Van generatie op generatie

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | november 2014 | jaargang 77 | 907

Verslaafd aan verandering

Hoe houd je je kinderen bij de kerk?

De Oogst november 2014 Thema Hans Frinsel

26THEMAPrent het je kinderen in

20

THEMA Onze tijd biedt zeker kansen om jongeren te bereiken

4

inHoud

14

THEMA Wees eerlijk naar tieners

THEMA Veel christenen surfen van hype naar hype

16

Er zijn gematigde moslims, maar er is geen gematigde islam

22

THEMA Verhaal over drie genera-ties betrokken bij ‘het Heil’

4 Het Heil in drie generatiesGertjan de Jong

8 Een passie voor de vrouwenInterview met Milagros

10 Stad met twee gezichtenHerman Meijer

13 Mensen van morgenGert-Jan Segers

14 Hoe houd je je kinderen bij de kerk?Kim ter Berghe

16 Verslaafd aan veranderingHans Frinsel

18 Kijken met de ogen van je hartKrijn de Jong

20 Generatie vol verlangenEls van Dijk

22 Ingehouden islamHans Frinsel

26 Waar het hart vol van is...Oscar Lohuis

28 Een storende gelijkenisKees Jan Rodenburg

30 Familie en familiegeloofKim ter Berghe

32 Verdwijnt de kerk in Irak?Open Doors

33 BoekenErfzonde of niet?Omgaan met verleiding

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong De Oogst november 2014 3

Generatiebruggen‘Onze jeugd heeft een sterke hang naar luxe. De jeugd heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderdom. Jonge mensen staan niet meer op als een oudere de kamer binnenkomt. Zij spreken hun ouders voortdurend tegen. Zij praten luid en hinderlijk in gezelschap, zij smakken bij het eten en tiranniseren hun leraren.’ Nee, bovenstaande woorden komen niet van een hedendaagse mopperaar. Ze komen van de Griekse filosoof Socrates. Hij leefde zo’n 2400 jaar geleden. Kennelijk hadden ze toen ook al last van generatie-kloven. In mijn eigen leven merk ik trouwens weinig van generatiekloven. Ja, ik kom wel allerlei kloven tegen, maar dat zijn niet zozeer generatiekloven. Meer cultuurkloven. Of misschien karakterkloven? Je merkt dat je op een andere manier in het leven staat. En bij anderen heb je soms ineens die herkenning. Je voelt dat je verbonden bent. Op een diepe manier, in Christus. En die eenheid stijgt uit boven generaties en boven culturen. Die eenheid kun je ervaren met iemand die aan de andere kant van de aardbol woont. Of met iemand die een halve eeuw ouder is dan jijzelf.

ScheidingmakerTegelijk blijft het, ondanks die herkenning, vaak een uitdaging om het gesprek op gang te brengen. Bijvoorbeeld als je elkaars taal niet spreekt. Ook als je allebei Nederlands spreekt, spreek je soms toch een andere geloofstaal. In een cultuur die steeds meer versnippert, is het lastig om één taal te vin-den. Dat vraagt veel liefde. En geduld. En maakt de boze niet handig gebruik van die ver-snippering? Isoleren is zijn vak. Niet voor niets wordt hij ‘diábolos’ genoemd: verdeler, scheidingmaker.

Ik moet denken aan een interview dat ik in 2011 had met predikant Hans Schouten. Hij vertelde: ‘Oudere christenen kennen vaak psalmen en liederen van Johannes de Heer uit het hoofd. Dat scheelt een hoop gedoe met beamers en liederenblaadjes. Het is ook niet niets als mensen een lied uit hun hoofd kennen. Het betekent dat zo’n lied door hun hart is gegaan, ze hebben ermee geleefd. Maar welk lied is nu nog ons gemeenschappelijk eigendom? De geestelijke brug-gen tussen generaties storten in en dat vind ik vrese-lijk. Ik zeg niet dat er nooit iets mag veranderen, maar je moet wel voorzichtig zijn. We moeten hoeden over het patrimonium, het vaderlijk erfdeel. Anders verlies je de verbinding met het voorgeslacht.’Als voorbeeld noemde hij zijn moeder, die aan het eind van haar leven een beroerte kreeg. Ze kon niet meer praten en was half verlamd. Zes weken lang was er geen spoor van verandering. ‘En toen bedacht ik: als ze niet meer kan praten, kan ze misschien nog wel zingen. Dus begon ik voor haar te zingen. Psalm 116: God heb ik lief, want die getrouwe Heer hoort mij-ne stem, mijn smekingen, mijn klagen… Op dat moment zag ik licht in mijn moeders ogen, heel zacht begon ze mee te zingen. Ze is nooit meer helemaal de oude geworden, maar ze kreeg wel haar spraak terug en herstelde deels van haar verlammingen. Als ik die oude Psalm niet had gekend, had ik mijn moeder nooit meer kunnen bereiken.’

gerTjan de jong

Hoofdredacteur van De Oogst

de oogsT

Uitgave Oogst PublicatiesOnderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

RedactieEveline de Boer (eindredacteur)Gertjan de Jong (hoofdredacteur)Krijn de Jong (redacteur)

Vormgeving, opmaak en drukBuijten & Schipperheijn, Amsterdami.s.m. Aperta, Hilversum

Jaargang 77 | nummer 907 | november 2014

MedewerkersKim ter BerghePieter de BoerEls van DijkHans FrinselHerman MeijerOscar LohuisOpen DoorsKees Jan RodenburgGert-Jan Segers

Omslagfoto Arie Ambachtsheer

Stockfoto’sDreamstime

Redactie en administratieOogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam.

www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394

De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

AbonnementDe Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

4 De Oogst november 2014 Thema Gertjan de Jong

Drie generaties Tot Heil des Volks, verspreid over twee continenten, hoe zit dat in elkaar? Aan een tafeltje in het café van de Shelter Jordan geeft Mariah uitleg: ‘Mijn moeder, Ankie, is opgegroeid in Stadskanaal in Groningen. Haar vader, Roelf Oving, was predikant van een pinkstergemeente in Stadskanaal. Hij was erg betrokken op het werk van Tot Heil des Volks en deed met de gemeente mee met het hulpprogramma van Tot Heil des Volks voor verslaafden. Helaas heb ik mijn opa nooit ontmoet. Hij is overleden toen ik nog klein was. Het moet een heel bijzondere man geweest zijn.’

Als tiener droomde mijn moeder er al van om in de VS te wonen

‘Van mijn opa hoorde mijn moeder over de Shelter. Ze besloot zich aan te melden als vrijwilliger bij de Shelter Jordan.’ En hoe ze uiteindelijk in Californië belandde? ‘Als tiener droomde mijn moeder er al

van om in de Verenigde Staten te wonen. Die droom kwam uit toen ze met mijn Amerikaanse vader trouwde. Samen gingen ze in Californië wonen.’

Open voor verrassingenDeze zomer keerde Mariah dus terug naar haar Nederlandse roots. Hoe de Shelter haar beviel? Met een glimlach antwoordt ze: ‘I love the Shelter! Het is prachtig om hier anderen te dienen en om allerlei mensen te ontmoeten. Bij evangelisatie dacht ik altijd aan mensen die luid het Evangelie verkon-digen op straat. Daar voelde ik me wat ongemak-kelijk bij. Hier leerde ik dat evangelisatie iets heel natuurlijks is, iets waarover je niet moeilijk hoeft te doen. It just happens. Je mag gewoon met mensen in gesprek gaan, ze liefhebben, interesse tonen. Komt het geloof ter sprake? Mooi, go for it! Maar zo niet, laat het gewoon los, forceren werkt niet. Laat je leiden door de Geest. Wij kunnen die ander niet overtuigen van de waarheid, dat kan God alleen. Onze opdracht is om te getuigen en lief te hebben.’

Ik leerde dat evangelisatie iets heel natuurlijks is

‘Hier ben ik vrijmoediger geworden. Ik praat nu makkelijker met vreemden, ook met mensen met wie ik op het eerst gezicht niets gemeen heb. Ik probeer me gewoon vriendelijk en geïnteresseerd op te stellen. En ik merk dat er altijd wel iets is dat je gemeen hebt en waarover je kunt praten. Al is het iets heel simpels, zoals de ontdekking dat je allebei dol bent op Franse frietjes. Ik ben veel opener ge-worden. Die ervaring wil ik zeker mee terugnemen naar de Verenigde Staten. Eerst had ik vaak geen zin om met vreemden te praten. Want wat heeft het voor zin? We delen toch niets met elkaar? Nu sta ik meer open voor verrassingen, voor het onverwachte. Ik begin een gesprek en zie wel wat er gebeurt. En als er niks gebeurt? Ook prima.’

Tobben over het oordeel‘Ik merk dat de Geest vaak op een verrassende manier werkt. Laatst had ik me voorgenomen om

Mariah uit Californië (VS) heeft deze zomer in de Shelter Jordan gewerkt, het youth hostel van

Tot Heil des Volks in de Jordaan. En is ze niet de eerste van haar familie. Begin jaren tachtig deed

haar moeder al vrijwilligerswerk in hetzelfde hostel. En Mariah’s opa, die pinkstervoorganger was

in Stadskanaal, was eveneens betrokken bij ‘het Heil’.

Het Heil in drie generaties

sHelTer YouTH HosTel MinisTrY

De shelter Youth Hostel Ministry is een christelijke ministry voor toeristen en back packers. Jaarlijks ontvangen we in onze hos-tels ruim 35.000 gasten. Onze missie is om jonge mensen te berei-ken met het Evangelie. Wil je meer weten of vrijwilliger worden? Kijk voor info op de website: www.youthhostelministry.org.

5Thema Gertjan de Jong De Oogst november 2014

tijdens een devotion intensief onderwijs te geven uit de Bijbel. Ik dacht: ik ga die gasten even wat echte Bijbelkennis bijbrengen! Onder de deelne-mers was onder anderen een leraar van een jaar of dertig. Een christen, het enthousiasme straalde van hem af. Mijn studie ging over Johannes 4, over Jezus en de ontmoeting met de Samaritaanse vrouw. Die leraar bleek er heel veel van te weten. Hij was zo enthou-siast, hij kon nauwelijks ophouden met praten! Zijn gedrevenheid en kennis maakten op iedereen indruk. Ik vond het een mooie les. Het was alsof de Geest zei: Je denkt dat je veel weet? Dan zal Ik je eens verrassen! Ik besefte dat er voor mij nog veel te leren en te ontdekken valt in de Bijbel. Een mooie gedachte.’

Tobben over het oordeel neemt mijn vrede weg

‘Ik weet niet met alles raad in de Bijbel, zoals met al die waarschuwingen voor het oordeel en de laatste dag. Ja, ik weet dat het oordeel aanstaande is, maar verder denk ik er maar niet teveel over na. Dan raak ik in paniek, ik word bang. Ik overzie het niet. Als ik ga tobben over het oordeel, neemt het mijn vrede weg – en ik geloof niet dat dat Gods bedoe-ling is. Bovendien: God oordeelt, ik niet. Ik laat het aan Hem over. Het is mijn verantwoordelijkheid om

dicht bij de Vader te blijven, met Hem te wandelen, zodat Zijn leven in mij zichtbaar wordt.’ ‘Aan Amsterdam hoefde ik niet te wennen. Ik hou van Amsterdam! Ik voelde me hier meteen thuis, vanaf de eerste dag dat ik hier was.’

Aan Amsterdam hoefde ik niet te wennen

‘Ongetwijfeld heeft dat veel met de Shelter te maken. Er hangt hier een bijzondere sfeer. Ik weet niet wat dat is, maar zodra je hier naar binnengaat, voel je een sfeer van vreugde en vrede. In Amsterdam zijn er meer van die mooie plekken, maar ook plekken waar de sfeer zwaar en bedrukt is. Dan is het een verademing om weer de Shelter binnen te stappen.’

FietspadenDe Shelter zal ze missen in Californië, dat weet Mariah nu al. En er is nog iets aan Nederland dat ze zeker zal missen: de fietspaden. ‘Jullie Nederlanders beseffen het misschien niet, maar het is heel bijzonder dat je hier overal kan fietsen. In Californië heb je nauwelijks fietspaden. Je fietst op de stoep of op de autoweg, wat eigenlijk heel gevaarlijk is. Automobilisten houden niet van fiet-sers. Ze weten niet goed hoe ze moeten reageren als ze opeens een fiets tegenkomen. Een fietshelm is daar onmisbaar.’

Mariah: ‘In de Shelter ben ik vrijmoediger geworden.’

6 De Oogst november 2014 Thema Gertjan de Jong

gemeente Stadskanaal. In Veelerveen was een opvang boerderij van Tot Heil des Volks. De bewo-ners en staf kwamen ‘s zondags naar de samenkom-sten en waren deel van onze gemeente. Mijn ouders waren bevriend met de leiders van dit opvangcen-trum: Kobus en Janneke de Graaf en Roel Moes en zijn vrouw To. Ik geloof dat Kobus ook oudste van de gemeente was.’‘Ik weet niet precies meer hoe ik op het idee kwam, maar ik weet nog wel dat Roel Moes voor ons ge-regeld heeft dat we vrijwilligerswerk konden doen in het youth hostel. Ik kijk met veel plezier terug op de tijd dat ik in de Shelter heb gewerkt. De locatie, middenin Amsterdam, was ideaal. Je ontmoette er avontuurlijke mensen uit allerlei culturen, zowel gasten als medewerkers. Ik vond het geweldig! Zo herinner ik me een Egyptische jongeman die chris-ten was. Ik geloof dat hij medewerker in het hostel was. Een zondagochtend tijdens ons verblijf bezoch-ten wij met hem een samenkomst van Arabische christenen. Het was bijzonder om met deze mensen God te prijzen. Ik kan me nog steeds de melodie herinneren van een lied dat we daar zongen.’

Met een Egyptische jongen bezochten we een Arabische kerkdienst

‘Het belangrijkste wat ik heb geleerd is dat je Gods liefde kunt laten zien door mensen op een zo goed

‘Hier in Nederland kun je in een half uur met de fiets naar een totaal ander gebied fietsen. Dat is in Californië ondenkbaar. Ik ben hier naar de Zaanse Schans gefietst en naar het kasteel bij Naarden, vijfentwintig kilometer hier vandaan. Ja, dat is een flinke fietstocht heen en terug.’

Het is heel bijzonder dat je hier overal kunt fietsen

‘Hier in de Shelter had ik een vaste fiets in gebruik. Een nogal oude fiets, maar dat maakte de fietstoch-ten alleen maar avontuurlijker. Hoe die tocht naar Naarden is afgelopen? Mijn fiets en ikzelf hebben het gelukkig allebei overleefd.’

Bericht van AnkieEen paar weken na het gesprek met Mariah zat er een berichtje in mijn mailbox van Ankie Nixon-Oving, de moeder van Mariah. Vanuit Californië mailde zij over haar persoonlijke herinneringen aan de Shelter en aan Tot Heil des Volks. Haar mail maakt het plaatje van de drie ‘Heil-generaties’ nog completer. ‘Ik heb in de Shelter Jordan gewerkt, ik denk rond 1980’, schreef ze. ‘Het was in de zomer, ik werkte samen met mijn vriendin Renate Mulder. Ik denk we er ongeveer drie weken hebben gewerkt. Het hostel heette toen nog Eben Haëzer.’‘Ik ben opgegroeid in Stadskanaal. Mijn vader, Roelf Oving, was voorganger van de Pinkster-

Ook in hartje Amsterdam zijn er aparte fietspaden.

7Column Kim ter Berghe de oogst november 2014

‘Ik ben als 24-jarige naar de VS gegaan, eerst als nanny. Daar heb ik mijn man ontmoet. Tijdens zijn eerste reis naar Nederland ging mijn vriendin Erika trouwen, in Amsterdam, vanuit de Willemstraat. Mijn man, toen nog mijn vriend, en ik hebben de nacht van te voren in de Eben Haëzer/Shelter Jordan gelogeerd. Dus zelfs Mariah’s vader komt in dit ver-haal voor! Toen we in 1989 in Stadskanaal trouw-den, heeft Janneke de Graaf van het opvanghuis het Engelse deel van onze trouwdienst verzorgd.’

Je beseft dat je deel bent van iets dat groter is dan jezelf

‘Als tiener heb ik gezien wat God kon doen in het leven van de bewoners van het opvangcentrum in Veelerveen. Veel van deze bewoners bleven in Stadskanaal wonen en werden goede vrienden en deel van mijn leven. Terwijl ik dit aan het schrijven ben besef ik wat een grote invloed Tot Heil des Volks heeft gehad – niet alleen in ons leven, maar in heel Nederland en in de hele wereld. Gods zegen toegewenst in al het werk dat jullie doen. Heel har-telijk dank, Tot Heil des Volks!’

en vriendelijk mogelijke manier van dienst te zijn. Ik vond het heel bijzonder dat mijn dochter in de Shelter ging werken. Ze wilde graag reizen en toen ik haar over de Shelter vertelde, klikte het meteen bij haar! Dat ze koos voor iets waar haar grootouders en ouders vroeger deel van zijn geweest is heel speciaal, vooral omdat het een geestelijk werk is. Je beseft dat je deel bent van iets dat groter is dan jezelf. Ik ben ook geen moment bang geweest om haar naar Amsterdam te sturen, omdat het bekend gebied is. Ze heeft zo’n goede tijd gehad en ze heeft er dingen ge-leerd die haar in haar verdere leven kunnen helpen.’

Grote invloedOok na haar tijd in de Shelter kwam Ankie geregeld in aanraking met Tot Heil des Volks. ‘In 1984 ben ik met Youth with a Mission (YWAM) naar Long Beach geweest voor een outreach tijdens de Olympische Spelen. Daar ontmoette ik Erika Supusepa, die bij het team van YWAM hoorde. Wij werden goede vrienden. Erika kreeg een baan bij het opvangcentrum voor ver-slaafden van Tot Heil des Volks in Amsterdam aan de Willemsstraat. Ik heb haar daar vaak opgezocht. En dat was de plaats waar Mariah nu gehuisvest was! Ik wist dus precies waar ze zat.’

We moeten iets doen!

Wie voelt die urgentie niet als hij ziet en leest wat IS aanricht? We moeten ingrijpen!

Natuurlijk willen we niets liever dan met een paar welgemikte bommen deze revolutie van waanzin een halt toe roepen. Maar hoe realistisch is dat? Wanneer heeft westers ingrijpen in het Midden-Oosten geleid tot

stabiele regeringen, veiligheid, vrijheid en welvaart? En hoe vaak juist tot het tegendeel? Zaaien we met onze bommen niet alleen maar het zaad voor de volgende oorlog?

Feit is dat ondanks militaire overmacht het Westen machte-loos staat om de oorzaken van het steeds maar terugkerende geweld aan te pakken. Al onze militaire middelen en humani-taire hulp kunnen de haat tussen etnische en religieuze groepen in het Midden-Oosten niet stoppen, en evenmin de haat tegen Israël, Amerika en het Westen in het algemeen. De honger naar macht, de alles doordringende corruptie – het kan niet weggebombardeerd worden.

Ik denk dat steeds meer men-sen beseffen hoe machteloos we staan als ‘coalition of the willing’.

Niemand gelooft meer in een Midden-Oosten dat op het randje van een democratische doorbraak staat. Ook Amerika laat hoogdra-vende retoriek varen en erkent dat het een lange strijd gaat worden. Zelfs al waren onze bedoelingen volledig zuiver, wat ik niet preten-deer, dan nog zullen we de rol van messias van het Midden-Oosten niet waar kunnen maken. Ze heb-ben niet een messias nodig, maar de Messias.

Nee, niets doen lijkt geen optie. Maar ik ben bang dat onze acties tegen IS succesvoller zullen zijn in het sussen van ons geweten dan in het brengen van vrede in het Midden-Oosten.

KiM Ter BergHe

Missiologe, werkt in Oost-Azië

8 De Oogst november 2014 Dichtbij Gertjan de Jong

Na haar bekering in 1989 wist Milagros (66) zich geroepen om straatwerk te doen voor

Scharlaken Koord. Ze meldde zich aan als vrijwilliger. Al 25 jaar bezoekt ze nu de vrouwen op de

Amsterdamse Wallen. ‘Ik merk dat vrouwen zich snel veilig bij me voelen. We praten, bidden en

huilen samen.’

Passie voor de vrouwen

sCHarlaKen Koord

Tijdens het straatwerk gebeurt het geregeld dat vrouwen spon-taan hun hart bij Milagros uit-storten. Wie Milagros ontmoet, begrijpt snel waarom. Ze heeft de uitstraling van een moeder. Warm, open en hartelijk. Gebed vindt ze heel belangrijk. Als ze vertelt over het straatwerk, keert de roep om gebed steeds weer terug. ‘Zonder gebed kunnen we dit werk niet doen.’ ‘Alsjeblieft, bid voor ons, we hebben Gods be-scherming nodig.’ ‘Bid dat er meer mensen hier naartoe komen die trouw zijn, die de roepstem van God verstaan, die Godvrezend zijn, die een passie voor deze vrouwen hebben.’

Zonder gebed kunnen we dit werk niet doen

Overigens wil ze hier niet mee zeggen dat er nu niet voor Scharlaken Koord wordt gebeden. ‘Ik weet en ervaar dat veel men-

sen voor ons bidden. Dat geeft steun. Maar ik vraag om gebed omdat ik merk hoe belangrijk het is. Je werkt hier in vijandig gebied en de vijand is wreed. De verha-len die je hoort, zijn zo verdrietig. Thuis lukt het niet altijd om het los te laten. Soms vliegt het me opeens aan. Dan breng ik mijn verdriet bij God: “Heer, ik kan niets doen, U alleen kunt verande-ring brengen.”

PinkstergemeenteMilagros is geboren en opgegroeid in de Dominicaanse Republiek. Haar ouders waren rooms-ka-tholiek, maar niet praktiserend. De Dominicaanse Republiek is een land met veel problemen: armoede, corruptie, criminaliteit. Ook Milagros is opgegroeid in armoede. In de hoop op een beter leven is ze naar Nederland geko-men. Aanvankelijk had ze hier een zware tijd, ze wijdt er niet over uit. Op uitnodiging van een chris-tenvrouw bezocht ze in 1989 een dienst van de Pinkstergemeente Amsterdam-Zuidoost. ‘De Heer raakte mijn hart aan. Niet lang daarna riep God mij om straat-werk te doen voor Scharlaken Koord.’

Je werkt hier in vijandig gebied en de vijand is wreed

Milagros werkt vooral onder vrou-wen uit Latijns-Amerika. ‘Dat zijn er nu veel minder dan vroeger. Op de Wallen werken tegenwoordig vooral vrouwen uit Oost-Europa. Ik ga elke veertien dagen de

straat op. Vroeger vaker, door mijn leeftijd moet ik het wat rustiger aan doen. Maar ik wil dit werk blijven doen, omdat ik weet dat God mij geroepen heeft.’ ‘Ik bezoek de vrouwen achter de ramen, maar ben ook geregeld bij vrouwen in de gevangenis ge-weest. Vaak zijn ze opgepakt in verband met drugsbezit. Ik moet denken aan een jonge vrouw die op Schiphol was opgepakt om-dat ze drugs bij zich had. In de gevangenis gaf ik mijn getuigenis en vertelde haar uit de Bijbel. De Heer raakte haar hart aan en ze is tot geloof gekomen! Zo kan ik je nog veel meer verhalen vertel-len. Her en der zitten nu vrouwen in de kerk die door het werk van Scharlaken Koord tot geloof zijn gekomen. Dat is de vreugde van dit werk. Ik ben blij en trots dat ik al zo lang voor deze organisa-tie mag werken. Ik ben dankbaar voor het team. Je ziet dat het werk vrucht draagt. Ja, er is ook strijd, dat is altijd zo bij dit soort werk.’

Muur van haat‘Een tijdje terug had ik contact met een jonge vrouw die net als ik uit de Dominicaanse Republiek kwam. Ze was twee jaar geleden tot geloof gekomen, zo vertelde ze. Ik vroeg haar: “Hoe is het dan mogelijk dat je hier werkt?” Het bleek dat ze via haar oma in de prostitutie terecht was gekomen. En haar oma werkte ook nog steeds op de Wallen! Met Marijke Bakker van Scharlaken Koord heb ik die oma later opgezocht. Zij vertelde toen zelf over haar

sCHarlaKen Koord

Scharlaken Koord is een onafhankelijke christelijke hulpverleningsorganisatie voor prostituees, slachtoffers van mensenhan-del en voor meisjes die met loverboys te maken hebben (gehad). We bezoeken de vrouwen op hun werkplek en leggen contact met hen. Aan jongens en meiden geven we preventieve voorlichting over bijvoorbeeld loverboys. Scharlaken Koord is een project van Stichting Tot Heil des Volks. Voor meer info zie:

www.scharlakenkoord.nl.

9Dichtbij Gertjan de Jong De Oogst november 2014

sprak in mij: “Neem de telefoon op.” Dat deed ik. Het was een Spaanstalige vrouw die belde. Een paar dagen eerder had ik haar gesproken en haar mijn getuigenis verteld. “Wil je met me spreken?” vroeg ze. Aan haar stem hoorde ik dat ze huilde. Ik ging meteen naar haar toe. “Ik wil hier niet meer zijn”, vertelde ze. “Ik wil hier weg.” Ik heb ver-der met haar gesproken over het geloof en de Bijbel. Ze heeft de Heer aangenomen en het is haar met vallen en opstaan gelukt om een ander leven op te bouwen. Dat is een lang proces. Ze gaat in-middels naar een kerk in Almere. Haar tante en schoonzoon gaan sinds kort ook met haar mee naar de kerk. God is goed!’

Milagros: ‘Het is belangrijk om de vrouwen te laten merken dat je van ze houdt.’ FOTO ELISABETH STAM

kleindochter die ook op de Wallen werkt. We hebben haar het Evangelie uitgelegd. Het raakte haar. Ik merk dat God met haar bezig is. We hebben nu geregeld contact.’ ‘Soms kan het heel moeilijk zijn om echt contact te krijgen. Ik denk aan een vrouw die heel bit-ter uit haar ogen keek. Het was alsof ze een muur van haat had opgericht, we konden er niet door-heen komen. We baden ervoor. En op een dag deed ze plotseling de deur voor ons open. Ze had een vriend en was zwanger. We spraken met haar en nu was ze heel blij met ons bezoek. Onlangs spraken we haar weer. God heeft haar de kracht gegeven om te stoppen met de prostitutie. God doet grote dingen!’‘Het is belangrijk om de vrouwen te laten merken dat je van ze houdt. Hoe? Door ze omhelzen, door ze vragen te stellen, inte-resse te tonen. En ik geef vaak een kaartje met informatie over Scharlaken Koord. Dan zeg ik: “Heb je problemen? Hier kun je ons bereiken.” Ik merk dat vrou-wen zich snel veilig bij me voelen.

Ze vertellen alles. We praten, bid-den en huilen samen.’

AanvechtingenDat Milagros het werk al zo lang doet, betekent niet dat ze al-tijd overtuigd is van haar eigen kunnen. ‘Geregeld ondervind ik aanvechtingen. De duivel wil mij laten geloven dat ik niet capabel ben voor dit werk, maar God richt mij steeds weer op. In de Bijbel staan veel teksten die mij bemoedi-gen. Zoals 1 Korinthe 15:58: “Wees standvastig, onwankelbaar, altijd overvloedig in het werk van de Heere, in de wetenschap dat uw inspanning niet tevergeefs is in de Heere.” En Jozua 1:9: “Wees sterk en moedig, schrik niet en wees niet ontsteld, want de HEERE, uw God, is met u, overal waar u heen gaat.”

God richt mij steeds weer op

‘Als ik hier alleen op kantoor ben en de telefoon gaat, neem ik meestal niet op. Ik praat namelijk niet makkelijk in het Nederlands. Maar pas was ik hier alleen toen de telefoon ging, en de Geest

nieuwe sTraaTwerKers gezoCHT

Voor Scharlaken Koord zijn we dringend op zoek naar nieuwe vrijwilligers voor het straatwerk. Voor meer info zie de vaca-ture op www.totheildesvolks.nl (klik op ‘vacatures’ en op ‘word vrijwilliger’).

10 De Oogst november 2014 Dichtbij Herman Meijer

Sinds begin september ben ik gids bij de Wandelende Tak. De Wandelende Tak? Jazeker! Wij zijn onderdeel van Tot Heil des Volks en de enige tak binnen ’t Heil die letterlijk wandelt. Gidsen laten de achterban van het Heil met alle liefde en veel enthou-siasme de mooiste plekken van Amsterdam zien.

Het is de enige tak binnen ’t Heil die letterlijk wandelt

Het belangrijkste doel van de Wandelende Tak is om mensen dicht bij het werk van Tot Heil des Volks te brengen. Het Heil probeert iedere dag haar werk te doen in de grootste stad van Nederland. Veel mensen hebben ons nodig. Al die mensen liefde geven, kan niet zonder onze trou-we achterban. Ik vind het mooi om als gids via de Wandelende Tak de achterban een mogelijkheid te geven om bij Tot Heil des Volks achter de schermen te kijken.

BroodToen ik begon met gidsen bij Tot Heil des Volks kende ik het Heil wel, maar nog niet goed. De afgelo-pen tijd heb ik dan ook veel geleerd over de organisatie en mensen leren kennen die werken bij alle projecten. Dat was een indruk-wekkende ervaring. Ooit liep Jan de Liefde met in de ene hand een Bijbel en in de andere hand een brood de Jordaan in. Dat kenmerkt Tot Heil des Volks nog steeds. Aan de ene kant een reikende hand naar die mensen in onze samen-leving die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Aan de andere kant vertellen over het Brood des Levens. Woord en Daad, hand in hand. Het vormt mij als gids.

Elke rondleiding is weer een totaal andere ervaring

Inmiddels heb ik de presenta-ties van Het Scharlaken Koord, Different, de Shelter, Amster-dammers Helpen Amster dammers en andere projecten al verschil-lende keren gehoord. Dat verveelt niet. Mensen uit het werkveld hebben veel kennis en bagage, dat is mooi om te zien. Daarnaast is het leuk om te zien hoe groepen wandelaars reageren op verhalen. Scholieren en studenten stellen heel andere vragen als bijvoor-beeld vrouwenverenigingen of kerkenraden.

DynamiekAls gids vertel je vaak hetzelfde verhaal. Dat lijkt op het eerste

gezicht misschien saai. Ik kan u vertellen dat het tegenoverge-stelde waar is. De interactie met de groep, de verschillende men-sen, de breedte van christelijk Nederland en de dynamiek van Amsterdam maken elke rond-leiding weer een totaal andere ervaring. Het is mooi om te zien hoe scholieren, die ’s morgens met frisse tegenzin achter je aansjok-ken, ’s middags de oren van je hoofd vragen over Amsterdam en Tot Heil des Volks.

Onlangs waren we getuige van een arrestatie door de politie

En over de dynamiek van Amster -dam gesproken; Amster dam is geen één dag hetzelfde. Elke rondleiding gebeurt er wel iets unieks. Muzikanten die verrassen met mooie muziek. Een afgezette weg. Onlangs was ik met een groep getuige van een arrestatie door de politie. Van een andere club moest er helaas iemand wor-den afgevoerd met een ambulance omdat die lelijk was gevallen.

RachabDe Wallen vind ik persoonlijk het meest trieste stukje Amsterdam. De wereldberoemde ramen trek-ken elk jaar weer duizenden toe-risten. Vrouwenhandel, dwang en uitbuiting, het gebeurt allemaal anno 2014 in een van de rijkste steden ter wereld.Het Scharlaken Koord probeert in deze donkere wereld een licht-puntje te zijn. Tijdens de wan-

Amsterdam is een schitterende stad. De geschiedenis spat van elke steen. Mooie verhalen liggen

voor het oprapen. De energie giert als het ware door de straten. Geen stad in Nederland is te

vergelijken met onze hoofdstad. Helaas kent Amsterdam ook veel leed, onrecht en zonde. Eén

stad; twee gezichten.

Stad met twee gezichten

de wandelende TaK

11Dichtbij Herman Meijer De Oogst november 2014

over Amsterdam en gebeurtenis-sen uit de geschiedenis van het Heil dragen hieraan bij.

Een dag samen door Amsterdam sjouwen schept een band

Amsterdam is een stad met veel geschiedenis. Ik hou van de stad. De grachten, de steegjes, de vele oude kerken en de verhalen uit heden en verleden boeien tot de laatste minuut. Weet u waarom er een zwaan staat op Lutherse kerken? Enig idee waar het zilver van de Zilvervloot bleef toen Piet Hein die veroverde op de Span jaarden? Waar de naam ‘De Jordaan’ vandaan komt? Hoeveel fietsen er jaarlijks in de grachten verdwijnen? Nu misschien nog niet, na een rondleiding van mij of een van mijn collega’s wel!Ik zie u hopelijk binnenkort! In Amsterdam.

HerMan Meijer

Gids voor De Wandelende Tak, zie ook

www.ontmoetamsterdamanders.nl.

delingen is het mogelijk om een presentatie te krijgen van het Scharlaken Koord. Ik denk dat het werk van dit project op mij de meeste indruk heeft gemaakt. De verhalen zijn schrijnend en doen pijn. Tegelijkertijd lezen we in de Bijbel hoe Rachab wordt gered uit Jericho door een scharlaken koord uit haar raam te hangen.

Niet voor niets draagt het Scharlaken Koord deze hoopvolle naam

God werkt nog steeds. Niet voor niets draagt het Scharlaken Koord deze hoopvolle naam. Dit werk mag dan ook niet onderbelicht blijven. In overleg met de groep loop ik meestal een klein stukje over de Wallen. Niet om aapjes te kijken, wel om het werk van het Scharlaken Koord in een kader te plaatsen.Het is mijn ervaring dat het be-zoek aan de Wallen en de presen-tatie van het Scharlaken Koord diepe indruk maken op de gasten (en gids). Men voelt dat achter de

façade van Amsterdam veel ver-driet, leed en onrecht schuilgaat.

InspirerenTijdens de wandelingen is er veel ruimte voor gesprek. Relaxed koffiedrinken aan de Willemsstraat en rustig eten in de Shelter of bij Amsterdammers Helpen Amsterdammers zijn mooie momenten. Niet alleen omdat het eten zo lekker is, maar zeker ook omdat er dan alle tijd is om rustig het gesprek aan te gaan. Een dag samen door Amsterdam sjouwen schept een band. Ik heb de afgelopen weken niet alleen veel kennis opgedaan over Tot Heil des Volks, ik heb ook veel geleerd van en over de gasten. Naast een kennismaking met het werk van Tot Heil des Volks hoop ik bezoekers te inspireren. Tot Heil des Volks probeert in Amsterdam haar verantwoorde-lijkheid te nemen, u kunt ideeën opdoen om in uw eigen woon-plaats een lichtend licht te zijn. Getuigenissen van medewerkers van Tot Heil des Volks, verhalen

Amsterdam: stad met twee gezichten FOTO ARIE AMBACHTSHEER

12

vieringen zal Oscar Lohuis spreken; hij is voorganger/evangelist en schrijft geregeld in dit blad. De muzikale bege-leiding wordt verzorgd door Women in Worship. Aanmelden is noodzakelijk, bij voorkeur via internet www.totheildes-volks.nl/kerst2014 of anders telefonisch: 020-3446310. Welkom!

de oogst november 2014 dichtbij Redactie De Oogst

Op DV donderdag 13 november 2014 houdt Scharlaken Koord het tweejaar-lijkse ‘Seminar Share’, dit keer onder het thema ‘Prostitutie en mensenhandel’. Het seminar is speciaal bedoeld voor mede-werkers en vrijwilligers van christelijke organisaties die straatwerk doen onder prostituees. De ochtendlezing wordt verzorgd door een medewerker van het Korps Mensenhandel Landelijke Eenheid. ‘s Middags is er een keuzeprogramma. Kosten: € 15 per persoon. Aanmelden is noodzakelijk en kan via www.scharla-kenkoord.nl (klik op ‘Seminar Share’).

seMinar sCHarlaKen Koord

Hutten geeft aan dat er in de loop van de jaren een verlangen bij hem groeide om meer ‘in de wereld’ aan het werk te zijn. ‘Ik zie ernaar uit om in mijn werk bij de stichting Tot Heil des Volks het Evan-gelie heel praktisch te mogen uitdragen en om samen te gaan voor recht en ge-rechtigheid.’ Naast deze nieuwe functie als directeur wil Hutten graag blijven preken en voorgaan in de Koepelkerk. Henk Abbink, voorzitter van de Raad van Toezicht Tot Heil des Volks: ‘Gert zoekt eigentijdse en creatieve manieren om mensen te vertellen over het be-vrijdende Evangelie van Jezus Christus. Bovendien heeft Gert een sterke passie voor recht en gerechtigheid in deze wereld. Dit alles past heel goed bij onze missie als organisatie. De Raad van Toe-zicht heeft dan ook het volste vertrou-wen in de komst van Gert als algemeen directeur.’

gerT HuTTen nieuwe direCTeur

KersTViering oVer ‘ziCHTBare liefde’

‘Zichtbare liefde’ is het thema van de jaarlijkse kerstviering van Tot Heil des Volks. De viering wordt op DV 19 de-cember 2014 gehouden in de Jeruzalem-kerk, Jan Maijenstraat 14 in Amsterdam-West. Er is een middagdienst om 16:30 uur en een avonddienst om 19:30 uur, met hetzelfde programma. Tijdens de

Meerdere malen vertelde Otto de Bruijne het kerstverhaal tijdens de kerstvieringen van Tot Heil des Volks. Die verhalen had-den telkens een bijzondere invalshoek: een oer-Hollands gezin komt terecht in de kerstviering van een opvangcentrum voor asielzoekers; een geadopteerd meisje vindt met Kerst haar biologische moeder in Guatemala; een joodse vader en zoon beleven een bijzonder kerstavontuur; de soldaat die dienst deed bij de kinder-moord in Bethlehem kijkt terug op zijn leven… Deze bundel is door uitgeverij Jongbloed/Medema zeer fraai uitgegeven. Echt een geschenkboek voor de decem-bermaand voor de prijs van € 15,20 (incl. verzendkosten). Bestelt u dit boek via De Oogst, dan helpt u daarmee Tot Heil des Volks! Bestellen kan door uw adresgege-vens te mailen naar info@deoogst.nl en het bedrag over te maken op IBAN-num-mer NL34 INGB0000 104944, t.n.v. St. Tot Heil des Volks o.v.v. ‘Kerstbundel’.

PraCHTige KersTVerHalen ‘drie wijzen uiT HeT wesTen’

Per 1 januari 2015 treedt Gert Hutten in dienst van Stichting Tot Heil des Volks als algemeen directeur. Gert Hutten is momenteel predikant in de gerefor-meerd vrijgemaakte Koepelkerk in Arn-hem. Daarnaast is hij auteur en coach/trainer van onder anderen christelijke ondernemers. Met zijn komst wordt de lege plaats opgevuld die is ontstaan na het vertrek van Henk van Rhee eerder dit jaar.

13overdenking Gert-Jan Segers de oogst november 2014

Ik zag een kind van een wereld die voorbij zou gaan. Ik zag mijn eigen jeugd van verstilde zondagen, van levendige jeugdverenigingsavon-den, druk bezochte Bondsdagen en een helder overzicht van de kerkelijke kaart van Nederland. Het was heimwee naar de oude berijming van Psalm 56:

Ik roem in God; ik prijs ’t onfeil-baar woord;

Ik heb het zelf uit Zijnen mond gehoord.

‘k Vertrouw op God, door gene vrees gestoord.

Mijn dochters groeien op in een andere wereld, in een andere kerk, met andere muziek. Zij zul-len nooit de opwinding van een Bondsdag begrijpen en nooit iets voelen bij die wonderlijke woor-den van Psalm 56. Het kan me spijten, zonder dat ik spijt heb van de keuzes die hen in die andere wereld deden belanden.

Het gaat mis als weemoed omslaat in bitterheid

Het is eenzelfde soort treurig omkijken als van kerkgangers die de tweede kerkdienst op zondag leger zien worden of hun kerk gesloten zagen worden. Die met pijn in hun oren horen hoe het orgel plaatsmaakt voor andere instrumenten. Het lijkt op de wee-moed van Psalm 42 als de dichter noodgedwongen ver weg van Jeruzalem is en zich herinnert hoe hij meeliep ‘in een dichte stoet en optrok naar het huis van God’.

Zijn ziel werd er verdrietig van.Deze heimwee en weemoed zijn eigenlijk wel mooie emoties. Het is een warme waardering voor wat onze ouders ons hebben over-gedragen, voor de vormen die ons dichter bij God hebben gebracht. Maar het gaat mis als weemoed omslaat in bitterheid. Als we ons niet eens meer kunnen voorstel-len dat God ook weleens andere vormen kan gebruiken.

Voetstappen van de HeerChristenen zijn geen mensen van gisteren. Het christelijke belij-den gaat niet over wat we ‘nog’ geloven, een kerkdienst is geen verzameling van rituelen waar we ‘nog’ aan vasthouden. Christelijke politiek is geen restauratiepoli-tiek, die alleen maar tegenstrib-belt terwijl de ontwikkelingen ons van alle kanten inhalen. Het grootste verlangen van de dich-ter van Psalm 42 is dat naar God Zelf. ‘Eens zal ik Hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt.’ Christenen zijn mensen van mor-gen. Als ze terugkijken, zien ze Gods trouw. Als ze vooruitkijken, zijn ze mensen van de hoop.

Christelijk belijden gaat niet over wat we ‘nog’ geloven

Ik ben benieuwd naar nieuwe lie-deren, nieuwe gemeentestichtin-gen, nieuwe boeken, naar de dis-cussies die mijn dochters en hun tijdgenoten zullen voeren. Bij alles waarbij je je hart vasthoudt in deze wereld, is het razend span-nend om te zien hoe God nieuwe

wegen bewandelt met landen als Brazilië, Korea, China. We horen de voetstappen van de Heer.Een prachtige cantate van Bach zingt: ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’. Die stem is geen echo van een grijs verleden, maar muziek uit een nieuwe wereld die op ons wacht. Het beste moet nog komen. ‘Solche Freude.’

gerT-jan segers

Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie

Het was na afloop van een zondagmiddagdienst met een catechismuspreek, ergens in het oosten

van het land. De volle gereformeerde kerk liep langzaam leeg en een jong meisje trippelde over

het podium voor de preekstoel. Ze had een rokje aan, een strik in haar haar en een tasje over

haar schouder, waar waarschijnlijk een rolletje King in had gezeten.

Mensen van morgen

14 De Oogst november 2014 Thema Kim ter Berghe

Eerlijk gezegd heb ik geen idee hoe je je kinderen bij de kerk kunt houden. En uiteindelijk ligt de keuze ook niet bij ons. Maar het is wel een vraag die ik mezelf regelmatig stel en vele ouders met mij. Mijn kinderen zijn nog niet oud genoeg om zich openlijk van het geloof af te keren, maar over een paar jaar bereiken ze die kritieke leeftijd. Zullen ze Christus zelf gaan ontdekken? Hem gaan volgen? Zullen ze deel blijven uit-maken van de gemeenschap van gelovigen?

Ik heb geen succesformule om te delen

Ik heb dus nog geen succesfor-mule om te delen. Maar er zijn wel een paar dingen die ik om me heen heb waargenomen, die kinderen en jongeren uit christe-lijke gezinnen al dan niet gehol-pen hebben om zich het geloof van hun ouders eigen te maken. Wellicht kunnen andere ouders er hun voordeel mee doen. Allereerst kijken tieners kritisch, om niet te zeggen heel kritisch naar hun ouders. Als je zegt dat God het belangrijkste is in je le-ven, maar ondertussen is je werk, je geld of iets anders toch wel iets centraler, dan hebben tieners dat gauw genoeg door en concluderen ze dat het geloof dus toch niet zo heel belangrijk is. Die kritische blik strekt zich ook uit naar de andere gebieden waarop leven en leer in tegen-

spraak zijn. De meeste tieners ver-wachten geen volmaaktheid van hun ouders, maar wel eerlijkheid. Door toe te geven dat ook ouders de fout in gaan en vergeving no-dig hebben, stel je niet alleen een gezond voorbeeld voor het kind zelf, maar voorkom je bovendien dat jouw zonden je kind in de weg staan om God te vertrouwen.

Kerk is niet onschendbaarVaak hebben tieners kritiek op het functioneren van de kerk. Opnieuw is eerlijkheid belangrijk. Als ouders de zwakheden van de plaatse-lijke kerk erkennen en daar open-lijk over praten, geeft dat meer vertrouwen dan wanneer de kerk een onschendbare positie heeft. Dominees en voorgangers zijn daarbij inbegrepen. Als ouders hen op een voetstuk zetten, kan dit voor een vertrouwenscrisis bij de kinderen zorgen als deze personen later ernstig de fout in gaan.

Tieners verwachten geen volmaaktheid van hun ouders

In dit licht is het belangrijk dat kinderen leren dat De Kerk groter is dan de kerk waar zij naartoe gaan. Als ze zich deel weten van een groter geheel dan alleen de plaatselijke kerk, kan dat helpen om het geloof vast te houden, ook als de plaatselijke kerk wordt geplaagd door scheuringen, corruptie of andere zonden.Als kinderen ouder worden, willen ze er graag bij horen en

meedraaien in de wereld van de volwassenen. Ik kan het niet met onderzoeken bewijzen, maar ik heb sterk de indruk dat tieners die een taak krijgen in de kerk zich meer betrokken voelen en minder snel de handdoek in de ring gooien. Vooral als dit een verantwoordelijke taak is die aansluit bij hun talenten. Muziek maken, kinderwerk doen, acti-viteiten organiseren, enzovoort. Daarmee wordt de kerk ook hun kerk en niet alleen die van hun ouders. Het is wel belangrijk dat tieners die kans krijgen voordat ze de leeftijd bereiken waarop ze nergens meer zin in hebben.

Vooral met nukkige tieners is het lastig praten over het geloof

Het kan voor ouders vaak moeilijk zijn om met kinderen over hun geestelijk leven te praten, vooral als het nukkige tieners betreft. In dat geval is het heel goed als er andere wijze, lieve volwassen christenen zijn die een vertrou-wensband met je kind kunnen opbouwen; mensen bij wie je kind terecht kan met geloofsvra-gen. Rolmodellen zijn bijzonder belangrijk, en als die niet in de eigen kerk voorhanden zijn, dan kunnen ze wellicht gezocht worden op bijvoorbeeld christe-lijke campings, tijdens interker-kelijke activiteiten of door actief deel te nemen aan christelijk vrijwilligerswerk. Dat laatste is voor opgroeiende

Boeken of artikelen waarvan de titel met ‘hoe’ begint, moeten we met een gezonde dosis scepsis

lezen. Niet zelden staan ze vol generalisaties en simplistische oplossingen voor ingewikkelde

problemen. Hoe word je slank? Hoe maken we een eind aan armoede? Hoe word ik een succesvol

ondernemer? Hoe meer pogingen er gedaan worden om zulke vragen te beantwoorden, hoe minder waterdichte antwoorden er waarschijnlijk zijn. 

Hoe houd je je kinderen bij de kerk?

15Thema Kim ter Berghe De Oogst november 2014

dels achterhaald is, maar dat hun ouders daar nog niet achter zijn.

Ouders zijn genoodzaakt om zelf ook te blijven leren

Wat je ook goed of fout doet, uiteindelijk heb je geen controle over de geestelijke bestemming van je kind. Het blijft een zaak van gebed en overgave aan God. Als ze klein zijn nemen we ze bij de hand achter Jezus aan. Als ze groot zijn laten we ze los, zoals de vader uit Lukas 15 die zijn zonen de vrijheid gaf. Blijven ze? Gaan ze weg om nooit meer terug te komen? Gaan ze weg maar komen ze weer terug? Ik hoop dat ik mijn kinderen kan meegeven dat God op de uitkijk blijft staan. En hun vader en moeder ook.

KiM Ter BergHe

Missiologe, werkt in Oost-Azië

kinderen niet alleen een goede manier om andere actieve christe-nen te leren kennen, maar ook om te zien wat God doet in de wereld. dat christenen iets belangrijks hebben te vertellen en iets kun-nen bijdragen aan een samenle-ving. Meemaken en voelen dat het geloof mensen en situaties verandert, zal een kind de kracht ervan doen beseffen.

Geen halszaakTijden veranderen heel snel. Liederen, Bijbelvertalingen, christelijk jargon, stijl van samen-komsten enzovoort, lijken om de vijf jaar een make-over te krijgen. Soms vraag je je af of ouders en kinderen elkaars geloofstaal nog wel spreken. Het zou heer-lijk zijn als we tot het einde der tijden met één psalmboek en één Bijbelvertaling toe konden, maar dat gaat niet gebeuren. Ouders die er een halszaak van maken dat hun kinderen bepaalde liede-ren mooi vinden of trouw zweren

aan een bepaalde Bijbelvertaling, maken het hun kinderen onnodig moeilijk. Natuurlijk hoop je dat ze de rijkdom van hun christelijke erfenis gaan inzien en voor inhoud zullen gaan. Maar omdat kinde-ren zo anders opgroeien dan hun ouders, is het niet verwonderlijk dat ze (ook) nieuwe vormen nodig hebben om uitdrukking te geven aan hun geloof.

De Kerk is groter is dan de kerk waar je naartoe gaat

Kinderen van nu worden over het algemeen met veel meer vragen, informatie en levensovertuigingen geconfronteerd dan hun ouders op die leeftijd. Ze hebben plekken nodig waar ze vragen kunnen stel-len, twijfel kunnen uiten en intelli-gente antwoorden kunnen vinden. Ouders zijn daarom genoodzaakt om zelf ook te blijven leren. Anders kunnen kinderen tot de conclu-sie komen dat het geloof inmid-

Tieners verlangen naar eerlijkheid.

16 de oogst november 2014 Thema Hans Frinsel

Als tiener hoorde ik over de generatiekloof en die ervoer je ook. Maar het leven gaat door, je werkt, trouwt, krijgt kinderen en kleinkinderen en ineens merk je dat je aan de andere kant van de kloof zit. Maar welke kloof? Ik heb sinds mijn jeugd al ettelijke jeugd-culturen langs zien komen en heb soms het gevoel dat we al vier of vijf generaties verder zijn. Als twintigjarige vertrok ik naar het buitenland voor mijn zen-dingsopleiding, taalstudie en ver-volgens jaren van werk in Guinee-Bissau (Afrika), afgewisseld met

korte verloven in Nederland. Toen we na twintig jaar terugkeerden in Nederland had ik grote moeite me thuis te voelen, niet alleen in de sterk veranderde Nederlandse samenleving, maar ook in de evangelisch-charismatische gemeentecultuur. Diensten zaten anders in elkaar, liederen waren nieuw voor ons. Het is niet erg om nieuwe liederen te leren, maar het was een ‘cold turkey’ erva-ring. Liederen die je zo dierbaar waren geweest, omdat zij je verbonden met momenten in je leven dat God een diep werk in

je deed, leken uit het repertoire te zijn verbannen. Ineens voelde je je ontheemd in een omgeving waar je verwachtte je weer thuis te kunnen voelen.

Ineens merk je dat je aan de andere kant van de kloof zit

VluchtigheidZeker, er waren momenten dat je aansluiting voelde door een preek of een lied. Je ervoer gemeenschap en Gods aanwezigheid, maar het ‘vreemdelingengevoel’ bleef.

Gods Woord waarschuwt ons niet te zeer te hechten aan de dingen van dit leven, ‘want het

uiterlijk van deze wereld is bezig te verdwijnen’ (1 Cor. 7:31). De wereld verandert. Dat was zo in

de tijd van Paulus en dat is nu zo. Het verschil met toen is wellicht dat de veranderingen elkaar zo

snel opvolgen dat we erdoor overrompeld worden.

Verslaafd aan verandering

We surfen van hype naar hype.

17Thema Hans Frinsel de oogst november 2014

rijkdommen. Toch benadrukte juist de Here God het absolute belang voor elke nieuwe generatie om te gedenken en verbonden te blijven met Zijn handelen in de geschiedenis. Daarin leren wij Hem kennen.

Het geloof doorgeven aan de volgende generatie is niet eenvoudig

Het geloof doorgeven aan de vol-gende generatie is niet eenvoudig. De hele kerkgeschiedenis door zie je golven van opwekking en neergang. Er waren tijden waarin de HERE Zijn volk op bijzondere manieren ontmoette. Levens ver-anderden radicaal. Maar het lijkt moeilijk om die ervaring zó door te geven dat de nieuwe generatie het gegarandeerd ‘pakt’. Dat is ook niet mogelijk. Je kunt ervan getuigen en vertellen. Dát is onze verantwoordelijkheid. Maar alleen een eigen worsteling bij Pniël of een eigen confrontatie op de weg naar Damascus kan een mens op datzelfde punt brengen. Bidden voor de nieuwe generatie is daar-om ook de belangrijkste taak.Als we denken onfeilbare me-thodes te kunnen verzinnen om de toekomst van de kerk van Christus veilig te stellen, dan wordt geloofsoverdracht puur mensenwerk. Wanneer dat ge-beurt, wordt de kloof onherroe-pelijk overbrugd door water bij de wijn te doen, door de inhoud van het geloof aan te passen aan de wensen, grillen en gebreken van de volgende generatie. Dan ver-raden we die generatie. Nergens in de Bijbel zien we dat God Zijn boodschap aanpast aan de men-selijke cultuur om het ons mak-kelijker te maken ons te bekeren. Bij Hem is geen verandering of zweem van ommekeer (Jak. 1:17). Er is maar één weg van redding: Christus, die dezelfde is, gisteren en heden en tot in eeuwigheid (Hebr. 13:8).

Hans frinsel

Zendeling in Guinee-Bissau

Langzamerhand leerde ik ac-cepteren dat het nu anders is in de evangelische omgeving. Niet noodzakelijkerwijs beter of slech-ter, maar anders. Tegelijkertijd kan ik me niet ont-trekken aan de indruk dat het hui-dige geestelijke klimaat in som-mige kringen zich kenmerkt door vluchtigheid, waarin verandering een verslavend ingrediënt lijkt te zijn geworden. De laatste decen-nia surfen veel christenen van hype naar hype. Nieuwe leringen worden klakkeloos en zonder on-derscheid voor zoete koek geslikt, als het maar ‘goed’ aanvoelt.

Veel christenen surfen van hype naar hype

Diensten met een hoog amuse-mentsgehalte, buitenissige leringen, predikers met sterallure, maar vooral steeds weer nieuwe prikkels, lijken onmisbaar te zijn geworden in het geestelijke dieet. Mede daardoor is mijn gevoel van ‘ontheemd-zijn’ nooit helemaal weggegaan gedurende mijn zes-tien jaar in Nederland.

VervalToen ik in 2008 naar Guinee-Bissau terugkeerde, onderging ik een soortgelijke ervaring. In de zeventiger jaren had ik samen-gewerkt met de eerste generatie christenen in dit land – mensen die vaak sociaal en soms licha-melijk felle vervolging hadden ondergaan voor hun geloof. Hun echtheid en eenvoudige toe-wijding aan Christus maakten diepe indruk op mij. Maar tegen de tijd van onze terugkeer naar Nederland in 1992 zagen we al signalen dat dit geestelijke leven bij de tweede generatie begon te verwateren. Toch was ik totaal onvoorbereid op wat ik aantrof. Alles was anders: de vorm van de dienst, de liederen. Op het eerste gezicht leek alles verder prachtig. Het aantal gelovigen is nu zeker tien keer zo groot als dertig jaar geleden. Gemeentes groeien als kool. De diensten zijn zeer levendig en de gelovigen zeer actief. Tegelijkertijd constateren

we grote oppervlakkigheid, zeer losse zeden, corruptie en vooral een verontrustend syncretisme. Nieuwe gelovigen brengen oude heidense praktijken de gemeentes binnen. Een deel van de kerklei-ding is diep bezorgd en probeert een dam op te werpen. Anderen lijken erin ‘mee te groeien’. Sommige leiders reageren passief, uit angst om leden te verliezen.

Gedenken en doorgevenWe zien een nieuwe generatie christenen. Elke nieuwe generatie ontwikkelt een eigen subcultuur. Het leven en de cultuur van hen die ons voorgingen zullen we nooit automatisch begrijpen. Zij hadden hun eigen geschiedenis, hun eigen ingrijpende ervaringen, hun eigen leed. Voor iemand die dat uit tweede hand verneemt, is dat altijd moeilijk naar waarde te schatten. Wat begrijp ik bijvoor-beeld als ‘naoorlogs kind’ van de realiteit van oorlog? Toch bena-drukt dit ook het belang van de verbinding tussen de generaties, van gedenken en doorgeven. Dat belang lijkt men uit het oog te ver-liezen door de radicale breuk met het verleden.

Hun eenvoudige toewijding aan Christus maakte diepe indruk

In moderne gemeentes zie je dat de jeugdcultuur vaak sterk overheerst. Soms lijkt men daar bewust voor te kiezen om de jeugd maar niet te verliezen. Maar verlies je dan niet iets anders? De onmisbare band met het verle-den – de verbinding met de wortel – gaat verloren. Nieuwe ideeën en leringen die soms ver afstaan van de belijdenis en beleving van eerdere generaties, worden gretig aangenomen. Oude waarden en Bijbelse moraal worden steeds makkelijker ingeleverd, omdat het niet meer past in deze tijd.

Opwekking en neergangIn evangelische en charismatische kring was vaak weinig historisch besef, met als gevolg dat we weinig leren van vroegere fouten noch profiteren van orthodoxe

18 De Oogst november 2014 Kerken in Amsterdam Krijn de Jong

Nog niet eerder beleefden we zo’n enerverende start. Het is ons ontgaan dat vandaag in Amsterdam de marathon wordt gelopen. Grote delen van de bin-nenstad zijn afgezet. Na enkele vergeefse pogingen om dichter bij ons doel te komen, parkeren we tenslotte de auto op een kleine drie kilometer afstand van de kerk. We moeten wat, de tijd gaat dringen. Maar ook tijdens onze voettocht moeten we halt houden om de hardlopers een vrije doortocht te bieden. Omdat de tijd nog meer gaat dringen, zit er voor ons niets anders op dan ook een kleine marathon te gaan lopen. Voor mijn metgezel, Geert Weerstand, is dat niet zo’n groot probleem, hij is een sport-man, maar voor mij… Ik ben vast de enige hardloper in kostuum, compleet met stropdas.

We kunnen niets anders dan ook een stuk marathon lopen

Tien minuten te laat arriveren we bezweet bij de kapel in de Derde Oosterparkstraat. Jammer, want nu hebben we geen gelegenheid om even rustig kennis te maken. We laten ons zakken op een stoel achterin het zaaltje. Maar we zijn niet de enige laatkomers. Na ons komen er nog verschillende gezin-netjes binnen. Een vrouw van een van die gezinnen geeft een blik van herkenning. Ze blijkt een oud-Shelterwerker te zijn. Ik schuif wat in hun richting en vraag of ze ons, als het zo ver is, op de

hoogte willen brengen van het Bijbelgedeelte waarover gepreekt gaat worden. Het Arabisch geeft ons te weinig aanknopingspun-ten. Gelukkig komt de Egyptische echtgenoot van onze oud-collega bij ons zitten om te vertalen. Later draagt hij ons over aan een ander gemeentelid.

De pastorDe dienst is dus al even bezig. Er wordt gezongen. Ze zingen niet alleen in het Arabisch, het zijn ook Arabische liederen. Dat doet me goed. Mooi al die Opwekkingsliederen, maar om ze nou overal te horen, dat vind ik toch een beetje armoe. Na een aantal liederen komt er iemand naar voren. Onze tolk vertelt dat het de pastor is, Maged Welson. Vandaag is hij weer voor het eerst in de kerk. Hij vertelt over zijn ziekte, over de zware operatie die hij heeft ondergaan en over de vervolgbehandelingen die er nog aankomen. Hij vertelt hoe de strijd met zijn ziekte de relatie met God heeft verdiept. ‘U werkt aan mij, U bent liefde, U bent vrede.’ Hij ver-telt ook over de liefde die hij van zijn familie heeft ondervonden en van de gemeente. Hij bedankt de mensen voor hun meeleven en meestrijden. Het is een ontroe-rend moment. ‘Het voelt als een familie’, zegt hij, ‘onze relatie met God is verdiept.’

KinderenNa een indringend gebed gaan de kinderen naar hun eigen dienst. De meeste van de ruim dertig

kinderen komen naar voren om een lied te zingen. Daarna vraagt de zangleider: ‘Wie wil er bidden?’ Zeker tien kinderen staan in de rij om te bidden. De jongste is denk ik niet ouder dan vier jaar. Zo leer je dus bidden.

Zeker tien kinderen staan in de rij om te bidden

Voordat de preek begint, bid-den we eerst nog samen hardop het Onze Vader. Wat opvalt is dat hier, net als in de katholieke traditie, gekozen is voor het woord ‘bekoring’ in plaats van ‘verzoeking’.

Preken met passieTijd voor de preek. Deze taak is vanmorgen weggelegd voor een van de oudsten. Wat een tempera-ment. Papier en microfoon waren niet nodig.

De tekst samen hardop zeggen helpt om bij de les te blijven

De kerntekst, Daniël 1 vers 8, zeggen we hem met z’n allen hardop na: ‘Daniël nam zich in zijn hart voor zich niet te besmet-ten met de gerechten van de ko-ning of met de wijn die hij dronk. Daarom verzocht hij het hoofd van de hovelingen of hij zich niet zou hoeven te verontreinigen.’ Geen gek idee, dat hardop nazeg-gen, het helpt om samen bij de les te blijven. Jammer dat ik de preek niet letterlijk kan volgen.

Er zijn verschillende Arabische christelijke kerken in Amsterdam. Sommige zijn van orthodoxe

origine, zoals de Koptisch Orthodoxe Kerk en de Syrisch Orthodoxe Kerk. Andere gemeenten

hebben een evangelische inslag. Een van deze gemeenschappen is de Evangelisch Arabische

Gemeente in Amsterdam-Oost. Bijna al hun leden komen uit Egypte. We gaan ze opzoeken.

Kijken met de ogen van je hart

19Kerken in Amsterdam Krijn de Jong De Oogst november 2014

ziekenhuis om voor hem te bid-den en om met hem en zijn gezin mee te leven. Een zuster vraagt om stilte. Ze spreekt de pastor toe en weer voel je de liefde gloeien. Uit het antwoord van de pastor blijkt dat de liefde weder-zijds is. Hartverwarmend.

Ook hier gaan veel moslims de islam vaarwel zeggen

We spreken natuurlijk ook over het actuele wereldgebeuren. ‘Nu de islam naar Europa is geko-men, is het ook belangrijk dat er Arabisch sprekende christenen zijn’, zegt de pastor. ‘Veel mos-lims in moslimlanden keren zich af van de islam, maar moslims kunnen niet zonder God blijven. Ook hier gaan veel moslims de islam vaarwel zeggen. Moslims komen naar de kerk, ze willen weten: is het Isa (Jezus) of Mohammed? We moeten daar gereed voor zijn.’ Ja, we leven echt in een bijzon-dere tijd.

Gelukkig geeft de vertaler de grote lijnen door. Daniël gaat in ballingschap. Hij wordt naar Babel, Noord-Irak, gebracht. ‘We moeten niet bang zijn. God heeft alles in Zijn hand, heel de aarde en de wereld.’

Weer voel je de liefde gloeien

‘Kijk naar Abraham, Mozes en Noach; ze vertrouwen op God, tegen alles in. De mensen uit de tijd van Noach zeiden: Hij is gek geworden. Maar Noach vertrouw-de op God. Daniël vertrouwt ook op God. Ook in de leeuwenkuil. De leeuwen kunnen hem niet eens aanraken. Zelfs de koning vraagt: Heeft je God je uit de muil van de leeuw kunnen redden? Als hij Daniël uit de kuil heeft laten optrekken, zegt hij: Het hele gebied zal beven en sidderen voor het aangezicht van de God van Daniël, want Hij is de levende God.’ De prediker bindt ons op het hart om niet alleen met de ogen van

ons hoofd te kijken: ‘We moeten kijken met de ogen van ons hart’. We eindigen de preek met samen hardop Psalm 23 op te zeggen. Een broeder spreekt een dankge-bed uit. Zonder omhaal van woor-den wordt de collecte gehouden. Na het slotlied komt de pastor weer naar voren om ons de zegen toe te bidden.

Maaltijd Na de dienst kunnen we alsnog kennismaken. Daar is heel veel ruimte voor, want in een zijzaal staat een uitgebreide maaltijd gereed. Als gasten mogen we aan de tafel van de pastor en zijn vrouw plaatsnemen.

In een zijzaal staat een uitgebreide maaltijd gereed

De pastor vertelt ons over zijn ziekteproces en over de geweldi-ge bemoedigingen die hij vanuit de gemeente heeft gekregen. Op de dag van de operatie waren er zeker tien gemeenteleden in het

Enthousiaste gemeenteleden, samen met hun pastor (midden, met zwart jasje) FOTO DE OOGST

20 De Oogst november 2014 Thema Els van Dijk

Op mijn bureau liggen boeken met titels als: ‘De jeugd is tegenwoor-dig sociaal, eenzaam, lui, cool, braaf, slim, rebels’ en ‘De terug-keer van het gezag – waarom kinderen niets meer leren’.De symptomen van wat we zien, stemmen sommigen niet hoop-vol. Maar het is mijn overtui-ging dat we daar niet in moeten blijven hangen. Er is zoveel meer. Misschien biedt deze tijd wel meer dan ooit kansen om jongeren te bereiken.De ontwikkelingen in de jonge-rencultuur gaan sneller dan ooit. ‘Soms denk je ze in beeld te heb-ben, en dan verschieten ze alweer van kleur’, verzuchtte iemand. Wat bij veel jongeren opvalt, is hun excessieve mediagebruik. Jongeren zijn onafscheidelijk van hun smartphone of iPhone en verder is hun computer in veel gevallen hun beste vriend. Allerlei onderzoeken wijzen uit dat jon-geren gemiddeld zo’n veertig uur per week gebruik maken van de diversiteit aan media waarover zij beschikken (dus ook films, mu-ziek, e.d.).

Zijn er wel voldoende aansprekende volwassenen?

Maar we zien meer. Jongeren lij-ken soms onbereikbaar te zijn, ze zijn moe, onzeker, ze lijken onge-motiveerd en velen hebben disci-plineproblemen. Voor veel jonge-ren is hun uiterlijk heel belangrijk, zij hebben concentratieproblemen en in een wereld van 24 uur per dag communicatiemogelijkheden

zijn velen van hen desondanks eenzaam.Tieners worstelen met hun iden-titeit en de onzekerheid daarover maakt dat zij maar doen wat iedereen doet. Zij hebben last van ‘het-doen-wat-iedereen-doet-syndroom’. Veel twintigers zijn verdwaald. Velen hebben hun stu-die niet afgemaakt, hebben geen werk en weten niet wat zij willen. Ze missen richting, houvast, gezag en continuïteit en niemand lijkt het hun te kunnen geven.

IdentificatiefigurenWat zien jongeren en wat maken zij mee? Wat zijn hun behoeften en wat hebben zij nodig om een evenwichtig, weerbaar en gelo-vig volwassen mens te worden? Jongeren verlangen naar liefde en geborgenheid. Zij worden echter geconfronteerd met veel gebro-kenheid in relaties. Te veel rela-ties blijven daarnaast steken op het niveau van functionaliteit, ook in de kerk en op de scholen. Maar wat is liefhebben nu werkelijk? En hoe geven volwassenen – in welke relatie zij ook tot jongeren staan – daar gestalte aan in woord en daad?Jongeren verlangen naar voor-beelden en identificatiefiguren. Maar als ik hen bevraag hoe-veel volwassenen ook werkelijk inspirerende mensen voor hen zijn, blijft het vaak stil. Het is maar de vraag of volwassenen voldoende bereid en beschikbaar zijn om bewust te investeren in jonge mensen. Misschien moet ik het nog scherper formuleren: ik twijfel er soms aan of er wel

voldoende aansprekende volwas-senen zijn. Ook zij kunnen maar al te gemakkelijk meegaan met de stroom van wat iedereen doet en blijven steken op het niveau van de oppervlakkigheid, de buiten-kant, de regels. Druk zijn met hoe het hoort in plaats van hoe het werkelijk is. Dat is meestal geen bewuste keuze, maar kan lang-zaam maar zeker de omgangsstijl binnensluipen en bepalen.

Verlangen Jongeren verlangen naar geeste-lijk welzijn. Dat is het diepste ver-langen dat God Zelf in hen heeft gelegd. Brengen wij de jongeren die aan ons zijn toevertrouwd ook werkelijk bij de Here Jezus? Hoe zichtbaar is dat voor hen, hoe open zijn we daarover? Is ons ei-gen verlangen naar God tastbaar aanwezig of zijn we druk met het overdragen van een overtuiging?

Jongeren hebben behoefte aan zuiverheid en reinheid

Jongeren hebben behoefte aan zuiverheid en reinheid. Ze worden echter opgezadeld met media vol seks en geweld waar bijna geen ontkomen aan is. Uit allerlei on-derzoeken blijkt dat de meerder-heid van jongeren met een ker-kelijke achtergrond alles tot zich neemt wat deze wereld te bieden heeft. Jongeren hebben behoefte heb-ben aan bescherming van hun jonge hart, maar worden helaas al veel te vroeg geconfronteerd met de problemen van de volwassen-

Ogenschijnlijk lopen de belevingswerelden van volwassenen en jongeren steeds verder uiteen.

Er zijn de afgelopen jaren allerlei onderzoeken gedaan naar jongerencultuur. Het beeld dat daaruit voortkomt, lijkt niet zo rooskleurig te zijn. Toch biedt juist deze tijd veel kansen om

jongeren te bereiken.

Generatie vol verlangen

21Thema Els van Dijk De Oogst november 2014

plaats bij uitstek waar daar ruim-te voor moet en mag zijn. Als ook de school meer is dan alleen een instituut voor kennisoverdracht, maar ook een gemeenschap waar ruimte is voor vorming vanuit de verbinding tussen docenten en leerlingen, dan is er perspectief voor de toekomst.

Mensen die verlangen komen in beweging

Het gaat om het hart en de be-zieling. Als die er is, is er veel mogelijk. Thomas à Kempis zei: ‘Wie veel liefheeft, bewerkstelligt veel.’ Als we daar als volwas-senen mee beginnen richting de generatie die aan ons is toever-trouwd, zullen we verrast worden door de mogelijkheden die daaruit voortvloeien. Mensen die verlangen komen in beweging. Volwassenen die ver-langen, kunnen dat ook bij jonge-ren opwekken. Augustinus zei het zo: ‘De meeste mensen lijken op wat zij liefhebben.’ Wat zien jon-geren als zij naar ons kijken?

els Van dijK

Directeur van de Evangelische

Hogeschool in Amersfoort

wereld. Ook daar is geen ontko-men aan. Of het nu gaat om de re-latieproblemen van hun ouders, de rampen in deze wereld, de crisis waar wij mee te maken hebben: het is hen allemaal bekend. Als laatste noem ik de behoefte van jongeren aan nabijheid, intimiteit, relaties met diepgang. Maar zij zitten opgesloten in so-cial media en weten niet meer zo goed hoe het anders kan.

De kernHet uiterlijke gedrag van jonge-ren is een symptoom van iets wat veel dieper ligt. Wat we zien is onmacht, geen onwil. Onder misschien wel uiterlijke onver-schilligheid zit verlangen. De kern waar het bij jongeren om gaat is hun verlangen naar nabijheid, bescherming, verbondenheid en perspectief. Zij zoeken naar hulp en ondersteuning om een weg te vinden in het leven en zicht te krijgen op hun eigen identiteit, op de mogelijkheden die God in hen heeft gelegd. Zij willen weten wat

een leven met God inhoudt en verlangen naar volwassenen die dat kunnen laten zien. Jongeren hebben moeite met zelfontplooi-ing in een geïndividualiseerde wereld die doorgeschoten is in vrijblijvendheid. Benauwende vrij-blijvendheid. Er is geen bescher-ming in een wereld die alles maar goedvindt.

Wat we zien is onmacht, geen onwil

Jongeren zitten niet te wachten op clichés over hoe het hoort, maar snakken naar volwassenen die het leven laten zien zoals God het heeft bedoeld. Zij hebben be-hoefte aan volwassenen die hen meenemen naar prachtige ver-gezichten en perspectief bieden. Zij hebben behoefte aan plaatsen waar het veilig is en waar ruimte is voor de werkelijke ontmoeting tussen generaties. Dat mag na-tuurlijk allereerst in de gezinnen gebeuren, maar de kerk is ook de

Voor veel jongeren lijkt de computer hun beste vriend te zijn.

Meer lezen?

Van Dijk, Els, 2011. De Hunkerende Gene-ratie, de leefwereld van jongeren. Apeldoorn, De Banier, Apeldoorn, 96 blz. ISBN 9033630680.

gesTrand Tijdens je sTudie?

Op DV 3 februari 2014 start voor de tiende keer het EH-Traject. Deze vijf maanden durende opleiding biedt jon-geren die stranden tijdens hun studie een mix aan persoonlijke ontwikkeling, ge-loofstoerusting en studiekeuze, zodat ze in september toegerust aan een nieuwe studie kunnen beginnen. Kijk voor meer info op: www.eh.nl/traject.

22 De Oogst november 2014 Actueel Hans Frinsel

Maar ondanks die goede bedoelingen zit er in deze woorden toch een duistere dreiging, een onderdrukt potentieel van de islam dat zich inhoudt. Politici zijn bezorgd over de radicalisering van mos-lims. Zij willen onderscheid maken tussen radicalen en de ‘gematigde islam’. Ze hebben behoefte aan een gematigde islam en zo nodig creëren ze die. Maar bestaat er wel zoiets als een gematigde islam?

Er zijn gematigde moslims, maar er is geen gematigde islam

Het woord ‘gematigd’ geeft ons een geruststellend gevoel. Het komt van matigen, reduceren, binnen een bepaalde maat houden. Maar wat is die maat? En als het ‘gereduceerd’ is, dan betekent dit dat de oer-islam niet gematigd is? Gematigde islam is verhullend taalgebruik. Zeker, er zijn gematigde islamitische bewegingen, zoals de mystieke soefi-beweging. Maar in die beweging neemt de Koran een minder exclusieve plaats in en ze wordt daarom door veel andere moslims als ketters beschouwd. En er zijn vrijzinnige moslims die hun eigen boek niet geheel serieus nemen. Ze zijn echter uiterst behoedzaam hoe ze dat uiten. Er zijn gematigde moslims, maar er is geen gematigde islam. En de grens tussen gematigden, orthodoxe en radicale moslims is niet zo helder.

OnthoofdingenMaar nu maakt IS het ons makkelijk. Ineens heeft het kwaad een duidelijke identiteit gekregen. Dat komt de westerse politiek goed uit. Nu kan ze de overige islam als ‘gematigd’ tegenover IS zetten. De onthoofdingen van IS schokken ‘vriend en vijand’ en vervullen velen met walging. Obama mobiliseert een coalitie tegen IS en wil daarbij vooral ook de ‘gematigde’ islamitische staten en bewegingen betrekken. Maar hier zie je direct het probleem. Saoedi-Arabië behoort tot de coalitie. Is het land daarmee ‘gematigd’? De islam in dat land is beslist niet gematigd. De sharia wordt daar strikt gehan-

teerd en onthoofding als straf komt er veelvuldig voor, ook voor ‘misdaden’ die de rest van de wereld zeker niet als ‘halsmisdaden’ beschouwt. Er heerst zero-tolerantie ten aanzien van andere godsdiensten. Juist dat land exporteert de uiterst orthodoxe vormen van de islam die in feite de kraamkamers zijn van extremisten.

Hulp van BeëlzebulIn Pakistan, een bondgenoot van Amerika, zien we regelmatig dat het leven van christenen gevaar loopt en zij eigenlijk vogelvrij zijn. Het is een beeld dat in veel islamitische landen te zien is. Jaarlijks sterven er in islamitische landen vele christenen voor hun geloof, legaal – onder shariawetge-ving – of illegaal, maar zonder te kunnen rekenen op eerlijke gerechtelijke bescherming. De Open Doors-ranglijst van landen waar godsdienstvervol-ging plaatsvindt, spreekt boekdelen. En dat zijn beslist niet allemaal radicaal-islamitische staten. Andersdenkenden zijn en blijven tweederangs burgers in landen waar de islam de wet bepaalt. In Soedan werd een vrouw ter dood veroordeeld, eerst omdat ze met een christen trouwde, toen omdat ze christen was geworden.

De islam in Saoedi-Arabië is beslist niet gematigd

Obama wil Iran betrekken bij de coalitie tegen IS, maar dat land kan beslist niet als ‘gematigd’ isla-mitisch beschouwd worden. Is dat niet de demonen uitdrijven met behulp van Beëlzebul? Iran heeft zijn eigen belangen om IS te bestrijden, maar heeft tegelijkertijd een heel ander einddoel voor ogen dan het Westen. Iran is zelf de kracht achter de terroris-tische Hezbollah-beweging.

IngehoudenWat het Westen bestempelt als ‘gematigde’ islam, kan in feite beter omschreven worden als ‘ingehou-den islam’. In ons land leven veel moslims in volko-men vrede. En veel moslims hebben geen verdere

‘eigenlijk zouden we je kunnen doden.’ Het waren woorden van een familielid aan een

jongeman die zich van islam tot Christus had bekeerd. Uit zijn verhaal begreep ik dat de

woorden niet in boosheid waren gesproken en ook niet als bedreiging. Het had eerder iets van

grootmoedig heid en opluchting dat ze hun geloof niet tot de uiterste consequenties doorvoerden.

Ingehouden islam

23Actueel Hans Frinsel De Oogst november 2014

religieuze ambitie dan op deze manier doorgaan. Maar de islam heeft die ambitie per definitie wel. Overal waar een opleving van de ware islam plaats-vindt, ontstaat ook het radicalisme en jihadisme. De gevolgen van de ‘Arabische lente’ bewijzen dat. Deze ging met een opleving van de islam gepaard. En kijk naar het resultaat!Enkele jaren geleden wilden moderne religieuze lei-ders graag benadrukken dat ‘jihad’ niet noodzakelij-kerwijs een weg van geweld was, maar vooral een intellectuele strijd voor het islamitische geloof. Die mythe valt nu door de mand. Zeker, ongewapende verspreiding van de islam kan ook jihad genoemd worden, maar het islamitische geweld wordt nu on-verbloemd als jihad en jihadisme betiteld. Jihad en geweld liggen wel degelijk in elkaars verlengde.

ZelfbedrogWe richten alle pijlen op IS. En, zeker, dit kwaad moet bestreden worden. Maar is daarmee het kwaad uitgebannen? In zijn toespraak over de strijd tegen IS herhaalde de Britse premier David Cameron het misleidende stuk politiek correct westers zelfbedrog: de islam is een godsdienst van vrede. Dat is onzin. Hij probeert daarmee te sug-

gereren dat er een duidelijk scheidslijn is tussen de extremisten en de ‘gematigde islam’. Die scheidslijn is moeilijk – zo niet onmogelijk – te bepalen, simpel-weg omdat die niet echt bestaat. Zeker, er zijn vele vredelievende moslims, maar dat is niet dankzij, maar ondanks hun godsdienst. De vrede van islam is dat alles onderworpen is aan islam. Haar definitie van vrede is anders.

Jihad en geweld liggen wel degelijk in elkaars verlengde

Is al die koortsachtige activiteit om IS te vernietigen wel de juiste weg? Er is terecht grote zorg over de groei van islamitisch extremisme in de wereld. Het Westen heeft er geen antwoord op. Daarom pro-beert men het te bagatelliseren. ‘Het is maar een kleine harde kern, een beperkte groepering.’ IS lijkt die groep ineens een duidelijk omlijnd kader te ge-ven. Maar men wil niet zien dat het probleem vele malen groter is. Een brede internationale coalitie, met vooral Arabische landen erbij, moet dat kanker-gezwel uit de internationale gemeenschap snijden. Het is naïef om te denken dat daarmee het probleem

Moskee in de Amsterdamse Vogelbuurt FOTO’S ARIE AMBACHTSHEER

24 De Oogst november 2014 Actueel Hans Frinsel

tussen Hamas en IS zit voornamelijk in het feit dat Hamas een veel subtielere PR-campagne voert. Als we Al-Sisi’s advies zouden volgen, zouden we ook tegen Hamas moeten strijden, maar dat zal op weerstand stuiten van politiek correct Den Haag. Het door Iran gesteunde Hezbollah is beslist een terroristenorganisatie, maar moeten we die als bondgenoot gaan behandelen nu Iran toetreedt tot de coalitie tegen IS? Wie zich mengt in de strijd tegen moslimextremisten op Arabisch grondgebied moet beseffen dat hij zich in een slangenkuil waagt.

De strijd tegen IS is in feite een godsdienstoorlog

De bondgenoten die we vandaag bewapenen kun-nen zich morgen ontpoppen als een grote bedrei-ging voor onze samenleving. Dat ligt besloten in het wezen en het denken van de islamitische gods-dienst. Zij zal gebruikmaken van allianties als dat haar zaak bevordert, maar naar het voorbeeld van haar profeet verbreekt zij zulke allianties verrader-lijk als dit haar uiteindelijke doel dient: islamitische wereldhegemonie. De islam is per definitie ondemo-cratisch, maar zal van de democratie gebruikmaken zolang dit het beste ‘jihad’ wapen is. Ze kan dit snel inwisselen voor een gewelddadige jihad, wanneer dat beter uitkomt. Zeker, er zijn moslimlanden en moslimpolitici die niet zo’n radicale lijn voorstaan, omdat zij die uiterste consequentie van hun gods-

echt opgelost zal zijn. In het Midden-Oosten weten ze dat het vraagstuk veel complexer is.

TerreurnetwerkenDe Egyptische minister van buitenlandse zaken Al-Sisi drong er in september bij zijn Amerikaanse collega John Kerry op aan dat niet alleen IS aange-pakt moet worden, maar ook andere islamitische terreurnetwerken. Al-Sisi kent zijn pappenheimers beter dan Kerry. Maar is het verstandig om in zo’n complexe strijd getrokken te worden? Welke organi-saties kwalificeren zich wel om aangepakt te wor-den en welke niet? Dit dilemma maakte westerse landen zo terughoudend om Syrische rebellengroe-peringen van wapens te voorzien. IS was een van die partijen. Eind september werd gewaarschuwd dat er nog een IS-achtige groepering actief is in Syrië: de Khorasan. Welke islamitische groeperin-gen zijn wel het vertrouwen waard? Denk aan Afghanistan. In hun strijd tegen de Russen werd de Taliban indertijd bewapend door de Amerikanen. Toen de Taliban eenmaal aan de macht was, ontpopte het zich als een wreed, radi-caal islamitisch regime.

SlangenkuilDe wreedheden die Hamas heeft begaan doen in feite weinig onder voor de activiteiten van IS, niet alleen tegen Israël, maar ook bijvoorbeeld indertijd in hun strijd tegen de Fatah-beweging. Het verschil

In ons land leven veel moslims in volkomen vrede.

25Actueel Hans Frinsel De Oogst november 2014

van de eigen godsdienst, net als in het voorbeeld waar dit artikel mee begon. In onze westerse landen houdt de islam zich in, om-dat dit politiek en maatschappelijk gezien het beste is om meer ruimte voor zichzelf te creëren. Dit geeft de westerse samenleving een valse gerustheid.

Latent gevaarVormen moslims een bedreiging? Nee, maar het is hun godsdienst waarin een latent gevaar schuilt. Moet IS met geweld bestreden worden, zoals de coalitie nu doet? En hoe ver moet die strijd gaan? Dat is een moeilijk dilemma, waar regeringen en politieke leiders lastige beslissingen moeten ne-men, omdat vele medemensen ernstig gevaar lopen. Maar als christenen moeten we beseffen dat het enige antwoord op deze religie van wreedheid de liefde van Christus is.

Met gelijke munt terugbetalen is een heilloze weg

Hoe kan in deze situatie de liefde van Christus ge-toond worden? We zullen ons zeker moeten richten op het helpen van de christenen en anderen die voor hun leven moeten vluchten en hen gastvrij ontvan-gen. In Nigeria en de Centraal Afrikaanse Republiek beginnen christenen moslims met gelijke munt te-rug te betalen. Dat is een heilloze weg, niet de weg van Christus. We moeten echter beseffen dat deze christenen onder een constante dreiging leven van fanatieke moslims die voor geen enkele wreedheid terugschrikken. Bidden we voor hen? Wat doen we om hen te helpen? Lijden we met hen mee?

DichtbijLaten we niet denken dat het een ‘ver van mijn bed show’ is. Het komt steeds dichterbij en we zullen er hier ook in toenemende mate mee te maken krijgen, zeker nu Europa betrokken raakt in de kluwen van strijd in de islamitische wereld. We kunnen ons niet anders voorstellen dan dat we vrede kennen. Maar het tij is aan het keren. De vrede zal ook uit Europa weggenomen worden. Wat zal onze reactie zijn als ons gemakkelijke en beschermde luxe leventje wreed verstoord dreigt te worden door een islam die zich niet langer inhoudt?

De vrede zal ook uit Europa weggenomen worden

Waar draait ons leven om? Waar ligt ons hart? Het zal erop aankomen of we in die nieuwe situatie werkelijk de liefde van Christus kunnen voorleven en uitdragen. Dat is het enige wapen waar de islam niet tegen bestand is.

Hans frinsel

Zendeling in Guinee-Bissau

dienst ongewenst achten. Maar hun eigen omgang met het probleem accentueert dit dilemma.

Machteloze democratieVorig jaar zagen we hoe het Egyptische leger in-greep, de democratisch gekozen president afzette en de moslimbroederschap op een zijspoor zette. Speciaal gezant van de EU in het Midden-Oosten Tony Blair, voormalig Brits premier, sprak zijn steun uit voor deze ondemocratische acties, omdat ‘de moslimbroederschap bezig was heel Egypte over te nemen’. Zeker, alleenheerschappij van de moslim-broederschap zou ernstige gevolgen hebben gehad voor de regio en zeker voor christenen en anders-denkenden in dat land. Maar dit is tegelijkertijd een schrijnend voorbeeld dat de democratie machteloos staat tegenover een ontketende islam. Zelfs als het zou lukken om IS uit te schakelen, dan zal het probleem direct weer de kop opsteken op plaatsen waar een opleving van de islam plaats-vindt. Westers geweld tegen islamitische uitwas-sen, zelfs als dat met hulp van moslims gebeurt, raakt altijd een uiterst gevoelige snaar bij moslims. De reactie van Amerika op Iraks lafhartige bezet-ting van Koeweit in de negentiger jaren was ze-ker gerechtvaardigd, maar creëerde bij orthodoxe moslims als Osama Bin Laden een diepe haat tegen Amerika, ondanks het feit dat Saoedi-Arabië en an-dere islamitische staten Amerika steunden.

De islam is per definitie ondemocratisch

De gruwelijke aanslag van 11 september was op meer dan één plaats aanleiding tot openlijke vreugde-uitingen onder onze ‘gematigde’ moslims in Nederland. Dit soort incidenten zouden ons de ogen moeten openen voor het latente gevaar. We willen graag denken dat IS-sympathisanten en ‘dood-aan-de-Joden’ roepende Hamasaanhangers een minderheid zijn onder Nederlandse moslims. Maar daarmee willen we niet onderkennen dat er een latent radicalisme onder de oppervlakte zit dat licht ontbrandt, zeker als ergens op de wereld moslims worden bestreden, ongeacht of dit wrede terroristen zijn of niet. De strijd tegen IS is in feite een godsdienstoorlog en veel moslims zullen dat zo voelen.

Valse gerustheidDe oorzaak van het probleem van organisaties als IS, Boko Haram, Al-Shabaab, Hezbollah of Hamas zit niet in de mensen erachter, maar in hun inspira-tiebron: de islam. Wat wij kennen als ‘gematigde’ islam is een ‘ingehouden’ islam. Telkens als men die godsdienst tot zijn uiterste consequenties gaat vol-gen, ontstaan zulke bewegingen. In de huidige we-reld zijn er islamitische landen en organisaties die zorgen dat de islam zich ‘inhoudt’, soms uit pragma-tische en politieke overwegingen, soms ook omdat men ongelukkig is met de uiterste consequenties

26 De Oogst november 2014 Thema Oscar Lohuis

In de christelijke gemeente wordt het geloof doorgegeven aan volgende generaties. Ook in het gezin hoort dit te gebeuren. Het geeft ook grote vreugde aan ouders als hun kinderen in de waarheid van het Evangelie wan-delen. Toch zijn er in onze tijd veel ouders die verdriet hebben omdat hun kinderen zich van het geloof hebben afgekeerd. Als christen is het geloof in God het belang-rijkste in je leven, en dan doet het pijn als je ziet dat je kind de Heere God vergeet. Wat zegt de Bijbel over de overdracht van het geloof op de volgende generaties? Niets spreekt krachtiger dan ons eigen voorbeeld.

Niets spreekt krachtiger dan ons eigen voorbeeld

In Deuteronomium 6:1-9 vinden we enkele concrete aanwijzingen. Wat moet aanwezig zijn in het leven van ouders en degenen die het geloof aan volgende genera-ties willen doorgeven?

Gehoorzaamheid‘Dit zijn de geboden, de verorde-ningen en de bepalingen die de HEERE, uw God, geboden heeft u te leren, om ze te doen in het land waar u naartoe trekt om het in be-zit te nemen, opdat u de HEERE, uw God, vreest door al Zijn veror-deningen en Zijn geboden, die Ik u gebied, in acht te nemen: u, uw kind en uw kleinkind, alle dagen van uw leven; en opdat uw dagen verlengd worden. Luister dan, Israël, en neem ze nauwlettend in acht!’ (vers 1-3).

Als je graag wilt dat niet alleen jijzelf, maar ook je kinderen en kleinkinderen de geboden van de Heere in acht nemen, dan is het ten eerste noodzakelijk dat je dat zelf doet. Onze kinderen volgen ons na. Daden spreken krachtiger dan woorden, en niets spreekt krachtiger dan ons eigen voorbeeld. We maken in de eerste plaats indruk op onze kinderen door hoe wij leven. Een groot verschil tussen een christen en een niet-christen is dat een christen zich afvraagt wat Gods wil is. Paulus spreekt over de gehoorzaamheid die uit het ge-loof voortkomt. Wanneer we ons geloof wel met de mond belijden, maar niet dagelijks werk maken van gehoorzaamheid, dan zal ons getuigenis naar onze kinderen toe niet krachtig zijn. Daarom moeten we strijden tegen de zonde, leren dagelijks onszelf te verlooche-nen en te sterven aan zelfzucht, boosheid, begeerte, hebzucht, hoogmoed, eerbejag en nog veel meer. Ook moeten we leren om in navolging van Christus onze naaste te dienen, lief te hebben, te respecteren en te helpen. Jezus heeft ons geroepen om anders te zijn, om meer dan het gewone te doen. De dingen die niet horen bij het navolgen van Christus moeten we afleggen en de dingen die daar wel bij horen moeten wij aandoen. Zijn wij zélf veranderd door het Evangelie?

Aanbidding‘Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één! Daarom zult u de HEERE, uw God, liefheb-ben met heel uw hart, met heel uw

ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die Ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn’ (vers 4-6).

Zijn wij zelf veranderd door het Evangelie?

De gehele wet is samengevat in het gebod van de liefde, in de eerste plaats liefde voor de Heere God. Er is maar één God. Hij alleen is onze Schepper en Verlosser. Aan Hem hebben wij alles te danken en Hij is het doel van ons leven. Als het goed is, staat Hij op de eerste plaats. Er is een heiligdom diep binnen in het hart van de mens, waar alleen God waardig is binnen te treden. Belangrijk voor de overdracht van het geloof is dat wij God aanbid-den in geest en in waarheid – op-recht en vanuit ons hart. Zou het kunnen dat veel mensen de kerk hebben verlaten, omdat ze bij ou-dere generaties wel de kerkgang zagen, maar geen echte, hartelijke liefde tot God? Hoe makkelijk is het niet om de godsdienstige tradities gaande te houden, maar diep van binnen af te dwalen en de mammon te gaan dienen? We kunnen niet God dienen en de mammon. Onze kinderen hebben intuïtief door wat er zich in ons hart afspeelt. Je kunt voor je kin-deren niet verbergen wat er diep van binnen in je leeft. Daarom: bewaar je hart boven alles wat er te bewaren is, want daaruit zijn de oorsprongen van het leven, ook de oorsprongen van de geloofs-overdracht. Aanbidt Hem alleen met je hele hart. Ware aanbidding werkt aanstekelijk.

De apostel Johannes schreef: ‘Grotere vreugde ken ik niet, dan dat mijn kinderen in de waarheid

wandelen.’ Als apostel schreef hij tot gemeenten die hij had gediend, dus tot zijn geestelijke

kinderen. Wat was hij blij dat zij in de waarheid wandelden!

Waar het hart vol van is...

27Thema Oscar Lohuis De Oogst november 2014

uit. We mogen het spreken over de richtlijnen van Gods Woord als ouders niet overlaten aan voorgan-gers, zondagschoolleiding en dege-nen die de catechisatie verzorgen. Laat het Woord een plek hebben in je huis, schrijf het op de deurpos-ten van je huis. Spreek erover met kinderen als je samen thuis bent en als je samen onderweg bent. De beste gesprekken, ook over het geloof, heb je soms als je samen met je zoon of dochter in de auto of in de trein zit. Zorg er boven alles voor dat de rijkdom van Gods Woord je eigen hart vervult. Want waar het hart vol van is, daar stroomt de mond van over.

osCar loHuis

Evangelist en prediker, zie ook

www.goednieuwsbediening.nl. Hij zal

spreken op de kerstviering van Tot Heil

des Volks, zie pagina 12.

Onderwijs‘U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat. U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voor-hoofdsband tussen uw ogen zijn. U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrij-ven’ (vers 7-9).God heeft de onderwijzing (de Thora) als leidraad gegeven voor het gehele dagelijkse leven. Bijna alles wat we doen, doen we met onze handen en ogen. Daarom werden de geboden op de handen gebonden en als voorhoofdsband tussen de ogen. Sommige ortho-doxe Joden doen dat letterlijk: zij binden een deel van de Thora om hun polsen en op hun voorhoofd, om op die manier herinnerd te worden aan de onderwijzing die God heeft gegeven. Het belangrijkste is natuurlijk de levenspraktijk, maar de onderwij-zing is nodig voor die levensprak-tijk. Die herinnering hebben wij ook voortdurend nodig. Ook onze kinderen hebben onderwijs van

het Woord van God heel hard no-dig. Het is zeker niet gemakkelijk om de goede weg in het leven te vinden; je kunt makkelijk een ver-keerde afslag nemen. Vooral jonge mensen zijn zeer beïnvloedbaar en er wordt van allerlei kanten aan hen getrokken. Velen voelen zich ook verloren in de compliceerde en schreeuwerige wereld waarin we terecht zijn gekomen.

Kinderen snakken naar hulp, al zenden ze andere signalen uit

We zijn geen goede ouders als we alleen maar keihard werken voor welvaart en rijkdom om onze kinderen op materieel vlak veel te kunnen geven, terwijl we ze wat betreft de onderwijzing uit Gods Woord niets of nauwelijks iets meegeven. Het is heel liefdevol en terecht dat God ons opdraagt om het onze kinderen in te prenten. Dat is niet overheersend of do-minant, maar tot zegen van onze kinderen. Zij snakken naar hulp om hun weg in het leven te vinden, ook al zenden ze andere signalen

De beste gesprekken heb je soms onderweg.

BijBelTeKsT oM na Te lezen

Deuteronomium 6:1-9

28 De Oogst november 2014 Israël Kees Jan Rodenburg

Het verhaal is overbekend en heeft een enorme impact gehad op de wereldwijde kerk. Hoeveel zorgin-stellingen zijn wel niet vernoemd naar deze ene Samaritaan! De boodschap lijkt duidelijk: als chris-tenen onderscheiden we ons door ons uit te strekken naar degenen die hulp en zorg nodig hebben – of dat nu verslaafden, zieken, gehandicapten of ouderen zijn. En toch, er is iets dat me steeds weer stoort. Ik vraag me namelijk af waarom Jezus een verhaal over barmhartigheid zo ingewikkeld heeft gemaakt. Als het Zijn doel is om ons op tot roepen tot onvoor-waardelijke naastenliefde, dan kan dat toch veel eenvoudiger? Waar is de sleutel tot de gelijkenis? Ik denk dat die ligt bij kennis over het jo-dendom van de eerste eeuw.Om Jezus’ woorden te begrijpen is kennis daarvan noodzakelijk. Wie daar nog niet van overtuigd is, moet zich eens verdiepen in de gelijkenissen. Eén derde van alle uitspraken van Jezus die we in het Nieuwe Testament vinden, hebben de vorm van een verhaal. Nog opmerkelijker is misschien wel dat deze verhalen of gelij-kenissen een heel eigen vorm hebben en we zulke verhalen alleen maar bij Jezus en bij de rabbijnen uit de eerste eeuwen tegenkomen. Verder nergens. En wat blijkt? De verhalen van deze

meestervertellers vertonen veel overeenkomsten. De belangrijkste overeenkomst is dat de gelijkenis-sen steeds een bepaalde les willen leren en dat daarvoor alledaagse gebeurtenissen worden gebruikt. Alle elementen uit een gelijkenis werken dus toe naar één bepaal-de conclusie of boodschap, die meestal het antwoord is op een concrete vraag. Dat zie je ook aan de gelijkenis van de Samaritaan. Aanleiding is immers de vraag wat naastenliefde inhoudt.

Sadduceeën en FarizeeënMaar er is meer. Jezus gebruikt heel bewust een priester, een leviet en een Samaritaan om zijn verhaal te vertellen. Hij had ook anders kunnen kiezen! Om de gelijkenis te begrijpen moeten we iets meer weten over deze groepen. De keuze voor een Samaritaan heeft te maken met de verwantschap én de vijand-schap die er tussen Joden en Samaritanen was. Minder bekend is dat de priesters en levieten voornamelijk tot de beweging van de Sadduceeën be-hoorden en nauwe contacten on-derhielden met de Romeinse over-heid. Van de Sadduceeën weten we dat zij bepaalde geloofsover-tuigingen, zoals de opstanding uit de dood, verwierpen en alleen belang hechtten aan de regels van de Thora. De latere uitleg en toepassing van geboden erken-den zij niet. Daarin verschilden ze met name van de Farizeeën, die groot belang hechtten aan de uitleg van de Thora en het volk aanmoedigden om hun leven toe te wijden aan de Eeuwige. Juist in

deze kringen – de overeenkomst met Jezus’ onderwijs is treffend – legde men grote nadruk op Gods liefde en barmhartigheid. Dat de vraag over naastenliefde door een Farizeeër wordt gesteld is dus niet verrassend en betekent al helemaal niet dat hij zich er mak-kelijk vanaf probeerde te maken. Farizeeërs namen het voorschrift namelijk uiterst serieus.

Levend of doodIn deze situatie riep Jezus’ ge-lijkenis voor beide groepen niet dezelfde gedachten op. Vanwege hun gerichtheid op Gods liefde zullen de Farizeeën begrepen heb-ben dat alles in het werk gesteld moet worden om het slachtoffer te redden. De opdracht om ‘het leven te redden’ was volgens hen name-lijk belangrijker dan alle andere voorschriften.

De tempeldienaren stellen hun eigen belang voorop

Een Sadduceeër onder het gehoor zou iets heel anders hebben be-grepen, namelijk dat deze priester en leviet zich onttrokken aan hun verantwoordelijkheid. Vaak wordt beweerd dat de priester en leviet zich niet mochten verontreini-gen door een dode aan te raken. Dat zou hen onrein maken en ongeschikt voor de dienst in de tempel. Dit is deels terecht, maar tegelijk hadden juist de priesters de opdracht hun dode naaste te begraven als niemand anders dat kon doen (Lev. 21:2). Stel je voor: de gelijkenis is gesitueerd in de eenzame en gevaarlijke woestijn;

de gelijkenis over de goede of barmhartige samaritaan is een parel. Jezus zet de wereld

op zijn kop door een verhaal te vertellen waarin de priester en de leviet ervan langs krijgen en

uitgerekend een Samaritaan het goede voorbeeld geeft.

Een storende gelijkenis

leesTiP

Brad Young, The Parables. Jewish Tradi-tion and the Christian Interpretation, Peabody Massachusetts, 1998

29Israël Kees Jan Rodenburg De Oogst november 2014

hun liefdadigheid. Wat wil Jezus dan toch zeggen met deze Samaritaan? Hij wil er de vromen van toen en van nu mee wakker schudden. We weten maar al te goed van de opdracht om onze naaste lief te hebben. Ook jouw vijand kan je naaste worden. Ook jij kunt zijn naaste zijn. Schrijf niemand af. Echt niemand? Dat is bepaald geen eenvoudig verhaal voor ons.

Kees jan rodenBurg

Directeur van de Near East Ministry (NEM)

de rovers hebben het slachtoffer uitgekleed, waardoor op afstand niet te zien is om wie het gaat en al helemaal niet of het slachtof-fer nog leeft of al dood is. Niet voor niets wordt hij ‘halfdood’ genoemd. Zelfs als de Sadduceeën niet gericht waren op het redden van het leven, dan nog verzaak-ten ze hun plicht om dichterbij te komen en de dode te begraven! De tempeldienaren lopen met een bocht om het slachtoffer heen en voorkomen zo in een lastige situ-atie te belanden. Ze stellen hun eigen belang voorop. Zoals wij dat trouwens ook vaak doen.

Geen lieverdjesDat Jezus een Samaritaan ge-bruikt voor de heldenrol is ver-bijsterend. Het lag veel meer voor de hand dat Hij een Farizeeër de rol zou geven die in werkelijk-heid door de Samaritaan wordt vervuld. Of nog beter: een leer-ling van Jezus Zelf! Blijkbaar wil

Jezus iets specifieks tegen de Farizeeër zeggen. Dat Hij dat doet met behulp van een Samaritaan moet schokkend zijn geweest voor de Joden onder Jezus’ gehoor. Natuurlijk was er de bijzondere ontmoeting tussen Jezus en de vrouw bij de bron en was er ook een voorbeeldige melaatse die na zijn genezing terugkeerde om Jezus te danken. Samaritanen waren echter geen lieverdjes.

Samaritanen stonden bekend om hun pestgedrag

Lukas beschrijft hoe Jezus zelf de toegang tot een van hun dorpen was geweigerd. Samaritanen stonden bekend om hun pestge-drag. Aan het begin van de eer-ste eeuw verontreinigden ze de tempel in Jeruzalem door tijdens Pesach lichaamsdelen binnen het complex te brengen! Samaritanen stonden niet bepaald bekend om

BijBelTeKsTen oM na Te lezen

- Lukas 10:25-37 - Leviticus 21:1-3, 11 - Deuteronomium 6:4-5 - Leviticus 19:18 - Lukas 9:52-54

30 De Oogst november 2014 Zending Kim ter Berghe

Onze kinderen groeien hier in Oost-Azië op als vreemdelingen in een andere cultuur. Hoewel ze anders zijn dan de kinderen om hen heen, zijn ze echter niet uit de lucht komen vallen. Ze hebben uiterlijke kenmerken, karakterei-genschappen en een gezinscul-tuur die ergens vandaan komt. Doorgegeven door hun ouders en grootouders uit de geslachten die voor hen kwamen. Hun namen, die al generaties voorkomen in onze families, zijn daar een dage-lijkse herinnering aan.

Hier worden namen op een an-dere manier samengesteld. Een naam heeft over het algemeen drie karakters. Het eerste karak-ter is je familienaam, die wordt doorgegeven via de mannelijke lijn. Het tweede karakter is de generatienaam. Die deel je met je familieleden van hetzelfde geslacht in dezelfde generatie. Het tweede karakter van je naam is bijvoorbeeld gelijk aan dat van je zussen en nichten of broers en neven. Het derde karakter is uniek voor jou en wordt vaak

gekozen door je grootvader. De betekenis van de karakters is daarbij heel belangrijk, want je geeft je kleinkind iets mee voor zijn of haar leven.

De naamsopbouw duidt op hechte verbondenheid met familie

De opbouw van de namen is een voorbeeld van het belang dat men hier hecht aan verbonden-heid met familie, inclusief de

onze kinderen zijn allemaal naar een grootouder vernoemd. We hebben dat niet alleen

gedaan omdat dit nu eenmaal een leuke traditie is, maar omdat we onze kinderen een besef van

hun wortels willen meegeven.

Familie en familiegeloof

In Oost-Azië hechten mensen veel belang aan verbondenheid met hun familie.

31Zending Kim ter Berghe De Oogst november 2014

SchakelEen ander gevolg van de sterke familieverbondenheid, is dat eerste generatie christenen het vaak heel moeilijk vinden als er familieleden zijn die nog niet gelo-ven. Geregeld is mij door vrien-den gevraagd of ik wil bidden voor hun opa, zus, oom of ander familielid dat niet gelooft. Er is weinig terughoudendheid in hun pogingen om hun familieleden mee te krijgen naar de kerk. Bij getuigenissen van eerste genera-tie christenen hier viel het me op hoe vaak een familielid de sleu-telfiguur was in het leren kennen van Christus.

Ook wij staan in een lange christelijke traditie

Onlangs deelden we in het ziekenhuis een kamer met een vrouw die al jaren op een ander continent woonde. Ze hoorde dat haar oom kanker had en had de diepe wens dat hij nog tot geloof zou komen. Ze keerde terug naar haar thuisland om hem in het ziekenhuis te verzorgen. Dat zag ik mezelf nog niet zo snel doen.Als laatste wil ik nog noemen dat, net zoals de wereld niet met ons is begonnen, maar we voort-komen uit de geslachten voor ons, ons geloof ook niet bij ons is begonnen. In Oost-Azië weten christenen vaak precies hoeveel generaties gelovigen er in hun familie zijn en als het er meer dan vier zijn, zijn ze daar best trots op. Het wordt als een bijzondere zegen gezien als veel van je voor-vaders al geloofden. Ook wij staan in een lange christelijke traditie. Wij hebben het geloof niet ont-dekt, maar God heeft onze aardse, geestelijke voorvaders gebruikt om het door te geven. Een reden tot dankbaarheid voor Gods werk in de geslachten. En een verant-woordelijkheid om de volgende schakel te zijn.

KiM Ter BergHe

Missiologe in Oost-Azië

voorgaande geslachten. Andere voorbeelden zijn het onderhou-den van de graven van overleden voorouders en het vieren van gedenkdagen voor hen, het zor-gen voor ouders als ze oud zijn, het financieel ondersteunen van familieleden die het minder heb-ben en de betrokkenheid van de familie bij de partnerkeuze.

EilandjesSoms legt iets wat in een ander land gewoon is sterk een leegte in je eigen cultuur bloot. In het Westen zijn we vaak net eiland-jes die onze hoogste voldoening in onszelf moeten zien te vinden, los van de generaties voor en na ons. We moeten zelf kiezen wat we willen, onze eigen doelen stellen en verwerkelijken. Daarbij moeten we ons niet laten leiden door onze ouders en niet laten afleiden door onze kinderen. Het besef dat we deel uitma-ken van een groter geheel, dat we bestaan per gratie van onze voorouders en dat we voortbe-staan in onze kinderen – dat besef is er nauwelijks. Kinderen zijn in Azië een voortzetting van de familielijn, terwijl ze in het Westen eerder een tool zijn om het leven dat wij hier en nu willen leven vorm te geven. Dat is een fundamenteel andere benadering.

In het Westen zijn we vaak net eilandjes

Hiermee wil ik trouwens niet zeg-gen dat wij per definitie slechter voor onze ouders of kinderen zijn, maar wel dat de verbondenheid met hen iets is dat we in onszelf zoeken, in de liefde die we voelen of in de waardering die we voor elkaar hebben. In veel andere culturen is die verbondenheid een onwankelbaar gegeven, dat los staat van wat mensen daar zelf van ervaren.

Persoonlijke keuzeHet is interessant om te zien hoe deze culturele verschillen de geloofsoverdracht beïnvloe-den. Het gevolg van onze nadruk

op het belang van het individu is dat wij geloven zien als een persoonlijke zaak. Een keuze die iemand moet maken zodra hij daar oud en wijs genoeg voor is. We zien dit idee terug in de traditie van ouderendoop, waarbij jongeren die hun hele leven al in God geloven eerst een bepaalde leeftijd moeten bereiken en dan gedoopt mogen worden, waarbij ze een getuigenis moeten afleg-gen van hoe zij persoonlijk tot die keuze gekomen zijn. Het is geen automatisme. Iets soortgelijks zie je in de protestantse gewoonte van belijdenis doen. Kinderdoop maakt je geen ‘volwaardig’ kerklid, er moet een punt zijn dat je zelf je geloof bevestigt. Ook dit is een keuze die door het individu wordt gemaakt.

Er wordt minder aangedrongen op een persoonlijke keuze

Westerse ouders hebben een zekere terughoudendheid wat de geloofsoverdracht betreft. We doen ons best, maar het is aan het kind om te kiezen. Onze cultuur leert dat we ons niet teveel moe-ten bemoeien met de keuzes van onze kinderen.

LoyaliteitHier in Oost-Azië is dat anders. Hoewel ook hier ouders beseffen dat niet alle christelijke kinderen automatisch christelijke volwas-senen worden, is die verwachting er wel. Ouders hebben sowieso een meer leidende rol in het leven van hun kinderen en kinderen nemen de overtuiging van hun ouders serieuzer dan bij ons het geval is. Als een volwassene uit een christelijk gezin zelf niet zoveel heeft met het geloof, zal hij toch niet snel breken met de kerk uit loyaliteit aan de fami-lie. Ook wordt er minder sterk aangedrongen op het maken van een persoonlijke keuze, maar veel meer op het actief deelnemen aan een christelijke gemeenschap. De verwachting is dat binnen die gemeenschap het persoonlijk geloof op een natuurlijke manier zal groeien.

32 de oogst november 2014 Christenvervolging Open Doors

Het is moeilijk om een compleet beeld te krijgen van de situatie in Noord-Irak, weet Sara*. Sinds strijders van de extremistische Islamitische Staat (IS) met veel geweld optrokken naar Mosul, is de relatief veilige Koerdische regio overspoeld met vluchtelin-gen. We vroegen Sara naar haar ervaringen.

Voor veel christenen is de maat vol

Wat viel je op in de vluchtelingenkampen?‘Ik bezocht een aantal kampen in de christelijke wijk Ankawa in Erbil. Veel vluchtelingen proberen hun leventje zo goed mogelijk op te pakken, terwijl anderen nog steeds in shock zijn. Kerkelijke feesten worden voorzichtig gevierd: het leven gaat door. Tegelijkertijd zitten anderen hui-

lend, in diepe rouw in hun tent. Allemaal zijn ze zwaar getrau-matiseerd; vaak zijn ze voor de tweede, derde of zelfs vierde keer gevlucht. Voor veel christenen is de maat vol.’

Maar IS lijkt te worden terugge-drongen. Geeft dat geen hoop?‘De opmars van IS lijkt te stagne-ren. Maar Irakese christenen we-ten hoe snel de balans weer in hun nadeel kan omslaan. Christenen in Irak hebben de ervaring dat ver-volging in golven komt, en dat de volgende golf van vervolging net weer iets sterker is dan de vorige. Dat maakt het heel moeilijk om hoop te hebben voor de toekomst.’

Hoe denken gevluchte christenen dan over hun toekomst?‘Ze willen weg, bijna zonder uitzondering. Er zijn nauwe-lijks mensen die willen blijven. Tegelijkertijd is het heel moeilijk om Irak te verlaten. Dat besef maakt mensen passief: ze leven bij de dag en maken geen plannen voor de toekomst. Een enkeling keert terug naar de kleinere dorp-jes. Enkele christenen die oor-spronkelijk uit Bagdad komen, zijn zelfs weer terug gevlucht. Daar lopen ze ook het risico te worden bedreigd, of gedood door een bomaanslag. Maar in Bagdad hebben ze tenminste nog een dak boven hun hoofd. Ze nemen het risico voor lief.’

Worstelen christenen met de vraag wat Gods plan is met hen, met de kerk?‘Dat zijn vragen die in een Arabische cultuur niet snel hardop

gesteld worden, ook niet onder christenen. Maar je merkt wel dat veel christenen het stadium van dergelijke ”luxevragen” voorbij zijn. Veel christenen zeggen: “Ik zou het verschrikkelijk vinden als er geen christenen meer in Irak zouden zijn.” En daar zeggen ze dan direct achteraan: “Maar ik vertrek.”’

Hoe kun je christenen die zo ge-traumatiseerd zijn nog helpen?‘Door er te zijn en te laten merken dat we hen niet vergeten. Ik heb foto’s en video’s laten zien van mensen uit het Westen die bidden voor Irak, bijvoorbeeld via www.wearen.nl. Daar voelen ze zich door gesterkt. Naast de nood-hulp zetten we via onze partners een hulpprogramma op voor traumazorg.

Er is grote behoefte aan winterhulp

En op een heel praktisch niveau: de winter staat voor de deur. Er wordt hard gewerkt aan onder-komens die min of meer bestand zijn tegen regen en kou, maar we bereiden ons voor op een grote vraag naar winterhulp.’

* Sara heet in werkelijkheid anders.

In de Koerdische-Iraakse stad Erbil vind je volle tentenkampen, overbelaste hulpverleners, maar

ook christenen die hun huizen en kerken openstellen voor vluchtelingen. Sara, medewerkster van

Open Doors, bezocht de stad. ‘Na de wanhoop van het eerste uur neemt de gelatenheid toe.’

Verdwijnt de kerk in Irak?

Twee vluchtelingen in Erbil

FOTO OPEN DOORS

oPen doors

Open Doors is een organisatie die wereldwijd opkomt voor vervolgde chris-tenen. Lees het complete interview met Sara op www.opendoors.nl/sara.

33Boeken de oogst november 2014

Erfzonde of niet?

aurelius augusTinus

Titel Vier antipelagiaanse geschriftenOmvang 414 pagina’sPrijs € 47,50Uitgever Klement, Zoetermeer, 2014ISBN 978 90 86871254

Omgaan met verleiding

erwin de ruiTer

Titel Omgaan met verleidingOmvang 143 pagina’sPrijs € 12,50 Uitgever Stad op een berg, 2014ISBN 978 90 82186949

De leer van de genade is een van de meeste bediscussieerde onder-werpen in de theologie. Dit blijkt ook uit de kritische inleiding van de uitgever bij het boek ‘Vier anti-pelagiaanse geschriften’, waarin uitgebreid de kant van de pelagia-nen wordt geschetst. Augustinus heeft met zijn antipelagiaanse ge-schriften een belangrijke bijdrage aan de discussie geleverd.In deze geschriften gaat Augustinus in discussie met de pe-lagianen, die stelden dat de mens met de gaven die hij bij de geboor-te heeft ontvangen zonder extra hulp een goed leven kan leiden. Augustinus bestrijdt dat. Doordat we geboren worden met de erfzon-de kunnen we niet zonder genade voor God verschijnen. Hij stelt dat zondaren worden geboren uit zondaren. Toch geeft hij aan dat je voor de genade niet geleerd hoeft

te zijn, ook ‘onnozelen’ kunnen de genade begrijpen. Waarom de ene mens wel genade ontvangt en de andere niet, is een voor mensen niet te vatten gebeuren. Daarbij past het ons om Paulus (Rom. 11:33) na te zeggen: ‘Zijn verorde-ningen zijn ondoorgrondelijk en Zijn wegen zijn onnaspeurlijk.’Augustinus gaat ook in tegen de Oosterse leer van Rad van (weder)geboorte. Volgens deze leer zijn de verschillen tussen arm en rijk, ziek en gezond het gevolg van het gedrag in een eerder leven. Augustinus wijst dit af en ci-teert hierbij de kruiswoorden van Jezus: ‘Heden zult u met Mij in het paradijs zijn.’ Deze boeiende, vertaalde geschriften komen uit de nalatenschap van ds. Iz. Wisse. Een boek over het Sola Gratia.

Pieter de Boer

33

Jezus maakt vrij, belijden we als christenen. Maar waarom is het toch zo moeilijk om tot echte ver-andering te komen? Voor Erwin de Ruiter was deze vraag de aanlei-ding om het boekje ‘Omgaan met verleiding’ te schrijven. Het boekje gaat vooral over seksuele verlei-dingen. Maar ook wie met andere verleidingen worstelt kan veel aan dit boekje hebben. Het is geen psy-chologisch ‘zelfhulpboek’, zo be-nadrukt de auteur: ‘Uitgangspunt is dat als je verbonden wilt zijn met God, je niet moet, mag of kan veranderen, maar dat je simpelweg door deze relatie zal veranderen.’ De Ruiter schrijft verhelderend over thema’s als Gods bedoelin-gen met seksualiteit, onze genots-cultuur, behoefte aan intimiteit en het leven door de Geest. Zijn toon is niet prekerig, eerder be-trokken, pastoraal, soms confron-terend. En hij haalt er allerlei rake en inspirerende uitspraken bij van onder anderen Thomas à Kempis,

C.S. Lewis en Tim Keller.Kern van De Ruiters betoog is dat echte verandering tot stand komt in Gods nabijheid: ‘Een mens blijft doen wat hij doet totdat hij een grotere reden heeft het niet meer te doen.’ De cruciale vraag is: waarin vindt ons hart haar diepste en ultieme bevrediging? Ons probleem is vaak dat we leven zoeken op plekken waar het niet te vinden is. Lewis: ‘Alles wat we de menselijke geschiedenis noemen – geld, armoede, ambitie, oorlog, prostitutie, klassen, heer-schappijen, slavernij – is het lange en verschrikkelijke verhaal van de mens die buiten God probeert te vinden wat hem gelukkig maakt.’ Aan het eind geeft de auteur allerlei praktische adviezen om verleidingen op afstand te hou-den. Zoals dit advies: ‘Stop met schuine grappen, loos gepraat, lichtzinnige televisieprogramma’s, films, games, etc. Alles waarvan je weet dat het niet past binnen

het Koninkrijk.’ Het boekje ademt de geest van eenvoudige toewij-ding aan Jezus. Opwekkend en inspirerend!

Gertjan de Jong

34 De Oogst november 2014 Boek uitgelicht

Gedicht GedachtIn het boekje ‘Gedicht Gedacht’ zijn 58 afleveringen gebundeld van de veelgelezen Oogst-serie met de gelijknamige titel. Krijn de Jong re-flecteerde in deze serie op gedich-ten van bekende geloofsdichters, zoals Jacqueline van der Waals en Martinus Nijhoff, maar deze bun-del bevat ook bespiegelingen op moderne gedichten. De auteur ver-bindt bekende gedichten met be-langrijke thema’s als leven, dood, verlies, blijdschap en het christelijk geloof. De gedichtenbundel bevat geen droge analyses, maar warme en persoonlijke reflecties. Vandaar ook de ondertitel: ‘58 gedichten met het hart gelezen’. Poëzie is al een oude liefde van Krijn de Jong. ‘Op de lagere school mocht ik tijdens een ouderavond al een gedicht voordragen’, vertelt hij. ‘Dat zegt natuurlijk iets.

Er gaan maar weinig dagen voorbij dat ik geen gedichten lees. Dichten is een zoektocht naar de diepere zin van de werkelijkheid. Gelovige dichters proberen je ook je dichter bij Gods werkelijkheid te brengen. In de Bijbel vind je ook veel poëzie, denk bijvoorbeeld aan Job of de Psalmen. De Psalmen zijn niet voor niets zo geliefd. Poëzie is de kort-ste weg naar je hart.’‘Poëzie hoort bij Tot Heil des Volks en bij het Reveil. In het Reveil had je veel dichters, zoals Willem Bilderdijk, Isaac da Costa en Jan de Liefde. Poëzie komt vaak elitair over, lijkt onbegrijpelijk. Voor moderne poëzie klopt dat voor een deel. Maar christelijke dichters hadden toch meer de neiging om met een brede groep te commu-niceren. Met “Gedicht Gedacht” wil ik op mijn beurt die gedichten

1

Opgeven kan ook via www.deoogst.nlDeze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM

Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeau- en proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan:

3

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!Ik neem een jaarabonnement (22,50 euro per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer :

Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig 22,50 euro).

Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens:

M/V Naam

Straat

Postcode Plaats Geb.datum

Telefoon E-mail

IBAN-rekeningnummer

Datum Handtekening

Straat

Postcode Plaats

Telefoon E-mail

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord Waypoint Urk Waypoint Kampen De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement

1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak,www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God.4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

24

M/V Naam

Abonneren sept 2014.indd 1 04-08-14 11:35

dichter bij de lezer te brengen.’‘Gedicht Gedacht’ is een prachti-ge bundel om zelf aan te schaffen of cadeau te doen. Te bestellen bij de boekhandel of via webwinkels op internet.

Krijn de jong

Titel Gedicht GedachtOmvang 126 pagina’sPrijs € 15,- Uitgever Buijten & SchipperheijnISBN 978 90 58814005

35Tot Heil des Volks De Oogst november 2014

HoofdkantoorEvangelisatie, hulpverlening en profetisch geluidO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam

Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

de shelterYouth Hostel Ministry

info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams

The Shelter CityBarndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam

020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl www.shelter.nl

The Shelter JordanBloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam

020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl www.shelter.nl

scharlaken KoordStraatwerk, preventie en hulp verlening rond prostitutieBarndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam

020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys

Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl

Second StepTweedehandskleding en accessoiresWillemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam

020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHaPChristelijke hulpverlening bij seksverslavingGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.ben-ik-seksverslaafd.nl

differentChristelijke hulpverlening rond seksuele identiteit en relatiesGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

waypoint urkVerslavingzorg en preventieDe Noord 8, 8321 BA Urk

0527 690 073

info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Kringloop WaypointVliestroom 21, 8321 EG Urk

0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

waypoint KampenVerslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen

038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoiresOudestraat 136, Kampen

info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

de sikkenbergChristelijk recreatieparkSikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde

0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

aHaDagopvang voor dak- en thuislozenO.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam

020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

de Bewaarschool Buurtgericht kinderwerkO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

de wandelende TakStadswandelingen en fietstochten in (de regio) AmsterdamO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Habakuk.nuEen helder christelijk geluid

020 344 6310 info@habakuk.nu www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

U vindt ons op sociale media

Onder dank ontvingen wij in de maand september de volgende giften:

Algemeen 18.766,20AHA 1.271,80CHAP 217,50Different 14.929,97Habakuk 5,00Kinderwerk De Bewaarschool 380,00De Oogst 67,50De Sikkenberg 75,00Scharlaken Koord Amsterdam 6.906,11Scharlaken Koord Nederland 1.153,00Scharlaken Koord Kledingatelier 65,00The Shelter City 40,00Wandelende Tak 315,00Waypoint Kampen 240,00Waypoint Urk 1.389,50Youth Hostel Ministry 267,93 - - - - - - - - - -Totaal € 46.089,51 - - - - - - - - - -

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is inge-schreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen buiten EuropaABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, AmsterdamIBAN code: NL38ABNA0466785992BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen worden ont-leend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

ToT Heil des VolKs danK Voor uw sTeun

TesTaMenT en gifTen

De Oogst november 2014 Boek uitgelicht

Kerstviering 2014 | Tot Heil des Volks

Thema: Zichtbare liefde Spreker: Oscar LohuisMuziek: Women in Worship

Twee identieke diensten: om 16:30 en 19:30 uurJeruzalemkerk Amsterdam

Aanmelden noodzakelijk via: www.totheildesvolks.nl/kerst2014

KerSTviering 2014D.v. vrijdag 19 december

De Wandelende Tak | project van Tot Heil des Volks

Wandelt of fietst u ook een keer mee?

De Wandelende Tak organiseert wandelingen en fietstochten door (de regio) Amsterdam. U maakt kennis met de rijke

geschiedenis van de stad én met het werk van Tot Heil des Volks. U kunt zich individueel inschrijven of een afspraak maken om

met uw familie, vereniging of jeugdgroep langs te komen.

Ingeplande wandelingen

13 november - Jodenbuurt 221 november - Jodenbuurt 1

25 november - Jordaanwandeling13 december - Grachtenwandeling

telefoonnummer: (020) 344 63 10 info@ontmoetamsterdamanders.nlwww.ontmoetamsterdamanders.nl

De Wandelende Tak

Ontmoet Amsterdam anders!

De Sikkenberg | project van Tot Heil des Volks

Welkom in Onstwedde!

Nog op zoek naar een geschikte locatie voor uw gemeenteweekend, familie- of studiedag? Bij ons kunt u een

groepsgebouw en zalen huren en - voor het actieve deel van uw bijeenkomst - teambuildingsactiviteiten bijboeken.

Outdooractiviteiten onder andere:

BoogschietenBamboebouwen

GPS-speurtochtenSurvivalskills

Sikkenbergweg 7, Onstweddeinfo@sikkenberg.nlwww.sikkenberg.nl

De Sikkenbergchristelijk recreatiepark

onder andere:

BoogschietenBamboebouwen

GPS-speurtochtenSurvivalskills

Sikkenbergweg 7, Onstweddeinfo@sikkenberg.nlwww.sikkenberg.nl

De Sikkenbergchristelijk recreatiepark