akg (fazlası için )

Solunum sistemi

MONİTÖRİZASYONMONİTÖRİZASYON

ARTERİYEL KAN GAZLARI

1. VÜCUDUN ASİT-BAZ DURUMU

SOLUNUMSAL VEYA METABOLİKASİDOZ

ALKALOZ

2. OKSİJEN DURUMU

Organizmadaki asit-baz dengesinin en iyi göstergesi,

arteriyel kan gazları değerleridir.

Umbilikal arter kateteri Periferik (radial) arter kateteri Umblikal veya periferik artere

‘cut-down’ ile kateter takılması

Aralıklı arter ponksiyonu Kapiller-arteriyelize- kanVenöz kan

Venöz kanda genellikle; PCO2 4-6 mm Hg daha yüksek, PvCO2 46 mmHg, PaCO2 40 mmHg pH 0.05 daha düşüktür. PvO2 40 mmHg iken PaO2 100 mmHg,

Venöz kan örneği: pH ve PCO2 için için fikir verir,

ancak Oksijen basıncı için değerli değildir.

KAN GAZI DEĞERLENDİRMESİ:

1. ASİT-BAZ DURUMUNU BELİRLEME

2. OKSİJENASYONU DEĞERLENDİRME

KAN GAZI PARAMETRELERi:1. pH2. PaO2

3. PaCO2

4. BİKARBONAT - AKTÜEL- STANDART

5. TOTAL KARBONDİOKSİT KAPSAMI6. TAMPON GAZLARI (“BUFFER BASE”)7. BAZ FAZLALIĞI (“BASE EXCESS”)8. ANYON AÇIĞI

1. pH: H+ iyonu konsantrasyonunun

negatif logaritmasıdır. Venöz kanda, arteriyel kana göre sadece 0.05 birim daha düşüktür.

Çocuklarda normal arteriyel pH değeri 7.35–7.45 arasındadır.

pH’ın azalması (H+ iyonu konsantrasyonunun artması) ile

ASİDOZ, pH’ın artması (H+ iyonu

konsantrasyonunun azalması) ile ALKALOZ oluşur.

2. PaCO2 Karbondioksit parsiyel basıncı

alveoler ventilasyonun (solunumun)

göstergesidir. Alveoler ventilasyonun azaldığı

hipoventilasyonda PaCO2 artar. alveoler ventilasyonun arttığı

hiperventilasyonda ise PaCO2 azalır.

PaCO2: 35 –45 mmHg arasındadır.

Henderson-Hasselbach denklemi

24 x PaCO2 mmHg H+= -----------------------------

HCO3 - mEq/L

3. BİKARBONAT (HCO3-) :

Kanda ölçülen bikarbonat değeridir.

Normal değeri 24–28 mmol/L’dir.

Bikarbonat miktarının azalması metabolik asidoz,

Bikarbonat miktarının artması metabolik alkalozdur.

4. BAZ FAZLALIĞI ( Base excess): - BE-

Baz fazlalığı metabolik olayların değerlendirilmesinde kullanılır.

Çocuklarda baz fazlalığı normalde -3 ile +3 milimol/L’dir.

Baz fazlalığı kandaki baz tamponlarının normal pH değerine göre durumunu gösterir.

1. Baz fazlalığı negatif yönde artmışsa; baz tamponları azalmıştır, yani metabolik asidoz söz konusudur.

2. Baz fazlalığı pozitif yönde artmışsa; baz tamponları artmıştır, yani metabolik alkaloz vardır.

Baz fazlalığında (BE);

- Negatif değerler baz tamponlarının azaldığını, yani metabolik asidozu,

- Pozitif değerler baz tamponlarının arttığını, yani metabolik alkalozu gösterir.

KAN GAZLARININ YORUMU:

Solunumsal bozuklukların göstergesi PaCO2’dir.

PaCO2; Solunumsal asidozda yüksek, Solunumsal alkalozda düşüktür.

KAN GAZLARININ YORUMU:

Metabolik bozuklukların göstergesi BE değeri değişiklikleridir. BE; Metabolik asidozda düşük Metabolik alkalozda yüksektir.

KAN GAZLARININ YORUMU: DEĞERLENDİRME:

1. Aşama: pH değerlendirmesi:

Asit-baz durumu belirlenir.pH değerine göre;

asidoz mu var? alkaloz mu var?

2. Aşama: PaCO2 değerlendirmesi:

Solunumsal durum belirlenir.

PaCO2 normalse solunumsal sorun yok.

pH’daki değişiklik, PaCO2 değişikliği (solunumsal olay)

sonucu mudur? PaCO2 yüksekken asidoz varsa solunumsal asidoz PaCO2 düşükken asidoz varsa metabolik asidoz PaCO2 düşükken alkaloz varsa solunumsal alkaloz PaCO2 yüksekken alkaloz varsa metabolik alkaloz

3.Aşama:

BE değerlendirilerek metabolik anormallik saptanır.

pH’daki değişiklik, BE değişikliği (metabolik olay)

sonucu mudur?

3.Aşama:

Asidozda; BE negatif yönde artmışsa metabolik asidoz pozitif yönde artmışsa solunumsal asidoz Alkalozda; BE negatif yönde artmışsa solunumsal alkaloz, pozitif yönde artmışsa metabolik alkaloz

pH   azalmış

ASİDOZ

PaCO2

ARTMIŞ  

SOLUNUMSAL ASİDOZ

pH

artmış ALKALOZ

PaCO2

AZALMIŞ  

SOLUNUMSAL

ALKALOZ

pH   azalmış ASİDOZ

PaCO2

AZALMIŞ

MET. ASİDOZ

pH  

artmış ALKALOZ

PaCO2

ARTMIŞ 

MET.

ALKALOZ

pH   azalmış artmış

ASİDOZ ALKALOZ

PaCO2 PaCO2

AZALMIŞ ARTMIŞ AZALMIŞ ARTMIŞ 

MET. SOLUNUM SOLUNUM MET.ASİDOZ ASİDOZ ALKALOZ

ALKALOZ

pH: 7.39PaCO2: 44 mmHgPaO2: 89 mmHgHCO3: 25 mEq/LBE: 2.3 mmol/L

NORMAL

ALIŞTIRMA

pH: 7.179PaCO2: 95 mmHgPaO2: 109 mmHgHCO3: 49 mEq/LBE: 16.8mmol/L

1. Asidoz2. PaCO2 yüksek SOLUNUMSAL asidoz3. BE artmış, metabolik alkaloz kompansasyon var.

Kısmen kompanse olmuş solunumsal asidoz

ALIŞTIRMA

pH: 7.549PaCO2: 36 mmHgPaO2: 101 mmHgHCO3: 30.8 mEq/LBE: 8.2

1. Alkaloz2. PaCO2 normal, sorun solunumsal değil,3. BE artmış METABOLİK Alkaloz4. PaCO normal sınırlarda hiç kompansasyon

olmamış. Kompanse olmamış metabolik alkaloz

ALIŞTIRMA

pH: 7.44PaCO2: 68 mmHgPaO2: 57 mmHgHCO3: 45 mEq/LBE: 17.7 mmol/L

1. Kan pH normal sınırlarda2. PaCO2 yüksek SOLUNUMSAL asidoz

3. BE artmış metabolik alkaloz 4. Kompanse solunumsal asidoz + hipoksi

ALIŞTIRMA

pH: 7.20PaCO2: 55 mmHgPaO2: 45 mmHgHCO3: 21 mEq/L BE: - 8 mmol/L1. Asidoz2. PaCO2 yüksek, SOLUNUMSAL asidoz 3. BE azalmış. METABOLİK asidoz Solunumsal asidoz + metabolik asidoz +

hipoksi

ALIŞTIRMA

pH: 7.12PaCO2: 42 mmHgPaO2: 155 mmHgHCO3: 13 mEq/LBE: -11 mmol/L1. Asidoz2. PaCO2 normal, sorun solunumsal değil,

METABOLİK ASİDOZ 1. Kompanse olmamış metabolik asidoz + hiperoksi

ALIŞTIRMA

pH: 7.35PaCO2: 46 mmHgPaO2: 44 mmHgHCO3: 25 mEq/LBE.: 2

Olası venöz kan

ALIŞTIRMA

pH PaCO HCO3/BE

Solunumsal

Akut asidoz düşük yüksek N hipoventilasyon, pnömotoraks,

CNS patolojisi Kronik asidoz N yüksek yüksek hipoventilasyon, CNS patolojisi, kas hastalıkları Akut alkaloz yüksek düşük N hiperventilasyon (mek.vent) hipoksemi Kronik alkaloz N düşük düşük uzun süreli mek.ventilasyon

pH PaCO HCO3/BE Metabolik Akut asidoz düşük N düşük ketoasidoz, ishal ile HCO3 kaybı, üremi Kronik asidoz N düşük düşük diabetik asidoz, laktik asidoz,

Akut alkaloz yüksek N yüksek HCl kaybı,kusma, HCO3 alınımı,

Kronik alkaloz N yüksek yüksek primer hipokalemik alkaloz

OKSİJENASYONU DEĞERLENDİRME

3. PaO2 : Kanın oksijenasyonunun göstergesidir. Plazmada çözülmüş oksijenin

oluşturduğu parsiyel basınçtır.

Soluduğumuz havanın basıncı

760 mmHg’dır.

Bu havadaki oksijen oranı

(FıO2) %21’dir.

alveol içi oksijen basıncı: Üst hava yollarında hava 47 mmHg

basıncında su buharı ile nemlendirilir.

PAO2= FıO2 (760 – 47)

PAO2= 0.21 x 713 = 150 mmHg

PAO2= PO2 - PACo2 = 105mmHg

Oksijen sunumu

PaO2 :

Parsiyel oksijen basıncı arteriyel kan gazı mmHg

Çocuklarda, deniz kenarında doğal hava solurken; Arteriyel oksijen basıncı (PaO2): 85-100 mmHg’dir. Venöz kanda oksijen basıncı (PvO2): 40 mmHg’dir.

Yenidoğan bebekte

ilk iki gün 60-75 mmHg

iki günden sonra 75-80 mmHg

Mekanik ventile edilen yenidoğan bebekte altta yatan hastalığa bağlı olarak değişmekle birlikte 50-80 mmHg arasında tutulmaya çalışılır.

SaO2

Hemoglobin oksijen satürasyonu: Bir molekül hemoglobin en fazla dört

molekül O2 bağlar. Hemoglobinin oksijen ile doygunluk

oranıdır. Pulse oksimetre

% 95-100

yenidoğanda 88-95

Pulse oksimetre arter oksijen satürasyonunun ve hızının devamlı ve noninvaziv

olarak ölçümünü sağlar.

Hemoglobinin oksijen disosiasyon eğrisi

Kanın oksijen basıncı (PaO2) ile hemoglobin satürasyonu (SaO2) arasında arasında sigmoidal bir ilişki vardır.

Yüksek PaO2 değerlerinde Eğri düze yakın

seyreder. Bu düzeyde PaO2 nın değerlerinin artması veya eksilmesi satürasyonu az etkiler.

PaO2 değerinin 100 den 60’a inmesi oksijen satürasyonunu sadece % 90’a iner.

Düşük PaO2 değerlerinde; PO2 değerleri <60

mmHg altında dissosiasyon eğrisi dik seyreder.

PO2 deki küçük bir değişme, O2 satürasyonunda büyük bir değişikliğe neden olur.

Bu olay dokuların oksijen alımları için önemlidir.

Kanın oksijen kontenti: CaO2

Çoğu hemoglobine bağlı, çok azı plasmada serbest halde taşınan oksijenin kandaki toplam miktarıdır.

Hemoglobin ile taşınan oksijen: Tam (%100) satüre 1 gr hemoglobin

1.34 ml oksijen bağlar.

hemoglobin x 1.34 x SaO2

Kanın oksijen kontenti (CaO2)= (Hb x 1.34 x SaO2) + (0.003 X PaO2 )

Oksijen sunumu = Kalp debisi x (CaO2 - CvO2)

Oksijen Sunumu = Dolaşım ×Hemoglobin x Solunum

Sorunu olmayan yenidoğan bir bebeğin oksijen tüketimi 6 ml/kg/dk dır.Oksijen Sunumu = Kalp debisi x (CaO2 - CvO2)

Yenidoğanda hemoglobin 16 iken:

CaO2 = 0.003 x 100 + 1.34x0.98x16 = 21.3 ml/dl

CvO2= 0.003 x 40 + 1.34x0.75x16 = 16.1 ml/dl

Oksijen Sunumu = Kalp debisi x (21.3-16.1 )=

Normalde yenidoğanın kardiyak atımı: 120-150 ml/ kg/dk (1.2-1.5 dl/kg/dk )

Oksijen Sunumu = 1.2 dl/kg/dk ) x 5.2 ml/dl = 6 ml/dk/kg

Oksijen Sunumu = Solunum - Dolaşım - Hb Dokuda oksijenin yetersiz olması HİPOKSİ

1. Kan oksijen kontenti düşük -hipoksemi

2. Doku perfüzyonu az

1. HİPOKSEMİK HİPOKSİ

1. HİPOKSEMİK HİPOKSİ PaO2’nin düşük olduğu durumlar:

( Hipoksemi nedenleri) Hipoventilasyon (Alveolar hipoksi ve

hiperkapni Difüzyon bloku (İntertisyel fibrozis

ve intertisyel veya alveoler ödem)

Ventilasyon – perfüzyon uyumsuzluğu Sağdan-sola şant

2. ANEMİK HİPOKSİ

2. ANEMİK HİPOKSİ:VO2 = kalp debisi X (CaO2 – CvO2)

Hemoglobin 16 iken:CaO2= 0.003x 100 +1.34x0.98x16 = 21.3ml/dlCvO2= 0.003x 40 +1.34x0.75x16 = 16.1ml/dl 21.3-18.1 = 5.2 ml/dl

Hemoglobin 8 iken:CaO2= 0.003x 100 + 1.34x0.98x 8 = 10.7ml/dlCvO2= 0.003x 40 + 1.34x0.75x 8 = 8.1ml/dl

10.7-9.1 = 2.6 ml/dl

3. HİPOPERFÜZYON HİPOKSİSİ -stagnant (durağan) hipoksi- düşük kardiyak output

4. HİSTOTOKSİK HİPOKSİ Hücrelerin

oksijenden enerji üretmesiniengelleyen zehirlenme,

siyanür zehirlemesi