cezaevi ve tüberküloz
DESCRIPTION
Cezaevi ve Tüberküloz. Doç. Dr. Şeref Özkara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve GCE-A Hastanesi [email protected]. Cezaevi ve TB. Cezaevi koşulları Cezaevi ve TB Dünya verileri Türkiye verileri Cezaevinde TB kontrolü Protokol / program Uygulama / sivil sağlık sistemi ile işbirliği - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Cezaevi ve
Tüberküloz
Doç. Dr. Şeref Özkara
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve GCE-A Hastanesi
Cezaevi ve TB
1. Cezaevi koşulları2. Cezaevi ve TB
a. Dünya verilerib. Türkiye verileri
3. Cezaevinde TB kontrolüa. Protokol / program b. Uygulama / sivil sağlık sistemi ile işbirliğic. Olgu bulma, pasif ve aktif olgu bulmad. Tedavi ve koruyucu tedavie. Kayıt
Tavares C, Barclay G. Home Office Statistical Bulletin 04/00, UK 1998
Cezaevlerinde yaklaşık 10 milyon insan var.
(Hapisane, cezaevine geri gönderme yerleri, polis merkezleri, ilticacılar, ceza kolonileri,
savaş kampı tutsakları.)
Önceki SB cezaevlerinde hiyerarşi:
1. Şefler (blatniye): üst grup, profesyonel suçlular.
2. Sıradan insanlar (mujik): gücü olmayan, profesyonel olmayan suçlular.
3. İşbirlikçiler (kozli): cezaevi yönetimi için çalışanlar.
4. Dokunulmazlar (petukhi): cezaevinin aşağılanan üyeleri: homoseksüeller, cinsel suçlular, diğer gruplardan atılmışlar ve cezaevi hiyerarşisinin resmi olmayan yasalarına karşı gelenler.
Reyes H, Coninx R. Pitfalls of tuberculosis programmes in prisons. BMJ 1997; 315:1447-1450
Cezaevinde TB fazladır.
• Mahkumlar, yüksek TB riski olan gruplardan gelirler
– Genç ve erişkin yaş
– Alkol, ilaç kullanımı,
– Düşük sosyoekonomik düzey
– Evsizlik,
– Akıl hastalığı,
– Önceki mahkumiyet.
• Cezaevleri, TB’un yayılmasını kolaylaştırır.
– Olgulara geç tanı konulur.
– Solunum izolasyonu yoktur.
– Bulaştırıcı hastalar yeterli tedavi görmezler.
– Mahkumların hızlı yer değiştirmeleri, tahliyeleri ve yeniden hapise girişleri.
– Kalabalık ortam.
– Kötü havalandırma.
Cezaevinde TB fazladır.
• Enfeksiyondan hastalık gelişimi hızlı olur.
– Kötü beslenme
– Bedensel ve ruhsal sıkıntı
– HIV ve ilaç kullanımı gibi ek hastalıklar.
• Aktif olgu bulma, pasif olgu bulmadan fazla hasta saptayabilir.
Cezaevinde TB fazladır.
Dünya’da Cezaevlerinde TB
Coninx RD, et al. BMJ 2000; 320:440-442
Cezaevlerinde ÇİD-TB oranı yüksektir.
• Kaynak ve personel eksiklikleri nedeniyle, ilaç ikmalinin iyi olmayışı ve yetersiz tedaviler.
• Cezaevi karaborsasında, personel ve ziyaretçiler ile getirilen kontrolsüz anti-TB ilaçlar.
• Hastalar kendi kendilerine tedavi olmaya çalışır.
– Ekonomik, fiziksel ve kültürel engeller → sağlık hizmetlerine ulaşamama
– Cezaevleri arasında nakiller → gözetimli tedavi kesintiye uğruyor
– Tedavi sırasında tahliye olup, kötü tedavi sonrası yeniden hapse girmek
• Başka mahkumlarca zorlanarak tedaviyi terk ya da daha iyi koşullar için “hasta” olmayı sürdürmek.
• Cezaevinde alınan ilaçların dışarıdaki aileye gönderilmesi
ÇİD-TB risk faktörleri:• Almanya, Fransa, İspanya ve İtalya: 1997-2000 arasında
• ÇİD-TB 138 ve kontrol 276 olgu vaka kontrol çalışmasıOR
– IV ilaç kullanımı 4,68– barınak arama 2,55– bakım evinde yaşamak 2,05– AC-TB geçirmiş olmak 2,03– Cezaevinde olmak 2,02– TB hastasının temaslısı olmak 2,01– HIV dışı bağışıklık baskılanması 1,96– HIV 1,96– AC-TB şimdiki hastalık 1,77– Sağlık çalışanı olmak 1,69
Casal M, et al. Microb Drug Resist. 2005; 11:62-67
Mahkumlar TB ilacı içiyor
Abagor Lesnoy, Russia Credit: ©REUTERS 2000
Rusya Cezaevleri
(Tahmini)
74.000 TB
30.000 ÇİD-TB
İlaç eksiklikleri → Tedavi tamamlanmaması → İlaç direnci
Rusya’da 342.000 TB
(2001’de kayıtlılar: 133.000)
BMJ 2003;327:1066
Rusya, Samara Bölgesiİlaç direnci risk faktörleri
• 2001-2002 (1 yıl)• 309 sivil, 291 mahkum AC TB• HRSEZ direnci (tüm grup, sırasıyla) (%): 38, 25, 35, 15, 7• ÇİD-TB: Yeni olgularda sivil %20, mahkum %37
Eski olgularda sivil %46, mahkum %55
Cezaevinde ilaç direnci daha fazla:RR %95 CI
ÇİD-TB 1,9 1,1 – 3,2 RİF 1,9 1,1 – 3,2İNH 1,6 1,0 – 2,6
Balabanova RM, et al. Thorax 2005; 60:130-5
Cezaevinde HIV enfeksiyonu bulaşması fazladır.
• Mahkumların büyük kısmı HIV enfeksiyonu prevalansı yüksek yerlerden gelirler.
• IV ilaç kullanımı, güvenli olmayan cinsel davranış gibi riskli davranışlar hapiste sık olur.
• HIV riski doğuran davranışlar resmi olarak gözardı edilir ve önlem alınmaz.
• HIV enfeksiyon riskini azaltacak girişimler sınırlıdır ya da kabul edilmez.
• Steril olmayan araçlarla dövme yapma oranı fazladır.
• Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar cezaevinde fazladır ve HIV bulaşmasını artırır.
ABD Cezaevleri ve TB
• Mahkum sayısı artıyor– 1980 329.821 %380
– 1999 1.254.577 artış.
• Cezaevlerinde HIV ve TB çok yüksek oranlarda.
• TB: 100.000’de 100-2283 arası (toplumda 2000 yılında 5,8)
• AIDS ise toplumun 5 katı.
• HIV enfekte mahkumların olduğu yerde TB bulaşması ve topluma yayılması artıyor.
McLaughlin SI, et al. IJTBLD 2003; 7:665-672.
BOB STARRETT
Reyes H, Coninx RBMJ 1997;315:1447-1450
Cezaevinde TB Bulaşması
ABD, Güney Carolina
• HIV infekte 300 mahkum olan bir yatakhane• Girişte, her 6 ayda (ART alanda 3 ayda) tarama
– Ağustos 1999, – 1 hastada TB tanısı, HIV +, 2 aydır semptomlu, sağ
tarafta yatıyor.
TCT konversiyonu TB hastalığı• Sağ tarafta 75/114 (%66) 28/157 (%18)• Sol tarafta 22/115 (%19) 4 /137 (%3)
McLaughlin SI, et al. IJTBLD 2003; 7:665-672.
McLaughlin SI, et al. IJTBLD 2003; 7:665-672.
(28)
(4)
Cezaevlerinde TB Bulaşması
Rusya, Serpukhov Cezaevi, 2001 yılı• Bütün suşlar, LJ besiyeri, İDT: mutlak
konsantrasyon yöntemi (HSER, KM)• 130 hasta; 113 dirençli; 85 ÇİD-TB; 76’sı 4-5 ilaç
dirençli. – SM: %99, İNH: %85, RİF: %82, EMB: %52, KM: %52
• Spoligotipleme:– Pekin suşu: 55, LAM suşu: 31
• IS6110 genotiplemesi– İlişkili izolatlardan iki grup (34 ve 55 izolat)– Üç küme (10, 12, 16 izolat)
Shemyakin IG. Et al. IJTBLD 2004; 8:1194-1203.
Cezaevlerinde TB Bulaşması
• ABD, Arkansas• Retrospektif (1992-2000)• 1977 TB (cezaevinde 58, %2,9)
– 1495 K (+) (cezaevinde 36, %2,4)
• IS6110 RFLP deseni elde ediliyor.– Cezaevinde yaklaşık %80 hasta küme oluşturuyor. – Tek bir suş %50’den fazlasını oluşturuyor. – Toplumda aynı suşu olanların cezaevi ile ilişkisi var.
Ijaz K, et al. IJTBLD 2004; 8:994-1000
Güney Madrid - İspanya
1997-1998
• 221 TB
• 99 hasta 23 kümede
• 11 küme, 69 hasta (%31): hapisane ve toplumda
bulunan kümeler
Fernandez de la Hoz K, et al.
IJTBLD 2001; 5:696-702
148 TB
28/100.000
73 TB
1263/100.000
Türkiye’de Cezaevinde TB
Nazilli Cezaevi, sonuçlar
Çimen Beyaz G, ve ark. TD 2005 Kongresi
Ankara Cezaevi, 2004 taraması
Kapalı cezaevi
Yarı açık cezaevi
Toplam mahkum 1156 190
Taranan: n, (%) 1003 (86,8) 168 (88,4)
TB şüpheli 71 10
VSD taraması: n, (%) 59 (83) 19 (100)
Yeni TB 2 -
Bilinen TB 2 1
Prevalans (100.000’de) 398 595
Cezaevinde TB Kontrolü
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Tavsiyesi (1998):
“mahkumların temel haklarına saygı, topluma sağlanan koruyucu tedavi ve sağlık hizmetlerinin mahkumlara da
eşit düzeyde sağlanmasını gerektirir.”
Cezaevinde TB Kontrolü
Amaçlar:• Hastalığı ve ölümleri azaltmak, ÇiD-TB gelişimini
önlemek, sonuçta enfeksiyonun bulaşmasını durdurmaktır.
Strateji:• Olguların erken tanısı ve etkili tedavisi
(Koruyucu tedavi)(Kurumda bulaşmanın önlenmesi)
• Cezaevi koşullarının iyileştirilmesi
Cezaevinde Olgu Bulma
• Bulaştıran olguları saptamak
– Mikroskopi sisteminin olması
• Düzenli, nitelikli sağlık hizmeti
– Semptomlularda tanı (pasif olgu bulma)
• Aktif vaka bulma (tarama)
– Cezaevine girişte tarama
– Mahkumların belirli aralıklarla taranması
– TB tanısı alanların temaslılarının aktif taranması
Cezaevinde TB Tedavisi
• İlaç ikmali
• Doğru tedavi rejimi, doğru tedavi süresi
• Tedavinin gözetimli uygulanması
• Bulaştırıcı dönemde izolasyon
• Tedavinin etkisinin izlenmesi, klinik ve bakteriyoloji
• Tedaviyi tamamlamak
• Risk taşıyanlara koruyucu tedavi
• Tedavi sonucunun kaydı ve raporlanması
İspanya’da bir cezaeviOcak 1991 – Temmuz 1999
639/100.000 insidans (toplumun 14 katı)
TCT pozitifliği:– HIV (+) ve BCG’siz TCT ≥ 5 mm
– HIV (-) ve BCG’li TCT ≥ 15 mm
Değişken n Olgular RR %95 CI
KT öyküsü yok 1019 20 1
var 31 3 6,59 1,96-22,19
HIV enfeks. yok 900 7 1
var 127 16 16,97 6,98-41,25
LTIT var 149 1 1
yok 498 17 6,91 0,92-51,91
Martin V, et al. IJTBLD 2001; 5:926-932
Hiçbir durumda, TB tanısı ya da tamamlanmamış TB tedavisi, yargılamayı,
tahliyeyi ya da affı geciktirmek için kullanılmamalıdır.
Cezaevinde TB Kontrolü Sorunları
• Sağlık hizmetinin zayıf oluşu
• Sivil sistemle cezaevi sistemi arasında sağlık hizmetlerinin bağlantılı / devamlılık içinde olması
• Cezaevi topluluğunun hareketliliği
• Rüşvet ve yolsuzluk
• Şiddet ve güçlünün hakimiyeti
Tayland Cezaevlerinde DGTS
• 4 bölgede 16 cezaevi, 1412 hasta (1999-2002)– Ulusal toplantı– Cezaevi hemşirelerine 3 gün çalıştay
• Olgu bulma: > 3 hf öksürük (ve diğer semptomlar
2 günde 3 balgam (yerel hastane)
Y (+) → hastanede tanı doğrulanıyor
→ cezaevinde tedavi, standart, DGT
Y (-) → semptom ted. → iyileşmezse 3 balgam
→ şüpheli ise hastanede filmle tanı.
• Kayıt ve raporlamaNateniyom S, et al. IJTBLD 2004; 8:848-854.
Tayland Cezaevlerinde DGTS, sonuçlar
• 4 bölgede 16 cezaevi, 1412 hasta (1999-2002)– Yeni Y (+) 1158, Y(-) 115, AD-TB 61, Y (+) nüks 78
Nateniyom S, et al. IJTBLD 2004; 8:848-854.
Önceki dönem, Y (+) 97 hasta
DGTS ile, Y(+) 1158hasta
Kür 47 68,7
Tamamlayan - 0,5
Ölüm 29 17,6
Terk 5 -
Nakil 18 10,6
Başarısız 1 2,6
ABD Hapishanelerinde TB Kontrolü
• Hapisaneye girişte bütün mahkumlar (kalacağı süreye göre yöntem)– Kalış süresi ≥14 gün olan yerlerde TCT yapılmalıdır.– Standart bir görüşme işlemi ile TB semptomları ile taranır.– TB şüpheliler → hemen izole edilirler, aktif TB araştırılır.– TCT (+) olduğu bilinmeyenlere TCT yapılır. (Booster etki). – HIV enfekte / enfekte olma riski var → AC filmi.– Büyük hapishaneler: AC filmi bütün mahkumlara çekilebilir.– Kısa süre kalınan (düşük riskli) yerlerde semptom taraması
CDC. MMWR, 1995; 44, No. RR-11: 28.
ABD Hapishanelerinde İçin TB Kontrolü 2
• Bütün personele TCT zorunlu. – Personele bilgi verilerek, bağışıklığı baskılanmışların
uygun tarama ve takip için sağlık ekibine başvurması bildirilir.
• Cezaevlerindeki tıbbi birimler, – Risk değerlendirmesi → TB enfeksiyonu bulaşmasını
önleyici önlemler. – Sorumluluk yöneticilerindir, fakat, sağlık birimi yardımcı
olur: TB kontrol aktivitelerini planlama, eğitim, düzenleme, öneri, denetim ve değerlendirme
CDC. MMWR, 1995; 44, No. RR-11: 28.
Malawi Cezaevleri TB Kontrolü
• Durumun incelenmesi (ölüm, hastalık) 1996
• Sistem kuruluşu 1997:Cezaevine girişte / cezaevinde kalanlarda
1. 1 hf öksürük2. 3 balgam ARB3. Yayma pozitif (kayıt ve tedavi)
Bilgilendirme, eğitim ve iletişim (BEİ) kampanyası (brifingler, takvim, poster, bildiriler)
4. Kronik öksürük ve Y (-); AD-TB bulgusu olanlarKayıt, raporlama, analiz sistemi
Harries AD, et al. IJTBLD 2004; 8:614-617
Malawi Cezaevleri, sonuçlar• 1998-2002 (5 yıl):
– Y (+), 100.000’de cezaevlerinde 518, toplumda 80
• 1999-2002 (4 yıl):– Y (+) 423
• 34 (%8) girişte, 389 (%92) koğuşlardan
– Öksürük süresi• 164 (%39) 1-3 hafta, 259 (%61) >3 hafta
– Y (-) 603 (tüm olguların %55’i, ulusal rakam %40)
– AD-TB 71Harries AD, et al. IJTBLD 2004; 8:614-617
Malawi Cezaevleri, sonuçlar 2
• Tedavi sonuçları 1999-2001sayı %
• Y (+) tanı alan 318• TB tedavisi için kayıtlı 296 93
– Kür 177 60– Tedavi tamamlama 4 1– Ölüm 36 12– Terk 27 9– Nakil 51 17– Başarısız 1 0
Harries AD, et al. IJTBLD 2004; 8:614-617
ANKARA CEZAEVİTB TARAMASI
Mahkum listesi
Mikrofilm (MF)
Şüpheli
VSD’de semptom, film, 3 balgam incelemesi
TB Normal Sekel Diğer hst.
Taramada mikrofilmi şüpheli mahkumların sonuçları
KAPALI CEZAEVİ
AÇIK CEZAEVİ
TETKİK YAPILAN
Normal 6 1
Diğer hastalık 20 1
Sekel lezyon 29 7
Yeni TB 2 -
Bilinen TB 2 1
TETKİK YAPILMAYAN
12 -
TOPLAM 71 10
Çimen Beyaz G, ve ark. TD 2005 Kongresi
Çimen Beyaz G, ve ark. TD 2005 Kongresi
Ankara Cezaevi, 2004 taraması
Kapalı cezaevi
Yarı açık cezaevi
Toplam mahkum 1156 190
Taranan: n, (%) 1003 (86,8) 168 (88,4)
TB şüpheli 71 10
VSD taraması: n, (%) 59 (83) 19 (100)
Yeni TB 2 -
Bilinen TB 2 1
Prevalans (100.000’de) 398 595
Nazilli Cezaevi• Sürekli
– Sağlık sorunu olanlar → revir doktoru– Akciğer semptomu / bulgusu → VSD
• Tarama– Semptom (1 hf öksürük, hemoptizi, ateş, zayıflama) ya
da AC MF bozukluğu– VSD’de 3 balgam (Y/K), AC standart film, muayene
• SONUÇ: Normal / diğer hst / sekel / TB
– TB hastaları için DGT uygulanır. Y (-) olana kadar revirde ayrı tutulur.
– Yatağı yakın olanlarda TB araştırılır.
IJTBLD 2003; 7:153-158.
Nazilli Cezaevi, sonuçlar
Yıl Aktif TB Sekel lezyon
Normal Diğer Hst
Toplam
1997 2 5 9 1 AC ca 17
1998 2 6 9 0 17
1999 5 14 6 1 pnöm. 1 AC ca
27
2000 2 13 9 0 24
2001 0 9 4 1 pnöm 14
Toplam 11 47 37 4 99
Nazilli Cezaevi, sonuçlar
Nazilli Cezaevi, sonuçlar
ADALET, İÇİŞLERİ VE SAĞLIK BAKANLIKLARI ARASINDA DÜZENLENEN PROTOKOL
Tarih: 26.12.2003 Sayısı: 24106
HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULARIN VEREM TARAMASINDAN GEÇİRİLMESİ:
Madde 64: Kapalı Ceza Ve Tutukevlerindeki tüm hükümlü ve tutuklular,
1. asgari yılda bir defa dispanser hekiminin uygun gördüğü metotla taranacak,
2. ayrıca ceza ve tutukevine yeni gelen her hükümlünün muayene edilmesi sağlanacak;
3. bunlardan tüberküloz teşhisi konulanlar ile muayeneleri sırasında tespit edilen şüpheliler, bölge verem savaş dispanserlerine sevk olunarak, tetkik ve tedavileri yapılacak,
4. tüberkülozlu hükümlü ve tutukluların, dispanser hekiminin belirleyeceği süre içinde, diğer hükümlü ve tutuklulardan ayrı yerlerde (revir gibi) barınmaları temin edilecektir.
http://www.saglik.gov.tr/codes/mevzuat/mevzuat_goster.asp?mid=604
Banyol, cezaevi, hapis, hapishane, hücre, ıslahevi, ıslahhane, imamevi, kale, kamp, mahpushane (mapusane), mapus, müteferrika, nezarethane, tabutluk, tevkifhane, tomruk, tutukevi, zindan
Deyim: salma tomruk, sübyan koğuşu, tecrit kampı, temerküz kampı, toplama kampı, yarı açık cezaevi
Argo: aslan yatağı, dam, delik, hilton, içeri, it deliği, kafes, kapalı, kodes, mahalle, mahpus (mapus) damı, malta, mektep, tekke
Özcan Yalım. Türkçe’de Yakın ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü, İmge Kitabevi 1998
Hulki Aktunç. Büyük Argo Sözlüğü. YKY, 4. Baskı, 2002
Türkçe’de Hapishane
Rusya cezaevinde bir TB hastası (MSF 2001)
Teşekkür ederim.