fasİkÜl - bilfenyayincilik.com · etkinlik 4. sınıf fen bilimleri 7 basit elektrik devreleri...

14. Sınıf Fen Bilimleri

FASİKÜL

Basit Elektrik Devreleri

7.

• Basit Elektrik Devreleri

Etkinlik



1. Aşağıda isimleri ve resimleri karışık olarak verilen devre elemanlarını eşleştirelim. Örnekteki gibi bu elemanların devredeki görevini yazalım.

2. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazalım.

Basit bir elektrik devresindeki ampulün ışık verebilmesi için devrenin açık olması gerekir.

Basit bir elektrik devresinin elemanları pil, ampul, bağlantı kablosu ve anahtardır.

Elektriği kontrol etmemizi sağlayan tüm düğmelere duy denir.

Elektrikli bir aleti çalıştırabilmek için fişi prize takmak yeterlidir.

Elektrikli aletlerde bulunan anahtar, elektriği güvenli olmayan bir şekilde kontrol etmemizi sağlar.

Anahtarın açık olduğu elektrikli bir aletin devresi de açıktır.

AçıklamaResim

Pil

İsim

Ampul

Ampulun takıldığı yerBağlantı kablosu

Duy

Anahtar

Pil yatağı

Devrenin kapanıp açılmasını sağlayan, elektrik akışını kont-rol eden devre elemanı

Devreye elektrik enerjisi sağla-yan enerji kaynağıdır.

Elektrik enerjisini ısı ve ışığa dönüştüren devre elemanı

Y

D

Y

Y

Y

D

Devre elemanlarını birbirine bağlayan ve elektrik enerjisini taşıyan iletken teldir.

Pilin yerleştirildiği devre ele-manı

Etkinlik

4 Bilfen Yayıncılık


Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri, devre ağacındaki uygun kavramlarla tamamlayalım.

Elektrik Devresi

Pil

Ampul Artı/Eksi

Duy

Anahtar Pil Yatağı

Bağlantı Kablosu

1. Devredeki elemanlar birbirine ....................................... ile bağlanır.

2. Basit bir elektrik devresinde elektrik enerjisi, ışık enerjisine ....................................... sayesinde dönüşür.

3. Elektrik devresini ....................................... açıp kapatır.

4. Güç kaynağının (–) kutbundan (+) kutbuna elektrik yüklerinin akımını sağlayan kesintisiz yola ....................................... denir.

5. Bir pilin ....................................... kutupları vardır.

6. Ampulün yerleştirildiği yatağa ....................................... denir.

7. Devreye elektrik enerjisini sağlayan elektrik kaynağına ....................................... denir.

8. Pillerin yerleştirildiği yere ....................................... denir.

bağlantı kablosu

ampul

anahtar

elektrik devresi

artı / eksi

duy

pil

pil yatağı

Etkinlik



D E

A B C

Aşağıda, bir elektrik devresinin çalışmamasına neden olabilecek durumlar ve çalışmayan bazı elektrik devreleri verilmiştir. Bozuk devreleri, nedenleri ile eşleştirelim.

1

2

3

4

5

Kabloda kopukluk olduğu için devre çalışmaz.

Piller ters bağlandığı için devre çalışmaz.

Devreye enerji kaynağı bağlanmadığı için devre çalışmaz.

Anahtar açık olduğu için devre çalışmaz.

Ampul tam bağlanmadığı için devre çalışmaz.

1 2 3 4 5

B C A E D

Etkinlik



1. Aşağıda numaralandırılmış devrelerin hangilerinde ampul ışık vermez? İşaretleyelim.

I II III

IV V VI

2. İşaretlediğimiz devrelerde ampulün ışık vermeme nedenlerini yazalım.

I. Devre :

II. Devre :

III. Devre :

IV. Devre :

V. Devre :

VI. Devre :

Işık vermez. Çünkü devrede enerji kaynağı yok

Işık vermez. Çünkü devrede enerji kaynağı yok ve anahtar açık

Işık vermez. Çünkü anahtar açık

Işık vermez. Çünkü bağlantı kablosu kopuk

Etkinlik



Aşağıdaki doğru-yanlış etkinliğinde doğrular “★” ile, yanlışlar “●” ile gösterilmiştir. Etkinlik sonunda ulaşacağımız devre elemanının görevini yazalım.

Ampulü bulan bilim insanı Edison’dur.

Duy, ampul-lerin takıldığı

yerdir.

Pilin yerleşti-rildiği yere pil yatağı denir.

Ampul, bir elektrik devre-

sinde enerji kaynağı görevi

yapar.

Elektrik düğme-leri ile lambalar arasında, duvar içinden geçen

bağlantı kabloları bulunur.

Basit bir elektrik devresinde,

anahtar kapalıyken devre

tamamlanmış sayılır.

★

★

●

★

●

●

Ampul

Elektrik devresi

★

●

Pil

Duy

★

●

Bağlantı kablosu

Pil yatağı

★

●

Kapalı anahtar

Açık anahtar

★

●

Elektrik düğ-meleri birer

devre elema-nıdır.

Çıkıştaki devre elemanı: .......................................

Görevi: ...........................................................................................................................................................................................

Ampul

Elektrik enerjisini ısı ve ışığa dönüştürür.

Etkinlik



“Şehirde bir araba üretim fabrikası var. Fabrikada üretilen bu arabaların görevi, şehrin diğer ucundaki mağazalara ürün götürmek ve geri dönmektir. Yükleri ile yola çıkan arabalar; yollarının üzerindeki bir köprüden geçip mağazaya ulaşacak, yüklerini boşaltıp fabrikaya geri dönecek, yeni-den yük alarak tekrar yola çıkacak. Arabaların görevi bu şekilde sürüp gidecektir.”

Yukarıda verilen bilgileri değerlendiren öğrenciler, yüklerin mağazaya ulaşamama nedenlerini belirtmişlerdir. Bir elektrik devresinin çalışma prensibini göz önünde bulundurarak öğrenci yorum-ları ile devrede oluşabilecek aksaklıkları eşleştirelim.

A: Pilin kutupları (– ve +) doğru yerleşmemiştir.

B: Pil bitmiştir.

C: Ampullerde herhangi bir bozukluk vardır.

D: Kablolarda kopukluk vardır.

E: Anahtar açıktır.

Aslı

Kerem

Suna

Murat

Nigar

Aslı Kerem Suna

Yolun herhangi bir yerinde bozukluk vardır. Arabalar geçemiyordur.

Fabrika araba üretme-miştir.

Arabalar doğru kapıdan çıkmamışlardır.

Köprü kapanmamıştır. Mağaza kapalıdır.

NigarMurat

D

B

A

E

C

Kavrama Soruları


Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak cümlelerde boş bırakılan yerleri tamamlayalım.

1. Piller; ............................................. ve ............................................. olmak

üzere iki kutuptan oluşur.

2. Farklı boyutta ve şekillerde üretilen ............................................. ,

elektrik depo eden araçlardan biridir.

3. Pil, ampul ve bağlantı kablosundan oluşan devreye .....................

........................ denir.

4. Ampulün yerleştirildiği devre elemanına .........................................

denir.

5. Devrenin kapanıp açılmasını sağlayan ............................................. ,

devredeki elektrik akışını kontrol eder.

6. Pilin yerleştirildiği devre elemanına ............................................. de-

nir.

7. Basit elektrik devresinde bulunan ............................................. ,

elektriği ısı ve ışık enerjisine çevirir.

8. Devredeki elemanları birbirine bağlayan, ..........................................

elektriğin taşındığı iletken teldir.

9. Basit elektrik devresinde ampulün ışık verdiği devreye ...............

.............................. , ampulün ışık vermediği devreye .........................

.................... denir.

anahtar

duy

pil

basit elektrik devresi

bağlantı kablosu

kapalı devre

açık devre

pil yatağı

eksi

artı

ampulartı

pil

duy

anahtar

pil yatağı

ampul

bağlantı kablosu

kapalı devre açık devre

elektrik devresi

basit

eksi

Kavrama Soruları


Aşağıda verilen sözcük ve sözcük gruplarından uygun olanları, kavram haritasındaki boşluklara yerleştirelim.

Çalışmama nedenleridir.

Elemanlarıdır.

Kutuplarıdır. Bir çeşididir.

Yerleştiğiyerdir.

Yerleştiğiyerdir.

...................................

...................................

...................................

............................

............................

............................

....................................................................................

............................

....................................................................................

............................

............................

............................

............................

...................................

...................................

...................................

Basit Elektrik Devresi

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

...................................

• Pil yatağı• Bağlantı kablosu kopuk• Ampul• Pilin yanlış bağlanması

• artı• eksi• duy• anahtar açık

• bağlantı kablosu• elektrik düğmesi• kablonun ampule yanlış bağlanması

Anahtar açık

Pil yatağı

Artı Eksi

Elektrikdüğmesi

Bağlantıkablosu

Ampul Duy

bağlantı kablo-su kopuk

Pilin yanlış bağlanması

Kablonun ampule yanlış

bağlanması

Kavrama Soruları


1. Aşağıda resmi verilen devre elemanlarının isimlerini ve görevlerini yazalım.

Adı Görevi

2. Evimizde ya da okulumuzdaki elektrik düğmeleri ne işe yarar? Açıklayalım.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

3. Aşağıda belirtilen özelliklere uygun devreler çizelim.

1 anahtar, ampul, 2 pil, bağlantı kablosu Anahtar, bağlantı kablosu, 2 ampul, 2 pil

Pil

Duy

Bağlantı Kablosu

Pil yatağı

Ampul

Anahtar

Devreye elektrik enerjisi sağlayan enerji kaynağıdır.

Ampulün yerleştirildiği devre elemanı-dır.

Devre elemanlarını birbiren bağlayan ve elektrik enerjisini taşıyan iletken teldir.

Pilin yerleştirildiği devre elemanıdır.

Elektrik enerjisini ısı ve ışığa dönüştürür.

Elektrik düğmeleri, birer devre anahtarı gibi iş görür. Elektrik düğmesi duvar içerisindeki kab-

lolarla lambalara bağlanmıştır. Elektrik düğmesine bastığımızda, devre tamamlanarak lambaya

duvar içerisindeki kablolardan elektrik gider ve bunun sonucunda lamba ışık vermeye başlar.

Devrenin kapanıp açılmasını sağlayan, elekt-rik akışını kontrol eden devre elemanıdır.

Kavrama Soruları


4. Aşağıdaki devrelerin çalışıp çalışmadığını belirleyelim. Nedenlerini yazalım.

Çalışır

Çalışmaz

Neden : ................................................................................................................................

Çalışır

Çalışmaz

Neden : ................................................................................................................................

Çalışır

Çalışmaz

Neden : ................................................................................................................................

5. Aşağıda verilen basit elektrik devrelerinin çalışıp çalışmayacağını, nedenleriyle birlikte açıklayalım.

1 2 3 4

Devreler Çalışır. Çalışmaz. Nedeni

1. Devre

2. Devre

3. Devre

4. Devre

Anahtar açık

Pil yanlış bağlanmış

Enerji kaynağı yok

Kablonun pile yanlış bağlanması

Anahtarın açık olması

Ampul, pil ve bağlantı kablosunun düzgün bağlanması

Kablonun pile yanlış bağlanması

✘

✘

✘

✘

✘

✘

✘

KARMA TEST


1. Basit bir elektrik devresinin çalışmama duru-munun nedenleri neler olabilir? Üç tanesini yazalım.

2. Basit bir elektrik devresinde bulunan devre elemanlarının iki tanesini yazalım.

1. Salkım, aşağıda verilen elektrik devresine bir pil daha eklemek istiyor.

Eklenen pilden sonra devrede nasıl bir deği-şiklik meydana gelir?

A) Ampul daha az ışık verir.

B) Devre çalışmaz.

C) Ampul daha parlak ışık verir.

D) Bağlantı kablosu kopar.

2.

Yukarıda verilen basit elektrik devresinin çalışmamasının sebebini hangi öğrenci doğru söylemiştir?

A) Bağlantı kablosu kopuktur.

Emre

B)Piller yanlış yerleştirilmiştir.

Aslı

C) Fazla sayıda pil kullanılmıştır.

Ege

D) Anahtar açık bırakılmıştır.

Ali

1. Anahtar açık olabilir.

2. Bağlantı kablosu kopuk olabilir.

3. Bağlantı kablosu ampule yanlış bağlanmış

olabilir.

Ampul

Pil

KARMA TEST


3. Görevi verilmeyen kavramı açıklayalım.

4. Seçeneklerde verilen devre elemanlarının tümünü kullanarak bir devre şeması çizelim.

3. Aşağıdaki görsellerle görevleri eşleştirildi-ğinde hangi görsel açıkta kalır?

+ –

Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisinedönüştüren araç

Evdeki ampule elektriğin ulaşmasını

kontrol eden araç

Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren

araç

A) B)

+ –

C) D)

4.

Verilen devre şemasını oluşturmak için aşa-ğıdakilerden hangisine gerek yoktur?

A) Bağlantı kablosuna

B) Anahtara

C) Pile

D) Ampule

Elektrik devresi: Bir pilin iki ucu iletken bir

telle birleştirilip, düzeneğe bir lamba yerleş-

tirilirse, pilin eksi (–) kutbundan çıkan elekt-

ronlar pilin artı (+) kutbuna giderler. Kurulan

bu düzeneğe bir elektrik devresi denir.

fasİkÜl - bilfenyayincilik.com · etkinlik 4. sınıf fen bilimleri 7 basit elektrik devreleri...

Documents