Blijf internetde baas!

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | maart 2015 | jaargang 78 | 911

Is de kerk voor-bereid op lijden?

Oefenen in verlangen

De Oogst maart 2015 Inhoud

12

Zonder barmhartigheid helpt vasten niets

Voor oefenen in verlangen is rust en stilte nodig

16

18We gaan een tijd van lijden tegemoet

4

inHoud

THEMA Is mijn hart bestand tegen de verleidingen van techniek?

26

4 Toets je hart!Interview met Marc de Vries

8 De Bijbel ging weer voor mij leven!Marijke Willems

10 Geen krachtpatserMatthijs Hoogenboom

11 Snoep, stampot en stoofperenMarijke Willems

12 Wat doen we in de lijdenstijd?Matthijs Hoogenboom

14 Jodenhaat keert telkens terugMatthijs de Blois

16 Oefenen in verlangenInterview met Bram Kunz

18 Is de kerk voorbereid op lijden?Hans Frinsel

22 Sociale media: een eigen wereldFrank Mulder

25 Ommekeer voor AmirjanOpen Doors

26 In Rotterdam-Zuid zijn we pas echt gaan levenSjoerd Wielenga

30 Engel met eeuwig evangelieWillem Glashouwer

33 Oorlogsverklaring aan de duivelMatthijs Guijt

Interview met Cor en Elsbeth Hubach van House of Hope

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong de oogst maart 2015 3

Zalig zijn de digibeten‘Zalig zijn de digibeten. Zij erven straks de echte wereld, de rest de virtuele.’ Die uitspraak deed de Rotterdamse dichter Jules Deelder pas in dagblad Trouw. Een mooi doordenkertje. Want vinden we straks smartphones en computers op de nieuwe aarde? Ik denk het niet. Dan ervaren we het volle leven in Christus en heeft niemand meer behoefte aan gepruts met schermpjes en snoertjes.

Filosoof Alain de Botton is heel enthousiast over het idee van een ‘digitale sabbat’. Zo’n sabbat houdt in dat je 24 uur ‘unplugged’ bent. Je gebruikt dan geen smartphone, televisie, internet, etc. Waarom zou je dat doen? De Botton noemt diverse redenen: •Omdat het te lang geleden is dat we ons goed

hebben verveeld.•Omdat er goede dingen gebeuren als je moet zoe­

ken naar iets interessants om te doen.•Omdat die mail wel even kan wachten.•Omdat er mensen zijn die om je geven, en anderen

die je nodig hebben.•Omdat je sommige ervaringen niet via het beeld­

scherm kunt opdoen.•Omdat het te gemakkelijk is om drama’s van

anderen te gebruiken om de lastige kanten van jezelf niet onder ogen te zien.

•Omdat ze je online geld proberen afhandig te maken.•Omdat je soms een nieuw perspectief nodig hebt.•Omdat internet verslavend is.Vooral dat laatste punt lijkt me belangrijk. Verslaving ligt altijd op de loer. Natuurlijk, je kunt ook genoeg goede en zinvolle dingen doen met internet. Vaak is internet een praktische aanvulling op het echte leven. Grote vraag is: Hoe blijf je inter­

net en sociale media de baas? Een digitale sabbat kan daarbij zeker helpen.God Zelf heeft ons opgedragen om de sabbat te vieren. Niet om ons te knechten, maar om ons vrij te maken! En 24/7 met je smartphone of computer bezig zijn is geen vrijheid. Integendeel. Je geeft je leven uit handen en staat bloot aan allerlei impul­sen, machten, krachten die er inderdaad vaak op uit zijn om je geld afhandig te maken. En je tijd. Dichter Willem Barnard zei eens: ‘Niet ons gedraaf zal een betere wereld vestigen. Het gaat om de sabbat, de toekomst van de Heer. Op de sabbat sta je stil om je te oefenen in de verwachting van Zijn komst.’ Offline kom je ook minder in verleiding om te zoeken naar bevestiging van je ego. Hoewel, ook buiten internet moet je daar beducht op zijn. Die ‘vind-mij-leuk-zucht’ is van alle tijden. De chris-telijke denker Blaise Pascal (1623-1662) schreef er al over. Een soldaat, een opperman, een kok, een loopjongen: volgens Pascal willen ze allemaal bewonderd, geprezen en ‘geliked’ worden. ‘En de wijsgeren zijn precies zo’, meende hij. ‘En degenen die daar tegenin schrij-ven willen geprezen worden dat ze zo goed geschreven hebben. En zij die het lezen, willen worden geprezen dat ze zo goed gelezen hebben. En ik die dit schrijf, wil misschien hetzelfde. En zij dit lezen willen misschien...’

gerTjan de jong

Hoofdredacteur De Oogst

gertjandejong@totheildesvolks.nl

de oogsT

Uitgave Oogst PublicatiesOnderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

RedactieEveline de Boer (eindredacteur)Matthijs Hoogenboom (redacteur)Gertjan de Jong (hoofdredacteur)Krijn de Jong (redacteur)

Vormgeving, opmaak en drukBuijten & Schipperheijn, Amsterdami.s.m. Aperta, Hilversum

Jaargang 78 | nummer 911 | maart 2015

MedewerkersMatthijs de BloisHans FrinselWillem GlashouwerMatthijs GuijtJan HolFrank MulderBram NeerhofOnno VisserOpen DoorsSjoerd WielengaMarijke Willems

Omslag en stockfoto’sDreamstime

Redactie en administratieOogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam.

www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394

De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

AbonnementDe Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

4 De Oogst maart 2015 Interview Gertjan de Jong

Het woord ‘studeerkamergeleerde’ is op Marc de Vries, hoogleraar Christelijke Filosofie, zeker niet van toepassing. Oké, ik spreek hem in zijn studeerkamer, in het gebouw van de Technische Universiteit Delft, maar zijn verhaal is zeker niet droog. Eerder fris, helder en uiterst praktisch. Vertel hem niet dat je ‘niets hebt met techniek’, zoals een predikant laatst deed. ‘Je hebt hoe dan ook met techniek te maken, ook als predikant! Als je kerken­raadstukken verstuurt via e­mail, in een dikke auto rijdt, eten klaarmaakt op een gasfornuis, in een magnetron, of waar dan ook – je wordt dagelijks ondergedompeld in techniek! Juist daarom is bezin­ning zo belangrijk.’En daarin schieten christenen nog wel eens tekort. ‘In de gereformeerde gezindte had men jarenlang een houding van: die tv komt gewoon de deur niet in, punt uit. De fase van bezinning hebben ze ge­mist, en dat wreekte zich met de massale opkomst van internet. Met filternet kun je de negatieve ge­volgen van internet een beetje beperken, maar lang niet alles. Net als tv, zuigt internet aan je. Ook bij evangelischen merk ik dat ze er vrij kritiekloos mee omgaan. Bij De Hoop zitten nu niet alleen mensen die verslaafd zijn aan drugs, maar ook aan internet. Een recent onderzoek laat zien dat mobieltjesversla­ving een serieus probleem is geworden.’

Dagelijks worden we ondergedompeld in techniek!

‘De grootste valkuil van internet is dat je er al snel heel veel tijd aan besteedt. De tijd die je aan de Heere kunt besteden, komt zo in de knel. Je wilt je computer wel dichtklappen, maar vanbinnen denk je: Nee, ik wil dit toch afmaken, of nog even dat bekijken. Dat hoor ik van heel veel christenen. Ze hebben de mentale kracht niet om “nee” te zeggen. Hoeveel tijd heb je dan nog voor Gods Woord, om er echt op te kauwen en te mediteren? Internet heeft een heel eigen dynamiek. Je wipt vluchtig heen en weer van het een naar het ander. Een boek lezen is heel anders: dat vraagt concentratie. Je moet actief blijven nadenken, anders raak je de lijn kwijt.’

Spreekt hier geen romanticus, iemand die heimwee heeft naar het pre­internettijdperk? ‘Ik wil niet terug naar boeken omdat boeken per definitie beter zijn dan internet. Het gaat mij erom dat boeken lezen concentratie vraagt en helderheid van geest. Als voor internet hetzelfde gold, had ik er geen pro­blemen mee, maar internet heeft een veel vluchtiger karakter. Het gaat mij niet om de geur van oude boeken en dat soort nostalgie. Ik heb ook totaal geen probleem met e­readers. Het voordeel van e­readers is dat je er in no time een truckload boe­ken op hebt staan. Zo lees ik via de e­reader graag preken van Spurgeon en Kohlbrugge. Een voordeel van gedrukte boeken is wel dat je in de kantlijn kunt krabbelen, maar technisch gezien is dat bij e­readers waarschijnlijk ook mogelijk.’

Hebben we de mentale kracht om ‘nee’ te zeggen?

‘Ben je in staat om te zeggen: nu ben ik klaar met de computer, ik klap hem dicht en ga in de Bijbel lezen en de Heere zoeken? In dat geval zie ik geen probleem. Maar ik weet dat er genoeg christenen zijn die zeggen: “Als ik eerlijk ben, weet ik dat ik niet goed maat kan houden. Ik zit zo een hele avond achter het scherm, terwijl ik dat ten diepste niet wil.” Dan is het misschien beter dat je thuis geen internet hebt, of dat je concrete maatregelen neemt om het gebruik te beperken. Hetzelfde geldt voor mobieltjes en smartphones. Zeg je: ik gebruik dit gewoon af en toe voor een gesprek, en daarna is het klaar? Dan is er niets aan de hand. We moeten vooral beseffen dat techniek nooit neutraal is, het schept nieuwe mogelijkheden en nieuwe situaties. Dat vraag altijd een keuze.’

Kastje van de duivel‘Vroeger werd de televisie “het kastje van de dui-vel” genoemd, en dat is de televisie ook. Niet zozeer omdat er verkeerde programma’s op tv zijn – je kunt er ook voor kiezen om goede programma’s te kijken – maar omdat de duivel de tv gebruikt om mensen weg te houden van de omgang met God en het ne-

Christenfilosoof Marc de Vries is enthousiast over de mogelijkheden van techniek. Hij is er zelfs

van overtuigd dat God vanouds gebruik maakt van techniek als hulpmiddel in Zijn heilsplan.

Tegelijk waarschuwt hij: denk heel goed na over de verleidingen van techniek en een medium als

internet. ‘Het gevaar zit niet in Facebook, het gevaar zit in je hart!’

Toets je hart!

5Interview Gertjan de Jong De Oogst maart 2015

men van verantwoordelijkheid. Ledenvergaderingen van kerkelijke gemeentes worden steeds slechter bezocht. En veel kerken en gemeenten hebben er moeite mee om vacatures binnen de kerkenraad te vervullen. Games vormen in dat opzicht ook een regelrechte ramp – nog los van de gewelddadige inhoud van veel spellen. Het probleem is: ze nemen je snel in beslag. En dat kan ook gebeuren bij een lieve game over een bloementuintje. Als zo’n game je zo in beslag neemt dat je niet langer aan de Bijbel toekomt, is het dodelijk. Dat is het slimme van de duivel: hij neemt onze tijd weg.’

Techniek is niet neutraal, het schept altijd nieuwe situaties

‘Heb de moed om te zeggen: wij doen er niet aan mee, wij treffen duidelijke maatregelen omdat we onze beste tijd aan de Heere willen geven. En waarom niet collectief als gemeente? Stel je voor dat je een kerk vol mensen hebt die gevoelig zijn voor alcoholverslaving, dan ga je toch ook geen wijn schenken op een gemeenteavond? Je krijgt dan al snel het verwijt dat je wettisch denkt, maar het gaat mij helemaal niet om wetjes en regeltjes. De vraag is: hoe beschermen we ons hart?’‘Over technische hulpmiddelen, zoals een compu­ter of auto, hoor je al snel: “In deze tijd kun je toch niet zonder?” Zo’n uitspraak vervuilt de discussie. Wij hebben het thuis, met vier kinderen, heel lang zonder auto gedaan. Pas sinds twee jaar hebben we een auto, omdat we anders nauwelijks bij mijn schoonouders kunnen komen. Ik geloof niet dat

een auto op zichzelf verkeerd is, maar je als je hem eenmaal hebt kom je wel in de verleiding om hem vaak te gebruiken. We wilden laten zien dat het kan: als gezin zonder auto leven. Natuurlijk, als je in Tietjerksteradeel woont is dat moeilijk, maar in een grote plaats met OV kun je prima zonder auto. Met de trein reizen is bovendien veel milieuvriendelijker. Oké, leven zonder auto betekent een stukje onge­mak, vooral met kinderen. Het betekent een klein stukje vreemdelingschap, maar het kan wel. Thuis hebben we ook bewust geen internet, omdat ik zuinig ben op mijn tijd. Natuurlijk kun je ook andere maatregelen treffen. Zo kun je ervoor kiezen om je computer op een koud, afgelegen plekje in het huis te zetten, zodat het niet aantrekkelijk is om daar urenlang achter te zitten. En je hebt ook gezinnen waar de computer na acht uur ’s avonds uitblijft en niemand de verleiding voelt om hem daarna nog te gebruiken. Maar dat is denk ik wel uitzonderlijk.’

Ontvrienden‘Met Facebook kun je hele avonden vullen. De ene persoon is hier natuurlijk eerder toe geneigd dan de ander. Pas zei een meisje tegen mij: “Op mijn Facebook-pagina staat alleen: ik ben christen, daar ben ik heel enthousiast over, als je meer wilt weten, reageer dan.” Dat vond ik mooi. Ik had zeker niet de indruk dat dat meisje dag en nacht met Facebook bezig was. Het gevaar zit niet in Facebook zelf, maar in je hart.’‘Het gevaar dat anderen je als wereldvreemde freak zien? Ach, als christen sta je hoe dan ook te kijk. Je valt al op als je op maandag vertelt dat je gisteren naar de kerk geweest. Het moet niet ons streven

Marc de Vries: ‘We moeten leren goed om te gaan met techniek.’ foto sjaak verboom

6 De Oogst maart 2015 Interview Gertjan de Jong

niet veel geweest. In het echt doet het juist heel veel pijn als een vriendschap stukloopt. Daarom zul je in het echte leven nooit zomaar overgaan tot “ontvrienden”.’

Virtuele verkrachtingIn zijn boek ‘Staat van verwarring’ noemt filo-soof Ad Verbrugge games en YouTube-filmpjes als medeoorzaak van de groeiende verwarring in het Westen: ‘We verliezen de grip op ons “ik” en worden opgezogen in een “sferische wereld”, een wereld waar we niet lijfelijk op betrokken zijn’, aldus Verbrugge. Ziet Marc de Vries dit gevaar ook? ‘Zeker, de virtuele werkelijkheid van internet zorgt vaak voor complexe en verwarrende situaties. Het blijkt dat de eerste verkrachting die op SecondLife plaatsvond, door het slachtoffer ook als een echte verkrachting is ervaren. Weliswaar was zij er lichamelijk niet bij betrokken, maar wel met haar geest. Terwijl de dader zei: “Er is niets gebeurd.” De wet voorziet nog niet in wetten voor dit soort delicten. Een virtuele wereld als SecondLife zorgt in veel opzichten voor gespletenheid. Als man kun je je wel voordoen als vrouwelijke avatar, maar het is een illusie dat dat iets verandert aan het wezen van jezelf. Je behoudt gewoon je eigen ik. Dat levert een gespannen situatie op, je geest raakt losgekoppeld van de kern van jezelf.’

zijn om expres bizar te doen, van: kijk eens hoe anders ik ben! Het gaat er om dat je bereid bent om keuzes te maken. We moeten geen technologiefobie krijgen, maar leren om goed om te gaan met tech-niek en onszelf te beschermen tegen de gevaren. Daarom vind ik het zo belangrijk dat mediavorming veel aandacht krijgt op christelijke scholen.’

Het slimme van de duivel is dat hij onze tijd wegneemt

‘Internet heeft iets armetierigs. Virtuele contacten zijn heel onvolledig. Woorden hebben op internet een heel andere betekenis dan in de echte wereld. Op Facebook kun je in één seconde “vrienden worden” met iemand, maar wat is een vriend die je nooit gezien hebt? Bij vriendschapsrelaties hoort dat je elkaar regelmatig ziet, dat je het fijn vindt om elkaar in het echt te ontmoeten. Natuurlijk, als je een vriend in Canada hebt is Skype een uitkomst. Maar als dat het enige contact is en je nooit de moeite neemt om die vriend op te zoeken, wat stelt die vriendschap dan voor? En neem zo’n term als “ontvrienden”, dat is toch een idiote term? Mensenlief, ontvrienden! Wat moet ik me daarbij voorstellen in het gewone leven? Als je met één muisklik kunt ontvrienden, dan is de vriendschap

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

7interview Gertjan de Jong de oogst maart 2015

gestelde, een dystopie. Je krijgt geen ideale wereld buiten Christus om.’

Beamer in de kerk‘Het is een misverstand dat de Bijbel ons niets leert over de omgang met techniek. De Bijbel leert daar juist heel veel over! Genesis 11, over de toren van Babel, laat de beperkingen zien van techniek; we zijn maar mensen. De ark van Noach laat een posi-tieve kant zien van techniek. De heilslijn zou geëin-digd zijn als de Heere door Noach niet een technisch middel had ingezet: de ark. Noach moest niet leren zwemmen, hij moest menselijke techniek inzetten om een ark te bouwen! Techniek is zeker niet fout, maar we moeten goed nadenken hoe en waarvoor we het gebruiken, en welke invloed het heeft op de gemeenschap. Neem de Amish, waarom hebben zij geen tv? Omdat je met een tv elkaar nauwelijks meer ziet en iedereen naar een glasschermpje zit te staren! Een tv vormt dus een bedreiging voor de gemeenschap. Dat vind ik een heel goed argument om geen tv te nemen.’‘Vraag je bij de keuze voor een technisch hulpmid-del altijd af: welke gevolgen heeft het als ik hier voor kies? Neem de beamer in de kerk. Je kan denken: wat is daar nou mis mee? Je kan bijvoor-beeld een beamer aanschaffen om liederen of psalmen mee te projecteren. Maar met een bea-mer is er nog veel meer mogelijk. Als je eenmaal een beamer hebt, is het een kleine stap om ook de Schriftlezing te projecteren. Het gevolg: mensen lezen in de kerk niet langer in hun eigen Bijbel en op een gegeven moment weten ze een onbekend boek als Habakuk niet meer te vinden. En als je voor een preek PowerPoint gebruikt, is het waarschijnlijk dat mensen voor een groot deel naar het scherm zitten te staren. Dat hoeft niet erg te zijn, maar denk er in ieder geval over na! Wat wil je? Het gaat niet om goed of fout, maar om deze vraag: is mijn hart be-stand tegen de verleidingen die deze techniek met zich meebrengt? Wees eerlijk naar jezelf. Toets en onderzoek je hart!’

Ook misbruik van privacy is volgens Marc een gevaar van internet. ‘Als ik via Amazon.com een boek bestel, en later bezoek ik een reissite, dan verschijnt daar opeens een advertentie met een nieuwe kooptip van Amazon. Iemand zei eens: “Op internet bestaat geen privacy”, en dat is wel onge-veer zo. Mensen die websites beheren, sluizen links en rechts privé-informatie van jou door. Sommige christenen zeggen: “Als christen heb je toch niets te verbergen?” Het mag zo zijn dat we geen kwaad hebben te verbergen, maar dat betekent niet dat we privé-informatie zomaar in handen moeten geven van mensen die er misbruik van kunnen maken. Je pincode houd je toch ook voor jezelf?’

Heb de moed om te zeggen: wij doen er niet aan mee

‘Of ik pessimistisch ben? Ik probeer nuchter te zijn. Veel christenen zijn zo verzwakt dat ze nauwelijks weerstand kunnen bieden aan de zuigkracht van internet. Zo val je heel gemakkelijk ten prooi aan vervlakking en verdoving, met alle nare gevol-gen vandien. Als de band met God minder stevig wordt, vervlak je ook op andere levensterreinen.’‘Hoopgevend is dat je ziet dat er bij een nieuwe techniek veel eerder bezinning op gang komt. De informatisering is in de jaren zestig en zeventig uitgerold over Nederland, er was toen nog nauwe-lijks bezinning. Pas veel later hoorde je mensen roepen: dit gaat fout. Bij genetische manipulatie kwam die bezinning er in een veel eerder stadium, en dat zie je nu ook bij nanotechnologie. Er is meer bewustzijn van mogelijke gevaren. Maar of het ook daadwerkelijk leidt tot de bereidheid om van een bepaalde techniek af te zien, of om wegen te zoeken die voorkomen dat het ontspoort? Dat is nog maar de vraag.’‘Bij ingenieurs hier op de TU Delft probeer ik dat bewustzijn er steeds weer in te pompen: Zorg dat je bij een nieuwe uitvinding iets inbouwt dat de verslavende werking of gevaren tegengaat. Het is helemaal niet zo moeilijk om een auto te maken die niet start als er iemand achter het stuur gaat zitten die naar alcohol ruikt. Ben ik er dan voor om men-sen hun verantwoordelijkheid te ontnemen? Nee, zeker niet. Maar als sommige mensen een bepaalde verantwoordelijkheid niet aankunnen, ben je dan bereid om keuzes te maken?’

‘Ontvrienden’, dat is toch een idiote term?

‘Ik zie dat er nog heel veel geloof is in techniek. Techniek biedt zeker positieve mogelijkheden, maar we moeten wel ons beheersingsdenken loslaten. De werkelijkheid hier en nu zal altijd een gebroken wer-kelijkheid blijven. En daar waar mensen denken dat ze een ideale wereld kunnen scheppen, merk je dat zo’n utopie heel makkelijk omslaat in het tegenover-

TecHniek, oVeral oM ons Heen

Prof. dr. Marc de Vries is bijzonder hoogleraar Christelijke Filo-sofie aan de Technische Universiteit Delft. In 2013 verscheen van zijn hand het boek ‘Technologie, overal om ons heen’. In dit boek zet Marc de Vries vanuit de Bijbel een visie op techniek uiteen, waarin de spanning tussen gelovige en zondige motieven cen-traal staat. Hij gaat in op vragen als: Hoe maak je als christen op een goede manier gebruik van internet en sociale media? En wat is een verantwoorde visie op de vergaande medische ontwikkelingen?

‘Technologie, overal om ons heen’ verscheen bij uitgeverij Groen, Heerenveen, telt 163 blz. en kost € 12,50.

8 de oogst maart 2015 dichtbij Marijke Willems

Aan een tafeltje in het café van hostel de Shelter City, waar Jerred sinds augustus vorig jaar werkt, begint hij na de eerste vraag vol enthousiasme en in een rap tempo zijn verhaal te vertellen. ‘Ik heb altijd al een groot hart gehad voor anderen. Ik houd van mensen. Dat is me met de paplepel ingegoten, want thuis stond de deur ook altijd open voor iedereen. Ik ben opgegroeid met gastvrijheid en dat staat bij mij nog steeds hoog in het vaandel.’Jerred werd geboren in Swift Current, Saskatchewan, Canada – een plaats met 15.048 inwoners. ‘Ik heb me altijd geroepen gevoeld om met jongeren op te trekken die God niet kennen of juist meer over Hem willen leren. Zelf was ik vier jaar toen ik aan mijn moeder vertelde dat ik mijn leven aan de Heer wilde geven. Dat moment weet ik zelf niet meer, maar mijn moeder heeft het me vaak verteld.

Hoe ik heel enthousiast terug­kwam van een Bijbelclub in de buurt, dat ik helemaal blij vertelde dat ‘ik van Jezus hield en Hij van mij’ en over hoe ze samen met mij heeft gebeden. Ik heb vervolgens nooit over Gods bestaan getwij­feld, Hij was en is er altijd. Al heb ik me wel eens afgevraagd waarom Hij toeliet dat ik gepest werd en me in bepaalde periodes depressief heb gevoeld.’

Op kamp‘Op school was ik anders dan an­deren. Ik was slim, haalde goede cijfers en vertelde veel over God terwijl ik op een openbare school zat.’ Als Jerred twaalf is, ziet hij een jonge vrouw die zichzelf van het leven heeft beroofd. ‘Door on­der andere dit voorval en door het pesten kreeg ik periodes waarin ik me heel depressief heb gevoeld. Ik was op den duur zelfs bereid om dood te gaan.’ De zomers trok­

ken hem door deze periodes heen. Al jaren is Jerred betrokken bij West Bank Bible Camp, een orga­nisatie die christelijke kampen or­ganiseert voor kinderen, jongeren én senioren. ‘Ik was vier jaar toen ik voor het eerst op kamp ging en sindsdien had ik maar één doel en dat was “medewerker worden”.

Bij ons thuis stond de deur altijd voor iedereen open

Ik wilde niets liever dan heel de zomer op het kamp zijn, met anderen optrekken en heel veel over God praten. Het was voor mij het hoogtepunt van het jaar. Het betekende voor mij zelfs meer dan Kerst…’

Worstelen als JacobNa zijn schooltijd wil Jerred graag naar een Bijbelschool. ‘Ik wilde zelf naar Millar College of the Bible, dezelfde school als waar mijn vrienden heen gingen, maar God besliste anders. Ik voelde me in die tijd een beetje als Jacob die worstelde met God aan de rand van de rivier. Uiteindelijk heb ik tegen God gezegd: “Ik zal doen wat U wilt dat ik doe en wat U me te doen geeft.” Er kwam toen een rust over me waarvan ik wist dat het van God was. Het was goed.’ Jerred komt terecht op Briercrest College in Caronport, 150 kilo­meter van zijn ouderlijk huis. ‘Voordat ik ging studeren kende ik de Bijbelverhalen, het Evangelie. Op Briercrest leerde ik meer over de schrijvers van de verhalen en waarom ze dingen schreven.

Van jongs af aan wil Jerred niets liever dan werken met jongeren. En dan vooral met jonge mensen

die God niet kennen of juist meer over Hem willen leren. Eén ding had hij nooit verwacht: dat hij

het Evangelie zou delen met reizigers in een hostel in de rosse buurt van Amsterdam.

De Bijbel ging weer voor mij leven!

de sHelTer

9dichtbij Marijke Willems de oogst maart 2015

toekomst is. Een betaalde baan misschien? Ik zie het wel. Niet op een nonchalante manier, maar ik heb er vertrouwen in dat God mij een plaats geeft waar ik Hem kan dienen. Het Bijbelvers dat mij daarbij rust geeft en leidend is voor mijn hele leven, is Psalm 138 vers 8. Ik wil niets liever dan met mijn leven God de eer geven die Hem toekomt.’

The Lord will fulfill his purpose for me; your love, O Lord, endures forever – do not abandon the Works of your hands.

[De Heere zal Zijn werk voor mij voltooien; Uw goedertierenheid, Heere, is voor eeuwig; laat de werken van Uw handen niet los].

Ik leerde de verhalen in hun con­text te lezen. Dat maakte dat de Bijbel opnieuw en op een andere manier voor mij ging leven.’In de zomers blijft Jerred betrok­ken bij West Bank Bible Camp. ‘Vroeger kwam ik hier voor me­zelf, nu ben ik er voor anderen, om hen te helpen bij hún geloofs­tocht. Een verlangen van mij was om een “Servants in Training” (SIT)­programma op te zetten en dat is ook gelukt. Samen met jongeren vanaf vijftien jaar trek­ken we drie weken in de zomer op om samen met hen na te denken over discipelschap; wat het bete­kent om met Jezus te leven, wat het doel is van je leven en wat dit betekent voor je toekomst. Ik vind het prachtig om zo met deze jongeren het Evangelie te delen, samen met hen door de Bijbel te gaan en na te denken. De kennis die ik heb opgedaan bij Briercrest College komt nu ook goed van pas, want ik kan de betekenis van Bijbelverhalen en teksten beter uitleggen.’

Gods liefde Na de Bijbelschool meldt Jerred zich na een tip van een vriendin aan voor de Shelter Youth Hostel Ministry in Amsterdam. ‘Nee, ik

had niet verwacht dat ik dit zou gaan doen. Maar zodra een vrien­din mij vertelde over de Shelter vond ik het zo’n prachtige com­binatie van gastvrijheid, mensen een goede slaapplaats bieden en met hen het Evangelie delen, dat ik graag wilde komen. Het werken hier past bij mij, al moest ik wel erg wennen aan de stad zelf.’

Ik wilde niets liever dan heel de zomer op het kamp zijn

‘Swift Current is heel, heel veel kleiner dan deze stad en we zit­ten hier met de Shelter City in de donkerste buurt van de stad, de Wallen. Er is voortdurend drugs en alcohol om ons heen. Je ziet en ervaart hier van heel dichtbij de gebrokenheid van de wereld. Ik vind het daarom juist ook zo bij­zonder dat wij elke dag weer aan de mensen die hier komen en God niet kennen of zijn kwijtgeraakt Zijn liefde mogen laten zien. Ik houd echt van deze mensen, door Jezus.’Jerred blijft tot deze zomer bij de Shelter werken. Daarna gaat hij nog één zomer aan de slag bij West Bank Bible Camp. ‘Ik weet niet wat daarna komt of wat mijn

PasPoorT

• Naam: Jerred Andreas• Leeftijd: 24• Woonplaats: Swift Current (Canada)• Muziekvoorkeur: Casting Crowns• Hobby’s: koken, gitaar spelen, lezen• Favoriet eten in Nederland: stroopwa-

fels en vla• Boekentip: ‘Radical’ – David Platt

10 de oogst maart 2015 dichtbij Matthijs Hoogenboom

Afgelopen herfst had ik met mijn vrouw het voorrecht een weekje van deze rust op De Sikkenberg te genieten. We waren uitgeno­digd om dagopeningen en een workshop te verzorgen voor de campinggasten. In de weken voorafgaand aan ons bezoek aan Groningen heb ik mij verdiept in het leven van Jozua. Het viel mij op hoe God telkens aan hem verschijnt op cruciale momenten. Dat begint al bij zijn roeping, vlak nadat Mozes is ‘heengegaan’. Wel drie keer zegt God tegen hem: ‘Wees sterk en moedig.’ Niet Jozua is de krachtpatser, maar zijn God. Dat bleek ook toen hij bij Horeb tegen Amelek moest strijden. Niet zijn leger, maar het gebed van Mozes gaf de doorslag. Die opgeheven armen van Mozes en het effect daarvan op de strijd tegen Amelek, daar hebben we over doorgepraat. Gebed is een krachtig wapen, daar zijn we ons vaak niet genoeg bewust van. ‘Bid zonder ophouden’ zegt Paulus tegen de Thessalonicenzen. Een groep dames is daar onder leiding van mijn vrouw heel praktisch

mee aan de gang gegaan. Zij heb­ben een gebedsdagboek in elkaar geknutseld. Een hip boekje, maar dat niet alleen. Het kan helpen om wat meer structuur en discipline in je gebedsleven te brengen. Maar al te vaak zeggen we tegen elkaar dat het eigenlijk meer of beter zou moeten, maar nemen we het echt zo serieus? Ik zou niet meer zonder dat boekje willen.

MurenHet deed mij wel iets dat bezoe­kers van De Sikkenberg ervoor kiezen om drie keer in de week niet uit te slapen maar zich in alle vroegte te buigen over de Bijbel. Aan te bevelen is het wel. Juist va­kantie is een moment om je leven eens van een afstandje te bekij­ken. Zo stonden we een poosje stil bij de muren van Jericho. Welke muren ervaren wij in ons leven? Waar lopen we tegenaan? En wat doen we daarmee? Wat een ge­weldige troost dat precies hier ‘de bevelhebber van het leger van de HEERE’ aan Jozua verschijnt. ‘Ik heb Jericho in uw hand gegeven…’

Net als de strijd tegen Amalek is de inname van Jericho Gods zaak. Alle muurtjes en muren in ons leven zijn uiteindelijk Zijn zorg.Natuurlijk hebben we niet al­leen Bijbelstudie gedaan. De Sikkenberg ligt in een prachtige omgeving. Op een mooie dag zijn we naar het vestingstadje Bourtange gefietst. Met de auto ligt de stad Groningen binnen handbereik. Een welkome afwis­seling voor twee stadsmensen die een week op het platteland verblij­ven. Kringloopwinkels te over in de omliggende dorpen Gasselte, Stadskanaal en Veendam. De verse broodjes, ’s morgens op te halen in het restaurant van De Sikkenberg, dragen zeker bij aan het vakantiegevoel. Net als de heerlijke maaltijden voor een klein prijsje. In mei mogen we weer. Ik zie ernaar uit!

MaTTHijs HoogenbooM

Gids en coördinator van De Wandelende

Tak, zie ook de website:

www.ontmoetamsterdamanders.nl.

Vanaf de brug die toegang geeft tot christelijk recreatiepark De Sikkenberg, een project van

Tot Heil des Volks, kijk je over schijnbaar eindeloze weilanden. Een adembenemend gezicht als

’s morgens vanuit de nevel de zon opkomt. Het enige dat je hoort zijn vogelgeluiden. Heerlijk om

even weg te zijn uit het drukke Amsterdam.

Geen krachtpatser de sikkenberg

WelkoM in onsTWedde!

Christelijk recreatiepark De Sikkenberg is een ideale uitvalsbasis voor fietsers en wandelaars en gezellig voor het hele gezin. Elke zomer hebben we kinder- en jeugdactiviteiten en concerten/studies voor volwassenen. Voor boekingen of meer informatie:

www.sikkenberg.nl 0599-661144

Tot rust komen op De Sikkenberg

11dichtbij Marijke Willems de oogst maart 2015

De actie komt uit de koker van het Landelijk Contact Jeugdwerk (LCJ) van de Christelijke Gereformeerde Kerk. Zij kozen voor drie projecten van het Heil die zij dit jaar willen promoten en financieel willen ondersteunen. Willem Kok, commissielid van de landelijke actie, vertelt: ‘Als com-missie werden we enorm warm van het werk dat Tot Heil des Volks voor de naaste doet. Maar ook de gedrevenheid en de passie die we proefden, raakten ons als commissieleden. Deze mensen vinden het belangrijk dat je niet alleen christen heet, maar ook christen bent. Dat je van Christus getuigt, in woord en daad.’

Hart voor de anderDe gekozen projecten zijn: het kin-derwerk door De Bewaarschool, het werk onder dak- en thuis-

lozen door inloophuis AHA en de hulpverlening aan prostituees door Scharlaken Koord. Het overkoepelende thema is ‘Hart voor de ander’. Margriet de Haan, LCJ-commissielid schrijft hier-over in haar voorwoord van het speciale actiemagazine: ‘De Bijbel roept ons op om God lief te heb-ben boven alles én barmhartig te zijn voor onze naasten. Voor ons allemaal ligt hier een duidelijke opdracht!’ In het actiemagazine schrijft ook Kees van der Staaij (fractievoorzitter SGP) over het thema: ‘Hier ligt wat mij betreft de kern van naastenliefde: in-nerlijk bewogen zijn met de ander. Gelukkig zijn er in de samenleving heel veel mensen die omzien naar elkaar, naar medemensen in nood. De politiek kan en moet dat niet overnemen, maar wel krachtig ondersteunen.‘

Gratis donerenOm de actie goed te laten verlo-pen, heeft het Heil samen met het LCJ hard gewerkt aan het realiseren van allerlei materialen. Naast een actiemagazine, dat is verspreid onder de gemeenten, is er voor de kinderen een placemat met een ganzenbordspel ontwik-keld en zijn er filmpjes, stickervel-len, handleidingen en spaarpos-ters gemaakt. De filmpjes en het magazine zijn te bekijken via de actiewebsite van het LCJ, waar elke dag gratis € 0,25 kan worden gedoneerd.

Een volleybaltoernooi, ‘een reizende koffer’, een pannenkoekenfeest, de verkoop van 1500 kilo

stoofperen, regioavonden en mentos- en stamppotacties. Honderden kinderen en jongeren uit

de Christelijke Gereformeerde Kerken zijn dit jaar op een creatieve manier actie aan het voeren

voor Tot Heil des Volks.

Snoep, stamppot en stoofperen

lcj-acTie HarT Voor de ander

www.hartvoordeander.nl www.facebook.com/ landelijkcontactjeugdwerk

www.twitter.com/lcj

Jeugdclub CGK Sliedrecht Eben-Haëzer

voor het pand in de Willemsstraat

De jeugdvereniging van CGK Barendrecht

heeft 1500 kilo stoofperen verkocht

Jeugdver. van Sliedrecht Beth-el en Dam-

woude voor het pand van inloophuis AHA

Actiestartavond CGK Vlaardingen

Spreker Matthijs Hoogenboom van het

Heil in de gemeente Dordrecht-Centrum Mentosactie

12 de oogst maart 2015 actueel Matthijs Hoogenboom

De komende zes weken zal het lijden van Jezus centraal staan in de preken, op de verenigings-avonden, in de dagboekjes. Zo ongeveer ging en gaat het in veel kerken; ook in de kerk waarin ik opgroeide. Het lijden en ster-ven van Jezus wordt zo als het ware herbeleefd. Het kerkelijk jaar zorgt ervoor dat we telkens opnieuw worden meegenomen in de heilsfeiten. Hij stierf niet alleen toen en daar, tweeduizend jaar geleden. Hij hing daar voor

mij, in mijn plaats. Paulus drukt het in de brief aan de Galaten nog sterker uit: ‘Ik ben met Christus gekruisigd; en niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij…’

Omdat God Hem verliet, zal Hij mij nooit verlaten

Op een van de laatste lijdens-zondagen werd in de kerk van mijn jeugd het Heilig Avondmaal gehouden. Er waren woorden

in het klassieke avondmaals-formulier die mij vaak raakten: ‘Hij werd gebonden om mij te ontbinden. Hij werd onschuldig ter dood veroordeeld, zodat ik vrijspraak ontvang. Hij laadde vervloeking op Zich om mij met zegen te vullen. Omdat God Hem verliet, zal Hij mij nooit verlaten.’ Vaak lees ik in de lijdenstijd een boek met preken van dominee H.F. Kohlbrugge. Hij was een man die zich verwant voelde met het Reveil, waar ook Tot Heil des

Een zondagmorgen eind februari. Ongeveer een kwartier voor aanvang van de dienst begint de

kerk vol te stromen. Sommigen zoeken in hun Bijbel alvast de eerste psalm op. Op het psalmbord

voorin de kerk staan onder andere de psalmen 22 en 40: lijdenspsalmen. De schriftlezing is uit de

evangeliën. Het orgel verbreekt de stilte met een lied: ‘Leer mij, o Heer, Uw lijden recht betrachten…’

Verrast kijken meerdere kerkgangers op. Is het al weer lijdenstijd?

Wat doen we in de lijdenstijd?

13actueel Matthijs Hoogenboom de oogst maart 2015

niet toe. ‘Is dit niet het vasten dat Ik verkies: … dat u uw brood deelt met wie hongerlijdt, en de ellendige ontheemden een thuis biedt, dat, als u een naakte ziet, u hem kleedt…’ (Jesaja 58:6).

Vrij om goed te doenOp Pilatus’ vraag ‘Wat heeft Hij dan voor kwaad gedaan?’ antwoordde het volk: ‘Kruisig Hem!’ In de Matthäus Passion laat Bach de sopraan antwoorden met een recitatief, nog voor het volk iets heeft kunnen roepen. Jezus’ handen deden niets dan goed. Zijn handen deden waarin mijn handen tekortschieten. Zijn vastgespijkerde handen geven mij de vrije hand om goed te doen. De lijdenstijd duurt veel te kort om dat binnen te laten komen.

Jezus’ handen deden niets dan goed

Het goede doen begint bij het kruis, maar duurt veel langer dan 40 dagen. ‘Hij heeft ons allen welgedaan, de blinden gaf Hij het gezicht. De lammen deed Hij gaan; Hij leerde ons Zijns Vaders Woord, Hij dreef de duiv’len uit. Bedroefden heeft Hij opgericht, Hij nam de zondaars op en aan; iets anders heeft mijn Jezus niet gedaan.’

MaTTHijs HoogenbooM

Gids en coördinator van De Wandelende

Tak. De Wandelende Tak organiseert

wandel­ en fietstochten in en rond Am­

sterdam, met bijzondere aandacht voor

de projecten van Tot Heil des Volks.

Zie ook de website:

www.ontmoetamsterdamanders.nl.

Volks uit voortgekomen is, maar tegelijk was hij in die kring vaak oorzaak en onderwerp van dis-cussie. In een preek over Jezus’ worsteling in Gethsémané zegt hij: ‘Hoe komt het dat wij, al zijn de aanvechtingen nog zo groot, de toevlucht kunnen nemen tot de Heere? Dat komt omdat onze Heere in onze plaats gebeden heeft tot Hem, Die uit de dood kon verlossen. Dat wij steeds, wat er ook gebeurt, tot God kunnen zuchten, waar komt dat vandaan? Hij heeft het aangebracht, Hij, onze trouwe Heiland, door Zijn doodsangst.’ (Uit: De lijdende Christus, vrije vertaling door MH)

VastenZeven weken hebben we de tijd om bij dit plaatsvervangende lijden stil te staan. Hoe vul je die tijd in? Zelf pak ik er vaak een boek bij en luister ik preken over het lijden van Christus. Ook de Matthäus- en Johannes Passion van Bach helpen mij om stil te staan bij de vele aspecten daarvan. Vasten is van oudsher het middel om te focussen op Christus en Zijn lijden. Er zijn verschillende hulpmiddelen bij het vasten, waarvan ik dankbaar gebruik maak. Het Nederlands Dagblad lanceert dit jaar de actie ’40 dagen duurzaam’ als ‘concrete invulling van de veertigdagen-tijd’. En hulporganisatie Tear geeft voor de zesde keer een ‘40 dagen delen’-kalender uit om te laten zien ‘hoe je een eerlijke en bewuste levensstijl in de praktijk brengt’. De traditie om in de veertig dagen voor Pasen te vasten heeft oude papieren. In het jodendom ging aan het Pascha een tijd van vas-ten vooraf. De eerste christenen hebben dit overgenomen om zich op het Paasfeest voor te bereiden. Al in 334 schrijft Athanasius van Alexandrië in een ‘feestbrief’ over ‘Quadragesima’, wat staat voor veertigdagentijd. De gedachte was dat wat men uitspaarde door te vasten aan de armen kon worden gegeven. De kerkvader Augustinus motiveert het vasten in een preek als volgt: ‘Ons wordt bevolen om als aalmoes brood

aan de hongerige te geven, maar Hij heeft Zich eerst voor ons aan Zijn beulen gegeven, opdat Hij Zichzelf aan ons zou kunnen ge-ven, om onze honger te stillen.Ons wordt bevolen de vreemde-ling op te nemen, maar Hij werd door ons niet opgenomen. Laten wij dus onze aalmoezen des te rij-kelijker en des te vaker uitdelen, naarmate de dag naderbij komt, waarop wij de aalmoes gedenken, die God ons eerst gegeven heeft.’

Twee kantenHet mooie van vasten is dat het twee kanten uit werkt. Het helpt ons om af te zien van onszelf en te focussen op het lijden en sterven van Jezus, maar het leert ons tegelijk om te zien naar de naaste. Het één kan niet zonder het ander. Als je niet aangesloten bent op de bron, loop je leeg. Voor mij betekent dit heel concreet dat ik me ’s morgens voed met woor-den van God en Hem dank voor wat Hij in Jezus voor mij deed. Sla ik dit over, dan wordt werken aan een duurzame en eerlijke levens-stijl ineens activistisch. Het heeft wel even geduurd voor ik dit goed doorkreeg. Voor je het weet denk je bij jezelf: Jezus stierf voor mij en nu aan de slag. Zo werkt het dus niet. Johannes houdt het in zijn brief heel dicht bij elkaar: ‘Hieraan leerden wij de liefde ken-nen, dat Hij voor ons Zijn leven heeft gegeven. Ook wij moeten voor de broeders het leven geven’ (1 Johannes 3:16).

Zonder barmhartigheid helpt vasten niets

Net zo goed als vasten niet zon-der focus op Christus’ lijden kan, kan het evenmin zonder goed te doen. ‘Vasten zonder barmhartig-heid helpt hem, die vast, niets’, aldus Augustinus. Als ik aan mijn beleving van de lijdenstijd jaren geleden denk, herken ik daar iets van. Het ging vaak wel diep, maar het was zeer gefocust op mijzelf en de vraag wat ik aan het lijden van Jezus had. Ik was blij met het bekende Johannes 3:16, maar kwam aan 1 Johannes 3:16

TeksTen oVer VasTen

• 2 Kronieken 20:1-4• Jesaja 58• Jona 3:1-5• Mattheüs 6:16-18; 9:14-17• Lukas 2:37• Handelingen 13:1-3

14 de oogst maart 2015 achtergrond Matthijs de Blois

Het was schokkend dat tijdens de herdenking aandacht gevraagd moest worden voor het toegeno­men antisemitisme in Europa. Na de oorlog klonk alom de roep ‘nie wieder’ (nooit weer). Het was de tijd van de proclamatie van grote idealen van vrede, internationale samenwerking, Europese integra­tie en vooral ook mensenrechten. Deze idealen hebben hun stempel gedrukt op veel van het nationaal en internationaal recht dat na de Tweede Wereldoorlog is tot stand gebracht. De in belangrijke mate door de Verlichting (met zijn positief mensbeeld) gestempelde westerse wereld dacht voorgoed te kunnen afrekenen met het verleden.Het verschrikkelijke kwaad van het antisemitisme bleek ech­ter onuitroeibaar. Het blijkt een constante in de wereldgeschiede­nis. Dat weten we al uit de Bijbel. Amalek (Ex. 18:8­16) duikt steeds weer op. Letterlijk bijvoorbeeld in de geschiedenis van Esther, waar de Jodenhater Haman, de Agagiet

(Agag was de koning van Amalek, 1 Sam. 15) het volk van God be­dreigt. Zijn raad wordt verijdeld, de Heilige van Israël grijpt in door middel van het moedige optreden van Mordechai en Esther. Dat wordt gevierd tijdens Purim, dit jaar op 4 en 5 maart.

AntisemitismeFiguurlijk manifesteert Amalek zich ook weer in onze dagen. De laatste jaren zien we met name in Europa – waar de Shoa plaats­vond – een sterke toename van antisemitisme. Op 1 maart 2012 vond er een aanslag plaats op een Joodse school in de Franse stad Toulouse, waarbij drie kinderen en een rabbijn gedood werden. Op 24 mei 2014 werden vier mensen vermoord in het Joodse museum in Brussel. Het meest vers in het geheugen ligt de gijzeling in een koosjere supermarkt in Parijs op 9 januari 2015, waarbij vier mensen omkwamen. Opnieuw worden er mensen vermoord, puur omdat zij Joden zijn. Daders zijn ditmaal extreem­islamitische terroristen, wier optreden overigens door veel moslims wordt veroordeeld. Het is begrijpelijk dat veel Joden zich afvragen of zij nog wel in Europa kunnen blijven wonen.Ook in Nederland neemt anti­semitisme toe. Afgelopen zo­mer werden bij opperrabbijn Jacobs in Amersfoort de ruiten ingegooid. In een kort geleden verschenen studie (‘Haatspraak­ Antisemitisme – een 21e eeuwse

geschiedenis’) onderzoekt his­toricus Remco Ensel de meest recente uitingen van antisemi­tisme in Nederland. Hij wijst onder andere op het verband met extreem­links gedachtegoed in politieke en kerkelijke kring vanaf de zestiger jaren, waaruit het Palestina Komitee is voortgeko­men. Hij ziet ook een relatie met bepaalde Marokkaanse groepe­ringen. Hij geeft aan hoe in de praktijk de grens tussen kritiek op de staat Israël en puur antisemi­tisme nauwelijks is aan te geven. Veelvuldig wordt in allerlei uitin­gen op internet en tijdens demon­straties het optreden van Israël op één lijn geplaatst met dat van de nazi’s. De slachtoffers van de Shoa worden gezien als daders van een holocaust die de Palestijnen zou treffen. In mijn observatie is het antizionisme – dat het bestaans­recht van Israël ontkent – een nieuw gewaad van antisemitisme.

Maarten LutherHet is schokkend dat voor dit an-tizionisme ook in kerkelijke kring een voedingsbodem bestaat. De vervangingstheologie blijkt nog steeds springlevend. Ook voor de-genen die deze dwaling afwijzen, blijft bezinning op het kerkelijk verleden nodig. De kerkgeschiede-nis staat immers niet los van wat er in nazi-Duitsland gebeurde. We moeten ervan doordrongen zijn dat de toen gebruikte anti-Joodse leuzen, die op grote spandoeken tijdens nazi-massabijeenkomsten

Op 27 januari jl. was het 70 jaar geleden dat soldaten van het Rode Leger het nazivernietigings-

kamp Auschwitz bevrijdden. Zij troffen nog zo’n 7000 overlevenden aan. Meer dan een miljoen

mensen, vooral Joden, zijn in Auschwitz vermoord. Het kamp staat symbool voor de Shoa (ook

wel holocaust genoemd). Staatshoofden, waaronder koning Willem-Alexander, regeringsleiders,

vertegenwoordigers van Joodse organisaties en ook overlevenden woonden de herdenking in

Auschwitz bij. Een heel indrukwekkende gebeurtenis.

Jodenhaat keert telkens terug

15column Jan Hol de oogst maart 2015

te lezen waren, rechtstreeks ont-leend waren aan Maarten Luther (‘Die Juden sind unser Unglück’). We zouden veel nadrukkelijker afstand moeten nemen van deze Reformator, die al in 1543 opriep om synagogen in brand te steken, iets wat de Nazi’s in 1938 hebben gedaan (Kristallnacht). Het is niet verbazingwekkend dat Luther ook verklaarde een vijand te zijn van het boek Esther. Laten we daartegenover samen met het Joodse volk ons weer verdiepen in het boek Esther. Dan ontdekken we dat die intrieste geschiede-nis van het antisemitisme niet zonder hoop is. Dat wordt ook uitgedrukt in de geweldige woor-den uit Ezechiël 37:14 die staan bij de ingang van Yad Vashem in Jeruzalem: ‘Ik zal Mijn Geest in u geven, u zult tot leven komen en Ik zal u in uw land zetten.’

MaTTHijs de blois

Docent recht aan de Universiteit van

Utrecht

Tijd voor nieuwe love handlesAls straks het voorjaar wenkt, gaan veel vrouwen en mannen aan de slag om af te komen van hun love handles. Het vet, dat vlak boven onze heupen wordt opge­slagen, willen we lozen voordat we ons straks schaarser kleden en de zon weer toelaten op onze huid. Aan de slag dus met cardio fitness, meer sporten, minder eten, koolhydraten schrappen. Adieu love handles.Toch is het, zeker in het zicht van de Marriage Week en Valentijnsdag, hoog tijd voor nieuwe love handles. Nee, niet die wapperende vetlaagjes, maar iets heel anders. Ik doel op een nieuw te ontwikkelen stukje software, waarmee je de smartphone van je man of vrouw kunt uitzetten.De laatste weken nodigde mijn vrouw mij uit voor twee etentjes in gezellige eethuisjes. Jong publiek,

informeel gekleed, roman tische muziek, prima kaart. In een van die eethuisjes zaten aan tien van de vijftien tafels allemaal stelletjes, variërend van circa twintig tot ruim zestig jaar. En gaandeweg de avond, terwijl de lekkerste gerech­ten langs kwamen, stokten veel gesprekken en kwamen de smart­phones op tafel. In ons eethuisje hadden vooral de mannen daar een handje van, maar ik begrijp dat ook vrouwen er wat van kunnen. Zit je gezellig tegenover elkaar, is daar de mentale dwang van de smart­phone die de aandacht vraagt. Dan kijk ik om me heen en zie daar die mannen de liefde bedrijven met hun smartphone terwijl hun echt­genote teleurgesteld het plafond bestudeert. De mannen missen op zo’n moment een vitale kernwaarde van ons christelijk geloof: respect voor de ander.

Kunnen we niet een individueel instelbaar stukje software ma­ken, waarmee de ene partner de smartphone van de andere partner kan uitzetten – en omgekeerd? Een mooi klusje voor een leidende software company. Ik weet zo duizend klanten! En vooral de mannen gaan ervan profiteren. Want ik leerde ooit van voormalig EO­coryfee Wim de Knijff: ‘De man praat met de vrouw die met hem vrijt, maar de vrouw vrijt met de man die met haar praat.’ Kom op heren, weg dus met je mobiel!

jan Hol

Politicoloog, is voorzitter van Stichting

Marriage Week Nederland, zie ook

www.marriageweek.nl.

FOTO’S ARIE AMBACHTSHEER

16 de oogst maart 2015 interview Onno Visser

De titel ‘Oefenen in verlangen’ is ontleend aan een uitspraak van Augustinus: ‘Heel het leven is een oefenen in verlangen’. Wat heeft u eigenlijk met Augustinus? Bram Kunz: ‘Wie Augustinus leest, staat verbaasd dat iemand van 1600 jaar geleden zo nabij kan zijn. Hij benoemt dingen, bijvoorbeeld over onrust en geschapen zijn tot God, die ons vandaag veel te zeggen hebben. Je kunt het misschien niet zomaar overzetten, maar luisteren naar Augustinus is altijd de moeite waard. Hij blijft onze grote kerkvader. In zijn boek ‘Civitate Dei’ (Over de Stad Gods, red.)

schrijft hij een machtige analyse van de tijd, en hoe Gods Koninkrijk zich baan breekt in deze wereld. In dit boek is het verlangen van Augustinus voelbaar: te midden van wereldschokkende gebeurtenissen, zoals de val van Rome, oefent hij zich in het verlan-gen naar Gods Koninkrijk.’

En dat oefenen in verlangen is ook in het ‘hier en nu’ van toepassing?‘Verlangen speelt in de westerse samenleving anno 2015 een belangrijke rol. Het is de vooronderstel-ling achter de reclame. De promotie van een product doet immers een beroep op diepere lagen dan het menselijke verstand. In dit verband herinner ik me een woord van de theoloog Bernd Wannenwetsch. Hij spreekt van een ‘verlangen naar verlangen’.

Augustinus oefende zich in het verlangen naar Gods Koninkrijk

Wat hij hiermee bedoelt, blijkt uit het voorbeeld van winkelende mensen. Wie gaat shoppen, bekijkt allerlei producten in de hoop dat er uiteindelijk iets is dat verlangen opwekt. Zonder verlangen zijn de Koopgoot in Rotterdam en de Kalverstraat in Amsterdam ondenkbaar, evenals al die andere win-kelgalerijen die hun koopwaar etaleren. Daarnaast zijn er talloze andere verlangens: naar status, roem, genegenheid, geborgenheid. Mensen zonder verlan-gen zijn mensen zonder uitzicht. Blijkbaar behoort het tot de essentie van het mens-zijn. Mensen zijn, naar een woord van Augustinus, verlangende wezens. Ieder mens heeft dus verlangens – al zijn ze zeer uiteenlopend en voor de een nadrukkelijker benoemd dan voor de ander. De vraag die aan de orde moet komen is: waar doe je het allemaal voor? En vanuit christelijk perspectief, in de woorden van Calvijn: waartoe zijn wij op aarde? Dat heeft ook al-les te maken met oefenen in verlangen.’

En dat zit niet automatisch goed? ‘Blijkbaar niet. Er is ook verlangen waarbij de autonome mens in het middelpunt staat en waar alles moet wijken voor de verwezenlijking van zijn

Waar ga ik in op, waar gaat mijn tijd heen, wat zijn mijn diepste verlangens? Volgens dr. Bram

Kunz zijn dat voor christenen fundamentele vragen. Kunz is docent godsdienst en een van de

sprekers op het symposium ‘Oefenen in verlangen’, dat gehouden wordt naar aanleiding van het

nieuwe boek van Els van Dijk (zie kader). ‘Verlangen behoort tot de essentie van het mens-zijn.’

Oefenen in verlangen

17interview onno Visser de oogst maart 2015

verlangens. De moderne mens is in zichzelf ge-keerd geraakt. Zijn verlangen draait uiteindelijk om zichzelf. Niet de vervulling, maar de kick ervan staat centraal. Het is een doel in zichzelf geworden: ik verlang, dus ik ben. Als ik kijk naar onze maat-schappij, dan is die in hoge mate seculier geworden. Niet alleen in het doen, maar ook in het denken. Een naturalistisch klimaat, waarin voor God nog nauwelijks plaats is het publieke domein van poli-tiek, wetenschap en cultuur. Tegelijk zijn mensen op zoek naar zichzelf. Een hang naar authentici-teit – die blijkbaar doorgaans wordt gemist. Onze maatschappij ontkent het verlangen van de mens niet, maar zoekt de vervulling ervan in prestatie en hedonisme.’

Tijdens het komende symposium spreekt u over de opdracht voor het christelijk onderwijs. Welke uitda-gingen liggen er op dat terrein?‘In het huidige onderwijs speelt de kenniseconomie een belangrijke rol. Dat vraagt veel van ons en onze kinderen. Prestaties en ranking zijn belangrijke elementen in het onderwijs. En we hebben te ma-ken met een doorgeschoten toetscultuur. Nergens ter wereld wordt zoveel getoetst als in Nederland. Christelijk onderwijs gaat er vaak te kritiekloos in mee. We moeten de vraag stellen welke indruk kinderen en jongeren aan al die toetsen overhouden. We wakkeren er de prestatiezucht mee aan.

Nergens ter wereld wordt zoveel getoetst als in Nederland

Dat kan soms geen kwaad, maar in veel gevallen ook wel. Zeker als er rondom kinderen meer oog is voor hun leerprestaties dan voor hun welbevinden, voor wat die kinderen nu echt leuk vinden en wat hen ten diepste beweegt. Krijgt een kind nog de ruimte om kind te zijn, om te oefenen in verlangen? Christelijk onderwijs mag dat punt wel nadrukke-lijker op de schoolagenda zetten. En dat begint met de vraag waarvoor we leren. Leren we alleen om in het leven een goede positie te krijgen, of vindt er meer plaats? Het gaat niet alleen om informeren, maar om formeren. Bij oefenen in verlangen lijkt dat me essentieel.

Voor oefenen in verlangen is rust en stilte nodig

Een ander punt is de omgang met sociale media. Ook op dat gebied heeft het onderwijs een taak. Deze media zijn zeker voor jongeren nauwelijks meer weg te denken. Het grote bezwaar is de vluch-tigheid van leven en communiceren. Voor oefenen in verlangen is rust en stilte nodig. In Psalm 63 staat: Mijn ziel verlangt naar U, in een land zonder water. In de stilte. Sociale media oefenen ons vooral in de waan van de dag, niet in het verlangen naar het vaderland.

Laten we het oefenen in verlangen prioriteit geven. Informeren is belangrijk, maar als het niet tot for-meren, tot vorming komt, dan missen ze het doel. In een wereld die alleen om het hier en nu draait, met kortetermijnverlangens, is het goed om verder te kijken. Er wacht een vaderland. Dit aardse leven is een pelgrimsreis.’

Ten slotte, wat betekent ‘oefenen in verlangen’ voor u persoonlijk?‘Leren om niet te leven met de waan van de dag. Al moet er veel gedaan worden, laat je leven niet beheersen door die waan van de dag. Het betekent ook: jezelf de vraag stellen waar je verlangens lig-gen. Wat vind ik wezenlijk, waar leef ik voor, waar ga ik in op, waar gaat mijn tijd heen? En hoe sta ik zelf daarin? Dient mijn verlangen de bevestiging van mijn ego, of is het mijn verlangen om God te dienen? Belangrijk is in dit verband dat het om oefening in verlangen gaat. Augustinus had het blijkbaar niet in de vingers. Wij ook niet. Dit oefenen vraagt tijd, maar dan wel gevulde tijd: Schriftlezing, meditatie, gebed. Wees stil voor het aangezicht van God.’

Bram Kunz

syMPosiuM eVangeliscHe HogescHool

Op DV vrijdag 10 april houdt de Evangelische Hogeschool (EH) in Amersfoort in samenwerking met het Reforma-torisch Dagblad het symposium ‘Oefenen in verlangen’. De bijeenkomst wordt gehouden ter gelegenheid van de ver schijning van het nieuwe boekje ‘Oefenen in verlangen’ van EH-directeur Els van Dijk, een vervolg op haar werk ‘De hunkerende generatie’ uit november 2011. Naast Van Dijk worden er lezingen verzorgd door prof. dr. Paul van Geest (universiteit Tilburg en VU) en dr. Bram Kunz (Driestar-Educatief ). De toegang voor het symposium bedraagt €15,- (incl. gratis exemplaar boekje ‘Oefenen in verlangen’). Voor info en aanmelding zie de website:

www.eh.nl/symposium.

18 de oogst maart 2015 actueel Hans Frinsel

In Niger werden zeventig kerken vernield door woedende moslims. Het was een reactie op de pu­blicaties van het blad Charlie Hebdo. Een vreemde reactie! Dat blad heeft niets met de kerk te maken, behalve dat het net zo spot met het christendom als met de islam. Misschien zal iemand zeggen: ‘Ja, maar dat kunnen ze in zo’n afgelegen land als Niger niet weten.’ Toch is dat geen excuus. Er was ook geen reden om het blad wel met het christendom in verband te brengen. Moslimleiders zijn in zulke situaties doorslaggevend: ze kunnen mensen tot rust manen of opzwepen. Er werd niet gezocht naar feiten, maar gereageerd vanuit vooroordelen. Er zijn krachten aan het werk die heel selectief feiten en gebeurtenissen manipuleren en verdraaien om haat te zaaien en vooroordelen tegen christenen te creëren onder moslimgelovigen. Dat is niets nieuws. De apostelen leerden ons zulke vooroordelen te ver­wachten (1 Petr. 2:12).

SalafismeIn Niger zijn christenen een hele kleine minderheid. Ze vormen geen enkele bedreiging voor de islam en zullen er wel voor uitkijken om te provoceren. Waar kwam die opwelling van haat ineens vandaan?

Er zijn krachten aan het werk die selectief feiten manipuleren

De oorzaak moet gezocht worden in een systema­tische en bewuste ‘beeldmisvorming’ binnen de islamitische gemeenschap. Als de ontwikkeling in het land waar ik werk representatief is voor de rest van West­Afrika, dan ontkom ik niet aan die conclusie. Dertig jaar geleden was de lokale islam hier een heel gemoedelijk geloof. Maar sinds die tijd worden jongemannen naar Saoedi­Arabië of de golfstaten gehaald voor een opleiding als koranle­raar. Dit is de strategie van die landen: zij willen het salafisme verbreiden (of wahabisme), de ‘zuivere, radicale islam’ die de sharia strict wil volgen. En deze landen hebben er het geld voor. Het salafisme is nauw met de Saoedische staat verweven en men

beseft daar nu dat IS in feite een drakenei is dat ze zelf gelegd hebben, zoals bleek uit de uitspraak van Al Kalabani, een imam in Mekka. Vorig jaar merkte hij bezorgd op: ‘ISIS is een salafistische plant. Die waarheid moeten we onder ogen zien’ (‘Radicaal Salafisme’, geciteerd in Vrij Nederland, 8­10­2014). Dit salafisme is met oliedollars overal in de wereld verspreid en daar plukken we nu de wrange vruch­ten van.

Haat zaaienOp internet las ik een commentaar op de situatie rond Boko Haram in Nigeria. Een buitenlander die daar werkt, betoogde dat Nigeria best in staat is het probleem van Boko Haram zelf op te lossen.

Dertig jaar geleden was de islam hier een heel gemoedelijk geloof

Wellicht is dat zo als je het probleem tot Boko Haram versmalt, maar het probleem is veel groter. Lang voordat de naam Boko Haram tot het dagelijk­se nieuwsdieet ging behoren, werden al met enige regelmaat kerken en christenen in Noord­Nigeria aangevallen door moslims. Niet door plotseling ver­schijnende terroristen met kalasjnikovs, maar door fanatieke hordes die na een opzwepende preek van een radicale imam, na het vrijdagmiddaggebed de moskee uitstormden. Daar werd haat gezaaid.Haat zaaien is een modewoord geworden en men­sen worden er te pas en te onpas van beschuldigd. Ik las op internet van een Duitse predikant die wordt vervolgd, omdat hij van de kansel af had gezegd dat Allah en de God van Bijbel niet dezelfde God zijn. ‘Haat zaaien’ luidde aanklacht. Het zou lachwekkend zijn als het niet om zo’n ernstige zaak ging. Dit heeft niets met haat zaaien te maken, maar politiek correcte politici zijn blijkbaar zo bang om moslims voor het hoofd te stoten dat ze nu via de rechter de inhoud van onze theologie willen gaan bepalen. Als de woorden van deze predikant met de term ‘haat zaaien’ kunnen worden bestempeld, waarom zijn veel seculiere bekendheden die zich fel

Het gist in de moslimgemeenschap in Afrika. Althans, in het land waar ik woon. En het wereld-

nieuws laat mij zien dat dit elders in Afrika en in de wereld niet anders is. Ik denk dat Afrika en

de Afrikaanse kerk een heel moeilijke tijd te wachten staat waarin lijden haar niet gespaard zal

blijven. De kerk is daar allerminst op voorbereid.

Is de kerk voorbereid op lijden?

19actueel Hans Frinsel de oogst maart 2015

en beledigend tegen het christendom hebben uitge­laten dan nooit vervolgd voor haat zaaien?De uitspraken van Wilders worden neergezet als haat zaaien en sommigen lijken hem aan te wijzen als de oorzaak van de huidige problemen. Wilders reageert onbeheerst en aanstootgevend, maar zijn tactiek van de botte bijl is te doorzichtig voor haat zaaien. De doorsnee Nederlander weet dat enigszins te relativeren. Wat Wilders doet is paniek zaaien.

ISIS is een salafistische plant. Die waarheid moeten we onder ogen zien

Het grootste probleem voor zijn opponenten is ech­ter dat hij in veel dingen gelijk heeft, zoals onlangs een medewerker van het gerenommeerde bureau Clingendael in NRC-Handelsblad schreef: ‘Het is makkelijker te ageren tegen de wilde woorden van Wilders dan tegen het ongrijpbare, verhulde haat zaaien binnen de moskeemuren. Daarmee bezon­digen politiek correcte politici zich aan hetzelfde populisme als Wilders.’

Subtiel‘Zaaien’ is een stille en onopvallende bezigheid. Echt haat zaaien gebeurt in het geniep, vaak heel subtiel, zo subtiel dat je het amper herkent. Een ex­moslim vertelde mij hoe hier een jaar of vijf gele­den moslimleiders rondgingen om in de moskeeën te waarschuwen voor een reactie van geweld. Er hadden zich emotionele situaties voorgedaan die gemakkelijk tot gewelddadige reacties hadden kunnen leiden. Een loffelijk streven op het eerste gezicht. Mijn vriend vertelde mij hoe deze leiders de waarschuwingen verpakten in een stuk anti­westerse en anti­christelijke propaganda. Men werd aangespoord verdraagzaam te zijn, ‘ondanks de vervolging waaronder medemoslims elders in de wereld leden van de hand van Amerikanen en andere westerse mogendheden’.‘Als ze dat zeiden, voelde je de haat in je opwellen’, vertelde mijn vriend mij. Dat is een perfect staaltje van haat zaaien. Ik kan me niet voorstellen dat de bereisde imams die deze boodschappen kwamen brengen, niets weten van de absolute vrijheid van godsdienst voor moslims in Amerika en Europa. Het enige geweld tegen ‘moslimbroeders’ waar­

Onze opdracht is moslims liefhebben en hen Christus brengen. FOTO ARIE AMBACHTSHEER

20 de oogst maart 2015 actueel Hans Frinsel

aan ze mogelijkerwijze konden refereren, was de Amerikaanse militaire steun voor de Afghaanse re­gering in de strijd tegen de taliban, de Amerikaanse aanwezigheid in Irak, of de jacht op terroristen als Osama bin Laden. Maar al deze activiteiten worden uitgevoerd in samenwerking met moslimregeringen. Dit is een schoolvoorbeeld van gerichte misinforma­tie om haat op te wekken. Het toont aan dat deze leiders zich in de eerste plaats toch geestelijk ver­want voelen met extremisten. En het laat zien dat elke actie van niet­moslims tegen extreme of terro­ristische moslimgroeperingen – ook als deze uitge­voerd worden in samenwerking met moslimoverhe­den of ­landen – door moslims in het algemeen als een aanval op hun godsdienst wordt ervaren.

VijandsbeeldIk heb dagelijks contact met moslims en merk in toenemende mate dat er – en ik durf te stellen: heel gericht – een vijandsbeeld van het christendom bij argeloze gelovigen wordt gecreëerd. Zoals wij soms evangeliseren met een film over het leven van Christus, gaan er ook moslimactivisten rond met films. Ik kwam eens in een moslimdorp waar net een moslimfilm was vertoond. Mijn contact in dat dorp vertelde me erover. Ik merkte iets van agres­sie achter zijn gebruikelijke vriendschappelijke houding. Het bleek een film over de kruistochten te zijn. ‘Verschrikkelijk wat moslims onder christenen te lijden hebben gehad’, was zijn reactie. De kracht van de islamitische ‘filmevangelisatie’ ligt blijkbaar niet in het uitdragen van de eigen boodschap, maar in het scheppen van een vijandsbeeld over anders­denkenden. Geen wonder dat er in deze landen een voedingsbodem ontstaat voor extremisme en geweld. Ook in de politiek begint die spanning tussen de islam en het christendom openbaar te worden. In de aanloop naar de verkiezingen van vorig jaar werd er openlijk gesproken over een machtsstrijd tussen is­

lamitische en ‘christelijke’ partijleiders. Christelijk is hier een heel breed begrip, omdat het in de meeste gevallen om pure animisten ging. Maar alles wat geen islam is, wordt hier door hen onder de noemer ‘christelijk’ geplaatst en dat doet de vooroordelen alleen maar toenemen.Deze strategie van misleidende beeldvorming maakt de moslimmassa’s klaar voor een uitbarsting van geweld. Er zijn hier en daar al kleine incidenten geweest; niet tussen moslims en christenen, maar tussen moslims en animisten.Tegelijk constateer ik dat sommigen christenen de risico’s onnodig oproepen. Een extreem­charis­matische prediker valt regelmatig op beledigende manier de islam aan in zijn radiopreken. Dat heeft al een keer bijna tot geweld tegen christenen geleid. Zulke radiopreken gaan direct in tegen het evange­lie dat leert dat we altijd bereid moeten zijn om ver­antwoording af te leggen van de hoop die in ons is, maar in een geest van zachtmoedigheid en respect (1 Pet. 3:15).

Groeiende spanningDoor het huidige internationale klimaat van extre­mistisch moslimgeweld is er weinig nodig om de bom te laten barsten. In een land als Guinee­Bissau, waar ongeveer de helft van de bevolking moslim is en de andere helft de islam als een bedreiging ervaart, voel je de onderhuidse spanning groeien.

De nadruk op power kweekt een gevoel van triomfalisme

Er wordt door velen gezegd dat er een gerichte strategie van moslimzijde is om immigratie van moslims uit omringende landen te aan te moedigen om een moslimmeerderheid in dit land te creëren. Of dit echt waar is, weet ik niet, maar die immi­gratie is inderdaad erg groot en dat is op z’n minst

21column Gerry Velema de oogst maart 2015

opmerkelijk, omdat Guinee­Bissau het meest arme en achtergebleven land van de regio is. Het veroor­zaakt grote veranderingen in de samenleving. Ex­moslim gemeenteleiders waarschuwen ons met eni­ge regelmaat voor de intentie van moslimzijde om hier aan de macht te komen. Gezien de verhoudin­gen zal dat niet zonder spanningen en tegenstand gebeuren. Ik denk dat het een kwestie van tijd is tot we ook hier te maken krijgen met moslimgeweld. Maar het meest verontrustende is dat de gemeente in dit land absoluut onvoorbereid is op zo’n situatie. De fenomenale gemeentegroei en de nadruk op po-wer hebben een gevoel van triomfalisme gekweekt bij veel gelovigen; dat een verhardende uitwerking heeft en hen strijdbaar maakt, maar dan in een verkeerde zin. Het bewerkt bij velen eerder een ze­kere agressie in hun houding dan de bereidheid om te lijden voor de naam van Christus en daarin Zijn voorbeeld te volgen, zoals Zijn Woord ons oproept te doen: om haat met liefde te bestrijden.

Hebben we olie in onze lampen als het zo ver is?

Een zuster hoorde eens in een preek de woorden van Jezus: ‘Slaat iemand u op de wang, keer hem ook de andere zijde toe.’ Haar reactie was: ‘Wat een onzin; dat zal ik nooit doen!’ Wellicht is zij niet representa­tief voor het merendeel van de gelovigen in dit land, maar al neemt slechts een minderheid deze houding aan, dan hebben we nog een probleem. Het laat zien wat er ontbreekt in het onderwijs in de kerken.

De liefde van ChristusDe gemeente van Christus is geroepen om te lijden. Het Nieuwe Testament spreekt daar heel veel over. Want juist door dat lijden kan de liefde van Christus geopenbaard worden. We gaan een tijd van lijden tegemoet hier in Afrika, maar ook in het Westen. We hebben te lang op onze lauweren kunnen rusten om nog te weten wat dat betekent. Hebben we olie in onze lampen als het zover is? Wat doen we voor onze medegelovigen die nu al ernstig lijden, in Nigeria, in Niger, in het Midden­Oosten, in Pakistan, in Iran en in zoveel landen waar de gesel van de islam heerst of terroriseert? Kunnen zij rekenen op ons gebed en onze steun? We moeten de gedachte uit ons hoofd zetten dat het ver weg is. Het is al heel dichtbij gekomen, qua tijd, maar ook geografisch. Europa is geestelijk failliet en onze regeringen hebben er geen ander antwoord op dan ontkenning. Het komt er op aan dat christenen laten zien dat ze wel een antwoord hebben: het kruis en de liefde van Christus. Voor de seculiere Europeaan een absolute dwaasheid, voor de moslim een onacceptabele aan­stoot die ze zo nodig met geweld bestrijden, maar voor hen die door Gods genade de waarheid mogen herkennen, de bron van eeuwig heil. We moeten het ware karakter van de islam eerlijk onder ogen durven zien; niet om de moslim te haten, maar juist om hen radicaal lief te hebben en hen Christus te brengen.

Hans Frinsel

Zendeling in Guinee­Bissau

Hef je hoofd omhoog!

Hoe eer je je aardse ouders? We zitten met wat familie bij elkaar te brainstormen. Het zijn waar­devolle momenten, omdat ik ook hoor hoe anderen in het leven staan. Verschil in visie, verschil in levenshouding – dat nodigt mij al­tijd uit tot verdieping van mijn ei­gen denken. Er wordt gezegd: kin op de borst, het hoofd buigen voor de ouders. Die houding bewijst hen eer en laat jou gericht zijn op je buik, waarin jij je kind draagt. Luister naar dat kind, terwijl je je ouders eer bewijst. Ik luisterde naar deze redenering en probeer­de mee te denken: kin op de borst, buig je hoofd voor mensen… Buig je hoofd. Wanneer buig ik mijn hoofd? Als ik verdrietig ben, soms ook als ik bid, of als ik ver­

legen ben. Maar buig je je hoofd voor je ouders? Ik ben helemaal niet zo opgevoed, realiseerde ik me. Meteen kwam een lied in me op: ‘Hef je hoofd omhoog, want de Koning komt.’ Deze Koning, mijn Hemelse Ouder, is de bron van alle generaties die er bestaan. En Hij moedigt ons aan om ons hoofd op te heffen, verlangend naar Hem uit te zien.

EerbiedEerbied is belangrijk, respect voor ouders is belangrijk, maar of gebogen hoofden hen nu eren? En is het doel hiervan nu ouders eer bewijzen of het gericht zijn op jezelf?Al luisterend proef ik een belang-rijke nuance. Er is verschil of je

mensen leert: kin op de borst, buig je hoofd, of dat je hen leert: heb vertrouwen in de liefde van je Vader, hef daarom vrijmoedig je hoofd op, verlangend, open, maar ook kwetsbaar. Dat is juist het bewijs van kinderlijke ontvanke-lijkheid, dat Hem, onze Hemelse Ouder, zo intens eer bewijst. Hij is ons voorbeeld. Laat dit motive-rend genoeg zijn om hier op aarde op een vergelijkbare, liefdevolle wijze anderen eer te geven: aan zowel ouder als kind!

gerry VeleMa

Schrijfster die elke vrijdag op www.be­

moedigingssite.nl een videoboodschap

deelt om christenen te bemoedigen.

22

Sociale media zijn niet zomaar tools waar je goede en verkeerde dingen mee kunt doen. Sociale

media vormen een eigen werkelijkheid, met eigen wetten. Wat kunnen we daar als gelovigen

mee?

Sociale media: een eigen wereld

Sociale media laten de wereld zien door een filter van status en coolheid.

Ik weet nog goed dat het voor het eerst gebeurde. Kerstavond, in de sneeuw, vier jaar geleden. We waren buiten, met een groep mensen van onze kerk, om warme chocomel uit te delen in het park. Tijdens het opruimen had ik nog niets door, maar toen ik naar huis ging, miste ik iets. Bijna iedereen was weg, opeens! Ik begreep er niets van. ‘s Avonds kwam de aap uit de mouw: ‘We hebben een gewel­dig kerstconcert bezocht, een verrassingsoptreden, waar was je?’ Er daagde me in de verste verte niets. ‘Maar iedereen wist het! We hebben iedereen uitge­nodigd! Via Facebook!’Ik had geen Facebook en wist van niks. Iedereen had een geweldig concert gehad, alleen ik hoorde niet bij ‘iedereen’. Net zo min als de zieke buur­vrouw trouwens en de Marokkaanse man die mee had geholpen bij het inschenken van de chocomel.Sociale media zijn meer dan een leuke tool, ont­

dekte ik toen. Sociale media vormen werkelijk een ontmoetingsruimte, een domein, waar een deel van de maatschappelijke communicatie naartoe is ver­plaatst. Een ruimte die effect heeft op de relaties en de verhoudingen in de tastbare wereld. Daarom is het zo belangrijk om te zien hoe we daar als christe­nen mee om kunnen gaan.

VergelijkenMensen zijn vergelijkende wezens. Het begint al met het kind dat precies het gele puzzelstukje wil dat zijn vriendje ook heeft. Maar grote mensen heb­ben dat ook. Ze willen de auto die de buurman heeft en als hun collega naar Thailand op vakantie gaat, willen zij ook zoiets. Wij mensen vergelijken onszelf altijd met elkaar.Sociale media maken dat nog veel sterker. Door sociale media komen we nog veel dichter bij elkaar.

de oogst maart 2015 Thema Frank Mulder

23

We kunnen communiceren en vergelijken met heel veel mensen tegelijk. Ik zie steeds meer gevatte opmerkingen die ik niet kan maken, steeds meer interessante artikelen waar ik geen tijd voor heb en steeds meer foto’s van landen waar ik nooit zal komen. Ik word deelgenoot van veel meer coole dingen dan ik ooit in mijn leven zal kunnen persen. En zelfs al heb ik – heel creatief – bedacht dat ik zelf superoriginele enveloppen kan maken van gebruikt behang, dan blijkt het al op Pinterest te staan en geliked door een half miljoen mensen. Het gras van de buren was altijd al groener. Maar nu heb je met een muisklik toegang tot het gras van alle buren, die ook nog eens alleen het groenste stukje laten zien. Mijn gras steekt er steeds kariger bij af.

Ik had geen Facebook en wist van niks

Een medium is niet neutraal, bedoelde mediagoeroe Marshall McLuhan al met zijn zin ‘the medium is the message’. Ieder communicatiemiddel heeft z’n eigen reductionisme en kleurt de inhoud. Sociale media ook. Die laten de wereld zien door een filter van sta­tus en coolheid. Zo is het namelijk ontworpen door Zuckerberg en consorten op Harvard: om meisjes te beoordelen. Het is gemaakt als coolheidsindex, om te showen hoe cultureel interessant je bent en hoe veel vrienden je hebt. Liken en geliked worden, daar gaat het om. Deze like­gemeenschap is een krachtig middel om ons onzekere zelf op een over­dreven manier te presenteren.

Tijd en aandachtTerwijl ik dit verhaal zit te typen, in een cafeetje in de stad, zie ik naast me een echtpaar zitten. Ze kijken allebei op hun telefoon. Hij zit volgens mij te whatsappen, zij zit Candy Crush te spelen, of iets met bliepjes in elk geval. Er lijkt niet al te veel contact te zijn tussen beiden. Ze zijn allebei in een andere ruimte.

Sociale media vormen werkelijk een ontmoetingsruimte

Ik geloof niet dat bepaalde ruimtes in zichzelf ‘slecht’ zijn. Ook virtuele ruimtes niet. Maar ik weet wel: wat je aandacht geeft, groeit. Als je aandacht geeft aan je online populariteit, wordt dat belangrijker voor je. Als je aandacht geeft aan online vrienden, worden die relatief belangrijker voor je. Alleen al vanwege de tijd die het kost om ze te onderhouden. En dan gebeuren zulke dingen als in mijn inleiding: de tastbare contacten om je heen worden minder belangrijk. Maar die tastbare relaties, dat is wel waar Gods Koninkrijk zich in laat zien. Het zijn vaak de mensen die we mis­schien minder leuk vinden, maar waar we wel toe geroepen zijn. Nogmaals, het hoeft niet te gebeu­ren, maar het risico is groot.

MachtenIk noemde eerder de like­gemeenschap, maar daaromheen is ook nog eens een like­economie ontstaan. Google en Facebook hebben meer ken­nis over sociale verbanden dan één instantie ooit gehad heeft. Dat kan te gelde gemaakt worden. Niet alleen de vriendenlijst, maar al je mails en up­dates en likes worden bijgehouden en gebruikt om advertentie­inkomsten mee te werven. Zelfs als je geen account hebt en alleen maar op een site komt waar een like­button op te zien is, wordt je getrackt omdat je het plaatje inlaadt. Zelfs de tekst die je intypt op Facebook en vervolgens toch weer wist, wordt opgeslagen.Facebook deed onlangs een proef. Het platform gaf een grote groep gebruikers, zonder dat ze dat wisten, alleen negatieve updates van vrienden. Een andere groep zag alleen de positieve updates. Aan het eind van de dag, kon Facebook meten, was de eerste groep beduidend pessimistischer in zijn updates dan de tweede groep.

Facebook is gemaakt om meisjes te beoordelen

Dit heeft enorme gevolgen voor de machtsverhou­dingen in onze wereld. Er zijn bedrijven ontstaan die meer van ons weten dan onze beste vrienden en permanent weten waar we zijn. De gevolgen daar­van zijn soms heel subtiel. Deze machten onderwer­pen een steeds groter deel van ons leven aan het commerciële belang. In steeds meer relaties komt nuttigheid centraal te staan in plaats van de liefde. Kijk maar eens naar de updates van mensen die je kent: hoeveel mensen gebruiken sociale media niet voor zelfpromotie? Ik moet eerlijk zeggen dat dit ook voor mij een grote verleiding zou zijn. Het is voor mij een van de redenen om niet aan Facebook te doen.Soms zijn de gevolgen wél dramatisch. Denk aan al die Afghanen die worden gedood door Amerikaanse drones, met behulp van de gps van hun mobiele telefoon. Zonder proces werd bepaald dat het hier om terroristen ging, al blijkt het achteraf soms een vergissing. We zijn machten aan het creëren die enorm zijn, waar heel moeilijk een tegenwicht aan te geven is en die hele massa’s met zich mee kun­nen slepen. Laten we alsjeblieft stoppen met het roekeloos vertrouwen en spekken van de machten van deze wereld, die denken dat ze als God kunnen zijn.

Wat te doen?Ik denk dat wij als christenen kritisch moeten leven ten opzichte van de middelen die we kiezen. Onze maatschappij zegt: verzamel middelen, dan kun je daar goede dingen mee doen. Het gekke is: hoe meer middelen we verzamelen, hoe minder we weten wat het goede is. Middelen zetten een dyna­miek in gang en worden een doel op zich. Voor ons persoonlijk, of voor ons als samenleving.Jezus zei: ‘Wat heb je eraan als je de hele wereld

Thema Frank Mulder de oogst maart 2015

24

wint, maar schade lijdt aan je ziel?’ In een wereld waarin iedereen mee kakelt om aandacht, interes­sante links, ideeën, gevatte updates, contact, kun je proberen boven het rumoer uit te komen door mee te doen. Voor je ziel zorgen wordt alleen steeds moeilijker.Wat dat betreft zijn sociale media, en je status in die wereld, vergelijkbaar met geld. Het is een mid­del waar je goeie dingen mee kunt doen en slechte, maar waar wel eentje die een eigen dynamiek in gang kan zetten en onze agenda kan gaan bepalen. Niet voor niets zegt Jezus: ‘Verzamel geen schatten op aarde, want waar je schat is, daar zal ook je hart zijn’. Je invloed op sociale media is ook een soort schat, een asset in de netwerksamenleving.

Wat je aandacht geeft, groeit

‘Verzamel geen middelen op aarde.’ Dat kan op allerlei manieren. Ikzelf heb het liefst geen smart­phone en geen accounts op sociale media, omdat ik merk dat ik minder goed kan nadenken en rust vin­den als ik me blootstel aan al die sociale prikkels. Andere keuzes zijn natuurlijk ook mogelijk. Besef in elk geval dat media sterke krachten zijn, die je blik kunnen vertroebelen en relaties beïnvloeden. Er zitten machten achter die geld willen verdienen en je hart willen winnen. Laten wij ons oog op Gods Koninkrijk richten en op de mensen om ons heen, zet alle schermen uit die dat uitzicht belemmeren.

Frank Mulder

Journalist. Eind mei verschijnt bij Uitgeverij Kok zijn nieuwe

boek ‘De geluksmachine’. Daarin onderzoekt hij hoe we kun­

nen zoeken naar vrijheid in een wereld die steeds meer voort­

gedreven wordt door media en techniek.

TiPs Voor de oMgang MeT sociale Media

• Zoek niet naar roem, ook niet online. Als je een bekend per-soon hebt gesproken of iets nobels hebt gedaan, hoef je daar niet over te tweeten.

• Probeer de enorme hoeveelheid afleiding en ruis in onze we-reld niet groter te maken door alles te delen wat er in je hoofd opkomt. Communiceer wat ertoe doet, zodat je anderen niet belet om stil te worden voor God.

• Leer hoe je veilig kunt internetten, en installeer plugins in je browser om te zorgen dat bedrijven niet alles over je te weten komen. Zie www.bof.nl voor tips.

• Vergeet nooit dat je echte vriendschap en liefde moet verove-ren in de tastbare werkelijkheid, niet in de virtuele.

• Vast op gezette periodes, in de veertigdagentijd bijvoorbeeld.• Zet middelen nooit op een troon. Zie ze nuchter als dingen, die

je soms kunt gebruiken en soms kunt uitzetten. Geef je telefoon eens aan iemand anders. Delete je account eens. Dat is niet erg, er is leven na de dood.

• Geef mensen onverdeelde aandacht en schakel alle media uit als je met mensen praat of als je bij je kinderen bent. In de wereld om je heen begint het Koninkrijk van God.

Vergeet nooit dat je echte vriendschap moet veroveren in de tastbare werkelijkheid.

de oogst maart 2015 Thema Frank Mulder

25Dichtbij Redactie De Oogst maart 2015

Henk van Rhee overleden

De Shelter City heeft de jaarlijkse Hoscar Award ontvangen van de website Hostel-world.com in de categorie ‘Most popular hostel in Amsterdam’. De Shelter City is een van de twee christelijke youth hostels van Tot Heil des Volks in Amsterdam en ligt vlakbij de Nieuwmarkt.

De Shelter City kreeg op Hostelworld.com (de grootste boekingssite ter wereld voor youth hostels) een beoordeling van 85 procent, wat de hoogste beoordeling van youth hostels in Amsterdam was op basis van boekingen en reviews. Gasten waarderen bij de Shelter vooral de staff, de locatie en de atmosphere, zo blijkt uit de reviews op Hostelworld.com. Een greep uit de vele reacties, vertaald uit het Engels: ‘Een heel schoon en rustig hostel. Het personeel is behulpzaam en vriendelijk. In het hostel is een leuk, gezel-lig café waar ze gratis ontbijt serveren van prima kwaliteit. Je hoeft je ook geen zorgen te maken over dronken lui, omdat het hostel wordt gerund door geestelijke mensen die een goede sfeer creëren, met aandacht voor een gezonde geest en een gezond lichaam.’ ‘I love the Shelter! Ieder-een is zo aardig en het ontbijt is heerlijk!’ Jacob Kops, manager van de Shelter City, merkt dat de Hoscar Award een positieve invloed heeft op het aantal bezoekers. ‘Momenteel zit het stampvol hier. Sowieso merkten we dat het aantal gasten weer toeneemt, ook bij andere hostels zie je die trend, maar door de Hoscar Award gaat het bij de Shelter City nu nog harder. We zijn erg dankbaar voor de prijs. We hebben geen commercieel doel met De Shelter. Meer bezoekers betekent voor ons vooral meer kansen om over het Evangelie te vertellen.’

Hoscar aWard sHelTer ciTy

De Wandelende Tak verlegt de grenzen! Geef u nu op voor een zomerfietstocht naar Ouderkerk aan de Amstel op woens-dag 8 juli. Tussen Amsterdam en Ouderkerk aan de Amstel slingert de Amstel. Het was een van de favoriete plekken van de schilder Rembrandt. De gouden eeuw komt tot leven in de prachtige buitenplaatsen. Na korte tijd fietsen vanaf het Centraal

Station kom je midden in de stilte en het groen. In Ouderkerk aan de Amstel ligt de grootste Portugees-Joodse begraaf-plaats van Nederland. Na een boeiende rondleiding door een vrijwilliger van de begraafplaats, fietsen we langs de andere oever van de Amstel weer terug. Voor meer informatie en boekingen (tot acht personen) zie de website: www.ontmoetamsterdamanders.nl

FieTsTocHT aMsTerdaM-ouderkerk

Vrijdag 20 februari bereikte ons het droevige bericht dat onze oud-directeur Henk van Rhee (62) is overleden. Henk is ruim zes jaar (2007-2014) als algemeen directeur verbonden geweest aan Tot Heil des Volks. In deze periode hebben we Henk leren kennen als een betrokken collega die veel heeft bete-kend voor het werk van Tot Heil des Volks in al haar geledingen.

Onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw, kin-deren, kleinkinderen, moeder, verdere familie en vrienden. Wij bidden hen Gods troost en kracht toe in deze moeilijke tijd.We mogen ons laten troosten door deze woorden van Jezus: ‘Ik ben de opstanding en het leven. Wie in Mij gelooft zal leven, ook wanneer hij sterft, en ieder die leeft en in Mij gelooft zal nooit sterven.’( Johannes 11:25-26)

Jongeren uit de baptistengemeente van Vroomshoop staken de afgelopen twee jaar geregeld hun handen uit de mouwen bij diverse projecten in Amsterdam. Ze maakten kennis met projecten van Jeugd met een Opdracht en Tot Heil des Volks. Predikant Jaap van der Zeeuw, drijvende kracht achter het project ‘Handen uit de

Handen uiT de MouWen in brussel

mouwen’ en initiatiefnemer van Waypoint Twenterand, organiseert nu met de jon-geren een dergelijke week in de Belgische hoofdstad. Inmiddels heeft hij ook jongeren uit zijn eerste gemeente in Scheveningen enthousiast gekregen om in Amsterdam aan de slag te gaan!

26 De Oogst maart 2015 Interview Sjoerd Wielenga

Of mama thuis is. Die vraag wordt weleens gesteld als de telefoon gaat in huize Hubach. Sommige Tarwewijkbewoners zien Elsbeth als een moeder en in de Antilliaanse en Afrikaanse cultuur is een vrouw ‘mama’ noemen een teken van respect. Het geeft maar aan hoe Elsbeth en Cor bekend staan in de wijk waar ze nu tien jaar wonen en waar ze sa­men met bewoners, bezoekers en medewerkers één familie willen vormen. Elsbeth is een soort moeder overste van de Tarwewijk. Liefdevol. Streng als het moet. Cor is de zakelijke man op de achtergrond. Noemt zichzelf ‘projectmanager’, maar is feitelijk directeur van een organisatie met dertien betaalde krachten en ruim tweehonderd vrijwilligers.Met een kan koffie binnen handbereik, vertel­len ze in de zithoek van de House of Hope­locatie Katendrecht bevlogen over de afgelopen tien jaar. Hoe ze in het Groningse Haren woonden en vanuit

Rotterdam benaderd werden om iets te betekenen voor de Tarwewijk, een van de slechtste wijken in Rotterdam. ‘Dat was wel het laatste waar we aan gedacht hadden’, zegt Elsbeth. Ja, ze waren in Groningen al jaren als vrijwilliger actief bij asielzoe­kerscentra (azc’s). ’s Zomers organiseerden ze mul­ticulturele kampen met asielzoekers, vluchtelingen en Nederlanders. Cor: ‘Dat waren mooie vakanties waar verschillende culturen samenleefden. We leer­den veel van de vaak traumatische levensverhalen van vluchtelingen.’Allemaal prachtig, maar toch bevredigde het niet helemaal. Het samenleven met anderen bleef op afstand. Elsbeth: ‘Vanuit Haren moesten we met de auto naar het azc. Bovendien wilden we onze kerke­lijke gemeente betrekken bij ons vrijwilligerswerk, maar dat kwam niet goed van de grond. Onze wens was: elke dag als gezin ons leven delen met anderen en niet alleen tijdens de vakanties of bezoekuren. We wilden meer.’

Grauwe straten De grote vraag was: wat dan wel? Na veel na­denken, praten en zoeken werden ze benaderd door de International Christian Fellowship, een Rotterdamse Christelijke Gereformeerde Kerk die bij de vakantiekampen betrokken was. Of ze leiding wilden geven aan een vrijwilligersproject in het so­ciaal zwakke Rotterdam­Zuid. Voor Elsbeth was de stad van haar middelbare school – ze groeide op in de Hoekse Waard – eigenlijk een gepasseerd stati­on. En Cor droomde stilletjes van een mooi huis met buitenruimte middenin de polder. Toch wilden ze onderzoeken of dit de weg was die God hen wees. ‘Toen we vanuit het rustige Haren met de auto Rotterdam binnenreden, kwam de hectiek en de hoeveelheid huizen op ons af’, blikt Elsbeth terug. ‘Ik dacht: hier heb ik geen zin in.’ Cor: ‘We zagen drukke, grote, grauwe straten met portiekwoningen en weinig groen waar mensen elkaar voorbijliepen zonder elkaar te zien.’

Ze vertrokken vanuit Groningen naar Rotterdam om een huiskamergemeenschap te stichten ‘op

Zuid’. Wat drijft hen? En hoe kijken ze terug op de afgelopen tien jaar? In gesprek met de oprich-

ters van stichting House of Hope: Elsbeth en Cor Hubach. Elsbeth: ‘Ik kwam zelf ook tot bloei.’

In Rotterdam-Zuid zijn we pas echt gaan leven

Elsbeth (1970) groeide op in Nieuw-Beijerland, maar ging op Zuid naar de middelbare school. ‘Na schooltijd ging ik direct weer naar huis. De stad was voor mij onveilig en crimineel.’ Ze stu-deerde aan de Pabo in Gouda en werd onderwijzeres op een nieuw te starten basisschool in Groningen. ‘Dat pionieren heeft me altijd al aangetrokken.’

Cor (1965) werd geboren als een schipperszoon uit Kampen. Hij woonde jaren op Schokkerhaven, vlakbij het voormalige eiland Schokland in de Noord-Oostpolder. ‘Ik heb dus altijd wat met water gehad. Nu woon ik vlakbij de Maas.’ Cor studeerde Cultuurtechniek in Velp. Naast zijn werk voor House of Hope werkt hij tweeënhalve dag per week als projectmanager bij Royal HaskoningDHV. Elsbeth en Cor hebben drie kinderen: Lydian (1995), Bernt (1997) en Amyke (2000).

27Interview Sjoerd Wielenga De Oogst maart 2015

Maar hoe vaker ze op bezoek kwamen en hoe meer mensen ze spraken, hoe enthousiaster ze werden. Elsbeth, stralend: ‘Die ontmoetingen waren ver­rijkend en inspirerend. Dat gaf kleur aan de grauw­heid van de stad.’ Het gezin besloot de stap te wagen en in de zomer van 2004 verhuisde het gezin van Haren naar Rotterdam.

Kop koffieDaar ging een nieuwe wereld voor hen open. Ze ontmoetten mensen in nood: eenzaamheid, grote schulden, armoede, verslaving aan drugs, alcohol of gokken. Mensen die ziek thuis zitten en waar niemand zich om bekommert, probeert Elsbeth al snel met andere buurtbewoners in contact te bren­gen. En in de House of Hope­huiskamer, die al snel geopend wordt, is iedereen welkom voor een kop koffie, een luisterend oor of een maaltijd.Elsbeth: ‘Na de maaltijd boden mensen zich aan als vrijwilliger. En als mensen elkaar buiten House of Hope ontmoeten, transformeert de wijk.’Want daar is het Cor en Elsbeth allemaal om te doen. House of Hope kan de problemen in de wijk niet oplossen, maar wat zou het mooi zijn als de familiaire sfeer die binnen heerst, buiten in de straten wordt voortgezet. Zo wil House of Hope een omgeving creëren waarin problemen minder snel ontstaan en waarin de zorg voor elkaar weer de normaalste zaak van de wereld wordt. Herstel van het gewone, normale leven dus. Dat betekent present zijn in de wijk; dat is een zaak van de lange adem. De grote droom, vertellen Elsbeth en Cor, is ‘het nieuwe Rotterdam’, een stad waar Gods vrede heerst. Maar, geven ze lachend toe, de hele stad veranderen is wel heel ambitieus. Elsbeth: ‘We zijn klein begonnen, door gewoon bij mensen op de kof­fie te gaan. Inmiddels hebben we drie locaties, heel

veel vrijwilligers, gediplomeerde krachten, tal van activiteiten en veel contacten in de wereld van over­heid, woningcorporaties en instanties.’

Hadden jullie dat ooit verwacht?Elsbeth: ‘Absoluut niet. Soms denk ik weleens: is dit echt waar?’Cor: ‘We gingen er vanuit dat het een vrijwilligers­project zou blijven. Ik ging een dag minder werken om er tijd voor vrij te maken, maar vanuit de wijk kwamen zoveel vragen dat we het werk moesten uitbreiden. Elsbeth en ik gingen deels in dienst. Dat was in 2004 volstrekt niet onze ambitie.’De vraag of House of Hope activiteiten wilde orga­niseren of zorgtaken op zich wilde nemen, kwamen bijvoorbeeld van kerken, woningcorporaties en overheidsorganisaties. Cor: ‘Ze zien onze bezieling en gedrevenheid. Kerken benaderen ons omdat ze vinden dat de kerk op deze manier present moet zijn in de samenleving. En de corporaties en de overheid zien dat wij met heel weinig betaalde menskracht doelgroepen bereiken die vaak moeilijk te bereiken zijn.’

Hoe komt het dat andere welzijnsorganisaties deze mensen minder bereiken?Cor: ‘Omdat er veel loketorganisaties zijn waar je een vraag kunt stellen en dan weer kunt gaan. Ze maken moeilijk verbinding met mensen uit andere culturen; de aanpak is zakelijker. Veel allochto­nen komen uit landen met een corrupte overheid, dus vertrouwen ze de Nederlandse instanties niet zomaar. Bovendien ontstaan er door de taalbarrière vaak veel misverstanden en haken mensen af. In House of Hope zoeken we nabijheid en zien we de beperkingen van cliënten als onze opdracht. We willen iemands naaste zijn, op gelijke hoogte komen

Elsbeth en Cor (links) met werkers van House of Hope foto’s annelies barendrecht

28 De Oogst maart 2015 Interview Sjoerd Wielenga

en op die manier een vertrouwensband opbouwen. Ook kunnen wij, dankzij de vele vrijwilligers, meer tijd aan mensen besteden waardoor de benadering niet zakelijk of financieel gedreven is.’Elsbeth: ‘Bij ons staat de menselijke relatie centraal. We zeggen: “Je bent van waarde, ik wil je ontmoe­ten en helpen.” We willen geduld met mensen heb­ben en mensen écht leren kennen.’

Klinkt mooi, maar is het gevaar niet dat de hulpver-lening te soft en weinig professioneel wordt?Elsbeth: ‘We wilden vanaf het begin een organisa­tie zijn die kwaliteit levert. Daarom werken we met gediplomeerde maatschappelijk werkers. Ze krijgen te maken met complexe levensverhalen en dan kun je niet zomaar wat aanrommelen.’Cor: ‘Ook schrijven we ieder jaar een transparant jaarverslag. Dat is belangrijk in het contact met overheid, fondsen en andere instanties. Tien jaar geleden zagen ze ons, veel meer dan nu, toch vooral als het zoveelste clubje dat iets goeds wilde doen in de Tarwewijk. En dan ook nog eens christelijk.’

De angst voor verkapte evangelisatie onder het mom van hulpverlening is begrijpelijk.Elsbeth: ‘Ik wil naar de mensen in nood luisteren en hen helpen; dat doe ik vanuit mijn christen­zijn. We willen geïnspireerd door Gods liefde onze naaste onvoorwaardelijk helpen. Niemand wordt uitgezon­derd en niemand krijgt een voorkeursbehandeling!’Cor: ‘Iedereen is welkom: of je nu moslim, christen of niet­gelovig bent. We helpen mensen niet pas als ze eerst naar een Bijbelverhaal luisteren. Dat is geen onvoorwaardelijke liefde! We willen de hulp­vraag van de wijkbewoner heel serieus nemen. Het kan steun geven om iemand met een Bijbelvers te bemoedigen; maar het zou onethisch zijn als we daardoor de hulpvraag niet serieus horen, waardoor iemand de volgende dag zijn huis uit wordt gezet. Dan doe je toch echt iets verkeerd.’

Toch is er een aparte afdeling House of Life, die pastoraal-christelijke hulp geeft.Cor: ‘Het is heel bewust een aparte activiteit. Zo willen we transparant zijn. Als mensen diep in de problemen zitten, komen er vragen: waarom over­komt me dit? Is God boos op me? Hoe kan ik mijn dochter vergeven? House of Life voorziet dus in een

behoefte als extra dienstverlening in de wijk.’Elsbeth: ‘Mensen die naast psychosociale en prak­tische hulp behoefte hebben om door te praten over zulke vragen, kunnen op vrijwillige basis op woens­dag en vrijdag terecht voor gesprek, Bijbelstudie en gebed. Maar het is dus geen must.’

Boterhammen smerenNaast eenzaamheid is armoede een van de grootste problemen waar mensen in de wijk mee kampen. De maatschappelijk werkers proberen het leven van mensen met schulden weer op de rit te krijgen. Cor: ‘Ze besteden veel tijd aan het gevecht met instanties als UWV, Belastingdienst en de Sociale Dienst. Veel mensen kunnen dat gevecht niet aan. Tegelijkertijd werken ze aan preventie: hoe kun je schulden voorkomen?’Na een hulpverleningsgesprek komt het voor dat er een paar boterhammen worden gesmeerd als blijkt dat iemand nog niet gegeten heeft. ‘Zo geef je de leefgemeenschap heel praktisch vorm’, zegt Cor. ‘Herstel begint bij het gevoel: hé, er staat iemand naast me. Ik moet niet alleen een formulier invul­len, maar ik ervaar dat iemand me écht wil helpen.’Elsbeth vult aan: ‘Naast praktische hulp, willen we doordringen naar de laag eronder. Hoe komt het dat het zover gekomen is? Hoe komt het dat iemand bijvoorbeeld vaak agressief is? Kun je ook anders reageren? Roddel accepteren we evenmin. Dat doe je niet in een familie! Soms ben je bezig met opvoeden. Maar voor ons is dat het herstel van het gewone leven.’Elsbeth en Cor geloven dat een stapje extra lopen de kracht is van House of Hope. Soms is Elsbeth weleens laat thuis, vertelt Cor. ‘Maar dan heeft ze wel een huisuitzetting weten te voorkomen.’ Het is niet altijd makkelijk: Elsbeth werd eens telefo­nisch bedreigd of krijgt telefoontjes van mensen die zelfmoord willen plegen. Of er wordt ‘s avonds aangebeld: iemand vraagt om een kaars of om wat eten, want het geld is op en de stroom is afgesloten. Cor en Elsbeth geven wat ze in huis hebben, maar weten ook dat ze niet alle lasten op hun schouders kunnen nemen. Ze doen wat ze kunnen en geloven dat God het leven van de wijkbewoners zal leiden.Elsbeth: ‘Als ik terugkijk op de afgelopen tien jaar krijg ik een wauw­gevoel! Dit had ik nooit bedacht; mensen komen tot bloei en voelen zich gewaar­deerd. Ik kwam zelf ook tot bloei; zie mezelf dingen doen waarvan ik niet wist dat ik het kon en voel me geaccepteerd.’Cor: ‘Voor ons ligt de diepste bevrediging niet in veel geld verdienen en mooie vakanties, maar in het door kunnen geven van de zegeningen die we van God hebben ontvangen. Door te delen ontvang je ook heel veel en wordt ook je eigen leven ver­rijkt en getransformeerd. Als we nu in een blank plattelandsdorp komen, voelen we ons een beetje wezensvreemd. Het rauwe Rotterdam­Zuid is onze wereld geworden. Ik heb het gevoel dat ik in Rotterdam pas echt ben gaan leven.’

House oF HoPe

House of Hope is een christelijk sociaal project in drie wijken in Rotterdam Zuid: Tarwewijk, Katendrecht en Beverwaard. House of Hope wil dichtbij mensen komen: ‘Door onze contacten in de wijk proeven we vaak een stuk nood, pijn, zorg en eenzaam-heid. We proberen dan praktisch te helpen, een luisterend oor te bieden en we helpen de weg te vinden. Zo willen we het leven verlichten. Versterken. Bemoedigen. Hoop geven. Uitzicht bieden.’ Voor meer info zie www.houseofhope.nl.

29Open Doors de oogst maart 2015

En ook al zit de winkel in een kelder met weinig verlichting, hier schijnt het licht van Jezus Christus. Hier delen de mede­werkers dagelijks hoop, geloof en liefde, net als vreugde en enthousiasme.‘Het is heel moeilijk voor chris­tenen om werk te vinden in ons land’, zegt Amirjan. ‘We hopen dat deze plek een voorbeeld voor anderen kan zijn, zodat zij ook projecten opstarten en werk­plaatsen voor andere christenen realiseren.’ Met een microkrediet kunnen christenen in Centraal-Azië een eigen onderneming beginnen om hun gezin te onderhouden. Dit helpt voorkomen dat chris-tenen om economische redenen uit de regio wegtrekken en geeft een steviger basis aan de lokale kerk.

oPen doors

Organisatie die wereldwijd opkomt

voor vervolgde christenen.

cenTraal-azië

In Centraal-Azië liggen landen als Kazach-stan, Oezbekistan, Turkmenistan en Tadzjikistan. Deze landen maakten deel uit van de Sovjet-Unie, totdat deze in 1991 uiteenviel. De christelijke minderheid in dit enorme gebied heeft te maken met onderdrukking door een dictatoriale overheid en met vervolging door mos-limextremisme. Veel landen in Centraal-Azië staan op de Ranglijst Christenvervol-ging. Zie www.opendoors.nl/ranglijst.

Amirjan heeft weinig medege­lovigen in het gebied waar hij woont, geen geld en geen uitzicht op werk. Het Westen en Rusland trokken aan hem, dáár was het paradijs. Ondanks zijn opleiding informatica was Amirjan name­lijk niet in staat om zijn gezin te onderhouden. Hij behoorde tot de grote groep werklozen. ‘Ik dacht bij mezelf: in deze stad wil ik niet mijn leven slijten’, vertelt Amirjan. ‘Mijn tijd hier leek een lange, trage bladzijde in een boek, die ik zo snel mogelijk moest omslaan.’ God had echter een ander plan voor Amirjan en zijn gezin. Hij kwam in contact met Open Doors­medewerkers en zij verstrekten Amirjan een microkrediet. Nu kon hij eindelijk een reparatiewinkel voor computers en mobieltjes ope­nen. ‘Mijn droom kwam uit. Het is geweldig om een eigen bedrijf te leiden en te doen wat ik het liefste doe om mijn brood te verdienen. De winkel is niet heel winstge­vend, maar ik geloof dat God mij hier geplaatst heeft met een reden. Winst maken is niet het belangrijk­

ste doel. In mijn reparatiewinkel leer ik anderen computervaardig­heden. Ik heb nu bijvoorbeeld twee stagiairs. Zij zijn pastors uit andere delen van het land. Hier leren ze het vak en daarna keren ze terug naar hun eigen stad om hun kerk te leiden en… om vergelijkbare bedrijfjes te openen.’

Licht van ChristusAmirjans talent en slimheid enthousiasmeren zijn bezoekers. Hij laat graag zijn winkel zien.

Centraal-Azië: een regio die door de wereld vergeten lijkt te zijn. Dit gebied kennen we vooral

door de beroemde reis van Marco Polo langs wat later bekend kwam te staan als de zijderoute.

Het is ook de plek waar verarmde en vervolgde gelovigen leven. Een van hen is de 28-jarige

Amirjan.

Ommekeer voor Amirjan

De reparatiewinkel van Amirjan FOTO OPEN DOORS

30 De Oogst maart 2015 Israël Willem Glashouwer

Engel met eeuwig evangelie

Wanneer de Here Jezus spreekt over de ‘tekenen der tijden’ in Zijn rede over ‘de laatste dingen’ in Mattheüs 24 en 25 (en parallelle gedeelten in Marcus 13 en Lucas 21), dan somt Hij een groot aan­tal tekenen op. Daaruit blijkt dat er slecht weer op komst is voor de planeet aarde. Oorlogen, aardbe­vingen, besmettelijke ziekten, honger, vervolgingen, wetteloosheid, valse christussen en valse profeten, en ga zo maar door. Hij noemt ze (vs. 8): geboorte­weeën, pijnlijke krampen die elkaar steeds sneller opvolgen en steeds pijnlijker worden, totdat het tenslotte bijna niet meer uit te houden lijkt. Kan de planeet aarde dit nog wel uithouden? Loopt het niet uit op de grote vernietiging van alles en iedereen, door a(toom)­b(acteriologische)­c(hemische) wapens en misschien wel inslagen van asteroïde vanuit de ruimte? Maar net als bij geboorteweeën bij een

zwangere vrouw: het loopt tenslotte uit op de ge­boorte van het kind – en dan is de pijn snel vergeten en blijft er alleen grote blijdschap over. Het loopt tenslotte uit op de geboorte van het Koninkrijk van vrede en gerechtigheid wereldwijd.

Kan de planeet aarde dit nog wel uithouden?

Te midden van al deze onheilspellende tekenen noemt Hij twee positieve tekenen: de verkondiging van het Evangelie van het Koninkrijk in de gehele wereld tot een getuigenis voor alle volken (vs. 14) en het herstel van de vijgenboom (vs. 32). Iemand vertelde mij eens: ‘Ik was zendeling in een islamitische cultuur in Centraal­Azië. Maar soms kwam ik wel eens in dorpen waar ik al een aantal christenen aantrof. Dan vroeg ik wel eens: “Wie was hier de zendeling of de missionaris?” Soms zeiden ze: “Er was geen zendeling, maar we hebben geluisterd naar radiozenders en die vertelden ons in onze eigen taal over Jezus, en dat heeft ons leven radicaal veranderd.” Plotseling besef je: dit gebeurt in onze dagen! Voor het eerst in de geschiedenis gaat het Evangelie honderden uren per dag de we­reld rond. Ook daar waar zendelingen niet kunnen of mogen komen. In praktisch alle talen! Internet, radio, televisie, satellieten en welke moderne com­municatiemiddelen er ook maar zijn. Via de elektro­nische snelwegen gaat het de wereld rond, tot een getuigenis voor alle volkeren.

Het Evangelie gaat honderden uren per dag de wereld rond

En de vijgenboom – een beeld voor Israël – wordt hersteld. Het gebeurt al tientallen jaren voor onze ogen. We zien met eigen ogen Bijbelse profetieën in vervulling gaan! En dan zal het einde gekomen zijn, zegt de Here Jezus. Niet het einde van de wereld, maar het einde van deze fase van de wereldgeschie­denis. En begint de volgende fase: de komst van

En ik zag een andere engel vliegen in het midden des hemels en hij had een eeuwig evangelie,

om dat te verkondigen aan hen, die op de aarde gezeten zijn en aan alle volk en stam en taal en

natie; en hij zeide met luider stem: ‘Vreest God en geeft Hem eer, want de ure van zijn oordeel

is gekomen, en aanbidt Hem, die de hemel en de aarde en de zee en de waterbronnen gemaakt

heeft...’ (Openbaring 14:6-7)

31Israël Willem Glashouwer De Oogst maart 2015

het rijk van vrede en gerechtigheid wereldwijd, voor alle volkeren, zie Jesaja 2:2­4.

NegatiefIn het boek Openbaring verschijnt in hoofdstuk veertien de eerste van zes engelen – boodschappers die een boodschap van God brengen. Samen met Christus Zelf, die gezegd had: ‘Er zal geen uitstel, geen tijd meer zijn’ (Openbaring 10:6), vormen ze als zevental de boodschappers van de volkomenheid van het hemels oordeel dat over de wereld voltrok­ken gaat worden. De boodschap gaat uit naar ‘hen die op de aarde gezeten zijn’, die vastzitten aan de aarde, de afvallige, verharde, niet­wedergeboren mensheid die in het boek Openbaring achter de schone schijn van de ‘beesten’ aangaat.

We zien met eigen ogen profetieën in vervulling gaan

Hij brengt een eeuwig evangelie, en ‘evangelie’ betekent: blijde boodschap. Ja, een blijde bood­schap voor de vervolgden en verdrukten: de maat is vol! Gods oordeel breekt aan! Jullie verlossing is vlakbij! Echter, dit is aan de andere kant een eeuwig evan­gelie dat zo belangrijk is, dat alle mensen die nog op de aarde zijn overgebleven – wereldwijd – en die

niet God maar ‘het beest’ (Openbaring 13) de eer geven, het moeten horen. De engel vliegt in het midden van de hemel. Vanuit het midden van de hemel – via satellieten, of ra­dio­ of tv­zenders wier signalen zich door de lucht verplaatsen, ethergolven, en die door antennes en kabels overal ter wereld kunnen worden opgevan­gen? – klinkt zijn boodschap. Het is een boodschap die gericht wordt tegen (letterlijk vertaald) hen die op de aarde gezeten zijn. Hen wordt iets aangezegd. Daarom moet het woord ‘evangelie’ dat Johannes alleen hier gebruikt, iets anders worden opgevat. Het is namelijk geen blijde boodschap, maar de aan­kondiging van plagen en oordeel.Hoewel het woord ‘evangelie’ op 76 plaatsen in het Nieuwe Testament voorkomt in de betekenis van blijde boodschap – de boodschap van genade waarmee de getuigen van Jezus alle volken mogen bereiken – betekent het feit dat Johannes dit woord slechts eenmaal, alleen hier, gebruikt, dat het meer om een ‘overwinnaarsboodschap’ gaat, een procla­matie. De tijd van het Evangelie in paulinische zin is voorbij.

ProclamatieOpvallend is ook dat het lidwoord ontbreekt: ‘een’ evangelie, niet hét evangelie. Het gaat om een bijna oudtestamentische proclamatie, een boodschap van de hemel die de eindoverwinning van God en

De economie is gericht op een steeds hoger tempo produceren en consumeren. FOTO’S ARIE AMBACHTSHEER

32 De Oogst maart 2015 Israël Willem Glashouwer

Christus uitroept. Alle andere brallende uitspraken en afkondigingen verbleken erbij, want het is een eeuwige boodschap. De antichristelijke machthebbers en hun vazallen, de ‘zetelenden’, de machtigen onder de aardbewo­ners, maar vanzelfsprekend ook hun aanbidders en achternalopers, horen het. Het is nog een laatste aanmaning om zich te onderwerpen, een laatste waarschuwing.

Alle propaganda verbleekt bij deze dramatische aankondiging

In het Romeinse rijk en vooral in de keizercultus werd op indrukwekkende wijze van alles aan de bewonderende menigte bekend gemaakt, omge­roepen. Het aantreden als regeringsleider van de nieuwe keizer, de geboorte van een keizerlijke zoon, de aankondiging van zijn meerderjarigheid, overwinningen van de keizerlijke legioenen op het slagveld enzovoort. Maar alle leuzen en schijnwaarheden, reclametek­sten en zelfverheerlijkende mededelingen van de macht en alle propaganda verbleken bij deze drama­tische aankondiging. Bekering lijkt dan niet meer mogelijk. Voor ons geldt: nu nog wel!Wat is de inhoud van dit ‘eeuwig evangelie’, de proclamatie namens de Eeuwige voor iedereen die gekozen heeft voor deze wereld terwijl die nu reeds ‘bezig is te verdwijnen’, zoals Paulus zegt in 1 Corinthiërs 7:31? En dat zie je toch eigenlijk overal om je heen, dat deze wereld bezig is te verdwijnen?Diersoorten en plantensoorten sterven in een steeds sneller tempo uit. Grondstoffen beginnen op te raken en voor het midden van de 21e eeuw zijn de belangrijkste energievoorraden nagenoeg op.

Diersoorten en plantensoorten sterven in een steeds sneller tempo uit

De economie is gericht op groei: meer en meer, in een steeds hoger tempo produceren en consumeren. Van het regenwoud wordt per minuut een hec­tare gekapt, dat is per jaar een gebied zo groot als Oostenrijk. In dit tempo is er over vijftig jaar geen regenwoud meer. Denk ook aan klimaatverande­ring en afbraak van de ozonlaag, verzuring door de enorme uitstoot van zwaveldioxide (schoorstenen van huizen, centrales en fabrieken), stikstofdioxide (verkeer) en ammoniak (mest); verzuring van lucht, oppervlaktewater, bodem en grondwater en ga maar door. Intensieve veehouderij eist vermindering van de veestapel, maar of dat economisch haalbaar is?

Uitgebuit en vervuildDe wereldbevolking groeit explosief. Velen leven met een na­ons­de­zondvloed­gevoel. Pakken wat je pakken kunt, voordat de bom valt. Wetenschap,

techniek en mensen van goede wil slepen ons er wel doorheen, hopen velen tegen beter weten in. De aarde is uitgebuit, de schepping vervuild.Het lijkt op een ruimteschip waarvan de voedsel­voorraden beginnen op te raken, de in te ademen lucht bedompt raakt, de brandstof voor de levens­noodzakelijke motoren en bedrijfsmachines begint op te raken en de bemanning elkaar naar het leven staat om de laatste restjes te bemachtigen. God heeft de aarde ter bewoning geschapen. De mens mocht die schepping namens Hem beheren, bebouwen, beplanten, ontwikkelen en met respect ervoor zorgen; rentmeester zijn. De opstand van de mens tegen God bracht de dood in de wereld. Ook als ‘doodsprincipe’, als entropie, een neergaande lijn, en geen evolutie (een ontwikkeling omhoog) zoals velen graag zouden willen geloven, maar ‘devolutie’, een ontwikkeling in neergaande lijn. Een boodschap van het recht van de Schepper, Hem eren, vrezen, aanbidden, zal dus wel niet erg aan­slaan. Het evolutiedenken is overal oppermachtig doorgedrongen. God? Laat me niet lachen, zegt de eindtijdmens.

Het evolutiedenken is overal oppermachtig doorgedrongen

En dan klinkt de stem: ‘Vreest God en geeft Hem eer, gij zondig mensengeslacht, want de ure van zijn oordeel is gekomen. De grote Schepper aller dingen. Hij die hemel en aarde en al wat daarin is, geschapen heeft, gaat afrekening houden. Het grote oordeel over de mensheid is gekomen: Gewogen, geteld en te licht bevonden.’ Midden in het gedruis van een geweldig feest, van gelach en dronken­schap, waarbij zelfs het geroofde zilveren gerei uit de tempel van Jeruzalem gebruikt werd om te toas­ten op de afgoden, verschijnen de vingers van een mensenhand die schrijft. Rembrandt heeft prachtig geschilderd hoe koning Belsassar zich vol schrik omdraait.Daniël leest het en zegt: ’De God, in wiens hand uw adem is en die al uw paden beschikt, Hem hebt gij niet verheerlijkt.’ In diezelfde nacht werd Belsassar, de koning der Chaldeeën (Babyloniërs) gedood, zie Daniël 5. Hij die de hemel en de aarde en de zee en de wa­terbronnen gemaakt heeft, Zijn schepping, gaat oordelen. Is er nog bekering mogelijk? We hopen het en gunnen het. Of het gebeurt, is de vraag. Het gebeurde nog wel na de aardbeving in Jeruzalem, Openbaring 11:13. Dit is de laatste proclamatie van de eeuwige Schepper en Rechter. Alleen de Schepper komt de goddelijke eer toe, die de draak en de beesten opeisen. Soli Deo Gloria!

WilleM glasHouWer

President van Christians for Israel International.

Oorlogsverklaring aan de duivel

M.a. Van Willigen

Titel Christus volgenOmvang 288 pagina’sPrijs € 14,95Uitgever Groen, Heerenveen, 2014ISBN 978 90 8897 095 5

Wij zijn niet van onszelf

gerberT Van loenen

Titel Lof der onvolmaaktheidOmvang 160 pagina’sPrijs € 17,50Uitgever Ten Have, Kampen, 2015ISBN 978 90 2590 427 2

inspireren. Wat mij betreft is ‘Christus volgen’ van dr. M. A. van Willigen zo’n boek. De uitgave verscheen ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van de Stichting Bijbeluitleg Vroege Kerk (www.sbvk.nl) en wil hedendaagse le­zers een spiegel voorhouden: wat betekent het voor mij om christen te zijn? Door de vele citaten van kerkvaders, archeologische vond­sten en rake symboliek ontstaat een indrukwekkend beeld van de manier waarop in de vroege kerk de heilige doop werd bediend en de maaltijd des Heeren werd ge­houden. Zonder de vroege kerk te willen idealiseren, doet de radica­le gerichtheid op Christus en het leven uit Zijn offer weldadig aan. ‘Ik ben met Christus gekruisigd; en niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij’ (Gal. 2:20). Treffend vind ik de nadruk op de totale afhankelijkheid van Gods genade,

in het besef dat het heil van de andere kant komt. In een toespraak voor pasgedoop-ten zegt Augustinus: ‘Als onze hulp in Zijn naam is, laten we dan “nee” zeggen tegen de duivel, zijn pracht en praal en tegen zijn engelen.’ Vervolgens roept hij de ‘goede rekruten van God’ op om de oorlog te verklaren aan de duivel. De duivelse tactiek is solide, verraderlijk en verleidelijk. Zijn twee belangrijkste wapens zijn angst en begeerte. De angst om Jezus’ naam te belijden en om radicale keuzes te maken in Zijn navolging en de strikken van satan om toe te geven aan ‘de dwaas-heid van bepaalde belangen en schandelijke begeerten’, met als doel om ‘hen die hij is kwijtgeraakt door deze verleidingen weer terug te halen’.

MaTTHijs guijT

Velen beschouwen het progressie­ve euthanasiebeleid in Nederland als verworvenheid. Terecht? Journalist Gerbert van Loenen plaatst er grote vraagtekens bij. Hij analyseert glashelder welke elementen in het euthanasiedebat onderbelicht blijven en welke de boventoon voeren. Als kernbe­grip in het huidige debat ziet Van Loenen het verlangen naar con­trole: ‘Het leven is goed zolang het grotendeels vrij is van leed en veel geluk biedt. Als tegenslag dreigt, zoeken we naar middelen om daar grip op te krijgen. In het uiterste geval kan de dood een manier zijn om het lijden weg te nemen.’ Mensen veronderstellen daarbij dat je als mens consistent bent en je in alle rust rationele afwegin­gen kunt maken. Als dat mens­beeld klopt, stelt Van Loenen, dan is zelfbeschikking goed mogelijk. Maar wat als het leven een ver­warrende stroom van ervaringen

is, waardoor je niet zo zelfstandig beslist als je denkt? Hoeveel van je beslissingen zijn uiteindelijk meer of minder beïnvloed door je omgeving? Van Loenen vraagt in het debat ook aandacht voor verbonden­heid. We staan niet alleen in het leven, we zijn niet van onszelf. Daarnaast vraagt hij aandacht voor deze fundamentele vraag: Hoe kijken we naar het leven? Is ons levensdoel ‘het realiseren van zo veel mogelijk geluk’? En zo ja, hoe ziet dat er dan uit? Is geluk eigenlijk wel iets wat je kunt reali­seren of wordt het je gegeven? Dat is overigens een belangrijk woord; het leven is je gegeven, of je dat nu religieus duidt of niet. Je bent hoe dan ook afhankelijk; dat feit staat haaks op zelfcontrole. Wat betekenen deze inzichten voor het debat over euthanasie? In ieder geval dat er andere vragen aan de orde moeten komen.

Een fascinerend boek, dat ook in­zicht biedt in andere discussies.

braM neerHoF

Af en toe verschijnt er een boek waarvan je hoopt dat heel chris­telijk Nederland zich er door laat

33boeken de oogst maart 2015

de oogst maart 2015 boek uitgelicht Gertjan de Jong34

Er is een uitweg Eva wordt vanaf haar geboorte door haar vader miskend en mishandeld. Ze belandt in een verkeerd circuit en uiteindelijk in de prostitutie. Vijf jaar leidt ze een dubbelleven. Nadat ze van haar pooier een abortus voor een andere prostituee moet regelen, weet ze ternauwernood aan het wereldje te ontsnappen en leeft ze in angst verder. Tijdens haar vlucht van camping naar camping maakt ze op bijzondere wijze ken­nis met het evangelie. Een lange weg van herstel volgt.‘Ik weet wat het is om doodsbang te zijn, om geen uitweg meer te zien’, schrijft Eva. ‘Maar door alles heen heb ik ervaren dat er Iemand is die van mij houdt. Juist in mijn pijn en verdriet is Hij nabij. Bij Hem kan ik altijd terecht. Ik weet echt niet hoe ik het zonder mijn

geloof had gered. De enige reden dat ik hier nog ben, is Jezus. Alleen dankzij Hem is er een weg uit de duisternis.’Op Bol.com schreef een lezer over het boek: ‘Dit persoonlijke verhaal van “Eva” die in de prostitutie belandde, maar daar ook weer uitkwam en Jezus Christus leerde kennen, is een indrukwekkend en aangrijpend boek. Het verhaal van een in haar jeugd beschadigde vrouw die door haar geloof in Jezus Christus genezing van de pijn uit haar verleden kon ontvan-gen. Heel bijzonder! Het laat zien dat je, ook zonder dat er sprake is van mensenhandel, echt vast kunt zitten in de prostitutie.’

Voor info en bestellen zie de web-shop op www.totheildesvolks.nl

1

Opgeven kan ook via www.deoogst.nlDeze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM

Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeau- en proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan:

3

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!Ik neem een jaarabonnement (22,50 euro per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer :

Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig 22,50 euro).

Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens:

M/V Naam

Straat

Postcode Plaats Geb.datum

Telefoon E-mail

IBAN-rekeningnummer

Datum Handtekening

Straat

Postcode Plaats

Telefoon E-mail

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord Waypoint Urk Waypoint Kampen De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement

1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak,www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God.4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

24

M/V Naam

Abonneren sept 2014.indd 1 04-08-14 11:35

eVa, oPgeTekend door gerTjan de jong

Titel Er is een uitwegOmvang 69 pagina’sPrijs € 6,90 Uitgever Buijten & Schipperheijn, 2012ISBN 978 90 58817068

35Tot Heil des Volks De Oogst maart 2015

HoofdkantoorEvangelisatie, hulpverlening en profetisch geluidO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam

Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

de shelterYouth Hostel Ministry

020 422 6670 info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams

The Shelter CityBarndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam

020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl

The Shelter JordanBloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam

020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

scharlaken koordStraatwerk, preventie en hulp verlening rond prostitutieBarndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam

020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys

Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl

Second StepTweedehandskleding en accessoiresWillemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam

020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

cHaPChristelijke hulpverlening bij seksverslavingGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.ben-ik-seksverslaafd.nl

differentChristelijke hulpverlening rond seksuele identiteit en relatiesGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Waypoint urkVerslavingzorg en preventieDe Noord 8, 8321 BA Urk

0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Kringloop WaypointVliestroom 21, 8321 EG Urk

0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint kampenVerslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen

038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoiresOudestraat 136, Kampen

info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

de sikkenbergChristelijk recreatieparkSikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde

0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

aHaDagopvang voor dak- en thuislozenO.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam

020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

de bewaarschool Buurtgericht kinderwerkO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

de Wandelende TakStadswandelingen en fietstochten in (de regio) AmsterdamO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Habakuk.nuEen helder christelijk geluid

020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

U vindt ons op sociale media

Onder dank ontvingen wij in januari 2015 de volgende giften:

Algemeen 23.486,29AHA 1.175,17CHAP 439,95Different 785,79Habakuk 5,00Kerstviering 30,00Kinderwerk De Bewaarschool 301,07De Oogst 165,45De Sikkenberg 175,00Scharlaken Koord Amsterdam 5.443,60Scharlaken Koord Nederland 220,00Scharlaken Koord Kledingatelier 50,00The Shelter City 60,00Wandelende Tak 43,00Waypoint Kampen 200,00Waypoint Twenterand 650,00Waypoint Urk 479,50Youth Hostel Ministry 1.392,00 - - - - - - - - - -Totaal € 35.101,82 - - - - - - - - - -

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is inge-schreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen buiten EuropaABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, AmsterdamIBAN code: NL38ABNA0466785992BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen worden ont-leend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

ToT Heil des Volks dank Voor uW sTeun

TesTaMenT en giFTen

De Oogst maart 2015 Boek uitgelicht

De Sikkenberg | project van Tot Heil des Volks

Groepskamperenvoor scholen en verenigingenZakelijke bijeenkomsten

teambuildingKinder- en familiefeestjes

leuke outdooractiviteiten

Sikkenbergweg 7, Onstweddeinfo@sikkenberg.nlwww.sikkenberg.nl

De Sikkenbergchristelijk recreatiepark

voor groepen

Verblijf kamperen, blokbungalows, trekkershuttenEten en drinken lunch(pakket), buffet, barbecue

Outdoor survival clinics, lasergamen, GPS-tochten

De Wandelende Tak | project van Tot Heil des Volks

Wandelt of fi etst u ook een keer mee?

We hebben een ruim aanbod aan wandelingen en fi etstochten waar u zich direct voor in kunt schrijven via onze website. Voor groepen vanaf 8 personen kunt u een wandeling aanvragen die

speciaal voor u op maat is gemaakt.

Ingeplande wandelingen

12 maart - Jordaanwandeling11 april - Oude Jodenbuurt 223 april - Projectwandeling

telefoonnummer: (020) 344 63 10 info@ontmoetamsterdamanders.nlwww.ontmoetamsterdamanders.nl

De Wandelende TakOntmoet Amsterdam anders!

Tip: geef iemand eens een wandeling cadeau!

Shelter hostels | project van Tot Heil des Volks

Gezocht: nachtreceptionist

Voor onze hostels in Amsterdam zijn wij per 1 juli 2015 op zoek naar een enthousiaste, flexibele nachtreceptionist.

In deze functie fungeer je onder andere als aanspreekpunt voor de gasten, voorzie je hen van informatie, ben je

verantwoordelijk voor de veiligheid ‘s nachts en verricht je receptiewerkzaamheden.

Kijk voor de vacature op www.totheildesvolks.nl/vacaturesReageren kan tot 1 mei 2015

www.shelterhostelsamsterdam.com

Shelter Hostels Amsterdam

Christelijke hostels

AHA | project van Tot Heil des Volks

Gezocht: vrijwilligers

Bij AHA bieden we mensen die dak- of thuisloos zijn een huiskamer, een plek om tot zichzelf te komen en een

mogelijkheid om het Evangelie van Jezus Christus te horen.Ook maken we samen met bezoekers maaltijden klaar voor

deelnemers aan De Wandelende Tak. We zijn op zoek naar ‘kook-vrijwilligers’ die dit samen met ons

willen doen!

Kijk voor meer informatie op

www.totheildesvolks.nl/vrijwilligers

Oudezijds Voorburgwal 125, A’daminfo@aha-dagopvang.nl

ww.aha-dagopvang.nl

AHA

Dagopvang voor dak- en thuislozen