211...

16
วารสารวิจัยและพัฒนาหลักสูตร ปีท10 ฉบับที1 มกราคม – มิถุนายน 2563 211 การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้ของบุคลากรเพื่อสร้างแกนนำกัลยาณมิตรขับเคลื่อนองค์กรคุณธรรม บริบทโรงพยาบาลชัยภูมิ A Learning Model Development of Team Leader as a Mechanism of Attaining the Moral Organization in the Context of Chaiyaphum Hospital ศิริมา โกมารทัต* Sirima Komaratat พยาบาลวิชาชีพโรงพยาบาลชัยภูมิ, ชัยภูมิ 36000 Professional Nursing, Chaiyaphum Hospital, Chaiyaphum 36000 *Corresponding Author E-mail: [email protected] อรุณนีย์ ประทุมถิ่น Aroonnee Pratumtin พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลชัยภูมิ, ชัยภูมิ 36000 Professional Nursing, Chaiyaphum Hospital, Chaiyaphum, 36000 Thailand ณิรดา ป่นประสงค์ Nirada Pinprasong เจ้าพนักงานรังสีการแพทย์ โรงพยาบาลชัยภูมิ, ชัยภูมิ 36000 Medical Radiation Officer, Chaiyaphum Hospital, Chaiyaphum, 36000 Thailand (Received: November 14, 2019; Revised: January 28, 2020; Accepted, May 10, 2020) บทคัดย่อ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างแกนนำกัลยาณมิตรในการขับเคลื่อน องค์กรคุณธรรม บริบทโรงพยาบาลชัยภูมิ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือบุคลากรทุกสาขาอาชีพในโรงพยาบาล ชัยภูมิ ที่ผ่านการคัดเลือกจากหัวหน้าหน่วยงานหรือเป็นหัวหน้าหน่วยงานที่ผ่านการอบรมในโครงการพัฒนา จิตบริการด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์โดยใช้สุนทรียสนทนาในการดำเนินงานมิตรภาพบำบัด การดูแลผู้ป่วย โรคเรื้อรังและผู้ป่วยระยะสุดท้าย โรงพยาบาลชัยภูมิปี 2559 และโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการการพัฒนา กระบวนการเรียนรู้สุนทรียสนทนา กระบวนการคิดอย่างเป็นระบบเชิงสร้างสรรค์สู่องค์กรคุณธรรม โรงพยาบาลชัยภูมิ ปี 2559 ทุกสาขาอาชีพในโรงพยาบาลชัยภูมิจำนวน 54 คน ทุกคนมาด้วยความสมัครใจ หลักสูตรที่วิทยากรหลักใช้ในการพัฒนาแกนนำกัลยาณมิตรคือ บทบาทการโค้ช การใช้สุนทรียสนทนา เพื่อการเรียนรู้สภาวะภายในตนก่อเกิดสัมพันธภาพที่ดี การพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ เชิงสร้างสรรค์ การเรียนรู้การสะท้อนคิด ( Reflective Learning) ใช้การฝึกสติก่อนการเริ่มเรียนรู้ เช่น การสูดลมหายใจเข้า-ออก การฝึกสติท่ามกลางกายที่เคลื่อนไหว เช่น กำ-แบ, โป้ง-ก้อย ,จีบ-แอลใช้กิจกรรม การกระตุ้นการเรียนรู้ที่หลากหลาย มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นทีม ( Team Learning) และให้ผู้เรียน แต่ละกลุ่มนำเสนอผลการเรียนรู้เป็นทีมให้ผู้เรียนทุกคนได้ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เก็บและวิเคราะห์ข้อมูล โดยการถอดบทเรียน ทั้งก่อนการเรียนรู้ ระหว่างและหลังการเรียนรู้ ผลการศึกษาพบว่าได้แกนนำ กัลยาณมิตรจำนวน 54 คน แกนนำสามารถใช้หลักสุนทรียสนทนา มีการคิดอย่างเป็นระบบเชิงสร้างสรรค์ สามารถถอดบทเรียนการเรียนรู้ได้ มีความสุขจากการเรียนรู้เป็นทีม ได้หน่วยงานนำร่องที่จะไปขับเคลื่อน

Upload: khangminh22

Post on 08-Feb-2023

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

211

การพฒนารปแบบการเรยนรของบคลากรเพอสรางแกนนำกลยาณมตรขบเคลอนองคกรคณธรรม บรบทโรงพยาบาลชยภม

A Learning Model Development of Team Leader as a Mechanism of Attaining the Moral Organization in the Context of Chaiyaphum Hospital

ศรมา โกมารทต* Sirima Komaratat

พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลชยภม, ชยภม 36000 Professional Nursing, Chaiyaphum Hospital, Chaiyaphum 36000

*Corresponding Author E-mail: [email protected]

อรณนย ประทมถน Aroonnee Pratumtin

พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลชยภม, ชยภม 36000 Professional Nursing, Chaiyaphum Hospital,

Chaiyaphum, 36000 Thailand

ณรดา ปนประสงค Nirada Pinprasong

เจาพนกงานรงสการแพทย โรงพยาบาลชยภม, ชยภม 36000 Medical Radiation Officer, Chaiyaphum Hospital,

Chaiyaphum, 36000 Thailand (Received: November 14, 2019; Revised: January 28, 2020; Accepted, May 10, 2020)

บทคดยอ การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอสรางแกนนำกลยาณมตรในการขบเคลอนองคกรคณธรรม บรบทโรงพยาบาลชยภม กลมตวอยางทศกษาคอบคลากรทกสาขาอาชพในโรงพยาบาลชยภม ทผานการคดเลอกจากหวหนาหนวยงานหรอเปนหวหนาหนวยงานทผานการอบรมในโครงการพฒนาจตบรการดวยหวใจความเปนมนษยโดยใชสนทรยสนทนาในการดำเนนงานมตรภาพบำบด การดแลผปวยโรคเรอรงและผปวยระยะสดทาย โรงพยาบาลชยภมป 2559 และโครงการประชมเชงปฏบตการการพฒนากระบวนการเรยนรสนทรยสนทนา กระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรคสองคกรคณธรรม โรงพยาบาลชยภม ป 2559 ทกสาขาอาชพในโรงพยาบาลชยภมจำนวน 54 คน ทกคนมาดวยความสมครใจ หลกสตรทวทยากรหลกใชในการพฒนาแกนนำกลยาณมตรคอ บทบาทการโคช การใชสนทรยสนทนา เพอการเรยนรสภาวะภายในตนกอเกดสมพนธภาพทด การพฒนากระบวนการคดอยางเปนระบบ เชงสรางสรรค การเรยนรการสะทอนคด (Reflective Learning) ใชการฝกสตกอนการเรมเรยนร เชน การสดลมหายใจเขา-ออก การฝกสตทามกลางกายทเคลอนไหว เชน กำ-แบ, โปง-กอย ,จบ-แอลใชกจกรรมการกระตนการเรยนรทหลากหลาย มการจดกจกรรมการเรยนรเปนทม (Team Learning) และใหผเรยน แตละกลมนำเสนอผลการเรยนรเปนทมใหผเรยนทกคนไดรวมแลกเปลยนเรยนร เกบและวเคราะหขอมล โดยการถอดบทเรยน ทงกอนการเรยนร ระหวางและหลงการเรยนร ผลการศกษาพบวาไดแกนนำกลยาณมตรจำนวน 54 คน แกนนำสามารถใชหลกสนทรยสนทนา มการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค สามารถถอดบทเรยนการเรยนรได มความสขจากการเรยนรเปนทม ไดหนวยงานนำรองทจะไปขบเคลอน

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

212

องคกรคณธรรมทใชวจยเปนฐานจำนวน 9 หนวยงาน จากการศกษาดงกลาวพบวาควรจะพฒนาศกยภาพแกนนำใหมความรความสามารถทจะแลกเปลยนเรยนรอยางตอเนองและขยายทมแกนนำใหมจำนวนเพมขน สรางเครอขายการเรยนรรวมกนเชงวชาชพ (Professional Learning Community: PLC) จดเวทการเรยนรอยางสมำเสมอและตอเนองสนบสนนใหมการทำวจยในการตดตามประเมนศกยภาพแกนนำและในการพฒนาทกษะการเรยนรแบบเพอนชวยเพอนตองพฒนาโดยอาศย Expert coach เชน ทกษะการเขยนงานวจย เรยบเรยงเอกสาร การจดเกบความร ทกษะกระบวนการเปนโคชในการใชเทคนคการสะทอนคดเพอเสรมพลง คำสำคญ: แกนนำกลยาณมตร, องคกรคณธรรม Abstract This qualitative research aimed to articulate the creation of team leader responsible for driving Chaiyaphum Hospital to be the moral organization. The samples were 54 personnel who had voluntarily attended the humanized health care training program for community mental health service and palliative care in 2016 and the dialogue-and-system-thinking-based workshop in 2016. The sample were either selected by the head of department or being a head of the department. The curriculum to develop a team leader’s skills consisted of coaching, dialogue as a communication tool for self-understanding and team building, system thinking for creativity and reflection. Before the learning session began, mindfulness training activities such as breathing in and out, open and close your hand were exercised. Various activities including team learning and team presentation were adopted to stimulate team members to share knowledge and learn how to analyze and apply data before, during and after learning sessions. The findings showed that 45 team leaders were equipped with the process of dialogue for creating effective communication, the creativity from system thinking and the ability to draw lesson learned. They felt happier to work and learn as a team. Nine internal departments started to conduct routine-to-research projects for achieving moral organization. Also, the study found that there was a need to increase the number and quality of team leaders by promoting the professional learning community, providing the learning space to share experiences, conducting the monitoring-and-evaluation research to follow up the quality of team leaders. In addition, the peer-to-peer learning atmosphere should be developed with the guidance from expert coaches especially in the area of research writing, documenting, knowledge management and coaching by using reflective-thinking. Keywords: Team leader, Moral Organization

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

213

ความเปนมา การขบ เคล อนให องค กรเป นองคกรคณธรรมนนเปนสงททาทายและไมมรปแบบการดำเนนงานทตายตว ในองคกรทมบคลากรเปนจำนวนมาก หลากหลายวชาชพ มความซบซอนในการดำเนนงานทตองดแลประชาชนทเจบปวยและเข ามารบบรการท กวน ม ข นตอนก ารดำเนนงานหลายอยางหลายระบบ ผปฏบตงานมความเครยดในการปฏบตงานทตองเผชญกบผรบบรการจำนวนมาก มความคาดหวงสงในการมารบบรการ การเขาถงขอมลขาวสาร ความรตางๆ ดานสขภาพไดงาย รวมทงการตองการพทกษสทธของตนเองมากขน สงเหลาน เปนปจจยททำใหเกดปญหาขอรองเรยนในการมารบบรการของประชาชนตอองคกรในกระทรวงสาธารณสข ผใหบรการไมมความสข และเสยงตอการเกดขอรองเรยนไดงาย ดงนนกระทรวงสาธารณสขจงได มนโยบายใหหนวยงาน/องคกรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมและขบเคลอนเปนองคกรคณธรรมเพอลดปญหาขอรองเรยน ประชาชนไดรบบรการสขภาพตามมาตรฐาน ปลอดภย พงพอใจและบคลากรผปฏบตงานในองคกรมความสข มจตบรการดวยหวใจความเปนมนษย ในการปฏบตงาน กระทรวงสาธารณสขมนโยบายทมงเนนพฒนาระบบบรการสขภาพประชาชน ให เกดความครอบคลมทกระดบ ทกพนทของสถานบรการสขภาพประชาชนอยางทวถง เสมอภาค เทาเทยม เปนมตร มจตอาสา ซอสตยสจรต เทยงธรรมในหนาทผดงเกยรตศกดศรของตนเองและผอน ภาพลกษณดงกลาวประจกษตอสงคมจงจำเปนอยางยงทบคคลากรสาธารณสขตองไดรบการปรบเปลยนทศนคต

คานยมดวยการสรางคณธรรม จรยธรรมและธรรมมาภ บาลควบค ไปกบการสร า งเสรมวฒนธรรมองคกร ดำเนนชวตตามหลกของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมหลกการคอเนนการปฏบตอยางพอประมาณมเหตผลและสรางภ ม ค ม ก น ให แก ตน เองและส งคม โดยก ารดำเนนการดวยความรอบคอบ ระมดระวง สรางเครอขายเพอรวมในกจกรรมตางๆ ซงรายละเอยดของวธการ ขนตอนการปฏบตจะมความแตกตางกนไปตามบรบทของหนวยงานโรงพยาบาลชยภมเปนโรงพยาบาลทวไประดบ S ขนาด 700 เตยง มบคลากรจำนวน 1,543 คน และมขอจำกดในเรองจำนวนบคลากรท ไม เพยงพอ สถานท คบแคบขาดอปกรณทางการแพทยจำนวนมาก บคลากรมพฤตกรรมไมพงประสงค มอบตการณขอรองเรยนบอยครงทงในระดบความรนแรงตำไปถงความรนแรงสง เปนผลกระทบทงในดานงบประมาณ ความเครยด ความสขของบคลากรในองคกร การวจยครงน เปาหมายคอการพฒนาโรงพยาบาลคณธรรมโดยใชการพฒนาภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและหลก ธรรมาภบาล โปรงใส ตรวจสอบได โรงพยาบาลชยภมไดกำหนดคณธรรมอตลกษณ 3 ดานคอ “ซอสตย สามคค มนำใจ”เพอใหบคลากรในองคกรไดยดเปนกรอบในการประพฤตปฏบต จากการศกษาพบวาองคประกอบหนงของการจะขบเคลอนองคกรคณธรรมคอจำเปนตองมผนำการเรยนรคอการมแกนนำกลยาณมตร (มกราพนธ จฑะรสกและอณษฐา จฑะรสก, 2559) ดวยเหตน จ งเกดคำถามวาจะสรางแกนนำกลยาณมตรอยางไร

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

214

วตถประสงคของการวจย เพอสรางแกนนำกลยาณมตรในการขบเคลอนองคกรคณธรรมบรบทโรงพยาบาลชยภม

โดยมกรอบแนวคดของการวจยแสดงไดด งภาพประกอบตอไปน

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดของการวจย

แกนนำกลยาณมตร

จำนวน 54 คนตวแทน

จากแตละ กลมงาน

หลกสตรอบรมเชงปฏบตการบรณาการ

กระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค

ดวยการสะทอนคด - สนทรยสนทนา - การคดอยางเปนระบบ เชงสรางสรรค - การถอดบทเรยน (BAR, DAR, AAR)

รปแบบการเรยนการสอนเพอสรางแกนนำ 1. การฝกสต เพอรบรอยกบปจจบน 2. การนำเสนอกจกรรมทมความหลากหลาย ใชคำถามใหฉกคด การเรยนรทใชรางกาย จตใจ ความคดไปพรอม ๆกน 2.1 แบงกลมเพอสรางทมเรยนร 2.2 ฝกการใชสนทรยสนทนา กระบวนการคดอยางเปนระบบ การถอดบทเรยน การสะทอนคดโดยใชตะกรา 3 ใบ 2.3 การฝกคดวเคราะหสงเคราะหเชอมโยง ผานสถานการณ และกรณศกษา 3. สรปบทเรยนทไดจากการถอดประสบการณเรยนรในแตละวน นำมาสะทอนใหผเรยนไดเกดความรความเขาใจดวยตนเอง เปนการขมวดประเดนตางๆเปนภาพของมโนทศน (Concept) 4. ประมวลผลบทเรยนทไดในแตละประเดนใหมความชดเจน โดยนำบทเรยนในแตละวนมาวเคราะหถงความรสกทเกดขน การเรยนรเกยวกบการพฒนาในกระบวนการคดของตน และการจะนำความรความสามารถทไดไปใชประโยชนไดอยางไร กอนจะนำไปสงเคราะหเปนบทเรยนรวบยอด

ผลลพธกระบวนการเรยนรของแกนนำกลยาณมตร 1. ความสามารถของแกนนำกลยาณมตร 1.1 สามารถใชสนทรยสนทนาได 1.2 สามารถคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรคได 1.3 สามารถถอดบทเรยนโดยใชตะกรา 3ใบ ได 2. คณลกษณะของแกนนำกลยาณมตร 2.1 มจตบรการดวยหวใจความเปนมนษย 2.2 มการเรยนรเปนทม

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

215

วธดำเนนการวจย การศกษาในครงนผวจยไดใชการวธวจยเชงคณภาพ ตงแตเดอนกนยายน 2559 ถงเดอนตลาคม 2560 มระยะการศกษา 3 ระยะดงน ระยะท 1 การเตรยมการ เปนระยะเตรยมการโดยจดการอบรมโครงการประชม เชงปฏบตการการพฒนากระบวนการเรยนรสนทรยสนทนา กระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรคสองคกรคณธรรมโรงพยาบาลชยภม มการจดประชมคณะกรรมการพฒนาโรงพยาบาลคณธรรม โรงพยาบาลชยภมและจดทำแผนงานโครงการรวมปรกษา วางแผนการจดหลกสตรการเรยนรกบผทรงคณวฒท เปนวทยากรหลกในการเตรยมดำเนนการ มการประสานงานเพอใหบคคลทมลกษณะเปนคนใฝร มจตอาสา เขามารวมเรยนรโดยประสานงาน ทกกลมงานเพอใหคดเลอกบคลากรเขารวมอบรมแกนนำกลยาณมตร จำนวน 54 คน ระยะท 2 การดำเนนการ การอบรมนหลกสตรทวทยากรหลกใชในการพฒนาแกนนำกลยาณมตรคอบทบาทการโคช (มารต พฒผล, 2558) การใชสนทรยสนทนาเพอการเรยนรสภ าวะภายในตนก อ เก ดสมพ นธภ าพท ด การพฒนากระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค การเรยนรการสะทอนคด (Reflective learning) ใชการฝกสตกอนการเรมเรยนร เชน การสดลมหายใจเขา-ออก การฝกสตทามกลางกายทเคลอนไหว เชน กำ-แบ, โปง-กอย ,จบ-แอล ใชก จก รรมการกระต น ก าร เร ย น ร ทหลากหลาย มการจดกจกรรมการเรยนรเปนทม (Team learning)แล ะ ให ผ เ ร ย น แต ล ะก ล มนำเสนอผลการเรยนรเปนทมใหผเรยนทกคนได

รวมแลกเปลยนเรยนร ระยะนมการเกบรวบรวมขอมลและว เคราะห จด เดนหรอป จจยแห งความสำเร จและคณ ล กษณ ะของแกน นำกลยาณมตรโดยมการถอดบทเรยนกอนการดำเนนโครงการเพอใหผเรยนและทมงานเขาใจวตถประสงคของโครงการ (Before Action Review: BAR) การถอดบทเรยนระหวางเรยนร (During Action Review: DAR) แ ล ะ ถ อ ดบทเรยนหลงการเรยนรทกวน (After Action Review: AAR) (Cambridge International Examination, 2015) โดยมผทรงคณวฒทเปนวทยากรหลก รวมถอดบทเรยนกบแกนนำหลกและผ เร ยน ท กคร ง โดย ใช เทคน คตะกร า 3 ใบ คอใชคำถามปลายเปด 3 คำถามเพ อกระตนใหผ เรยนไดคดและสะทอนขอมลการเรยนรออกมา คอคำถามวา รสกอยางไรไดเรยนรอะไรและจะนำไปประยกตใชอยางสรางสรรคไดอยางไรแลวบนทกผลการถอดบทเรยนลงใน Mind Mapping แ ล วน ำ เส น อ ผ ล ก า รถอ ดบทเรยนในหองเรยนใหผเรยนทกคนไดรบทราบขอมลทกวน ระยะท 3 การประเมนผล เปนการประเมนผลการเรยนรของผ เรยน วทยากรผทรงคณวฒจดกจกรรมการเรยนรหลากหลายเพอกระตนใหผเรยนไดฝกการใชสนทรยสนทนา (เมอมผพด กมผฟง หนงเสยงพดหลายคนฟง ฟงทละเสยง ไมแทรกแซงเสยง ฟงดวยความเคารพ แบงปนพนทในการพดคย หอยแขวนการตดสน ถงเวลาสะทอนสะทอนดวยความซอสตยและนมนวล) คดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค การสะทอนคดดวยเทคนคตะกรา 3 ใบ การฝกเปนโคชซงเปนการพฒนาศกยภาพการเรยนร

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

216

ของผ เรยนโดยการใหคำชแนะ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนใหคดทบทวนไตรตรองดวยคำถามททรงพลง (Power questions) การกระตนความเชอมนในตนเอง การสรางวนยในตนเอง ตลอดจนการประเมนและใหขอมลยอนกลบอยางสรางสรรคตอผเรยน (มกราพนธ จฑะรสก และอณษฐา จฑะรสก, 2559) และผสงเกตการณ การแบงกลมเรยนรเปนทม โดยใหศกษาจากโจทยสถานการณตางๆ และการนำเสนอภาพรวมของการเรยนร เปนทม (Team learning) การวพ ากษ กระบวนการเร ยนร ตลอดจนการแลกเปลยนมมมองของแตละกลม ในสถานการณเดยวกน ผลการวจย สวนท 1 ผลลพธกระบวนการเรยนรของแกนนำกลยาณมตรจากการถอดบทเรยนในกระบวนการเรยนรของแกนนำกลยาณมตร สามารถสรปไดดงน 1. ดานความรสก 1.1 แกนนำกลยาณมตรสวนใหญทเขามาเรยนรมความเตมใจ ตงใจ ดใจ เชนเสยงสะทอนทวา “...ไดยนชอโครงการนตงแตแรก อยากเขามาเรยน เมอหวหนามอบหมายใหมารสกดใจมาก...” “…เคยเรยนรมากอนแลวพอรวาเปนเรองเดม กอยากเรยนรและอาสามาเปนตวแทนหนวยงาน...” “...อาสามารวมเรยนร เสยสละเวลาแมตองขนเวรดกและมาอบรมตอกตองการมาเรยนร...”

“…มาเพราะหนาททเปนกรรมการรบผดชอบในหนวยงานแตกเตมใจมาและตงใจจะอยเรยนรจนครบหลกสตรทกวน…” 1.2 รสกสงสย “…สงสยวาจะนำสนทรยสนทนาไปใชอยางไร...” 1.3 รสกภาคภม ใจทม โอกาส มาเรยนรในหลกสตรทดและมประโยชน “...รสกภาคภมใจมากทหวหนามอบหมาย ใหมา...” 1.4 รสกเหนคณคา “…แมไมเคยผานกระบวนการเรยนรแบบนมากอน แตเคยไดยนวาเปนการใชสนทรยสนทนากคดวานาจะนำไปใชเพอพฒนาตนเองและผอนไดมากพอสมควร...” “…อยากใหคนในททำงานอยดวยกนอยางมความสข อยากฟงเสยงคนอนใหมากขน คดวานาจะเปนส งท จำเปนของหนวยงานตนเองเพราะวาปจจบนไมไดมเวลารบฟงคนไขหรอญาต ทำอยางไรคนไขหรอญาตจะไดรบบรการทด...” “…อาสามาเพราะอยากมาเรยนรและเปนตนแบบใหนอง ๆในหนวยงานในการจะสอสารกบญาตผปวยเพราะเคยไดยนวามาอยทตกนชวตรอดหาสบหาสบ…”

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

217

1.5 รสกประทบใจ “…รสกประทบใจอาจารยทพดวา “เรองบางเรองอาจถกใจแตไมถกตอง รสกวาเปนการเปลยนความคด ทำใหเราใชชวตงายขนในการแกปญหา...” 2. ดานการเรยนร จากการท วท ยากรให ผ เร ยน ศกษาวดทศนเรองนกเพนกวน เรองปและรถบส พบวาผ เรยนสามารถเรยนรในประเดนตางๆ ดานคณลกษณะอนพงประสงค เชน “…เรยนรเรองความสามคค สามคคคอพลง ความเออเฟอ มนำใจ มระเบยบวนยและการปฏบตตามกฎกตกา...ความไมสามคคทำใหเกดอนตรายตอตนเองและผอน...” “…การม ผ บ รห ารจดการท ด ม ผ น ำท ด มระเบยบ ไมออกนอกลนอกทาง การตดสนใจทด รวมตดสนใจ...” “…เรยนรการมสตจะทำใหปลอดภย องคกรอยรอด” “…การใชศกยภาพทมอยสามารถดแลตนเองได ปกปองตนเองได...” 3 . ก า ร น ำ ไป ป ร ะ ย ก ต ใช ใ นสถานการณตางๆ อยางสรางสรรค แกนนำกลยาณ มตรสามารถมองเหนความสำคญของการเรยนรจากสอการ

สอนตางๆและมความคดสรางสรรคทจะนำไปประยกตใช เชน “…เหนความสำคญของทกคนในองคกรเปดโอก าส ใน ก ารแ ลก เป ล ย น เร ย น ร ร วม ก น นำสนทรยสนทนาไป ใชปรบวธคดของคน ในองคกรเพอใหองคกรบรรลวตถประสงค...” “…การทำงานเปนทม การวางแผนแกปญหา การมผนำทมความไววางใจ เชอใจ ทำใหงานบรรลเปาหมาย การมเปาหมายเดยวกนในการทำงาน...” “…ทกตำแหนงมความสำคญ การทำงานเปนทม...ผนำตองรบทบาทตนเอง รรอบดาน พฒนาตนเองตอเนอง สอสารทวถงทงองคกรเพอใหเขาใจตรงกน มระบบงานทชดเจน มการฝกซอม ...ดแลบคลากรทกระดบดวยหวใจความเปนมนษย...” ส วนท 2 แกนนำกลยาณ ม ตรหล กจำนวน 3 คน ไดรวมกนถอดบทเรยนผลลพธกระบวนการเรยนรของแกนนำกลยาณมตรพบว าแกนนำม ศ กยภาพการบ รณ าการ การเรยนรในหลายประเดนทเกยวของจากการ จดกจกรรมการเรยนรทหลากหลายดงน 1. การใชสนทรยสนทนา แกนนำกลยาณมตรมการรบรกตกาการใชสนทรยสนทนา “หนงเสยงพด หลายคนฟง ฟงทละเสยง ไมแทรกแซงเสยง ฟงดวยความเคารพ แบงปนพนทในการพดคย หอยแขวนการตดสนเสยง ถงเวลาสะทอนกสะทอนดวยความ

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

218

ซอสตยและนมนวล” (มกราพนธ จฑะรสกและอณษฐา จฑะรสก , 2559 ; Scharmer, 2007) เชนขณะเรยนรภายในกลมมการพดคยกนทละคนในประเดนท เก ยวของ ทกคนรบฟ งกน ไมโตแยง ยอมรบความแตกตาง ยอมรบความคดเหนของผอน สงเกตไดจากผทมหนาทบนทก สามารถบนทกทกเสยงทแตละคนไดพดออกมา ม ก าร เร ยน ร เ ช งล ก ภ าย ใน ต าม ความจร ง การสะทอนความรสกดวยความซอสตย เชน ... รสกทง ประทบใจ รสกสงสาร...รสกภาคภมใจ และจากการสะทอนบรรยากาศการเรยนรภายในกลมวา “…กลมใชกตกาสนทรยสนทนาในการแสดงความคดเหน มการตงสต ระดมความคด อานโจทย และใช เทคน คตะกร า3ใบแล ว เข ยน ลงในแผนทความคด…” “…. ใชเทคนคสนทรยสนทนา มการแสดงความคดเหนทหลากหลาย ยตการโตแยงดวยเหตผล ม การต งคำถามและกล ม เรมฉกคด เมออาจารยถามวาเกดมาทำไม...” “…การทำงานตองมสต รอบคอบ ตรวจสอบใหถกตองกอนทำ วเคราะหวาสถานการณทเหนเป น จ ร ง ไห ม เป น ไป ได ไห ม ไม ด วน ส ร ป กอนตรวจสอบ...” 2. การคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค แกนนำกลยาณมตรมการวางแผนระยะสนระยะยาวในการทจะขบเคลอนองคกร

คณ ธรรม กำหนดเป าหมายและพ จ ารณ าทางเลอก ใชทกษะการสงเกต เกดความคดเชอมโยง มความเปนเหตเปนผล มการใชพลงคำถาม (Power questions) ใหเกดการฉกคด มความรในเรองทคดหลากหลายมต เหนภาพความเปนองครวม ใชการคดวเคราะห สงเคราะห ดงเสยงสะทอนจากการนำเสนอบรรยากาศภายในกลมวา “…เมอไดรบโจทย ทกคนกตงใจทจะทำงานใหไดผลลพธ คอยๆรวมกนคดวาจะคดไปทางไหน มการคนควาหาขอมล...” “…การวเคราะหโจทยสถานการณในกลม มการวเคราะหตวละครแตละตว บอกขอดขอเสยของแต ล ะคนและค ด เช อม โย งถ งพ น ฐานครอบครวของแตละคน การคำน งถ งเรอ งกฎหมาย ศลธรรมและสงแวดลอมทเกยวของตางๆ...” 3. การถอดบทเรยน แกนนำกลยาณมตรใชการสะทอนคดโดยใชตะกรา 3 ใบ โดยถอดบทเรยนจากประสบการณจรง จากการเรยนรและการปฏบตจร ง ม การเช อม โยงความค ด อาท แกนนำกลยาณมตรสามารถถอดบทเรยนและเขยนลงในแผนทความคดได สามารถอธบายเชอมโยงใหสมาชกในกลมเขาใจและสามารถรวมแผนทความคดของทกกลมลงในแผนทความคดรวมไดและสรปบทเรยนการเรยนรในแตละกจกรรม แตละวนได

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

219

4. จตบรการดวยหวใจความเปนมนษย แกนนำกลยาณมตรมความเอออาทร เอาใจเขามาใสใจเรา เกดความเมตตา สงสาร อยาก ชวย เหลอ ม การเรยนร การเป นผ ให โดยไมหวงผลตอบแทน มตนแบบทด (มกราพนธ จฑะรสก, 2553ก) เชน การเสยสละเวลามารวมถอดบทเรยนรวมกบกลม รวมมอในการทำกจกรรมตางๆ อาสาทำหนาทตางๆดวยตนเอง เชนเปนแกนนำในการพาทมทำงาน การนำความรไปถายทอดใหบคลากรในหนวยงานตางๆไดทราบและเขาใจ เปาหมายเพอใหคนในองคกรเปนคนด เกงและมความสข อาสาทำหนาทเปนผพมพรวบรวมผลการเรยนรของกลม อาสาเปนหน วยงานนำรองในการขบ เคล อนองค กรคณธรรม ประชาสมพนธ ประสานงาน เปนคลงความร ดแลและจดเตรยมสถานทประชมใหกลมแกนนำกลยาณมตร 5. การเรยนรเปนทม แกนนำกลยาณมตรเกดความสามคค รวมคดรวมทำ รวมรบผดชอบ รวมชนชมยนดการแบงปนความคด การแบงปนพนทการเรยนร(เปดโอกาสใหแลกเปลยนความคด) เปดพนทใหมการแลก เปล ยน เร ยน ร อย างต อ เน อ งและสมำเสมอมการเสรมพลงการเรยนร เกดแรงบนดาลใจ เกดความสขในการเรยนร เกดความภาคภมใจในตนเอง ดงเสยงสะทอนจากผทอยในกลมไดบอกเลาบรรยากาศในกลมวา “…บรรยากาศการทำงานมความสข รบฟงความคดเหนกนแลวคดตาม รบฟงทกความ คดเหน มทงบวกและลบ...”

“…สมาชกในทมใหความรวมมอดมความสามคค ใชเทคนคตะกรา 3 ใบ...” “…รสกวาเราเตบโต ไดทำโจทย ทำใหเรามคณคา สมาชกมปญญาทางธรรม รสกอบอน ในการทำงานรวมกน สามคคเปนเนอเดยวกน...” สวนท 3 ผวจยไดวเคราะหความคดเหนของวทยากรในบทบาทโคชในการเรยนรของแกนนำกลยาณมตรมความสอดคลองกบผลการประ เม นของ ผว จ ยหล งการจบหล กส ตร การเรยนรของแกนนำกลยาณมตรไวดงน การประเมนภาพรวม“การพฒนากระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค”โดยการสะทอนคดดวยเทคนคตะกรา 3 ใบ เพ อ พ ฒ น าโค ช และแก น น ำก ล ย าณ ม ต รโรงพยาบาลชยภม ใชการประเมนตามระยะเวลาแบงเปน 4 ระยะดงน ระยะท1 เปนการประเมนระหวางการฝกอบรมซงเปนระยะเรมตนเพอสงเกตพฤตกรรม ปฏกรยาตอบสนองของกลมแกนนำและการสมภาษณ เชงลกบางประเดนทยงมขอสงสย การสอบถามอยางไมเปนทางการ ผลการประเมนตามสภาพจรงพบวาแกนนำกลยาณมตรมความตงใจทจะเรยนรและมความพรอมทจะฝกฝนบทบาทเพอเปนผ เออกระบวนการเรยนรหรอฝกบทบาทโคชถงรอยละ80 มเพยงบางสวนทยงมปจจยอนท ไมสามารถเขารวมไดทกชวงเวลา อาทภาระงานทมความจำเปนตอการใหบรการประชาชน เปนตน กลมแกนนำกลยาณมตรมความตงใจในการฝก

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

220

บทบาทเพอเปนผฟงอยางลกซง (deep listening) ทำความเขาใจกจกรรมทวทยากรจดใหเรยนร เปนกลม ใชทกษะการสงเกต การสะทอนคดดวยตะกรา 3 ใบได ถงแมจะยงไมคนชนแตสามารถแสดงออกถงการตอบสนองตอกระบวนการฟงวทยากรและโตตอบแลกเปลยนความคดเหนดวยความซอสตยและนมนวล สวนการประเมนผานกจกรรมการใหทกคนฟงเพลงอธษฐานจตซงเปนเพลงททำใหผฟงไดรบเนอหาทเกยวของกบการขออธษฐานเพอพฒนาสตปญญา กระตนความรกเพออยรวมกนอยางสนตสขตอเพอนมนษย สรรพสตย พชและดน เพ อท จะประเมนทกษะการฟ ง การจบประเดนและการสะทอนคดสวนบคคล(self-reflection) ผลการวเคราะหพบวาสมาชกทกคนม เจตคตท ด ต อกระบวนการเร ยนร เหนประโยชนท จะเกดจากการเรยนร และกระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค เพยงแตบางคนยงไมคนชนกบการสะทอนคดดวยเทคนคตะกรา 3 ใบ ซงตองสรางโอกาสใหมการแลกเปลยนความคดเหนกบกลม สวนทเกยวกบการเกดความคดรวบยอดนน เมอนำกระบวนการกลมมาใชฝกการเรยนรเปนทม ทมละประมาณ 10 คน จำนวน 6 ทม สามารถคดแบบองครวม(holistic thinking) จากการถอดประสบการณการเรยนรรวมกนไดบางสวนทบงบอกวากลมแกนนำมความคดเชอมโยง มความรทกษะและเจตคตท เหนคณคาของกระบวนการเรยนรรวมกนเปนทมใชการฟงกนและกน สรางองคความรทสงเคราะหมาจากประสบการณดวยการเขยนแผนทความคดไดอยางเปนรปธรรม ทำใหเหนเปาหมายของการเรยนรวาตองการสรางกลม

แกนนำ (Critical mass) เพอขบเคลอนกระบวนการเรยนร ระยะท 2 เปนการประเมนหล งการฝกอบรม มงเนนการประเมนสงทผเขารบการอบรมไดเรยนร ผ ล ก ารป ระ เม น พ บ ว า แ ก น น ำกลยาณมตรทกกลม มปฏก รยาตอบสนอง สะทอนถงความรสกทภาคภมใจทไดนำเสนอความคดของตนและมผรบฟง สามารถนำเสนอความคดท อธบายถงฐานคดของความรส ก ความคด แรงบนดาลใจของตนใหเพอนๆ ภายในกลมยอมรบไดดวยความเปนเหตเปนผล เกดแรงบนดาลใจทตองการพฒนาตนเองเปนแกนนำกลยาณมตรของโรงพยาบาล ทสำคญบางคนไมคอยคนชนกบการเรยนรในลกษณะนไดเปดใจ เตมใจปวารณาตนเองเพอพฒนาตนเองเรยนรบทบาทการเปนโคชทจะชวยเหลอสวนรวม นนคอการเปลยนผานกระบวนทศนใหม (New mindset) ท เต บ โต แ ล ะ งอ ก ง า ม (Growth mindset) ดวยตนเอง (Dweck, 2008, 2012) จากการไดรบโอกาสและเปดโอกาสการเรยนรดวยตนเอง ระยะท 3 เปนการประเมนการปฏบตจรงในททำงานเพอศกษาการเปลยนแปลงพฤตกรรมนำสงทไดเรยนรไปสการปฏบตจรงนน วเคราะหจากการลงมอปฏบตจรงทมการวางแผนการดำเนนงานตามแผน มการถอดบทเรยน พรอมมระยะปฏบตจรงทไดจากการถอดบทเรยนของกลมแกนนำไปใชในแตละกลมงาน การสรป ผลงาน การจดการความรรวมกนนนยงไมได

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

221

ประ เม น เพ ราะต อ งท ง ช วงเวลาประมาณ 3 - 6 เดอน ระยะท4 เปนการประเมนผลกระทบตอองคกร แสดงผลลพธท เกดขนตอองคกรวาผลลพธสดทายองคกรไดรบประโยชนอยางไร อาท มนวตกรรมหรอไดรบการรบรองมาตรฐานจากผทรงคณวฒ จากการดำเนนการวจยทำใหเก ด กล ม แกน นำก ล ยาณ ม ต รท ถ อ ว า เป นผลกระทบจากนวตกรรมการเรยนรกระบวนการ(Process innovation) ทสรางความเขมแขงใหองคกรมคณธรรม สามารถตอยอดองคความร เกดชมชนการเรยนรเชงวชาชพ (Professional Learning Community: PLC) สามารถพ งพาตนเองในการพฒนาบคลกรทมความรคคณธรรม ซงเปนการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเปนตนทนใหกบองคกร เปนองคกรแหงการเรยนรทม ความรก ความเมตตา เอออาทร มความรกความสามคค ซอสตย รบผดชอบตอบทบาทหนาทของตนและบทบาทความเปนมนษยทสมบรณ เคารพศกดศรความเปนมนษยของกนและกน สวนท 4 บทบาทโคชแกนนำกลยาณมตร 1. การใชสนทรยสนทนา ตองมการฝกสต เชน กจกรรมการนบเลขแลวถามผเรยน วาตนเองไดนบเลขอะไร ถาตอบไดถกตองแสดงวามสตอยกบปจจบน มการเรยนรแบบผใหญคอตองมองคความร ในส วนท เก ยวของ มการว เค ราะห และส ง เค ราะห (Marz. & Hertz, 2015) เชน จากการถอดบทเรยนและสรปผลการเรยนร กจกรรมคแท สองโลก เพอใหผเรยนไดฝกการฟงกนและกนในคของตนเอง การใหผเรยนกลบไปบานแลวถามบคคลทอยบานเดยวกนหรอ

คนใกลชดวารสกอยางไรกบตนเองเพอเปนการฝกตนเองในการทจะเปดใจรบฟงคนอนพดหรอสะทอนอยางไมมอคต การฟงเพลงอธษฐานจตเพอฝกการฟงและจบประเดนวาเพลงนนกลาวถงอะไรและเรยนรการใหความรกกบสรรพสง 2. การคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรค โดยการเรยนรจากประสบการณ การใหศกษาโจทยสถานการณ แกนนำกลยาณมตรสามารถรวมกนคดหาแนวทางแกปญหาไดหลากหลายวธ โดยอาศยประสบการณเดมและประสบการณใหมจากการเรยนรตอยอดความคดจากเพอนรวมกลม มทกษะของการเปนโคชซงจะตองมดเอนเอของนวตกร (Innovator’s DNA) (มกราพนธ จฑะรสกและอณษฐา จฑะรสก, 2559) ทสำคญคอ การเชอมโยงความคด เปนทกษะการเรยนรขณะสมองพยายามสงเคราะหและทำความเขาใจขอมลใหม การตงคำถาม นวตกรคอมนษยชางสงสย ชางซก ชางถาม คำถามมกเปนคำถามท ทาทายสภาพการณปจจบน (Illinois Center for School Improvement, 2016) เชน หากลองทำแบบนจะเกดอะไรขน เปนตน การสงเกต นวตกรจะเปนนกสงเกตอยางละเอยด ชวยให เก ดความเขาใจอยาง ถองแท นำไปสความคดใหมในการทำสงตางๆ การมปฏสมพนธ คอการคนหาและทดสอบความคดกบเครอขาย บคคลทมพนเพและมมมองหลากหลาย การทดลอง เปนการทดลองและทดสอบความคดใหมๆ อยเสมอ ทดลองทำสงใหมๆ และหาขอมลใหม

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

222

3. การเรยนรเปนทม จากโจทยสถานการณและมการถอดบทเรยนรวมกนโดยการสะทอนโดยใชตะกรา 3 ใบ คอรสกอยางไร ไดเรยนรอะไร และจะนำไปประยกตใชอยางสรางสรรคไดอยางไร การใชพลงคำถามเพอใหแกนนำไดไตรตรอง ใครครวญในการคดวเคราะห มการสะทอนคดทง 3 แบบ ไดแก สะทอนคดดวยตนเอง (Self-reflection) การสะทอนคด เปนกลม (Group reflection) และการนำเสนอในภาพรวม (Presentation reflection) มการจ ดการความร (Knowledge Management: KM) โดยมกระบวนการถอดบทเรยนกอนการเรยนร (Before Action Review: BAR) การถอดบทเรยนระหวางการเรยนร (During Action Review: DAR) และถอดบทเรยนหลงการเรยนร(After Action Review: AAR) ม ก ร า พ น ธ จฑะรสก และอณษฐา จฑะรสก, 2559) อภปรายผลการวจย ปจจยแหงความสำเรจในการเรยนร ปจจยแหงความสำเรจของการพฒนาการเรยนรของแกนนำกลยาณมตรมดงน 1) คนท เขามาเรยนรมาดวยจตอาสา 2) บรรยากาศการเรยนรเปนแบบกลยาณมตร 3) รปแบบของกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ทำใหผเรยนสามารถเรยนรโดยการปฏบตดวยตนเองภายใตรปแบบการฝกเปนโคชมออาชพ (Professional coach) คอมความอดทน ใฝรสสงยาก ขยนหมนเพยร ซงประกอบดวย การใชสนทรยสนทนา การคดอยางเปนระบบ การสะทอนคด การตงคำถาม ใหฉกคด การสรางความไววางใจ เชอมนการเรยนรไปพรอมกบผเรยน การเสรมพลงอยาง

ตอเนองใหเกดแรงบนดาลใจ การเปดพนทใหมการแลกเปลยนเรยนรอยางตอเนอง 4) การไดรบการสนบสนนจากผบรหารขององคกร โดยการกำหนดนโยบายอยางมสวนรวม การวางแผนอยางมสวนรวม การกำกบตดตาม 5) การมผทรงคณวฒและผเชยวชาญรวมวางแผนในการดำเนนงานและการพฒนาศกยภาพแกนนำในระยะทแกนนำขององคกร (แกนนำกลยาณมตร) ย งไมม ความเขมแขงของกระบวนการทางวชาการ ปจจยแหงความสำเรจของการสรางแกนนำกลยาณมตร ประกอบดวย 1) โครงการตอบสนองตอนโยบายของประเทศในการพฒนาทใหความสำคญของทนมนษย ทำใหเกดชมชนสขภาวะทงรางกาย จตใจ สงคม 2) การไดรบการสนบสนนของกลยาณมตรจากภาคสวนตางๆทงภายในและภายนอกองคกร โดยไดรบการสนบสนนการเรยนรเชงวชาการจากผทรงคณวฒภายนอก แกนนำรวมเรยนรดวยจตอาสาภาย ในแตละหนวยงาน การจดสรรงบประมาณอยางมสวนรวมระหวางสำนกงานหลกประกนสขภาพ(สปสช.) และโรงพยาบาลชยภมในการจดทำการเรยนรแบบใชโครงงานเปนฐาน การไดรบการสน บ สน น จากภ าคป ระช าชน (จ ต อ าส า ) การไดรบการสนบสนนจากภาครฐ (บคลากร) ทงภายในและภายนอกหนวยงาน การบรณาการโครงการทำใหลดตนทนดานทรพยากร เวลาและงบประมาณในการบรหารจดการแบบเพยงพอได การม กระบวนการเรยนร โดย ใชหลกส ต รกระบวนการคดอยางเปนระบบจตบรการดวยหวใจความ เปนมนษย ในส งคมพห วฒน ธรรม ทสามารถพฒนาศกยภาพกลมเปาหมายใหม

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

223

ทกษะการใชสนทรยสนทนา การคดอยางเปนระบบสจตบรการดวยหวใจความเปนมนษย มความสขจากการเรยนรรวมกน ซงผานการใชวจย เปนฐาน ใชการจดการความร ร วมกน ทกระยะของการดำเนนงาน นอกจากนย งม โอกาสพฒนาตอยอดองคกรคณธรรม โดยเพมศกยภาพแกนนำใหมความรความสามารถทจะแลกเปลยนเรยนรอยางตอเนองและขยายทมแกนนำใหมจำนวนครบ ทกหนวยงาน สรางเครอขายการเรยนรรวมกนเช งว ชา ชพ (PLC) จ ด เวท ก าร เร ยน ร อย างสมำเสมอและตอเนอง การทำวจยเพอประเมนศกยภาพแกนนำในการนำไปใชกบกลมผปวยโรคเรอรงและสงเสรมสขภาพกลมผปวยระยะสดทาย มการนเทศแบบเสรมพลงเพอใหคำชแนะและทำบทบาทของ Peer-Coach ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนำผลการวจยไปใช จากการดำเนนการวจยสามารถใหขอเสนอแนะเพอการตอยอดการพฒนาองคกรคณธรรมไดดงตอไปน ดานการขบเคลอนองคกรคณธรรม สความยงยนในป พ.ศ. 2564 1. การสรางแกนนำกลยาณมตร ในการขบเคลอนโรงพยาบาลคณธรรม 1.1 ค ณ ส ม บ ต ข อ ง แ ก น น ำกลยาณมตร ไดแก มจตอาสาโดยจะตองเปนคนทมความเปนจตสาธารณะ มความอดทน อดกลน มาดวยใจ มการเปลยนผานความคด เพอนำไปสการพฒนาตนเองและองคความร มความซอสตย มความสามคค และมนำใจ

1 .2 ม ก ารขยายแกนนำเพ ม ทกหนวยงาน โดยใชการจดอบรมการใชสนทรยสนทนาและการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรคมาใชในการอบรมและสรางแกนนำรนใหมเพมเตมในแตละหนวยงาน 1.3 เก ดหน วยงานนำรองในโรงพยาบาลชยภมเพอเปนแกนนำในการพฒนา 1.4 นำไปใชกบผรบบรการ 1.5 หนาทแกนนำกลยาณมตร ทสำคญ คอ มการศกษาหาความร ทำตวใหเปนแบบอยางโดยจะเนนการนำหลกสนทรยสนทนามาใชในชวตประจำวนอยางสมำเสมอ นอกจากนแกนนำมการจดเวทแลกเปลยนเรยนรเดอนละครงทกวนท 1 ของเดอน เพอถอดบทเรยนและสะทอนกลบ มการนำกระบวนการคดอยางเปนระบบเชงสรางสรรคมาใช มการพฒนาตนเองในการเปน โค ชและนำต วเองไปส การเปนน กปฏบตการไรพรมแดนสมารทปญญาปฏบต รจกบทบาทหนาทของตนเอง เชนประชาสมพนธตดตอประสานงาน บนทกการประชมรวบรวมแฟมงาน และการนำเสนอผลงาน เปนตน 2. การพฒนาคน เนนการสรางพลง เพ อก อ ให เก ดการเปล ยนแปลงใน ส งท พ งปรารถนากบแกนนำกลยาณมตรมการตดอาวธทางปญญา สงเสรมใหบคลากรนำแนวทางไปใชใน ชวตประจำวน ม การถ ายทอดนโยบายโรงพยาบาลคณธรรมใหกบสมาชกทกคนขององคกรใหรบทราบและมความเหนทตรงกนและมการนำหลกธรรมมาใช เชน การไปปฏบตธรรม 3 . ก ระบ วน การบ รห ารจ ด ก ารขบเคลอนองคกรคณธรรมโรงพยาบาลชยภม มแนวทางกระบวนการบรหารจดการดงตอไปน

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

224

3.1 มนโยบายอยางมสวนรวมและชดเจนโดยจะนำหลก 3 ยทธศาสตร 9 กลยทธมาใชและผบรหาร ทมผบรหารและสมาชกในองคกรทกคนเหนความสำคญของการขบเคลอนองคกรคณธรรม 3.2 การวางแผนอยางมสวนรวม โดยจะแบงแผนงานเปน 3 ระยะไดแก 3.2.1 แผนระยะสน ไดแก จดประชมแลกเปลยนเรยนรท งภายในและภายนอกองคกรและจดใหหนวยงานมแผนพฒนาบคลากรเพอเพมศกยภาพแกนนำกลยาณมตร ในหนวยงาน 3.2.2 แผนระยะยาว ไดแกจดทำคมอ งานวจย หรอ KM รวบรวมเกบเปนคลงขอมล จดทำวารสารตพมพ และมฝายพฒนาบคลากร (Human resource Development: HRD) เปนแกนนำในการประชมขบเคลอนสงาน 100 % 3 .2 .3 แ ผ น พ ฒ น าอ ย า งตอเนอง เชน การประชาสมพนธหรอเสยงตามสาย จดประชมแกนนำ ทกเดอนและใหมวาระการนำเสนอความกาวหนาใหกบทมผบรหาร ทกการประชม 3.3 การดำเนนการตามแผนโดยการสรางแกนนำกลยาณมตร และขยายเครอขาย เพอพฒนาสความยงยนมหลกสำคญ คอ 1) ใหสมาชกในองคกรไดเหนถงความเปนเจาของ โดยให สมาชกท กระดบ ได ร วมคด ร วมทำ รวมตดสนใจ รวมประเมนและรวมรบผดชอบ 2) ประกาศและทำพนธะสญญาของแกนนำ ในกลมใหญและกลมยอย เชน “ใตหลานไมมใครทฉนไมรก ใตหลานไมมใครทฉนไมเชอใจ ใตหลา

นไมมใครทฉนไมใหอภย ใตหลานไมมใครทฉนใหทง 3 สงนไมได” 3) สรางเครอขายทงภายใน(หนวยงานนำรอง) และภายนอกโดยมการด ำ เน น งาน ใน การส ร า ง เค ร อ ข า ย ได แ ก การถายทอดความร ประชาสมพนธ การจดตงกลมเพอนชวยเพอน โดยมการชวยเหลอในทมครอบครวเดยวกนและใหการสนบสนนในดานต างๆ จด เวทแลกเปล ยนการเรยนร สร างนวตกรรม และสรางบรรยากาศ 4) จดสวสดการใหกบแกนนำเพอเปนการสรางขวญและกำลงใจโดยการใหรางวล ใหคำชนชมกบหนวยงานและบคคลคณธรรม 5) นำเสนอผลงานในเวทคนด เลาเรองของโรงพยาบาลเพอคดเลอดผลงานนำไปเผยแพรและนำเสนอในระดบเขต จงหวด และประเทศ 3.3.4 การจดการสารสนเทศเชนจดทำทะเบยนผทผานการอบรมสนทรยสนทนา และกระบวนการคดอยางเปนระบบจดทำทำเนยบแกนนำ รวมถงการรวบรวมจำนวนผลงานวชาการงานวจย 3.3.5 การสอสารประชาสมพนธหรอมการถายทอดองคความร จดทำวารสาร คมอ หรองานวจย การเปดเวบไซต เพอเผยแพรใหบคลากรในองคกรและเครอขายภายนอก 3.3.6 การแลกเปลยนเรยนรระวางตนเองหนวยงาน และองคกร การสะทอนคดโดยการถอดบทเรยนใชเทคนคตะกรา 3 ใบ นำไปสการจดการความร (KM) และจะมกลมหนวยงานหลกในการหมนเวยนถอดบทเรยน ในการประชมแตละครง 3.3.7 การนำผลการเรยนรไปใชในหนวยงาน เชน การใชในการสอสารระหวาง

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

225

สหสาขาวชาชพ การลดความขดแยงในหนวยงาน การใชสนทรยสนทนาในการสงเวร การประชมประจำเดอน รวมถงทบทวนอบตการณหรอความเสยง หาขอสรปรวมทอธบายเหตและผลเสมอโดยใชขอมลทเปนขอเทจจรงมากกวาความรสก และแยกขอมลท เปนขอจรงและความเชอ ตลอดจนการใชขอมลทเปนหลกฐาน ไมใชขอกลาวอาง (Assertion) (มกราพนธ จฑะรสก , 2553ข) 3.4 การตดตามประเมนผล โดยใชหลก 3 หลาย 1 สะทอน ไดแก หลายวธการ หลายการสงเกตและหลายชวงเวลา รวมทงการจดเกบลงคลงขอมลสารสนเทศ เชน งานวจย รายงานความกาวหนา เปนตน

3.5 การปรบปรงพฒนางาน จะทำอย างตอ เน อ งทก 3 -6 เด อน และจะมการประสานงานรวมกบทมพฒนาบคลากรของโรงพยาบาล ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรม ก ารว จ ยพ ฒ น าห ล กส ต รฝกอบรมเสรมสรางแกนนำกลยาณมตรขบเคลอนองคกรคณธรรม ในลกษณะการฝกอบรมไปพรอมกบการปฏบตงาน (On the job training) 2. ควรมการพฒนารปแบบการพฒนาแกนนำกลยาณมตรขบเคลอนองคกรคณธรรม ในบรบทโรงพยาบาลแหงอนๆ

เอกสารอางอง มกราพนธ จฑะรสก. (2553ก). กระบวนการเรยนรจตบรการดวยหวใจความเปนมนษยภายใตระบบ

ครอบครวเสมอน. ขอนแกน: โรงพมพคลงนานาวทยา. มกราพนธ จฑะรสก. (2553ข). การคดอยางเปนระบบ:การประยกตใชในการเรยนการสอน. พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: บรษทธนาเพลสจำกด มกราพนธ จฑะรสกและอณษฐา จฑะรสก. (2559). การสะทอนคด: กระบวนการคดอยางเปนระบบเชง

สรางสรรคดวยตะกรา 3 ใบ. กรงเทพฯ:โรงพมพบรษท แดแนกซ อนเตอรคอรปอเรชน จำกด. มารต พฒผล. (2558). การประเมนหลกสตรเพอการเรยนรและพฒนา พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จรลสนท

วงศการพมพ จำกด. Cambridge International Examination. (2015). Assessment for Learning. Cambridge: A Division of

Cambridge Assessment. Dweck, C. (2008). Mindset. New York, NY: Ballantine Books. Dweck, C. (2012). Mindset: How You Can Fulfill Your Potential. London: Robinson. Illinois Center for School Improvement. (2016). Habits of Mind – Developing a Growth

Mindset. Material for the Illinois Center for School Improvement, a Partnership between the Illinois State Board of Educational and American Institute for Research, are Federally Funded Unless Otherwise Noted.

วารสารวจยและพฒนาหลกสตร ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2563

226

Marz, K. and Hertz, C. (2015). A Mindset for Learning: Teaching the Traits of Joyful, Independent Growth. Portsmouth NH: Heinemann.

Scharmer C. Otto. (2007). Theory – U Leading from the Future as it Emerges. San Francisco: Berrett – Koehler Publishers.