123770232 dnevnik prakse posta cvija

Univerzitet u Novom SaduFakultet tehničkih naukaSaobraćajni odsijekSmijer: PTTškolska 2003/2004 godina

DNEVNIK PRAKSE

Rukovodilac prakse: Student: dr Ilija Tanackov asistent Cvijanović Zoran broj indeksa 3467

Novi Sad, 2004.

UVOD

Profesionalnu praksu u trajanju od petnaest radnih dana predviđenu po

planu obrazovanja za studente Saobraćajnog odsijeka, usmjerenje PTT Fakulteta

Tehničkih Nauka u Novom Sadu, obavio sam u radnoj jedinici za poštanski saobraćaj

Doboj.

Praksu sam obavio po planu i programu predviđenim od strane fakulteta.

Planom je predviđeno da se student upozna sa djelatnošću i osnovnom strukturom

preduzeća. Za vrijeme obavljanja prakse student je obavezan da vodi dnevnik prakse

(da u njega unosi svoja zapažanja) koga će po završetku prakse urednog i od strane

preduzeća ovjerenog predati rukovodiocu prakse kao dokaz da je obavio svoju,

predviđenu profesionalnu praksu.

U nastavku su izložena zapažanja sa svakog radnog zadatka predviđenog

po planu za realizaciju prakse i vođenje dnevnika.

2

Radni zadatak broj 1

Cilj ovog zadatka je upoznavanje sa propisima koji regulišu poštanski

saobraćaj, tehnološkim postupkom prenosa poštanskih pošiljaka, pojmom i vrstama

poštanskih usluga, adresovanjem poštanskih pošiljaka, posebnim poštanskim

uslugama, plaćanjem tih poštanskih usluga i sredstvima za rad u poštanskom

saobraćaju.

Najvažniji propisi koji regulišu poštanski saobraćaj su: Pravilnik o vršenju

usluga u poštanskom saobraćaju – prometu sa izvodima iz drugih poštanskih propisa,

Opšti uslovi za vršenje poštanskih usluga i Nomenklatura poštanskih usluga.

Tehnološki postupak prenosa poštanskih pošiljaka sastoji se iz pet

osnovnih faza a to su:

• prijem pošiljaka (obavlja se na šalterima pošte između korisnika i radnika

pošte);

• otprema pošiljaka ( šalterski radnik šalje poštanskom centru primljene

pošiljke gdje se one razvrstavaju i pripremaju za transport );

• transport pošiljaka ( fizički prenos pošiljaka );

• prispeće pošiljaka ( prijem poštanskih pošiljaka iz drugih poštanskih

centara i usmjeravanje pošiljaka ka krajnjim poštama ) i

• uručenje pošiljaka ( dostava – uručenje na adresi primaoca i isporuka –

uručenje na šalteru pošte ).

Pod poštanskim uslugama podrazumijevaju se sve usluge koje se vrše u

poštama utvrđene Nomenklaturom poštanskih usluga. U zavisnosti od načina vršenja,

sadržaja, vrijednosti, dimenzija, mase i načina pakovanja sve poštanske usluge se

dijele na:

• pismonosne usluge,

• paketske usluge,

• usluge novčanog poslovanja,

3

• posebne usluge,

• dopunske usluge,

• usluge po posebnim ugovorima.

Pismonosne usluge su usluge prenosa zatvorenih ili otvorenih pošiljaka čija je

sadržina pisano saopštenje.

U pismonosne pošiljke spadaju: pismo, dopisnica, tiskovina i sekogram.

Paketske usluge predstavljaju usluge prenosa zatvorenih pošiljaka (paketa) sa

označenom vrijednošću i registrovanim brojem prijema, koje po pravilu sadrže robu i

druge predmete kao i pisano saopštenje.

Pod uslugama novčanog poslovanja podrazumijevaju se blagajnički poslovi koji se

obavljaju za fizička i pravna lica preko žiro računa. U usluge novčanog poslovanja

spadaju:

• uplate i isplate po platnom prometu,

• uplate i isplate poštanskih i telegrafskih uputnica,

• uplate i isplate za posebne komitente po ugovorenim

poslovima.

Posebne usluge su poštanske usluge kojima pošiljalac prilikom predaje pošiljke

zahtijeva poseban postupak u toku prenosa ili u pojedinim fazama prenosa. Pošiljke sa

posebnim uslugama su:

• preporučena pošiljka,

• vrijednosna pošiljka,

• poštanska i telegrafska uputnica,

• otkupna pošiljka,

• pošiljka ubrzane pošte,

• avionska pošiljka,

• prioritetna pošiljka (hitna i vrlo hitna),

• sudsko pismo i pismo po upravnom i prekršajnom postupku,

• pošiljka sa povratnicom,

• izdvojena pošiljka,

• pošiljka sa ličnim uručenjem primaocu.

Dopunske usluge su usluge koje se obavljaju u poštama na osnovu zaključenih

ugovora sa korisnicima poštanskih usluga.

Na svakoj pošiljci mora biti označeno čitko i jasno adresa primaoca koja

sadrži sve podatke za brzu i tačnu otpremu i uručenje pošiljke.

4

Adresa primaoca mora biti ispisana na desnom dijelu adresne strane

pošiljke i mora biti paralelna sa njenom dužom stranom. Podaci u adresi moraju biti

naznačeni jedan ispod drugog sledećim redosledom:

• ime i prezime primaoca,

• ulica, kućni broj, sprat, poštanski pregradak (sa brojem), vojna pošta (sa

brojem), selo, naselje, zaseok ili oznaka post restant,

• poštanski broj ili naziv odredišne pošte,

• odredišna zemlja za pošiljke u međunarodnom saobraćaju.

U unutrašnjem saobraćaju adresa se ispisuje ćirilicom, a međunarodnom latinicom.

Adresa nesmije biti ispisana običnom olovkom.

Da bi se izvršio prenos bilo koje predate pošiljke od strane pošiljioca mora

se platiti poštarina odnosno naknada za izvršenu uslugu.

Poštarina se plaća po cjenovniku PTT usluga koga određuje preduzeće koje se bavi

prenosom pošiljaka. Kao dokaz da je poštarina plaćena na pošiljku se lijepi poštanska

marka u visini iznosa poštarine. Kao dokaz da je poštarina plaćena služi i otisak frankir

mašine. Frankir mašina u ovoj radnoj jedinici ne postoji, pa se zato koristi samo

poštanska marka kao dokaz da je plaćena poštarina. Obračun poštarine se vrši na

osnovu zahtijevane usluge od strane pošiljioca, težine pošiljke i zone udaljenosti na koju

se pošiljka šalje.

Plaćanje poštarine može biti gotovinski, putem čekova i virmana (ovaj način plaćanja

uglavnom koriste veliki korisnici poštanskih usluga).

Da bi se vršio poštanski saobraćaj potrebna su sredstva za rad u

poštanskom saobraćaju. Osnovno sredstvo za rad u poštanskom saobraćaju je

poštanski žig. Pomoću njih se poništavaju poštanske marke i žigošu manipulativne

isprave. Otisak žiga ostavlja naziv pošte i njen poštanski broj kao i datum žiga. Pored

žiga tu su još i poštanske vage ( u ovoj jedinici sve su elektronske), klaseri novca i

poštanskih maraka , mašine za frankiranje (kojih ovdje nema), mašine za brojanje

papirnog novca kao i mašine za provjeru njihove ispravnosti, heft mašine kao i kasete i

čelične kase.

5


Cilj ovog zadatka je da se izvrši upoznavanje sa prijemom pošiljaka u

unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju.

Primaju se pismonosne i paketske pošiljke pa se stoga i razdvajaju na prijem

pismonosnih pošiljaka i prijem paketa. U zavisnosti na kojoj teritoriji se odvija,

poštanski saobraćaj se dijeli na unutrašnji i međunarodni. U ovoj radnoj jedinici prijem je

organizovan na dva šaltera (pismonosni i paketski), a u zavisnosti od obima saobraćaja

otvaraju se novi šalteri sa istom namjenom. Kod malih pošta prijem pošiljaka se vrši na

jednom šalteru tj. jedan poštanski radnik obavlja oba posla.

Kod prijema pismonosnih pošiljaka korisnik donosi poštu na prijemni

šalter, gdje šalterski radnik provjerava ispravnost pošiljke koju prima, da li je pošiljka

dobro adresovana i zatvorena, kao i težinu.

Za prenos pošiljke putem pošte potrebno je platiti poštarinu tj. naknadu za prenos

pošiljke. U zavisnosti od zahtijevane usluge korisnika, težine pošiljke (mase),

udaljenosti na koju se šalje i vrste pošiljke zavisi i iznos poštarine. Za naplaćeni iznos

poštarine radnik pošte lijepi poštanske marke u visini iznosa poštarine i ovjerava je

žigom na kome se nalazi ime i broj prijemne pošte kao i datum prijema.

Primljenu poštu radnik pošte šalje poštanskom centru. Radnik pošte sačinjava

‚‚Zaključak‚‚ . Zaključak u zavisnosti od primljene pošte, u ovoj pošti je: ‚‚S‚‚ , ‚‚Z‚‚ , ‚‚z‚‚ ,

‚‚P‚‚ i ‚‚PV‚‚. Svaki zaključak prati ‚‚Karta‚‚ zaključka. U kartu se upisuje vrijednosne

pošiljke i preporučene pošiljke za inostranstvo. Obične pošiljke se ne kartuju. Karta se

ovjerava žigom prijemne pošte i potpisuju ga dva radnika. Ukoliko u karti nema dovoljno

prostora za upis pošiljaka, onda se pošiljke upisuju u obrazac ‚‚Popis otpremljenih

pošiljaka‚‚ i on prati kartu.

Da bi se izvršila razmjena sa poštanskim centrom pravi se ‚‚ Spisak razmjene‚‚ u koji

se unosi broj i vrste zaključaka. Spisak razmjene se ovjerava u lijevom uglu žigom

prijemne pošte i potpisom radnika.

Prilikom razmjene radnik koji vrši transport pošiljaka potpisuje spisak razmjene na

desnoj strani obrazca. To je dokaz da je šalterskog radnika razdužio primljenim

6

pošiljkama a zadužio sebe.

Karta i spisak razmjene se ispisuju u duplikatu kao i popis otpremljenih pošiljaka.

Svi originali prate pošiljke do poštanskog centra, a duplikati ostaju prijemnoj pošti.

Prijem pošte moguć je putem poštanskih sandučića i poštonoše na dostavnom

reonu. Takođe moguć je prijem pošiljaka (pismonosnih) putem obrazca ‚‚Prijemna knjiga

(list)‚‚ . Ovakav način prijema pošiljaka mogu iskoristiti samo ona lica koja imaju

sklopljen ugovor sa poštom. Za ovakav način prijema važno je istaći da prilikom

predaje, pošiljke moraju biti složene po istom redosledu po kom su upisane u prijemnu

knjigu.

Na kraju dana (smjene) pošanski radnik vodi svoju ličnu evidenciju rada.

Prijem paketa vrši se na paketskom šalteru. Radnik pošte po prijemu

paketa od strane korisnika provjerava sadržaj paketa ako je za inostranstvo, da li je

paket propisno upakovan i adresovan, provjerava težinu paketa (masu), dodjeljuje broj

paketu, zatim ispisuje ‚‚Sprovodnicu‚‚ i obračunava poštarinu u zavisnosti od vrijednosti

paketa, težine i mjesta gdje se šalje. Jedan dio sprovodnice vraća se pošiljiocu, drugi

dio ostaje prijemnoj pošti a treći dio prati paket, ukoliko je on vrijednosni paket u

unutrašnjem saobraćaju.

U međunarodnom saobraćaju ispisuje se međunarodna sprovodnica, carinska

deklaracija i uputnice ( za poštu carinjenja i carinarnicu ) i lijepi se naljepnica ‚‚Podliježe

carinskom pregledu‚‚ ( vrijednost u DTS ). Prihodi od poštarine se upisuju u knjigu

prihoda, a zatim uplaćuju na račun pošte. U zavisnosti od vrijednosti paketa, paketi

mogu biti obični i vrijednosni ( vrijednost određuje preduzeće).

Primljeni paketi se upisuju u kartu zaključaka ( ‚‚P‚‚ ; ‚‚V‚‚ ili ‚‚PV‚‚ zaključak ). Za

vrijednosni – podaci o vrijednosnom paketu, a obični se u kartu upisuju samo brojčano.

Kartu potpisuju dva radnika pošte i ovjerava se u lijevom uglu žigom prijemne pošte.

Zatim se ispisuje spisak razmjene koga potpisuje radnik pošte i ovjerava ga žigom u

lijevom uglu. Oba obrasca pišu se u duplikatu. Original prati pakete, a kopija ostaje

prijemnoj pošti. Prilikom razmjene spisak razmjene potpisuje lice koje vrši prevoz

(transport pošte ).

Paketi se mogu primati i preko prijemne kljige ( list ). Ovu uslugu koriste potpisnici

ugovora sa poštom.

Paketi se takođe mogu primati i kao otkupni paketi. To su paketi za koje primalac

mora da plati otkupni iznos prilikom podizanja paketa ( na ovakve pakete se lijepi

naljepnica ‚‚Otkupnina‚‚ ).

7

Na kraju dana ( smjene ) poštanski radnik vodi svoju ličnu evidenciju rada.


Cilj ovog zadatka je da se upoznaju faze tehnološkog (proizvodnog)

procesa i to faza otpreme poštanski pošiljaka i prispeća poštanskih pošiljaka.

Otprema poštanskih pošiljaka može biti od prijemne pošte ka

Poštanskom centru i obrnuto, od Poštanskog centra ka Glavnom poštanskom centru i

obrnuto, od Glavnog poštanskog centra ka drugom Glavnom poštanskom centru ili

izmjeničnoj pošti odnosno pošti carinjenja i obrnuto.

Posle faze prijema poštanskih pošiljaka dolazi faza otpreme poštansih pošiljaka

odnosno priprema primljenih pošiljaka u prijemnoj pošti za transport ( prevoz ) ka

odredišnim poštama. To je ustvari razvrstavanje, usmjeravanje i pakovanje pošiljaka u

vreće. Znači, od prijemne pošte ka odredišnoj pošti šalju se vreće odnosno zaključci.

Zaključak može da sačinjava više vreća.

Zaključci mogu biti različite sadržine pa tako postoje na primer najčešće

‚‚S‚‚ (sjedinjeni), ‚‚Z‚‚ (pismonosni), ‚‚P‚‚ (paketski), ‚‚PV‚‚ (paketsko-vrijednosni). Ovi

zaključci su dominantni u ovoj radnoj jedinici.

Zaključak prati karta zaključka odnosno popis sadržaja zaključka. Obična pošta se

neupisuje u kartu, dok se preporučena pošta upisuje zbirno a pošta iz inostranstva i

vrijednosne pošiljke pojedinačno. Karta se žigoše i potpisuje od strane kartista i ubacuje

u zaključak. Svaki zaključak ima svoju vrećnu nazivnicu na kojoj se nalazi jasna oznaka

zaključka – koji je zaključak u pitanju.

Zaključci se upisuju u spisak razmjene koji se ovjerava žigom i potpisom radnika

pošte (na lijevoj strani obrasca). Ovaj spisak razmjene prati zaključke do odredišne

pošte‚, da bi se mogla izvršiti razmjena sa radnicima odredišne pošte.

Kartista popunjava pregled kartovanja gdje na lijevu stranu obrasca upisuje

primljene zaključke a na desnu otpremljene zaključke.

Prispeće poštanskih pošiljka je četvrta od pet faza tehnološkog procesa u

poštanskom saobraćaju. Dolazi posle faze transporta pošiljaka. Kao i kod otpreme

mogu biti različite kombinacije pošta od kojih se primaju poštanki zaključci.

8

Znači, prispeće može biti u Poštanskom centru, Glavnom poštanskom centru,

izmjeničnoj pošti, pošti carinjenja i u odredišnim tj. poštama u kojima će biti izvršeno

uručenje pošiljaka korisniku.

Kod ove faze zaključci stižu iz drugih pošta i otvaraju se u cilju dalje prerade ili

uručenja pošiljaka korisniku.

Otpremljene zaključke prati spisak razmjene i on je mjerodavan prilikom razmjene

prispjelih zaključaka. Znači, radnik pošte uzima spisak razmjene u koji su upisani svi

zaključci i provjerava da li je stanje primljenih zaključaka isto sa onim upisanim u spisku

razmjene tj. vrši sravnjenje. Ako je sve u redu on ga potpisuje i ovjerava žigom tj.

potvrđuje svoj prijem i razdužuje radnika koji je izvršio transport. Ukoliko se utvrdi da

nešto nedostaje sa spiska razmjene ili da su otvarani ili oštećeni zaključci sastavlja se

Zapisnik o neispravnosti, i obavještava se pošta sa kojom se razmjena vrši. Sve ovo se

radi komisijski.

Kad se uspješno izvrši razmjena zaključci se otvaraju, traži karta zaključka i vrši

sravnjenje. Ukoliko se utvrdi da neka pošiljka nedostaje opet se sastavlja Zapisnik o

neispravnosti i obavještava pošta koja je sačinila kartu. Ovdje je važno istaći da se

otvara jedan po jedan zaključak ( nikako se nesmiju istovremeno otvoriti dva zaljučka ).

Ukoliko se otvori zaključak i utvrdi se da je pogrešno usmjeren vrši se prekartovanje

tog zaključka i šalje na pravu adresu. I ovaj posao se radi komisijski.

I ovdje se popunjava pregled kartovanja gdje na lijevu stranu obrasca upisuju

primljeni zaključci a na desnu otpremljeni zaključci.

9


Cilj ovog zadatka je da se upoznaja i poslednja faza tehnološkog procesa, a

to je faza uručenja poštanskih pošiljaka.

Uručenje poštanskih pošiljaka je poslednja faza u prenosu poštanskih

pošiljaka tj. pošiljke stignu u krajnju, odnosno isporučnu poštu, gdje ih je potrebno

uručiti korisnicima (licima) na koje glase pošiljke pristigle za uručenje. Ovdje

razlikujemo isporuku i dostavu. Isporuka se vrši na šalteru pošte, a dostava na adresu

primaoca.

Isporuka poštanskih pošiljaka vrši se na isporučnim šalterima u pošti.

Zbog obima isporuke šalteri mogu biti isporučni za pismonosne pošiljke i za pakete.

Na isporučnim šalterima mogu se preuzeti preporučene pošiljke iz inostranstva (i

vrijednosne), vrijednosne pošiljke u unutrašnjem saobraćaju, sve vrste paketa pristigle u

odredišnu poštu, kao i sve pošiljke koje dostavljači vrate posle druge pokušane dostave

(ove pošiljke se čuvaju pet dana od dana prijema na isporučni šalter, a zatim se vraćaju

pošiljaocu – returišu se).

Da bi se bilo koja pošiljka mogla preuzeti, potrebno je da na zahtev poštanskog

radnika pokažu dokaz identiteta [lična karta, pasoš, vozačka dozvola ili punomoć

(poštanska)].

Isporuka pismonosnih pošiljaka – pošiljke za isporučni šalter stiže putem

razmjene. Potpisuje se i žigoše spisak razmjene čime se potvrđuje zaduženje radnika

na isporučnom šalteru. On tu poštu upisuje u dostavnu knjižicu (vode se posebne

knjižice). Po pristizanju obavještenja o prispijeću pošiljke od strane poštara, primaoc

dolazi sa tom obavješću da podigne pošiljku koja glasi na njegovo ime. Uz obavijest i

dokaz identiteta primaoc može preuzeti svoju pošiljku. Prilikom preuzimanja potpisuje

se u dostavnu knjižicu čime razdužuje radnika na isporučnom šalteru i potvrđuje svoj

prijem.

Kod velikih korisnika, kao što su pravna lica, isporuka se može organizovati preko

poštanskih pregradaka (FAH). Ugovori o zakupu pregratka sklapaju se na godinu dana.

Poštanski radnik razvrstava pošiljke po pregradcima i upisuje ih u isporučni spisak.

Ovu poštu preuzimaju lica koja imaju ovjerenu punomoć od strane organizacije za koju

10

radi. Ovdje se obična pošta ne upisuje u isporučni spisak, a korisnici imaju direktan

pristup ovoj pošti. Pri preuzimanju preporučene i vrijednosne pošte potpisuju isporučni

spisak. Od pošiljaka koje se ne isporuče ( vrijednosne i preporuke iz inostranstva )

sačinjava se karta ostatka i zaključak za sledeći dan.

I na ovom šalteru se vodi lična evidencija radnika.

Isporuka paketa – paketi iz poštanskog centra stižu na isporučni šalter

putem razmjene. Pakete prati karta zaključka i spisak razmjene. Po prijemu, šalterski

radnik svojim potpisom i žigom ovjerava spisak razmjene ( lijevi ugao ) čime preuzima

pakete. Obični paketi se upisuju u dostavnu knjižicu, a vrijednosni i paketi sa

otkupninom u knjigu prispjelih paketa.

Prilikom podizanja paketa mora da se da na uvid poštanskom radniku izvještaj o

prispijeću paketa i dokument za identifikaciju na osnovu čega mu se može uručiti paket.

U zavisnosti od paketa koji se podiže ( otkupni ili paket koji podliježe carinskom

pregledu ) mora se naplatiti otkupnina ili iznos za carinski pregled.

Isporučeni paketi se razdužuju u dostavnoj knjižici ili knjizi prispjelih paketa, a

naplaćeni iznos od primaoca se upisuju u knjigu otkupnina. Svi prihodi se sabiraju u

knjizi otkupnina i uplaćuju na račun pošte.

Prilikom primo-predaje smjene piše se karta ostatka sa kojom novi radnik počinje

smjenu.

Pošta pruža uslugu korisnicima čuvanja paketa ili post-restant usluga. U slučaju da

paket nije adresovan na post-restant tj. adresovan na adresu primaoca za svaki dan

neisporučenog paketa naplaćuje se ležarina.

U slučaju da je paket pogrešno usmjeren, vrši se nadoslanje paketa.

Dostava poštanskih pošiljaka vrši se samo za pismonosne pošiljke.

Dostavu vrše poštari ( dostavljači ) koji nose pošiljke na adresu primaoca.

Dostava može biti na užem, širem i najširem dostavnom reonu.

Dostava se zadužuje od Poštanskog centra pošiljkama u sačinjenim zaključcima

koje prati karta zaključka i spisak razmjene, koji se po prijemu potpisuje i ovjerava čime

je izvršeno zaduženje.

Poštari razvrstavaju primljene pošiljke po reonima, te ih popisuju u dostavne knjižice

i zadužuju se kod obračunskog radnika tim pošiljkama. Potom izlaze na dostavu. Ako

ne uspiju izvršiti dostavu u prvom pokušaju, izlaze i po drugi put. Ako ni tada ne uspiju

izvršiti dostavu, vraćaju ih nazad i razdužuju kod obračunskog radnika. Obračunski

radnik sutradan nosi neuručene pošiljke na isporučni šalter. Prilikom neuspjele druge

dostave, ostavljaju izvještaj o prispijeću kako bi primaoci znali gdje i kada mogu preuzeti

11

svoju pošiljku.


Cilj ovog zadatka jeste upoznavanje sa naknadnim postupcima u vezi sa

primljenim pošiljkama i da se vidi kako se rešavaju reklamacije pošiljaka i potražnice.

Naknadni postupci u vezi sa primljenim pošiljkama mogu se postaviti u

bilo kom momentu prenosa pošiljke.

Naknadni postupci mogu se zahtijevati od strane pošiljioca, i može se zahtijevati:

• da se pošiljka iz prijemne pošte vrati prije otpreme,

• da izvrši potraživanje poslate pošiljke,

• da se izda naknadna potvrda o prijemu vrijednosne i otkupne pošiljke,

• da se pošiljka primi sa plaćenim odgovorom,

• da se izmijeni adresa pošiljke i

• da se pošiljka uputi na post-restant.

Naknadni postupci koje može zahtijevati primaoci mogu biti:

• da se pošiljka čuva u pošti iznad propisanih rokova,

• da se pošiljka uruči ubacivanjem u kućni kovčežić,

• da se dostavi ili pokuša dostava paketa,

• sa mu se omogući korišćenje poštanskog pregradka,

• da se post-restant pošiljka dostavi u stan i

• da se pošiljka dostavi u određeni dan ili u određeno vrijeme.

Pošiljke koje ne ispunjavaju uslove za prenos i uručenje vraćaju se pošiljiocu po

pravilu nežigosane.

Ako na pošiljci ne postoji adresa pošiljioca pošiljka se smatra neisporučivom.

Takođe, ako se prilikom vraćanja pošiljke pošiljiocu odbije plaćanje poštarine u iznosu

koji nedostaje pošiljka se smatra neisporučivom.

Ukoliko je pošiljka stigla greškom u drugu poštu, a na adresnoj strani je jasno

ispisana adresa primaoca, ta ista pošta će izvršiti nadoslanje pošiljke na pravu adresu.

Što se tiče reklamacija, pošiljalac može u roku od tri mjeseca da podnese

reklamaciju pošti zbog neuručenja ili prekoračenja rokova prenosa pošiljke. Takođe i

12

primaoc može da podnese reklamaciju pošti prilikom uručenja pošiljke zbog oštećenja ili

umanjenja sadržine pošiljke.

Ako je pošiljka primljena sa posebnom uslugom, moguće je od pošte zahtijevati

potraživanje pošiljke. U tom slučaju se sastavlja potražnica. Od korisnika se traži na

uvid ‚‚Potvrda o prijemu pošiljke‚‚ kako bi se mogla pravilno popuniti potražnica.

Kada se potražnica popuni upisuje se u ‚‚Knjigu otpremljenih potražnica‚‚ i šalje ka

pošti na koju je poslata primljena pošiljka. Potraživanje pošiljke se plaća po cjenovniku

osim ako pošiljka nije poslata kao uputnica ili pošiljka sa povratnicom.

Osim ‚‚Knjige otpremljenih potražnica‚‚ u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju

u koju se upisuju otpremljene potražnice imamo i ‚‚Knjigu prispjelih potražnica‚‚ takođe u

unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju i u koju se upisuju primljene potražnice.

Pošta je dužna da u roku od petnaest dana riješi potražnicu u unutrašnjem i u roku

od trideset dana u međunarodnom saobraćaju.

Ako se potražnica riješi pozitivno šalje se izvještaj korisniku koji je zahtijevao

potraživanje. Ako se potražnica negativno riješi, korisnik ima pravo da podnese zahtjev

za nadoknadu štete. Pošta je dužna da mu isplati štetu ( visina odštete zavisi od visine

naplaćene poštarine).

13


Cilj ovog zadatka je upoznavanje sa prijemom telegrama u unutrašnjem i

međunarodnom saobraćaju kao i sa prijavom razgovora u unutrašnjem i

međunarodnom saobraćaju.

Prijem telegrama je takođe poštanska usluga. Prijem se u ovoj pošti vrši na

šalteru gdje su smještene i govornice.

Postupak prijema telegrama je sledeći: korisnik dolazi na šalter gdje od radnika

pošte traži obrazac za telegram, zatim ga popunjava i vraća radniku pošte. Poštanski

radnik vrši obračun poštarine za prenos saopštenja na osnovu broja riječi u telegramu.

Riječi duže od deset slova se računaju kao dvije riječi.

Zatim se telegram nosi telegrafisti koji fizički, elektronskim putem prenosi saopštenje

telegrama.

Prijem telegrama vrši se i u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

Na ovom mjestu korisnici mogu biti usluženi i faks uslugom.

Prijem razgovora se obavlja tako što korisnik dođe na šalter pošte koji vrši

uslugu prijema poziva i obavijesti radnika pošte da očekuje poziv. Poziv može doći iz

unutrašnjosti ( unutrašnji saobraćaj ) ili iz inostranstva ( međunarodni saobraćaj ). Ovaj

poziv stiže na broj koji je pošta predvidjela za ovu vrstu usluge. Da bi ovo moglo

funkcionisati, pozivajući korisnik mora biti obaviješten o broju koji treba da zove. Ovo

ostaje u nadležnosti pozivajućeg korisnika.

Ovu uslugu koriste, uglavnom oni korisnici koji nemaju svoj kućni priključak na javnu

telefonsku mrežu.

14


Cilj ovog zadatka je da se vide i upoznaju usluge uplate i isplate po platnom

prometu.

Usluge po platnom prometu su uplate i isplate po žiro računima. Vlasnici

žiro računa su uglavnom pravna lica, koja moraju biti registrovana kod pošte da bi se

transakcije mogle neometano odvijati.

U slučaju da pošte nisu kompjuterizovane sve uplate se ručno unose u dnevnike

uplata ( vode se zasebni dnevnici za svakog korisnika ) kao i isplate ( zasebni dnevnici

isplata ), a ako su kompjuterizovane na kraju dana se izvlači listing sa svim uplatama

odnosno isplatama.

Na kraju dana ( smjene ), po izvršenim svim uplatama i isplatama svodi se stanje

kase odnosno blagajne ( pomoćno stanje blagajne ). Računsko stanje kase ( ono koje

se dobije računskim putem ) mora da se poklopi sa stvarnim stanjem kase ( stvarno

stanje u kasi ). U računsko stanje kase se unosi početno stanje kase, sve vrste prihoda

koje pošta obavlja, dotacije, otpreme suviška i sve isplate za taj dan odnosno smjenu.

Stvarno stanje kase se dobije brojanjem vrijednosti u kasi.

Početno stanje ( saldo ) je ona količina novca koja se zadržava u kasi koja se ne

otprema iz razloga da bi pošta sjutra ujutru mogla neometano da započne rad. To je

ustvari blagajnički maksimum koji propisuje preduzeće.

U slučaju da su narednog dana potrebne veće količine novca za npr. isplatu penzija

onda se popunjava sprovodno pismo za novčanu dotaciju. To je ustvari trebovanje za

gotovim novcem koje se šalje banci ( pošta sarađuje sa bankom ).

Novčani suvišak se iz pošte otprema banci i predstavlja onu količinu gotovog novca

koja se otprema banci ( sve preko visine blagajničkog maksimuma se mora otpremiti

kao novčani suvišak ). Novčani suvišak zavisi od dnevnih uplata odnosno isplata.

Stanje kase može biti pozitivno tj. da postoji višak ili da bude negativno tj. da postoji

manjak. U oba slučaja je propisana granica. Odstupanja preko te granice se prijavljuju.

Za stanje gotovine u glavnoj blagajni pravi se specifikacija novčanih apoena.

Urađeno stanje kase se potpisuje i ovjerava od strane glavnog blagajnika i saključara.

15

Blagajnu zaključavaju blagajnik i saključar.


Cilj ovog zadatka jeste da se upozna kako se obavljaju poslovi poštansko

štedne službe, odnosno da se vidi otvaranje štedne knjižice i izmjene stanja u štednoj

knjižici.

Ova pošta ne radi usluge poštansko štedne službe, tako da nisam bio u

stanju da se upoznam sa načinom vršenja ovih usluga.

16


Cilj ovog zadatka je da se izvrši upoznavanje sa uputničkim poslovanjem

odnosno uplatama i isplatama telegrafskih i poštanskih uputnica.

Korisnik dođe na šalter pošte i izrazi želju da putem pošte pošalje svoj

novac na neku adresu. Naravno, ovaj vid usluge je moguće ostvariti putem uputnica. U

zavisnosti od brzine prenosa koju korisnik želi može da izabere između poštanske i

telegrafske uputnice.

Korisnik popunjava uputnicu, uplaćuje je na adresu primaoca, original ide ka

odredišnoj pošti, a jedna kopija ide korisniku (uplatiocu) dok drugi ostaje prijemnoj pošti.

Iznos je limitiran na neku određenu količinu novca koju propisuje preduzeće.

Ovdje je od prvorazrednog značaja naglasiti razliku između poštanske i telegrafske

uputnice.

Poštanska uputnica se šalje putem pošte kao vrijednosno pismo i

preuzimanje novca je moguće tek pošto uputnica fizički stigne u odredišnu poštu

(uputnica putuje poštanskim vezama zajedno sa ostalim pošiljkama i u zavisnosti od

udaljenosti na koju se šalje stiže za par dana ). Poštarina se za ovaj prenos plaća u

visini vrijednosnog pisma ( na određenu količinu novca ).

Telegrafska uputnica se šalje telegrafskim putem ( kao telegram putem

telegrafa ) i moguće je podizanje novca u odredišnoj pošti za samo par sati ako ne i

ranije ( mnogo brži način prenosa nego kod poštanske uputnice ). Nedostatak je što sve

pošte nemaju mogućnost prenosa telegrafskim putem pa je usluga u ovom smislu

ograničena. Poštarina se ovdje plaća kao za slanje telegrama (prebrojavaju se upisane

riječi ).

17


Cilj ovog zadatka je upoznavanje sa poslovima po tekućim računima u pošti.

Tekuće račune otvorene kod pošte mogu da imaju sva fizička lica. To su

ustvari lični računi svakog građanina koji su zaposleni i svoja primanja dobijaju preko

ovog računa koji je otvoren u pošti. Znači, na ove račune se uplaćuju samo lična

primanja ( plate ) svakog zaposlenog lica odnosno građanina.

Pošto poštansko preduzeće sarađuje sa bankom, pa prema tome i ova pošta

sarađuje sa bankom, i iz tog razloga se plate ne isplaćuju na šalterima pošte nego na

šalterima banke. Jedino isplate penzija penzionerima se vrše u pošti.

Znači, uplate na tekuće račune vrše oganizacije ili fondovi koji sarađuju sa svojim

korisnicima, a isplate se vrše tim istim korisnicima. Ovo su uglavnom poslovi banke.

18


Cilj ovog zadatka je upoznavanje sa vođenjem i zaključivanjem matičnih i zbirnih

računa prihoda.

Zbirni računi prihoda se vode se za svaki mjesec. U ovaj račun se unose

prihodi od svih usluga koji se ostvaruju svaki dan u pošti ( prihodi od poštanskih usluga,

prihodi od paketa, prihodi od posebnih usluga, prihodi od usluga novčanog poslovanja i

drugi prihodi ).

Mjesečni zbirni račun se svodi i dekadno ( u okviru istog obrazca, tri dekade ito

posle desetog, posle dvadesetog i na kraju mjeseca ).

Zbirni račun vodi blagajnik uz kontrolu kontrolora. Na kraju mjeseca zbirni račun

potpisuju blagajnik, kontrolor i upravnik pošte.

Na osnovu ovog računa vode se matični računi sa njihovim prilozima

(računi prihoda od poštanskih vrijednosti, računi prihoda od pismonosnih pošiljaka,

računi prihoda od paketskih usluga itd. ).

Znači, svaki prihod iz zbirnog računa prati matični račun sa svojim prilozima

(dnevni računi za svaku uslugu posebno). I matični računi se vode za svaki mjesec

posebno ( unose se prihodi za svaki dan ).

Matični računi se obrađuju u odsjeku za ekonomske poslove.

19


Cilj ovog zadatka je upoznavanje sa radom u automatizovanim poštama.

Ova pošta u kojoj sam ja obavio svoju stručnu praksu još uvijek nije

automatizovana tako da nisam bio u mogućnosti da se upoznam sa ovim radnim

zadatkom.

20

Zaključak

Petnaest radnih dana provedenih u pošti predviđenih za obavljanje stručne

prakse proveo sam u Pošti 74001, a jedan dio tog vremena u Poštanskom centru

Radne jedinice Doboj.

Bio je to spoj do tada svega naučenog kroz udžbenike i predavanja sa onim

praktičnim koje sam naučio u pošti i Poštanskom centru.

Sve do tada naučeno se nalazilo na jednom mjestu. Tu sam mogao da dobijem

konkretne odgovore na pitanja koja ranije nisam mogao naći. Saradnja sa svim

radnicima pošte i poštanskog centra bila je odlična.

Ovdje su jasno mogle da se vide i razlike između teorije i prakse. Praksom se

mnogo brže uči nego teorijom.

Prilikom odrađivanja prakse bilo je potrebno uočiti problem, pa ga

zatim analizirati i na kraju predložiti rešenje tog problema.

U izvršavanju svojih radnih zadataka uočio sam problem koji ću izložiti.

Naime, postoji problem prilikom zaduživanja i razduživanja poštonoša gotovim

novcem.

Zaduživanje i razduživanje poštonoša gotovim novcem ( npr. isplata dječijeg

dodatka ) vrši se direktno od strane blagajnika. To je ustvari posao obračunskog

radnika, ali zbog obima poslova koji on obavlja, ovo je dodijeljeno blagajniku da

on to lično radi.

Predlog riješenog problema sastojao bi se u tome što bi se zaposlio još

jedan obračunski radnik koji bi preuzeo poslove zaduživanja i razduživanja

poštonoša gotovim novcem, i koji bi pomagao u poslovima onog drugog

obračunskog radnika. Znači, blagajnik bi samo zaduživao i razduživao

obračunskog radnika, a ne sve poštonoše ponaosb.

Inače, tih petnaest radnih dana prilikom prolazka kroz sve radne zadatke i ja sam

ponegdje učestvovao u procesu rada - tamo gdje se nije zahtijevala visoka

profesionalnalnost ( upisivanje pošte u isporučne spiskove, upisivanje paketa u

izvještaje o prispijeću pošiljke, sravnjenje karte itd. ), tako da sam i sam stekao malo

radnog iskustva.

21

Ovo je, takođe bila i šansa da se propušteno nauči, a da se naučeno obnovi.

Dakle, pošta je složen komunikacioni sistem koji nije moguće naučiti samo

iz knjige nego je potrebno i učenje kroz praksu i u realnim situacijama. Iz tog razloga

sam ovu profesionalnu praksu shvatio kao jednu od karika neophodnu u lancu

obrazovanja i upoznavanja pošte za jednog budućeg PTT inženjera saobraćaja.

22

Sadržaj

Uvod .........................................................................................................................................................1

Radni zadatak broj 1 - propisi kojima je regulisan poštanski saobraćaj, tehnološki postupak

prenosapoštanski pošiljaka, pojam i vrste poštanskih usluga, adresovanje

poštanskih pošiljaka, posebne poštanske usluge, plaćanje poštanskih

usliga, sredstva za rad u poštanskom saobraćaju.......................................2

Radni zadatak broj 2 - prijem poštanskih pošiljaka u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom

saobraćaju...................................................................................................5

Radni zadatak broj 3 - otprema poštanskih pošiljaka i prispeće poštanskih pošiljaka......................7

Radni zadatak broj 4 - uručenje poštanskih pošiljaka.......................................................................9

Radni zadatak broj 5 - naknadni postupci u vezi sa primljenim pošiljkama, reklamacije i

potraživanje pošiljaka................................................................................11

Radni zadatak broj 6 - prijem telegrama u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju i prijava

razgovora u unutrašnjem imeđunarodnom saobraćaju.............................13

Radni zadatak broj 7 - uplate i isplate po platnom prometu ...........................................................14

Radni zadatak broj 8 - poštansko štedna služba ...........................................................................15

Radni zadatak broj 9 - Uplate i isplate uputnica ............................................................................16

Radni zadatak broj 10 - Poslovi po tekućim računima u pošti .........................................................17

Radni zadatak broj 11 - Upisivanje i zaključivanje zbirnih i matičnih računa prihoda ......................18

Radni zadatak broj 12 - Rad u automatizomanim poštama .............................................................19

Zaključak...............................................................................................................................................20

Sadržaj....................................................................................................................................................22

23

123770232 dnevnik prakse posta cvija

Documents