‘’Bilimin bizden istediği şey, kullanılmış otomobil alırken ya da TV reklamlarından gördüğümüz ağrı kesicilerin kalitesini denerken gösterdiğimiz kuşkuculuğu diğer konularda da kullanmak.’’

Carl SAGAN

MODÜLDE KULLANILAN SEMBOLLER

Disiplinler arası

Kavram

Medya okur yazarlığı

Derin Düşünme

Yaratıcı Düşünme

Eleştirel Düşünme

21. Yüzyıl Becerileri

Değerler Eğitimi

İpucu

İkaz / Uyarı / Vurgu / Odak

Öneri

(Öneri gezi gözlem)

Öneri Seyirlik

Öneri Müzik

Öneri Okuma

Öneri Bağlantı

Genel Kültür / Meraklısına

Sınıf İçi Uygulama

Sınıf Dışı Uygulama

Etkinlik (Bireysel)

Etkinlik (Grup)

Konu Anlatımı

Sınıf İçi Web Bağlantısı

İleri Okuma (Kitaba alınan)

Okuma

Görsel Okuma

Dinleme

Yazma

Sözlü İletişim

Modül Sorusu

Deney

Araştırma

Lügatçe

Fizik Dersi, 9. Sınıf, Konu Anlatım ve Uygulama Materyali, 1. ModülBu ders materyali, Yenidoğu Eğitim Kurumları Program ve Yayın Geliştirme Birimi’nde görev yapan eğitim koordinatörleri tarafından hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır.İç tasarım, kapak tasarım, orijinal çizimler Yenidoğu Eğitim Kurumları Grafik Birimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Baskı ve Cilt: Bion Matbaa

ÜNİTE 1 FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ ..................................................................................................................... 5

1. BİLİMLER VE FİZİK BİLİMİ .................................................................................................................... 5 1.1. BİLİM ...................................................................................................................................................... 5 1.2. BİLİM NASIL ANLAŞILMALI ........................................................................................................... 6 1.3. FİZİK ....................................................................................................................................................... 7 1.4. FİZİĞİN DİĞER DİSİPLİNLERLE İLİŞKİSİ ..................................................................................... 8 1.5. İLK VE ORTA ÖĞRETİMDE DİSİPLİNLER ................................................................................... 9 1.6. FİZİĞİN ALT DALLARI ...................................................................................................................... 9 1.7. FİZİĞİN TEKNOLOJİK GELİŞMELERE ETKİSİ ............................................................................. 11 1.8. FİZİK TARİHİNE VE BİLİM İNSANLARINA BAKIŞ .................................................................... 15 1.9. BİLİMSEL ETİK ..................................................................................................................................... 16

2. BİLİMSEL YÖNTEM .................................................................................................................................... 18 2.1. GÖZLEM ................................................................................................................................................ 18 2.2. DENEY .................................................................................................................................................... 19 2.3. DELİL VE ÇIKARIM ............................................................................................................................. 21

3. MODELLEME ............................................................................................................................................... 26 3.1. MATEMATİK MODELLEME ............................................................................................................. 26

4. TEMEL BÜYÜKLÜKLERİN ORTAYA ÇIKIŞI ........................................................................................... 27 4.1. FİZİKTE ÖLÇME ................................................................................................................................... 27 4.2. BAZI FİZİKSEL BÜYÜKLÜKLER ve ULUSLARARASI BİRİM SİSTEMİ (SI) .......................... 27 4.3. TEMEL BÜYÜKLÜKLER ...................................................................................................................... 28 4.4. TÜRETİLMİŞ BÜYÜKLÜKLER ........................................................................................................... 33 4.5. SKALER VE VEKTÖREL BÜYÜKLÜKLER ....................................................................................... 33

5. VEKTÖRLER ................................................................................................................................................... 34 5.1. VEKTÖRLERİN EŞİTLİĞİ .................................................................................................................... 34 5.2. VEKTÖRLERİN DENGELEYENİ ........................................................................................................ 34 5.3. VEKTÖRLERİN TOPLANMASI ......................................................................................................... 34 SUMMARY .................................................................................................................................................... 38

6. SIRA SİZDE ............................................................................................................................................... 39 UYGULAMA 1 .............................................................................................................................................. 40 UYGULAMA 2 .............................................................................................................................................. 44 WORKSHEET ................................................................................................................................................ 50 TEST ................................................................................................................................................................. 52

İÇİNDEKİLER

4

ÜNİTE 1

ISAAC NEWTON(1642 – 1727)

Newton astronom, mucit, filozof ve ilahiyatçıdır. Özellikle fizik ve mate-matik alanında çalışmalar yapmış-tır. İlk yansıtmalı (aynalı) teleskobu icat edip kullanmıştır. Uzun yıllar çalışmış olsa da yerçekimi kanu-nunu (kütleçekimi) kafasına düşen elma ile bulduğu söylenir. Beyaz ışığın prizmada renklere ayrılma-sını gözlemleyip beyaz ışığın diğer renklerin karışımından olduğunu keşfetmiştir.

TARİHÇE

Isaac Newton

FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ

NEDEN ÖĞRENİYORUZ

KAVRAMLAR

MODEL (Model)İHTİYAÇ (Necessity)

Gelişmiş ülkelere örnek veriniz. Neden o ülkeyi seçtiğinizi açıklayınız.

Siz olsaydınız bilimi dallara ayırırken nasıl bir sınıflandırma yapardınız?

Karşılaştığınız bir sorunu çözerken hangi adımları izlersiniz?

Sizce bilime ihtiyaç var mıdır? Neden?

ELEŞTİREL DÜŞÜNCE KUTUSU

FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ

FİZİK 9 / 1. MODÜL

5

ALİ KUŞÇU(1403 – 1474)Ali Kuşçu, Türk matematikçi ve gökbilimcidir. Gerçek adı Ali Bin Muhammed'dir Semerkant’ta doğ-muştur. 15. yüzyılda yaşayan bilim insanlarından birisidir. Timur İm-paratorluğu döneminde yaşayan astronom Uluğ Bey’in kuşçusu oldu-ğundan dolayı bu lakap verilmiştir. Ay'ın ve diğer gezegenlerin hareke-tini incelemiştir.

EL CEZERÎ(1153-1233)Çağımızdan yüzlerce yıl önce kes-kin zekası ile elektrik kullanmadan sadece su ve mekanik parçalar yar-dımıyla çalışan makineler, robotlar yapmış ve günlük hayata geçirmiş olağanüstü bir bilim insanıdır.

TARİHÇE

Ali Kuşçu

1. BİLİMLER VE FİZİK BİLİMİ

KAVRAMLAR

FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, BİLİM, GÖZLEM, GÖZLEM, DENEY, ÖLÇME, MODELLEME, BİRİM SİSTEMLERİ, VEKTÖR, SKALER

OLAY: ASLAN PEŞİNDE

Avrupalı biri Afrika’ya aslan avlamaya gider. Bunun için bir aslan iz sürücü-süne ihtiyacı vardır. Yakın kabilelerden birinden izci bulur. Bütün gün birlikte dolaştıktan sonra bir ağacın altında aslan izleri görürler. İzci bir süre izle-re baktıktan sonra, eliyle yön göstererek “Şu tarafta iki saat ilerdeki nehrin yanındaki düzlükte iki tane oldukça iri, bir tane de zayıf aslan var.” der. Avrupalı şaş-kınlık içindedir. Gerçekten oraya vardıklarında iki tane iri bir tane de zayıf aslan gö-rürler. Sonra Avrupalı sorar: “Nasıl bildin bu kadar ayrın-tıyı?” İzci açıklar: “Ayak izleri on iki taneydi bu yüzden üç aslan olduğunu anladım. İz-lerin derinliğinden aslanların kilolarını tahmin ettim. İzler ağacın gölgesinde değildi, aslanlar bu sıcakta gölgede dinlenmiş olmalılar. Ağacın gölgesi yaklaşık iki saat önce aslanların izinin olduğu yerde olmalıydı. O zaman aslanlar iki saatlik yolda olmalılardı. İzlerden gittikleri yönü bildim; o tarafta düzlüğün yanında nehir var, su için gittiklerini anladım. Oradan ayrılmazlar çünkü su içmeye gelen hayvanları avlayacaklardır.”

1.1.BİLİM

Dünyayı, evreni ve doğayı anlamak için yapılan, deneye dayalı, düzenli ça-lışmalara bilim denir. Bilim sistemli bilgiye, deney ve gözleme dayalıdır.

Bilimi daha iyi anlamak için aşağıdaki olayları inceleyelim.

Sizce izci nasıl bir yöntem uygulamıştır? Tartışalım.

ELEŞTİREL DÜŞÜNCE KUTUSU