BÊNH TĂNG HUYÊT AP

www.tanghuyetap.com.vn

Tăng

huyêt

ap

là gì?

• Huyết áp cao, hoặc tăng huyết áp, là một bênh ly rất phổ biến ở người lớn tuổi.

Huyết ap cao thê hiên sư tăng ap lưc dong mau tac động lên thanh động mach, cung

co nghia la tim phải làm viêc nhiều hơn để bơm máu. Tăng huyết áp cung có thể làm

hỏng thanh động mach va theo thời gian, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bênh tim,

bênh thận, và đột quỵ.

Triêu

chưng

• Tăng huyết áp có thể không co triêu chứng, ngay cả khi ban bi bênh trong nhiều

năm. Đo là lý do tai sao no đươc gọi là "kẻ giết người thầm lặng". Người ta ước tính

rằng 1 trong số 5 người bi huyết áp cao không biết rằng họ co nguy cơ cao bi đột

quỵ và đau tim. Nếu không đươc điều tri đúng cách, huyết áp cao có thể gây hai cho

tim và tuần hoàn, phổi, não, thận mà không hê co cac triêu chứng nhận biết.

Nguyên

nhân

• Huyết áp đươc đo bằng hai chi sô, chẳng han như 110/70. Số lớn hơn (HA tâm thu)

là áp suất khi tim đập. Số thấp hơn (HA tâm trương la áp lưc khi tim nghi giưa 2 lần

bơm mau). Huyết áp bình thường thấp hơn 120/80. Nguyên nhân của hầu hết các

trường hơp cao huyết áp đều chưa đươc biết ro. Đôi khi, bênh ly của thận hoặc

tuyến thương thận là nguyên nhân gây ra huyết áp cao.

Tiên

cao

huyêt

ap la

gi ?

• Tiền cao huyết ap (CHA) có nghia là huyết áp của ban cao hơn mức bình thường,

tương ứng với huyết áp tâm thu từ 120 đến 139 hoặc huyết áp tâm trương từ 80 đến

89. Khoảng một phần tư người Mỹ có tiền CHA, và nhưng người này co nguy cơ

măc bênh tim cao gấp 2 lần so với nhưng người co huyết ap binh thường. Thay đổi

lối sống có thể giúp lam giảm huyết ap ở nhưng người nay.

Huyêt

ap bao

nhiêu

la

nguy

hiêm?

• Ban bi tăng huyết ap nếu huyết ap lớn hơn 140/90. Khi huyết áp đat 180/110 hoặc

cao hơn, ban co thê bi cơn tăng huyết ap kich phat, điều này có thể dẫn đến đột quỵ,

suy thận, nhồi máu cơ tim, hoặc mất ý thức. Nếu huyết ap của ban cao hơn 180/110

nhiều hơn 2 lần đo, hay gọi cấp cứu 115. Các triêu chứng của cơn tăng huyết ap

kich phat có thể bao gồm lo lăng, chảy máu cam, nhức đầu dư dội, và khó thở.

Ai dê

bi

tăng

huyêt

ap?

• Huyết áp cao là phổ biến hơn ở người lớn tuổi. Ở tuổi 45, nam giới có huyết áp cao

hơn so với phụ nư. Ở 65 tuổi, điều này bi đảo ngươc và nhiều phụ nư bi ảnh hưởng

bởi cao huyết ap. Người bi tiểu đường có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn nhưng

người không có bênh, và nếu trong gia đinh co người thân bi cao huyết ap thi ban

cung co nguy cơ cao phát triển bênh. Khoảng 60% nhưng người có bênh tiểu đường

bi cao huyết áp.

Tăng

huyêt

ap va

chung

tôc

• Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ phát triển bênh cao huyết áp hơn nhưng người thuộc

các chủng tộc khác. Một số nghiên cứu cho rằng người Mỹ gốc Phi có thể nhay cảm

hơn với muối hơn các chủng tộc khác. Đối với nhưng người di truyền dễ bi nhay

cảm với muối, một số lương nhỏ như một nửa thìa cà phê muối có thể làm tăng

huyết áp 5 mmHg. Các yếu tố dinh dưỡng và thừa cân cung có thể làm tăng huyết

áp.

Tăng

huyêt

ap va

muôi

• Natri, một chất hóa học đươc tìm thấy trong muối, làm tăng huyết áp bằng cách thúc

đẩy viêc giư chất lỏng trong cơ thể. Điều này làm tăng khối lương công viêc cho tim.

Hiêp hội Tim mach Hoa Kỳ khuyến cáo giới han tiêu thụ natri hàng ngày la 1.500 mg.

Kiểm tra nhãn thưc phẩm và các thưc đơn có thể giúp ban tính toán bao nhiêu natri

ban đang tiêu thụ. Cac thưc phẩm chế biến săn thường chứa lương lớn natri, hiên

chiếm khoảng 75% lương natri tiêu thu hang ngay. Trong số này, các loai thit và súp

đong hộp có một số chứa lương cao nhất của natri trong chế độ ăn uống.

Tăng

huyêt

ap va

stress

• Căng thẳng dẫn đến cao huyết áp tam thời, nhưng không có bằng chứng cho thấy

căng thẳng đang diễn ra gây ra cao huyết áp. Căng thẳng có thể ảnh hưởng gián

tiếp đến huyết áp vì nó có thể ảnh hưởng đến các yếu tố nguy cơ khác của bênh tim.

Nhưng người bi căng thẳng có xu hướng co nhưng thói quen không lành manh như

dinh dưỡng kém, uống rươu và hút thuốc, tất cả đều có thể đong một vai trò trong sư

phát triển của huyết áp cao và bênh tim.

Tăng

huyêt

ap va

cân

năng

• Thừa cân làm tăng nguy cơ bi cao huyết áp và làm tim phải lam viêc nhiều hơn. Chế

độ ăn uống đươc thiết kế để kiểm soát huyết áp thường bao gồm cả viêc giảm cân.

Hầu hết các chế độ ăn cần giảm tiêu thụ thức ăn béo và đường trong khi tăng tiêu

thụ các protein nac, chất xơ, trái cây và rau xanh. Chi cần giảm 10 pound trọng

lương (4.5 kg) có thể tao sư khác biêt trong huyết áp của ban.

Tăng

huyêt

ap va

rươu

• Uống quá nhiều rươu là một yếu tố nguy cơ gây huyết áp cao. Hướng dẫn của Hiêp

hội Tim mach Hoa Kỳ khuyên ban nên tiêu thụ không qua 2 ly rươu (hoặc 2 lon bia

330 ml) mỗi ngày đối với nam và không quá một ly mỗi ngày cho phụ nư.

Tăng

huyêt

ap va

ca

phê

• Caffeine có thể khiến tim đập nhanh, nhưng không có bằng chứng cho thấy nó có

thể gây tăng huyết áp lâu dài. Tuy nhiên, đối với nhưng người không quen uống cà

phê, nước giải khát chứa caffeine thi no có thể gây tăng huyết áp tam thời.

Tăng

huyêt

ap va

thai

ky

• Tăng huyết áp thai kỳ là huyết áp cao mà phát triển trong thời kỳ mang thai . Nếu

không đươc quản lý đúng cách, nó có thể phát triển thành tiền sản giật . Tiền sản

giật la tinh trang huyết áp tăng cao và rò ri protein tư thận vào nước tiểu. Tiền sản

giật có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và con . Sau khi em bé đươc sinh ra, huyết áp

của thai phu thường trở lai mức bình thường.

Tăng

huyêt

ap va

thuôc

• Một số loai thuốc có chứa thành phần có thể lam tăng huyết áp. Thuốc tri cảm lanh

và cảm cúm có chứa thanh phần thông mui (xylometazolin) là một trong nhưng ví dụ

về các loai thuốc làm tăng huyết áp. Các loai thuốc có thể làm tăng huyết áp là

steroid, thuốc giảm cân, thuốc ngừa thai, thuốc giảm đau NSAID, và một số thuốc

chống trầm cảm. Nói chuyên với bác si về các loai thuốc bổ sung mà có thể ảnh

hưởng đến huyết áp của ban.

Tăng

huyêt

ap “ao

choang

trăng”

• La hiên tương khi mọi người có huyết áp cao hơn khi đo ở phong kham của bác si.

Điều này có thể là do sư lo lăng, căng thẳng. Đê biết chính xác nhất, lấy huyết áp ở

nhà vào nhưng thời điểm khác nhau và so sanh huyết ap đo với bác si của ban.

Tăng huyết ap ao choang trăng co it nguy cơ bênh tim mach, đôi khi chi cần thay đổi

lối sống va không cần dung thuốc.

Tăng

huyêt

ap va

tre em

• Mặc dù đo là bênh phổ biến nhất ở người lớn tuổi, tăng huyết áp cung có thể ảnh

hưởng đến trẻ em. Huyết áp bình thường đối với một đứa trẻ phụ thuộc vào tuổi,

giới tính, và chiều cao của trẻ. Trẻ em có nguy cơ cao bi tăng huyết áp nếu bi thừa

cân, là người Mỹ gốc Phi, hoặc nếu họ có một lich sử gia đinh bi bênh này .

Điêu

tri –

Chê

đô ăn

uông

• Thay đổi chế độ ăn uống có thể giúp kiểm soát huyết áp. Một chế độ ăn uống đươc

thiết kế để thúc đẩy giảm huyết áp đươc gọi là chế độ ăn DASH – đây là viết tăt của

phương pháp tiếp cận chế độ ăn uống để ngăn chặn huyết áp. Chế độ ăn DASH

khuyến nghi nên ăn nhiều rau, trái cây, ngu cốc, các sản phẩm sưa ít chất béo, thit

gia cầm, các loai hat và cá. Thit đỏ, chất béo bão hòa, và đồ ngọt nên tránh. Giảm

tiêu thu muối

Điêu

tri –

vân

đông

• Tập thể dục là một yếu tố lối sống có thể làm giảm huyết áp. Đo là khuyến cáo rằng

người lớn nhận đươc khoảng 150 phút mỗi tuần tập thể dục vừa phải. Điều này có

thể bao gồm các hoat động như đi bộ, đi xe đap, làm vườn, hoặc các bài tập

aerobic… Hoat động tăng cường cơ băp đươc khuyến cáo ít nhất hai lần một tuần .

Điêu

tri –

Thuôc

lơi

tiêu

• Nếu chế độ ăn uống và tập thể dục là không đủ để làm giảm huyết áp, các loai thuốc

đầu tiên đươc đề nghi là thuốc lơi tiểu giúp giảm natri và mức chất lỏng trong cơ thể

đê làm giảm huyết áp. Thuốc lơi tiểu có nghia là ban sẽ đi tiểu thường xuyên hơn.

Đôi khi, thuốc lơi tiểu co thê lam giảm kali, mà có thể dẫn đến yếu cơ, chuột rút ở

chân, và mêt mỏi. Tác dụng phụ khác của thuốc lơi tiểu có thể bao gồm lương

đường trong máu cao ở nhưng người bi bênh tiểu đường. Ít phổ biến hơn la tinh

trang rối loan chức năng cương dương.

Điêu

tri –

Thuôc

chen

beta

• Chẹn beta là một loai thuốc dùng để điều tri tăng huyết áp. Chúng làm viêc bằng

cách làm chậm nhip tim và qua đo làm giảm khối lương công viêc của tim. Chúng có

thể đươc dùng để điều tri loan nhip tim. Tác dụng phụ của thuốc chẹn bêta có thể

bao gồm chóng mặt, mất ngủ, mêt mỏi, lanh chân và bàn tay, và rối loan chức năng

cương dương.

Điêu tri

-Thuôc

ưc chê

men

chuyên

• Thuốc ức chê men chuyển angiotensin (ACE) co tac dụng làm giảm nồng độ

angiotensin II của cơ thể, một chất lam co mach. Điều này có nghia la thuốc lam

gian mach va ha huyết ap. Tác dụng phụ của thuốc ức chế ACE có thể bao gồm

phát ban da, ho khan, chóng mặt, và tăng nồng độ kali mau. Phụ nư không nên dùng

chất ức chế ACE khi mang thai .

Điêu tri

-Thuôc

chen

thu thê

ARB

• Thay vì làm giảm mức độ angiotensin II , thuốc chẹn thụ thể angiotensin giúp ngăn

chặn các hành động của angiotensin II trên các động mach, lam gian mach ha huyết

ap. Tác dụng phụ có thể bao gồm chóng mặt, chuột rút cơ băp, mất ngủ, và nồng độ

kali cao. Như với các thuốc ức chế men chuyển, phụ nư không nên dung ARB khi

mang thai.

Điêu

tri -

Thuôc

chen

kênh

Canxi

• Chẹn kênh canxi là các loai thuốc giảm sư vận chuyển canxi vào các tế bào của tim

và mach. Điều này làm giảm sức manh của các cơn co thăt tim và thư giãn các động

mach, ha huyết áp. Tác dụng phụ của thuốc chẹn kênh canxi có thể bao gồm tim

đập nhanh, chóng mặt, măt cá chân sưng lên, và táo bón. Nhưng người dùng thuốc

chẹn kênh canxi nên tránh dùng cung rươu và nước bưởi.

Điêu

tri -

Thuôc

khac

• Có nhiều loai thuốc khac có thể làm giảm huyết áp. Một số trong số này là thuốc

chẹn alpha, thuốc giãn mach, và chất chủ vận alpha trung ương. Bác si có thể kê toa

các loai thuốc nếu thuốc khác không hiêu quả hoặc nếu ban có bênh ly khác cùng

với tăng huyết áp. Tác dụng phụ có thể bao gồm mach nhanh, đanh trống ngưc , tiêu

chảy, hoặc đau đầu .

Bai thuôc chưa cao huyêt ap

Ha Hôi Đơn

• Giúp hoat huyết, thông mach, thanh can,

an thần, giúp ha huyết ap.

• Giúp giảm tần suất va mức độ tăng huyết

ap, giúp cải thiên tuần hoan, hồi phục sư

ổn đinh của huyết ap.

• Giúp giảm triêu chứng kho chiu của cơn

tăng huyết ap.

• Giúp phong ngừa tai biến do cao huyết ap.