fasİkÜl aydınlatma ve ses teknolojileri...etkinlik 4. sınıf fen bilimleri 3 aydınlatma...

FASİKÜL

Aydınlatma ve Ses Teknolojileri

5.

14. Sınıf Fen Bilimleri

• Aydınlatma Teknolojileri• Uygun Aydınlatma• Işık Kirliliği• Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri• Ses Kirliliği

Etkinlik


Aydınlatma Teknolojileri

1. Aşağıda verilen ışık kaynaklarının geçmişten günümüze doğru kullanım sırasını belirleyelim. Işık kaynaklarının numaralarını, film şeridinin üzerine yazalım.

1 2

5

3

6

4

2. Aşağıda, ampul ile floresan lambanın özellikleri karışık olarak verilmiştir. Özelliklerin numara-larını uygun bölüme yazalım.

a. Etrafına sadece ışık yayar.

b. Aydınlatmada kullanılır.

c. Edison icat etmiştir.

d. Elektriğin tasarruflu kullanımını sağlar.

e. Işık ile birlikte ısı da yayar.

f. Elektriği ışık enerjisine dönüştürür.

g. Yapay ışık kaynağıdır.

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

52

c

e

a

d

b

f

g

41 6 3

Etkinlik

4 Bilfen Yayıncılık

Aydınlatma Teknolojileri

1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarının başındaki kutucuğu işaretleyelim.

Teknolojinin gelişimi aydınlatma araçlarının gelişimini olumlu etkilemiştir.

Günümüzdeki aydınlatma araçlarının hepsi elektrikle çalışır.

Geçmişteki insanlar aydınlatma aracı olarak ilk mumu kullanmıştır.

Fotoğraf sanatçıları aydınlatma teknolojileri ile yakından ilgilenir.

Aydınlatma araçlarının gelişimi durmuştur.

Uzun ömürlü led lambalar, floresan lambalara göre daha az tercih edilmektedir.

Aydınlatma günlük hayatta pek çok alanda kullanılır.

Aydınlatma teknolojilerinin gelişimi tıp alanını etkilememiştir.

Çevre dostu aydınlatma araçlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar tasarlanmaktadır.

Ampulün icadı, aydınlatma araçlarının gelişimini hızlandırmıştır.

2. Alper gelecekte kullanılabilecek aydınlatma aracı ile ilgili bir tasarım hazırladı. Alper’in tasarımı-nı hazırlarken dikkat ettiği unsurlar, aşağıda verilmiştir. Buna göre Alper’in tasarladığı araç nasıl olabilir? Çizerek gösterelim.

• Güneş enerjisini kullanılır.

• Tasarrufludur.

• Küçüktür ancak bir odayı aydınlatabilecek derecede ışık verir.

• Etrafına farklı renklerde ışık yayabilir.

✘

✘

✘

✘

✘

✘

Etkinlik


Uygun Aydınlatma

Aşağıdaki olayları okuyalım. Verilen sorunun giderilmesi için kullanılması gereken en uygun ay-dınlatma aracını işaretleyelim.

Sokağımızda aydınlatma olmadığı için beledi-yeyi aradık. Belediyeden gelen ekip, sokağımızı uygun aydınlatma araçlarıyla aydınlattı.

Evimizdeki ampulleri değiştirmek istiyoruz. Alışverişe çıkarak uygun aydınlatma aracı aldık.

Gece yatarken baş ucumda durması için bir lamba alacağım. Benim için önemli olan loş bir ışık yayması.

Firmamızın reklamlarını yayınlayacağız. Bunun için reklam panolarına aydınlatma yapmamız ge-rekir.

Otoyol üzerindeki aydınlatmalar bozulmuş. Hepsi değiştirilerek yerine yenileri takıldı.

✘

✘

✘

✘

✘

Etkinlik


Uygun Aydınlatma

Aşağıdaki resimde, bir yerin akşam saatlerindeki görüntüsü verilmiştir. Resimde aydınlatma ile ilgili bazı yanlışlar bulunmaktadır.

1. Resimdeki aydınlatma hatalarının düzeltilmesi için neler yapılmalıdır?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

2. Çevremizdeki varlıkları hatalı aydınlatmak canlılara nasıl zarar verir? Açıklayalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

Sokak lambalarının üzerine gerekli yeri aydınlatabilmesi için siper takılmalıdır. Daha fazla ışığa

ihtiyaç duyulan bölümlerde, çok sayıda düşük güçlü lambalar kullanılmış. Bunun yerine daha

yüksek güçlü tek bir lamba kullanmak daha iyi aydınlatma sağlayacağından daha yüksek güçlü

tek bir lamba tercih edilmelidir. Ayrıca gözü yormayan, aydınlatacak ortam için doğru renkte ve

miktarda seçilmiş ışık kaynağı kullanılmalıdır.

Aydınlatma, doğru yapılmadığı takdirde canlılara zarar verir. Işığın yanlış kullanımından en çok

etkilenen organ gözlerdir. Göz sağlığı için ışık kaynağının bulunduğu ortama uygun yerleştiril-

mesi gerekir.

Etkinlik


Uygun Aydınlatma

1. Uygun aydınlatma nasıl olmalıdır? Açıklayalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

2. Uygun aydınlatma ile göz sağlığı arasında nasıl bir ilişki vardır?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

3. Aydınlatma araçlarının tasarruflu kullanımına dikkat eden bir aile, aşağıdaki araçlardan hangi-sini kullanır? İşaretleyelim.

4. Aydınlatma araçlarının tasarruflu kullanımının aile ve ülke ekonomisine katkılarını yazalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

Gözü yormayan, aydınlatılacak ortam için doğru renkte ve miktarda seçilmiş ışık kaynağı kulla-

nılarak yapılan aydınlatma uygun aydınlatmadır.

Aydınlatma, doğru yapılmadığı takdirde özellikle göz sağlığına zarar verir. Işığın yanlış kullanımın-

da en çabuk etkilenen organ gözlerdir. Göz sağlığı için aydınlatmanın doğru yapılması gerekir.

Aydınlatma araçları, elektrik enerjisi ile çalışmaktadır, bu araçları tasarruflu kullanmak gerekir. Aksi

takdirde maddi anlamda zorluk yaşayabiliriz. Gelişen teknoloji ile tasarruflu aydınlatma aracları

üretilmiştir. Bİzler de tasarruflu aydınlatma araçlarını kullanarak enerjiden dolayısıyla paramızdan

tasarruf ederek hem aile hem de ülke ekonomisine katkıda bulunabilirz.

✘

Etkinlik


Işık Kirliliği

Aşağıda neden - sonuç şeklinde verilen durumları tamamlayalım.

Neden Sonuç

Neden Sonuç

Neden Sonuç

Yanlış yerde, yanlış zamanda,

yanlış miktarda ışık kullanıldığında

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

..............................................

Tasarruflu ampuller yerine normal ampuller

kullanıldığı zaman

Ay, bir ışık kaynağı değildir. Aydınlatılmış

bir cisimdir.

Daha çok elektrik

enerjisi harcanır.

Ay, Güneş'ten aldığı

ışığı yansıtır.

Işık Kirliliği

Etkinlik


Işık Kirliliği

1. Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar vererek ilgili ku-tucuğu işaretleyelim.

D Y

1 Gökdelen, cami gibi yüksek yapıların üzerinde gündüz görüşü için uyarıcı ışık bulunur. ♥ R

2 Uygun aydınlatma için sokak lambalarına siper takılmalıdır. ♥ R

3 Işık kirliliği, gürültü olarak da adlandırılabilir. J ◆

4 Kitap okurken ışığın sağ arkadan gelmesine dikkat etmeliyiz. ■ ◆

5 Görmek için ışık gereklidir ancak fazla ışık zararlıdır. ■ ª

6 Gaz lambası, meşaleden hemen sonra bulunmuştur. ∞ ●

7 Fazla ışıkta kitap okuyarak göz sağlığımızı korumalıyız. ❀ ▲

8 Gündüzleri güneş ışığından, geceleri aydınlatma teknolojilerinden yararlanılır. À Â

9 Aydınlatma teknolojileri sadece aydınlatma amaçlı kullanılır. ≈ Â

10 Aydınlatma araçlarının tasarruflu kullanımı, ülke ekonomisi açısından önemlidir. ∞ ♥

11 Işık, bir enerji türüdür. ≈ R

12 Meşale, aydınlatma teknolojilerinin ilk ürünüdür. H À

13 Ampul, floresan lambaya göre daha tasarrufludur. J ❀

14 Işık kirliliği doğal hayatı olumsuz etkiler. Æ Å

15 Işık kirliliği, önlenemeyen bir kirlilik çeşididir. ª Å

16 Işık kirliliği, deniz kaplumbağalarının üremelerini etkiler. ª

17 Işık kirliliği, ışığın yanlış kullanımı sonucu oluşur. ª

18 Işık kirliliği; hava ve su kirliliği gibi zehirleyici olabilir. ▲

2. İşaretlediğimiz sembollere karşılık gelen harfleri şifre kutucuklarına yazarak şifreyi çözelim.

ª ≈ « Æ À Â ▲ ♥ R ∞ ● ◆ Å ■ J ❀

D N L T Ö B İ E M K Ü S R U A F Y

2 15 6 12 3 18 3 5 1 7 2 3 11 5 3 12 3 12 10 4 1

8 10 13 10 1 5 8 9 4 5 14 16 17 7 4 17 9 4

M U S T A F A K E M A L A T A T Ü R K

B Ü Y Ü K B İ R A S K E R D İ R

Etkinlik


Işık Kirliliği

1. Işık kirliliğinin nedenleri nelerdir?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

2. Işık kirliliğinden olumsuz etkilenen canlıları işaretleyelim.

3. Işık kirliliğin önlenmesi için neler yapılabilir? Üç örnek verelim.

• ...............................................................................................................................................................................................

• ...............................................................................................................................................................................................

• ..............................................................................................................................................................................................

4. Aşağıdaki ortamların hangisinde ışık kirliliği yaşanmaktadır? İşaretleyelim.

Çok renkli ve çeşitli ışık gösterilerinin yapılması.

Güvenlik amaçlı olarak gerektiğinden fazla ışık kaynaklarının kullanılması.

Evlerden ve binalardan dışarıya taşan ışıklar.

Turistik bölgelerde yapılan çeşitli ışık oyunları

Yol, cadde ve mahalle aydınlatmalarının yanlış şekilde yapılması

Park, bahçe ve reklam panolarının aydınlatılmasında zarar ayarlayıcılar kullanılabilir.

Cadde ve sokak aydınlatmalarında kullanılan direk boylarının çok uzun olmamasına dikkat edilebilir.

Bina girişlerinde ve kat aralarında sensörlü lambalar kullanılabilir.

✘

✘

✘

✘

Etkinlik


Işık Kirliliği

Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere gelmesi gereken kavramları bulmacada uygun alana yazalım.

1. Işığın yanlış şekilde kullanımı sonucunda .................................................. oluşur.

2. Dükkân ve .................................................. panolarının aydınlatılmasına dikkat edilmelidir.

3. Aydınlatma trafik ışıklarında .................................................. amacıyla kullanılır.

4. Thomas Edison tarafından icat edilen .................................................. , aydınlatma teknolojilerinin hızlı bir şekilde gelişmesine katkı sağlamıştır.

5. .................................................. ilk kullanılan aydınlatma aracıdır.

6. Işık kirliliğinin oluşmaması için sokak lambalarına .................................................. takılmalıdır.

1

52

3

4

6

I Ş I K K İ R L İ L İ Ğ İ

M E Ş A L E

ışık kirliliği

reklam

uyarı

Meşale

siper

ampul

R

E

L

A

M

U

Y

A

I

A

P

U S

P

E

R

Etkinlik


Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri

Mert, sandığın yanına ulaşabilmek için yol ayrımında karşılaştığı ses teknolojilerinden, daha önce bulunanın olduğu yolu tercih etmelidir. Buna göre Mert, sandığa giderken hangi yolu kulla-nacaktır? Çizelim. Yol üzerindeki ses teknolojilerini, geçmişten günümüze doğru sıralayarak sandı-ğın üzerine bu sıralamayı yazalım.

Fonograf Pikap

Pikap

Pikap

Gramofon

Gramofon

KasetKaset

Kaset

Video

Video

Video

CD

CD

CD

1, 3, 5, 2, 4

1

2

3

5

4

Etkinlik


Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri

1. Cümlelerdeki boşlukları, sandıktaki kelimelerden uygun olanlarla tamamlayalım. Açıkta kalan kelimenin tanımını boş bırakılan yere yazalım.

fonograf

gürültü

sesli film

yalıtımhoparlör

Graham bell

› Ses kaydetmede ilk olarak ...................................... adlı araç kullanılmıştır.

› Ses, ...................................... sayesinde çok uzak noktalara ulaşabilir.

› ...................................... , ilk kez sesi kablolarla iletmeyi başarmıştır.

› Görüntü ve ses kaydı buluşları bir araya getirile-rek ...................................... ortaya çıkmıştır.

› ...................................... , ses kirliliğini engellemek amacıyla kullanılır.

............................................................................

............................................................................

............................................................................

2. Ses üreten teknolojik araçların olumlu ve olumsuz etkilerini yazalım.

Olumlu Etkileri

1.

2.

3.

Olumsuz Etkileri

1.

2.

3.

Gürültü: İnsanlar üzerinde olumsuz

etki yaratan ve rahatsızlık veren

seslere denir.

fonograf

hoparlör

Graham Bell

sesli film

Yalıtım

Mikrofon yardımıyla sesimizi daha uzaktakilere duyurabiliriz.

Ses üreten makineler rahatsızlık verebilir.

Gürültü duyma sağlığımızı olumsuz etkiler.

Yüksek ses, depresyon, korku, baş dönmesi gibi birçok olumsuzluğa sebep olmaktadır.

Sesli alarm sayesinde hem kendimizi hem evimizi tehlikelerden koruyabili-riz.

Ambulans, itfaiye, polis gibi acil durumlara müdahale etmesi gere-ken araçların siren sesleri hayatımızı kurtarıcı değerdedir.

Etkinlik


Ses Kirliliği

Bilgiler

1. Şehir merkezlerinde, alışveriş merkezlerinde yaşanır.

2. İş veriminin düşmesine neden olur.

3. İnsanların daha fazla etkileşim içinde bulunduğu alanlarda yoğundur.

4. Gecenin geç saatlerinde veya sabahın erken saatlerinde şiddetli ses çıkaran araçlar kullanmamalıyız.

5. Konser alanları ve eğlence mekânlarında yaşanır.

6. Ses kirliliği insanlarda baş ağrısına, huzursuzluğa, dikkat dağınıklığına neden olur.

7. Binalara, sese karşı yalıtım yapmalıyız. Bunun için mekânları plastik, köpük, elyaf gibi maddelerle kaplamalıyız.

Gülay “Ses Kirliliği” ile ilgili bir poster çalışması hazırlayacaktır. Posterinde kullanacağı bilgiler ve resimler aşağıda karışık olarak verilmiştir. Aşağıdaki bilgileri, yandaki sayfada yer alan boşluk-lardan uygun olanının altına yazalım. Resimlerin numaralarını başlıkların yanlarındaki kutulara ya-zalım. Uygun bir başlık ile slogan yazarak Gülay’ın posterini tamamlayalım.

2

4

1

3


Ses Kirliliği

› Ses Kirliliğiyle Hangi Ortamlarda Karşılaşırız?

H ..............................................................................................................................................

H ..............................................................................................................................................

H ..............................................................................................................................................

› Ses Kirliliğine Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

H ..............................................................................................................................................

H ..............................................................................................................................................

› Ses Kirliliği Sağlımızı Nasıl Etkiler?

H ..............................................................................................................................................

H ..............................................................................................................................................

Sloganım ➜ ............................................................................................................................................................................

.......................................................................................................SES KİRLİLİĞİ NEDİR?

1

3

5

4

7

2

6

GÜRÜLTÜ YAPMA HUZURUMU KAÇIRMA!

3

2

4

1

Etkinlik


Ses Kirliliği

Yan sayfada verilen cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olma durumlarına karar vererek yanın-daki kutuyu işaretleyelim. İşaretlediğimiz kutunun içinde yazan numaraları aşağıda birleştirelim.

7470

64

75

55

58 6169

59

794951

5250

57

5453

7877

76 45 47 7846

48

4044

43

41

3938

31

3484 35

83

30

29

28

82

27

25

2624

81202223

80

23

19

16 1113

15

1210

17

14

21

9

6

7

8

33

32

60

56

63

62

7172

65 1

68

67


Ses Kirliliği

D Y

1. Kasetçalar, pikaptan önce icat edilmiştir. 1-23-80-83-21 23-20-1-68

2. Aydınlatma araçlarını tasarruflu kullanmalıyız. 1-67-74-70 1-68-67-71

3. Hoşa gitmeyen sesleri doğal ses kaynakları oluşturur. 74-71-72-65 70-64-75-55

4. Ses kirliliği, şiddet olarak da adlandırılır. 3-4-21-5 21-6-7-8

5. Fonograf, Edison tarafından icat edilmiştir. 8-16-11-9 7-8-9-10

6. Ses yalıtımında sünger, elyaf ve cam yünü kullanılabilir. 9-13-12-15 9-12-10-14

7. Ses yükselticilerin olumsuz etkilerine rastlanmamıştır. 15-10-17-19 10-14-17-19

8. Şiddetli sesler, canlıları olumsuz etkilemez. 43-41-36-42 48-46-78-47

9. Ses kirliliği, kulak sağlığımızı olumsuz etkiler. 47-45-76-77-78 42-48-44-43

10. Mikrofon, ses yükselticilerden biridir. 78-53-54-57 43-46-47-45

11. Ses ve görüntüler, günümüzde DVD'lere kaydedilebilmektedir. 57-56-50-60 45-53-52-51

12. Gramofon, kaset çalmakta kullanılan bir alettir. 51-49-60-56 60-52-49-51

13. Ses kirliliği baş ağrısına neden olabilir. 51-79-59-63 56-63-69-59

14. Gürültülü ortamlarda uzun süre kalmak strese neden olabilir. 63-61-58-55 63-69-61-62

15. Ses yalıtımı, sesin oluşmasını sağlar. 5-2-3-22 19-2-80-22

16. Gramofon, sesin kaydedilmesini sağlayan ilk alettir. 22-23-20-24 22-81-24-25

17. Ses kirliliği canlıları olumsuz etkiler. 25-82-27-28 24-25-26-30

18. Keman, ses şiddetini yükselten araçlardan biridir. 34-31-38-39 28-29-83-35-84

19. Trafikteki araçlar ses kirliliğine neden olabilir. 84-34-31-38 32-41-31-37

20. İşitme kaybı yaşayan insanların duyabilmeleri için ses yükseltici-lerden yararlanılır. 38-39-41-43 37-38-39-43

21. Ultrason cihazında ses teknolojilerinden yararlanılmıştır. 43-32-44-40 43-44-48-46

Etkinlik


Ses Kirliliği

1. Aşağıda ses yalıtımı ile ilgili verilen boşlukları dolduralım.

Ses yalıtımı .......................................................... ..................................... gibi mekânlar için çok önemlidir.

......................................................................... gibi maddeler, ses yalıtımı sağlayan teknoloji ürünleridir.

Ses yalıtımı, ......................................................... ..................................... kulağımıza rahatsızlık vermesini engeller.

Sonuç olarak:

› .............................................................................. çevreye yayılmasını önler.

› Çevredeki seslerin ......................................... ......................................... girmesini önler.

› Yalıtım yaparak ............................................... ....................................... önlemiş oluruz.

2. İnşaat mühendisi olduğumuzu ve çok katlı bir bina yapmaya karar verdiğimizi düşünelim. Yaptı-ğımız evde yan dairelerden ve dışarıdan gelen sesleri önlemek için ne gibi önlemler alacağımızı ve hangi malzemeleri kullanacağımızı anlatan bir tanıtım broşürü hazırlayalım.

stüdyo, müzik odaları

gürültünün

Ses yalıtımı sesin

binaların içerisine

kendimizi gürültüden

Strafor (köpük), pamuk

Kavrama Soruları


1. Çıkan seslerin çevreye yayılmasını engellemek için köpük, plas-

tik, elyaf gibi malzemeler kullanılarak .............................................

yapılır.

2. Sokak ve cadde aydınlatmalarında lambaların üzerine ................

............................. takılmalıdır.

3. İnsanlar üzerinde olumsuz etki yaratan ve rahatsızlık veren ses-

lere ............................................. denir.

4. İnsanların ilk kullandıkları aydınlatma aracı .....................................

........ olmuştur.

5. Işığın gereğinden fazla ve yanlış kullanımına ..................................

........... denir.

6. Edison tarafından icat edilen ............................................. , sesin kay-

dedilmesini sağlayan ilk araçtır.

7. Gaz lambalarından sonra kullanılan ampul, ......................................

....... tarafından icat edilmiştir.

8. Işık kirliliği nedeniyle ............................................. şehir dışında ku-

rulur.

9. Gözü yormayan, aydınlatılacak ortam için doğru renkte ve mik-

tarda seçilmiş ışık kaynağı kullanılarak yapılan aydınlatma .........

.................................... olarak tanımlanır.

10. Gürültünün yoğun olarak yaşandığı ortamlarda ............................

................. oluşur.

Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak cümleler-deki boş bırakılan yerleri tamamlayalım.

fonograf

gürültü

yalıtım

uygun aydınlatma

meşale

Thomas Edison

siper

gözlemevleri

ışık kirliliği

ses kirliliği

yalıtım

siper

gürültü

meşale

ışık kirliliği

fonograf

Thomas Edison

gözlemevleri

aydınlatma

ses

Kavrama Soruları


Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanlarını kavram haritasındaki boşluklara yerleştirelim.

IŞIKtürüdür.yol açabilir.

yol açabilir. türüdür.

ve

SES

şiddetini yükselten araçlardır.

olum

suz e

tkile

r.

sesin kaydedilmesini sağlayan araçlardır.

çevresine

aydınlatma teknolojisi ürünleridir.

Işık Kaynağı

enerji - pikap - megafon - canlılar - meşale - çevre - kirlilik - fonograf- kandil - mikrofongramofon - floresan lamba - gaz lambası - DVD - ampul - işitme cihazı - kasetçalar - video kamera

Canlılar

ÇevreKirlilik

Pikap Fonograf Gramofon DVD Kasetçalar Video kamera

İşitme cihazı

Mikrofon

Megafon

Enerji

Meşale Kandil Floresan lamba Gaz lambası Ampul

Kavrama Soruları


1. Aşağıdaki ışık kaynaklarını geçmişten günümüze doğru, kullanım sırasına dikkat ederek numa-ralandıralım.

2. Aydınlatma teknolojisinde yaşanan gelişmeler, günlük hayatımızı nasıl etkilemiştir? Örneklerle açıklayalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

3. Aşağıdaki özelliklerin numaralarını, örnekteki gibi uygun alanlara yazalım.

1. Her yöne yayılır.

2. Karanlıkta görmemizi sağlar. .............................................................................

.............................................................................

.............................................................................

.............................................................................

Işık Ses

13. Enerji çeşididir.

4. Doğrular hâlinde yayılır.

5. Boşlukta yayılmaz.

6. Dalgalar hâlinde yayılır.

7. Birçok kaynaktan elde edilir.

4. Aşağıda verilen aydınlatma şekillerinden hangilerini kullanmamız gereklidir? İşaretleyelim.

5 4 2 3 6 1 7

Karanlık nedeniyle oluşan bütün sınırlar ortadan kalkmış, insanların yaşam kalitesi artmıştır. Artık

insanları günün 24 saatini istedikleri gibi programlayabilmektedir. Otomobil, uçak, tren gibi

taşıtlarla gece de seyahat edilmektedir. Doğayı inceleyen bilim insanları aydınltma ile denizin

derinliklerindeki yaşamı araştırmaktadır. Madenler, yerin altından aydınlatma araçları sayesinde

çıkarılmaktadır.

2

4

5

6

3

7

✘ ✘

Kavrama Soruları


5. Aşağıda verilen yarım cümleleri tamamlayalım.

• Işık kirliliği büyük kentlerde daha fazla görülür çünkü

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

• Ses kirliliği insan sağlığını olumsuz etkiler. Ses kirliliğini önlemek için

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

6. Aşağıdaki ses teknolojilerini, numaralandırarak geçmişten günümüze sıralayalım.

Video kamera GramofonFonografPikapKasetçalarCD

7. Aşağıdaki araçlardan hangileri ses şiddetini yükseltir? İşaretleyelim.

8. Aşağıdaki kavramları açıklamalarıyla numaralarını kullanarak eşleştirelim.

Yalıtım

Megafon 1

İşitme cihazı 2

3

Gürültü 4

Ses yalıtımı

Rahatsız edici seslerin oluşturduğu kirlilik çeşitidir.

Ses kirliliğini azaltmak için alınan önlemlerden biridir.

İşitme zorluğu çeken kişilerin kullandığı cihazdır.

Ses şiddetini artırarak sesin istenilen doğrultuda yayılmasını sağlayan araçtır.

büyük kentlerde insan nüfusunun fazla olmasından dolayı kullanılan ışık miktarı daha fazladır.

bina duvarlarını köpükle kaplamalı, çok şiddetli sese maruz kalmak zorunda olduğumuzda kulak-

lık takmalyız.

5 6 4 3 1 2

4

1

3

2

✘ ✘

KARMA TEST


1. Sokak aydınlatmasının yanlış olduğu seçe-nekleri belirtelim ve bu yanlışlığın nedenle-rini yazalım.

2. Ampul ve floresanı, aydınlatma ve enerji tüketimi açısından karşılaştıralım.

1.

Yukarıdaki resimlerden hangi ikisi, sokak aydınlatması için uygundur?

A) 1 ve 3 B) 2 ve 4

C) 2 ve 3 D) 1 ve 4

2. Onur, “Geçmişten Günümüze Aydınlatma ve Ses Teknolojileri” ünitesinde, floresan lamba-nın faydalarını arkadaşlarına anlatıyordu.

Aşağıdakilerden hangisi, Onur’un anlattıkla-rından alınmış bir cümledir?

A) Floresanda elektriğin büyük bir miktarı ısıya çevrilir.

B) Ampul, floresandan daha ucuz ve ekono-miktir.

C) Floresan, elektriğin büyük bir miktarını ışığa çevirebilir.

D) Ampul, beyaz ışık ürettiği için daha parlak-tır.

Yanlış olanlar 1 ve 3Çünkü sokakları aydınlatırken ışığın gerekli yeri aydınlatabilmesi için lambaların üzerine siper takılmalıdır. Doğru yönlendirilmeyen ışık kaynakları, aynı alanın gereğinden fazla aydınlatılmasına neden olur.

Ampul, floresana göre enerjinin büyük bir kısmını ısıya dönüştürdüğü için floresan aydınlatmada ve enerji tüketiminde daha verimlidir.

KARMA TEST


3. Işık kirliliğinin oluşma nedenleri nelerdir? Işık kirliliğini önlemek için alınan önlemleri yazalım.

4. Ses kirliliğinin engellenmesi için yapılması gerekenler nelerdir? Birkaç cümle ile ifade edelim.

5. Ses şiddetini arttıran cihazlardan iki örnek yazalım.

3. Aşağıdaki grafikte, üç bölgede görülen ışık kir-liliği seviyeleri gösterilmiştir.

Işık Kirliliği

Bölge1 2 3

Bu bölgelerin sıralanışı, hangi seçenekteki gibi olabilir?

1 2 3A) Otel Sirk Köy

B) Ev Otel SirkC) Stadyum Lunapark TrafikD) Çocuk parkı Ev Sirk

4. Aşağıda verilen ortamların hangisinde ses kirliliği olmaz?

A) Trafik B) İnşaat

C) Kütüphane D) Lunapark

5. Aşağıdakilerden hangisi, sesin şiddetini art-tırmaz?

A) B)

C) D)

Işığın gereğinden fazla ve yanlış kullanılması sonucu ışık kirliliği oluşmaktadır. Işık kirlili-ğini önlemek için cadde ve sokak aydınlat-malarına siper takmalı, yaşadığımız binaların girişlerinde ve kat aralarından sensörlü lam-baları tercih etmeli, park, bahçe ve reklam panoların aydınlatılmasında zaman ayarlayı-cılar kullanmalıyız.

Bina duvarlarını köpükle kaplamalı, çok şid-detli sesli ortamlarda uzun süre kalmamaya özen göstermeliyiz.

Megafon

Mikrofon

fasİkÜl aydınlatma ve ses teknolojileri...etkinlik 4. sınıf fen bilimleri 3 aydınlatma...

Documents