book 1.indb 1 29/08/18 15:25 -...

Book 1.indb 1 29/08/18 15:25

Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN

Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Arzu ALAN

Yazar Olcay ASLAN İbrahim ŞAT

ISBN 978-605-308-424-2

Redaksiyon Tuğba ÜNLÜER

İrem BAYIN Devrim ÇOBAN

Merve YAVUZYILMAZ

Dizgi Kezban YANIK

Grafik-Tasarım Berk DERİŞ

1. Baskı Ankara, 2018

Baskı Birleşik Matbaacılık

5619 Sok. No: 1 Çamdibi/İZMİRTel: 0232 433 68 66

İletişim Adresi Genel Merkez / ANKARA

Yayıncı Sertifika No: 19532Matbaa Sertifika No: 14892

[email protected]

(0549) 435 3 355 (0532) 445 2 029 (0312) 435 3 355

www.liderplus.com.tr

COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİYayım Hakkı

Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti.’ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, her-

hangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

Bu kitabınweb sayfasına ulaşmakiçin QR Kodu okutunuz

Akıllı Tahta Uyumlu

QrKodÇözümlü

Book 1.indb 2 29/08/18 15:25

Bu kitabınweb sayfasına ulaşmakiçin QR Kodu okutunuz

Akıllı Tahta Uyumlu

QrKodÇözümlü

Değerli öğrenciler,

LİDER PLUS yayınları olarak değişime, gelişmeye son derece açık bir vizyonla ve özel-likle son yıllardaki soru formatındaki değişiklikleri çok iyi okuyabilen bir kadroyla, sizler için birbirinden değerli yayınlar hazırlamaya devam ediyoruz.

8. Sınıf için hazırlanan LİDER PLUS yayınlarımızda,

• Her testin önüne ilgili konuya ait anahtar bilgiler konarak sizlere, konuya ait bilgi-leri hızlıca hatırlama olanağı sunulmuştur.

• Ayrıca QR ÇÖZÜMLERİNİ sadece birer çözüm dosyası olmaktan çıkardık. Lider Plus Yayınları’na ait her kitabın kendi web sayfasını oluşturduk. Bu sayfalar saye-sinde ilgili derse ya da sınava ait yayınlarımız güncelliğini her an koruyabilecek ve sizlerle aktif iletişimde olabileceğiz.

• Kitaplarınıza özel hazırlanan web sayfalarından ilgili branşa yönelik sizlere rehber-lik hizmeti de sunmaktan memnuniyet duyacağız.

• Ayrıca kitaplarımızın tamamı yine Akıllı Tahta Uyumlu olarak hazırlanmış olup sınıf içi ders akışında sizlere kolaylık sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Değerli öğrenciler, LİDER PLUS yayınlarıyla hedeflerinize ulaşacağınıza inanıyor; önce sağlıklı ve sonra da başarılı bir yıl geçirmenizi diliyoruz.

LİDER PLUS YAYINLARI

Book 1.indb 3 29/08/18 15:25

Lider

Metinle İlgili Yorum Yap

silinmeli

ÜNİTE 1: Yaşam Bilimi Biyoloji

Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak

Özelliği ........................................................1-4

Canlıların Temel Bileşenleri ......................5-24

Check-up Tekrar Testi ..........................25-27

ÜNİTE 2: Canlılar Dünyası

Hücre Zarı ve Madde Geçişleri ...............28-35

Hücre Organelleri ve Hücre Çeşitleri ......36-43

Sınıflandırma ..........................................44-59

Check-up Tekrar Testi ..........................60-62

ÜNİTE 3: EkolojiEkosistem Ekolojisi-Komünite Ekolojisi .....63-66Populasyon Ekolojisi-Ekosistem Ekolojisi .67-70Ekosistem Ekolojisi .................................71-74Check-up Tekrar Testi ..........................75-76

ÜNİTE 4: ÜremeMitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme ..........77-84Mayoz Bölünme ve Eşeyli Üreme...........85-96Büyüme ve Gelişme .............................97-100Check-up Tekrar Testi ......................101-102

ÜNİTE 5: Kalıtım ve Biyoçeşitlilik

Kalıtım ................................................103-122

Check-up Tekrar Testi ......................123-124

ÜNİTE 6: Genetik Bilgi Taşıyan Moleküller

DNA ve RNA Molekülleri .....................125-132


ÜNİTE 7: Enerji Dönüşümleri

Oksijenli ve Oksijensiz Solunum.........135-142

Fotosentez ve Kemosentez ................143-150

Fotosentez-Kemosentez-Solunum .....151-154


ÜNİTE 8: Bitki Biyolojisi

Bitkisel Yapılar ....................................158-161

Bitkilerde Taşıma ve Beslenme ..........162-165

Bitkilerde Büyüme ve Hareket ............166-169

Bitkilerde Üreme ve Gelişme ..............170-173

Bitki Biyolojisi (Karma) ........................174-177


ÜNİTE 9: İnsan Fizyolojisi

Sinir Sistemi........................................182-185

Endokrin Sistemi.................................186-189

Duyu Organları ...................................190-193

Destek ve Hareket Sistemi .................194-197

Sindirim Sistemi ..................................198-201

Dolaşım Sistemi ve Bağışıklık ............202-205

Solunum Sistemi.................................206-209

Boşaltım Sistemi .................................210-213


Tarama Testleri .................................217-232

Cevap Anahtarı .................................233-236

00_icindekiler_biyo.indd 4 29/08/18 16:41

1

Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak ÖzelliğiÜ

NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

1

1. Aşağıda bilimsel çalışma yöntemine ait bazı kavram-lar verilmiştir.

• Kontrollü deneylerde etkisi araştırılan değişken-dir.

• Bir problemin çözümü için önerilen geçici çözüm yoludur.

• Ölçü aletleri kullanılarak veri toplanmasına daya-nan gözlemlerdir.

• Doğadaki gözlemlenebilen bazı gerçekleri de-neyler yolu ile açıklama girişimidir.

Buna göre, seçeneklerdeki kavramlardan hangi-sinin tanımı verilmemiştir?

A) Bağımsız değişkenB) Nicel gözlemC) HipotezD) VeriE) Teori

2. “İnsanlar, nişastayı monomerlerine kadar hidroliz edebilir.” diyen bilim insanı kurmuş olduğu deney düzeneğine aşağıdaki karışımlardan hangisini eklerse hipotezini ispatlamış olur?

(Pankreas özsuyu nişastayı maltoz ve dekstrine ka-dar parçalar.)

A) Nişasta + Glikoz ayracıB) Tüm sindirim sıvıları + NişastaC) Glikoz ayracı + Nişasta + Pankreas özsuyuD) Nişasta + Glikoz ayracı + Tüm vücut sıvılarıE) Nişasta ayracı + Tüm vücut sıvıları

3. Aşağıda verilen biyolojinin alt bilim dallarından hangisi karşısında verilen incelemeyi yapamaz?

Alt Bilim Dalı İnceleme Alanı ––––––––––– –––––––––––––––A) Sitoloji Hücre yapısıB) Anatomi Dış görünüşC) Fizyoloji Organların çalışma mekanizmasıD) Taksonomi Akrabalık ilişkisiE) Histoloji Doku yapısı

Bilimsel çalışmanın en önemli aşaması hipotezin doğruluğunun araştırılması-dır. Bu araştırma kontrollü deneylerle yapılır.

Bilimsel bir problemin tespitinde izle-necek sıra– problemin belirlenmesi– deney ve gözlemlerle verilerin top-

lanması– verilerin analizi– raporlamaşeklindedir.

Fizyoloji: Doku ya da organların işle-yişini inceler.Histoloji: Doku yapısını inceler.Sitoloji: Hücre yapısını inceler.Morfoloji: Dış görünüşü inceler.Anatomi: İç yapıyı inceler.

İnorganik maddelerin organik mad-delere dönüşümü sadece ototrof can-lılarda gerçekleşir. Kendine özgü or-ganik madde üretimi yani protein sentezi ise tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşir.

Metabolizma, anabolizma ve katabo-lizma olarak ikiye ayrılır. Anaboliz-ma, ATP yardımıyla basit moleküllerin birleşerek daha karmaşık moleküllere dönüşmesidir. Katabolizma, kompleks moleküllerin daha basit moleküllere parçalanmasıdır.

Kontrollü deneylerde ortam şartla-rından sadece bir tanesi değiştirilir. Deneyde etkisi araştırılan değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız de-ğişkene bağlı olarak değişene ise ba-ğımlı değişken denir.

Prokaryot hücrelerin zarla çevrili çe-kirdek yapısı ve zarlı organelleri bu-lunmaz.

Book 1.indb 1 29/08/18 15:25

2

Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği

ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

14. Aşağıda bir bilim insanının sıtma hastalığı ile ilgili

çalışmalarında bilimsel yöntemin üç aşamasını ger-çekleştirdiğini gösteren durumlar verilmiştir.

I. Sıtmanın nedeni bataklık bölgeleridir. II. Eğer sıtmanın nedeni bataklık bölgeleri ise tüm

bu bölgelerde sıtmaya rastlanır. III. Sıtma, bataklık bölgelerinde ve dişi anofel cinsi

sivrisineğin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmış-tır.

Buna göre, bu bilim adamının yaptığı işler aşağı-dakilerin hangisinde doğru olarak adlandırılmış-tır?

I II III ––––––––– ––––––– ––––––––A) Problemin Tahmin Veri belirlenmesi yapma toplamaB) Hipotezi Veri Tahmin kurma toplama yapmaC) Veri Hipotezi Problemi toplama kurma belirlemeD) Problemin Hipotezi Tahmin belirlenmesi kurma yapmaE) Hipotezi Tahmin Veri kurma yapma toplama

5.

IToprak

+Su 30°C

IIToprak

+Su 30°C

IIIToprak

+Su 0°C

Beyaz ışık Kırmızı ışık Beyaz ışık

Farklı ortam koşullarında özdeş bitkilerle hazırla-nan yukarıdaki deney düzeneği ile ilgili;

I. I numaralı düzenek kontrol grubu ise II ve III nu-maralı düzenekler deney grubudur.

II. II numaralı düzenekte ışık renginin fotosentez hızına etkisi araştırılmaktadır.

III. III numaralı düzenekte bağımlı değişken sıcak-lık, bağımsız değişken ise sıcaklığın fotosentez hızına etkisidir.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

6. Prokaryot hücre yapısına sahip bir canlı için;

I. Hücreler arası organizasyon görülür. II. Hücre çeperleri vardır. III. DNA ve RNA’yı birlikte bulundurabilirler. IV. Haploit kromozomludurlar. verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) I, II ve III

7. Solunum katsayısı, üretilen CO2’nin tüketilen O2’ye oranıdır. Oksijenli solunum reaksiyonlarında glikoz kullanılırsa solunum katsayısı bire eşit, yağ kullanı-lırsa birden küçük, protein kullanılırsa birden büyük çıkar.

Buna göre, aşağıdaki düzeneklerin hangisinde renkli sıvının hareket etmemesi beklenir?

A)

Aydınlıktan karanlığaalınmış yeşil bitki

B)

Kireçsuyu

Nişastadepolamıştohumlar.

C)

Fare Proteinçözeltisi

Yeşilbitki

D)

Bira mayası+

şeker çözeltisi

E)

Yağ çözeltisi

Arı

N2gazı

Book 1.indb 2 29/08/18 15:25

3

Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak ÖzelliğiÜ

NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

18. Bazal metabolizma ile ilgili;

I. Tam dinlenme halinde birim zamanda tüketilen oksijen miktarına bakılarak ölçülebilir.

II. Kural olarak hareketli canlıların bazal metaboliz-maları hızlıdır.

III. Kullanılan besinlerin kalori değeri ile doğru oran-tılı olarak artış gösterir.

IV. Genellikle yaşlıların gençlere göre, dişilerin er-keklere göre bazal metabolizmaları daha yavaş-tır.

verilenlerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) III ve IV E) I, II ve IV

9.

( : pH 8 : pH 6)K L M N Tür

Birey sayısı

Yukarıda tatlı suda yaşayan K, L, M ve N türlerine ait ortam pH’ın 8’den 6’ya doğru azalması sonucu değişen birey sayıları verilmiştir.

Buna göre;

I. pH değişimine duyarlılığı en fazla olan tür L’dir. II. M türü hem asidik hem de bazik ortamda yaşa-

yabilir. III. Ortamın asitliğinin artışına K türü, N türüne göre

daha dayanıklılık gösterir. IV. K türü sadece bazik ortamda yaşar. ifadelerinden hangileri söylenebilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

10. I. C6H12O6 → 2ATP + 2CO2 + 2C2H5OH II. n.aminoasit → Polipeptit + (n – 1) H2O III. 2Yağ asidi + Gliserin + Fosforik asit → Fosfolipid

+ 3H2O IV. Nişasta + (n – 1)H2O → (n) glikoz Yukarıda verilen tepkimelerden hangileri tüm

canlılarda ortak olarak gerçekleşir?

A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

11. Memeli bir hayvanın tüm canlı hücrelerinde; I. Metabolik reaksiyonlarda aktivasyon enerjisinin

düşürülmesi II. Kalıtım bilgisine uygun protein sentezlemesi III. Bulunduğu ortamla madde alış-verişinde bulun-

ması IV. Monomer besin maddesini inorganik bileşenleri-

ne kadar parçalama ifadelerinden hangileri ortak gerçekleşir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

12. Molekül (I)

Organel (II)

Hücre (III)

Doku (IV)

Organ (V)

Sistem (VI)

Yukarıda canlılara ait organizasyon basamakları nu-maralandırılarak verilmiştir.

Bu organizasyon basamaklarından hangileri pro-karyot hücre tipine sahip canlılarda görülmez?

A) Yalnız III B) II ve III C) I, II ve III D) IV, V ve VI E) III, IV, V ve VI

13. I. Metabolik faaliyetleri için gerekli olan inorganik molekülleri dışarıdan hazır olarak alma

II. DNA ve RNA molekülünü birlikte bulundurma III. Hasar gören dokularını mitoz bölünme ile onar-

ma IV. Hücresel solunuma ait glikoliz evresi ile ilgili en-

zim sentezleme Yukarıda verilen olaylardan hangileri tüm canlılar

için ortaktır?

A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

Book 1.indb 3 29/08/18 15:25

4

Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği

ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

114. Birey sayısı

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Sıcaklık (°C)

KL

M

Yukarıdaki grafik K, L ve M canlılarının sıcaklığa bağlı birey sayısını göstermektedir.

Grafiğe göre;

I. Sıcaklığa toleransı en fazla olan M türüdür. II. Her üç türünde yaşadığı ortak bir sıcaklık aralığı

yoktur. III. L canlısı oda sıcaklığının üstünde yaşayabilir. IV. 10°C-15°C arasındaki birey sayıları arasındaki

ilişki K > L > M şeklindedir. verilenlerden hangileri çıkarılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

15. Canlı türleri X Y Z

K %15 %41 %87

L %75 %53 %73

M %12 %9 %13

Yukarıdaki tabloda X, Y, Z, K, L ve M canlı türlerinin kan-serum birleşimine bağlı olarak ortaya çıkan çö-kelme miktarları gösterilmiştir.

Çökelme miktarının fazla olması canlıların ortak proteinlerinin az olduğunu gösterdiğine göre, se-çeneklerde verilmiş olan canlı çiftlerinden hangi-leri diğerlerine göre daha yakın akrabadır?

A) K – X B) L – Z C) M – Y D) K – Z E) L – X

16. Bitki hücrelerinde özümleme ve yadımlama olay-ları sonucu meydana gelen moleküllerden hangi-si seçeneklerde doğru olarak verilmiştir?

Özümleme Yadımlama –––––––––– ––––––––––A) Aminoasit SelülozB) CO2 O2

C) Nişasta GlikozD) Nişasta ProteinE) Glikojen Glikoz

17. Ototrof olarak beslenen tüm canlılarda; I. H2O kullanımı II. İnorganik madde oksidasyonu III. Substrat düzeyinde fosforilasyon IV. İnorganik maddelerden organik madde sentezi olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir?

A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

18. I. 3Yağ asidi + Gliserol → Trigliserit + 3H2O II. C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O III. Protein + (n–1)H2O → n (aminoasit) IV. Glikoz + Fruktoz → Sükroz + H2O Yukarıda verilen tepkimelerden hangileri anabo-

lizma (X), hangileri katabolizma (Y) olaylarına ör-nek verilebilir?

X Y –––––– –––––––A) I ve II III ve IVB) II ve III I ve IVC) I ve IV II ve IIID) II ve IV I ve IIIE) I ve III II ve IV

19. OrtamdakiCO2 miktarı

ATP miktarı

Enzim sentezi

Glikoz III

Aminoasit

Protein ATPmiktarı

Tüketilen O2miktarı

IVIII

Yukarıda verilen grafiklerden hangileri tüm canlı-lar için ortaktır?

A) Yalnız III B) II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

Book 1.indb 4 29/08/18 15:25

5

Canlıların Temel BileşenleriÜ

NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

2

1. Canlıların vücudunda bulunan çeşitli inorganik maddelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Metabolik faaliyetlerde düzenleyici olarak görev yapabilirler.

B) Canlılar tarafından sentezlenemezler.C) Hücre zarından doğrudan geçerek hücresel so-

lunumda kullanılabilir.D) Bazı enzimlerin kofaktörü olarak görev alabilirler.E) Doku onarımında görev alabilirler.

2. Karbonhidrat, yağ ve protein molekülleriyle ilgili;

I. Yapısında azot bulundurma II. Hormonların yapısında bulunma III. DNA şifresine uygun olarak üretilme IV. Antijen özellik gösterme özelliklerinden hangileri yalnızca proteinler için

doğrudur?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV

3. Nitrat tuzu miktarı

Zaman

Topraktaki nitrat tuzu miktarının grafikteki gibi değiştiği ortamda yaşayan bir bitkide;

I. Vitamin II. Adenin bazı III. Aminoasit IV. Gliserol moleküllerinden hangilerinin sentezinde aksama

görülebilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) I, II ve III

İnorganik maddeler ile vitaminlerin ortak özelliklerinden biri hücre zarın-dan geçebilmeleridir.

Yapısında protein bulunduran yapılar antijen özellik gösterir.

Yağ çeşitleri içinden streoitler hor-monların yapısına katıldığı için dü-zenleyicidir.

Böceğin dış iskeletinde, mantarların hücre çeperinde bulunan kitin, azotlu bir polisakkarittir.

Proteinler DNA üzerinden genlere göre sentezlenen özel moleküllerdir.

Tüm canlılarda fosforilasyon ve defos-forilasyon olayları ortaktır.

Bir lipit çeşidi olan fosfolipitler hücre zarında çift sıra halinde bulunur. Suyu seven (hidrofil) kısmında gliserol, suyu sevmeyen (hidrofob) kısmında ise yağ asitleri bulunur.

Proteinlerin monomerleri olan amino-asitler ribozomda değil mitokondride ya da kloroplastlarda sentezlenirler.

Hücre zarında bulunabilen ve hayvan hücrelerine özel yağ çeşidi, kolesterol-dür. Kolesterol hücre zarından geçe-bilir.

Dehidrasyon sentezi sırasında girenle-rin bir eksiği kadar su açığa çıkar. Bu olay sırasında ATP harcanır.

Polisakkaritlerden kitin ve selüloz suda çözünmezken glikojen ve nişasta kıs-men çözünür.

ADP molekülüne bir fosfat grubunun bağlanması enerji gerektiren endergo-nik bir olaydır. Hidrolizi ise enerji açı-ğa çıkaran ekzergonik bir olaydır.

Book 1.indb 5 29/08/18 15:25

6

Canlıların Temel Bileşenleri

ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

24. Vitaminlere ait aşağıda verilen özelliklerden han-

gisi tüm vitaminler için ortak bir özelliktir?

A) İdrarla atılabilmeB) Hücre zarının fosfolipit tabakasından geçebilmeC) Kalın bağırsaktan emilmeD) Enerji kaynağı olarak kullanılmamaE) Bağırsak florası tarafından sentezlenme

5. Bir kovalent bağ olan glikozit bağı;

I. RNA molekülü II. Bakteri hücre duvarı III. Böceğin dış iskeleti IV. ATP molekülü verilenlerden hangilerinin yapısında bulunur?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

6.

GlikozProtein

Nötral yağAminoasit

Su

Sindirimenzimleri

Yandaki deney tüpüne glikoz, protein, nötral yağ, aminoasit ve su içeren çözelti ile gliko-zit, ester ve peptit bağlarını koparan enzimler konulmuş-tur.

Buna göre, deney tüpünde bulunan;

I. Glikoz II. Protein III. Nötral yağ IV. Aminoasit V. Su moleküllerinden hangilerinin miktarında bir deği-

şiklik olması beklenmez?

A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV D) IV ve V E) I, II, IV ve V

7. Enerji + ADP + Pi ATP + H2O2

1

ATP’nin hidrolizi ve sentezini gösteren yukarıda-ki tepkime ile ilgili;

I. 1 numaralı tepkime ekzergoniktir. II. 1 ve 2 numaralı tepkimeler sırasında enzim kul-

lanılır. III. 1 numaralı tepkime sırasında ADP molekülüne

fosfor atomu bağlanır. IV. 2 numaralı tepkime defosforilasyon olarak adlan-

dırılır. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV D) III ve IV E) II, III ve IV

8. Bir hücrede üretilen X ve Y polipeptitlerinin aminoasit dizilimleri aşağıda verilmiştir.

X polipeptidinaminoasit

dizilimi

Y polipeptidinaminoasit

dizilimi

Buna göre, X ve Y polipeptitlerinin birbirinden farklı olmasını;

I. Peptit bağı sayısı II. Polipeptitlerin üretiminde kullanılan nükleotit çe-

şidi sayısı III. Aminoasitlerin çeşitleri IV. Aminoasitlerin dizilişleri verilenlerden hangileri sağlar?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III D) II ve IV E) I, II ve IV

Book 1.indb 6 29/08/18 15:25

7


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

29. X + Y → Z + H2O

K + L + M → T + 2H2O

Yukarıdaki tepkimede X ve Y monosakkarit T ise tri-peptit molekülüdür.

Buna göre;

I. Z ve T moleküllerinin oluşumu sırasında ortam pH’ı artış gösterir.

II. X molekülünün yapısında glikozit, K molekülü-nün yapısında peptit bağı bulunur.

III. X ve Y moleküllerinin toplam molekül ağırlığı, Z molekülünden daha fazladır.

IV. T molekülünün sentezi ribozom organelinde ger-çekleşir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV

10. Canlı organizmalarda bulunabilen;

I. RNA II. Antikor III. Kromozom IV. DNA moleküllerinden hangilerinin yapısında peptit

bağı bulunur?

A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

11. İnsan vücudu için önemli lipitlerden birisi olan steroitlerle ilgili;

I. D vitaminin yapısında bulunur. II. Sinir hücrelerinde yalıtıcı olarak görev alır. III. Hücre zarında bulunup bazı maddelerin geçişini

kolaylaştırır. IV. Düzenleyici bir rol üstlenebilir. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

12. Canlıların depo şekeri olarak görev alan glikojen ve nişasta moleküllerinin birbirlerinden farklı ol-masını;

I. Karbon, hidrojen ve oksijen moleküllerinin birbir-lerine oranları

II. Yapısal birimlerin bağlanma düzenleri III. Yapısal birimlerin çeşitleri özelliklerinden hangileri sağlar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

13. Sağlıklı memeli bir dişinin süt bezi hücrelerinde;

I. Aminoasit → NH3

II. Glikoz → Galaktoz III. Protein → Aminoasit IV. Riboz → ATP dönüşümlerinin hangileri gerçekleşebilir?

A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

14. Yirmi molekül glikozun dehidrasyon tepkimeleri ile birleşerek oluşturduğu polisakkaritin molekül formülü aşağıdaki seçeneklerin hangisinde veril-miştir?

A) C120H240O120

B) C120H202O101

C) C60H120O60

D) C120H221O101

E) C120H220O100

15. Yağ çeşitlerinden birisi olan steroitlerle ilgili aşa-ğıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir?

A) Monomerleri yağ asiti ve gliseroldür.B) Bir steroit olan kolesterol hücre zarından geçebi-

lir.C) Enerji kaynağı olarak kullanılmazlar.D) Hücre zarının yapısında bulunarak dayanıklılığı-

nı artırırlar.E) Östrojen, testosteron gibi hormonlar steroit yapı-

lıdır.

Book 1.indb 7 29/08/18 15:25

8


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

216. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z ve T harfleri ile sembolize

edilmiş organik besinlerin bazı özellikleri gösterilmiş-tir.

Besin Suda çözünme

Hayvan hücrele-rinde bulunma

Enerji kaynağı olarak kullanılma

X – + +Y + + +Z – + –T – – +

Buna göre;

I. X, organik maddesi hücre zarında bulunabilir. II. Y, tüm canlılar tarafından enerji eldesinde kulla-

nılır. III. Z, yönetici moleküllerin yapısına katılan deoksiri-

boz olabilir. IV. T, bazı canlıların sindirim kanalında sindirilen bir

polisakkarit olabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

17. Vücudumuzun temel ihtiyacı olan su molekülü ile ilgili olarak;

I. Metabolik artıkların seyreltilmesinde görev alır. II. Terleme yolu ile atılarak vücut sıcaklığını düzen-

ler. III. Özısısının düşük olması nedeniyle hava sıcaklı-

ğını kararlı hale getirir. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

18. Bitkisel bir hücrede gerçekleşen anabolik bir olaya bağlı organik madde miktarında meydana gelen de-ğişimler aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Madde miktarı

Zaman

X

YZ

Bu grafiğe göre;

I. X maddesi glikoz ise Y, su Z ise karbondioksittir. II. Tepkime sırasında glikozit bağı oluşmuştur. III. Tepkime bir hidroliz reaksiyonuna aittir. IV. Y, fruktoz, Z glikoz ise X maddesi sükrozdur. yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve IV E) I, II ve IV

19. I. ADP molekülüne bir fosfat grubunun bağlanması II. Basit organik molekülün yapısından hidrojenlerin

ayrılması III. Basit organik molekülün kompleks organik mole-

küle dönüşmesi IV. Basit organik molekülün etil alkole dönüşmesi Yukarıda verilen reaksiyonların gerçekleştiği

olaylardan hangileri endergoniktir?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV E) I, II ve III

20. Protein sentezi mekanizmasında bozukluk yaşa-yan bir bireyde;

I. Solunum sistemi II. Bağışıklık sistemi III. Dolaşım sistemi faaliyetlerinden hangilerinde aksama olması

beklenir?


Book 1.indb 8 29/08/18 15:25

9


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

3

1. Glikoz ve sükroz içeren bir kültür ortamındaki bakte-rilerin çoğalma eğrisi aşağıdaki grafikte gösterilmiş-tir.

Bakteri sayısı

Zamant0 t1 t2 t3

Glikozyıkımı

Sükrozyıkımı

Buna göre, bu bakterilerle ilgili;

I. Çoğalmaları için gerekli enerjiyi öncelikle glikoz-dan sağlarlar.

II. t1-t2 aralığındaki durumun nedeni bakterilerin sükroz ile ilk defa karşılaşmasıdır.

III. Sükroz yıkımı için gerekli enzimleri hazır bulun-dururlar.

yargılarından hangileri doğru olabilir?


2. Karbonhidratlar içerdiği şeker sayısına göre mono-sakkarit, disakkarit ve polisakkarit olmak üzere üçe ayrılır. Ayrıca monosakkaritler de karbon sayılarına göre pentoz, hekzoz gibi farklı isimler almaktadır.

Buna göre, monosakkaritlerle ilgili;

I. Hidroliz edildiğinde CO2 ve H2O gibi moleküller oluşabilir.

II. Hekzoz adı verilen grupları, pentozlara göre hüc-re zarından daha kolay geçer.

III. Hücre içinde lizozom organeli tarafından parça-lanırlar.

IV. Farklı moleküllerin oluşumunda kullanılabilirler. verilenlerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III D) III ve IV E) I, III ve IV

Glikoz, fruktoz ve galaktoz molekülleri birbirlerinin izomeridir. Birbirlerinden farklı olmalarının nedeni açık formül-lerinin farklı olmasıdır.

Doymamış yağ asitleri laboratuvar koşullarında hidrojence doyurulursa margarinler oluşur.

Beş karbonlu şekerler enerji kaynağı olarak kullanılmazlar.

Aminoasitlerin çeşitlenmelerini sağla-yan grup radikal grubudur. Proteinle-rin çeşitlenmelerini ise,

– aminoasitlerin çeşidi

– aminoasitlerin sayısı

– aminoasitlerin dizilişi

sağlar.

Arkeabakteriler, bakteriler, mantarlar ve hayvanlar glikojen depolar.

İnsanlar gerektiğinde glikoz dışı kay-naklardan glikoz sentezi yapabilirler, bu olaya glikogenezis denir.

Vitaminler suda çözünen ve yağda çö-zünen olmak üzere iki grupta toplanır. Bunlardan yağda çözünenler depola-nırken, suda çözünenler depolanama-yıp fazlası idrarla atılır.

Bitki hücrelerinde sentezlenen disak-karitler maltoz ve sükrozken hayvan hücrelerinde sentezlenen disakkarit laktozdur.

Vitaminler hücrenin yapısına katılma-yan düzenleyici moleküllerdir.

Bakteriler, mantarlar ve bitkiler vita-min sentezi yapabilirler.

NAD, FAD, NADP ve vitamin, koenzim olarak çalışan moleküllerdir.

Book 1.indb 9 29/08/18 15:25

10


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

33. Fosfolipitler ve steroitlerle ilgili aşağıda verilen-

lerden hangisi ortaktır?

A) İki yağ asiti ve bir gliserolden oluşurlar.B) Düzenleyicidirler.C) Hücre zarında bulunabilirler.D) Hormonların yapısına katılabilirler.E) Bazı vitaminlerin yapısında bulunurlar.

4. Proteinlerin monomerleriyle ilgili olarak;

I. Amfoter özellik gösterirler. II. Aralarında bulunan peptit bağları karbon atomu

ile azot arasında kurulur. III. Ribozom organelinde sentezlenirler. IV. Karboksil ve amino adı verilen grupları tüm ami-

noasitlerde ortaktır. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

5. K vitamini eksikliğine;

I. Bağırsak florasının bozulması II. İdrarla fazla miktarda atılması III. Yeterli yağ emiliminin olmaması IV. Aşırı antibiyotik kullanımı verilenlerden hangileri neden olabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

6. Glikojen depolayabilen çok hücreli bir canlıda,

I. glikozun pirüvata dönüşmesi, II. yağ sentezleme, III. glikozun etil alkole kadar parçalanması, IV. DNA’dan RNA sentezinin çekirdekte gerçekleş-

mesi olaylarından hangileri kesinlikle gerçekleşir?

A) I ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

7. Bitki hücrelerinde sentezlenen dissakkaritlerle ilgili;

I. Hidroliz olduklarında yalnızca glikoz molekülü oluşur.

II. Sentezlenmeleri sırasında monomerleri arasın-da glikozit bağı kurulur.

III. İzomer moleküllerdir. IV. Hidrolizleri sırasında eşit sayıda ATP harcanır. yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV

8. Aşağıda dört farklı minerale ait bazı görevler veril-miştir.

Buna göre;

I. Demir eksikliğinde hücrenin enerji üretiminde ak-samalar görülür.

II. Klor eksikliğinde hücrenin su tutma kapasitesin-de azalma ortaya çıkar.

III. Kalsiyum kasların kasılıp gevşemesinde görev alır.

IV. Fosfor kanın pıhtılaşmasında görev alır. verilenlerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

9. İki doğrusal protein molekülünün özdeş yapıda olduğunu;

I. Proteinleri sentezleyen mRNA’larındaki kodon çeşitlerinin aynı olması

II. Eşit sayıda aminoasitten oluşması III. Aynı aminoasit sırasına sahip olması IV. Aynı görevleri üstlenmesi özelliklerinden hangileri tek başına kanıtlar?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve IV D) I ve III E) I, II ve III

Book 1.indb 10 29/08/18 15:25

11


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

310. Bir bitki hücresinde depo edilmiş nişasta mole-

külünden enerji elde edilme sürecinde nişasta, glikoz ve CO2 miktarlarını gösteren grafik seçe-neklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) B)

C) D)

E)

: CO2: Glikoz: Nişasta

11. Polisakkarit çeşitleriyle ilgili;

I. Tüm çeşitlerinin yapısında glikozit bağı bulunur. II. Sentezlenmeleri sırasında eşit sayıda su oluşur. III. Bazı çeşitleri düzenleyici olarak görev alır. IV. Hem bitkisel hem de hayvansal organizmalar ta-

rafından sentezlenirler. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve IV C) III ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV

12. Miktar

Zaman

XY

Z

Yukarıda açlık anında enerji kaynağı olarak kullanı-lan besinlerin birim miktarlarının zamana bağlı deği-şimi grafikte gösterilmiştir.

Bu besin molekülleri ile ilgili; I. X besin maddesinin kandaki artışı ya da azalışı

beyin hücrelerinde hasarlara neden olabilir. II. Y molekülünün yapıtaşları fenol kırmızısını sarı

renge çevirir. III. Z besin maddesinin yapısında ester bağı bulu-

nur. IV. Her üç besin molekülünde solunum reaksiyonu-

na katılırsa CO2, H2O ve NH3 açığa çıkar. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV

13. I. Maltoz II. Glikojen III. Laktoz IV. Protein V. Yağ Yukarıda verilen besin moleküllerinden hangileri

sağlıklı erkek bir memelinin hem sindirim kana-lında hem de hücrelerinde ortak olarak bulunabi-lir?

A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, IV ve V

14. D vitamini ve kalsiyum minerali için;

I. Hücre zarının fosfolipit tabakasından geçebilme II. Kemiklerin yapısına katılma III. Eksikliğinde osteomalazi, raşitizm gibi hastalıkla-

rın ortaya çıkması IV. Ototroflar tarafından sentezlenebilme V. Depolanabilme ifadelerinden hangileri ortaktır?

A) I ve II B) III ve V C) I, III ve V D) III, IV ve V E) I, II, IV ve V

Book 1.indb 11 29/08/18 15:25

12


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

315. Proteinlerin özellikleri ile ilgili aşağıda verilen

yargılardan hangisi doğrudur?

A) Canlılar dışarıdan hazır olarak aldıkları protein-leri kendi yapılarına katarlar.

B) İnsanlarda beslenme yolu ile fazla alındığında karaciğerde depolanırlar.

C) DNA üzerindeki bir çeşit gen bölgesinden yalnız-ca bir çeşit protein elde edilir.

D) Hidroliz edildiklerinde ortamın pH’ı artar.E) Birim miktarının kullanımı ile açığa çıkan enerji

aynı miktardaki karbonhidratın verdiği enerjiden daha azdır.

16. 10 molekülmaltoz

12 molekülsükroz

20aminoasitten

oluşanpolipeptit

Yukarıdaki deney tüplerine uygun hidroliz enzimleri konulup uygun şartlarda yeterli süre bekletilmiştir.

Buna göre, tüplerdeki hidroliz reaksiyonlarının tamamlanması için gerekli olan toplam su mole-külü sayısı kaçtır?

A) 33 B) 40 C) 41 D) 42 E) 43

17. Aşağıda bazı vitaminlere ait özellikler verilmiştir.

I. Vücuttaki bakteriler tarafından sentezlenmesi II. Enzimlerin koenzimi olarak kullanılması III. İdrarla atılabilmesi IV. İhtiyaç olan vitaminin doğrudan ya da provitamin

olarak alınması Buna göre seçeneklerde verilen eşleştirmeler-

den hangisi doğrudur?

Suda eriyen Yağda eriyen –––––––––– –––––––––––A) Yalnız I Yalnız IIB) I ve II Yalnız IIIC) Yalnız III II, III ve IVD) I, II ve III I, II ve IVE) I, II ve IV II, III ve IV

18. I. Karbon atomları arasında çift bağ bulundurma II. Daha kararlı yapıya sahip olma III. Oda sıcaklığında katı halde bulunma IV. Bitkisel kökenli olma Yukarıda verilen doymuş ve doymamış yağ asit-

lerine ait özelliklerin eşleştirilmesi seçenekler-den hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Doymuş Doymamış yağ asitleri yağ asitleri –––––––––– ––––––––––A) I ve III II ve IVB) I ve II III ve IVC) III ve IV I ve IID) II ve III I ve IVE) II ve IV I ve III

19.

Xmolekülü

Hidroliz enzimleri+

Fenol kırmızısı

Yanda uygun koşullarda hazırla-nan deney düzeneğinde kompleks yapılı X molekülünü monomerleri-ne kadar parçalayan enzimler ek-leniyor. Belirli bir süre sonra tüpte sarı rengin oluştuğu gözleniyor.

Buna göre, tüpte gerçekleşen reaksiyonlarla ilgili;pH Yağ

ZamanSu miktarı III

Derişim miktarı

ZamanIII

grafiklerinden hangileri çizilebilir?

(Fenol kırmızısı asidik ortamda sarı renk oluşturur.)


Book 1.indb 12 29/08/18 15:25

13


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

4

1.

Apoenzim

Kofaktör

Substrat

Etki ettiğimaddeler

Substratıtanıyan kısmıdır.

Yardımcı kısmıdır

Sentezlenir

EnzimGenlere

göre

Tepkimeyibaşlatır

2

3

4

5

1

Enzimlerle ilgili çizilen yukarıdaki kavram harita-sında numaralandırılmış kutucuklardan hangisi yanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. Bir hücrenin zar yapısında bulunan glikoprotein moleküllerinin sentezlenebilmesi için aşağıdaki-lerden hangisi zorunlu değildir?

A) Enzim sisteminin bulunmasıB) DNA ve RNA’ya sahip olmasıC) Ribozom organeline sahip olmasıD) Glikoz ve aminoasit sentezleyecek enzimlere sa-

hip olmasıE) Glikoz ve protein moleküllerini birleştirebilecek

enzimlere sahip olması

3. Bir hücrede biyokimyasal bir tepkimede görevli holoenzimin sentezi sırasında;

I. NAD II. Mineral III. Aminoasit IV. ATP verilen moleküllerden hangilerinin miktarında

azalma görülebilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

Tüm enzimlerin yapısında proteinden oluşan apoenzim bulunur.

Aminoasit molekülleri birbirlerine amino ve karboksil grupları ile bağ-lanırlar.

Kapalı bir deney ortamına dışarıdan ekleme ve çıkarma yapılamaz.

Tüm canlılar hücre zarlarındaki re-septör olarak işlev yapan glikoprotein moleküllerini sentezlerler.

Sindirim enzimleri substratlarının so-nuna -az eki getirilerek isimlendirilir.

Enzimler bir tepkimeye girip değişme-den çıkan ve tepkimenin hızlanmasını sağlayan katalizör maddelerdir.

Sindirim enzimleri tersinir çalışmaz-ken, solunum enzimlerinin bazıları tersinir çalışabilir.

Sentez tepkimelerinde görevli enzim-ler yalnızca hücre içinde iş yapar.

Canlılarda protein benzerliği ne kadar fazla ise akrabalık derecesi de o oran-da fazladır.

Enzimler hücre içinde sentezlenip hücre içinde ve hücre dışında çalışabi-len moleküllerdir.

Apoenzim, koenzim ve kofaktör tekrar tekrar kullanılabilme özelliğine sahip-tir.

Enzimlerin genel olarak yardımcı kı-sımlarına kofaktör denir.

Enzimler birim zamanda oluşan ürün miktarını artıran moleküllerdir.

Karaciğer hücrelerinde üretilen kata-laz enzimi zehirli bir madde olan hid-rojen peroksiti zehirsiz bir madde olan su ve oksijene çevirir.

Book 1.indb 13 29/08/18 15:25

14


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

44. Reaksiyon hızı

Zaman0 t1 t2 t3

Yukarıdaki grafik kapalı bir deney tüpünde gerçekle-şen enzimatik bir reaksiyonun hızının zamana bağlı değişimini göstermektedir.

Buna göre;

I. t2 anından sonra reaksiyon hızının azalma nede-ni ortama inhibitör eklenmesi olabilir.

II. 0-t1 zaman aralığında ortamda yeteri kadar en-zim ve substrat vardır.

III. t1-t2 zaman aralığında reaksiyon hızının sabit kalma nedeni enzimin yetersiz kalması olabilir.

IV. t2-t3 zaman aralığındaki değişime tüpün soğutul-ması neden olabilir.


A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

5. Amilaz

Nişasta

I

Tripeptidaz

Tripeptit

II

Lipaz

Trigliserit

III

Tüm koşulların uygun olduğu yukarıdaki deney dü-zeneğinde tüplere içlerindeki organik maddeleri par-çalayacak bazı enzimler eklenmiştir. Belirli bir süre beklendikten sonra I. tüpe benedict, II. ve III. tüplere fenol kırmızısı konulmuştur.

Buna göre, numaralı tüplerden hangilerinde renk değişimi görülmesi beklenir?

(Benedict, glikoz ile kiremit kırmızısı renk verir, fenol kırmızısı, asidik ortamda sarıya dönüşür.)


6.

X Y WE1 E2

E3 E4

E7

E6

Gen7

Gen2

Gen3

K L

PM

Gen4

Gen5 Gen6

Gen1

E5

Yukarıda bir hayvan hücresinde gerçekleşen reaksi-yonlar dizisi verilmiştir.

Buna göre;

I. Gen3 mutasyona uğrarsa K maddesi oluşmaz. II. Bir çeşit substrat farklı enzimlerle aynı ürüne dö-

nüşebilir. III. Farklı substratlardan farklı enzimlerle aynı ürün-

ler oluşabilir. IV. Gen7 mutasyona uğrarsa L maddesi sentezlene-

mez. yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV

7.

2

1

K L Y

X

L

+

Yukarıda tüm koşulların uygun olduğu bir deney or-tamında gerçekleşen biyokimyasal bir olay şematize edilmiştir.

Yukarıda verilen şekle göre,

I. Deney ortamında hayvansal bir özüt bulunmak-tadır.

II. 1 ve 2 numaralı olayların gerçekleşebilmesi için ATP harcanır.

III. L ve K moleküllerinin monomerleri aynıdır. IV. L enzimi tersinir çalışır. yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

Book 1.indb 14 29/08/18 15:25

15


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

48. Sükroz + H2O Glikoz + Fruktoz

Sükraz

Laktoz + H2O Glikoz + GalaktozLaktaz

CO2 + H2O H2CO3

Karbonikanhidraz

Karbonikanhidraz

Yukarıda verilen enzimatik tepkimelerle ilgili ola-rak;

I. Bir enzim çeşidi farklı substratlarla çalışabilir. II. Tüm enzimatik tepkimelerde su harcanır. III. Enzimler tersinir çalışabilir. IV. Farklı enzimler aynı ürünün oluşmasını sağlaya-

bilir. verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) I ve IV C) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV

9. Enzimler aracılığı ile gerçekleşen bir reaksiyonun hız-zaman grafiği aşağıda gösterilmiştir.

Reaksiyon hızı

Zaman0 t1

Buna göre, t1 anındaki değişime;

I. Aktivasyon enerjisinin karşılanamaması II. Ortama eklenen inhibitör miktarının zamanla ar-

tırılması III. Ortamdaki suyun %15’in altına inmesi IV. Sıcaklığın hızlı bir şekilde optimum değerin üze-

rine çıkması durumlarından hangilerine neden olur?

A) Yalnız I B) I ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV

10. I. Kofaktör ile aktifleşme II. Yalnızca hücre içinde sentezlenme III. Substratları aktifleştirebilme IV. Hücre dışında etkinlik gösterebilme Yukarıda verilenlerden hangileri tüm enzimler

için ortaktır?

A) Yalnız II B) II ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV

11.

%10’luk glikoz çözeltisi Nişasta molekülü

Amilaz enzimi Yandaki gibi uygun koşullarda hazırlanmış deney düzeneğin-de, tüp içerisinde %10’luk gli-koz çözeltisi ve nişasta mole-külü bulunmaktadır. Belirli bir süre sonra tüpe amilaz enzimi ilave edilip sıcaklık 0°C’den iti-baren kademeli olarak artırıl-maya başlanmıştır.

Buna göre, sıcaklığa bağlı olarak glikoz miktarın-daki değişimi gösteren grafik aşağıdaki seçenek-lerin hangisinde verilmiştir?

Glikoz miktarı Glikoz miktarı

Glikoz miktarı Glikoz miktarı

Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C)

Glikoz miktarı

Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C)

A) B)

C) D)

E)

12. Bir miktar trigliserit molekülü bir tüp içinde pankre-as özsuyu ve fenol kırmızısı ile karıştırılıyor. Bir süre sonra fenol kırmızısının sarı renge dönüştüğü gözle-niyor.

Bu bulgu enzimlerin;

I. Hücre dışında çalışabilme II. Tepkimeye aktivasyon enerjisi sağlama III. Yardımcı kısım olmadan çalışabilme özelliklerinden hangilerine sahip olduğunu kanıt-

lar? (Fenol kırmızısı asidik ortamda sarı renk verir.)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

Book 1.indb 15 29/08/18 15:25

16


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

413. Aktivasyon enerjisi

Reaksiyonun ilerlemesi

I

II

Yukarıda aynı miktar ve çeşitteki substrat ile başla-yan I ve II numaralı reaksiyonlara ait grafikler göste-rilmiştir.

Buna göre, I ve II numaralı tepkimelerle ilgili;

I. II numaralı tepkime, I numaralı tepkimeye göre daha hızlı gerçekleşmiştir.

II. I numaralı tepkime enzimsiz, II numaralı tepkime ise enzimlerle gerçekleşmiş olabilir.

III. I numaralı tepkimede aktivasyon enerjisi için har-canan ATP miktarı, II numaralı tepkimeden çok-tur.



14. Eşit miktarda enzimin bulunduğu özdeş tüplerde, en-zimlerin çalışma hızı ile ilgili aşağıdaki deney düze-neği hazırlanmıştır.

Enzim ilavesi Enzim ilavesi

5 gramiki parçaya ayrılmış et

5 gramdört parçaya

ayrılmış et

I II

II. deney düzeneğinde reaksiyonun daha hızlı ger-çekleştiği görülmüştür.

Bu durumun nedeni;

I. Enzim miktarı II. Substrat yüzeyi III. Birim zamanda çalışabilen enzim miktarı faktörlerinden hangileriyle ilgilidir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

15. Enzimatik bir reaksiyonda aşağıda verilen du-rumlardan hangisinin gerçekleşmesi reaksiyon hızını artırır?

A) Ortam sıcaklığının optimum düzeyin üzerine çı-karılması

B) Serbest enzimin bulunmadığı durumda substrat miktarının artırılması

C) Substratın enzimden fazla olduğu ortama aynı çeşit enzimin ilave edilmesi

D) Ortamdaki su miktarının azaltılmasıE) Ortama kompetatif inhibitör eklenmesi

16. Bir hücrede bulunan apoenzim çeşidi sayısının koenzim ya da kofaktör çeşidi sayısından fazla olduğunu aşağıda verilen özelliklerden hangileri kanıtlar?

A) Bir hücrede enzim çeşidi kadar tepkime çeşidinin bulunması

B) Bir apoenzim çeşidinin birden fazla koenzim ya da kofaktör ile çalışabilmesi

C) Bir hücrede basit enzim ve holoenzimlerin bulu-nabilmesi

D) Apoenzimlerin, koenzim ya da kofaktöre göre daha aktif çalışabilmesi

E) Apoenzimlerin genlere göre sentezlenirken, ko-faktörlerin hazır olarak alınması

Book 1.indb 16 29/08/18 15:25

17


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

5

1. Minerallerin biyofonksiyonları ile ilgili;

I. Enzimlerin aktif hale gelmesini sağlarlar. II. Metabolizma için enerji sağlarlar. III. Kanın pıhtılaşmasında görev alırlar. IV. Kasların kasılıp gevşemesinde görev alırlar. ifadelerinden hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

2. Nişasta, maltoz molekülü ve amilaz enziminin bu-lunduğu bir deney ortamındaki maltoz molekülünün sıcaklığa bağlı grafiği aşağıdaki gibidir.

Maltoz miktarı

Sıcaklık (°C)t1 t2 t3

Buna göre, aynı sıcaklık aralıklarındaki reaksi-yon hızı zaman grafiği seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Reaksiyon hızı

Zamant1 t2 t3

A)Reaksiyon hızı

Zamant1 t2 t3

B)

Reaksiyon hızı

Zamant1 t2 t3

C)Reaksiyon hızı

Zamant1 t2 t3

D)

Reaksiyon hızı

Zamant1 t2 t3

E)

Mineraller enzimlerin kofaktör kısmını oluştururlar.

Kalsiyum minerali, kasılma sırasında, ATP az enzimini aktifleştirerek aktin ve miyozin birleşmesi (aktomiyozin kompleksi) için gerekli enerjiyi oluştu-rur.

Enzimler %15’in altındaki su konsant-rasyonlarında iş yapamazlar.

Enzimlerle gerçekleşen bir reaksiyonda tüm enzimler substratlarla bağlanırsa reaksiyon hızı sabit kalır.

Sıcaklık belirli bir değerin üzerine çı-karsa enzimler geri dönüşümsüz ola-rak denatüre olur.

Yağların, karbonhidrat ve proteinlere göre daha yüksek enerji vermelerinin nedeni, yapısındaki hidrojen bağları-nın fazla olmasıdır.

Yağın monomerleri olan yağ asitleri ve gliseroller oksijenli solunuma farklı bölgelerden katılım gösterir. Bu ne-denle açığa çıkardıkları enerji de fark-lıdır.

İki aminoasit molekülünün karbon ve azot atomları arasında peptit bağı ku-rulur.

Yağ asitleri gliserole göre molekül ya-pısı olarak daha büyüktür.

Doymamış yağ asitleri bitkisel köken-liyken doymuş yağ asitleri hayvansal kökenlidir.

ATP molekülünün yapısında üç fosfat grubu bulunurken iki yüksek enerjili fosfat bağı bulunur.

Enzimler substrat molekülünün aktif-leşmesini sağlamaz. Substratın aktif-leşmesini ATP sağlar.

Book 1.indb 17 29/08/18 15:25

18


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

53. Bir protein sentezi sırasında;

Ortamın pH değeri

Su miktarı Zaman

Kullanılan ATPmiktarı

III

Serbest enzimmiktarı

Zaman Oluşanpeptit bağı

Kullanılan aminoasitsayısı

IVIII

verilen grafiklerden hangileri çizilebilir?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

4. Mineral Canlılardaki İşleviMagnezyum (mg)

Bitkilerde klorofilin yapısına katılır. İnsanlarda kan şekerinin belirli dü-zeyde kalmasını sağlar.

Demir (Fe) İnsanda kandaki gaz taşınımında görevli hemoglobinin yapısına ka-tılır.

Kalsiyum (Ca)

İnsanda kanın pıhtılaşmasında gö-rev alır. Kemiklerin ve dişlerin yapı-sına katılır.

Yukarıdaki tabloda canlılardaki bazı işlevleri veri-len üç farklı mineralle ilgili;

I. Demir eksikliği olan bireylerde bazı organların enerji gereksinimi tam verimle karşılanamaz.

II. Kalsiyum eksikliğinde kanın damar içinde pıhtı-laşması engellenir.

III. Magnezyum eksikliği olan bitkilerde sararma or-taya çıkar.

IV. Her üç mineralde bitkisel besinlerde bol bulunur. yorumlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV E) I, II ve III

5. Yağ çeşitleriyle ilgili olarak;

I. Östrojen ve testosteron gibi hormonların yapısı-na katılabilirler.

II. Organizmada karbonhidrat ve proteinden sonra enerji verici olarak kullanılabilirler.

III. Bazı vitaminlerin yapısına katılabilirler. IV. Yapısında bulundurduğu gliserol üç karbonludur. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II B) I ve III D) II ve IV E) I, III ve IV

6. Sağlıklı bir insanın karaciğerinde depolanmış gliko-jen molekülünün gerekli olduğu durumda ATP üreti-mi için kullanıldığı görülür.

Bu durumun gerçekleşmesi sırasında, glikojen, glikoz ve CO2 miktarındaki değişmeyi gösteren grafik aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğ-ru olarak verilmiştir?

Miktar

Zaman

A)Miktar

Zaman

B)

Miktar

Zaman

C)Miktar

Zaman

D)

Miktar

Zaman

E)

: Glikojen : Glikoz : CO2

Book 1.indb 18 29/08/18 15:25

19


NİTE 1

Yaşam B

ilimi B

iyoloji

57. I. Polipeptit II. Dipeptid III. Trigliserit IV. Maltoz Yukarıda verilen moleküllerin tamamen hidroliz

edildiği düşünülürse, açığa çıkabilecek en fazla monomer çeşit sayısı arasındaki ilişki aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?

A) I > II > III > IV B) II = IV > I = IIIC) III > II = I = IV D) I > II = III > IV E) I > III > II > IV

8. Aşağıda bir aminoasiti oluşturan gruplar şematize edilmiştir.

Hidrojen

Karboksil

Y

X C

Buna göre;

I. Tüm aminoasitlerin yapısında X grubu ile kar-boksil grubu bulunur.

II. Y, aminoasitin çeşitliliğini sağlayan radikal grup-tur.

III. Deaminasyon sentezi sırasında organik mole-külden X grubu çıkarılır.

IV. Peptit bağı karboksil grubunun karbonu ile başka bir aminoasitin X grubunun azotu arasında kuru-lur.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

9. Aşağıdaki deney düzeneğinde hazırlanmış her bir tüpe anabolik reaksiyonlarda görevli enzimleri içeren hayvansal hücre özütleri ilave edilmiş ve yeterli süre beklenmiştir.

Hücre özütü Hücre özütü Hücre özütü

6 molekül gliserol20 molekül yağ asidi

I

1 molekül galaktoz5 molekül glikoz

II

20 molekülaminoasit

III

Buna göre, tüplerde gerçekleşen anabolik reak-siyonlarla ilgili olarak;

I. En fazla su oluşumu I. tüpte gerçekleşmiştir. II. II. deney tüpünde 1 molekül laktoz ve 2 molekül

maltoz sentezlenmiştir. III. III. deney tüpünde gerçekleşen reaksiyonlar son-

rası ortam pH’ı azalmıştır. IV. Her üç deney tüpünde de ortamın derişimi azal-

mıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

10. Bitkisel yağ asitleri ilgili;

I. Karbonları arasında çift bağ bulunur. II. Oda sıcaklığında katıdırlar. III. Doymuş ve doymamış olmak üzere iki çeşidi bu-

lunur. IV. Hidrojenlerce zenginleştirilerek margarine dö-

nüştürülebilirler. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve IV E) I, III ve IV

Book 1.indb 19 29/08/18 15:25

20


ÜN

İTE 1Yaşam

Bilim

i Biyoloji

511. Aşağıda ATP’nin yapısı şematize edilmiştir.

ZZ Z

Y

X

Buna göre; I. X ile gösterilen yapı C, H, O ve N elementlerin-

den oluşur. II. Y ile gösterilen yapı fotosentez tepkimelerinde

üretilir. III. Z ile gösterilen yapılar fosfor elementleridir. IV. Y ile Z yapısının arasındaki bağ koparsa adeno-

zin oluşur. yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

12. Enzimlerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Apoenzimler substratların tanınmasını yardımcı kısımlar ise apoenzimin aktifleşmesini sağlarlar.

B) Tüm canlılar enzimin apoenzim kısmını sentez-ler.

C) Enzimler substratların aktifleşmesini sağlarlar.D) Bir apoenzim yalnızca bir yardımcı kısımla çalı-

şır.E) Apoenzim çeşidi sayısı kofaktör çeşidi sayısın-

dan fazladır.

13. Aşağıdaki grafik bir bakteri hücresinde gerçekleşen tepkime sırasında su miktarının zamana bağlı deği-şimini göstermektedir.

H2O miktarı

Zaman

Buna göre, aynı zaman aralığında; I. Nişasta hidrolizi II. CO2 özümlemesi III. Yağ sentezi IV. Protein hidrolizi olaylarından hangilerinin gerçekleşmekte oldu-

ğu söylenemez?

A) Yalnız IV B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) I, II ve IV

14. X

XY

Y

Z Z

K

Z

X, Y, Z kompleksi

Yukarıda bitki hücrelerinde gerçekleşen enzimatik bir tepkimenin gerçekleşmesi sırasında X, Y, Z ve K moleküllerinin durumları şematize edilmiştir.

Buna göre; I. Z molekülünün yapısında peptit bağı bulunur. II. Gerçekleşmesi için enerji harcanır. III. Dehidrasyon tepkimesidir. IV. K molekülü X ve Y moleküllerine göre daha bü-

yüktür. verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

15. Aşağıdaki tabloda çeşitli canlılarda bazı organik be-sinlerin sentezlenme durumları gösterilmiştir.

Besin Mantar Bakteri BitkiX – – –Y + + –Z + + +T – – +

(+, sentezlendiğini, –, sentezlenmediğini gösterir.)

Buna göre, X, Y, Z ve T organik bileşikleriyle ilgili; I. X ile gösterilen organik bileşik hayvan hücreleri-

nin zarında yer alıp dayanıklığı artırır. II. Y organik bileşiği bir depo polisakkarit olan gliko-

jendir. III. Z, düzenleyici bir organik bileşik olan vitamindir. IV. T, birden fazla çeşit monomere sahip organik bir

bileşiktir. yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV

Book 1.indb 20 29/08/18 15:25

book 1.indb 1 29/08/18 15:25 -...

Documents