ne'

c sponsus dilectus afideli

sponsa tam gratanter et amorose receptus e t reverenter tratta

tus , sicut’animamea. te

omeum gratissimum inperatorem , dulcis

si inum amicum . et h08pitem, dilectissimum (9) sponsum et ama

torem hodie desiderat 1ecipere et introducere in domam suam

et in cubiculiun cordi s mei secretissîmuh1, ibique tibi omnem

exhibere 1 1 ) reverenciam et inpenderc amorem ac deferre ho

norem (1 2)a .pura creatura creatori possibilem. SAPÎL NCIACum (1 3)ad reverendum altare ascendis , sacrum dei tui corpus

et Sangw inem fidei oculis res pi ce , sic videlicet ut certissime et

sine,omni hesi tacione, toto corde oradas et ons confitearis, quod

(l) CPprincipaliter (2) CPmeri to (3) CDPpossit—f (4) DJprevidit (5) D remanentibus (6) Rom . (7) D quia(8) CDPadd ad (9) GM dulcissimum (10) st om COEF

(1 1 ) GP omnem tibi exhibera L tibi exhibere omnem CD

honorem ac deterra amorem (l 3) AF Cumque

184

illa hosti s consacrata sit verus dei filius, ex virgins natus , qui

mortuus est et resurrexit, iudex vivorum et mortuorum : ut sis

da numero illorum qui sunt veri iudei , non litterased spirit11 (l),non secundum cam em sed sec1mduin promissionem ; indutus con

fessione (2) cordis et oris sicut vestimenta,ut omnia interiora

tua eum esse dominum (3) confiteantur , et omnia ossatua i dip

sum proclament . Deinde cum reverencia debita et honore pre

cipuo occurrens*

deo tuo , devocioné qusdam huni ili mirare , quodtantus dominus ad tsutillum servum et tanta nobilitas ad (4)misernm vermiculum

,et maiestas tanta ad vilem leprosum dig

natur venire ; et dic cum metu et reverencia: Domine non sum

dignus ut intres sub tectum meum ; sed confisus de tanta pie

tate et clem'

encia,‘

accedo ihfirmus ad medi cum vite, siciens ad

fontem misericordie egenas ad dominum celi et terre, avis ad

pastorem ,figmentum ad suum crestarem,

desolatus ad meum (5)pium consolatorem ac .liberatorem . Postea srdentissima desi de

rio,nianu cordis, haustu interiori , tam preclarum suscipe spen

sum , eius presencia dulcissima delectatus . Et hoc est' quod su

per omnia deberet move re animum amorosum , cum scilicet co

gitst se presentemhabere ipsum (6)s uum dilectum,suum ami

cum pro cuius amore huic mundo cottidi e moritur et omnem

terrenum amarem execratur E11 huius mundi stulti amato

res , quacumq11e diesolummodo viderint domum ubi dilectum esse

meminerint tota die illaamplius gaudent et leciores reddun

tu1. Perpende ergo ex hoc quam digne gaudebit et vehementerexultsbit, qui non creaturam vilem sed omnium creatorem ,

non

stercus invo‘

lutum sed dei sapienciam humanatam recipit, sub hab

visibili forma. Mirnm (10) quod animus amorosus di e illaquadilectum crestarem suum sumpserit , pro aliqua.re temporali po

terit coritristari , q1fia absque dubiatam i nmensam pro tune apud

se materiam habet gaudiornm ,quod merito amuem eventum con

tr istabilem absorbere 1 1) et annichiiare deberet sicut occeanus

guttam in se receptam‘

aceti . Demum (1 2) si sacramenti hùius

(1) Car . II, 3 , 6. (2) ACEHP confessi0nem . Psa7. 103 ,1 .

(3) DGP deum (4) EMadd °

tam (5) AJL suum (6) ipsum om AFGL (7) F ipsum suum amicam P et am icum Jamicum (8) CD detestatur (9) ABB meminerunt Jmeminetant Eputaverint (10) CDPadd est (1 1) L absorbere ; maxG annichillare (1 9) A Deinde

https://www.forgottenbooks.com/join

186

graciarum aridus rémansi . Miser ego, Tantalus alter ego. Eu

bescentes rosas delectabiles de rosario tuli , nec eorum (i ) suavem percepi odorem. Flores vernantes (2)manu gestabam et

pulchritudinem eorum non advertebam . Oculos apertos habui

et ex ignavia ad tot mirabilis non respexi S tillicidiacelestia

rece!pi nec sensi . Ad mensam deliciosissimam cottidie inVitatus

fui , et vacuas ac macic confectus inde recessi . 0 my deus, tib i

conqueroi°

cum intimo gemitu cordis mei , quod tam diu longe

a te aberam et tu michi tam prope fuisti Tu mecnm eras

et ego tecum non eram ,quiame curi s mundanis et vanitatibus

superfluis invblvens te modicum curabam . O dulcis haspas ani

me qualiter ab'

ineunte matura etate , cum primaad me ve

nisti ,’

usque ad hanc horam te recepi . Qualiter pértractavi (6)te summapulchritudo . He11 me misernm quam frequenter i e

L iquorem balsamiticum 7 mellitum deliciosum ac suavissimum

in ore habui , nec fragranciam (8) 1psius sensi . 0 tu ioc1mdissi

mum spconlum cunctorum beatorum, gaudiosum spectaculum om

nium angelorum, et felicissima leticiahominum honorum : sic vi

tam meam miseram eXpendi , quod raro vel numquam suavitatem

tantam ex pnesencia tua. eXpertus SUIII°

neque spiritualem ali

quando consolacionem de tua dulcissimo. pres encia habui , quantum possibile fuisset si

‘

me cum debita reverencia_et devocione

,ad tuum sacrosanctum corpus et saugwinem disposmssem: Heu

prochdolor m e misernm . Sic me terrenis acciariibus et affecti o

nibus mundanis inplicaveram ,-sic eis per desiderium inheseram,

ut palato meo non sano magis saperent corporalia«

quam spiri

tualis .et terrena plus moverent quam eterna. Unde et si in

crastino ami ci alicuius dilecti .sdventum presci t*issem, pre gaudio

noctem i llam insompnem duxissem,

‘

et studi os—e totis Viribus pre

cogitassem qualiter sibi in omm'

bus placere 9)potuissem . 0 mydeus , sed eregione te summe reVerendum , summe dilectum ,

quemceli concentus honorat (l0) quem terra ponthus ethers colunt

adorant predi cant (l I), cuius faciem abyssus contremiscit et cui

°AJMP earum (2) B add in (3) J aspexi (4) F aberrav i (5) AJM add mee (6) GM tractavi ; mos: DL te o sum

ma (7) M balsamaticnm (3) (9) J conPlacere (10) AEM honorant (1 1) D et ethan et predicant

187

omnis creatura obedi t : (1) numquam cum tanto affectu et desi

derio recepi , nec honoravi ,ut potui et debui . Ach me misernm

et stultum quantum in hoc deliqui O quam cito me a te

ad alia converti . Averti faciem meam ne viderem -in finem . Quamcito te expuli , nec t ibi in me locum ad manendum permisi . Sic

me sepins tediose ad te habui , ac si tu deus meus presens non

fuisses Sic dissimilavi ac si te presentem minw e advertere

vellem . Nunc autem omni dissimilacione proiecta, quasi dasampno ad vigiliam expergefactus , oculos aperui tuam presenciam

affectuosissime amplectens cum desiderio cordis et anime nice.

Nam quocienscumque ,

‘

presenciam tuam recogito, exultaraincipitspiritus meus pre iubilo quas i qui bonum nuncium recipit ve

nientem de longinquo. Tacco de domini (3) 1hei presenciaveneranda certe quod minus est , sola angelorum tuarum felix

presencia, in quacumque loco eciam inultuln distanti inventa) ,michi fuerst (5) afl

‘

ectu precipuo et si ocu

Ius corporéua non vidisset, saltem per fideì experiments , afi

'

ectu

interiori edoctus eorum presenciam honbrassem. Nunc autem

certissime caguasca, quia 7) non solum angélorum delectabilis

exercitu8; sed et angelorum dominus locum hunc honorabilem

reddit. Vere etanim d ominus est in loco isto et. ego nescia

bam Et idea vehementer doleo, quod hui c loco magnam re

verenciam non exhibui verbo et facto. Nam ubi dominum me

um presentem scivi , hum iliter inclinare debui , cum aliud signumreverencie sibi exhiberanon potui . Quid fecit Dani el vir de

civitatem ubif

templum domini (1 O) esse sci ebat, deum 1 i )suumadorabat. Et eccc templo (1 2)maior hi c est. Heu quociens in

choro in presencia sacramenti stati tam indevote et distracto

corde ; per oculorum «svagacionem cordis mei ostendebam inde

vocionem. O quociens locum hnnc i i i quo sub sacramento hos

pas dulcissimus pressas fuisti , negligenter et fostinanter preterii ,quod neque (13)yoceii1 quidem devotesalutacionis cor meum tibrmeo amabili cum afi

’

ectuosainclinacione exhibui t. Fraptereanem

pe quia tu deus mens et dominus meus amor mens es cordisque .

(1) Eadd venientem (i ‘) AM dereliqui (3) FM dei

(4) E]! reverenda (5) L fueriL DHJL amplectanda (7)CD

quod (8) Gem s. 28, 16. (9) JP Quod (10) CD deiAJM dominum. Dani. (12) Aadd suo EMnec

mei thesaurus pred osissimus : idea tue presencia debuit cor (1)adgaudere , animus applaudere oculi latenter arridere

, os inbi

lare, labia te benedicere et glorificare , et singula queque menbra et artus tui (3) ostendere signa amoris . Quis enim ignem

in sinu suo potest tenere ut non conburatur et amarem ig

nitum presente amabili absoondere ut non pradatur Vclit nolit

proditur lamine ille suo . Vide ergo quam negligens amator tu

es ; atque idea non amator quia negligens . Jntansus namque

amator , negligens esse non potest . Operatur enim magna(5) siest ; si autem .non operetur ,

’

amator (6)non est. Quid (7) feciti lle tuus symphonides (8) homo sec1mdnm cor tuum , qui nudatus

velnd un1is de scurris, cuin organis armigatis, totis Viribus sal

tavit coramarche in qua solum fuerunt res corporales um

bram futurorum habentes (1 O) que nunc Veritate detectaad 111

cem pròdierunt. Nam hdc sacramentum continet manna non

quidem hoc quod nianducaver1mt hi i qui in deserto mortai sunt ,sed panem celestem quem qui manducaverit vivét inetcrnnm .

Et idea nemo michi de ceteramolestus sit (I si hacmagnalia

operamirifice extollo ; quia si cuneta corporis mei menbra in

numerositate harénam maris excedencia essent organadulciso

na ei: omnes potenciamae essent voces iubilose : hiis om

nibu8 te laudare°

cuperem totis viribus mais conditor orbis . Flens

insuper ac dolens,'

quod huc usque ad,hoc celeste misteriumin

nimis superficialiter transivi , nec panderànda ponderavi et me

modum crucis manibus et erectis in celum luminibus , presar veniam de obmissis J11 tenebris namque desidiose inconsideracio

nisnis (l 3) fui usque adhuc. Nunc autem lumen sapienci e tenebres

pr0pulsavit, et te michi affectu quodam ineffabili demonstravit ,dasidiam depulit et fidem dormitentem excitavit. Restat ergo

nunc ut quem tua grata presencia veluti pane vite'

et intellec

tus cibasti , potu quoque sapiencie salutaris potendo instruas

(1) BCDMP add meum ; max ACDM aggaudere J congaudere(2) Eaplaudere Banimus meus applauders (3) °Et i bi

(4) Prov . e, 27. (6) Jadd afaor (6 AD amor JQuod(8) G synphohides (9) Reg. 11 , (10) H ebr . lO , 1 .

Galat. 6, 17. (12) J dulcisson11 A dulcissima . (1 D3)desidiosus et inconsidetatus

https://www.forgottenbooks.com/join

1 90

illuminacionis in futuro seminarinm existit quam si omnia sy

dera celestia in vicino (1) terre posita essent, et hnnc mundum

tota virtute sua illuminarent . Jtem talis grecia fideliter ros er

Vata, maiorem prestabit anime in futuro venustatem et pulchr i

tudinem spiritualem,quem alique estas cunctis terre germinan

tibu'

s corporalem prestare patuerit (2)umquam decorem . Et si vis

hec omniacercius nosse diligenter perpends condiciones huius

sacramenti . Nonne divini tatis radius . in hoc sacramento veletas ,in patria autemclarus et manflos tus , prestencio

'

r est ad clarifi

csndam (4)animam sibi hi c per grecism unitam in futuro au

tem per gloriam ,quam sol iste visibilis ad illuminandum totum

aeris cmiSpcrium Nam ipse salus est qui illabitur essencie

et spiri tus beatos seipso replet ut unus iam cum eo spiritus

fiant .( O quanta; erit gloria, quem inmensa claritas , cum anima.

tota extra se posita tota in deum transformabitur . Jtem cor

pus meum glorificatum , hi c fideli ter cum greciasacramenti sumptum,

nonne totem celestem curiam et quamlibet electnm animam

maiori venustate”

valet decorare, quam cursus syderum et (6)va

ristes temporum tcrrsm hanc corporaliter possint adornareJtem anima mea nobilissima et verbo vicinissime unite

,in hoc

sacramento contenta, nonne maioris est luminositatis suo modo

formali ter et effective ,quam sint omnia astramatutina et sy

dera vespertina Et hec omnia fideli anime ex sacramenti huiusdebita percepcione in futuro largientur exceptis aliis graci is et

utilitatibus c0ttidianis, magnis et innumeris, que et (7) sepins re

plicantur . DISCIPULUS : Stupca cum audio tot ins ignia(8) dehoc glorioso sacramento mirabilis Sed precor ne Spernas

unam quem propano d'

ubitacionem. Ex quo tu omnipotens deus

hoc venerabile sacramentum tam innumeris et gloriosis effecti

bus spiritualibus dignatus es decorare, non solum in futuro sed

et (10) in presenti : queso quare hoc totum sic est occultum (1 1)et abscondi tum ,

ut pene 8 m i la percipiatur nec eius Virtus si

(1) A Vicinio. Conf. p . 69. 113 . 138. Caesar . D i'

al. X ,44 .

(2)LM poterit A poterint (3) GEJnasce DM noscere (4) CDJPclarificandum (5) B illabi tur essencie anime Eanime illabi tur

essencie D non illabitur essencie (6) et om CP ; m os: GM va

riets tes (7) H quam et“

CP quam ; moe: CP replicatis (3) Hins ingnia7 (9)M et mirabflia P mirabili J mirecula (10)BDEFLsed eciam AM sed ; max D quero (1 1 ) EH Bcultum

1 91

audeo'

dicere credentibus satis apparere videatur Quid circa

alias agatur nescio , cum non sim explorator consciencie ali ene .

H oc unum in me aliquociens expertus sum quod (1) cum ad

sacrosanctum corpus et sangwinem dominicum accedere volui

a quo tanta bona procedere audivi in tante cordis duricie et

mentis quadaim ebetudine (2)me inveni accedentem et receden

tem,quod omnium Spiritualiu

'

m illuminacionum et divi narum ka

r ismatnm de hoc sacramento pfocedencium prout advertere po

tui tam eXpers (3) remansi , quod nec in aliquò suavem eius gus

tum in me sentire potui , sed sic sine fruetu remansi , ac si pe

nitus riullum efi'

ectum ipsum sacrameri trrm in se haberet. 0 mag

num consilium altissimi . 0 si anderet famulus insipiens et stul

tus reprehendere dominum sapientissim1im et irreprehensibilem ,

omnia peroptime disponentem .

‘ Quare ques o tantaet mm(4)inmensa bona sic (5)occ1fltasti ? Nonne mehus esset ut evidencia

ribus indiciis et maarifestioribus (6) experimentis fidem tantomminstàuràsses misteriorum SAPIENCIA: An ignoras quis per

fiderir °ambulas et non per speciem (7) Sed quod sensus indi

cst, experiencia(8) probat, fides quali ter potest recipere Quin

ymmo neces se est'

fidem deficere ubi demonstr'acio cognoscitur

locum habere ; et‘

per consequens merituin fidei ° peribit precla

rum . Si ergo vis sed … enti huius misterium exwri encie con

mittere necesse erit fidem et fidei m eri ta 9) de medio tollera.

Et qui d si electus aliquis°

eogitaciones timides pretervqlantes sen

tit,n

'

ec tamen consentit Utique coron8bitur , si'

legittime cer

tàverit. Aperi"

queso librum cordis tui , et Vide quam evidentiS

sima cogni cione huins sacramenti misterium datur cognosci quo

r11ndam cordibus . Equi dem et (1 O) si non semper , queddoque tamen ex grecia et privilegio (l l) speciali datur quodammodo inefi

'

abiliter percip i veri tas huius sacranienti , itaut (1 2)si possibilesit esse aliquam séienciam . maiorem et cerciorem sciencie fidei

per hanc detur schi et cognosci baius inestimabilis sacramentiverissima existencia ut pro tune fides quodammodo aétualiter

(1) quad om DP GELM hehetudine AC hehitudine BFJ

abi tudine G inexpers (4) tam om OBJ (5) sia om CDP ;max Eocultasti (6) CJPmanifestacioribns (7) Car . II , 5, 7.

FP add docet et (9) CDMP meritum (10) c t om ABM_

d(1 1) GL previlegio ; max CDHM spiri tuali (12) BOHLMP

ad et

192

ces sare videatur, et res putetur transisse in verem perfectamquecognicionem . Hoc (1)quidem dixerim non secundum conmunem

sursum ,cum omnium scienciarum elements et principia hac ex

cadet cognicio . Nec ipsis quidem karissimis hac grecia semper

aderit, deo mehus eis per fidei principia providente sed 80lnm interdum, cum videlicet animaad supernarapitur , et (3)adcelestiamisteria cognoscenda elevatur

, prout tune di vinagrecia

hec vel hiis similia dignatur manifestare, que revelat occulte. (4)de tenebris , et enigmaticas ac sensibiles interdum dat supergredi

manifestaci ones , et ad invisibilia et archana secretorum (5) deiextollit . A quibus tamen cum avulsus fuerit rursus redibi t ad

consweta fidei documenta, priorum pene ignarus . Jgitur ex hi is

patenter collige, quod hoc sacramentum non ideaminus verum

est, quia sphi tualis eius eifectus (6) invisibilis‘

vel sensibili ter in:

perceptibilis est. Nam pres encia divina ibidem existens lux est,

non quidem talis que ab o culo corporeo videri p ossit vel que

se ad exteriors diffundit sed que a solo intellectu divino velsaltem (8)ab ipso beatificato videri possit et qué (9) in sui ip

sins essencia lux essenciali ter existit. Nam et substancia sp ir i

tuales , quanto fuerint nobiliares, tanto simpliciures. Minimanem

pe (10) quantitate, suntmaximavirtute . DISCIPULUS : 0 quam

pauci sunt in hoc mundo, qui di hgeriti solhcitudine curent (l 1)ponderare sacramenti huius preciosissimam virtutem et utilita

tem. Accedunt quidem (i 2)ari da qusdam ducti conswetrtdine,

morem conmun itatis sectantes : Fes tinantes non ut accedant, sed

ut rccedant : Festinantes non ex_

afi‘

ectu devocionis ,sed ex de

fectu divini fervoris ; et idea sicut vacui accedunt, sic et inanes

ac (1 3) sine gracia reced1mt. Et hii sunt sicut ammalianon rn

minancia, que in lege tamquam inmundareiciebantur Non

enim studiosa rccogitant neque pertractant quem recipient , velquanta bona seu mala hinc inde sequentnr (l bene vel male

recipientes . Sed et si superficialiter fortassis et quasi perfi inctorie

hoc eorum memorie occurre1i t, statim veind parve sintilla in fii

(1)‘

CFLMP Bec (2)'

H ebr . 11; 40. (3) et om CD HP

(4) EH ocnlta. Job 12, 22 45, 3 . (6) CDP aii'

ectus

(7) M di ii‘

undat (8) Esaltim (9) F qui (10) B namque

(1 1) BDEP curent (1 2) EFJLM quidem (1 3) BGM et

(1 4) L evi t. 11 , 26. (15) Esequentnr D conseqnantur

https://www.forgottenbooks.com/join

194

terribile ast michi meisque similibus peccatoribus hoc andir e .

Han heu domine dans et si celi non sunt mundi in conspectu

tuo et in angelis tuis reperisti pravitatem ,homines quoque

magnorum aperum te non merentur ex iusticie sua recipere :

Ve michi quid erit da nobis qui in luto peccatorum continua(2 )volutamur , sed et vclnd claudus in limo , sia in ipsis nostris ut

cumqua bonis 0paribns modicis fluctuantes in duas partes ,clau

di camus Qui parum vel ni chil devocionis habemus nec da

ipsis quidem negligenciis nostris, prout oportet conpungimur

Cum (4) quanta nobis formidine merito est accedendum et ti

mandum ne forte hoc quod deberet cedere ad veniam, cadet ad

ruinam . SAPIENCIA: Attende diligentér quod hoc pictatis se.cramentum est in remedium institutum ; et idea quandocumqu e

homo facit hoc quod p otest abilitando se ad grecism suffici t .

Nec requirit deus ab homine _hoc quod sibi viderit inpossibi le

e sse . Quandocumque igitur (5) suscipiens facit hoc quod potes t ,divina pietas supplet per grecism hoc ad quod perveni re (6) sin e

gracia non potest . Et idea pataris paribus pocius estacceden

dum ex confidència divine pietatis , quam ex consideracione pro

pria fragilitetis abstinendum , quamvis utrumque pro loco et tem

pore reddatur conmendabile: Nanne agrotus festinat ad medicum ,

et pauper divitis pulsat ad hostium Accade pulsa ni chil hes i

tans. Medi cus est et pi issimus distributor , largissimusque ren1u

nerator . Jpsa solo ve°

rb o restaurat universe … Suapresencia cu

1at vulnera, medetur corda. Tristi ciam*

depellit et cordis leticiam tribuit. Quis ergo tam inconsulta sudest dicere , quod b i i

qui sunt spiritualiter infirmi non debeant (7 accedere ad anm qu ilangwores humanos ,

tuli t, et infirmitates ipse porta'

vit Eccemuli er inmunda accessit retro et tangan8 eum

, est sanata

Peccatrix dum eius osculatur pedes est mundata( 10). Chansnea dum sequitur nec destitit, exaudita est l Lep rosi accè

dentes curati sunt. Ceci demoniaci paralitici et cuncta nature

monstra dum credunt et accadunt selutam consecuntnr (1 2)Narn virtus da illo exibat , et senabat omnes Sed et pu

(1) Job 15 15. (2) B cottidie (3) Reg. III 18 21 .

(4) L En (5) GGPargo ; m oe: LM id quod (6) Epervbniri(7) DM dabant (8) ’Isua

'

. 53, 4 . (9) L uc. 8, 44 . (10) L on: .7, 37 : (11) CP est exaudita D exaud ita. Matth. 15, 22 .

(12) i ta EGEL (13) L uc . 6, 19.

195

bli ceni 1) et peccatores dum appropinqnent ad Jhesum ,veniam

merentur . Quinymmo convivium atque hospicium eorum non

Spernit, qui non venit vocare instas sed peccatores in hnnc mundum Unde non inconvenienter dici potest quod sicut ad

ventus eius in carne fuit in salvacionem peccatorum, sic et hac

salutaris hostis sit fidelihus collats in remedium (3) peccatorum.

Narn et .dai sapiencia in ultima cena in instituciona huins sa

lutiferi sacramenti sic diccbat : H oc est corpus meum quod provobis tradetur ; et hi c est calix qui pro vobis aflundetur (4) inremissionem peccatorum. Qua propter cum feceri s quod in te

ast , accede secure , absque trepidacione , in fida et caritate

nichilhesitans daipsius pietate . DISCIPULUS : .C verbmn gra

ciosum et amabile ,ut et ego miser peccator pr0prie conscins

pravitatis , aùdeam accedere ad dominum maiestatis . Sad nunc

quoque obsecro ut dicas mi chi , utrum melius sit frequenter accedere vel rarius ad hoc celeste sacramentum . 8APlEN01Az 8u

per hac re conmunem et notam egregii doctoris Augustini ac

cipe sentenciam , qui utrumque pro loco at tempore dicit esse

conmendabila, ut et_ p ro reverencie interdum abstineatur ,_

et ex

devocione nichilominus (5)accedstu r . Quibus vero ex frequenti

acoessu reverencie sac‘

ramenti pari tei°

et devocio accrescit hi is

frequentacio . ipsius utilis erit.°

DISCIPULUS : Sed quid da hi is

qui quasi sempm° in

'

eodem videntur permanere affaccionis con

finio non percipientes se ex hac (6)multum proficera'

, sed ne

que deficere notabili ter Adhnc quoque,

fi°

equentar senciunt

se duricie qusdam oppressas its ut eis celum dcsuper ereum

et tarta Videatur asse ferrea ex ariditate spiri tuali et cord is

dur icia. Et licet solitum numerum eXpleant psalmorum et ora

cionum ,e t se pei conféssionis lavat:hrum (9) expurgent , corde

tamen duro et sfi'

ectu remanent frigido ,nec grad e spiritualis

gustuin'

aliquem percipiunt} Sed et illud subinferam ,quod satis

quidem flebile at afflictivum est bonarum‘

moncium, que crebrius

h0e conquaruntnr quod videlicet interdum in eius percapcione

grad e notabilius more solito se subtrahere videatur , ita ut quo

B puplicani Mattia 9, 13 . (3) CDPremissionem(4) verba et hic— eifundetnr om CDH . Cor.

‘

I, II , 24 . (5) C

nichillom inus (6) CHF et percipientes se ex hoè non (7) Fadd senciunt. Illud percipientes hoc loco signifieat sentientes

(8) Dm t. 28, 23 . (9) i ta ABDFG

196

dammodo sequentem se spam ere et clamantem post se fugare pu

tetur . H oc michi prorsus satis videtur mirabile 1)pariter et la

mentabile. SAPIENCIA: Multis ex causis atque modis duricie

talis animam devotam amigara conswevit ut expertorum extat

sentencie . Quibus omnibus pretermissis ,hoc solum tcneas ut

quandocumque per diligentem inquisicionem te eidem causaiir

dedissa non inveneris , sed quod tuum‘

arat fecisti , si super hoc

mentis °durici e permissione divina emerserit, qui (2) electos suos

mille modis tribulare conswevi t : non te res hac frangat, nec te

notabiliter huius rei causa.

a salutari hoc sacramento subtra

has sciens quod divina pietas selutam e… e sepius secre

tissime et fidelissime'

operaîtur ,cum 8010 fidei subsidio anima

innititur , nec alique dulcedine spir ituali fulcitur , non minus quam

si prosperitate spirituahum kari smatnm afflueret nec tamen in

hiis se prout oportet cauta teneret . Et ideainterdumtales gra

cie utilius subtrahuntur , ut subtracte avidins repetantur , et re

cepte caucius conserVentur , et ut si c animadi lecta in hum ilita

tis scolae xercitetur . Porro unum est quod valde notabii e est

et quod debes attendere (4) diligenter , scilicet quod hic premis

sus spiri tuali s saper se intermi s quidam 5)gustus non est fidei

debitus efi'

ectus , neque est presentis tempor is , sed est eterne

beatitudinis ; et cum detur in sac’

ramento val extra, gracias age ;cum (6)non detur , gracias àge , .at pacienter sustine, sciens quia

non est in potestate tua sed sammi et benignissim i largitoris ,

qui non prout fvis , vel quando vis, sed quando‘

sibi placuerit da

bit prout iudicaverit 8888 ad suam laudem et tu'

am utilitatem .

Notandum quoque quod summum illud bonum est tam°

copiosum

et infinitum ut quantomagis percipiatur 7 tanto participans

odo espaciar ipsius afficiatur U irde et in hoc sa

cramento sepius contingit, quod quanto ex timore inordi nato se

quivis (9)notabilius subtraxerit, tanto da die in diem difi°

erendo

maiorem indisposicioner'

n incurrit. Melius est ceteris paribus ac

cadere ex sinora, quan abstinere ex tim0m. Melius est siugulis

ebdomadis (10)vai eciam diebus accedere cum vera humili tate

(1) A satis mi rabi le v idetur L videtur mirabile (2) L que(3) ABDJL subtrahat (4) J advertere (5) CDJP quidemD cum vero

‘L et cum (7) LM participatur ; max C l) perci

piens (8) C e fficitur (9) AEFGM quis ABFGHM eb

domadibus

https://www.forgottenbooks.com/join

Orsaia ad sacramentum .

(1)Ave sanctissimum corpus dominicmn in hoc sacramento

contentum. Te confiteor lshiis , te toto corde diligo , te totis vis

caribus concupisco . Dignara queso hodie infirmam animam (2)ta salutarem victimam

'

et fontem omnium graciarum recipere cu

pientam tam clementer et graciosa i nvisare , ut medelam in cor

pore et in anima,tua ex presencia gaudeam i nvanisse . Ne res

picias domina ad iniquitates at negligencias meas plurimas , sadad miseraciones tuas infinitas . Tu namque es per quem orbis

terre est erastus at senatus : per quem omnes herbei

et cuneta

res virtuose suas sorciuntur virtutes . Tn es agnus ille inmacu

latus , qui hodie pro tocius mundi rcdempcione petri eterno vic

tMaris. O mannad ulcissimum O nectar suavissimum confer

ori mao tue salutar is presenciamallifluum gustum . Accende in

ma caritatem tuam,e xtingwe (3) vicia, virtutes infunde , gracias

adsugc ,selutam mentis et corporis tribue. Jnelinaqueso celos

tuas et descende ad ma, ut tibi coniunctus et‘

rmitus t ecum pa

ritar unus efficiar Spiritus. O venerabile sacramentum per te

queso omnes inimici mei repellantur , peccatadimittantur , at omniamale per tuam presenciam

_

excludantur . Bonum propositum

tribue ,mores corrige at omnes actus meas in tua voluntate

dispone . Jntellectus per te Jhesudulcissime , hic (4)novo lumìneillustretur ,

‘

affectus infiammatur , Spes roboretur , ut (5) vita meaemendata semper proficiat in mchus, et tandem confcratur exi

tus b'

eatus . Amen

—o

Qualiter (7) eterna sapiencia sit ex toto corde et ex tota

anima iugiter omni tempore landende .

Obandite ma divini fiu ctus aquarum at quasi fose plantate super rivos aquarum fr uctificate .

, Quasi lybanns odoremsuavitatis habete . Florete flores quasi lylium date odorem et

frondet‘

e in graciarum accione ; at collaudate canticum ,et bene

(1 ) FGHJM add DISCIPULUS BJadd meam 13) Lextig ue (4) ADEhoc (5) JM et (6) Amen om AGHJL

(7) AOFM Quomodo J Quod (8) aquarum om HEJL

1 99

dicite dominum in aperibus suis . Date nomini eius magnificen

labiorum ac cytheris , et sic dicetis 111 confessione : Operadominiuniverse bona valde (l ). Benedi centes dominum exaltate illum

quantum potestis ; maior est enim omni DISCIPULUS :

O dilectamy, quis mi chi det ut cor langvvidum (3)in tuo amore,et pre desiderio te laudandi sitibundum, conceptum landi s huius

ante mortem vicinain (4)…ad efiectum perducere velast, ut ignis

ille in interioribus estuans for‘i s (5) crumpet , et latitudinem to

eius orbis pertranseund0 ,universe corda in laude tuasursum

erigat et in tuo amore vehementer accèndat. O utinam annata

suavis instruments musi calia celestes quoque armonie ac ter

restres m elodye da corde meo sursum procederent, et condignas

laudes tam dulciter personsré'

nt,ut ocnhs divine maiestatis tue

grate fierent ,“

ac totem cel'

este1n curiam novo quodam et ineffa

bili gaudi o letificarent . Sed qui d di cam Memetipsum domine

tua laude indignum esse caguasca. Quamobrem precor ut sal

tem cetere creature nobilitate pr‘eclare

,inperfectum meni n dig

nentur supplere .

°

Jgitur opto et ex toto corde desidero, ut or

bes planetarum sc celum sydereum limf1idissimo lamine radio

sum, fiorifera quoque germine vernali decoraconspicuapnlchris

que coloribus adornata nec non et omnia. ignite caritatis dos i

daria da cordibus te vehementissimo amore diligencium procedancia

, ,te laudant et benedicant in secula. Ad landis tue salam

memoriam domine my cor meum liques cit, sensus stupet , mira

tur racio , verba deficiunt et in memetipsum conversus alcius

suspiro. Nam quoddam ineffabile desiderium quod omnem na

ture supergreditur facultatem te summum bonum laudandi in ma

invenio quod tamen informe (6) relinqui sua ex inp ossibilitate

deplora. Nam si te intelligenci is seu iritellectualibus creaturis

conparare voluero , in infin itum te supergredi cunctas creatures

certissime invenio . Si bona a‘

c dulc is, spaciosavel graciosacon

sidero te super hac omnia inefi'

abiliter graciosum esse —ymmoquod plus est hac omnis spiritualiter et essencislit8r esse va

rissime (7 caguasca. Unum est . quod dicere volo, quod ex eius

modi occursione in maactitari sencio{

Cum interdum pulchra

(l ) Eceli . 39, 17-2 1 . Eceli . 48, 33 . (31 L lagùidum(4) F ntinam D v icinam utinam (5) MP forti s (6) L exforme

(7) CDP varissime essa M te esse verissime (8) C sansio

200

species et ad videndum delectabiles abilesque ad amsndum ,

oculis mentis vel eciam corporis non numquam 11111 0 se ofl‘

a

runt, subito hac verbacordi meo 1) clara voce, sed mentali sub

iungunt : Eya respice et animadverta quam formosus est ille

qu i ma formosam creavi t. Quis ille inquis Certe pnlcherrimus

ip se . Denique meditaciona curiosaceluin perambulo , circueo ter

ram polum arti cum intueor perscrutar maris abyssum . Mun

dum hnnc cum suis oblectacionibus considero , nemora fohorum

virid itato conspicua ammirar , prata virencia’

ao hofi bus multico

loribus paramata conplector . Transco campos, montes uscendo,

transilio (2) calles, velles percurro ; et c um omnia considero, et

singula intueor veind dulci qusdam armonia hac omnia con

cantu parili cor moum acoendunt in laudem creatoris . Cum au

tem speculacione quieta diligenter‘

considero quam pulcherrime

et Optima 0 tu divina sapiencia c1mcta creata, bona pariter et

mala, iusta et iuiusta ordinas, i ta ut in tuo universo nichil in

ordinatum relinquas (3) qui facturam tuam in sua operacione

taliter disponi s; ut eius,ex sagacitata 0pus nature censeatur (4)

quodammodo opus intelligencie ; qui certis legibus mmcta val

lesti , et terminas singulis inposuisti ; qui cum magna reverenciedisponis nos : vehementer exultar e incipio, et voce gratulabunda

prorummre cogor in hac v erba: Opera domini universe. bonavalde . Porro cum hac omnia supergredi incipio , et te summumbonum increatam et etemsm sapienciam pre cunctis elastam

cordis mei unicam esse sponsam et amicam recogi to : pra stu

pore et extha81 ultra spiritum non habeo, sed tatus in ma da

ficiens , in te vehementer“

exulto. Eya ergo domine my, respice

nunc precipuum cordis mei affectum , et doce malaudare te , etglorificare nomen tuum gloriosum ,

quia hoc est quod pre cunctis mundi huius gaudiis appeto et raquira. SAPIENCIA: Numquid na amorosus sapienci a discipulus laudare cupi t suam ami

cam (5) etem sm sapienciam DISCIPULUS : O deus eterne °ri t

quid affligis gratis animuin (6) tadiligentis? Quid queris dacogni tis? Ut quid protrahis animum (7 angustiantis Domine ai e mnia nosti. Tu scis quia hoc ax intimo corde e puericiamea

semper desideravi , et vatis omnibus exquisivi . SAPIENCIA: An

(1) DF add non —CP t1-anssilao (3) BJL relinqui

(4) BCD sanciatur ; moe: D quemadmodum (5)OBBEamicam(6) BL animam (7) BPanimam

https://www.forgottenbooks.com/join

202

reddat. Pensandum quoque ast quod in auribus divine maiestatis dulcins sonat medi tacio sancte quam verba8011ora sine sensu

prolats , et gemitus cordis quam clamor solius oris , at hnmihtes

sincera quam vox frscta. Et ut melius quod dixi vivo intelligassub exemplo attende in me at vi de quod licet tota vita mea

in terris fuerit ad gloriam summi patri s , excellencius tamen quo

dammodo in ma clarificstus (1)fuit, cum ipsum in cruce confiten

do, at genus humanum redimendo dolores mortis ex obedienc ia

sustinui . Sunt non n ulli qui verbis declama°

tori is ma laudant

factis vero displicibilibus (2) irri tant ; lshiis me honorant, cor au

tem eorum longe est a ma. Et simt non nulli qui (3) prosperis

successibus deum laudant, in adversis autem eventibus inpacien

ciam axaggarant : quorum la'

us deo gratanon est, quiapuranon

est. Gratissima autem'

et acceptabilis apud deum laus est ao

rum qui in adversis sicut in prosperis ex toto corde 8110 omni

tempore deum confitentur et multipli citer fiagellati èt affli cti gra

cias agunt . DISCIPULUS : Loquatur ques o servus tuus ad cor

domini sui verbum . Vere fateor ma in predictis huc usque mi

nus habuisse , m agisque confessionem landis tuain prosperis quam

in adversis extulisse . Sed nunc matotum in holocaustum (4)va

luntati tua ofi’

ero animum habens promptum ad hac (5) ut si

quevis mala seu adVersa michi evenirent , te ex hoc non minus

vellem (6) laudare , quin pocius in omnibus gracias agere , atque

universe hac pacienter propter te (7 sustinere . Jtem si pro glo

ria tua esset magi s mors mea quam vita utique vitam invan

tute (8)_edhuc gratam morti libens vellem exponere ; et reliquos

annos quibus vivere potaram si morte preventus non fuissem

taliter domino meo cuperem afferra. Op'

tarem namque ex inti

mis precordi is mais , ut si iuventus calerius 9)consumata anno

sitatem (10)Matusalem coequasset, quod unusquisquc annus tam

longevi temporis predicti , et unusquisquc mensis annorum cornn

dem, et unaqueque ebdomada harum mensium ,

et quilibet dies

ebdomadarum, et quelibet horadierum illorum ,ac quodlibet (l 1)

(1) C glorificatns (2) DM add ma; max Eet ishi is MP

add in (4) F olocaustum ; max Eo fi‘

erro (5) BMPhoc

(6) DG non vellem minus .CHP vellem non m inus (7) DGM

propter te pacienter (8) pr H in iuventute DEiuventutem CLMP

iuventu ii (9) D seeleriter. Sap i en t 4. 16. (10) C annosi tati ;moe: H Matusalem A maeniosam (1 1 ) J quotlibet

203

minutum horarum predicti temporis , te ex persona mea collau

darent tam devote et affectuose ,quantum umquam aliquis da

numerob eatorum spiri tuum in splendoribus sanctorum te laudare

in tante duracione patuisset , ac si hac omnia in persona pro

pria conplevissem : Et quod huius landis fie quens innovacio suainfini ts te omnes excederet species numerorum . Adhnc quoquesi quod absit voluntatis tue beneplacitum et

‘

laudis (I)prcconium

in hoc consisteret, quod anima a corpore exutaaut igncm pur

gatorium (2)aut certe inferni suppli cium in penam suorum cri

minum recipere deberet : ni chi l da laude domini mei vellem di

minuere , sed prompta animo vellem si tamen possem omnium

negligencias 3) supplere hominum , et omnem irreverenciam a

seculo tibi exhibitam emendare. Sed at supposito per inpossi

bile , quod in inferno ubi tue landis (4) nulla est confessio ,ani

ma mea hoc modo , videlicet ex caritate te laudare cupiens , iam

esset posita: utique da profundissimis inferorum (5) tenebris i i ivocem tue landis (6) tam efficaciter vellem erumpere , nt vox al

tisona(7) totum inferorum (8) terminum ac machinam m1mdia

lam,aeri s quoque se (9) celorum altitudinem penetrsret,

—et per

veniret usque ad solium glorie tue excelsum . Quid plura? Facda ma hoc (10) quod tibi placuerit ; quia quam . diu est alitus (l l)in naribus mais, a tua landi s .preconi o non cassaba. Sed et cum

virtus loqucndi mortis (1 2) hora defecerit, et meum Jhesum am

plins pre debili tate profan e non valebo peto ut saltem nu

tus oculornm vel axtensio digitorum sit innovacio et eonfirmacio

omnium desiderabilium afi‘

ectuum at verborum atque operum

pretaritornm et futurorum, que usque ad extremam iudici i diem

tibi cum devoto famulatu afferra vellem si tam diu Vivere pos

sem . Jnsuper dilectamy hac adicio dasiderans corde sifac

tuasa ut quando corpus manm fueri t° in pulveres minutissimos

redactum et lapide clausum ,quod da quolibet pulver is particule

minufissimaVox amena landis et glorie tue exurgat, que duris

lapidem penetrans celorum altitudinem transcendat et

usque ad axtramam indien diem vive landis prcconium extollat,

(1) CDPadd tue CDFLMPpurgatori i (3) H negliencias

(4) Elaudis tue (5) EGJM°

infernornm L inferni (6) CDHP

landis tue (7) J altissona (8) EM infernornm (9) ACDEP

et (10) hoc om CP (1 1) F anbelitus D odd in ; moe:

J defeci t (1 3) AFJL valso (14) EG addicio

204

tue landis glofificncìone eternaliter capulentur . Sane quam di u

adhuc sum (l) in hac corporis ergastulo peto infoimari qua

liter ad hoc perveniam ,nt ax toto corde et ex tota anima et

ex omnibus viribus mais omni tempore qusdam incessabili ingi

tate ta'

valaam laudare. Jstius namq'

ue rai (3)pre maximo desiderio , sep ius intrama corde fervido dicabam : 0 primi mabilis motus

obrem sic properes Chacero ta h00(4)quod est inpossibile fac

possibile , et stapaulisper . M'

orosius age. Sol contraoccasum non

moveatur , dance in hoc pnncto et in presenti ictu oculi huius ho

rule dominum menm ,dilectum moum, et uni cum cordis mei gau

dium ccncies milies c'

ollaudem et glorificem ex intimi s visceribus

precordiorum maarum .

“

Hoe 5) quoque sepius michi fateor acci

disse cum ma pro temmre animus ad diversaabstraxisset , adma reversus et

'

in ma"

conversus subito aiebam : O dilectamy

mille arinorum pertransimunt specie , ex quo te dilectum non ha

bui in actuali .memoria. Eya ergo precordialis amor speri the

seurnm tuum michi , at doce queso quam diu adhuc vivo et sub

sisto , qualiter te iugiter absque ullius i nterrupcionis inpedimento

quantum possibi le est valaam laudare . SAPIENCIA: Quicumque

in omnibus actibus suis deum intendit, et sibi a peccatis cavet ,et exercicia virtutum non desarit : deùm iugiter laudare non da

sinit. Verum ut sincere intencioni tue satisfaciam ,nossa(6) de

bes,°sec1mdnm notes tibi patrum sentencias , quod cum mens hu

mans a tarrenis viciis expurgate cunctisqus amundata(7) feeibus

pnssionum fuerit at quantum hnmana fragilitati conceditnr ad

inmobii em tranquilli tatem mentis ac perfectam puritatem perve

nerit :'

hi c ad indiruptam landis meaperseveranciam qua finis

et °

consumacio tocius perfeecionis hominis Spiritualis (8)asse di

noscitur, perveniet. Cumque mans tali fii erit trauquillitate fun

illi una summoqii e bono tenacissirna adheserit menti s intencio

potest sensu mentis absorpto (9) se da terreno situ ad spiri

(1) C sum adhuc'

AMP sum (2) D argastulo (3) CD add

grecia Ememor (4) hoc om BM (5)GEJ Hec (6) CFGHM

nasce AEnoscere (7) CEJM amendata (8) CDFP spiritualis

hominis (9) M absorto

https://www.forgottenbooks.com/join

um cum lato dulci (1 ) cani t carmine. Quocienscumque etanim

mente revolvo qualis aliquando fui , qualia discrimina evas i a

quantis periculis ma protexisti , et a quibus malis ma eripuisti ;

dirupisti (2) viucula mea, sanasti vulnera putrida, et laqueas pe

riculosos contrivisti , at me dulciter ac paterne liberasti : Cum (3)hac inquam et simi lia bona michi a te exhibita pertracto ,

1ni

rum est quod in harum omnium afi‘

actuosa recordacione meip

sum praamore possum portare ; ardentissimis siquidem amoris

ignibus‘

incandes co . .C deus meus quam diu peccatorem tibi re

calcitrantem pacienter expectasti . Quociens et quam paterne nuncquidem dulciter nunc vero dura maammannisti . Neseientem

in benadiccionibns dulcedini s prevenisti Filia prodigo et pec

catis pregravato ac graciis nudato in occursum veniens paterne

occurristi ; ab iterante (5)Vias pravas misericordem faciem non

avertisti , sed semper et ubique pins et misericors fuisti . Et quodhiis omni bus maius es t, quod in hiis omnibus bonis tam (6)mul

tiplicibus ingratus semper exti ti , nec tu summa bonitas propter

hoc destitisti donac tandem ma ad te dulciter traxisti . Ach

summa et ihefi‘

abilis pietas nnmqui d in hiis omnibus meipsum

a laude tua cantinera potero Nequaquam . Deus meus miseri

cordia mea, pro hiis omnibus et aliis innumeris (7)benefici is optoet des idero ut talis tamque iocunda laudaeio tibi sit ex ma,

qualis fui t beatorum spirituum laus, tune cum i n primaaspectn

tue divinissime mai es tatis galddebant se eternaliter in tua laudeconfirmatos malos vero a te sine fine detrusos . Jtamque tam

magna tamque iocunda si t illa laudecio , q uanta es tanimerumsanctarum cum a cercare purgatori i erepte vultui glorie tue pri

ma presentantur , ut tuam iocundum faciem intueantur (8) .at

quanta erit laus in pistais celestis Jherusalcm post finalem om

nium resm eccionem,quando alecti a melis segregat1 , deum 10

cundo corde laudabunt, se da,

sua salvacione (9)atemaliter gloriabuntnr . O dulcis et pie magister nunc quoque vellem a te

scire, qualiter afi'

ecciones interdum in maexurgentes , daquibusdubito utrum naturales sint vel gratuite in laudem tuam pos

(1) BPM dulc ique D at dalai J ac dulci B corde dulci

(2) DL disrupisti (3) BE Cumque (4) CP prevenisti dulcedinisL prevenisti (5) BEi tinerante ; max CHP pravas vias (6) tamom CHL (7) CDH universis (8) CP intusntur (9) GEHMsalutacione B landacione

207

sim (1 ) convertera. Jtamque qualiter non solum bona sed eciam

mala,ut videlicet inmissiones malignas per angelos malos fac

tas , atque universaliter omnia visa et audi ta at sensibiliter per

cepta, in laadam passim (2)converteramei creatoris . SAPIENCIAAd hac tria per ordinem talia tibi damus response . Et prima

dicimus quod harum affectuum predi ctorum difficulter haberi po

test distinccio , propter eorum maximam similitudinem . Et idea

omnes tales aifecciones , purss quidem et sinceras ut est gau

dium et exultacio , te ad hylaritatem quandam provocantes , vel

eciam ut interdum fieri solai ad dulces lacrimas vai ad simi les

aifecciones da quibus nescis unde veniant aut quo vadant inci

tantes : has omnes piugwes (3) et irrig11as afi'

ecciouos statim nt

senseris , debes devota qusdam exhibicione sursum ad rerum om

nium auctorem erigere ad modum acceptabili s sacrificii , quodAbel deo obtulit ut eius in laude (5)expeudantur qui et auctor est nature at g racie largitor ; et sic qui dem gracie tales, queut sic surit naturales nec meritorie e x fine suo quodammodo

possunt fieri. superuaturtrles i dest 6)meritorie . Quocienscumque

vero senseris maliguorum spirituum blasphemàs suggestiones in

trorsus (7) incipere sibilare , statim exurge et dic : 0 deus altissime ut anima mea huius maligni spiritus locum vel officium

quo te in perpetui s'

eterni tatibus laudare debuerat si perstitis

set subripere velast in tsutillo opto et desidero, ut quociens

cumque hic maliguus spiritus has abhominandas eogitaciones Contra voluntatem menti (8) inmisei it, tociens ex voto omnium de

sideriorum maarum i neffabilis laus et graciarum accio ineusrra

bilis tibi sit in parpetuas eternitatas . Et quocienscumque hac

nephanda susurria inmissa sustineo , tociens landis sacri ficiagra

tissime tibi offero (9) cum affectu . Sic igitur ut vi des di ligentibus deum omniacooperantur in bonum cum eciam talis sug

gestio pestifera eis possit cadere in utilitatem. Porro da ultimo

quod quesisti sia faciendum ast. Quandocumque Videris vai per

cepcris quom0documque rerum aliquarum precminenciam singu

larem , puta nemns frondosum, pratum flori bus graciosum , cam

pum honnstum seminibus , arborem repletam (l 1)fructibus, et in

(1) BFP possem G possum BD possem (3) L pigues

(4) CL aptulit (5) F landsm CDJPat (7) CD intrar

sum ; mos: D si bulare (8) M meam menfi J menti mae (9)Eafferro ; moe: CDP efi

'

ectn (10) Ram . 8, 28. (1 1) G repleturn

208

omnibus ceteris similibus (l ) sursum corde elevato et oculis

ac manibus in celum intantis dic ex intimis cordis tui affectibus z

O generosa et pulcherrima sapiencia secundum speciosissimas

et excellentes hu ius rai prerogatives et gracias , mihe milium ce

lastium agminum tibi ministrancium te ex ma sslutant et de

ci es milies centena milia tibi assisteucium te glorificent , et uni

versalis melodys omnium creaturarum te ex ma collaudet nunc

et ineternum . DISCIPULUS : O deus eterne,

“

si tam iocundaast

laus vie , qualis erit laus patrie ? 0 si tantum delectat eius me

moria, quid erit da presencia? Sed proehdolor per hanc tue lau

di s (2)miram et i‘

neffabilem dulcedinem O divina sapiencia cor

meum par i ter iocundatur , at tamen introrsus (3)quas i dolore gravisauciatur . Cum enim in hac valle miseri e ma essa cogito , et a

perfects laude beatorum maadhuc tam longe distareprospicio (4)inter vocem landis erumpunt pariter et lacrime meroris 0

quando veniat dies illa desiderata quama liberabit da corpore

mortis huius Quis enim non capiat et vehementer deside

rat dissolvi et cum Cristo esse (7 et transire dastatu miseri e,

da 1000 pugne in libertatem glorie filiorum dei Tempus .est

domine . Sufficit mi chi . Tolle animam meam . Neque enim melior

sum quam patres mei . Ecce quam periculosus huins mundi sta

tus incipit esse. Ecce quot mala incipiunt ex omni parte sue

crescere . Ve Ve par turiantibus et nutrientibus in istis diebus

Felix qu i bene paratus mortem expectat propinquam . Sed ego

feliciorem dixerim, qui iam de 1000 mortali tatis transi i t et ad

etheredm thalamum feliciter perveni t. Ego autem qui neutrum

habeo, quomodo consolari potero ? O dans meus , qui d (10) debet interim in tot laboribus et angustiis premantibns reficere vel

letificare animam meam (1 I)? SAPIENCIA: Ecce habes unde

interim tibi aliqualiter consulere passis , vi delicet hanc paginam

iocunda laudi s divine, quam fi equenter replicando consolari po

teris in adversis . Namque leticia spiritualis et alacritas landis

divina, est quasi quoddam preludium celestium gaudiornm ubi

ore pleno et corde iocunda omnes alecti ma laudabunt at glo

rificabunt ineternum . Hoc laus divinamontem in adversis reficit,

(1) CDP sim ilibus cetaris Elaudis tua (3) CD introrsum

(4) DF parspic io (5) Emarraria (6) Ram. 7, 24 . (7) LM

at esse cum Cristo. Philip . I, 23 . (8) CEH pungne (9)Me i th .

24 , 19. (10) ABDJquis (1 1) meam om BD

https://www.forgottenbooks.com/join

2 10

Jnformaeio qualiter promisisa sint trabende ad sem anas et

collaciones .

Thesaurus des iderabilis in ore sapientis erit hac tuaprecla

liter ordinata, ut non solum faeilis sit ad intelligendum , vai da

lectabilis ad audiendum, sed at generalis pro cuinslibat statu se

ad (1 ) dilatandum. Nam at 1100 ipsum eius perfects requirit in

tegritas . Ad verum quippe amorem tuaque landis condignam

frequentacionem zelus pertinet animerum. Siquidem fidelis ser

vue et prudens apostolici ordinis ymitator existens, non solum sibi

sed et saluti animerum at p roximorum utilitati intendere fra

tema caritatis obligaciom tenetur . Et idea post premissahui us

sapiencie salutaris documenta peto i nforma1i , , qualiter ad praxi

morum utilitatem hanc eandem doctrinam facili ter converteraet

copiose valaam dilatare. Jnsuper et formulam artemqne tri bue

discipulo simplici conpendiosam et utilem hoc idem faci endi in

quacumque alia simili materia indistincte et,

inforni i , ut sic da

0bstrnsis (2) favorum cellulis mel producers , et panem parvulis

frangere, se in turbas distribnere valaam,fecnndits te (3)gracio

se . SAPIENCIA Pulchra et conpendiosahuius quod a mape

tis erudi cionem habere pataris si di ctum illud perutile quodquondam in sciencii s humani tus inventis legisti

’

non velis proi

cere, sed efiectui (4)curave'

ris studi osamandare. Quaris quid (5)sit hoc. Certe illud cuiusdam famosi qui sic dicit : Sapientis est

ordinare . Quid huic (6)mchus Quid utilius Quid nobilius?Nam

et ea que a deo sunt, ordinata sunt. Quod enim ordinem reti

net, durabile erit. Ut ergo similiter.in hoc sicut

'

et in”

premis

sis omnibus exemplo magis quam verbo -ta instruam daquesito

modus et ordo hi c moustratus tibi erit univarsaliter observan.

dus . Nota ergo circa premissa quod quienmque sapienter at

que ferventer non solum seipsum sed et proximum ex hac sa

niet ib i quod proficiat (7 utrique. Quedam namque materie te

(1) D ed se D obstructis C obtensis (3) D facnnditate(4) DEGL eii

‘

ectum B ed efl'

ectum (5) CEHPquod (6) Cae

sar . D ial. VI, 5: ,,Fecit et aliud quiddam, quod magis huic (quam

hoc) disputabile fuit“

. (7) CDJLPproficict ; moe: F utrisque

21 1

liter sunt posita, ut da se quodammodo sint applicabiles ad eius

modi , si quis terri eri ali qualem diligenciam voluerit adhibere : sic

ut sunt omnes ille que da.Cristi sunt( i )passione , , ubi solum (2)advertandus est numerus eorum que et qualiaCristus passns est,

et quomodo in hiis horno se . eisdcm (3) spiritualiter debet con

sianam explicara, taliter est ad populum ordinando.

Siquidem Cristus dei filius ini ninente sibi passione horrenda,

cum pre angustiis superventura in proximo mortis guttas san

gwineas sudando funderet in tcrrsm,nichilominus tamen libere

suam voluntatem patris voluntati conmisi t, at quod caperat de

vote perfecìt. Sic quilibet devotus in oinni sdversitati s pressure

et tri bulacionis angustia, licet forte naturamhabeat reluctantem,

se paterne Voluntati oonmittat, et.

devote hoc'

suscipiet quod oc

currit. Et sicut Cristus.

fuit captivatus et vinculsti i s , ne quo

vellet possat abire : sic homo seipsum debet (4)captivare, ne se

qustur concupiscencias carnis ac sensualhtatis appefiuM°

ad n'

a

ciVa trahantem. Jtemeadem nocte omnes sibi illusiones (5)faetas ac verec1mdia8 illstas ab iniquis pacienter sustinui t. Sic

homo omnia verba contumeliosa et turbativa atque obprobria

et annatamala irrogate ainalis èt iuportuuis hominibus pacienter ferat … ora sui redemptcris, similis .vel pocius multo 6)maiora propter ipsum pacientis . Bainda in mortis ° discrimine

ad 0itt adductus (7 veritatem non d eseruit sed maledi

centem et condempnantam (8) se dei filium cum omni modestia

periculum°

debet veritatem deserere , sed usque inmortem constans

perdurare. Dulcissimamater aîné filio‘

sic angustiato viso

valde doluit , ,

et ai ax intimis visceribus coupasse fuit, ac amarissimc fievit. Sic fidelis amicus suo amico dilecta(9)mele pacianti

(1)Jque sunt de Cristi F que da Cristi D daCristi BCMsolus (3) A eidem (4) BDEhomo debet seipsum CP se homo

debet (5) LM i llusiones sibi (6) FGJmulta CDPmultum

(7) DJductus (8) A maledicentem ot condempnantem sustinuit et

Emalediccionem et condampnacionem .pertulit et. Par ticipio a dua

hoc loco p osi to sunt significati… passiva. (9) DM 8110 dilecta

amico Jamico suo di lecta

212

retur et iniquis aw usacionibus false urgaretur , omnem manswe

tudinem et peeienciem ostendit . Sic (1)verus Cristi ymitator nonmurmuret aut reclamet, nec mntradicat, cum indebite ab emu

lis leditur aut (2) inpugnatur . Divinasapiencia vaste albainduitur , at tamquam fatuus spbrnitur 3)se irredetur . Sic omn es

irrisiones que solent a vanis mundi huins (4)hominibus deum

pre oculis non habentibus homini spir ituali irro'

gari , sufi‘

erat pa

ciantar . Spinea corona rei glorie coronatur,sceptro se pur

pura subsannatorie deluditur . { Sic eciam cum servus Cristi in

hoc mundo vilipendi tur et veind omni honore indignus ahicitur ,

atque a presumptuosis despicitur at illusionibus mples tatur , cogitet quod servus non est mai or domino suo, nec pro malohabeat si summa regi (5) simi lia. paciatur . Post hac (6) nudatusverberatur et fiagellis nodosis caro illa sanctissime et meubra

delicatissimaacerrime dflacerahtur ; corpus eius (7 formosum pla

gis livet, et. saugwine (8) undiqne rubat. Sic mi les strennnus de

bet corpus snnm per asperitates et duricias debitas castigare

ne inobedi enter incipiat r ecalcitrare . Tandem sentencie mor

tis super auctorem vite data, ìcrucem sibi bsiulans, confastim ad

locum supplici i foras . educitur ; tamquam malefactor qui hui us

mundi vita indignus esthnaturj. Sic verus Jhesu Cristi ymi tatorseipsum abneget, crucem suarh tolle

‘

ndo et extra castra secum

exeat inproperia eius p ortando , tamquam purgamantum huins

mundi factus semperque mortificacionemJhesu in corpore (1O)suo circumferat ut et vitaJhesu in corpore suo tandem (1 1 )

Jteque simili modo hiis decem articulis faciendum est in 0111

nibus consaqueutibns matem s que sunt da Cristi passione. Eo

dem quoque (1 2)modo fiat in .materia pretaxata, dautilitate vi

delicat tcmporalium tribulacionum , da quibus similiter poterit

oonbinare etapplicare prout placuerit. Sic argo universaliter (1 3)faciat in omnibus talibus que sunt hiis similiam

'

otivamulto, que

(1) B Sic sic EH Sic sit (2) CDP vel ; max Einpungnatnr

(3) B asparnatur (4) DEFMP huius mundi L mundialibus(5) EP si pro summa rega EF hoc (7) H meam D enim

(3) L sagw ine (9) Car . 4, 13 . (10) C in corpore et

"

corda

D in corde et corpore . Cor . II 4 , 10. (1 1) ACOP tandem’

i i i

corpore suo (12) CDG Eodamque (13) AE utilitar CDFHP

viriliter

https://www.forgottenbooks.com/join

2 14

conparatnr . Privat et l ) quiete interiori , et horrore quoque dormientes conturbare cohswevit. Jnde animus amaricatnr , et de

nique omnis creaturatormentum eius eflìcitur . Jnterdum m det

homini diem nativitatis sue maledicet e et in foveam corruere

des peracionis infelicis .

Circamateriam de malis religiosis in quibus extinctus est

fervor devocionis , nota quod religi osus tepidus vel vanus est la

mentabilis , quia miserabilior 2) quodammodo omnibus creatmi s ,

scilicet carens deo et m1mdo. Conparatur civitati ruinose que

vel subitanee corruit,vel paulatim deficit, donec tandem ex toto

perit. Jtem monstro marino, propter deforh1itatem 3)exterioremet interiorem . Nam verus atque perfeotus religiosus debet ha

bere has condi ciones : Omnia scilicet mundana spem ere, in solo

condi toris amore flagrare , sanctaeque meditaciones et bonas ope

raciones semper habere : Seipsum et proximum edificare, nemi

nem autem circumvenire aut ledere ,‘

sed in simplicitate et sin

ceritate vitam beatam ducere Jtem carnem suam'

cum vi

ciis et concupiscénci is crucifigere , exerciciaquoque (5)magna et

conswetudines devocione plenas habere, ac (6)fortissime ac strennuissime contra nequicias inimici bellare, et semetipsum (7) prodefensione veritatis et iusticie in mortem usque tradcre Con

diciones vero mali religiosi simt bee , scilicet (8)proterviacontrasuos superiores . Jtem querulositas est autem quem]osus qui

nichil vult sustinere sed sue vult voluntati vivere. Cupidi tas

rerum teri1poralium inordinato. et laxacio freni nimis liberaad

circumstancias peccati camalis . Jtem detectns divine caritatis ,

invidiaque fraterne prosperitatis . Honori s ambitus inordinatus

et negligencia sanctarum conswetudinum . J11 servicio dei sunt

pigri , pro questu rerum temporalium solliciti , et omni tempore

circacuram corporis nimis intenti . Et item quoque 1 O)proni sunt

ymitari pociusmalaexemple. quambons , et suam negligenciam (l 1 )

CHP Privare EJ Privatur ABDELM Privat (2) DFadd est (3) GH diformitatem BEJdifi

’

ormitatem (4) CPvitam

ducere beatum EFL beatam vitam ducot e A beatum ducote vitam

(5) CP exercicia virtutum quoque ABL em rciciaque (6) Jet ;max ABEFHM et (7) BCGJL seipsum Eseipsum semetipsum

LM videlicet (9) J querolosi tas et max querolosus

(10) ECM Et item quod ACFHP Et item BDJJtem (1 1) Hneglienciam

215

tiles , et per colloquio. prava corrumpunt bonas mores Verba

quidem habent interdum ad horam spiritualia, sed facts. quan

daque subintrant carnalia, timentes solum oculos hominum ma

gis quam dei . Car habent mundanis desideriis repletum . Et si

qua habent bonaparva, multis malis sunt permixta.

Hoc igitur mado consequenter in omnibus aliis materns huius

libri usque in finem pate rit quilibet studiosus cum diligenciaflas

culos extrahere, unde possit ad salutis viam proximum trahere

et ad devocionem excitare . Quod sibimet faciendum idea relin

quimus ut ei ex hac studia fructus salutis et merces crescat

eterne retribucionis .

Quahter multi fideles possint (3)sapienciam divinam desponsare,

et quomodo per cottidiana quedam levia exercicia debeant

se continue in eiusdem amore renovare .

Capittulum septimum .

Veni te fili i endi te me. Venite et (4)audite, et narraba vobis,omnes qui timetis deum , quantafecit dominus anime mee Fe

cit enim michi magna, quia(6)potens est, et sanctum nomen eius.

Plane spectabilia et magnaha sunt hec, tamquam insignia(7 ut'

ex hi is non inmerito admiretur omnis homo, magnificans deum ac

di cens , quoniam bonus , quoniam in seculum misericordiaeius

Quamobrem si ego quidem inter hec sobriaquadam ebrietate vi r

dear mente excedere, dea concedendum est. Caritas enim Cristi

urget nos Jamque os nostrum patet ; sed et car nostrum

dilatatum est Audi tum erga hnnc iacundi tate et emfltaciane

plenum multorum pra salute indultam , magna cordis desiderio

vobis eructuare cupio festinanter . Etenim sacramentum regisabs

candere bonum est ; operaautem dei revelare et confiteri hono

rificum est (l Audite erga nunc populi omnes. De regah'

bns

nupciis venia, ex vino celi patatus madea, nupciali thalamo po

titus gaudea. Jnsuper bonum nuncium parta cunctisque nava

(1) L tepaditatem (2) Car . I, 15, 33. (3) ABGJM passant

(4) et om BGHJL (5) Psal. 65, 16. (61 DEEG qui . L uc.I, 49. (7) GJinsignita (8) Psal. 105, I. (9) Car . I], 5,13—14 . (10) Cor. II, 6, 11 . (l l) Tab. 12, 7.

216

gaudia fera. Et ideameipsum pre iubilo non capio sed tatus

iacundi tate infusas exulto in domino. Queris unde tam raratam

que insolita gaudi ornm materia sit in terra nostrasuborta Ni

mirum ex hoc quod in hiis paschalibus (l) gaudiis , videlicet re

galibus ac spiritualibus nupci is , ipse rex summus ac inperator

divinus suam mi chi unicam ac dilectam ,etemam scilicet sapien

ciam in sponsam capulavit . Sponsalia contrax it, et me quodam

modo suum generum fecit. O quis ego qui sim (2) gener re

gis Quis ad tantam dignitatem audeat aspirare? O quam magnum est hoc, quad tam pauper et madians , tam vilis et indignus nullis meritis precedentibus ad tantam dignitatem debui t

sublimari . Quis estimme queat hec danakarissima, omnique gra

ciarum acciane di gnissima? Sed neque hiis contentus rex mag

nificus, adauxit munera, cumulavit beneficia, ampliavit dona, et

graciam copiose dilatavit. Nam humi lis ille huius sapienciadisci

pulus , in ea visionis gracia quodam nova et mistico nomine ab

ipsa(3) vacatus Frater Amandus , dum in cordis cubicula, nup

ciali thalamo, cum divinissima sponsa sua secretasilencia‘

petis

set, et inter ipsius amaris brachia dulciter soporatus abdormis

set, cordis tamen fervida afi'

ectu admodum (4)pericote vigilarebatque de aliorum pariter salute secum tractaret : predi cta sponsa

huiusmodi (5) verba nimium dulciaintellectualiter ac (6) supernaturali ter amniumque mortahnm vacum condicionibus dissimiliter

depramebat di cens : Ex te (7 namque egredi etur , in quaomnes

gentes benedicentur . Ex quibus verbis celitus prolatis nimium

delectatus pariter et ammiratus gratitudine precipua ad eam

conversus di cebat : O lumen oculorum meorum O desiderium

anime mee (8) et gaudium mentis mee quad voce exprimi non

potest : Amica d1flcissima nimium fam osa, et pre cunctis incan

parabiliter generosa omnibusque (9) graciis decentissime perarnata: eccc tu nosti hanc esse condicionem ac proprietatem amo

ris intensi , ut hac quad quis intense (10)amat, hac aliis et (l l )piacere cupiat et a ceteris omnibus id amari (1 2)ac laudari

(1 ) GHJLMPpascalibus BCDELP sum. Reg. I , 18, 18.

(3) CDEFG ipsa (4) CD ad modum turturis (5) ABELPhuiuscemodi (6) P add spiritualiter et F spiritualiter ac D spi

ri tualiter (7) L Ecce (8) mae om L (9) que am ABCDMP(10)Aamaris incense (o missis verbis intam edi is) (l l)BFGJLM

ceiam (l?) M omnibus adamari A omnibus coamari

https://www.forgottenbooks.com/join

218

feliciares huius desponsacionis participes se fieri arbitrantes, quanto plures patuissent sibi attraxisse consortes et consodales. Nuncerga domine my paternis devote inherendo vestigiis, ego quoqu ehuius amoris iaculo vulneratus, et zelo fratem e caritatis medul

litus tactus , genna cordis mei ad te deota, et ex tatis precordiis

cum singultu et lacrimis te dagita ut hanc tuam spiritualem

desponsacionem in diebus nostris non sic perire permittas sed

fundas. Fac nobiscum domine non secundum nostrorum merito

rum (1) parvitatem , sed secundum quod decet tuam amabilem

atque piissimam bonitatem. J11 ma namque clemenciadependet

tata salus nostra. Ex eo quippe miserie es tam ineffabiliter amabilis quad ipsis indignis es tam pius atque placabilis. Sed ne

diucius te protraham : en ego miser peccator propriis delicti s

pregavatus , sed de tua inmensa pietate confisus , coram te pra

stratus iacea, de terra non surreatut us , donec ex labiis tuis ver

bum egrediatur graciosum , dance surgas et propicius fias , can

sensum prebeas ac te mmc quoque sicut olym d esponsari (2)

permittas . SAPIENCIA: Ego quidem paratus essem omni tem

pore hac 3) quad petisti adinplere et in hec spiritualia connu

bia consentire si tamen essent qui huic desponsad oni vellent

legittime operam dare . Sed mimm in modum multi sunt qu i

hanc desiderant arram habere, verummamen praeius adepcionenolunt laborare. Verum quidem, si sine labore hec meafeli cie

-l

sima desponsacio 0ptineri p osset, innumeri me sibi in amicam

eligerent. Quis enim nisi insanus auri inmensum pandus sibi

gratis allatum non tallat et vadet Nunc vero sic est quod sa

piencia trahi tur de occultis et qui voluerit ipsam possidere ,

necesse habchit eam cum labore et solli citudine quasi pecani

um (5) querere, et efi'

adere quasi thes auros Non enim inve

nitur in terra suaviter vivencium 7 Siqui dem consilio divino

decretum est, quod nullus hanc dignissimam (8)sponsam accipit ,

nisi prius strennnissime in acie propter ipsam mili taverit, et ad

versa sustinuerit multa. Et quienm que in hi is tribulacionibus

DEJLP meritorum ndstrorum C meritorum ; max D pravitatem (2) Edesponsare (3) hoc om DP (4) HJocultis. Job

98, 18. (5) HJL peccuniam (6) Prov. 2 , 4 . (7) Job 28

13. (8) DEFJL divinissimum

219

viriliter usque in finem perseveraverit 1) in hoc munda eius in

obsequio, hic tandem felicite r eidem copulabitur sine fine in regno

sua glorioso. Nec mirum quod labor preire solet mercedem.

Quis namque et (2) in hoc brevi tempore optando et non ape

rando optinct quod vult Et idea digni non s1mt ipsius perfecta.

desponsaciane qui adversa dedignantur eius ob amarem susti

nere . DISCIPULUS : Utique domine. Nam et catelli edunt de

micia que cadunt de mensa dominornm suorum Et ideasal

tem hac fiat ut ex participacione i llins perfecte desponsacionis

divine qui busdam singulariter collate tuis quoque infirm1s ae

fragilibus prout invenerit manus tua 4)providers digneris. Con

descende quesa infirmitatibus nostris et malicie tempori s huius

instantis , et da modum aliquem hanc graciam secundum diver

sos gradus participandi . Nam et diversos gradus habes in en

tibus . Aut nnmquid unam tantum benedi ccianem habes (5) pater Da. igitur modum aliquem facilem et tam generalem ut

omnes te per ipsum celere (6) sapientes sive tibi caritate perfecta iungantur vel (7) fragili tate humana prepedi ti ab hac retrahantur, seu e ciam postmodum igne purgatorii condigne pur

gentur, mereantur benediccio'

nist ipsius esse consortes. Nec uni

versalia ut sales documenta da hac re (8) proponas, sed ad sin

gularis. ac partìculu'

ria et quedam levia et conmuniadescendas ,

tamquam si nutrir parmlis suis lac °

preheat , non soli dum ci

bum 9) H cc namque inpotentibus quibusque ac simfl icibus suavins sapinnt (1 et facilius ad inplentur . SAPIENCIA: Quoniamex ewangelica statui promissa(l me cum fidelibus esse usquead consumacionem seculi , naviculamque (1 2)Petri licet multipliciter quassatam nequaqnam deserere valle usquequaque : idea

secundum diversa temporaad excolendam (1 3)vineam meam ope

rarios destinavi , sique (14) salutis eterne remediacontuli , ac se

pius collats. renovare non abmisi . Sed et (15)ab inicio per naciones in animas sanctus me transfunda, amicos dei ac (16)pro

(1) H perseveravit (2) et om BDEJ (3) Matt!» 15, 27.(4) Isai 10, 10. (5) B benediccionem tantum habes CDP tantum

habes benediccianem . Genes. 27, 38. (6) EM collere (7) CDPne (8)CDHP de hac re documenta (9)H ebr . 5, 12. (10) CDPsapinnt saavina (1 1) DM promissa statui . Matth. 28 20.

(l?) que om BCGP (13) EM excollendam CDHJP calendam(14) BJM eisque (15) et om ADMP (16) BL et

220

tatis quedam operaac dileccionis consw eta satis exercicia, qui

bus a multis diversorum graduum ac statuum hominibus despon

sacionis huius eternasalus diversimode conparticipar i possit , ti bi

demonstraba. Adi ciens (I)nichilominus quod bii qui eiusdem sa

piencie doctrine super 2) firmam petram katholice et apostolice

veritatis fundata extiterint devoti (3) ymi tatares benediccianis

quoque ipsius que per semen fidelis Abraha repromissa est in

Cristo Jhesu crunt in sempitem um heredes.

Jgitur quicumque desiderat eterne sapiencie amabilis fieri discipulus cuiuscumque condicionis sit vel status aut sexus seu

ordinis aut sciam religionis : debet diligenter servare eaque se

mmtur que sic sunt temperata ut nichil difficultatis inpor

tent, et (5) quilibet possit ea facere sine omni preiudicio sue professionis et status . Siquidem divina sapienci a non intendi t per

ista statuere aliquam obligacionem, vel professionem, aut astric

cionem qualemcumque sed solum quandam novum dormitantisdevocionis spantaneam excitacionem : in qua qui se exercitare

voluerit, bene facit et laudabili ter ; qui autem hoc non facit, protanto non peccat nec (6) delinquit. Ante omnia igitur quilibetsapiencie discipulus debet .amorem carnalem si habet relinquereet ipsum preclaram eternamque sapienciam divinam in sponsam

sibi assumere et amicam . Quod si fortassis quispiam adeo liga

tus esset per amarem aliquem privatum ,quod sibi ipsi tam sn

bito vim inferre asperum iudicaret esse ac nimis durum :‘

sal

tem bonum habest propositum ,ut ab hoc amore nocivo se veht

abstrahere, cum adiutorium divinnm occasione aliquainventasibisenserit efficaciter arridere . Hii autem qui terreno amore ligati

non sunt, sed alias desides huc usque ac tepidi atque negligentes eius in amore fuerunt : debeat hanc spiritualem sponsam

quas i de novo desponsare et se in eius amore recenter rena

vare pio quodam devocionis afi‘

ectu . Hoc autem sic dicimus

esse faciendum ,ut eidem cui prius servire solebant tamquam do

mino per timorem, sibi nunc pariter studeant placere et adhe

rere tamquam dulcissime sponse per Spiritualem et intensum (8)(1) CG Addiciens (2) DJsupra (3) CEP devote (4) i ta

ABEL (5) D add quad (6) D aut (7) D derelinquere(3) A incensum

https://www.forgottenbooks.com/join

222

non in tabulis lapideis aut vestimentarum picturis rubrica vel

strumento (I) conscriptis, sed in tabulis camalibns cordis, atquelitteris sangwineis 2) rosea vernantibus fiaraturaconsignafis, se

gesture indelibili ter (3)in suis precordi is gaudebat. Fruetum vera

salutiferum divini amaris inde si bi crescere notabiliter seucicns

ex presencia tanti nominis memoriam iugiter ammanentis cu

piensque quaslibet devotos divino in amore proficere : swasit eis

proinde huius nominis maiorem curam habere : Non quidem ut

idipsum(4)facerent et se periculo inconsulte conmitterent, nequeillud ulIamoda ymitar i (5) debere quod sibi ex singulari dano

datum fuit virtute divina superare, sed quad illud nomen salu

dem et latenter aut in veste aliqua vel alias ad libitum pro

divini amaris excitacione semper deferrent. Sane predictus ado

lescens amandus memoratum amoris opus ideafecit, u t quociens

cumque contingeret nomen predictum sibi soli ac.

dea ibidem

cognitum a se videri tocicua contingeret pristinam ami ciciam

rememorando quas i recenter in corde suo renovari . Simile huius

quantum ad intencionem facti legimus de Symone summasacer

dote qui amiciciam quam Judas—Machabeus frater eius dudum

cum romanis statuerat,quas i iam inveteratam cum renovare vel

let : clipeum aureum illuc in signum (6)misit et antiquam ami

ciciam innovavit (7 Sic et ipse dominus in signum federis ho

minibus arcum in nubibus dedit. Sic et filii Jstahel initafedere

cum domina aquam efi’uderunt 8) ,et vel ares edificantes aut

lapidee ponentes res aliquas corporales statuenmt ut per ex

te riora signa interior fragilis humana iuvaretur memoria. Multi

quoque sancti novi testamenti in transactis ante nos temporibus

pra inci tamento sue devocionis picturas diversos sibi (9)fecerunt ;quidam ymagines vel cruces iuxta se habuerunt ; non nulli ceiam

reliquias vel (lo)cetera similia apud se ut legitur baius rei causa

(1) JM attramento . Car . II, 3 , 3 . Max coe conscriptum

(2) L sagw ineis (3) DEMP indelebiliter J invialabiliter (4) ABMipsum (5) HJym itare ; mom A deberent (6) DP in signum

i llue CH in s ignum p r B illue (7) BF renovav it. Machab. I, 14 ,24 max CP Sed et DF Ergo et (8) DEG efl

‘

underunt (9)AMsib i diversas (10) D aut LM et

223

Jhesu qui graciam habuerit. Animus quippe humanus facilime

a cepfis labitur, nisi frequenter in ceptia renovetur .

Jtem sapiencie eterne (l) devoti cultores ac di scipuli possunt

qui volunt cottidie horas subscriptas (2) scilicet cursum brevem

eidem sapiencia legare. Hii autem qui legere nesciunt vel le

cant loco earum septem pater noster pro septem conswetis ha

ris, pra qualibet hora unum. H cc autem debet esse eorum ia

tencio in hiis boris ut divina sapiencia custodiat eorum corda

et corpora, ne ab hoc munda stultissimo et modernis tempari

bus (3) vanitatibus ac mahgnitatibns pleno irreciantur , sed canteet sapienter ambulando a cunctis malis et periculis preservantur . Jtem in mensa past benediccionem antequam incipiunt (4)comedere disant unum pater noster (5)pro elemosina spirituali

hi is animabus que maxime sunt indigentes in purgatorio : Atten

dentes quam periculosum-sit gratis elemosinam comedere et

per continua suffragio. fideliter eam non deservi re et quam

pium si t in nulla se invare valentes iuvare, et cum quanta ui

chilominus gratitudine gaudeant se in tantamiseriavelminimum

guttam aut micam unam, que cadit de mensa dominorum suo

rum recipere pro refrigerio qualicumque. Et ut hoc quoqueexercicium pictatis magis gratum ac perswasibile devotis menti

bus fiat, sciendum quod dum devota quedam approbate religio

nis persona simul cum ceteris quibusdam has oraciones facien

das de novo suscepisset precipue tamen (7)magna devocione

erga premissum 8) deprofundis pra animabus desolatis dicen

dis (9)flagraret : apparaeruut ei in quadam visione anime multelocis purgabilibus deputate, que ex vili habitu et gestu misera

bili quem preferebant, suffragiorum (10) se beneficio indigere deflebant. Jnter quas tamen singulariter una ipsum accessit et

fiebiliter ab ea pecii t ut se permitteret esse hnnc suum men

(1) CP eterne sapienc ie (2) H om e illos ti tulatas Cursus deeterna sapiencia, praeten ni ttendas esse p utavimus. (3) F modernitemporis ; max CDP et (4) DF incipiunt (5) Eunum pater

noster et deprofundis B deprofundis et unum pater noster

(6) mem e (7) ABCDGPprecipue cum Eet precipue cum (8)J psalmum (9) CDELP dicendum (10) HH sufi‘agiarum ; ma:BD beneficia se

deprofimdis predi ctum pro elemo

hanc agebatur (1) elemosinam spiritualem.

Jtem unum pater noster dulcissimo et salutiferanomini eterne

sapiencie quod est Jhesus , ut dominus et salvator noster omn es

has eterne sapiencie discipulas sanctamque matrem ecclesiam

salvet et custadiat a cunctis adversis et ab omnium tueatur

hostium ins idiis. Sane ab reverenciam tanti nominis , eidem pre

mittenda vel eciam subinferendo dicant hac verba: Benedictumsit nomen domini nostri Jhesu Cristi dei 2) et gloriose virginisMarie matris eius ineternum et ultra. Amen. Et de hoc extan t

indulgencie . Bacio huius oraciouis de hoc nomine est , ut ille

dulcis Jhesus qui proehdolor hi is ultimis temporibus de cordi

bus multornm quantum ad devocionis fervorem deletur et ex

tingwitur et tam dampnabiliter iam proiectus est , eo quodtam innumeri sunt qui que sua sunt querunt, (4) non que Jhesu

Cristi : ut inquam hoc mellifluum nomen aliquomoda reviviscat ,

et cordibus fidelium inculcetur ac renovetur , praedictum fiat pietatis exercicium . Hanc nimirnm proieccionsm Jhesu asuis quon

dum dilectis ipsamet divina sapiencia non nullis in visione ap

parens conquesta est voce querulosa.

Jtem prima di e ab ecclesia institutaprahystoria sapiencia(5)cantanda videlicet prima dominica mensis angusti , et ante vi

giliam nativitatis quando inchoatur ad vesperas antiphona(6)Osapiencia et diebus sequentibus (7 usque ad noctem illam gla

riosam cum in hnnc mundum patris geni tura eterna sapiencia

dignais est intraire : fiat aliqua specialis memoria da cain ora

cionibns privatis per antiphonam , vel (8) collectam, vel aracionem

damini cam. Si eciam aliquis temporibus illis cum vacaret, mis

sam privatum de eterna sapiencia celebraret, gratum haberet.

Jtem discipulis et amatoribus 9) sapiencie tr es adhuc dies

in anno debent as se precipue abservabiles , ita ut qualibet ista

rum trium dierum aliquad obsequium speciale faciant hui c Spouse

Spirituali . Prima est di es circumcisionis domini . Jn hac enim

die incipit annus, et secundum conswetudinem quarundam terra

DPagebat dei om BDE (3) L extiguitur (4) DJPadd et (5) A de sapiencia (6) L antyphona C anthiffona:

i ta et in sequentibus. (7) CDP sequentibus diebus (8) DG el:

(9) AJadd eterne

https://www.forgottenbooks.com/join

226

ab istis devote fiat omnium candi tori , et tanto sollici cius, quantohec divinissima(1)amica omnes mortales in graciis precellere

dubium non est. Unde illa di e sue karissime sponse divine adincitacionem sue devocionis lumen corporale ofi

'

erant, velaliquam

aracianem devotam (2) di cant seipsos eidem afl‘

ectuasius recon

mandando.

Discipulis quoque sapiencie summa cordis afi'

ectu honoranda

est illamater summi regis eterne sapiencia, que eosdem tamquamfilio praprio speciales in speciales (3) sibi vult assumere filioset eorum curam gerere materno cum afi

‘

ectu . Unde quilibet devatus sapiencia discipulus debet eam cotti die honorare cum sa

lutacione angelica novem vicibus dicta. Unum ave Maria di cat

cum genuflexiane summa mane cum prima surgit (4) de lectoomnia bona opera sua die illa(5) facienda, regine celi ad manusdevote porrigendo ut cum tam reverenda et dilecta mater 6)ea presentaverit suo filio (7 regi summa grata et accepts fiant ,

ob reverenciam (8) tante mediatricis, que fortassis modicaac vilia minusque grata fierent inmediata presentata per manus pec

catoris . Similiter in saro faciat post omnes oraciones, cum iam

inmediate ad lectum est cundum. Et ut ea securius dormiat

ab ea petat, ut quidquid illa die minus factum (9)est per ipsam

suppleatur quod male factum (10) per ipsam pie relaxetur et

quod bene factum est per eam 1 1 ) canservetur et gratifioetur .

Jtem septem ave Maria dicant (1 2) cordi genitricis dei dulcissimo omniumque peccatorum refugio piissimo ut ipsa illud

suavissimum eterne sapiencie triclinium cunctarumque misera

cionum domini (1 4) depositorium supereffluentissimum,misericor

diter aperiat et inclinet ad omnes huius sapiencie filii sui dis

cipulas in ultimo exitu (15) spiritus sui ut eas tune pie defen

dere et ad celi palacia(16) concomitare dignetur .

Postremo vera omni anno proxima feria inmediate sequente

(1) G dignissime. CDP devote (3) FP spirituales, in spe

ciales M spirituales, in spirituales GJin speciales Especiales

(4) F surgat (5) BCP illa (6) D mater et dilecta CPmater et

dilecta mater (7) AGJM filio suo (3) CDPadd sancte et

(9) CPperfectum F benefactum (10) ADFJP add est (1 1) BDL

ipsam ; m on: B ratificator (12) Edicantur DM dicat (13) CDP

add ac singularissimo (1 4) D dei GH dea (15) G exi tus

(16) Epallacia; maw Econcamitari DFPperducere

227

diem animarum pra eisdcm videlicet harum oracionum conpar

ticipibus defimctis, et pro ipsarnm caris amicis missan di cant

qui sunt sacerdotes vel ati‘

erant, aut centum pater noster dicant

qui sacerdotes non sunt. Subiungentes devote premissis oraci o

nibua hanc supplicacionem ,ut deus et dominus noster per suam

etem sm sapienciam misericordi ter ecclesie sue dudum (l ) tribu

late°

subveniat, et eam ad pacem panat et trauquilli tatem .

Conpendiosius autem predicts. reeapittulantes, sciendum quod

amatores seu cultores eterne sapiencie (2) secundum premissa

debent carnalem seu terrenum amorem qui occasio multorum

os t (3)malorum descrera,et etem sm sapienciam in sponsam spi

ritualem assumere, vel desponsacionem hanc dudum contractam

nova devocionis afiectu renovare , et ad maiorem devocionis in

citacionem tres prastracianes in loco aracianis secreto (4)facere,cum se prima(5)ad hoc afi

‘

erunt. Jtem passunt facere ea que

secuntur videlicet cottidie di cere septem pater noster pra

septem boris sapiencie , pro qualibet horaunum . Jtem inmensa

ante sumpcionem cibi di cant unum in elemosinam spiritualem

hiis animabas que sunt magis egentes in purgatorio. Jtem na

mini Jhesu dulcissimo unum contra. omne malum et infortunium

mentis et corporis eidem (7) premittendo vel subiungenda hoc

verba: Benedi ctum sit nomen domini nastri Jhesu Cristi dei (8)et gloriose virginis Marie matris eius ineternum et ultra. (9) Etsic er1mt in universo novem pater noster . Et qui habent graciam passunt pra incitacione et signo divini amaris nomen Jhesusecum occulte (10)portare . H ii autem qui sciunt legare debent

dicere pra maiori devocione cursum de sapiencia,et intermit

tere 1 l) septem pater noster prima predi cta(1 Jtem beate

virgini cum prima surg1mt (1 3) di cant unum ave Maria, ut ipsa

sit bonorum ab ipsis ea(14)die factorum presentatrix ; et m sero

unum past omnes oraciones, videlicet cum sunt (15) in procinctu

(1 ) L diu (2) EFGHL sapiencia eterne J divine sapiencia(3) BGJP occasio est multorum D est occasio multorum (4 CJ

secrete (5) FH principio CP 111 principio (6) i ta EPEL(7) DM ei (8) dei 0111 CDLP (9) DJ add Amen (10) EHaenlte (1 1 ) F intram i ttere (I?)Eprima predicta G prima dietaA prima dieta B primaque dieta FJMPpredicts (13) C surgant(14) L eadem ; max F faciendorum (15) CP sint D ait ; max

D procinctu

228

se deponendi ut sit maiorum conmissarum ab ipsis reconsilia

trix . Jtem cordi suo misericordissima septem ut harum om

nium condiscipularum (1) in mortis articulo sit adiutrix . Et bee

similiter crunt novem ave Maria. Jtem debent prima dominica

mensis (2)angusti , cum incipit (3) hystoria de sapiencia, et ante

natale (4) domini dum incipiunt (5) sollempnes antiphona 0 sa

piencia et cetere , aliquam oracionem vel memoriam ad libitum

de sapiencia facere . Jtem di em circumcisiani s et dominicam in

quinquagesima(6) et primam diem maii debant in speciali obse

qui o habere, aracianem faci endavel candelam accensam aderendo,

vel procurando quibus hoc facere convenit. Et item (7)proximaferia post di em animaram pra omnibus hi is (8) sapiencia eternediscipulis defunctis , et pro ipsarum caris (9)missam celebrare

vel afferra, vel centum pater noster di cere, secundum quod tunecongruit statui uniuscuiusque.

Si vera essent aliqui adea debiles vel infirmi , vel aceupacia

nibus lici tis dediti , ut pro tempore a predictis inpedirentur , vel

si essent tam duri cordis et secularis animi quod propter eo

rum ignaviam nescirent singula prout dictum est applicare : di

cant novem pater noster cum toti dem (lo)ave Maria et faci

ant (l 1 ) sudragium predictum ; et hac (1 2) faciant illaintencione

inplicite qua et ceteri explicite, et sufficit. Si ceiam ali qui es

sent qui predi cts ave Maria vellent conmutare in totidem salve

regina, et illud pater noster quad in mensaante cibum praani

mabus di citur , in psalmum deprofimdis : bene facerent ad hono

rem sapiencia eterne que est benedi cta in secula. (13)Porro ut ad propositum nunc paululum redeamus , conside

rare libet quod bee mea inquit divina sapiencia peru tilis dac

trina simplicitate qui dem sermonis inculta sed revera omni

fructu spirituali operose fecunda, tibi erit devocione precipuasus

cipienda. Nam ut ipse carnis et experiri potes, per eam fervor

devocionis accendi tur , cultus divinus ampliatur , (l 4)praximus uti

(1) DM discipulorum mensis om A (3) EH dum incipitAB cum ineipitur CDP dum ineipi tur (4) A natalem CGHJL

natales (5) BDEincipiuntur A incipientur (6) M quadragesi

ma (7) CP add in (8) M huius ; max DEP eterne sapiencie

M sapiencie (9) DM add amicis (10) J tottidem : i ta et infatue.

(1 1) BCDP faciunt ; max H sufragium (l‘

ACDGMPhae

(13) Eadd Amen (14) CDEHP add et

https://www.forgottenbooks.com/join

230

disti (1) ut has omnes qui te eternam sapienciam decreverint

modo prefato desponsare , teque valuerint colera(2) cum premis

sis aracianum devotis exerciciis , seu eciam bee eadem fidelibns

studuerint com unicare : ut inquam has omnes benedicciane sa

lutar i benedi cas ,rex meus et deus meus . Tu namque es frue

tus ille benedictus olym mundo repromissus, in hoc singulariter

privilegiatus ut cuicumque tu benedixeris , sit ille benedictus .

Benedi c ergo pater my pueris istis amatoribus videlicet acdi scipulis tuis, benedi cciane omnium patriarcharum et cunctorum

electornm tuarum qui tibi ab inicio placuerunt ut eorum tan

dem felici numero cum gaudi o aggregentur . Jnvocetur queso no

men tuum amabile et gloriosum super eos ut sit eis in pro

teccionem salutis in cunctis mundi huius variis vite (6) periculis. Tua eterna sapiencia eos in agendis dirigat. Angelus pacis

ipsos custodiet, et prosperitas anime et corporis eis arrideat sa

lutaris . Da eis domine locum peni tencie ut per veram contri

cionem , et puram confessionem,atque satisfaccionem perfectam

ante mortem suam ad te suum creatorem convertantur , tibique

perfecte reconsili entur , nec non et sacrosancti corporis tui per

capcione pro viatico in extremis laborantes muniantur ita ut

nequaqnam subitanea et inprovisa ac indispositamorte preoccu

pentur . Fac eis domine propter nomen tuum graciam hanc, ut

sicut nunc per hce devota servicia tibi famulantur , sia in hora

extrema sue expiracionis a te benedicantur , et atua dulcissima

matra,Matra inquam misericordie , ad regnagloriosaperducan

tur,ubi in celesti patria sancta illa agminabeatorum spirituum

post presentis incolatum 7)miserie ab ubertate domus dei feli

citer deebriantur Te regem glorie daminumque virtutum in

decora sua(9) conspicientes, Jhesum Cristum dominum nostrum :

Qui cum patre et spiritu sanata vivit et regnat (10) per omnia

secula seculorum . Amen.

Explicit horologium sapiencia.

(1) Eedundisti (2)M collera (3)G previlegiatus (4)GJillis

(5) Genes. 48, 16. (6) B vie (7) M incollatum (8) AF de

briantur P deebrientur B debrieutur M inebriantur (9) BM de

eore tuo G decorc (10) A vivis et regnas BD VÌVÎ8 et regnas

d eus ; max A per omnia in secula M in secula

https://www.forgottenbooks.com/join