Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ doktora...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

DOKTORA TEZİ

Müge UYSAL KAMİLOĞLU

TURUNÇGİLLERDE ARA ANAÇ UYGULAMALARININ UYUŞMAZLIK VE BÜYÜME GÜCÜ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2009


TURUNÇGİLLERDE ARA ANAÇ UYGULAMALARININ UYUŞMAZLIK VE

BÜYÜME GÜCÜ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI


DOKTORA TEZİ


Bu tez 10/11/2009 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir.

İmza............……………. İmza...................……… İmza................. Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU Prof. Dr. Önder TUZCU Prof. Dr. Mustafa KAPLANKIRAN DANIŞMAN ÜYE ÜYE İmza............………………… İmza...................…………………... Prof. Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN Yrd. Doç. Dr. Bilge YILDIRIM ÜYE ÜYE Bu tez Enstitümüz Bahçe Bitkileri Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No:

Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

I

ÖZ

DOKTORA TEZİ

TURUNÇGİLLERDE ARA ANAÇ UYGULAMALARININ UYUŞMAZLIK VE BÜYÜME GÜCÜ ÜZERİNE ETKİLERİNİN

ARAŞTIRILMASI




Danışman : Prof.Dr. Turgut YEŞİLOĞLU Yıl : 2009, Sayfa: 386 Jüri : Prof.Dr. Turgut YEŞİLOĞLU

Prof.Dr. Önder TUZCU Prof.Dr. Mustafa KAPLANKIRAN Prof. Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN Yrd. Doç.Dr. Bilge YILDIRIM

Bu araştırmada, değişik ara anaçlar kullanılarak oluşturulan kombinasyonlarda bodurluk özelliği gösteren anaçların belirlenmesi, anaç kalem ilişkilerinin incelenmesi, uyuşmazlık belirtilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Navelina göbekli portakalı (N) ve Kütdiken limon (K) çeşitlerinin Turunç (T) üzerine; ayrıca Turunç üzerine ara anaç olarak Flying Dragon üç yapraklısı (FD), Citrumelo 1452 (C), Star Ruby altıntop (SR), Rubidoux üç yapraklısı (R) kullanılarak oluşturulan kombinasyonlara ait bitkiler kontrollü cam seralarda yetiştirilmiştir. Bitkilerde çap ve sürgün ölçümleri aşılamalardan sonra aylık olarak yapılmıştır. Çalışmada yedi dönemde alınan bitki örneklerinde yaprak sayısı, yaprak alanı, fotosentez hızı, yaş bitki-kök ağırlığı, kuru bitki-kök ağırlığı belirlenmiştir. Bu dönemlerde yapraklarda; anaç, ara anaç altı ve ara anaç üstü kabuklarında karbonhidrat ve bitki besin elementi, tanen analizleri yapılmıştır. Aşı noktalarında boyuna kesitler IKI ile boyanarak nişasta dağılımları görüntülenmiştir.

Değişik aşı kombinasyonlarının taçlandırmadan sonra, son dönemde yapılan ölçümlerde Navelina portakalında kontrole göre FD, Kütdiken limonunda kontrole göre R ara anacı en fazla bodurluk etkisi göstermiştir. Fotosentez hızı Yaz döneminde en hızlı bulunmuştur. En yüksek toplam şeker içeriği çeşit kabuklarında saptanmıştır. Bitki besin elementleri bakımından aşı kombinasyonlarının elementlerden yararlanma durumları farklılık göstermiştir. Kombinasyonların kabuk örneklerinde tanen birikimi olmadığı bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: turunçgil, ara anaç, karbonhidrat, fotosentez, besin elementleri.

II

ABSTRACT

Ph. D. THESIS

INVESTIGATIONS OF THE EFFECTS OF THE CITRUS INTERSTOCKS APPLICATION ON GROWTH AND INCOMPATIBILITY


DEPARMENT OF HORTICULTURE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

UNIVERSITY OF CUKUROVA

In this research, we aimed to determine, using combinations of different inter-

stocks, the rootstocks with dwarfing characteristics, to elucidate the dwarfing mechanism, photosynthetic activities and its relations to starch and other carbohydrate accumulation and plant nutrients on bud union. For these purposes, the plants of Navelina (N) orange and Kütdiken (K) lemon, which are commonly grown as standard cultivars, were grown on either on sour orange (T) rootstocks or sour orange rootstocks with inter-stocks of Flying Dragon trifoliate orange (FD), Citrumelo 1452 (C), Star Ruby grapefruit (SR) or Rubidoux trifoliate orange (R), were grown on temperature-controlled greenhouse. The diameters of rootstocks, inter-stocks and scions were determined and shoot developments were monitored monthly after budding. In the experiments, the samples were taken on seven periods and fresh plant-root weights, dry plant-root weights, leaf number, leaf area, photosynthetic rate photosynthetic capacity were determined. In these periods, carbohydrates and plant nutri-elements were analyzed on leaf, rootstocks, below inter-rootstock and above inter-rootstock. Longitudinal sections were taken and viewed the distribution of the starch was stained with IKI.

In combination with various grafts, after crowning shoot measurements which are made in Navelina orange respectively to the control plants FD interstock and in Kütdiken limon respectively to the control plants R interstock had showed the most dwarfism effect. Photosynthetic rates had the highest levels in the summer period. The highest sugar concentration was found in bark samples. Among the plant nutri-elements, grafting combinations differ in terms of benefiting from nutri-elements. On samples taken from the bark tannin accumulation was not found.

Keywords: Citrus, inter-stock, carbohydrates, photosynthesis, nutrient elements

Supervisor : Prof.Dr. Turgut YEŞİLOĞLU Year : 2009, Page:386 Jury : Prof.Dr. Turgut YEŞİLOĞLU Prof.Dr. Önder TUZCU Prof.Dr. Mustafa KAPLANKIRAN Prof. Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN

Yrd. Doç.Dr. Bilge YILDIRIM

III

TEŞEKKÜR

Turunçgiller alanında büyük önem taşıyan böyle bir çalışma konusunu bana

doktora tezi olarak veren, değerli fikir ve katkılarıyla araştırmanın her aşamasında

beni yönlendiren, çalışmanın yürütülmesi esnasında her türlü kolaylığı sağlayan,

çoğu konuda özellikle insan ilişkilerinde ömür boyu örnek alabileceğim değerli

Danışman Hocam Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU’ na sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Tez konumun olgunlaşmasında yön gösteren, çalışma boyunca katkılarını

esirgemeyen değerli Hocam Prof. Dr. Önder TUZCU’ ya teşekkürlerimi sunarım.

Tez konusunda ve yürütülmesi aşamalarında bilgi ve tecrübesiyle yardımlarını

esirgemeyen, Çukurova Üniversitesinde Doktora yapmama olanak tanıyan değerli

Hocam Prof. Dr. Mustafa KAPLANKIRAN’ a teşekkürlerimi sunarım. Doktora

sürem boyunca mütevazi kişiliğiyle benden her konuda desteğini esirgemeyen

değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Bilge YILDIRIM’ a teşekkür ederim. Tezimin

fotosentez çalışmalarının her aşamasında bilgisini ve deneyimlerini benden

esirgemeyen sayın Hocam Prof. Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN’ a teşekkürlerimi bir

borç bilirim.

Tanen analizleri ile ilgili çalışma kısmında yöntemleri öğreten ve

labaratuvarlarında çalışma imkanı sunan İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesinin

değerli hocaları Prof. Dr. Mualla BALABAN UÇAR ve Güneş UÇAR’ a

teşekkürlerimi sunarım. Çalışmamda kesit örneklerinin alınmasında yardımlarını

esirgemeyen, yakınlık ve ilgileriyle labaratuvarlarını kullanma iznini veren

Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesinin değerli hocaları Prof. Dr. Ziya

GERÇEK ve Doç. Dr. Bedri SERDAR’ a teşekkürü bir borç bilirim. Aşı noktasından

alınan kesitlerin yorumlanmasında değerli katkılarıyla yol gösteren Ege Üniversitesi

Zirat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü değerli hocası Prof. Dr. Ali ÜNAL’ a

teşekkürlerimi sunarım. Alınan kesitlerin fotoğraflanmasında yol gösteren ve

labaratuvarlarını kullanma iznini veren sayın Hocam Prof. Dr. Sinan ETİ’ ye

şükranlarımı sunarım. Bütün yoğunluğuna rağmen bana çok fazla zaman ayırarak

istatistiksel analizlerimde yardımını esirgemeyen sayın Hocam Doç. Dr. Sedat

SERÇE’ye teşekkür ederim. Çalışma esnasında çoğunluklu olarak labaratuvarını

IV

kullandığım Bahçe Bitkileri Fizyoloji Labaratuvar sorumlusu sayın Hocam Doç. Dr.

Yıldız DAŞGAN’a, aynı şekilde çalışmalarım boyunca labaratuvarını kullanma

iznini veren sayın Hocam Prof. Dr. Ömür DÜNDAR’ a teşekkür ederim.

Çukurova Üniversitesinde geçirdiğim yıllar boyunca her konuda bana

yanımda olduğunu hissettiren, samimiyetiyle ve sıcaklığıyla bunu uzun yıllar devam

ettireceğine inandığım çalışma arkadaşım Ar. Gör. Meral İNCESU’ ya teşekkür

ederim. Labaratuvar çalışmalarımın her aşamasında sabırla yardım eden değerli

öğrenci arkadaşlarım Zir. Müh. Ahmet TEKİN’ e, Zir. Müh. Bahadır ERDOĞAN’ a,

Ahmet YILMAZ’ a, Labaratuvar Teknikeri Nurgül ERGİN’ e teşekkür ederim.

Tezimin yazım aşamasında yardımlarını esirgemeyen çalışma arkadaşım Ar. Gör.

Berken ÇİMEN’ e, tezimin labaratuvar çalışmalarında desteğini esirgemeyen Dr.

Muharrem YILMAZ’ a teşekkür ederim. Tezimin fotoğraflarının düzenlenmesinde

yardımlarını esirgemeyen eniştem Sinan TÜMKAYA’ ya teşekkürlerimi sunarım.

Doktora öğrenimim boyunca bana bilimsel ve akademik olarak çok şey

kazandıran Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümünün

değerli Hocaları ve Araştırma Görevlileri arkadaşlarıma, ayrıca Bölümün tüm idari

personeline teşekkürlerimi sunarım.Çalışmada materyalin hazırlanmasında ve

bakımında yardımlarını esirgemeyen Çukurova Üniversitesi Subtropik Meyveler

Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Kemal KOÇ’a ,aşı ustası İsrafil

Boran ve çalışan tüm personeline teşekkürlerimi sunarım.

Tüm hayatım ve Doktora öğrenimim boyunca desteklerini gördüğüm, bana

göstermiş oldukları sabır ve güvenden dolayı öncelikle sevgili babam Nesim

UYSAL’a, sevgili annem Suat UYSAL’a ve değerli tüm aile bireylerime

teşekkürlerimi sunarım.

Doktora dönemimde geçirdiğim uzun süreç boyunca büyük bir sabır

göstererek, yaşadığım tüm sıkıntıları ve mutlulukları benimle paylaşan, maddi ve

manevi desteğini benden esirgemeyen Sevgili Eşim Yrd. Doç. Dr. Önder

KAMİLOĞLU’na, doktora dönemim boyunca yaşadığım en güzel mutluluğu bana

hissettiren, arasıra ilgimi esirgemek zorunda kaldığım canım Oğlum Ali Anıl

KAMİLOĞLU’na gösterdikleri sabırdan dolayı ve beni bekledikleri için sonsuz

teşekkürlerimi sunarım.

V

İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ……………………………………………………………...……………... I

ABSTRACT………………………………………..…………...……………. II

TEŞEKKÜR ……………………………………………….………………... III

İÇİNDEKİLER ……………………………………………...……………… V

ÇİZELGELER DİZİNİ………………………………………………........... XXV

ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………. XLIV

1. GİRİŞ…………………………………………….………………………... 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR……………………….………………….......... 6

3. MATERYAL VE METOT………………………….………………......... 44

3.1. Materyal………….…………………………………………………… 44

3.1.1. Aşılamalar………….………………………………………….. 45

3.1.2. Çalışmada Kullanılan Anaç ve Ara Anaçların Özellikleri…...... 46

3.1.2.1. Yerli Turunç (Citrus aurantium)………………........... 46

3.1.2.2. Flying Dragon (Poncirus trifoliata var. Monstrosa)….. 46

3.1.2.3. Rubidoux Üç Yapraklısı (Poncirus trifoliata var.

Rubidoux)…………………………………………….. 47

3.1.2.4. Citrumelo 1452 (Poncirus trifoliata Raf.x Citrus

paradisi Macf.)………………………………………... 47

3.1.2.5. Star Ruby Altıntopu…………………………………... 47

3.1.3. Çalışmada Kullanılan Çeşitlerin Özellikleri………………….... 48

3.1.3.1. Navelina Portakalı…………….………………………. 48

3.1.3.2. Kütdiken Limonu…………….………………………... 48

3.2. Metot……………..…………………………………………………… 49

3.2.1. Deneme Deseni…………….…………………………………... 49

3.2.2. Deneme Kapsamında İncelenen Özellikler…………….…......... 51

3.2.2.1 Çeşit Aşılamasından Önce Çap ve Boy Ölçümleri... 53

3.2.2.2. Anaç Çapı Ölçümleri (mm)…………...……….…….... 53

3.2.2.3. Ara Anaç Altı Çap Ölçümleri (mm)…………….…….. 54

3.2.2.4. Ara Anaç Üstü Çap Ölçümleri (mm)…………………. 54

VI

3.2.2.5. Çeşit Çapı Ölçümleri (mm)………………...………….. 54

3.2.2.6. Sürgün Boyu Ölçümleri (cm)………………...…..…… 54

3.2.2.7. Toprak Üstü Yaş Ağırlık Oranı (%)……………...…… 55

3.2.2.8. Kök Yaş Ağırlık Oranı (%)………………...…….…..... 55

3.2.2.9. Toprak Üstü Kuru Ağırlık Oranı (%)…………....…..... 55

3.2.2.10. Kök Kuru Ağırlık Oranı (%)……………...….…......... 55

3.2.2.11. Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı………….…... 56

3.2.2.12. Kök Kuru Ağırlığı / Yaş Kök Ağırlığı…..…………… 56

3.2.2.13. Yaprak Sayısı (adet)………………….…….…...……. 56

3.2.2.14. Yaprak Alanı (cm2)…………..………...…………….. 56

3.2.2.15. Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1)……………..…….......... 56

3.2.2.16. Fotosentetik Kapasite Tahmini…...…………..……… 57

3.2.2.17. Karbonhidrat Analizleri…………...………………..... 57

3.2.2.17.(1). Yaprak Örneklerinin Alınması……….… 57

3.2.2.17.(2). Gövde Örneklerinin Alınması………….. 58

3.2.2.17.(3). Toplam Şeker Miktarı (%)……………... 58

3.2.2.17.(4). Nişasta Miktarı (%)………………….…. 58

3.2.2.17.(5). Toplam Karbonhidrat (%)…………..….. 58

3.2.2.18. Besin Maddesi Analizleri…………….………………. 58

3.2.2.18.(1). Yaprak Örneklerinin Alınması…….…… 58

3.2.2.18.(2). Gövde Örneklerinin Alınması……….…. 59

3.2.2.18.(3). Azot Analizleri……………………….... 59

3.2.2.18.(4). Fosfor Analizleri…………….………… 59

3.2.2.18.(5). Makro ve Mikro Element Analizleri….... 59

3.2.2.19. Tanen Analizi………………………………………... 59

3.2.2.20. Aşı Noktasının Anatomik Yapısının İncelenmesi….... 60

3.2.3. Verilerin Değerlendirilmesi…………………….……………… 60

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA………………….………. 61

4.1. Çeşit Aşılama Öncesi Anaç Çapı ile Ara Anaç Çap ve Sürgün

Büyümesi………………………………………….………………… 61

VII

4.2. Çeşit Aşılama Sonrası Çap ve Sürgün Büyümesi…………………...… 62

4.2.1. Navelina Portakalı………………...……………………………. 62

4.2.1.1. Anaç Çapı (mm)……...…………………………........... 62

4.2.1.2. Ara Anaç Altı Çapı (mm)……...……………………… 65

4.2.1.3. Ara Anaç Üstü Çapı (mm)……...……………………... 68

4.2.1.4. Çeşit Çapı (mm)……...………………………………... 70

4.2.1.5. Sürgün Uzunluğu (cm)………...………………………. 73

4.2.2. Kütdiken Limonu………………...……………………………. 77

4.2.2.1. Anaç Çapı (mm)……...…………………………........... 77

4.2.2.2. Ara Anaç Altı Çapı (mm)……...……………………… 79

4.2.2.3. Ara Anaç Üstü Çapı (mm)………………………..…... 82

4.2.2.4. Çeşit Çapı (mm)…………………..…………………... 84

4.2.2.5. Sürgün Uzunluğu (cm)…………………………...……. 87

4.3. Toprak Üstü Yaş Ağırlık Oranı (%)……………………….……...….. 90

4.3.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Toprak

Üstü Yaş Ağırlık Oranı (%)…………...…………………….…. 92

4.3.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü

Yaş Ağırlık Oranı (%)……………………...……………..…… 93

4.4. Kök Yaş Ağırlık Oranı (%)…………………………………………… 95

4.4.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Yaş

Ağırlık Oranı(%)……………….………………….…………… 95

4.4.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kök Yaş

Ağırlık Oranı (%)………………….…………………………… 98

4.5. Toprak Üstü Kuru Ağırlık Oranı (%)………………………………… 99

4.5.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü

Kuru Ağırlık Oranı (%)…………………………………….…. 101

4.5.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü

Kuru Ağırlık Oranı (%)……….…………………………........... 101

4.6. Kök Kuru Ağırlık Oranı (%)…………………………………………. 103

VIII

4.6.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Kuru

Ağırlık Oranı (%)…………………………………….……......

105

4.6.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kuru Kök

Ağırlık Oranı (%)……………………………….………........ 106

4.7. Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı………………………............ 108

4.7.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Bitki Kuru

Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı………………………................. 108

4.7.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Bitki Kuru

Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı………………………................. 109

4.8. Kök Kuru Ağırlığı / Kök Yaş Ağırlığı………………………............ 111

4.8.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Kuru

Ağırlığı / Kök Yaş Ağırlığı………………………................. 111

4.8.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kök Kuru

Ağırlığı / Yaş Kök Ağırlığı………………………................. 113

4.9. Yaprak Sayısı (adet)…………………………………………………. 114

4.9.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak

Sayısı (adet)…………………………………………………... 115

4.9.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak

Sayısı (adet)…............................................................................ 116

4.10. Yaprak Alanı (cm2)……………………………………………........ 117

4.10.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak

Alanı (cm2 )…………………………………...…….……… 118

4.10.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak

Alanı (cm2 ) …………………………….………………….. 120

4.11. Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1) ………………………………….….... 121

4.11.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların

Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1)……………………………..… 121

4.11.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların

Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1)……………………………….. 123

4.12. Fotosentetik Kapasite……………………………………………….. 124

IX

4.12.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların

Fotosentetik Kapasitesi……………………………………… 124

4.12.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların

Fotosentetik Kapasitesi ……………………………………... 125

4.13. Karbonhidrat İçerikleri…………………………………….………. 127

4.13.1. Yaprak Karbonhidrat İçerikleri……….…………………... 127

4.13.1.1. Toplam Şeker İçeriği (%)………………...…….... 127

4.13.1.1.(1). Navelina Portakalında Değişik

Kombinasyonların Yaprak Toplam

Şeker İçerikleri (%)…………...…… 128

4.13.1.1.(2). Kütdiken Limonunda Değişik


Şeker İçerikleri (%)………………… 129

4.13.1.2. Nişasta Düzeyleri (%)……………………………. 131


Kombinasyonların Yaprak Nişasta

İçerikleri (%) ……………………… 131


Kombinasyonların Yaprak Nişasta

İçerikleri (%)…………...………….. 133

4.13.1.3. Toplam Karbonhidrat Düzeyleri (%)…………….. 134



Karbonhidrat İçerikleri (%) ……….. 134



Karbonhidrat İçerikleri (%)………... 136

4.13.2. Gövde Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri……………... 137

4.13.2.1. Anaç Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri……. 137

X

4.13.2.1.(1). Anaç Kabuklarında Toplam Şeker

İçeriği (%)…………………………

137

4.13.2.1.(1).(a).. Navelina Portakalında Değişik

Kombinasyonların Anaç

Kabuklarında Toplam Şeker

İçerikleri (%)………........……... 138

4.13.2.1.(1).(b). Kütdiken Limonunda Değişik



İçerikleri (%) .………………..… 139

4.13.2.1.(2). Anaç Kabuklarında Nişasta

Düzeyleri (%)………………....... 141

4.13.2.1.(2).(a). Navelina Portakalında Değişik


Kabuklarında Nişasta İçerikleri

(%)…………………………..…. 141




(%)……………………………... 143

4.13.2.1.(3). Anaç Kabuklarında Toplam

Karbonhidrat Düzeyleri

(%)………………………….…... 144



Kabuklarında Toplam

Karbonhidrat İçerikleri (%)……. 145

XI




Karbonhidrat İçerikleri (%)…….

146

4.13.2.2. Ara Anaç Altı Kabuklarında Karbonhidrat

İçerikleri (%)…………………………………... 148

4.13.2.2.(1). Ara Anaç Altı Kabuklarında

Toplam Şeker Düzeyleri (%)…... 148


Kombinasyonların Ara Anaç

Altı Kabuklarında Toplam Şeker

İçerikleri (%)…………………... 148


Kombinasyonların Ara Anaç Altı


İçerikleri (%)………………........ 150


Nişasta Düzeyleri (%)……….…. 151




(%)……………………..………. 151



Altı Kabuklarında Nişasta

İçerikleri (%)……….……….….. 153


Toplam Karbonhidrat Düzeyleri

(%)……………………….…….. 154

XII



Altı Kabuklarında Toplam

Karbonhidrat İçerikleri (%)……

155



Altı Kabuklarında Toplam

Karbonhidrat İçerikleri (%)….... 157

4.13.2.3. Ara Anaç Üstü Kabuklarında Karbonhidrat

İçerikleri (%)…………………………………... 158

4.13.2.3.(1). Ara Anaç Üstü Kabuklarında

Toplam Şeker Düzeyleri (%)…... 158



Üstü Kabuklarında Toplam

Şeker İçerikleri (%)…………..... 159


KombinasyonlarınAra Anaç


Şeker İçerikleri (%)....……..…. 161


Nişasta Düzeyleri (%)……...…. 162



Üstü Kabuklarında Nişasta

İçerikleri (%) …………...…….. 162



Üstü Kabuklarında Nişasta

İçerikleri (%)………………….. 164

XIII


Toplam Karbonhidrat Düzeyleri

(%)…………………………….. 165




Karbonhidrat İçerikleri (%)….. 165




Karbonhidrat İçerikleri (%)…. 167

4.13.2.4. Çeşit Kabuklarında

Karbonhidrat İçeriği (%)…….. 168

4.13.2.4.(1). Çeşit Kabuklarında Toplam

Şeker Düzeyi (%)……………. 168


Kombinasyonların Çeşit


İçerikleri (%)……………….... 169


Kombinasyonların Çeşit


İçerikleri (%)………….…….. 170

4.14. Bitki Besin Elementi Düzeyleri…………………………….………. 171

4.14.1. Yapraklarda Bitki Besin Elementi Düzeyleri………….…... 171

4.14.1.1. Azot (%)…………………………………….…….. 171


Kombinasyonların Yapraklarındaki

Azot İçeriği (%)……………….……. 172

XIV



Azot İçeriği (%)………………….….

173

4.14.1.2. Fosfor (%)………….……………………………... 175



Fosfor İçeriği (%)…………………… 175



Fosfor İçeriği (%)……………….…... 177

4.14.1.3. Potasyum (%)……………….…………………….. 178



Potasyum İçeriği (%) …………….… 178



Potasyum İçeriği (%) …………….... 180

4.14.1.4. Kalsiyum (%)……………………….…………….. 181



Kalsiyum İçeriği (%)…………….…. 181



Kalsiyum İçeriği (%)…………….…. 182

4.14.1.5. Magnezyum (%)………………………………….. 184



Magnezyum İçeriği (%)…………….. 184

XV



Magnezyum İçeriği (%) ……………..

186

4.14.1.6. Demir (ppm)……………………………………... 187



Demir İçeriği (%) …………………. 187



Demir İçeriği (%) ………….………. 189

4.14.1.7. Çinko (ppm)…………………………….………… 190

4.14.1.7.(1).Navelina Portakalında Değişik


Çinko İçeriği (ppm)………………... 190



Çinko İçeriği (ppm)……………….... 191

4.14.1.8. Mangan (ppm)……………………………………. 192



Mangan İçeriği (ppm)………………. 193



Mangan İçeriği (ppm)………………. 194

4.14.1.9. Bakır (ppm)……………………………………..... 196



Bakır İçeriği (ppm)………………... 196

XVI



Bakır İçeriği ((ppm)………………..

197

4.14.2. Gövde Kabuklarında Bitki Besin Elementi Düzeyleri…….... 199

4.14.2.1. Anaç Kabuklarında Bitki Besin Elementi

Düzeyleri…………………….……………………. 199

4.14.2.1.(1). Azot (%)............................................ 199



Kabuklarındaki Azot İçeriği (%). 200



Kabuklarındaki Azot İçeriği (%) 201

4.14.2.1.(2). Fosfor (%)………………….….. 203



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği

(%) ………………………….... 203



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği

(%) …………..……………….. 205

4.14.2.1.(3). Potasyum (%)…………………. 206



Kabuklarındaki Potasyum

İçeriği (%)…………………….. 207

XVII



Kabuklarındaki Potasyum

İçeriği (%)…………………......

209

4.14.2.1.(4). Kalsiyum (%)……………......... 210



Kabuklarındaki Kalsiyum

İçeriği (%)…………………….. 211



Kabuklarındaki Kalsiyum

İçeriği (%)…………………..… 213

4.14.2.1.(5). Magnezyum (%)………………. 214

4.14.2.1.(5).(a). Navelina Portakalında

Değişik Kombinasyonların Anaç

Kabuklarındaki Magnezyum

İçeriği (%)……………………... 214




İçeriği (%)……………………... 216

4.14.2.1.(6). Demir (ppm)…………….……... 217



Kabuklarındaki Demir İçeriği

(ppm)…………………………... 217

XVIII




(ppm)…………………………...

218

4.14.2.1.(7). Çinko (ppm)………………..….. 219



Kabuklarındaki Çinko İçeriği

(ppm)…………………...……… 220




(ppm)……………………….….. 222

4.14.2.1.(8). Mangan (ppm)……………..…... 223



Kabuklarındaki Mangan İçeriği

(ppm)…………………………... 223




(ppm)…………………………... 225

4.14.2.1.(9). Bakır (ppm)………………...….. 226



Kabuklarındaki Bakır İçeriği

(ppm)…………………………... 227

XIX




(ppm)…………………………...

228

4.14.2.2. Ara Anaç Altı Kabuklarında Bitki Besin

Elementi Düzeyi………………………………… 230

4.14.2.2.(1). Azot (%)………………………..……. 230



Altı Kabuklarındaki Azot İçeriği

(%)……………………..………... 230



Kabuklarındaki Azot İçeriği (%)… 232

4.14.2.2.(2). Fosfor (%)…………...……..…….. 233



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği (%).. 234



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği (%).. 235

4.14.2.2.(3). Potasyum (%)……………...….…. 237


Kombinasyonların Anaç Altı

Kabuklarındaki Potasyum İçeriği

(%)…………………………...….. 237




(%)……………………………..... 239

XX

4.14.2.2.(4). Kalsiyum (%)……………………. 240



Kabuklarındaki Kalsiyum İçeriği

(%)…………………………….. 241




(%)……………………………..... 243

4.14.2.2.(5). Magnezyum (%)…………………. 244




İçeriği (%)……………………….. 245




İçeriği (%)……………………….. 247

4.14.2.2.(6). Demir (ppm)……………………... 248




(ppm)………………………..…... 248




(ppm)…………………...………... 250

4.14.2.2.(7). Çinko (ppm)……………….…... 251

XXI




(ppm)……………………...……...

252




(ppm)………………………...…... 254

4.14.2.2.(8). Mangan (ppm)…………… …… 255




(ppm) ……………………...…….. 256




(ppm)…………………………...... 257

4.14.2.2.(9). Bakır (ppm)……………………… 258




(ppm)…………………………..… 259




(ppm)………………………..…… 260

4.14.2.3. Ara Anaç Üstü Kabuklarında Bitki Besin

Elementi Düzeyleri……………………………….. 262

4.14.2.3.(1). Azot (%)……………………………... 262

XXII

4.14.2.3.(1).(a). Navelina

Portakalında Değişik

Kombinasyonların Ara Anaç Üstü

Kabuklarındaki Azot İçeriği

(%)………………………….……

262



Kabuklarındaki Azot İçeriği (%)... 264

4.14.2.3.(2). Fosfor (%)……………….……… 265



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği (%). 266



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği (%). 268

4.14.2.3.(3). Potasyum (%)……………………. 269



Üstü Kabuklarındaki Potasyum

İçeriği (%)……………………….. 270




(%)…………………………..….. 272

4.14.2.3.(4). Kalsiyum (%)……………...…….. 273




(%) ……………………………... 273

XXIII




(%)……………………….….…...

274

4.14.2.3.(5). Magnezyum (%)…………………. 276




İçeriği (%)……………………….. 276




İçeriği (%)……………………….. 278

4.14.2.3.(6). Demir (ppm)……………………... 279




(ppm)………………………..…… 280




(ppm)…………………………..... 281

4.14.2.3.(7). Çinko (ppm)…………………...... 282




(ppm)……………………...…….. 283

XXIV




(ppm)……………………..……...

284

4.14.2.3.(8). Mangan (ppm)……………...…… 286




(ppm)……………………...……... 286




(ppm)………………………...….. 288

4.14.2.3.(9). Bakır (ppm)………….…….…….. 289




(ppm)…………………………….. 289




(ppm)………………………...…... 291

4.15. İncelenen Özelliklerin Birbirleri İle İlişki Durumları……………… 292

4.16. Tanen İçerikleri…………………………………………………… 309

4.17. Çeşit Aşılamasından 34 Ay Sonra Aşı Yerinin Anatomik Yapısı…. 310

4.17.1. Navelina Portakalı ……………………………………….. 310

4.17.2. Kütdiken Limonunu …………………...………………….. 313

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER…………………………………..……….. 364

KAYNAKLAR………………………………………………….…...……… 369

ÖZGEÇMİŞ……………………………………………….…...…………… 386

XXV

ÇİZELGELER LİSTESİ SAYFA

Çizelge 3.1. Çalışmada yer alan kombinasyonlar…………….……….……… 50

Çizelge 3.2. Deneme alanı aylık sıcaklık ölçümleri……………….………….. 51

Çizelge 3.3. Örnekleme dönemleri …………………………….……..……… 52

Çizelge 3.4. Fotosentez ölçüm dönemlerinde ışık ve sıcaklık değerleri…….... 57

Çizelge 4.1. Anaç ve ara anaç ortalama çap değerleri (mm) ………….……... 61

Çizelge 4.2. Kombinasyonlara göre ara anaç sürgün boyu (cm)……………... 61

Çizelge 4.3. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin anaç çapı ortalamaları

(mm)…………………………………………………………….. 63

Çizelge 4.4. Navelina portakalının farklı kombinasyonlarda anaç çapı aylık

farkları (mm)…………………………………….……………… 64

Çizelge 4.5. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç altı çap

ortalamaları (mm)…………………….…………………………. 66

Çizelge 4.6. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı

çapı aylık farkları (mm)…………….…….………………...…… 67

Çizelge 4.7. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç üstü çap

ortalamaları (mm)………………………………….……………. 69

Çizelge 4.8. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç

üstü çapı aylık farkları (mm)……………….………………...….. 70

Çizelge 4.9. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin çeşit çapı ortalamaları

(mm)……………………………………………………………... 71

Çizelge 4.10. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki çeşit çapı

aylık farkları (mm)…………………...….……………………… 72

Çizelge 4.11. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin sürgün uzunluğu

ortalamaları (cm)…………………………….………………... 74

Çizelge 4.12. Navelina portakalında sürgün uzunluklarının aylık farkları (cm) 75

Çizelge 4.13. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin anaç çapı ortalamaları

(mm)…………………….………………………………..……... 78

Çizelge 4.14. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki anaç çapı aylık

farkları (mm)……………………..……………………………. 79

XXVI

Çizelge 4.15. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç altı çap

ortalamaları (mm)……………………………………………... 80

Çizelge 4.16. Kütdiken limonunda farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı

çapı aylık farkları (mm)………….………………………….. 81

Çizelge 4.17. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç üstü çap

ortalamaları (mm)…………………………………………….. 83

Çizelge 4.18. Kütdiken limonunda farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü

çapı aylık farkları (mm)………….…………………………….. 84

Çizelge 4.19. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin çeşit çapı ortalamaları

(mm)……………………………………………..…………….. 85

Çizelge 4.20. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki çeşit çapı aylık

farkları (mm)…………………...……………………………… 86

Çizelge 4.21. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin sürgün uzunluğu

ortalamaları (cm)……………….………………………………. 88

Çizelge 4.22. Kütdiken limonunda sürgün uzunluklarının aylık farkları (cm).. 88

Çizelge 4.23. Kullanılan ara anaçların çeşitlerde bodurluğa etkisi…………… 90

Çizelge 4.24. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin toprak üstü

yaş ağırlığı (g), yaş ağırlık oranı (%) ve açı değeri……………. 91

Çizelge 4.25. Farklı kombinasyonların dönemlere göre Navelina portakalında

toprak üstü yaş ağırlığına etkisi (%)………………………… 92

Çizelge 4.26. Farklı kombinasyonların dönemlere göre Kütdiken limonunda

toprak üstü yaş ağırlığına etkisi (%)…………………………. 94


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin kök yaş ağırlığı (g), yaş

ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)……………………………... 96


Navelina çeşitlerinde kök yaş ağırlığına etkisi (%)……………. 97


Kütdiken çeşitlerinde kök yaş ağırlığına etkisi (%)……….…… 98

XXVII


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin toprak üstü kuru ağırlığı

(g), kuru ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)…...…...…...…... 100


Navelina çeşitlerinde toprak üstü kuru ağırlığı………………… 101


Kütdiken çeşidinde toprak üstü kuru ağırlığı…………………... 102


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin kök kuru ağırlığı (g), kuru

ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)…………...…….. 104


Navelina çeşitlerinde kök kuru ağırlığı………………………… 105


Kütdiken çeşidinde kök kuru ağırlığı…………………...……… 107

Çizelge 4.36. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre bitki

kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı……………………... 108

Çizelge 4.37. Navelina çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere

göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı…………… 109

Çizelge 4.38. Kütdiken çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında

dönemlere göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı 110

Çizelge 4.39. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre kök

kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı………………………. 111

Çizelge 4.40. Navelina çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere

göre kök kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı……………... 112

Çizelge 4.41. Kütdiken çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında

dönemlere göre kök kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı…. 113


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)……….. 115


Navelina çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)……………………… 115

XXVIII


Kütdiken çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)……………………... 117


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)………… 118


Navelina çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)………………………. 119


Kütdiken çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)………………………. 120


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1). 121


Navelina çeşidinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1)………………. 122


Kütdiken çeşidinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1)……...……… 123


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde fotosentetik kapasite………. 124


Navelina çeşitlerinde fotosentetik kapasite…………………….. 125


Kütdiken çeşitlerinde fotosentetik kapasite……………………. 126


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam şeker

düzeyleri (%)…………………………………………………… 127


Navelina çeşitlerinde yaprak toplam şeker düzeyleri (%)……… 128


Kütdiken çeşitlerin de yaprak toplam şeker düzeyleri (%)…….. 130


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%). 131

XXIX


Navelina çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%)…………….

132


Kütdiken çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%)……………. 133


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat

düzeyleri (%)…………………………………………………… 134


Navelina çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat düzeyleri (%) 135


Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat düzeyleri

(%)……………………………………………………………... 136


Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında toplam

şeker düzeyleri (%)…………………………………………….. 138


Navelina çeşidine ait anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri

(%)…………………………………………………………....... 138


Kütdiken çeşidine ait anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri

(%)……………………………………………………………... 140


Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında nişasta

düzeyleri (%)…………………………………………………… 141


Navelina çeşidine ait anaç kabuklarında nişasta düzeyleri (%)... 142


Kütdiken çeşidine ait anaç kabuklarında nişasta düzeyleri (%)... 143

XXX


Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında toplam

karbonhidrat düzeyleri (%)……………………………………..

145


Navelina çeşidine ait anaç kabuklarında toplam karbonhidrat

düzeyleri (%) 146


Kütdiken çeşidine ait anaç kabuklarında toplam karbonhidrat

düzeyleri (%)…………………………………………………… 147


Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç altı kabuklarında

toplam şeker düzeyleri (%)…………………………………….. 148


Navelina çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam şeker

düzeyleri (%)…………………………………………………… 149


Kütdiken çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam şeker

düzeyleri (%)…………………………………………………… 150



nişasta düzeyleri (%)…………………………………………… 151


Navelina çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında nişasta

düzeyleri (%)…………………………………………………… 152


Kütdiken çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında nişasta

düzeyleri (%)…………………………………………………… 153



toplam karbonhidrat düzeyleri (%).............................................. 155

XXXI


Navelina çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam

karbonhidrat düzeyleri (%)…………………………………….. 156


Kütdiken çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam



Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç üstü kabuklarında

toplam şeker düzeyleri (%)…………………………………….. 159


Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam şeker

düzeyleri (%)…………………………………………………… 160


Kütdiken çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam şeker

düzeyleri (%)…………………………………………………… 161



nişasta düzeyleri (%)…………………………………………… 162


Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında nişasta

düzeyleri (%)…………………………………………………… 163


Kütdiken çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında nişasta

düzeyleri (%)…………………………………………………… 164



toplam karbonhidrat düzeyleri (%)…………………………….. 165


Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam


XXXII


Kütdiken çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam



Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam

şeker düzeyleri (%)…………………………………………….. 169


Navelina çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam şeker düzeyleri

(%)……………………………………………………………… 169


Kütdiken çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam şeker düzeyleri

(%)…………………………………………………………… 170

Çizelge 4.93. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki N miktarları

(%)……………………………………………………………... 172

Çizelge 4.94. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki N

miktarları (%)…………………………………………………... 172

Çizelge 4.95. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki N

miktarları (%)…………………………………………………... 174

Çizelge 4.96. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki P miktarları

(%)……………………………………………………………... 175

Çizelge 4.97. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki P

miktarları (%)…………………………………………………... 176

Çizelge 4.98. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki P

miktarları (%)…………………………………………………... 177

Çizelge 4.99. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki K miktarları

(%)……………………………………………………………… 178

Çizelge 4.100. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki K

miktarları (%)…………………………………………………. 179

Çizelge 4.101. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki K

miktarları (%)…………………………………………………. 180

XXXIII

Çizelge 4.102. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca miktarları

(%)…………………………………………………………….. 181

Çizelge 4.103. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca

miktarları (%)…………………………………………………. 182

Çizelge 4.104. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca

miktarları (%)…………………………………………………. 183

Çizelge 4.105. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg

miktarları (%)…………………………………………………. 184

Çizelge 4.106. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg

miktarları (%)…………………………………………………. 185

Çizelge 4.107. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg

miktarları (%)………………………………………………………. 186

Çizelge 4.108. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe miktarları

(ppm)………………………………………………………….. 187

Çizelge 4.109. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe

miktarları (ppm)………………………………………………. 188

Çizelge 4.110. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe

miktarları (ppm)………………………………………………. 189

Çizelge 4.111. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn miktarları

(ppm)………………………………………………………….. 190

Çizelge 4.112. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn

miktarları (ppm)………………………………………………. 191

Çizelge 4.113. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn

miktarları (ppm)………………………………………………. 192

Çizelge 4.114. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn

miktarları (ppm)………………………………………………. 193

Çizelge 4.115. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn

miktarları (ppm)………………………………………………. 193

Çizelge 4.116. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn

miktarları (ppm)………………………………………………. 195

XXXIV

Çizelge 4.117. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu miktarları

(ppm)………………………………………………………….. 196

Çizelge 4.118. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu

miktarları (ppm)………………………………………………. 197

Çizelge 4.119. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu

miktarları (ppm)………………………………………………. 198


Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç

kabuklarında N düzeyleri (%)………………………………… 199


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında N düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 200


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında N düzeyleri (%).. 202


Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç

kabuklarında P düzeyleri (%)…………………………………. 203


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında P düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 204


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında P düzeyleri (%).. 205



kabuklarında K düzeyleri (%)………………………………… 207


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında K düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 208


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında K düzeyleri (%).. 209

XXXV



kabuklarında Ca düzeyleri (%)……………………………….. 211


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Ca düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 212


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Ca düzeyleri (%). 213



kabuklarında Mg düzeyleri (%)………………………………. 214


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Mg düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 215


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Mg düzeyleri

(%)…………………………………………………………….. 216



kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)……………………………... 217


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Fe düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 218


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Fe düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 219



kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)……………………………... 220

XXXVI


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Zn düzeyleri

(ppm)…………………………………………………………..

221


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Zn düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 222



kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)…………………………….. 223


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Mn düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 224


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Mn düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 225



kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)…………………………….. 227


Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Cu düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 228


Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Cu düzeyleri

(ppm)………………………………………………………….. 229


Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı



Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında N

düzeyleri (%)………………………………………………….. 231

XXXVII


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında N

düzeyleri (%)………………………………………………….. 232





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında P

düzeyleri (%)………………………………………………….. 235


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında P

düzeyleri (%)………………………………………………….. 236





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında K

düzeyleri (%)………………………………………………….. 238


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında K

düzeyleri (%)………………………………………………….. 239





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Ca

düzeyleri (%)………………………………………………….. 242


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Ca

düzeyleri (%)………………………………………………….. 243

XXXVIII





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mg

düzeyleri (%)………………………………………………… 246


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mg

düzeyleri (%)………………………………………………….. 247





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Fe

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 249


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Fe

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 250





Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Zn

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 253


Kütdiken çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Zn düzeyleri

(ppm)………………………………………………………… 254




XXXIX


Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mn

düzeyleri (ppm)……………………………………………… 256


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mn

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 258


Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında

Cu düzeyleri (ppm)…………………………………………… 259


Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Cu

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 260


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Cu

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 261


Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü



Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında N

düzeyleri (%)………………………………………………….. 263


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında N

düzeyleri (%)………………………………………………….. 264





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında P

düzeyleri (%)………………………………………………….. 267

XL


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında P

düzeyleri (%)………………………………………………….. 268





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında K

düzeyleri (%)………………………………………………… 271


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında K

düzeyleri (%)………………………………………………….. 272





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Ca

düzeyleri (%)………………………………………………….. 274


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Ca

düzeyleri (%)………………………………………………….. 275





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mg

düzeyleri (%)………………………………………………….. 277


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mg

düzeyleri (%)………………………………………………….. 278

XLI





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Fe

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 280


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Fe

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 281





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Zn

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 284


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Zn

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 285





Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mn

düzeyleri (ppm)……………………………………………… 287


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mn

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 288



kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)…………………………….. 289

XLII


Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Cu

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 290


Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Cu

düzeyleri (ppm)……………………………………………….. 291

Çizelge 4.201. Navelina kombinasyonuna ait bitkilerin çap ve sürgün

uzunlukları ile sıcaklık arasındaki ilişkiler…………………… 297

Çizelge 4.202. Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerin çap ve sürgün

uzunlukları ile sıcaklık arasındaki ilişkiler…………………… 298

Çizelge 4.203. kombinasyonuna ait bitki ve yaprak özelliklerinin birbiri ile

ilişki durumları……………………………………………….. 299

Çizelge 4.204. Kütdiken kombinasyonuna ait bitki ve yaprak özelliklerinin

birbiri ile ilişki durumları……………………………………... 300

Çizelge 4.205. Navelina kombinasyonuna ait bitkilerde fotosentez, ışık, ve

sıcaklık arasındaki ilişkiler……………………………………. 301

Çizelge 4.206. Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerde fotosentez, ışık, ve

sıcaklık arasındaki ilişkiler……………………………………. 302

Çizelge 4.207. Navelina kombinasyonuna ait anaç kabuklarında bitki besin

elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak

özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları………………………. 303

Çizelge 4.208. Kütdiken kombinasyonuna ait anaç kabuklarında bitki besin

elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak


Çizelge 4.209. Navelina kombinasyonuna ait ara anaç altı kabuklarında bitki

besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak


Çizelge 4.210. Kütdiken kombinasyonuna ait ara anaç altı kabuklarında bitki



XLIII

Çizelge 4.211. Navelina kombinasyonuna ait ara anaç üstü kabuklarında bitki



Çizelge 4.212. Kütdiken kombinasyonuna ait ara anaç üstü kabuklarında

bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak


XLIV

ŞEKİLLER LİSTESİ SAYFA

Şekil 3.1. Deneme alanından genel görünüm …………………….…………. 44

Şekil 3.2. Navelina portakalı ve Kütdiken limonunda aşı kombinasyonlarının

taçlandırılmadan önceki genel görünümleri………………………. 45


taçlandırılmadan sonraki genel görünümleri……………………… 45

Şekil 3.4. Gövde üzerinde çap ölçümlerinin ve analizlerde kullanılan kabuk

bölgeleri…………………………………………………………… 53

Şekil 4.1. Çeşit aşılamasından önce ara anaçların sürgün büyümesi……......... 62

Şekil 4.2. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki anaç çap

büyümelerinin aylık değişimi…………………………………… 63

Şekil 4.3. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çap

büyümelerinin aylık değişimi……………………………………... 65

Şekil 4.4. Navelina portakalında değişik kombinasyonların anaç ve ara anaç

altı çap gelişiminin görüntüsü…………………………………….. 67

Şekil 4.5. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çap

büyümelerinin aylık değişimi…………………………………….. 68

Şekil 4.6. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki çeşit çap

büyümelerinin aylık değişimi ……………………………………… 71

Şekil 4.7. Navelina portakalında değişik kombinasyonların ara anaç üstü ve

çeşit çap gelişiminin görüntüsü……………………………............ 73

Şekil 4.8. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki sürgün

uzunluklarının aylık değişimi (cm)………………………………. 74

Şekil 4.9. Navelina portakalında değişik kombinasyonların sürgün (1.ve 8.ay

arası) ile çap büyümesi (1. ve 22. ay arası)………………………. 76

Şekil 4.10.Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki anaç çap

büyümelerinin aylık değişimi……………………………………... 77

Şekil 4.11. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çap

büyümelerinin aylık değişimi……………………………............... 80

XLV

Şekil 4.12. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların anaç ve ara anaç

altı çap gelişiminin görüntüsü…………………………….….….

82

Şekil 4.13. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çap

büyümelerinin aylık değişimi……………………………...….…. 82

Şekil 4.14.Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki çeşit çap

büyümelerinin aylık değişimi………………………………….. 85

Şekil 4.15. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların ara anaç üstü ve

çeşit çap gelişiminin görüntüsü……………………………..….…. 87

Şekil 4.16. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki sürgün boylarının

aylık değişimi……………………………………….….….….…. 87

Şekil 4.17. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların sürgün (1.ve 8.ay

arası) ile çap büyümesi (1. ve 22. ay arası)……………… ……... 89

Şekil 4.18. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı

kombinasyonlarının toprak üstü yaş ağırlığı……..….….….….… 93

Şekil 4.19. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı

kombinasyonlarının toprak üstü yaş ağırlığı………….….….… 94


kombinasyonlarının kök yaş ağırlığı………………….….….…. 97


kombinasyonlarının kök yaş ağırlığı ……………………………. 99


kombinasyonlarının toprak üstü kuru ağırlığı …………………… 102

Şekil4.23. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı

kombinasyonlarının toprak üstü kuru ağırlığı. ….….….….….…... 103

Şekil4.24. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı

kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı ……………….................... 106


kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı………………………….. 107


kombinasyonlarının bitki kuru ağırlığı /bitki yaş ağırlık oranı (%) 109

XLVI


kombinasyonlarının bitki kuru ağırlığı /bitki yaş ağırlık oranı (%) 110


kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı /kök yaş ağırlık oranı (%) 112


kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı /kök yaş ağırlık oranı (%) 114


kombinasyonlarının yaprak sayısı (adet) …………………….… 116


kombinasyonlarının yaprak sayısı (adet)…………………….. … 117


kombinasyonlarının yaprak alanı (cm2)………………….. ……... 119


kombinasyonlarının yaprak alanı (cm2)……………………….. 120


kombinasyonlarının fotosentez hızı (µmolm-2s-1).……...…….. 122


kombinasyonlarının fotosentez hızı (µmolm-2s-1). ……...…….. 123


kombinasyonlarının fotosentetik kapasite…………….……...…… 125


kombinasyonlarının fotosentetik kapasite…………….……...… 126


kombinasyonlarının yapraklardaki toplam şeker içeriği (%)…….. 129


kombinasyonlarının yapraklardaki toplam şeker içeriği (%)…… 130


kombinasyonlarının yapraklardaki nişasta içeriği (%)…….…….. 132


kombinasyonlarının yapraklardaki nişasta içeriği (%)…………..

133

XLVII


kombinasyonlarının yapraklardaki toplam karbonhidrat içeriği

(%)……...…….……...…….……...…….……...…….……...……. 135


kombinasyonlarının yapraklardaki toplam karbonhidrat içeriği

(%)…………...…….……...…….……...…….……...…….……... 137


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam şeker içeriği

(%)…………...…….……...…….……...…….……...…….……... 139


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam şeker içeriği

(%)…………...…….……...…….……...…….……...…….……... 140


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki nişasta içeriği (%).…... 142


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki nişasta içeriği (%).…... 144


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam karbonhidrat

içeriği (%).…...…...…...…...…...…...…...…...…...…...…...…... 146


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam karbonhidrat

içeriği (%).………………………………………………....…...… 147


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki toplam şeker

içeriği (%).………………………………………………….…... 149


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki toplam şeker

içeriği (%).………………………………………………….…... 150

XLVIII


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki nişasta içeriği

(%).………………………………………………….…...…...…...

152


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki nişasta içeriği

(%).………………………………………………….…...…...…... 154


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki toplam

karbonhidrat içeriği (%).………………………….…...…...…...… 156


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki toplam

karbonhidrat içeriği (%).………………………….…...…...…... 158


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki toplam şeker

içeriği

(%).…………………………………………………………….….. 160


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki toplam şeker

içeriği

(%).…………………………………….……………………….…. 161


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki nişasta içeriği

(%).…………………………………….……………………….…. 163


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki nişasta içeriğine

etkisi……………………………………………………………… 164


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki toplam

karbonhidrat içeriği (%).…………………………………….…… 166

XLIX


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki toplam

karbonhidrat içeriği (%).…………………………………….……

168


kombinasyonlarının çeşit kabuklarındaki toplam şeker içeriği

(%).…………………………………….………………………… 170


kombinasyonlarının çeşit kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%) 171


kombinasyonlarının yapraklarındaki N içeriği (%).……………… 173


kombinasyonlarının yapraklarındaki N içeriği (%).……………… 174


kombinasyonlarının yapraklarındaki P içeriği (%).……………… 176


kombinasyonlarının yapraklarındaki P içeriği (%).……………… 177


kombinasyonlarının yapraklarındaki K içeriği (%).……………… 179


kombinasyonlarının yapraklarındaki K içeriği (%).……………… 180


kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca içeriği (%).…………… 182


kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca içeriği (%).…………… 183


kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg içeriği (%).…………… 185


kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg içeriği (%).…………… 186


kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe içeriği (ppm)…………… 188

L


kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe içeriği (ppm)……………

189


kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn içeriği (ppm)……………

191


kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn içeriği (ppm)…………… 192


kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn içeriği (ppm)…………. 194


kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn içeriği (ppm)……….… 195


kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu içeriği (ppm)…………... 197


kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu içeriği (ppm)………….. 198


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki N içeriği (%)…………. 201


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki N içeriği (%)….……… 202


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki P içeriği (%)….…..….. 204


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki P içeriği (%)….……… 206


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki K içeriği (%)….….…... 208


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki K içeriği (%)….………. 210


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Ca içeriği (%)….……... 212


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Ca içeriği (%)………… 213

LI


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Mg içeriği (%)…....…...

215


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Mg içeriği (%)…....…... 216


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Fe içeriği (ppm) ……... 218


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Fe içeriği (ppm)……… 219


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)……… 221


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)……… 222


kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Mn içeriği (ppm)……. 224






kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)…….. 229


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki N içeriği (%).. 231


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki N içeriği (%).. 233


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki P içeriği (%).. 235


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki P içeriği (%).. 236


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki K içeriği (%)..

238

LII


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki K içeriği (%)..

240


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Ca içeriği (%).. 242


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Ca içeriği (%).. 244


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mg içeriği (%).. 246


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mg içeriği (%).. 247


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Fe içeriği

(ppm) …………………………………………………………… 249


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Fe içeriği (ppm) .. 251


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Zn içeriği

(ppm). …………………………………………………………… 253



(ppm)……………………………………………………………… 255


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mn içeriği

(ppm).…………………………………………………………… 257


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mn içeriği

(ppm).…………………………………………………………… 258


kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Cu içeriği

(ppm).……………………………………………………………

260

LIII



(ppm). ……………………………………………………………

261


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki N içeriği (%).. 263


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki N içeriği (%).. 265


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki P içeriği (%).. 267


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki P içeriği (%).. 269


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki K içeriği (%).. 271


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki K içeriği (%).... 272


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Ca içeriği (%).. 274


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Ca içeriği (%).. 275


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mg içeriği (%).. 277


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mg içeriği (%).. 279


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Fe içeriği

(ppm). …………………………………………………………… 281


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Fe içeriği

(ppm) ……………………………………………………………

282

LIV


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriği

(ppm) …………………………………………………………….

284


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriği

(ppm)……………………………………………………………… 285


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mn içeriği

(ppm)……………………………………………………………… 287


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mn içeriği

(ppm)……………………………………………………………… 288


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Cu içeriği

(ppm)……………………………………………………………… 290


kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Cu içeriği

(ppm)……………………………………………………………… 291

Şekil 4.136. Bazı aşı kombinasyonlarının aşı noktasındaki tanen birikimi...... 309

Şekil 4.137. Navelina portakalının değişik kombinasyonlarında aşı yerinin

anatomik yapısı………………………………………………….. 310

Şekil 4.138. N/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…....... 310

Şekil 4.139. N/FD/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…. 311

Şekil 4.140. N/C/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı. ….. 311

Şekil 4.141. N/SR/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…. 312

Şekil 4.142. N/R/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı. …

313

Şekil 4.143. Kütdiken limonunun değişik kombinasyonlarında aşı yerinin

anatomik yapısı……………………………………………….. 313

Şekil 4.144. K/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…... 314

LV

Şekil 4.145. K/FD/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…. 314

Şekil 4.146. K/C/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı... … 315

Şekil 4.147. K/SR/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı…. 315

Şekil 4.148. K/R/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı... … 316

Şekil 4.149. Navelina portakalında değişik kombinasyonların dönemler

ortalamasına göre toplam şeker içeriği…..……………………. 340

Şekil 4.150. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların dönemler

ortalamasına göre toplam şeker içeriği…..……………………… 341


ortalamasına göre nişasta içeriği…..…………………………… 342


ortalamasına göre nişasta içeriği…..……………………………. 343


ortalamasına göre toplam karbonhidrat içeriği…..……………... 344


ortalamasına göre toplam karbonhidrat içeriği…..……………... 345


ortalamasına göre azot içeriği…..……………………………… 346


ortalamasına göre azot içeriği…..……………………………… 347


ortalamasına göre fosfor içeriği…..…………………………… 348


ortalamasına göre fosfor içeriği…..…………………………… 349


ortalamasına göre potasyum içeriği…..…………………………

350


ortalamasına göre potasyum içeriği…..………………………… 351


ortalamasına göre kalsiyum içeriği…..…………………………

LVI

352


ortalamasına göre kalsiyum içeriği…..………………………… 353


ortalamasına göre magnezyum içeriği…..……………………… 354


ortalamasına göre magnezyum içeriği…..……………………… 355


ortalamasına göre demir içeriği…..…………………………… 356


ortalamasına göre demir içeriği…..…………………………… 357


ortalamasına göre çinko içeriği..……………………………… 358


ortalamasına göre çinko içeriği…..………….………………… 359


ortalamasına göre mangan içeriği…..………………..………… 360


ortalamasına göre mangan içeriği…..………………..………… 361


ortalamasına göre bakır içeriği…..………………..…………… 362


ortalamasına göre bakır içeriği…..…………………..………… 363

1.GİRİŞ Müge UYSAL KAMİLOĞLU

1

1. GİRİŞ

Türkiye sahip olduğu değişik iklim ve toprak özellikleri bakımından birçok

meyve türünün yetişebildiği bir ülkedir. Bu bakımdan Türkiye’nin tarımsal yapısında

meyvecilik temel konulardan birini oluşturmaktadır. Türkiye meyveciliği

incelendiğinde turunçgillerin Dünya konjonktürüne paralel olarak ülkemizde de en

fazla artış gösteren meyve türü olduğu görülmektedir. 2007 yılı değerlerine göre

Dünya turunçgil üretiminin 117.382.348 ton ve ülkemiz turunçgil üretiminin

2.988.664 ton olduğunu görülmektedir (FAO,2009).

Dünyada ve Türkiye’de turunçgil üretimi türler bazında ele alındığında en

fazla üretimin portakal (sırasıyla 64.763.648 ton; 1.426.965 ton) ve mandarin

(sırasıyla 27.864.626 ton; 744.339 ton) türlerinde olduğunu ve bunları limon ve laym

(sırasıyla 12.673.077 ton; 651.767 ton), altıntop (sırasıyla 4.977.318 ton; 162.621

ton), turunç ve diğer turunçgil türlerinin (sırasıyla 7.103.679 ton; 2.972 ton) izlediği

görülmektedir (FAO, 2009).

Dünya’da ve Türkiye’de sofralık turunçgil ticaretinin gelişmesinde talep

artışları önemli ölçüde etkili olmuştur. Turunçgil talebi dünyanın çeşitli

bölgelerindeki nüfus ve gelir artışlarına paralel olarak artmıştır. Türkiye’nin bu talep

artışına karşılık verebilmesi, ihracatta rekabet şartlarını kendi lehine

dönüştürebilmesi ve yeni pazarlarda yer bulabilmesi üretim yanında kalitenin de

arttırılmasıyla sağlanacaktır.

Türlere ve çeşitlere göre değişen kalite parametrelerini kullanılan anaç,

ekoloji ve bakım koşulları gibi faktörler etkilemektedir. Ayrıca anaç–kalem

ilişkilerinin verim ve kaliteye, yetiştiricilik teknikleri ile elde edilecek ürünün

değerlendirme aşamasına kadar etkisi söz konusu olabilmektedir. Anaçların ağacın

taç gelişimi, meyve verim ve kalitesi, ekolojik koşullara gösterdiği tepkiler, hastalık

ve zararlılara dayanım, gençlik kısırlığı süresi, meyve olgunlaşma zamanı, ağacın

ömrü, hormon düzeyleri, üzerindeki çeşidin besin maddeleri içeriği, çiçeklenme

zamanı gibi faktörler üzerine olumlu veya olumsuz etkisinin olduğu dünyanın

değişik ekolojilerinde anaçlarla ilgili olarak yapılan pek çok çalışmada saptanmıştır

(Blondel, 1978; Ikeda ve ark., 1978; Tuzcu, 1982; Castle, 1984; Kaplankıran, 1984;


2

Özcan ve Ulubelde, 1984; Tuzcu ve ark., 1992 ve 1995; Fıgueıredo ve ark., 1997;

Wrıght, 1997; Davies ve Zalman, 2002; Forner- Giner Alcaide ve ark., 2003;

Yıldırım, 2003). Anaçların bu faktörler üzerine etkileri, bitki bünyesinde oluşan

olayların sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlar bitki tarafından çeşitli bileşiklerin

yapımı, taşınması ve kullanılmasıyla ilgili olarak çok önemli ve belirgin farklılıklar

gösterebilmektedir. Bitki bünyesinde sentezlenen karbonhidratların yapımı, iletimi ve

depolanmasındaki farklılıklar bitkilerin çevre koşulları karşısında reaksiyonlarının

farklı olmasına neden olabilmektedir (Kaplankıran, 1984).

Türkiye’de turunçgil yetiştiriciliğinde turunç anacı yaygın olarak

kullanılmakta (% 95) ve bunu Üç yapraklı ile Carrizo ve Troyer sitranjı gibi üç

yapraklı melezleri izlemektedir. Ülkemiz toplam turunçgil üretiminin yaklaşık

%90’nını karşılayan Akdeniz bölgesinde; yaygın olarak kullanılan anaç turunçtur.

Turunç anacı genel özellikleri bakımından üstün nitelikleri olan bir anaçtır. Ancak

çeşitli hastalıklar ve ekolojik faktörlerin etkisiyle diğer Akdeniz ülkeleri gibi,

ülkemizde de turuncun yerini alabilecek yeni bir anaç elde etme çalışmalarına

başlanmıştır. Ayrıca, Akdeniz bölgesi özellikle dünya pazarlarında önemli ölçüde

talep bulan limon yetiştiriciliğine yönelirken, anaç olarak kullanılan turunç, limon

çeşitleriyle oransal uyuşmazlıklar nedeniyle bazı sorunların da ortaya çıkmasına

neden olmuştur (Tuzcu, 1978).

Dünya turunçgil yetiştiriciliğinde son yıllarda birim alana verimi ve meyve

kalitesini arttırmaya yönelik birçok çalışma yapılmaktadır. Bunların başında da sık

dikime uygun ve meyve kalitesine olumlu etki yapan anaçlar bulmak gelmektedir.

Fakat, bu doğrultuda kullanılabilecek anaçların da toprak ve iklim koşullarına

uyumları ve üzerindeki çeşitle ilişkilerinde sorunlar çıkmaktadır. Bu sorunları aşmak

için çalışmalar yapılmakla birlikte henüz elle tutulur sonuçlara ulaşılamamıştır.

Bitkilerin yaygınlığını ve uygun bölgelerde uygun bitkilerin kontrollü

çoğalmasını sağlayan aşılama yönteminde; anaç ve kalem arasında bazen

uyumsuzluklar görülebilmektedir (Pina ve Errea, 2005).

Aşılı fidan üretiminde kullanılacak anacın üzerine aşılanan çeşitle iyi bir

uyuşma göstermesi gerekmektedir. Anaç ile kalem arasında iyi bir uyuşma yoksa, aşı

ya hiç tutmamakta ya da aşı yerinde gelişim bozuklukları görülmekte veya bazı


3

kombinasyonlarda sonraki yıllarda ağacın ölümü de söz konusu olmaktadır (Andrews

ve Marquez, 1993). Uyuşmazlık, aşılanan farklı iki bitkinin ortak tam bir doku

oluşturmamasına ya da yetersiz bir doku oluşturarak ilerleyen yıllarda bitkideki

fizyolojik çabaların farklı iki parçanın karşılıklı gereksinimlerini karşılayamamaları

ya da farklı nedenler sonucu birlikte yaşayamamalarına ve tek bir bitki

oluşturamamalarına denir (Yılmaz, 1994). Aşı noktasında güçlü bir birleşmenin

oluşmaması sonucunda; ağacın büyüme sezonunda yapraklarında sararma, vejetatif

dönemde sürgünlerin uçtan geriye doğru kuruması, fidanlıkta erken dönemde

ölümler, anaç ve kalem arasında belirgin olarak büyüme farklılığı, aşı noktasının

altında veya üstünde şişkinlikler, aşı noktasında ani kırılmalar, hücresel farklılaşma

ve buna bağlı olarak yeni dokuların oluşamaması, floemin yeniden yapılanamaması,

vasküler kambiyumda dejenerasyon, aşı noktasının iç yüzeyinde hücresel ölü

noktaların oluşması görülmektedir (Gülen- Sertli, 2003). Uyuşmazlıklar değişik

araştırıcılara göre tiplere ayrılmıştır. Bunlar içerisinde genetik uyuşmazlık, aşılama

sonrası bitkinin direkt ölümü ile sonuçlanırken, ölümcül olmayan uyuşmazlık, ağaç

gelişiminin yavaşlaması, verim ve kalitede düşme ve ağacın ekonomik ömrünü

kısaltan etkileri ile tanımlanmaktadır (Ağaoğlu ve ark., 1995).

Mosse (1962), uyuşmazlığı taşınır (translocated) ve yerleşik (localized) olarak

iki tipe ayırarak incelemiştir. Araştırıcı taşınır uyuşmazlığı; aşı bileşenlerinin

birinden diğerine bazı toksinlerin geçmesi sonucu meydana geldiğini; yerleşik

uyuşmazlığın ise aşı bileşenlerinin birbirine direk teması sonucunda ortaya çıktığını

bildirmiş ve taşınır uyuşmazlığı ara anaç kullanımı ile giderilemezken, yerleşik

uyuşmazlığın ara anaç kullanımı ile giderilebildiğini belirtmiştir.

Esas anaç ile çeşit arasına yerleştirilen ve hem anaç hem de kalem ile uyuşan

başka bir bitkinin kullanılma uygulaması olan ara anaç meyvecilikte belirli

durumlarda yaygın kullanım alanı bulmuştur. Çok olumlu özellikleri olan fakat bazı

kültür çeşitleri ile uyuşmayan anaçların üzerine bir ara anacın aşılanmasıyla uyuşma

sağlanabilmektedir. Köksal (1979) bildirdiğine göre, Lowel ve Schubert (1941),

çöğür anacı ile çeşidin arasına ara anaç olarak aşılanan parçanın; anacın etkisini

engellediği ve çeşidi kendi özelliklerine göre etkilediğini bildirmiştir.


4

Ara anaç kullanımı, anaç ve kalem uyuşmazlığını verimde azalmaya neden

olmadan gideren bir çoğaltma tekniğidir. Turunçgillerde ara anaçlarla ilgili çoğu

makalede bu üretim tekniğinin kullanılmasıyla meyve özelliklerinin etkilenmediği

bildirilmiştir (Girardi ve Filho, 2006 ).

Araştırmalarla elde edilmiş, hem belirli oranlarda bodur özellikte hem de

ekolojik koşullara ve hastalıklara dayanıklı anaçların belirlenmesi ve üreticilere

tanıtılması gerekmektedir. Ancak, bu anaçların mevcut ve yeni turunçgil tür ve

çeşitleriyle uyuşma durumları ve anaç–kalem ilişkileri tam olarak bilinmemektedir.

Bilinçsizce seçilen anaç–çeşit kombinasyonlarıyla kurulan bahçelerden istenilen

verim ve kalitede ürün almak mümkün değildir.

Modern yetiştiricilikte bodur anaç kullanılması birim alandan daha fazla ve

kaliteli ürün alma imkanı sağlayabildiği için tercih edilmektedir. Meyvecilikte bodur

anaçlarla kurulan bahçelerde kültürel işlemlerin daha kolay olmasından dolayı anaç

çalışmalarında kültür çeşitleriyle uyuşma gösteren bodur anaçların bulunması

önemlidir. Bodur anaçlar ağaç büyüklüğünü ve bahçe masrafını azaltır ve birim

alandan sağlanacak verimi arttırır, bu avantajlarına rağmen turunçgillerde ticari

anlamda bodur bir anaç bulunmamaktadır (Lliso ve ark., 2004). Bodurlaştırma etkisi

olan bazı anaçların ara anaç olarak kullanılması da bazı bitkilerde başarılı

olabilmektedir (Simon, 1987). Ashkenazi ve ark. (1992), küçük taç hacmine sahip

ağaçlar hasatta kolaylık, dolayısıyla toplama maliyetinde ucuzluk, gölgeleme

probleminin azalması, erken meyve oluşumu ve erken gelir eldesine neden olacağını

bildirmektedir.

Son yıllarda turunçgiller pazarında büyük bir rekabet olması, birim alandan

alınacak verimi yükseltecek olan sık dikim bahçelerin tesis edilmesini zorunlu

kılmaktadır. Ülkemizde Flying Dragon üç yapraklısı ve Rubidoux üç yapraklısı gibi

sık dikime uygun bodurlaştırıcı anaçlar bulunmasına rağmen, bunların ülkemiz

turunçgil üretiminin yaklaşık % 90’nını karşılayan Akdeniz bölgesinin alkali

topraklarında anaç olarak kullanımı mümkün değildir. Soğuğa dayanıklılık, verim ve

kaliteyi arttırma, erken olgunlaşmayı sağlama, gençlik kısırlığı süresini kısaltma gibi

birçok olumlu özellikleri de olan bu anaçların bodurlaştırıcı özelliklerinden

yararlanmak onların Akdeniz bölgesinde ve Ege bölgesinde toprak pH’ sı yüksek


5

olan yerlerde ancak ara anaç olarak kullanılması ile mümkün olabilecektir. Fakat,

turunçgillerde anaç- ara anaç - çeşit kombinasyonlarının büyüme, bodurluk ve

uyuşma durumları bilinmemektedir. Bu nedenle bu anaçların ara anaç olarak

kullanılma olanaklarının belirlenmesi büyük önem arz etmektedir.

Turunç anacı, meyve verim ve kalitesi ile bodurluk üzerine olumlu etki yapan

Flying Dragon ve Rubidoux üç yapraklısı ara anaçları ve Star Ruby, Citrumelo 1452

ara anaçları; Ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmekte olan standart çeşitlerden

Navelina göbekli portakalı ve Kütdiken limon çeşitleri arasındaki ilişkilerin

incelenmesi, varsa uyuşmazlık belirtilerinin ortaya konması ve bodurlaştırıcı

özelliklerinin tesbit edilmesi suretiyle, üreticilerin karşılaşabileceği sorunları erken

dönemde saptamak, yetiştiriciyi yönlendirmek, uyuşmazlık ve bodurluğun

mekanizmasını ortaya çıkartmak amacıyla bu çalışma yapılmıştır.

Bu çalışmayla elde edilen bulguların ileride bu konuda çalışma yapacak olan

araştırıcılara ve yetiştiricilere ışık tutabilmesi umulmaktadır. Kullanılan ara anacın,

üzerine aşılı olan çeşidin gelişimine etkisi de inceleneceğinden, bu yönde olumlu

özellik gösteren kombinasyonlarla çalışmalara ileriki yıllarda da devam edilerek

bodurluk, meyve verimi ve meyve kalitesine etkileri incelenebilecektir.

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Müge UYSAL KAMİLOĞLU

6

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Meyvecilikte aşı uygulaması, çoğaltılması istenen bir çeşitten alınan ve

üzerinde bir veya birkaç göz bulunan bitki parçasının diğer bir bitki üzerine

yerleştirilerek kaynaştırılıp, tek bir bitki gibi büyüme ve gelişmesini sağlamaktır.

Böylece oluşan yeni bitkinin toprak üstü kısmını yani tacını oluşturan kısmına

“Kalem” veya “Çeşit”, kök sistemini oluşturan kısmına ise “Anaç” adı verilir

(Özçağıran, 1974; Yılmaz, 1994; Ağaoğlu ve ark., 1995).

Kullanılan anacın, üzerine aşılanan çeşitle uyuşması gerekir. Aşı uygulaması

sonunda, anaç ve kalemin çakışan kambiyum dokuları, meristematik hücrelerden

oluşan kallusu meydana getirmekte ve farklı iki kaynaktan oluşan bu meristematik

hücreler bir hat boyunca birleşmektedirler. Birleşme sonucu hem anaç hem de kalem

tarafındaki odun ve soymuk dokuları aşı noktasından su ve bitki besin elementleri ile

asimilasyon ürünlerinin geçişine izin vermektedir. Uyuşmaz kombinasyonlarda bu

ortak doku oluşumu meydana gelmemektedir. Uyuşmazlık konusunda değişik

yazarlar tarafından farklı tanımlar yapılmıştır. Buna göre uyuşmazlık, aşılanan farklı

iki bitkinin birlikte ortak tam bir doku oluşturamaması ya da yetersiz bir doku

oluşturmasına; ilerleyen yıllarda bitkideki fizyolojik çabaların farklı iki parçanın

karşılıklı gereksinimlerini karşılayamamaları ya da farklı nedenler sonucu birlikte

yaşayamamalarına ve tek bir bitki oluşturamamalarına denmektedir (Yılmaz, 1994).

Feucht (1988), uyuşmazlığı, aşılı meyve ağaçlarında fizyolojik ve biyokimyasal

olayların neden olduğu zamansız yaşlanma olarak tanımlamaktadır.

Gülen- Sertli, (2000) bildirdiğine göre Moore (1984) aşı uyuşmasını veya

uyuşmazlığını bir modelle şematize ederek açıklamıştır. Yaralanma ve aşı bölgesi

oluşumu süresince oluşan olayların moleküler zinciri hakkında veya bu olayların

uyuşur ve uyuşmaz aşı bileşenleri arasında nasıl farklılaştığı ile ilgili çok az bilgi

bulunmaktadır. Uyuşma veya uyuşmazlık bir takım kimyasal tepkimeler sonucu

oluşmaktadır. Bu modelde uyuşur bir aşı bölgesinin gelişimi üç temel aşamada; anaç

ve kalemin hücreler düzeyinde birleşerek tam bir tutunma sağlaması, kallus

köprüsünü oluşturmak üzere kallus hücrelerinin farklılaşması ve aşı bileşenleri

arasında karşılıklı vasküler farklılaşma şeklinde açıklanmıştır.


7

Hartmann ve ark. (1997), uyuşmazlığın aşı bileşenlerinin karşılıklı

fizyolojik tepkilerinden, virüs veya fitoplazma etkisinden ya da kallus köprüsünün

vasküler dokularının anatomik yapı anormalliklerinden kaynaklandığını

belirtmişlerdir. Araştırıcılar aşı uyuşmazlığının odunsu bitkilerdeki belirtilerini; aşı

noktasında zayıf bir birleşme, yapraklarda sararma, sürgünlerde uçtan geriye doğru

kuruma, bir ya da iki yaşlı fidanlarda erken ölümler, anaç ve kalem arasında belirgin

büyüme farklılığı, aşı noktası alt veya üst kısmında belirgin şişkinlikler, aşı

noktasında düzgün yüzeyli ani kırılmalar olarak bildirmişlerdir.

Andrews ve Marquez (1993), uyuşmazlık belirtilerinin içsel belirtileri dışsal

belirtilerinden önce olduğunu açıklamışlardır. İçsel olarak floem dokusu ksilemden

daha fazla etkilenir. Bu belirtiler, floemde axilar parankimanın oluşmaması, cortex

hücrelerinde nekrozlar, hem anaç hemde kalemde peroxidase aktivitesinin artması,

aşı yerinde lignin ve fenollerin birikmesi, iletim demetlerinin oluşumunun

engellenmesidir. İletimdeki bu problemden dolayı kalemde yüksek oranda nişasta,

şeker bulunurken, anaçta yüksek oranda inorganik tuzlar (N, P, K, Ca, Mg)

bulunmuştur. Kabukta kalınlaşma, anormal yaprak gelişimi, sürgün kuruması,

ölümler gibi dışsal belirtiler görülebilir.

Uyuşmazlık anaç ve kalem arasındaki genetiksel farklılığın yanı sıra

fizyolojik- biyokimyasal, patojenlerden (virüs- mikoplazma), anatomik gibi farklı

nedenlerden kaynaklanmaktadır (Yılmaz, 1994).

Uyuşmazlığın tek bir nedene bağlı olmadığı farklı nedenlerden

kaynaklanması sonucu araştırıcılar değişik sınıflandırmalar yapmışlardır. Mosse

(1962), uyuşmazlığı taşınır (translocated) ve yerleşik (localized) olarak iki tipe

ayırmış; bu sınıflandırmaya Crossa- Raynaud ve Audergon (1987), virüs

enfeksiyonu nedeniyle meydana gelan uyuşmazlığı da eklemişlerdir.

Bu durumda taşınır uyuşmazlığın; aşı bileşenlerinin birinden diğerine bazı

toksinlerin geçmesi sonucu meydana geldiği, yerleşik uyuşmazlığın ise aşı

bileşenlerinin birbirine direk teması sonucunda ortaya çıktığı bildirilmiştir. Yerleşik

uyuşmazlık, normal ve sağlıklı gelişmeye rağmen mekaniksel zayıflık nedeniyle aşı

yerinden kırılma olarak da tanımlanır. Yerleşik uyuşmazlık ara anaç kullanımı ile

giderilebilirken, taşınır uyuşmazlık ara anaç kullanımı ile giderilemez. Floem


8

dejenerasyonu taşınır uyuşmazlıkta görünen en belirgin özellik olup, anaç ve kalem

arasında nişasta birikimi olmaktadır (Gülen- Sertli, 2000). Andrews ve Marquez

(1983), yerleşik uyuşmazlıkta floem dejenerasyonundan dolayı aşı noktasında ölü

hücrelerden dolayı kararmalar daha fazla görülmektedir. Dolayısıyla nişasta birikimi

taşınır uyuşmazlıktaki kadar yoğun olmamaktadır. Virüslerden kaynaklanan

uyuşmazlık tipinde aşı elemanlarından biri belirti göstermeden virüs taşıyabilir.

Diğeri virüse hassas ise aşılanmaları durumunda duyarlı olan aşı elemanında bazı

patolojik belirtiler ortaya çıkabilir. Yılmaz (1994), turunçgillerde limon /turunç

kombinasyonunun genetik uyuşmazlığa, Tristeza (göçüren)’ nın etmeni olan virüsün

öldürücü etkisinin ise hastalıklardan kaynaklı uyuşmazlığa örnek olabileceğini

bildirmiştir.

Turunçgillerde uyuşmazlıkla ilgili olarak yapılan çalışmalarda Kaba limon

üzerine aşılı portakallarda mart ve temmuz aylarında fidanların aşı bölgesinde

yaptıkları incelemelerde, kabuk altında portakal sarısından kahverengiye dönüşmüş

floem tabakası ile yer yer dağınık çukurluklar saptamışlardır (Grimm ve ark.,

1955).

Russo (1969), turunç üzerine aşılı Monachello limonunda, anaç ve kalem

arasında görülen uyuşmazlığın kalemin anacı örtecek şekilde büyümesinden

kaynaklandığını belirtmiştir. Aşılamadan 4-5 yıl sonra görülen bu büyüme

sonucunda gövdenin radyal büyümesi sınırlanarak kabukta sıkışma ve bunun

sonucunda ölümler görülmüştür. Araştırıcı bu durumun uygun ara anaç kullanımı ile

giderilebileceğini belirtmiştir.

Bevington ve ark. (1978), turunçgillerde anaç kalem arasında uyuşmazlığın

olup olmadığının aşı noktasının incelenmesi ile erken dönemde teşhis edilebileceğini

bildirmişlerdir. Araştırıcılar, uyuşmaz üç yapraklı–turunç ve üç yapraklı–limon

türlerinde aşı noktasında kaynaşma anormalliklerinin gelişimini incelemişlerdir. Yaz

sonunda aşılanan kombinasyonlarda uyuşmazlık belirtileri aşılamayı takip eden

ilkbaharda (aşılamadan 7-9 ay sonra) kaynaşma noktalarında görülmüştür. Anatomik

çalışmalar, uyuşmaz kombinasyonlarda aşı kaynaşmasında ilk karışıklığın dıştaki

floem de meydana geldiğini göstermiştir. Kambiyal bölgede ksilem ve floem


9

dokularında oluşan anormal yapılar, kaynaşma bölgesinde devamlılığın bozulmasına

yol açmıştır.

Ünal (1983), Armut/ayva uyuşmazlığında aşı bölgesindeki nekrotik

tabakaları incelemiş, bunların yoğunluğu ile uyuşmazlığın derecesi arasında ilişki

kurmaya çalışmıştır. Araştırıcı yaptığı incelemelerde, uyuşmaz kombinasyonlardaki

yeni nekrotik tabakalar ile anormal gelişmelerin varlığının ve miktarının armut/ayva

kombinasyonunda gecikmiş uyuşmazlığa neden olduğunu vurgulamıştır.

Ashkenazi (1988), uyuşmazlık üzerine İsrail’de çok uzun süredir çalışmalar

yapıldığını, turunç üzerine aşılı bazı limonlar ve Kaba limon üzerine aşılı Yafa

portakallarında uyuşmazlık görüldüğünü bildirmiştir. Son yıllarda Volkameriana

üzerine aşılı Yafa portakallarında da uyuşmazlık olduğu belirtilmiştir. Troyer anacı

üzerine aşılı Yafa klonlarında uyuşmazlık görülmezken, 15–20 yaşlı Yafa

ağaçlarında uyuşmazlık görüldüğü ve geriye ölüm olduğu saptanmıştır. Swingle

citrumelo üzerine aşılı Yafa portakalı ile Troyer sitranjı üzerine aşılı bazı mandarin

çeşitlerinin de uyuşmazlık gösterdiğini ve uyuşmazlığı tanımlamak için fizyolojik

çalışmaların henüz yapılmadığını bildirmişlerdir.

Tekintaş (1991), turunç ve Troyer sitranjı anaçları üzerine T ve yonga göz aşı

teknikleri uygulayarak Washington Navel portakalı, satsuma mandarini ve

İnterdonato limonunda aşı kaynaşmalarını anotomik ve histolojik olarak incelemek

amacıyla yürüttüğü çalışmada, aşı kaynaşmasının erken dönemde yonga aşıda T

aşıya göre daha zayıf olduğunu, gelişme açısından ileriki dönemlerde bir farklılık

görülmediğini bildirmiştir.

Treutter ve Feucht (1991), kirazlarda aşı noktasından aldıkları değişik

uzunluktaki floem, kambiyum ve kabuk örneklerinde fenolik bileşikleri

incelemişlerdir. Aşı noktasına yaklaştıkça genistin ve prunin flavonoidlerinin

oranının arttığını; ayrıca HPLC ile ayrımı yapılan 9 adet flavon-3-ols’un da aşı

noktasına doğru birikiminde artış olduğunu saptamışlardır.

Shklarman ve ark. (1992), kontrollü koşullarda yetiştirilen 12-16 aylık

çöğürler üzerine aşılamalarla 2 uyuşur, 3 uyuşmaz aşı kombinasyonu oluşturmuşlar

ve aşıdan 2 ay sonra ve 15. aydan sonra alınan kesitlerde incelemeler yapmışlardır.

Uyuşur aşı kombinasyonlarını Yafa/Turunç, Star Ruby/Turunç, uyuşmaz aşı


10

kombinasyonlarını Kalamondin/Troyer, Kamkat/Troyer, Kalamondin/Turunç olarak

belirlemişlerdir. Bütün kombinasyonların taze kesitleri dondurucu mikrotomla

kesilmiş ve aşı kaynaşmasındaki dokuları belirlemek için standart safranin- fast yeşil

metodu ile boyanmıştır. Aşı bölgesinde depolanan nişasta miktarının belirlenmesinde

kesitler IKI kullanılarak analin mavisi ile boyanmış ve ışık mikroskobunda

incelenmiştir. Nekrotik hücrelerde görülen tanenler Nitroso reaksiyonu ile, kateşinler

ise DMACA’ya göre saptanmıştır. İlk sonuçlara göre zayıf aşı kaynaşmalarının

simptomlarının aşıdan sonra 6. haftada görüldüğünü ve oluşan kallusun su

taşınımında düzensizlikler oluşturduğunu ek olarak bildirmişlerdir. Aşı bölgesinde

tanen ve kateşin birikimini belirlemişlerdir. Bu simptomların bazıları hücresel

uyuşmalar olarak ta adlandırıldığından bu çalışmaların uzun yıllar devam etmesini

önermişlerdir.

Foguet ve Blanco (2001), Eureka limonları için yeni üç yapraklı hibrit

anaçlarını incelemişlerdir. Arjantin koşullarında 10 yıllık ıslah programı

çerçevesinde Frost Eureka limonunu 41 hibrit üç yapraklı üzerinde meyve kalitesi,

verim, büyüme ve uyuşma durumları yönünden incelemişlerdir. 19 hibrit (% 46)

uyuşur ve bu anaçlar üzerinde meyve verim ve kalitesi Eureka limonu ile uyuşabilen

Benton sitranjına benzer özellikte bulunmuştur. Swingle citrumelo kontrol olarak

kullanılmış, Eureka ile uyuşmazlığı kanıtlanmıştır. Uyuşur üç yapraklı hibritler

Kleopatra ve Volkameriana gibi standart anaçlara benzer olarak büyümede sınırlı

kalmıştır.

Garnsey ve ark. (2001), 1998, 1999 ve 2001 yıllarında USA’da birkaç ticari

lokasyonda Swingle citrumelo anacının bodurlaştırıcı ve zayıflatıcı etkisini Roble

portakal çeşidinde incelemişlerdir. Araştırıcılar; aşı noktasında uyuşmazlık

simptomlarını belirgin olarak gözlemlediklerini ve bu uyuşmazlık nedeninin

fizyolojik olduğunu açıklamışlardır. Ayırıca, aşı noktasında Roble çeşidinin

uyuşmazlığını diğer Citrumelo, Carrizo sitranjı, C-35 sitranjı, Yerli üç yapraklı

anaçları üzerinde de denemeler yaparak incelemişler ve bazı sitranj ve sitrumelolarda

simptomları belirgin bulmamışlar ve bunun genetik faktörlerden kaynaklandığını

açıklamışlardır. Murcott, Pera ve bazı hibrit mandarinlerinin Swingle citrumelo anacı


11

üzerinde uyuşmazlık gösterebileceğini ve anaç–kalem uyuşmasının yeni çeşitler için

araştırılması gerektiği vurgulanmıştır.

Barbasso ve ark. (2005), Brezilya’da Swingle citrumelo anacı üzerine aşılı

mandarin (Thomas, Szuwinkon, Szuwinkon x Szinkon –Tizon ve Sul Da Africa) ve

tangor (Murcott; kontrol) çeşitlerinin uyuşma durumlarını incelemişlerdir.

Uyuşmazlık simptomlarını, aşı kaynaşmasının karşısında gövdeden kabuğun çıkarılıp

sakızın çıkması ve nekroz kontrolleri ile araştırmışlardır. Araziye taşınmasıyla

aşılamadan 10 yıl sonraki gözlemlerde aşı kaynaşma çizgisi simptomları sadece

kontrolde gözlenmiştir.

Pina ve Errea (2005), aşı uyumluluk mekanizmasının tamamıyla

anlaşılmadığını ancak bu konuda bir çok araştırma yapıldığını bildirmektedir. Bu

araştırmalara göre aşılamanın ilk evresinde ortaya çıkan hem sitolojik hem de

biyokimyasal tepkiler aşılamanın ilerleyen safhalarıyla aynıdır. Araştırıcılar, aşı

başarısına hücresel uyuşmazlığın kalıtım sistemi, plasmodesmanın oluşumu, vaskular

doku kaynaşması, peroxidasların ve büyüme düzenleyicilerinin bulunmasının etkisi

olduğunu bildirmişlerdir.

Demirsoy ve Bilginer (2006), bazı uyuşur ve uyuşmaz şeftali/erik aşı

kombinasyonlarında aşıdan 1, 4 ve 12 ay sonra aşı yerinin durumunu incelemişlerdir.

Araştırıcılar, uyuşur kombinasyonlarda kallus, kambiyum oluşumu ve vasküler

farklılaşmanın aşıdan sonraki 4 ay içinde gerçekleştiğini, 1 yıl sonra alınan

örneklerde aşı yerinde ve kalemde nişasta birikmediğini saptamışlardır. Ayrıca;

uyuşmaz kombinasyonlarda ise kallus hücrelerinin önemli bir kısmının

farklılaşmadığını, aşıdan sonraki 1 ay içerisinde bazı bölgelerde kambiyum

oluştuğunu nekrotik tabakaların arttığını gözlemişlerdir

Aşı kombinasyonlarında anaç ve kalemin karşılıklı etkileri arasında anacın

ağaç büyüklüğünü kontrol edebilmesi önemli bir konudur. Kuvvetli bir anaç üzerin

de kendi kökü üzerinde zayıf büyüme gösteren bir anaç aşılandığında çeşidin daha

kuvvetli büyüdüğü görülmektedir. Ancak, günümüzde anacın kalemin büyüme

kuvveti üzerine etkisi söz konusu olduğunda daha çok büyümenin sınırlandırılması

akla gelmektedir. Gerçekten, son yıllarda sık dikim için elverişli olan bodur ağaçlarla

bahçe kurulmasına doğru bir eğilim vardır (Polat, 1990).


12

Demirsoy ve Macit (2007) bildirdiğine göre Tukey (1964), bodurluk; spur

tiplerin seçimi, ara anaç kullanımı, değişik uzunluklardaki ara anaçlar, budama,

büyüme düzenleyicilerin kullanımı, besin elementi, eğme, bükme, bilezik alma ve en

yaygın olarak bodur anaçların kullanımı ile başarılabilir.

Bodur ağaçların oluşturulmasında en etkin yöntem bodur anaçlar üzerinde

çeşitlerin aşılanmasıdır (Dokuzoğuz ve Özçağıran, 1976). Meyve yetiştiriciliğinde

bodur anaçlarla kurulan bahçelerde budama, hastalık ve zararlılarla savaş, meyve

hasatı, bakım işleri ve teknik uygulamalar daha kolay uygulanabilmekte, ağaçlar

daha erken meyveye yatmakta ve birim alandan daha fazla ürün alınmaktadır (Ayfer

ve Çelik, 1984).

Bodurlaştırma etkisi olan bazı anaçların ara anaç olarak kullanılması bazı

bitkilerde başarılı sonuç vermektedir. Bodur anaç veya ara anaçların bodurluk

etkilerinin köklere oksin akışının kontrol edilmesi ile ilgili olabileceği sanılmaktadır

(Simon, 1987).

Lockard ve Schneider (1981)’e göre köklere ulaşan aktif durumdaki oksin

miktarı, kök gelişimini ve metabolizmasını, dolayısıyla da sitokinin gibi kökte

sentezlenen hormonları etkilemektedir. Buna göre sürgün uçlarına ulaşan sitokinin

sürgün gelişimini ve sürgünde sentezlenen oksin miktarını etkilemektedir. Sürgün ve

kök gelişimi çeşitli kültürel ve çevre şartları altında belirli bir denge içerisindedir. Bu

bilgilere göre bodur ya da ara anaç kabukları oksin akışını kontrol ederek etkilerini

göstermektedirler. Farklı genetik yapıdaki kabuklar, değişik miktarda aktif oksin

geçişine müsaade etmektedirler. Bu da kök gelişimini, dolayısıyla sitokinin sentezini

ve sürgün gelişimini engelleyerek anaç ya da ara anaç tipine bağlı olarak küçük veya

büyük ağaç oluşumunu sağlamaktadır.

Kültür çeşitleri için bodur anaç kullanımı özellikle elma ve armutlarda çok

yaygındır. Turunçgillerde ise ticari anlamda bodur anaç henüz bulunmamaktadır.

Ancak bununla ilgili çalışmalar uzun yıllardır yapılmaktadır.

Phillips ve Castle (1977), nüseller kökenli orta mevsim bir portakal çeşidi ile

Valencia portakalının taç iriliği üzerine 12 anacın etkilerini incelemişlerdir. Bazı

anaçlar üzerine aşılı çeşitlerde, karşılaştırma için standart olan kaba limon anacı

üzerine aşılı çeşitlerden daha iri bir taç oluşturmuşlardır. Çok az bir kısmı ise daha


13

küçük taçlı ve sık dikim için dikkate alınabilir bulunmuştur. Bunlar arasında Rusk

sitranjı ve değişik üç yapraklılar özellikle ‘English small’ anacının taç birim hacmine

oranlandığında yüksek verimli ve meyve kalitesinin iyi olduğu dikkat çekmiştir ve

portakallar için yarı bodurlaştırıcı etkisi, en iyi kombinasyon olarak görülmüştür.

Turunç ve Severinia üzerine aşılı çeşitler iri taçlı ve düşük performanslı bulunmuştur.

Troyer ve Carrizo sitranjları yarı standart taçlı ağaçlar oluşturmuştur. Rusk

sitranjından ise yarı bodur tarzda ağaçların yanı sıra, iyi verim ve kalitede meyve

eldesi sağlanmıştır. Troyer ve Carrizo sitranjı Valencia ağaçlarında yarı bodur anaç

etkisi göstermiştir. Bu anaçlardan bazıları kumlu topraklara hassas olup, göstermiş

oldukları bodurluk etkisinin, genetik yapıdan çok çevre koşullarından kaynaklandığı

sonucuna varılmıştır.

Ashkenazi ve ark. (1993), Flying Dragon’un (Poncirus trifoliata var.

Monstrosa) turunçgil ağaçları için bilinen tek gerçek bodur ağaç olduğunu

belirtmişlerdir. Bu anacın genç bitkilerinde büyüme hızının yavaş olması nedeniyle

çoğunlukla tacının çok küçük olduğu dönemlerde bile meyve verebildiği

saptanmıştır.

Noda ve ark. (2000), çalışmalarında Flying Dragon’u bodur anaç, Swingle

citrumelo’yu güçlü anaç ve üç yapraklı anacı kontrol olarak kullanmışlardır. Bu

anaçlar üzerine Eureka limonu aşılanmış ve aşıdan 18 ay sonra bitki ve kök kuru

ağırlıkları alınmıştır. Kök ağırlıkları bakımından anaçlar arasında farklılık

görülmediği, bitki ağırlığı bakımından ise Swingle citrumelo üzerinde en fazla,

Flying Dragon anacı üzerinde en az etkinin olduğu bildirilmiştir. Yeni sürgünlerde ve

kılcal köklerde IAA ve ABA seviyeleri ölçülmüş ve yeni sürgünlerde IAA seviyesi

Swingle citrumelo anacında fazla, Flying Dragonda en düşük, ABA seviyesi Swingle

citrumelo anacında en az, Flying Dragonda en fazla olarak bulunmuştur. IAA ve

ABA kılcal köklerde en fazla üç yapraklı anacında, en az Swingle citrumelo anacında

saptanmıştır. Ayrıca, araştırıcılar; güçlü Swingle citrumelo anacının en yüksek

taç/kök oranı ve IAA/ABA oranına sahip olduğunu bildirmişlerdir.

Stuchi ve ark. (2003), Brezilya’da subtropikal koşullarda Flying Dragon üç

yapraklı anacı üzerine aşılı Tahiti laymında ağaç büyüklüğü, meyve verim ve

kalitesini dört farklı dikim mesafesinde (4x1, 4x1,5, 4x2, 4x2,5) “Tesadüf Blokları


14

Deneme Desenine” göre denemişlerdir. En büyük taç çapı 4x1m aralıkla dikilen

ağaçlarda elde edilirken, ağaç yüksekliği üzerine dikim mesafelerinin etkisi

görülmemiştir. 1998-2000 yılları ortalama meyve verimi 4x1 m dikim mesafesinde

hektara 21,6 ton 4x2,5 m’de hektara 13,1 ton alınarak önemli düzeyde farklı

bulunmuştur. Dikim mesafelerinin meyve kalitesine etkisi farklılık yaratmamış ve

tüm mesafelerde ticari olarak kabul edilebilir seviyede bulunmuştur. Araştırıcılar

sonuç olarak, geleneksel üretim sistemlerine göre daha yüksek ürün vermesi

nedeniyle Flying Dragon anacı üzerine aşılı Tahiti laymının sık dikim

plantasyonlarının ticari olarak üzerinde durulabileceğini bildirmişlerdir.

Ferguson ve Chaparro (2005), Flying Dragon anacının üzerine aşılı

çeşitlerde taç hacmini azalttığı ve bodurluğa neden olduğunu bildirmişlerdir. Standart

yada bodurlaştırıcı etkisi olmayan ticari anaçlar üzerine aşılı bir altıntop yada

portakal ağacının Flying Dragon anacı üzerine aşılı olanlara göre 3 katı kadar daha

büyük taç oluşturabildiğini belirtmişlerdir. Ayrıca, araştırıcılar Flying Dragonun

soğuklara dayanıklılık ve bodurluk özelliği yönünden ümitvar sonuçlar vermesine

rağmen; anaç genetiği, anaç/kalem etkileşiminin halen bilinmediğini

vurgulamışlardır. Araştırıcılar Flying Dragon (FD)’un birçok ülkede bodurluk

üzerine etkisinin araştırıldığı çalışmaları şöyle özetlemişlerdir:

Florida’da 1980 yılında yapılan bir çalışmada, Carrizo sitranjı üzerine aşılı

Pineapple portakalı 201 cm ve Ruby altıntopu 183 cm uzunlukta iken, FD üzerine

aşılı 5 yaşlı Pineapple portakalı 98 cm ve Ruby altıntopu ise 122 cm boy

yapabilmişlerdir.

Kaliforniya’da 1982 yılında yapılan bir çalışmada, Kaba limon üzerine aşılı

Valencia portakalı 71 meyve verirken, FD üzerinde 541 meyve vermiştir.

Italya’da 1989 yılında yapılan bir çalışmada, Flying Dragon’un turunç

üzerine ara anaç olduğu mandarin, portakal ve altıntop denemesinde; FD’nın ara

anaç olduğu 11 yaşlı ağaçlarda kontrol ağaçlarına göre 1/3 oranında küçülme ve

yüksek verimlilik elde edilmiştir.

Florida’da 1992 yılında yapılan bir çalışmada, FD dahil dört ara anacın iki

aşılama yöntemiyle Kleopatra mandarini üzerinde kullanıldığı Minneola tanjelo

denemesinde FD ve diğer ara anaçların ağaç yüksekliği üzerine etkisi olmamıştır.


15

İsrail’de 1992 yılında FD’nin ara anaç olduğu turunç, Rangpur laymı ve diğer

anaçlar üzerine aşılı mandarin ve altıntop türleri sık dikilmiş, FD ara anaçlı

kombinasyonda ağaçlar 91-488 cm mesafeyle dikilmiş olan ağaçlar 6 yaşına

geldiğinde % 30 – 50 daha küçük olmuştur. Ağaçlar 0,045 m3 taç hacmine sahip

olmuş ve ağaç başına verimi 30,4 kg/ ağaç vermişlerdir.

Florida’da 1992 yılında yapılan bir çalışmada, FD’un da anaç olduğu 9 anaç

üzerine aşılı Minneola tanjelo denemesinde, FD’ ye aşılı 3.5 yaşlı Minneola tanjelo

ağaçları (1.43 m) Kleopatra üzerine aşılılardan (2.07 m) %30 daha kısa olmuştur.

Arjantin’de 1996 yılında yapılan bir çalışmada, FD üzerine aşılı 12 yaşlı

limonlar turunç üzerine aşılı ağaçların 1/3 taç hacmine sahip olmuşlardır.

Yeni Koledoniya’ da 1999 yılında yapılan bir çalışmada, FD üzerine aşılı 8

turunçgil çeşidi 82- 144 bitki\da olacak şekilde dikilmiş ve daha fazla maliyet, ancak

çok daha fazla birim alana meyve verimi ile sonuçlanmıştır.

Turunçgillerde uyuşmaz iki bitki arasında her ikisiyle de uyuşabilen başka bir

bitki ara anaç olarak kullanılabilir. Özçağıran (1974)’ın bildirdiğine göre, üç

yapraklı anacının çeşitli hatları üzerine aşılı Eureka limonunun uyuşmazlık

bakımından farklılıklar gösterdiği açıklanmıştır. Belirtiler bodur tipe aşılı ağaçlardan

ziyade kuvvetli tiplerde görülmüş ve bunlar kısa sürede kurumuşlardır. Eureka

limonu ile üç yapraklı arasında ortaya çıkan bu durumu önlemek amacıyla Valencia

portakalı ara anaç olarak kullanılmış ve ağaçların daha uzun süre yaşadığı ve ilk 5

yıl daha sağlıklı olduğu tespit edilmiştir. Ara anaç gerek kalem gerekse anacın

gelişmesi üzerine, kuvvetli tiplere aşılı ağaçlarda, bodur tiplere aşılı olanlara nazaran

daha fazla etki yapmıştır. Bunun sonucu olarak kuvvetli tiplere aşılı ağaçlarda hem

kalem hem de anaç bodur tiplerdekilerden daha fazla gelişme göstermiştir.

Safran ve Bental (1968), Yafa portakal çeşidinin turunç, kaba limon ve laym

türlerinin anaç ve ara anaç olarak kullanılması ile oluşturulan kombinasyonlarında

aşılamadan 9 yıl sonraki durumlarını incelemişlerdir. Turunç anaç ve ara anaç olarak

en güçlü etkiyi vermiştir ve en büyük ağaçları oluşturmuştur. Laym özellikle anaç

olarak kullanıldığında en küçük ağaçları oluşturmuştur. Anaç ve ara anaç olarak

laym direk Yafa ile iletişiminde gövdede çukurluklar oluşturmuştur. Kaba limon

Yafa ile direkt etkileşmesinde aşı bölgesinde tipik kabuk deformasyonu göstermiştir.


16

Bitters ve ark., (1981), Eureka grubu limon çeşitlerinin sitranj grubu anaçlara

aşılanması sonucu uyuşmazlık görüldüğünü, bunlara ara anaç olarak bir portakal

veya başka bir turunçgil akrabasının kullanılmasıyla bu uyuşmazlığın kaybolduğu

bildirmişlerdir. Aynı şekilde, Kalamondin anacı üzerinde Redblush altıntopu veya

portakal anacı üzerinde Kalamondinin uyuşmazlık gösterdiğini, Kalamondin ile

Redblush arasına Kleopatra mandarini, portakal ile Kalamondin arasına da kaba

limonun ara anaç olarak kullanılmasıyla uyuşmazlık sorunun çözüldüğünü

açıklamışlardır.

Tanaka ve ark. (1981), Japonya’da çeşit değiştirme amacıyla 11 çeşit ve 4

ara anaç arasındaki uyuşma durumlarını incelemişlerdir. Çalışmalarında ara anacın

meyve büyüklüğü, kabuk kalınlığı ve SÇKM/Asit üzerine etkisinin olduğunu, usare,

SÇKM, asit ve C vitamini üzerine herhangi bir etkisinin olmadığını saptamışlardır.

Castle ve Krezdorn (1992), Hesperethusa crenulata ara anacına aşılı

Hamlin portakalının ağaç iriliği ve meyve kalitesinin ara anaçtan az miktarda

etkilendiğini belirtmiştir. Volkameriana anacına Flying Dragon üç yapraklısının ara

anaç olarak kullanıldığı bir çalışmada ağaç taç gelişiminin ara anaç kullanılmadığı

duruma göre % 15–20 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Diğer bir çalışmada,

fidanlıkta kalemin aşı noktasına yakın kısmından bilezik alınmış ve ara anaç olarak

düşünülen çeşitten aynı irilikte alınan kabuk, kalemin bilezik alınan kısmına

yerleştirilmiştir. Flying Dragon’un ara anaç olarak kullanıldığı bu yöntem başarılı

olmuş ve ara anacın yüksekliği de azaltılmıştır.

Ashkenazi ve ark. (1992), çalışmalarında Star Ruby altıntopu ile Michal ve

Nova mandarinleri için bodur ağaç elde etmek amacıyla turunç, Swingle citrumelo,

Volkameriana ve Rangpur laymı anaçları üzerine Flying Dragon (Poncirus trifoliata

var. monstrosa) üç yapraklı anacını ara anaç olarak aşılandığını bildirmişlerdir.

Araştırıcılar, Flying Dragon ara anacının üzerindeki çeşitlerin taç büyüklüğünü % 30

-% 70 azalttığını saptamışlardır. Ağaçlar 5–6 yaşına geldiğinde ara anaçların belirgin

bir şekilde iyi büyüme gösterdiğini, ağaçların bu dönemde sağlıklı olduğunu ve hiç

bir uyuşmazlık belirtisi göstermediğini bildirmişlerdir.

Sampaio (1993), 1984-1992 yılları arasında Rangpur laymı anacı üzerine

Poncirus trifoliata ara anacının farklı yüksekliklerde (15-25-35 cm) aşılanmasının


17

Valencia portakalının bitki büyümesi ve verimine etkisini incelemiştir. Araştırıcı;

Poncirus trifoliata ara anacının Valencia portakalında bitki büyüklüğünü azalttığını,

verim ve erkenciliğe olumlu etkisi olduğunu bildirmiş, ancak farklı yüksekliklerin

vejetatif gelişmeye ve verime etkisinin olmadığını açıklamıştır.

Zhou ve Wan (1995), Erkenci bir satsuma çeşidi olan Satsuma wakiyame’ye

4 mandarin, 2 portakal ve 1 şadok türünü ara anaç olarak kullanmışlardır.

Araştırıcılar çalışmayı 6 yıl sürdürmüşler ve Gueijing satsuma çeşidinin en iyi ara

anaç olduğunu, Veizhan ve Bendihan mandarin anaçlarının da bu anacı izlediğini

bildirmişlerdir. Bu ara anaçlar üzerine aşılı ağaçların meyvelerinin SÇKM’si diğer

anaçlara göre daha yüksek bulunmuştur.

Carlos ve Donadio (1996), Brezilya’da ara anacın Pera portakalının verim

ve kalite üzerine etkisini inceledikleri çalışmalarında Swingle citrumelo, Caipira

portakalı, Kleopatra, Sunki, Oneco, Batangas, Amerikan Nasnaran ve İtalyan

Nasnaran mandarinlerini 15 cm yukarıdan aşılamışlardır. En büyük ağaçlar ve en

yüksek verim Oneco mandarini anaç olarak kullanıldığında elde edilmiştir. Pera

portakalı ile Swingle citrumelo ara anacı arasında uyuşmazlık saptanmıştır. Bazı ara

anaçların meyve özellikleri bakımından daha olumlu etkilerinin olduğu

belirlenmiştir.

Urrutia ve ark. (1996), Meksika laymı (Citrus aurantifolia Swingle)’na ara

anaç olarak 21 turunçgil tür ve çeşidini kullanarak, çeşidin bitki büyümesi ve

verimini karşılaştırmışlardır. Araştırıcılar, Meksika laymı taç hacminin Severinia

buxifolia ara anacı üzerinde kontrol ağaçlarına göre % 33, Hiryu ara anacı üzerinde

ise % 42 kadar azaldığını, meyve verimi bakımından ise Makrofilla anacının daha

başarılı olduğunu belirlemişlerdir.

Yonemoto ve ark. (2004), üç yapraklı anacı ve üç yapraklıya Flying

Dragon’un ara anaç olarak kullanıldığı yedi yaşlı satsuma mandarinlerde yürüttükleri

çalışmada, dallardaki bitki özünün akış hızına, meyve yükünün ve anaç

kombinasyonlarının etkilerini incelemişlerdir. Günlük özsu akışı eylülden aralığa

kadar düzenli olarak ölçülmüş ve meyve yükünde olduğu gibi değişik anaçlar ve

anaç/ara anaç kombinasyonlarının da farklı etkilerde bulunduğu saptanmıştır. Günlük

özsu akışı en yüksek üç yapraklı üzerine aşılı ağaçların dallarında bulunmuştur.


18

Flying Dragonun ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda üç yapraklı üzerine

aşılılardan daha düşük akış hızı belirlenmiştir. Tüm anaç / ara anaç kombinasyonları

içerisinde fazla meyve yüküne sahip ağaçların orta düzeyde meyve yüküne sahip

ağaçlara göre daha düşük akış hızına sahip oldukları bildirilmiştir.

Yeşiloğlu ve ark. (2004), Adana koşullarında yaptıkları çalışmada; Minneola

tanjelo’yu Star Ruby altıntop çeşidi için turunç anacı üzerinde farklı uzunluklarda ara

anaç olarak kullanmış ve meyve verim, kalite, bitki büyümesi üzerine etkilerini

incelemişlerdir. Araştırmacılar; farklı ara anaç uzunluklarının meyve verim, kalite,

bitki büyümesi üzerine değişik etkiler gösterdiğini, en düşük verimin T-M20-S

(Turunç-Minneola tanjelo 20 cm- Star Ruby) kombinasyonundan, diğer

kombinasyonların verim bakımından birbirine yakın sonuçlar verdiğini

bildirmişlerdir. Çalışmada en iri meyvelerin T-M40-S (Turunç-Minneola tanjelo 40

cm- Star Ruby) kombinasyonundan, en yüksek SÇKM ve asit değerinin T-M5-S

(Turunç-Minneola tanjelo 5 cm- Star Ruby) kombinasyonundan elde edildiği

belirtilmiştir. Ayrıca T-M10-S (Turunç-Minneola tanjelo 10 cm- Star Ruby)

uygulamasında en büyük anaç çapı, ara anaç çapı ve kalem çapı değerinin alındığı,

en yüksek taç hacminin ise kontrol (T-S) ‘den elde edildiği çalışma sonuçları

arasındadır.

Zapata ve ark. (2004), “Portakallarda tuzluluğa dayanım ve büyümede

artışın ara anaca bağlı mekanizması” adlı araştırmalarında; Kleopatra mandarini

üzerine Salustiana portakalını ara anaç olarak kullanarak Valencia Late portakal

çeşidini aşılamışlar ve mekanizmayı incelemişlerdir. Kumlu harçta besin çözeltisiyle

sulanan saksı denemesinde 12 hafta boyunca 50 mM NaCl ve 5 kontrol sulaması

yapılmış, 6 dönemde yapılan örneklemeler sonucunda; yüksek ve düşük tuzlulukta

ara anaç kullanılan kombinasyon, anaç–çeşit kombinasyonundan daha yüksek

büyüme oranı göstermiştir.

Yeşiloğlu ve ark. (2005), Star Ruby altıntop çeşidini Kütdiken limon çeşidi

için turunç anacı üzerinde farklı uzunluklarda ara anaç olarak kullanmış ve meyve

verim, kalite, bitki büyümesi üzerine etkilerini incelemişlerdir. Farklı ara anaç

uzunluklarının meyve verim, kalite, bitki büyümesi üzerine değişik etkiler gösterdiği

saptanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre en düşük verim kontrol (T-K) grubundan elde


19

edilmiştir. T- S5-K (Turunç-Star Ruby 5cm- Kütdiken) kombinasyonundan en iri

meyveler ve en yüksek verim alınmış, SÇKM/Asit oranı en yüksek T- S40-K

(Turunç-Star Ruby 40cm- Kütdiken) ve T- S10-K (Turunç-Star Ruby 10cm-

Kütdiken) kombinasyonlarından elde edilmiştir. Ayrıca T- S20-K (Turunç-Star Ruby

20cm- Kütdiken) uygulamasında en kalın anaç çapı, ara anaç çapı ve kalem çapı

değeri alınmıştır.

Girardi ve Filho (2006), Swingle citrumelo 4475 ve Volkameriana anaçları

ile Pera portakal çeşidine ara anaç olarak Valencia, Hamlin, Kleopatra ve Sunki

mandarinini kullanmışlardır. Kontrol olarak Pera portakalının ara anaç olarak

kullanımı ile Swingle citrumelo anacından en yüksek kalem ve kök kuru ağırlığı;

ayrıca en yüksek ara anaç aşı tutma oranı, en yüksek ara anaç uzunluğu ve anaç çapı

elde edilmiştir. Pera portakalında dinlenme halindeki göz oranı Sunki mandarini

üzerine aşılı bitkilerde Valencia portakalı üzerine aşılı olanlardan daha fazla

bulunmuştur. Kullanılan anaç, ara anaç ve kalem kombinasyonları arasında herhangi

bir uyuşmazlık belirtisine rastlanmamıştır.

Bazı turunçgil akrabalarının (Pamburus missionis, Severinia buxifolia,

Pleospermium alatum, Citropsis daweana, Fortunella spp., Rubidoux trifoliata,)

anaç ve ara anaç olarak kullanımlarının bodurluk üzerine etkilerini araştırmak için

Riverside’da yapılan bir çalışmada limonlarda ağaç yüksekliğinde % 50 - % 75

oranında azalma saptamışlardır. Araştırıcılar, bazı anaçlar üzerinde, 10 yıl sonunda

herhangi bir budamaya gerek kalmadan bodur ağaçlar elde edildiğini açıklamışlardır

(Bitters ve ark., 1977).

Levy (1989), 8 anaç üzerine aşılı Eureka ve Villafrance eski hat limon

çeşitlerini İsrail koşullarında denemiştir. Denemenin ilk 13 yılında Volkameriana

üzerine aşılı Villafrance limon çeşidi en iyi anaç–kalem kombinasyonunu

oluşturmuştur. Araştırmacı; Alemow’u (C. Macrophylla Wester) eski hat limon

çeşitleri için yarı bodur anaç olarak, Eureka limonu için en yüksek verimin elde

edildiği anaç olarak bildirmiştir

Castle (1992), Citropsis, Eremocitrus, Clymenia ve Microcitrus’ ların anaç

ve ara anaç olarak kullanımıyla ağaç büyüklüğünün % 50–75 oranında azaldığını

bildirmiştir. Bu bodurlaşma muhtemelen aşı uyuşmazlığından kaynaklanmıştır.


20

Lian (1994), üç yapraklı anacı üzerinde satsuma mandarininin ara anaç

olarak kullanılarak Washington Navel portakalında meyve tutum yüzdesinin

arttırılmasını amaçladığı çalışmasında; 1993 ve 1994 yıllarında ara anaç kullanılan

ağaçların meyve tutum yüzdesini sırasıyla % 2.91 ve % 2.79, ara anaç kullanılmayan

kontrol ağaçlarının meyve tutum yüzdesini ise % 0.75 ve % 1.04 olarak bulmuştur.

Lin (1994), Satsuma Gueijing için Citrus ichangensis, turunç, yuzu, sitranj ve

üç yapraklı’yı ara anaç olarak kullanmıştır. Deneme 10 yıl yürütülmüş ve gözlemler

sonucunda araştırmacı; Citrus ichangensis ara anacının iyi bir uyum gösterdiğini ileri

sürmüştür. Ayrıca, çeşidin erken meyve verdiğini, veriminin ve meyve kalitesinin de

yüksek olduğunu bildirmiştir.

Treeby ve Thornton (2003), Valencia portakallarında verim ve ağaç

büyüklüğüne anaç ve ara anaçlarının etkisini inceledikleri çalışmalarında; Tatlı

portakal ve sitranjı anaç, üç yapraklı, Microcitrus, ve Troyer sitranjını ara anaç

olarak kullanarak Valencia portakalı ile oluşturdukları kombinasyonlarının

performanslarını incelemişlerdir. Microcitrus ara anacının ağaç büyüklüğünü

azalttığı ve ürünü arttırdığı, buna karşın üç yapraklının kontrole göre tahmin edilen

ürünün fazlalığıyla üründe azalma görülmeksizin orta düzeyde bir etki ile daha küçük

ağaç oluşumuna eğilim gösterdiği belirlenmiştir. Troyer sitranjı ara anaç olarak ağaç

büyüklüğünde azalma göstermememiştir. Denemede hektara 440- 615 adet arasında

ağaç kullanılarak meyve veriminin, ticari olarak daha geniş aralıklarla (hektara 409

ağaç) dikilen durumdan daha fazla ürün elde edilebileceğini saptamışlardır.

Gil-Izquierdo ve ark. (2004), limon ağaçlarında ara anaç kullanımı ile

meyve verim ve kalitesinin, ağaç büyüklüğü ve ömrünün arttırılabiliceğini

belirtmişlerdir. Aynı araştırıcılar, Citrus macrophylla ve turunç anaçları üzerine ara

anaç olarak 5 portakal, 1 laym ve 1 mandarin, çeşit olarak Verna limonunu

aşılamışlardır. Kontrol amaçlı Verna limonunu direk anaçlar üzerine aşılayıp, meyve

suyundaki toplam falavanoid miktarını tespit etmeye çalışmışlardır. Ara anacın

flavanoidlerden eriocitrin, diosmin ve hesperidin miktarı üzerine etkisi olduğunu

saptamışlardır. Aynı çalışmada turunç anacı ile Berna–Washington Navel

portakallarının kullanıldığı ara anaçların en uygun kombinasyonlar olduğunu

bildirmişlerdir.


21

Doğan ve Kaplankıran (1994), Yerli turunç, Brezilya turuncu, Taiwanica,

Kleopatra mandarini, Benecke üç yapraklı, Troyer ve Carrizo sitranjları ile

Volkameriana üzerine aşılı Kütdiken çeşidinin Adana koşullarında meyve verim ve

kalitesini incelemişlerdir. Çalışmada en yüksek verim ve en iri meyvenin

Volkameriana anacından sağlandığı vurgulanmıştır. Tartılı derecelendirme

sonucunda en yüksek puanı alan anaç Yuzu olmuş, Taiwanica, Volkameriana,

Kleopatra mandarini bunu izlemiştir. Benecke üç yapraklı ve sitranjların en düşük

puanları alarak en olumsuz anaçlar grubunu oluşturduğu saptanmıştır.

Perez- Perez ve ark. (2005), İspanya koşullarında, Fino çeşidine ait 6 yerli

klon ve 2 yabancı limon çeşidini (Eureka, Lisbon) turunç ve Makrofilla anaçları

üzerine aşılayarak, anaçların ağaç gelişimine, verime ve meyve kalitesine etkilerini

incelenmişlerdir. Altı yıl boyunca meyveler hasat edilmiş ve 6. hasattan sonra meyve

kalitesi ve ağaç boyutu incelenmiştir. Fino 49, Fino 77 ve Lisbon ağaçlarında en

yüksek kümülatif verim elde edilmiş, ancak Makrofilla üzerine aşılı Eureka

ağaçlarının gövde kesitinin küçük olması nedeniyle gövde kesit alanına düşen verim,

kümülatif verime oranla yüksek bulunmuştur. Meyve kalitesine bakıldığında, Fino

grubu ve Lisbon arasında bazı farklılıklar görülmüş, ancak Makrofilla üzerine aşılı

Eureka ağaçlarında diğer çeşitlere göre daha yüksek SÇKM ve titre edilebilir asit

konsantrasyonuna sahip olan daha küçük irilikte meyveler elde edilmiştir.

Araştırıcılar; Makrofilla anacının limon ağaçları için turunçtan daha iyi bir anaç

olduğunu, Makrofilla üzerine aşılı limon ağaçlarının turunca göre daha yüksek

kümülatif verime sahip olduğunu ve değerlendirilen bütün limon çeşitlerinde en

yüksek SÇKM ve asit içeriğini turunç üzerindekilerden elde ettiklerini


Anaç, ara anaç ve çeşidin birbirleri ile etkileşimleri çok bilinmese de

birbirlerine olan etkileri şu şekilde sınıflandırılmıştır.

Anacın çeşit üzerine etkileri; gelişme kuvveti, ağaç yüksekliği, ağacın ömrü,

ağacın toprakta tutunma kuvveti, sürgün verme, çiçek ve meyve miktarı, meyve hasat

zamanı, meyve kalitesi, ağacın hastalık ve dona dayanımı.

Ara anacın çeşit üzerine etkileri; gelişme kuvveti, meyve verimi, meyve

rengi, dona ve hastalıklara dayanım, anaç kalem arasındaki uyuşma.


22

Ara anacın anaç üzerine etkileri; ağacın toprakta tutunma ve dona dayanım.

Çeşidin anaç üzerine etkileri; kökün gelişme kuvveti, kökün yayılma alanı.

Çeşidin ara anaç üzerine etkisi ise; gövdenin enine gelişmesi üzerinedir

(Köksal, 1979).

Anaç kullanımının iklim, toprak ve bitki faktörlerine etkisi bitki bünyesinde

oluşan bir takım olaylar sonucu ortaya çıkmaktadır. Bitki bünyesinde sentezlenen

karbonhidratların yapımı, iletimi ve depolanmasındaki farklılıklar bitkilerin çevre

koşulları karşısında reaksiyonlarının farklı olmasına neden olabilmektedir.

Karbonhidratların meyve verimi, büyüme ve gelişme gibi birçok olaylarda rol

oynadığı değişik araştırıcılar tarafından belirtilmektedir. Anaç ve kalemin karşılıklı

etkileşimlerinden karbonhidrat metabolizması etkilenmektedir (Kaplankıran ve

ark., 1985).

Jones ve Steinacker (1951), Eureka limonunun yapraklarında ve Valencia

portakalının yaprak ve sürgünlerinde nişasta ve şekerleri mevsimsel olarak

incelemişlerdir. Çalışmalarında, Kış aylarında şeker içeriğinde artış olduğu, nişasta

içeriğinde değişim olmadığını saptamışlardır. İlkbaharda sürgün büyümesinden

önceki dönemde nişastada artış saptanmıştır. Turunçgillerde nişasta depolanabilir

formdadır ve tüm organlarda bulunur.

Smith ve ark. (1952), Valencia portakalının yapraklarında nişasta içeriğinin

ilkbaharda büyüme esnasında azaldığını ve yılın büyük bir bölümünde de nişasta

içeriğinin düşük olduğunu bildirmişlerdir.

Mendel ve Cohen (1967)’nin İsrail’de yaptıkları çalışmada 7 farklı anaç

(Baladi portakalı, turunç, Filistin tatlı laymı, kaba limon, ağaç kavunu, şadok,

Kleopatra mandarini) üzerine aşılı Yafa portakal çeşidinde anaçtan, aşı noktasının

altından ve aşı noktasının üstünden, kışın aldıkları kabuk ve odun dokularında nişasta

seviyelerini incelemişlerdir. Aşılı ağaçların gövdelerinin anaç kısmında kabuk ve

odunda nişasta seviyesi ile ağaç büyüklüğü arasında negatif ilişki bulunmuştur.

Ancak ağaç büyüklüğü ile kalemde nişasta seviyesi arasında ilişki bulunmamıştır.

Araştırıcılar; anaçlar arasında ve anaç üzerindeki örnekleme yerleri bakımından

nişasta seviyeleri arasındaki farklılıkların önemli olduğunu, turunç anacının hem


23

kabuk hem de odun dokusunda en düşük nişasta seviyesine sahip olduğunu

bildirmişlerdir.

Kaşka (1968), karbonhidratların ve özellikle nişastanın sonbaharda

maksimuma çıktığında özümleme ürünlerinin gövdede dağılımını şu şekilde

belirtmiştir: Korteksin paranşim dokusu ve öz ışınları nişasta ve glikozca zengindir;

kambiyumda bunların ikisi de bulunmaz. Odun canlı hücrelerinde nişasta kapsadığı

halde, glikoz kapsamaz, iletken borularda ise fazla miktarda glikoz bulunduğu halde

nişasta bulunmaz. Orta silindir hem nişasta hem de glikoz bakımından zengindir.

Dugger ve Palmer (1969), mevsimsel değişime göre limon yapraklarında

karbonhidrat düzeylerini inceledikleri çalışmalarında, Kışın karbonhidratların

arttığını İlkbaharda azalmanın meydana geldiğini saptamışlardır.

Tuzcu (1974), Çukurova koşullarında yaptığı çalışmasında, Washington

Navel ve Yafa portakallarında nişastanın kış aylarında bir değişiklik göstermemesine

karşın, şekerlerde artış olduğunu belirtmiştir. Şekerlerde görülen bu artışın fotosentez

ürünlerinin yapılmasından ve bitki bünyesinde taşınmasından ileri geldiğini

açıklamıştır.

Borras ve ark. (1984), Navel grubu iki portakal çeşidinde, mevsimlere göre

karbonhidrat değişimlerini inceledikleri çalışmalarında; Navelate (düşük verimli)’in

kök, kabuk, meyve ve yapraklarında bulunan şeker ve nişasta miktarlarını

Washington Navel (standart verimli) ile karşılaştırmışlardır. Her iki çeşidin genç

yapraklarında İlkbahardan Yaza doğru şeker içerikleri azalırken, yaşlı yapraklarda en

düşük şeker içeriği mayıs ayında saptanmıştır. Navelate yaprak, kabuk ve köklerinde

Washington Navel’e göre daha az şeker içeriği bulunmuştur. Araştırıcılar,

yapraklardaki nişasta seviyesinin mayıs ayının sonuna doğru maksimuma çıktığını ve

Kış aylarında, Navelate’in kök ve kabuklarında en yüksek nişasta içeriğinin

bulunduğunu, bu nedenle verimin düştüğünü açıklamışlardır.

Kaplankıran ve ark (1985), turunç, üç yapraklı, Volkameriana anaçlarıyla,

bunların birbiri üzerine aşılanmış kombinasyonlarınının anaç x kalem etkileşmesinin

karbonhidrat düzeylerine etkilerini inceledikleri çalışmalarında; haziran ve ocak

ayında alınan gövde kabuklarında toplam şeker, indirgen şeker, sakaroz ve nişasta

miktarlarını incelemişlerdir. Şekerler yaz döneminde düşük, Kış döneminde yüksek;


24

nişasta ise üç yapraklı ve kombinasyonlarında Kış döneminde düşük,

Volkameriana’da yüksek bulunmuştur.

Yeşiloğlu (1988), Adana koşullarında Klemantin mandarininde yaptığı

çalışmasında nişasta düzeyinin aralık ve ocak aylarında minimuma düştüğünü,

haziran ayında maksimuma çıktığını belirlemiştir. Toplam şeker, indirgen şeker ve

sakaroz aralıktan ocağa kadar artış gösterirken nişastanın değişmemesi ve buna

rağmen toplam karbonhidrat düzeyinin artması Kışında fotosentezin devam etmesi ve

düşük sıcaklıklara bağlı olarak taşınmanın yavaşlamasından ileri geldiğini

göstermektedir.

Bester ve Rabe (1996), Güney Afrika koşullarındaki değişik anaçlar üzerine

aşılı Star Ruby altıntop ve Lisbon limon çeşitlerinin aşı noktası üzerinden ve altından

aldıkları kabuk ve odun dokularında nişasta, indirgen şeker ve azot düzeylerini

incelemişlerdir. Her iki çeşit için bodur anaç olarak Flying Dragon üç yapraklısı, orta

kuvvetli gelişme gösteren Australian turuncu kullanılırken, kuvvetli gelişme gösteren

anaçlardan Volkameriana Lisbon limonuna, Troyer sitranjı Star Ruby çeşidine anaç

olarak kullanılmıştır. Odun ve kabuk örnekleri Lisbon limon çeşidinde Kış sonu,

Star Ruby'de İlkbaharda alınmıştır.

Anaçların odun dokularındaki nişasta düzeyleri önemli farklılıklar göstermiştir.

Çalışmada; Lisbon limonuna anaç olarak kullanılan Volkameriana, Australian

turuncu ve Flying Dragon anaçların nişasta düzeylerinde ilkbahar sürgün

döneminden önceki ilk örnekleme tarihinden (temmuz) son tarihine (ağustos) kadar

bir artış olduğu, en yüksek değerin Volkameriana (% 30) anacında bulunduğu ve bu

anacı sırasıyla Austaralian turuncu (% 19) ve Flying Dragon (% 15) anaçlarının

izlediği açıklanmıştır. Her anaç/kalem kombinasyonu için odun dokusunda bulunan

nişasta düzeyleri genellikle kalemde anaçtan daha yüksek bulunmuştur.

Kombinasyonlarda, kalem ve anaç arasındaki nişasta seviyelerindeki farklılıklar tüm

denemede Flying Dragon üç yapraklısında en yüksek bulunmuştur. Australian

turuncu ve Volkameriana anaçları bu anacı izlemiştir. Anaçların kabuk dokusundaki

nişasta düzeyleri Lisbon limonu için kullanılan Volkameriana hariç tüm anaçlarda

benzer sonuçlar vermiştir.


25

Tüm kombinasyonlarda kabuktaki indirgen şeker miktarı odunda bulunana

göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. İndirgen şeker seviyesi bakımından Star

Ruby/Flying Dragon kombinasyonu hariç genelde anaçların odun dokusunda

kalemin odun dokusuna göre daha yüksek bulunmuştur. Çalışmada en yüksek nişasta

seviyesi güçlü anaçların odun dokusunda bulunmuştur.

Sema ve ark. (2000), çalışmalarında 4 yaşındaki Assam limon çeşidinde

yapraklardaki karbonhidrat konsantrasyonunun yaprak yaşından ve büyümekte olan

sürgünden önemli derecede etkilendiğini saptamışlardır. Sürgün ucundaki

yaprakların karbonhidrat konsantrasyonunun sürgünün yan kısımlarındaki

yapraklardaki karbonhidrat içeriğine göre daha düşük olduğunu belirlemişlerdir.

Iglesias ve ark. (2002), satsuma mandarinlerinde farklı yaşlardaki yapraklarda

karbonhidrat içeriği ile fotosentez aktivitesi arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir.

Çalışmada ayrıca, bilezik alma, meyve seyreltmesi, kısmi yaprak seyreltmesi ve

şeker uygulamalarının fotosentez aktivitesine ve karbonhidrat içeriğine etkisini

araştırılmıştır. Bilezik alma, meyve seyreltme ve şeker uygulamaları nişasta

miktarını arttırmış buna karşın fotosentezi azaltmış; kısmi yaprak seyreltmesi ise tam

ters bir etki yaratmıştır. Turunçgil yapraklarında şeker akümülasyonu fotosenteze

geri kullanılmaktadır. Ayrıca, çalışmada farklı yaşlardaki yaprakların nişasta sentezi

ve fotosentez kabiliyeti arasında negatif bir korelasyon saptanmıştır.

Yıldırım (2003), Adana koşullarında yaptığı çalışmada Yerli Turunç (Citrus

aurantium L. var. ‘Yerli’), Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. ve Pasg.),

Kleopatra mandarini (Citrus reshni Tan.), Carrizo sitranjı (Poncirus trifoliata Raf. x

Citrus sinensis Osb. var. ‘Carrizo’) ve Beneke üç yapraklı (Poncirus trifoliata Raf.

var. ‘Beneke’) anaçları üzerine aşılı Washington Navel portakal ağaçlarını materyal

olarak kullanmıştır. Çalışmada; anaç- kalem etkileşmesinin karbonhidrat üretimi,

kullanımı ve depolanma sürecine ve meyve verim ve kalitesine etkilerini çevre

koşulları ile ilişkilendirerek araştırılmıştır. 4 dönemde alınan yaprak örneklerinde

(İlkbahar,Yaz, Sonbahar, Kış) nişasta ile çözünebilir şekerler arasında önemli

farklılıklar bulunmuştur. Çözünebilir şekerler Kışın yüksek olarak bulunurken,

ilkbaharda düşük olarak saptanmıştır. N düzeyi İlkbahar döneminde en düşük

seviyede bulunmuştur. N miktarı genç yapraklarda daha yüksek olarak belirlenmiştir.


26

Yıldırım (2003) bildirdiğine göre Kacharava (1976), İspanya’da

yürüttükleri çalışmada satsuma mandarin çeşidinde yaptıkları N uygulamasının

yapraklardaki şeker içeriğini ocak ve şubat aylarında çok belirgin arttırdığını; mayıs

ve haziranda ise minimuma düşürdüğünü saptamışlardır. Ayrıca verimli ağaçların

yapraklarındaki şeker içeriğinin verimsiz ağaçlara göre 3-5 kat daha düşük olduğu

belirlenmiştir. Turunçgil yapraklarının yaşı, yapraklardaki besin elementi üzerine

önemli etkilere sahiptir. Birçok çalışmada yaprakların büyüme periyodunda oldukları

ilk aylarda besin elementlerindeki değişimlerin çok hızlı olduğu, yaprak

olgunlaştıkça yani 2. ve 3. aylarda bu değişimin daha yavaş olduğu belirlenmiştir.

Cücü- Açıkalın (2004), Antalya koşullarında yaptığı çalışmada Yerli Turunç,

Carrizo sitranjı ve Troyer sitranjı anaçları üzerinde İnterdonato limonu, Klemantin

mandarini, Washington Navel portakalı, Marsh Seedless çeşitlerinin yapraklarındaki

karbonhidratların içeriklerini incelemiştir. Çalışmada; tüm çeşitlerde sitranj

anaçlarının daha yüksek karbonhidrat içerdiği belirlenmiştir. Mevsimsel değişim

bakımından üç anaç üzerindeki çeşitler benzer sonuçlar vermiştir. Toplam

karbonhidratlar ve nişasta İlkbahardan Yaza doğru artıp, sonbahara doğru azaldığı ve

Kışa doğru tekrar arttığı; toplam şeker, indirgen şeker ve sakaroz içeriklerinin ise

İlkbahardan Sonbahara kadar azalıp, Kışa doğru tekrar arttığı saptanmıştır.

Şekerler yaprak hücrelerinde üretildikten sonra difüzyonla hücreden hücreye

geçerek sonunda, sürgün uçları (meristemler), meyveler, gövde ve kökler gibi diğer

bitki dokularına taşınmak üzere floemin iletken dokularına gelir. Karbonhidratlar

daha sonra daha karışık karbon yapıları halinde metabolize olurlar. Fotosentezin net

sonucu olan şekerler yüksek enerjili moleküllerdir. Fotosentez ve solunum gibi

meyve ağaçlarının temel biyolojik olaylarında çevre faktörleri etkilidir (Rom, 2007).

Kriedemann (1968), değişik sıcaklıkların net fotosentez miktarı üzerine

etkisini incelediği çalışmasında; 15- 20 °C’ de optimum, 30 °C ‘de değişmediğini ve

35 °C’ de az bir azalma olduğunu saptamıştır. Olgun yaprakların optimum koşullarda

fotosentez aktivitesi 10- 12 mg CO2/sa/dm2 olarak belirlenmiştir.

Germana ve Sardo (1996), turunçgil ağaçlarında net fotosentez ile terleme

arasındaki ilişkiyi Doğu Sicilya’da bir bahçede 1992 Haziran’dan 1993 Ocak’a

kadar, aynı yapraklarda ölçüm yaparak yaprak yüzeyi stoma yoğunluğu, net


27

karbondioksit, değişim oranı, terleme oranı, buhar basınç eksikliği ve fotosentetik

aktif radyasyonu incelemişlerdir. Araştırıcılar sonuç olarak, aynı çevresel koşullar

altında bitkilerin (özellikle fotosentetik su kullanımı eksik bitkiler arasında) yaprak

boyutu ve stoma özellikleriyle bağlantılı olarak yaprağın morfolojik ve fizyolojik

farklılıklarının olduğunu bildirmişlerdir.

Goldschmidt ve Koch (1996), Turunçgillerde asimilasyon hızının optimal

arazi koşulları altında 4 - 8 µ mol CO2 m -2 s -1 olduğunu belirtmişlerdir.

Turunçgillerin fotosentetik aktivitesi güneş ışığının yaklaşık % 30’u olan 600 - 700

PAR gibi düşük ışık yoğunluğunda doymaktadır. Turunçgiller sıcakta, kurak çevre

koşullarında gelişebilmelerine ragmen, yaprak fotosentezi nisbeten düşük bir sıcaklık

optimumuna gereksinim duyar. Yaprak fotosentezi için 25 - 30 oC sıcaklıklar

optimum olup 35 oC’nin üzerindeki sıcaklıklar fotosentetik aktiviteyi azaltır.

Fotosentez ürünlerinin metabolik dağılımları, depo ve taşıyıcı yapraklar arasında

önemli derecede değişmektedir. Yaşlı yapraklar asimilat ürünlerinin büyük bir

kısmını dışarı gönderirler ve bu genç yapraklara göre daha hızlı olmaktadır. Nişasta

turunçgillerdeki temel depo karbonhidrattır. Turunçgillerde nişasta döngüsü diğer

türlerden daha yavaş oluşur ve bazen fotosentez ürünlerine gereksinim duyulan

dönemlerde olsa da bu döngü tamamlanamamaktadır. Ayrıca nişasta karanlıkta 3 - 5

hafta sonra bile yaprakta kalabilmektedir. Nişastanın yıkımı için gerekli enzim

aktivitesi turunçgil yapraklarında mevcuttur ve 15.6 - 18.3 oC arasında aktivite

göstermektedir.

Bustan ve Goldschmidt (1998), çalışmalarında fotosentez aktiviteleri

süreklilik gösteren turunçgiller gibi herdemyeşil bitkilerde İlkbahar sürgün dönemi,

çiçeklenme, döküm ve meyve tutumu safhalarında enerji gereksinimlerinin

fazlalığını ve bunu fotosentez ile tamamen karşılayamadıklarından geri kalanı

karbonhidrat rezervlerinden sağladıklarını bildirmişlerdir.

Yakushiji ve ark. (1998), kurak koşullarda satsuma mandarin meyvesinde

şeker birikim mekanizmasını incelemişlerdir. İyi sulanan koşullara göre kurak

koşullarda fotosentez hızı ve stoma hareketi düşmektedir. Buna rağmen, orta

derecedeki kurak koşullarda yetiştirilen ağaçların meyvelerinde şeker içeriği en

yüksek bulunmuştur. Şiddetli kuraklıkta meyvelerde en yüksek sakaroz, glukoz ve


28

fruktoz saptanmıştır. Araştırıcılar; kuraklıkta meyvede artan şeker birikiminin

fotosentez ürünlerinin meyve suyu keseciklerinde taşınmasından ileri geldiğini

belirtmişlerdir. Sulanan koşullarda büyüme gösteren dokularda (yeni süren sürgün

gibi) karbonhidratların kullanım oranı diğer organlara göre daha fazladır.

Eissenstat ve Achor (1999), yaprakların morfolojik, anotomik ve fizyolojik

özelliklerinin yaprak ömrü ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Uzun ömürlü

yaprakların özellikle dayanıklı ve kalın, yüksek doku yoğunluğunda ve düşük yaprak

alanına sahip olduğunu ve bu morfolojik ve anatomik karakterlerin daha düşük

sürgün gelişimi, daha düşük fotosentez oranı, daha düşük karanlık solunum oranı,

fotosentez enzimlerinin daha düşük konsantrasyonu ile ilişkili olduğunu

belirtmişlerdir.

Hu ve ark. (2006), turunçgillerin fotosentez mekanizması üzerine çevresel

etkilerini araştırdığı çalışmasında; ışık, sıcaklık, su, tuz ve bazı elementlerin

fotosentezi etkilediğini bildirmiştir. Güçlü ışık veya ultraviyole ışınlarının PSII ve

ksantofil döngüsünü engellemesiyle fotosentezin engellediği bildirilmiştir. Yükselen

CO2 konsantrasyonu ile artan fotosentez sonucunda turunçgil gelişiminin, veriminin

ve kalitesinin artabileceği açıklanmıştır. Araştırıcı, fotosentez mekanizmasında N, P,

Fe gibi elementlerin etkili olduğunu belirtmiştir.

Guang-Hui ve ark. (2006) Çin’de yaptıkları çalışmada, arazi koşullarında

yetiştirilen turunçgil yapraklarında fotosentez için gerekli optimum sıcaklığın, Kış

aylarında İlkbahara göre daha düşük olduğunu ve turunçgil yapraklarındaki optimum

sıcaklığın doğal çevresel sıcaklıktaki değişime adapte olabildiğini bildirmişlerdir. Kış

aylarında düşük sıcaklık, fotosentetik karbonhidrat metabolizmasını sınırlandırmış ve

fotokimyasal reaksiyon düşük fotosenteze neden olmuştur.

Pimentel ve ark. (2007), farklı sıcaklıkların limon yapraklarında fotosentez

üzerine etkisini inceledikleri çalışmada, 10-40 °C arasındaki sıcaklık denemelerinde,

en yüksek fotosentez hızını (8.9-7.9 µmolm-2s-1) 25-30 °C sıcaklık değerlerinde elde

ettiklerini bildirmişlerdir.

Fotosenteze etki eden çevre faktörlerinin yanı sıra birçok araştırıcının iç

faktörler olarak tanımladığı; yaprak kalınlığı, yaprak yaşı ve yaprağın anatomik

yapısı, yapraktaki stoma sayısı ve açıklığı, klorofil miktarı, fotosentez sonucu biriken


29

maddelerin etkisi, hormonların etkisi, iletim dokusunun yapraktaki durumu gibi

faktörlerin (Gerçek, 1992, Sinha, 2004, Akman ve Güney, 2006) ve anaçların etkisi

birçok araştırıcı tarafından çalışılmıştır.

Lenz (1978), meyveli ve meyvesiz Citrus madurensis ağaçlarının fotosentez ve

solunum oranlarını (ml CO2. dm-2.hr-1) incelediği çalışmasında, meyvesiz ağaçların

meyveli ağaçlara göre daha düşük fotosentez hızına sahip olduğunu belirlemiştir.

Yıldırım (2003) bildirdiğine göre, Walt ve Davie (1995), Kaba limon ve

Flying Dragon üzerine aşılı Marsh Seedless altıntopunda fotosentez hızı,

asimilatların taşınımı-birikimi ve fenolik bileşiklerin konsantrasyonunu araştırdıkları

çalışmada, meyve gelişimi boyunca, nişasta birikiminin kaba limon üzerine aşılı

normal büyüklükteki ağaçlarla karşılaştırıldığında Flying Dragon üzerine aşılı bodur

ağaçların köklerinde aşırı derecede tüketilmiş olduğu belirlenmiştir. Meyve büyüme

dönemi boyunca alınan fotosentez değerlerinden bodur ağaçların yapraklarının

fotosentez yeteneklerinin normal büyüklükteki ağaçlardan daha yüksek olduğu

saptanmıştır.

Goldschmıdt (1999), herdemyeşil turunçgillerde fotosentez yapan ve

fotosentezi kullanan organlar arasındaki ilişkiyi incelediği çalışmasında

karbonhidrat düzeylerinin çiçek tomurcuklarının farklılaşması, meyve tutumu ve

büyümesi süresince potansiyel düzenleyici olarak rol oynadığı belirtilmektedir.

Koch ve Goldschmidt (2000), çalışmalarında “Feast” veya “Famine”

genlerinin fotosentez ve nişasta depolama ile ilişkili genler olduğunu açıklamışlardır.

Fazla bulunan fotosentez ürünleri karbonhidrat tüketen organlardaki sakarozun

kullanılma kapasitesini arttırmaktadır. Genlerin floem fonksiyonları nişasta

depolama ve erken dönemde meyve suyu keseciklerine ve albedoya taşınımı sağlama

olarak belirtilmiştir.

Takishita ve ark. (2000), Japonya’da en önemli turunçgil türü olan

mandarinler içerisinde yaygın olarak yetiştirilen bazı çeşitlerin Flying Dragon,

sitrumelo ve üç yapraklı anaçları üzerinde gelişimlerini ve fotosentez kapasitelerini

araştırmışlardır. Flying Dragon üzerindeki Aoshima Outsu no 4, Sweet Spring ve

Kiyomi’nin gövde çevresi, anaç çevresi ve taç boyutları normal üç yapraklı üzerine

aşılanandan daha düşük bulunmuştur. Flying Dragon üzerindeki Aoshima ve


30

Kiyominin taç hacmi üç yapraklının yarısından daha az iken, Flying Dragon çiçek

gözü oluşumu ve meyve tutumunu arttırmıştır. Araştırıcılar, Outsu no 4 ‘ün

fotosentezini her iki yılda da üç yapraklıdan daha düşük bulmuş, Aoshima, Kiyomi

ve Sweet Spring için Flying Dragon ve normal üç yapraklı anaçlarının fotosentezi

arasında herhangi bir farklılık olmadığı ve Nichinan no1, Okitsu wase, Kiyomi ve

Shiranuhi’nin gövde çapı, anaç çapı, taç hacmi sitrumelo anacı üzerinde üç

yapraklıdan daha büyük olduğu, sitrumelo üzerindeki bu çeşitlerde çiçek gözü

oluşumu ve meyve tutumunun azaldığını bildirilmişlerdir. Sitrumelo üzerinde bu

çeşitlerin fotosentezi 1999 yılında Kiyomi ve Okitsu wase hariç üç yapraklı

üzerindekilere göre daha düşük veya benzer bulunurken, Shikuwasa anacı

sitrumeloya benzer şekilde Shirunainin ağaç gelişimini arttırmıştır.

Germana ve ark. (2002), altıntop ve kamkat yapraklarında fotosentez ve

solunum arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla, 13 Şubat ve 26 Eylül arasındaki

periyotta, çevresel koşullar bakımından ortalama PAR (fotosentetik aktif radyasyon)

değeri 1625 mmol ve ortalama WPD (su buharı basınç noksanlığı) değeri 3,5 kpa

olan koşullarda 8 kez ölçüm yapmışlardır. Çalışma periyodu boyunca her iki türde

brüt fotosentez miktarında değişim görüldüğünü belirtmişlerdir. Daha büyük ve daha

koyu yeşil renge sahip olan altıntop yapraklarının PAR ve WPD’ye olan etkisiyle

daha yüksek CER (CO2 değişim oranı) değeri elde edilmesine neden olmuştur. Net

karbon oranı altıntoplarda kamkatlardan daha iyi bulunmuştur. Araştırıcılar,

altıntopların güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürme yeteneğinin, kamkatlara

göre daha yüksek olduğunu, bunun nedeninin altıntoplarda yaprak kalınlığının ve

büyüklüğünün daha fazla ve ışığı daha az yansıtma özelliğine sahip olmasından

kaynaklandığını bildirmişlerdir.

Esposti ve ark. (2003), sera koşullarında 3.0 dm3 konteynırlarda yetiştirilen

Cravo (Citrus limonia Osbeck) ve Volkameriana (Citrus volkameriana Ten. e pasq)

limon anaçları ile Kleopatra (Citrus reshni Hort. Ex Tan.) ve Sunki (Citrus sunki

Hort. Ex Tan.) mandarin anaçlarında farklı N dozlarının yaprak klorofil

konsantrasyonuna ve bitki büyüme parametrelerine etkisini incelemişlerdir.

Araştırmacılar, yaprak klorofil içeriği bakımından anaçlar arasında çok az farklılık

olduğunu, SPAD-502 okuma ölçümleri, yaprak alanındaki (mg/dm2) total klorofil


31

içeriği (a+b) ve taze yaprak ağırlığının (mg/g), bitki boy ve çapının, yaprak, gövde ve

kök kuru ağırlıklarının, yaprak sayısının N içeriğiyle pozitif olarak ilişkili olduğunu

bildirmişlerdir. Elde edilen bu yüksek korelasyonu; klorofil molekülleri ışın yayan

enerjiyi emen ana pigmentler olup, bitkinin gelişimi ve büyümesi için gerekli olan

fotosentez sistemini aktif hale geçirmesi ile açıklamışlardır.

Lliso ve ark. (2004), Navelina portakalının 3 melez anaç üzerindeki yıllık

gelişimini incelemişlerdir. #23 (Troyer sitranjı x Kleopatra mandarini) ve F&A 418

(Troyer sitranjı x Yerli mandarin) anaçları Navelina’nın taç büyüklüğünü normal

gelişmesine göre %75 azaltmıştır. # 24 (Troyer sitranjı x Kleopatra mandarini) anacı

ise Navelina’nın taç büyüklüğünde normal gelişime neden olmuştur. Yaprak

fotosentez aktivitesini her üç anaç üzerindeki Navelina’larda benzer bulmuşlardır.

Yaz sürgün döneminde kılcal kök ve meyvelerdeki karbonhidrat birikimi standart

anaçlar üzerindekilere göre bodur anaçlarda önemli derecede daha yüksek

bulunmuştur. F&A 418 ve #23 anaçlarının bodurluk mekanizması, yazın vegetatif

gelişmede azalma, generatif gelişme ve meyve büyüklüğünde artmaya neden

olmuştur. Böylece araştırıcılar, asimilat dağılım modelindeki bir değişimin bodurluk

mekanizmasının ana komponentlerinden biri olduğunu belirtmişlerdir.

Papadakis ve ark. (2004), turunç ve Swingle citrumelo anaçları üzerine aşılı

3 yaşlı Navelina portakalında B fazlalığının bazı fizyolojik ve anatomik özelliklere

etkisi üzerinde çalışmışlardır. Bu amaçla uygulamalara Ağustos 2000’de başlamışlar

ve 80, 120, 204 gün sonrasında her bitkinin sürgünlerindeki alt ve ortasındaki yaşlı

yapraklarda, sabahları (9.30-10.30), yüksek ışık yoğunluğunda (>900µmol m-2 s-1),

yaprak sıcaklığı 23-25 °C iken fotosentez ölçümü yapmışlardır. Kontrol bitkilerinde

anaçlara ve ölçüm tarihlerine bakılmaksızın fotosentez oranı 4.36-7.81µmol CO2 m-2

s-1 arasında değişim göstermiştir.

Koshita ve ark. (2006), Fuyu hurma çeşidinde ara anaçların fotosentez

oranına ve erken gelişmeye etkisini incelemişlerdir. Ara anaçlar kontrol anaçlarına

göre daha düşük büyüme göstermiş, fakat daha yüksek fotosentetik aktivite

göstermiştir. Araştırıcılar; yapılan başka çalışmalarla birlikte; ara anaçların ve ana

anaçların kalemin fotosentez aktivitesi üzerine her zaman etkili olmadığını

bildirmişlerdir.


32

Li Ming ve ark. (2006), satsuma mandarininde (Guoqing 4 klonunda) net

fotosentez oranı üzerine üç yapraklı, Troyer sitranjı, Swingle citrumelo ve Red

tangerin + üç yapraklı anaçlarının etkilerini sera koşullarında incelemişlerdir.

Günlük fotosentez değişimi 10 ve 13 saatlerinde birinci ve ikinci pikleri oluşturmuş

ve fotosentez değeri birincisinde ikincisinden yüksek bulunmuştur. Transprasyon

oranı, su kullanım etkinliği, ürün miktarı ve karboksilasyon etkinliği fotosentez

analizlerine dayandırıldığında fotosentezin üç yapraklıda en yüksek, Red tangerin +

üç yapraklı ve Swingle citrumelo da orta düzeyde, Troyer sitranjında en düşük

olduğu saptanmıştır. Üç yapraklı da çözünebilir protein değeri, spesifik yaprak

ağırlığı ve fotosentetik pigmentler diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur.

Fotosentez ile stoma iletkenliği, transpirasyon oranı ve oransal nem arasında pozitif

hücreler arası CO2 konsantrasyonu ile negatif ilişki (korelasyon) bulunmuştur.

Fotosentez ve hava sıcaklığı arasında, fotosentetik aktif radyasyon ve yaprak

yüzeyindeki buhar basıncı noksanlığı arasında kompleks ilişkiler gözlenmiştir.

Erismann ve ark. (2008), saksılarda yetiştirilen 3 farklı anaç üzerine

(Rangpur laymı, Swingle citrumelo, Sunki mandarin) aşılı Valencia portakalına ait

fidanlarda, orta şiddetli su noksanlığının fotosenteze olan etkilerini araştırmışlardır.

Net CO2 asimilasyon oranı (An), stoma iletkenliği (Gs) ve hücreler arası CO2 kısmi

basıncındaki değişime cevaben fotosistem (PSII)‘in uygulanabilir etkinliğini (Fq/Fm)

kontrollü koşullarda incelemişlerdir. Kuraklığın net CO2 asimilasyon oranını ve

stoma iletkenliğini azalttığını buna karşın PSII çalışma etkinliğinin değişmeden

kaldığını bildirmişlerdir.

Tsokankunku ve ark. (2008), 5 yaşlı Navel ve Baianinha portakallarında

2007 yılının Yaz sezonunda iki aylık sürede CO2 ve su buharı değişimini ve bunların

yaprak sıcaklığına olan etkilerini araştırmışlardır. Çalışmada 25-30 °C yaprak

sıcaklığında transpirasyon artmış ve fotosentez en yüksek bulunmuştur. Navel

portakallarının iki çeşidi arasında bu dönemde CO2 ve H2O net değişimindeki

farklılık %10‘dan düşük bulunmuştur. Gölgelemenin yaprak sıcaklığını etkili bir

şekilde düşürdüğüne, ancak, fotosentetik aktif ışık yoğunluğunun önemli düzeyde

azalmasına ve fotosentetik doygunluk seviyesinin (600-700 µmol m-2 s-1) düşmesine

neden olduğu saptanmıştır.


33

Ribeiro ve ark. (2009), Brezilya’da kontrollü koşullarda saksıda yetiştirilen

Kleopatra mandarini üzerine aşılı 1 yaşlı Valencia portakal çeşidinde mevsimsel ve

günlük fotosentez değişimini incelemişlerdir. Bu hipotez yaprak gaz değişiminin

günlük değişimi, klorofil floresansı, yaprak su potansiyeli, artan hava

karbondioksitin, CO2 asimilasyonunun cevabının ölçülmesi ile test edilmiştir.

Fotosentez hızı Kış ile karşılaştırıldığında Yazın daha yüksek bulunmuştur. Kışın

fotosentez hızının azalmasının nedenini soğuk gece koşullarından kaynaklandığı

bildirilmiştir. Yazın kullanılan değerler Kışla karşılaştırıldığında düşük hava ve

toprak sıcaklığı stoma iletkenliğinin ve fotosentezin temelindeki biyokimyasal

reaksiyonların oranında azalmaya neden olur. Yazın turunçgil fotosentezi

biyokimyasal ve fitokimyasal reaksiyonlar tarafından bozulmaz, çünkü CO2

asimilasyonu öğleden sonra yüksek hava – su basıncı nedeniyle stoma iletkenliği

tarafından sınırlanır. Kışın öğleden sonra fotosentezde azalma stoma iletkenliği ve

RuBP (ribulose -1,5- bisphosphate) yenilenmesinde azalmaya neden olur.

Turunçgillerde yeni dokuların oluşumu, büyüme ve gelişme gibi olaylarda

kullanılan enerjinin sağlanmasında sağlıklı bir büyüme, düzenli, kaliteli ve bol ürün

alınmasında, karbonhidrat, protein ve diğer organik bileşiklerin yapımında bitki besin

maddeleri direk veya dolaylı olarak ilişkilidir (Kaplankıran ve ark., 1999-a).

Değişik turunçgil anaç kalem kombinasyonlarının bitki besin maddesi alımı

üzerine de farklı etkileri olduğu ve bunun sonucu olarak kalemin gelişimi ile meyve

verim ve kalitesinin etkilenebileceği ileri sürülmüştür (Ülbeği ve Kaplankıran,

1992).

Anaç, kalem, ara anaç arasındaki besin elementi alımı diğer meyve türlerinde

de incelenmiştir.

Köksal (1973), elma ağaçlarında çeşit, anaç ve ara-anaç arasında beslenme

yönünden etkileşmeler adlı çalışmasında, ara anaçların çeşitlerin ve anaçların mineral

madde alımını ve yapraklardaki miktarlarını farklı şekillerde etkilediğini bildirmiştir.

Ayrıca, ara anaçların çeşit ve anaç arasındaki fizyolojik ve kimyasal olaylarda,

ağacın beslenmesinde ve mineral madde alımında büyük rol oynadıklarını belirterek,

bu olayların her aşı kombinasyonu için ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini

vurgulamıştır.


34

Breen ve Muraoka (1975), anaç-kalem arasındaki etkileşimi inceledikleri

çalışmalarında, erik üzerine aşılanan şeftalilerde uyuşmazlık belirtileri ortaya

çıkmadan önce yaprak ve kabukta yaptıkları besin elementleri analizine göre, uyuşur

ve uyuşmaz kombinasyonlarda benzer sonuçlar bulmuşlardır. Yapraklardaki N ve K

seviyeleri uyuşmazlık belirtilerinin şiddetine göre değişiklik göstermiş, uyuşmaz

kombinasyonlarda çeşidin kabuklarındaki K, Mg, Ca seviyelerinin mevsim boyunca

düşerken, anaç kabuklarında oransal bir değişme olmadığı vurgulanmıştır. Uyuşmaz

kombinasyonlarda aşı yerinin hemen üzerindeki kabukta P ve inositol birikimi en

yüksek seviyede bulunmuştur. Araştırıcılar uyuşmaz şeftali/erik kombinasyonlarında

aşı yerinde floemin kesintiye uğraması sonucu, fotosentez ürünlerinin ve büyüme

düzenleyicilerinin köklere ulaşımının engellenmesi nedeniyle bitki gelişimi ve besin

maddesi alımının azaldığını bildirmişlerdir.

Crescimanno ve ark. (1981), On anaç üzerine aşılı Washington Navel,

Valencia ve Marsh Seedless çeşitlerinin yapraklarındaki besin maddelerinin

durumunu inceledikleri çalışmalarında, N, P, K, Ca, Fe, Mn ve Mg miktarlarının

anaçlara göre farklılık gösterdiğini, Cu ‘ın ise etkilenmediğini bildirmişlerdir. N

düzeyinin en yüksek üç yapraklı ve Makrofilla anacında, K’ un üç yapraklıda, Ca’un

turunç anacında diğer anaçlara göre yüksek olduğu belirtilmiştir.

Iyengar ve ark. (1982), Hindistan koşullarında farklı turunçgil anaçlarının

Courg ve Kinnow mandarin çeşitlerinde bitki besin elementi alımı üzerine etkisini

araştırmışlardır. Anaçların farklılığından dolayı N, K, Ca, Mg, Na, Mn içerikleri

önemli bulunmuştur. Yaprak N içeriğini Poncirus trifoliata üzerindeki çeşitlerde,

Carrizo ve Troyer sitranjı üzerindeki çeşitlere göre daha yüksek saptamışlardır.

Araştırıcılar; kaba limon, Kleopatra mandarini ve Kodakithuli anaçlarının Ca, Mg, K

katyonlarının alımında daha etkin olup, Carrizo ve Troyer sitranjı anaçlarının çok

düşük Mn içeriğine sahip olduğunu vurgulamışlardır. Çalışmada her iki çeşit için N,

P, Cu haricinde diğer bitki besin elementleri arasında önemli farklılıklar

gözlenmiştir.

Ulubelde ve Özcan (1982), bazı araştırma sonuçlarına göre anaçların yaprak

besin elementi içeriğine etkilerinin olduğunu bildirmişlerdir. Çalışmada; N seviyeleri

bakımından kaba limon ile üç yapraklı, Kleopatra mandarini ve Sampson tanjelo


35

anaçları karşılaştırıldığında kaba limona göre diğer anaçların daha düşük N içerdiği,

turunç ve Sampson tanjelo anaçlarının düşük K seviyesinde olduğu, Kleopatranın

anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda kalem yapraklarında düşük K ve yüksek

Ca bulunduğu, turunç ve kaba limon anaçlarının altıntop ve üç yapraklıya göre kalem

yapraklarında daha az P bulunduğu açıklanmıştır.

Hassan (1984), Mısır’da üç anacın (turunç, kaba limon, Troyer sitranjı)

üzerine aşılı Washington Navel portakallarının yapraklarındaki bitki besin elementi

düzeylerine, kök dağılımına ve ağaç gelişimine etkisini incelemiştir. Yaprakların P,

Zn, Mn ve Fe sevyeleri kök sistemi daha derin (kaba limon) anaçta en yüksek

bulunmuştur. Bununla beraber toprak yüzeyine yakın uzun köklü (turunç) anaçta en

yüksek yaprak N ve K düzeyi saptanmıştır.

Kaplankıran (1984), turunç, üç yapraklı, Volkameriana anaçlarıyla bunların

birbiri üzerine aşılanmış kombinasyonlarını kullandığı çalışmasında; anaç ve kalemin

doğal hormon, karbonhidrat, bitki besin maddeleri ve büyüme bakımından

birbirlerini karşılıklı etkilediklerini, bu etkileşmenin üç yapraklı kombinasyonlarında

daha belirgin olarak ortaya çıktığını, ancak burada kullanılan türlerde etkileşmenin

derecesi ne olursa olsun, türün kendi özelliğinin dominant olarak etki yaptığını

belirtmiştir. Çalışmada; N’dan en iyi yararlanan anacın üç yapraklı olduğu bunu

sırasıyla Volkameriana ve turuncun izlediği belirlenmiştir. Volkameriana anacı K’

dan en iyi yararlanan anaç olarak bulunmuştur. Ca bakımından ise en iyi yararlanan

turunç anacı olmuştur.

Calot ve ark. (1984), çalışmalarında genç Valencia portakal ağaçlarında

N’un farklı mevsim ve farklı organlardaki düzeylerini incelemişlerdir. Genç ve yaşlı

yapraklarda N seviyesi Sonbaharda artarken; Yazın azalmıştır. Ancak, yaşlı

yapraklardaki değişim genç yapraklara göre daha fazla olmuştur.

Marchal (1984), Mg eksikliğinin fotosentezi ve dolayısıyla verimi azalttığını

bildirmiştir. Çalışmada, N içeriği ile verim ve meyve kalite özellikleri ile arasında

önemli bir ilişki bulunduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Turunçgillerde Ca/K antogonistik

etkisinin oldukça önemli olduğu vurgulanmıştır.

Kaplankıran ve ark. (1986), Adana koşullarında turunç, üç yapraklı,

Volkameriana anaçlarıyla, bunların birbiri üzerine aşılanmış kombinasyonlarını


36

kullanarak; anaçların topraktan N, P, K, Na, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn alımlarının farklı

olduğunu ve bu farklılığın üzerine aşılanan kaleme de yansıdığını saptamışlardır. Üç

yapraklı N ve Zn ‘dan, Volkameriana K’ dan, turunç Ca’ dan, turunç ve

Volkameriana Mg, P ve Mn’ dan daha iyi yararlandığı belirlenmiştir.

Maatouk ve ark. (1988), Laymlarda N, P, K gübrelemesinin verim, kalite,

vegetatif büyüme ve yaprak kimyasal kompozisyonuna etkisini araştırmışlardır.

Çalışmada, artan N seviyesinin yaprak % N’unu ve yaprak alanını arttırdığını, P, K,

toplam karbonhidrat ve C:N oranını azalttığını bildirmişlerdir. K seviyesinin

artmasıyla yaprak % K, yaprak alanı ve C:N oranı artmış ancak incelenen diğer

parametrelerde azalma görülmüştür. Artan P seviyesi % N ve % K hariç diğer tüm

parametrelerin içeriğini arttırmıştır.

Kaplankıran ve Tuzcu (1993) tarafından değişik turunçgil anaçları (Yerli

turunç, Brezilya turuncu, Taiwanica, Yuzu, Kleopatra mandarini, Benecke üç

yapraklı, Volkameriana, Citrumelo 1452, Troyer ve Carrizo sitranjları) üzerinde bazı

portakal çeşitlerinde (Washington Navel, Valencia, Yafa, Moro) yaprak besin

maddesi içeriklerinin anaçlara, çeşide ve yıllara göre farklılık gösterdiği saptanmıştır.

Araştırmacılar Benecke üç yapraklı, Yuzu, Kleopatra mandarini, Volkameriana

üzerindeki çeşitlerin N; Citrumelo 1452, Yuzu ve Benecke üç yapraklı

üzerindekilerin K; Yerli turunç, Brezilya turuncu, Kleopatra mandarini üzerine

aşılılarda Ca; Yerli turunç ve Carrizo sitranjı üzerindekilerde Na; Yuzu ve Benecke

üç yapraklı üzerindekilerde Fe içeriği diğer anaçlara göre daha yüksek bulunmuştur.

Taylor ve Dimsey (1993), yaptıkları çalışmada üç yapraklı ve sitranj anaçları

üzerine aşılı Ellendale mandarininin yapraklarındaki NPK konsantrasyonlarını orta

ve yüksek düzeyde bulmuşlardır. Kaba limon anacı üzerine aşılı Valencia ve navel

portakallarında K içeriği, diğer anaçlara göre daha düşük düzeyde saptanmıştır.

Ancak bütün anaçlar için yapraktaki K içeriği mandarinlerde yüksek oranda

bulunurken; Valencia ve Navel portakallarında N, P, K içerikleri yüksek oranda

bulunmuştur. Symons ve Cox portakalları Rangpur laymı üzerinde diğer anaç ve

kalemlere göre yaprakta daha düşük Mg konsantrasyonlarına sahip iken, sitranj

anaçları üzerinde Ellendale mandarininin yaprak Mg konsantrasyonu daha yüksek

bulunmuştur. Kleopatra ve Emperor mandarin anaçları diğer anaçlardan, yapraklarda


37

hafif düzeyde daha yüksek Na seviyeleri gösterirken; üç yapraklı Velencia anaç

denemesinde Na alımı daha düşük olmuştur. Anaç ve kalemler Fe ve Cu

konsantrasyonlarını düşük düzeyde etkilemiştir. Çoğu denemede anaçlar yaprakta

Mn ve Zn seviyelerini önemli düzeyde etkilemiştir.

Davies ve Albrigo (1994), genç turunçgil ağaçlarında yapraklardaki N

seviyesinin fazlalığı nedeniyle bu ağaçlarda vejetatif gelişmenin fazla olduğunu

bildirmişlerdir. Düşük N düzeyinde çiçeğin fazla olmasına rağmen, beslenme

noksanlığından dolayı meyve tutumu dolayısıyla verim düşmektedir. Optimum N

miktarı orta seviyede çiçek oluşumu ve yüksek miktarda meyve ile verimliliği

arttırmaktadır.

Lavon ve ark. (1995), kaba limon yapraklarındaki karbonhidrat içeriği ve

enzim aktivitesinin K, Mg, Ca eksikliği ile ilişkisini tespit etmişlerdir. K eksikliği

olan yapraklarda kontrole göre çözünebilir şeker önemli derecede daha yüksek,

nişasta daha düşük bulunmuştur. Mg ve Ca eksikliği olan yapraklar nişastanın büyük

bir kısmını depolamıştır. Mg ve Ca eksikliği olan yaprakların kloroplastları büyük

nişasta taneleriyle doluyken, K eksikliği olan yaprakların kloroplastlarında nişasta

taneciklerinin sayısı ve büyüklüğünün azaldığı elektron mikroskobunda da

görülmüştür.

Zekri (1995), çalışmasında; turunç, Rubidoux üç yapraklı, üç yapraklı

anaçlarını Makrofilla anacı ile karşılaştırıldığında Valencia ve Navel portakallarında

ve altıntoplarda yaprakta Ca konsantrasyonunu düşürdüğünü bildirmiştir. Ancak;

Makrofilla anacında Fe ve Mn konsantrasyonlarının turunç ve Rubidoux üç yapraklı

anaçlarına göre daha yüksek olduğunu açıklamıştır. Araştırmacı, anaçların Fe alımına

etkisi bakımından; üç yapraklı ve melezi olan Swingle citrumelo ve Carrizo

sitranjının bu elementin alımında limon ve mandarin tipi anaçlara göre daha az etkili

olduğunu saptamıştır.

Bester ve Rabe (1996), Güney Afrika koşullarındaki değişik anaçlar üzerine

aşılı Star Ruby altıntop ve Lisbon limon çeşitlerinin aşı noktası üzerinden ve altından

aldıkları kabuk ve odun dokularında nişasta, indirgen şeker ve azot düzeylerini

incelemişlerdir. Çalışmada kullanılan kombinasyonların anaç ve kalem kabuklarında

toplam azot ve serbest azot düzeyleri odun dokularına göre daha yüksek


38

bulunmuştur. Anaçların odun dokularındaki toplam N seviyesi kalemlerin odun

dokularındaki N’ a göre daha yüksektir. Küçük taçlı ve zayıf gelişen Flying Dragon

anacında kalemin odun dokusundaki N düzeyinin anacın odun dokusundaki N

düzeyine oranı en düşük düzeyde, Volkameriana ve Troyer sitranjında en yüksek

düzeyde bulunmuştur.

Kaplankıran ve ark. (1996), Adana koşullarında 9 anaç (Yerli turunç,

Taiwanica, Kleopatra mandarini, Troyer ve Carrizo sitranjları, Volkameriana, Yuzu,

Citrumelo 1452, Benecke üç yapraklı,) üzerine aşılı satsuma mandarinlerinde

yapraklardaki bitki besin elementlerini incelemişlerdir. Araştırıcılar; iki yıllık

bulgular sonucunda yapraklardaki P, K, Ca, Mg, Mn ve Cu’ın anaçlara göre farklılık

gösterdiğini; N, Na, Fe ve Zn’ nun anaçlar tarafından etkilenmediğini saptamışlardır.

Myhob ve ark. (1997), turunç, Succari portakalı, Troyer sitranjı anaçları

üzerinde Valencia portakalının besin elementi alımını incelemişlerdir. Turunç anacı

üzerinde yaprak K içeriği, Troyer sitranjı anacında ise yaprak Fe ve Zn içeriği daha

yüksek bulunduğunu, N, P, Mn içeriklerine anaçların etkisinin olmadığını

bildirmişlerdir.

Cücü- Açıkalın (1998) bildirdiğine göre, Arı ve ark. (1996), vejetasyon

periyodu boyunca oluşan farklı fizyolojik olaylar bitkinin besin maddeleri düzeyinde

önemli mevsimsel değişimler meydana gelmesine neden olduğunu belirtmektedir.

Araştırıcı, mevsimsel değişimlerin yaprak örneklerinin alınması sırasında ve yaprak

analizleri sonuçlarının değerlendirilmesi sırasında göz önünde bulundurulması

gerektiğini; ayrıca yaprak yaşına, bitkideki konumuna ve farklı kısımlarına göre de

yaprak bileşiminin değiştiğini ve bu nedenle sözü edilen faktörlerin bir fonksiyonu

olarak meydana gelen yapraktaki besin maddelerinin değişimlerinin bilinmesinde

fayda olduğunu bildirmişlerdir.

Iqbal ve ark. (1999), Citrumelo 4475, Citrumelo 1452, Volkameriana, Yuma

sitranjı, Mithi ve kaba limon anaçları üzerine aşılı Kinnow mandarin çeşidinde

yaprak besin elementlerini incelemişlerdir. Maksimum N içeriği (% 1.5) Citrumelo

4475 ve Citrumelo 1452 anaçlarından, minimum N (% 0.58) kaba limon ve Yuma

sitranjı anaçlarına ait bitkilerden elde edilmiştir. P, K ve CH açısından anaçlar

arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Maksimum Cu (16.6 ppm) Kaba limon


39

anacından, minimum Cu (7.33 ppm) Citrumelo 1452, maksimum Zn (18.67)

Citrumelo 4475, minimum Zn (13.3 ppm) Volkameriana anacından elde edilmiştir.

Kaplankıran ve ark. (1999-a), Adana koşullarında turunç anacı üzerine aşılı

Kütdiken limonunun yapaklarındaki bitki besin maddesi düzeylerinin mevsimsel

değişimini incelemişlerdir. Çalışma sonucunda, azotun Eylül başı- Kasım başı;

fosforun Temmuz başı- Ekim ortası; potasyumun Mayıs başı- Temmuz başı;

magnezyumun Mayıs ortası- Temmuz ortası; demirin Şubat başı- Mart başı ve

Temmuz ortası- Ekim başı; çinkonun Şubat başı- Mart ortası, Mayıs ortası- Temmuz

ortası ve Eylül ortası- Kasım başı; bakırın Şubat başı- Mart başı, Mayıs başı-

Temmuz ortası ve Eylül ortası- Kasım ortası; sodyumun Aralık başından Haziran

başına kadar diğer dönemlere göre daha stabil olduğunu bildirmişlerdir.

Kaplankıran ve ark. (1999-b), 10 anaç üzerine aşılı Valencia portakal

çeşidinin yapraklarındaki bitki besin maddelerini inceledikleri çalışmada;

yapraklardaki bitki besin maddeleri düzeylerinin anaçlara göre değişim gösterdiği ve

bu değişimin anaçların genetik yapısındaki farklılığa bağlı olarak fizyolojik ve

biyokimyasal olayların farklı cereyanı ve bunun anaç- kalem ilişkilerine

yansımasından kaynaklandığını bildirmişlerdir. Ayrıca, çalışmada soğuğa dayanıklı

anaçların yaprak N içeriğinin yüksek olduğu vurgulanmıştır.

Georgiou (2000), Kıbrıs koşullarında 11 anacın Nova mandarinlerinin yaprak

besin elementi düzeyine, ağaç büyüklüğüne, meyve verim ve kalitesine etkisini

incelemiştir. Tüm anaçlar üzerinde yaprakların Mg, Na, Ca seviyeleri optimum

bulunmuştur. Anaçların Mg düzeyine etkisi güçlü bulunmuş, Carrizo ve Troyer

sitranjlarında en yüksek birikim, Filistin tatlı laymı ve Estes kaba limonunda en

düşük saptanmıştır. iyi bilinen K ile Mg arasındaki antogenestik etki Volkameriana

ve Filistin tatlı laymında güçlü, kaba limon, Estes kaba limon ve Swingle

citrumeloda daha düşük dereceli bulunmuştur.

Davies ve Zalman (2002), Volkameriana, Carrizo sitranjı ve Swingle

citrumelo anaçları üzerine aşılı Rohde Red Valencia portakalında farklı N dozlarını

ve farklı uygulama dönemlerini incelemişlerdir. Gövde çapı üzerine N oranı ve

uygulama sıklığının önemli olmadığını, anaçların etkisinin önemli olduğunu

bildirmişlerdir. En büyük gövde çapının Volkameriana anacı üzerindeki bitkilerde


40

olduğunu ve bunu sırası ile Carrizo sitranjı, Swingle citrumelo anaçlarının izlediğini


Ahmed ve Al-Shurafa, (2003), turunç, Rangpur laymı, Kleopatra mandarini,

Troyer sitranjı ve kaba limon üzerine aşılı Valencia, Hamlin, Washington Navel

portakallarının N, P, K, Ca, Na, Cl, Fe, Mn, Cu ve Zn içeriklerini incelemişlerdir.

Bitki besin elementleri bakımından K, Ca, Na, Ca/K ve Cl elementlerinde anaçlar

arasında farklılık görülürken N, P, Fe, Mn, Zn ve Cu elementlerinde bir farklılık

saptanmamıştır. Kleopatra anacı üzerine aşılı çeşitlerin yapraklarında K düşük, Ca/K

oranı yüksek, Rangpur laymı anacı üzerine aşılı çeşitlerde K yüksek, Ca düşük, Ca/K

oranı düşük olmuş, Troyer anacında ise Na ve Cl alımı diğer anaçlara göre daha fazla

bulunmuştur. Washington Navel çeşidinin yaprakları diğer çeşitlere göre daha fazla

Fe, Zn, Mn, Cu içerirken daha az Na içermiştir.

Camara ve ark. (2003), Kleopatra mandarin çöğürü, Kleopatra/Valencia

portakalı, Kleopatra/Salustiano portakalı, Kleopatra/Salustiano portakalı/Valencia

portakalı ile oluşturulan bitki kombinasyonlarını serada kum kültüründe

denemişlerdir. Su ilişkisi, mineral bitki besin elementi kompozisyonu (yaprak,

gövde, kök) ve bitki büyümesinin incelendiği çalışmada, köklerden yapraklara Cl ve

Na taşınımının ara anaçlarla sınırlandığını açıklamışlardır. Kontrollü koşullarda

Kleopatra/Salustiano portakalı/Valencia portakalı kombinasyonunda kök/sürgün

oranı en düşük, kökte Na en yüksek, yaprakta N en yüksek, P ve Ca en düşük

bulunmuştur.

Yıldırım (2003), Adana koşullarında yaptığı çalışmada Yerli turunç (Citrus

aurantium L. var. ‘Yerli’), Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. ve Pasg.),

Kleopatra mandarini (Citrus reshni Tan.), Carrizo sitranjı (Poncirus trifoliata Raf. x

Citrus sinensis Osb. var. ‘Carrizo’) ve Beneke üç yapraklı (Poncirus trifoliata Raf.

var. ‘Beneke’) anaçları üzerine aşılı Washington Navel portakal ağaçlarında N

düzeyini İlkbahar döneminde en düşük seviyede bulunmuştur. Çalışmada, N miktarı

genç yapraklarda daha yüksek olarak belirlenmiştir.

Cücü -Açıkalın (2004), Antalya koşullarında yaptığı çalışmada Yerli turunç,

Carrizo sitranjı ve Troyer sitranjı anaçları üzerinde İnterdonato limonu, Klemantin

mandarini, Washington Navel portakalı, Marsh Seedless çeşitlerinin yapraklarındaki


41

bitki besin elementlerinin mevsimsel değişimini incelemiştir. N, P ve K İlkbahardan

yaza kadar artıp, bir sonraki İlkbahara kadar azaldığı; Ca, Na, Fe ve Mn

konsantrasyonlarının ise İlkbahardan Kışa kadar artıp, bir sonraki İlkbahara doğru

azaldığı; Mg’ un İlkbahardan Sonbahara kadar artıp, bir sonraki İlkbahara kadar

azaldığı; Zn’ nun İlkbahardan bir sonraki İlkbahara kadar azalıp, Yaza doğru arttığı,

Cu’ ın İlkbahardan Sonbahara kadar azalıp Kışa doğru arttığı ve devamında

İlkbahara doğru azaldığı belirlenmiştir. Washington Navel portakalında Fe ve Cu

açısından turunç anacının, diğer besin elementleri için sitranj anacının daha başarılı

olduğu saptanmıştır. İnterdonato limonu için N, Na ve Cu açısından turunç; Mg, Na,

Fe ve Cu açısından ise Troyer sittanjı anaçları daha iyi sonuç vermiştir.

Quaggio ve ark. (2004), Brezilya koşullarında; Swingle citrumelo, Rangpur

laymı ve Kleopatra mandarini üzerine aşılı Natal portakalı, Rangpur laymı ve

Kleopatra üzerine aşılı Valencia portakalının büyüme durumlarını ve N, P, K

gübrelemesinin etkilerini araştırmışlardır. Rangpur laymı ve Kleopatra anaçlarına

göre Swingle citrumelo üzerindeki ağaçlarda taç hacmi en küçük bulunmuştur. Taç

hacmi ve meyve verimi arasındaki ilişki pozitif olmasına rağmen, ürün miktarında

anaçların etkisi bulunmuştur; Kleopatra mandarini ile Rangpur laymı anacı

karşılaştırıldığında Rangpur laymı Kleopatra mandarinine göre daha üstün sonuçlar

vermiştir. Araştırmacılar; 5 yaşından daha küçük turunçgil ağaçlarının gelişimi için

Brezilya’da tavsiye edilenden daha fazla K gübrelemesi ile gelişim gösterdiğini

bildirmişlerdir.

Perez- Zamora (2004), 16 turunçgil anacının Valencia portakal çeşidinde

yaprak besin elementi içeriği, verim, meyve kalitesi üzerine etkisini incelemiştir.

Turunç P alımında en az etkiyi gösterirken; Volkameriana’da düşük düzeyde Mg

birikimi görülmüştür. Kleopatra mandarini, Carrizo sitranjı ve Sunki x üç yapraklı’da

en düşük K konsantrasyonları belirlenmiştir. K/ (Ca+Mg) oranı kullanılan anaçlara

bağlı olarak Makrofilla’da en yüksek, Kleopatra mandarininde en düşük değeri

göstermiştir.

Mattos ve ark. (2006), Brezilya koşullarında genç ağaçlarda (5 yaşından

küçük) maksimum meyve verimi için N, P, K oranlarının tespit edilmesini ve

gübreleme için seçilen anaç kalem kombinasyonlarının tepkilerini belirlemek


42

amacıyla yaptıkları çalışmalarında, Rangpur laymı üzerine Pera; Rangpur laymı ve

Kleoparta mandarini üzerine Valencia, Rangpur laymı, Kleoparta mandarini ve

Swingle citrumelo üzerine Natal portakallarını 3 lokasyonda denemişlerdir. Rangpur

laymı üzerindeki ağaçlar daha etkili bir şekilde N, P, K kullanmış ve Kleopatra

mandarini ve Swingle citrumelo üzerindeki ağaçlara göre daha fazla meyve üretimi

göstermişlerdir. Diğer taraftan Swingle citrumelo üzerindeki ağaçların, Kleopatra

mandarini üzerindeki ağaçlara benzer seviyede meyve üretmek için daha fazla N

veya K ihtiyaçları olduğu saptanmıştır.

Ahmed ve ark. (2007), dokuz farklı anaç üzerinde Kinnow mandarinin

beslenme ve verim durumlarını incelemişlerdir. Yapraklardaki N, P, K içeriklerinin

anaçlara göre farklı bulunduğu çalışmada, N içeriği kaba limon’da (% 2.60 ve 2.67)

en yüksek, Troyer sitranjı’nda (% 2.20- 2.21) en düşük; P içeriği kaba limonda (%

0.16) en yüksek, Carrizo sitranjı’nda (% 0.09) en düşük bulunmuştur. K içeriği,

Volkameriana ve Carrizo sitranjı anaçlarında sırasıyla % 1.15 ve % 1.65 seviyesinde

bulunmuştur. Araştırıcılar, besin alımı ve verim arasındaki ilişkinin tüm sitranj

anaçlarında zayıf olduğunu ve incelenen parametrelerin çoğunda Volkameriana anacı

ile bunu takip eden kaba limon anacının ümitvar olduğunu bildirmişlerdir.

Toplu ve ark. (2008), Troyer sitranjı, Carrizo sitranjı ve turunç anacı

üzerinde Rhode Red Valencia ve Valencia Late portakal çeşitlerinin yaprak besin

elementi içeriklerini incelemişlerdir. Çalışmadaki portakal çeşitleri arasında, her iki

yılda da K ve Ca konsantrasyonları önemli bulunmuştur. Ancak çeşitlerin yaprak

besin içerikleri Zn hariç optimal sınırlar içerisinde yer almıştır. Her iki yılda da

anaçların incelenen besin elementleri içeriklerine etkileri önemli bulunmuştur.

Araştırıcılar, kullanılan turunçgil anaçlarının bitki besin elementlerinden faydalanma

yeteneklerinin birbirinden farklı olduğunu bildirmişlerdir. P ve Fe bakımından

Troyer sitranjı, Ca, Na ve Zn değerleri bakımından turunç anacı en yüksek değerleri

verirken; N, K, Mg, Mn ve Cu için en yüksek değerleri Carrizo sitranjı vermiştir.

Richardson ve ark. (2009); anaçların taç gelişimlerinin nasıl etkilediğini

açıkladıkları bildirilerinde, turunçgillerde kökler ve taçlanma arasındaki ilişkinin

farklı anaçlar tarafından modifiye edilebilirliliğini incelemişlerdir. Bitki gelişiminde

taç ve kök sistemi arasında sürekli bir oran vardır ve bu yüzden kök sisteminin


43

büyüklüğü ve onların aktivitesi sürgün gelişimi ve aktivitesiyle daima orantılıdır.

Herhangi bir anaç- kalem kombinasyonu spesifik bir kök/sürgün oranına sahiptir.

Anaç- kalem arasındaki interaksiyonlar su, besin, karbonhidrat ve hormonlar yoluyla

olur. Anaç- kalem arasındaki fiziksel birleşmede uyuşma dereceleri etkilidir.

Anaçlarla ilgili yapılan birçok çalışmada çeşidin taç gelişiminde anacın etkisi

önemlidir. Araştırıcılar, Silverhill çeşidine Troyer sitranjının ve üç yapraklının anaç

olarak kullanılmasını karşılaştırmışlardır ve Troyer sitranjı üzerinde daha uzun, daha

büyük taç hacminin olduğunu saptamışlardır. Ancak üç yapraklı üzerinde daha küçük

taçlı ağaçların sık dikime olanak sağlamasının avantaj olduğu belirtilmiştir. Üç

yapraklı üzerinde çeşidin yapraklarındaki Mg ve Ca seviyeleri yüksek, fakat Troyer

sitranjı anacına göre P ve K daha düşüktür. Ca ve K arasında ters bir ilişki olduğu

belirlenmiştir. Bildiride, Turunçgil ve elma anaçlarının tacın fotosentezi üzerine

etkilerini belirten çalışmalar olduğu vurgulanmıştır. Genelde fotosentez oranı ağacın

gücü ile ilişkilidir. Bu nedenle bodur veya düşük gelişme gücüne sahip anaçların

üzerine aşılı ağaçların yapraklarında fotosentez oranı, kuvvetli gelişme gücüne sahip

anaçların üzerine aşılı ağaçlardan daha düşüktür. Bitki organlarında depolanan

nişasta ve karbonhidrat miktarının ölçüldüğü çalışmada; üç yapraklılarda gövde ve

dallarda nişasta daha yüksek bulunmuştur. Troyer sitranjında köklerde daha düşük

bulunmuştur.

3.MATERYAL VE METOD Müge UYSAL KAMİLOĞLU

44

3. MATERYAL VE METOT

3.1. Materyal

Bu çalışma Çukurova Üniversitesi (Ç.Ü.) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri

Bölümü ile Ç.Ü.Subtropik Meyveler Araştırma ve Uygulama Merkezinde

yürütülmüştür.

Çalışmada anaç olarak turunç (Tuzcu 31-31), ara anaç olarak, Flying Dragon

ve Rubidoux üç yapraklısı, Citrumelo 1452 ve Star Ruby kullanılmıştır.

Ç.Ü. Subtropik Meyveler Araştırma ve Uygulama Merkezinde kontrollü cam

seralarda, 32 x 15 cm boyutlarında körüklü siyah plastik torbalarda 2:1 oranında

volkanik tüf ve torf karışımında yetiştirilen turunç çöğürleri üzerine ara anaçlar

(Flying Dragon, Rubidoux, Citrumelo 1452 ve Star Ruby) 2004 yılı mart ayında

aşılanmıştır. Ara anaçlar ve kontrol olarak kullanılan turunç anacı üzerine Navelina

göbekli portakal ve Kütdiken limon çeşitleri 2005 yılı Mart ayında aşılanmıştır.

Kullanılan ara anaçların aşı gözleri Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi “Tuzcu

Turunçgil Koleksiyon Parseli”nden, çeşitlere ait aşı kalemleri ise Ç.Ü. Subtropik

Meyveler Araştırma ve Uygulama Merkezindeki damızlık parsellerinden alınmıştır.

Şekil 3.1. Deneme alanından genel görünüm


45

3.1.1. Aşılamalar

Turunç anacı üzerine Flying Dragon ve Rubidoux üç yapraklı ara anaçları

“T” göz aşısı, diğer ara anaçlar ise “mikro’’ aşı yöntemiyle aşılanmıştır. Aşılamalar

toprak yüzeyinin 15 cm yukarısından yapılmıştır. Kontrol olarak kullanılan turunç

anacı ve ara anaçlar üzerine Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitleri “mikro’’

aşı yöntemiyle, 15 cm yukarıdan aşılanmışlardır. Aşı gözlerinden süren sürgünler tek

sürgün halinde geliştirilmiş (Şekil 3.2) ve toprak yüzeyinden yaklaşık 65-70 cm’den

tepe vurularak taçlandırılmıştır (Şekil 3.3).


taçlandırılmadan önceki genel görünümleri


taçlandırılmadan sonraki genel görünümleri


46

3.1.2. Çalışmada Kullanılan Anaç ve Ara Anaçların Özellikleri

3.1.2.1. Yerli Turunç Tuzcu 31-31 (Citrus aurantium L.)

Yerli turunç en eski anaçlardan olup, Akdeniz havzasının çoğu ülkesinde hala

yaygın olarak kullanılmaktadır. Yaklaşık % 85 nüseller embriyo meydana getirmesi

nedeniyle homojen fidan vermektedir. Genç çöğürleri güçlüdür ve kök ucu ile yan

kökler arasında güçlü bir denge vardır. Bu anaç, üzerine aşılı çeşitlerin orta kuvvet

ve irilikte gelişimini sağlamaktadır. Üzerine aşılanan çeşidin verimlilik, meyve

kalitesi özelliklerine olumlu etki göstermektedir. Ayrıca, çeşidin ekonomik ömrüne,

büyüme, olgunlaşma ve meyveye yatma süresine orta derecede etkili bir anaçtır. Bu

anaç yüksek toprak pH’sına orta derecede dayanım gösterdiği için ağır, drenajı zayıf

topraklarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Cüceleşme (Exocortis) ve Gözenek

(Xyloporosis) viroid hastalıklarının çoğunlukla simptomsuz bir şekilde taşıyıcısıdır.

Ancak, en büyük dezavantajı Tristeza (CTV) virüs hastalığına çok duyarlı olmasıdır.

Phytophthora spp. (Kök Boğazı Çürüklüğü) hastalığına ve Uçkurutan (Phoma

tracheiphila) hastalığına toleranttır. Bu anaç bazı limon, satsuma mandarini ve

kamkatlar hariç çoğu tür ve çeşitlerle iyi bir uyuşma göstermektedir (Özcan ve

Ulubelde, 1984; Castle, 1984; Tuzcu ve ark., 1986; Aubert ve Vullin, 1998;

Davies ve Albrigo, 1994; Tuzcu 1990; Saunt, 2000; Yıldırım, 2003 ).

3.1.2.2. Flying Dragon (Poncirus trifoliata var. Monstrosa)

Üç yapraklı klonu olan Flying Dragon, Swingle tarafından 1915’te Amerika’da

bulunmuştur. Laym, altıntop ve tanjelolarda sıkı bir taç oluşumunu sağlayan bu anaç

çoğu mandarin ve portakal için de bodurlaştırıcı bir etkiye sahiptir. Kalsiyum ve

klora karşı çok hassastır. Hafif kumlu topraklarda aşırı derecede yavaş gelişir.

Tristeza (CTV) virüs ve Phytophthora spp. (Kök Boğazı Çürüklüğü)’ya dirençlidir.

Exocortis’e hasastır. Eureka grubu limonlarla uyuşmazlık göstermektedir. Tüm

turunçgil tür ve çeşitlerinde bodurlaştırıcı etki göstermesinden dolayı sık dikime

uygun olup, üzerine aşılı çeşitlerin deriminde kolaylık sağlar. Çeşitlerin meyve


47

kalitesi üzerine üç yapraklı anacı gibi olumlu etki yapar. Gövde gelişiminin zig zag

şeklinde ve çok dikenli olması aşılanmasını zorlaştırır (Aubert ve Vullin, 1998).

Üç yapraklının özelliklerini gösteren dolayısıyla soğuk ve ıslak koşullara

dayanıklı ve yüksek kireçli topraklara hassas olan Flying Dragon anacı, üç yapraklı

gibi yüksek oranda nüseller bitki oluşturma eğiliminde değildir (Özcan ve Ulubelde,

1984; Tuzcu, 1990; Ashkenazi ve ark., 1993; Ferguson ve Charappo, 2005).

3.1.2.3. Rubidoux Üç Yapraklısı (Poncirus trifoliata var. Rubidoux)

Üç yapraklı anacının küçük çiçekliler grubunda yer alan Rubidoux anacı

genel olarak üç yapraklının özelliklerini göstermektedir. Soğuklara dayanıklı,

nüseller embriyoniye eğilimli, üzerindeki çeşidin erkenciliğine olumlu etkisi vardır.

Ayrıca büyük çiçekli gruba göre meyve kalitesine ve iriliğine ve bitkinin bodurluğu

üzerine daha olumlu etkisi olduğu görülmüştür. (Özcan ve Ulubelde, 1984;

Ferguson ve Charappo,2005).

3.1.2.4. Citrumelo 1452 (Poncirus trifoliata Raf.x Citrus paradisi Macf.)

Üç yapraklı x altıntop melezidir. Üzerine aşılanan çeşidin meyve kalitesine

olumlu etki yapar. Aynı zamanda daha iri ve daha yüksek SÇKM/Asit oranına sahip

meyveler oluşturur. Citrumelo 1452 aşılama parselinde hızlı büyüme gösteren ve

şaşırtma şokuna en dayanıklı anaçlar arasındadır. Bodur ağaçlar elde etme üzerinde

olumlu sonuçlar vermiştir. Eureka grubu limonlarla uyuşmazlık gösterir. Kireçli

topraklara dayanıklı değildir. Tristeza (CTV) virüs ve Phytophthora spp. (Kök

Boğazı Çürüklüğü) ve turunçgil nemotoduna dayanıklıdır (Tuzcu, 1982; Özcan ve

Ulubelde, 1984; Sakovich, 1986; Yıldırım, 1996).

3.1.2.5. Star Ruby Altıntopu

Altıntoplar % 80-90 nüseller bitki verirler. Kökleri kuvvetli ve hızlı büyür.

Üzerine aşılanan çeşidin geç meyveye yatmasına ve kuvvetli büyümesine etkili olup,


48

meyve kalite özelliklerine olumlu etkisi vardır. Ağır topraklarda iyi gelişebilen

tuzluluğa dayanıklı anaç özelliği olan bir türdür. Ancak, verim özelliği diğer anaçlara

göre daha düşüktür. Limonlar için önerilebilen bir anaçtır. Star Ruby altıntop çeşidi

1959 yılında ABD’de Texas Üniversitesi turunçgiller merkezinde Hudson çeşidinin

tohumundan yapay mutasyonla elde edilmiştir. Star Ruby’de meyve şekli yuvarlak,

kabuk pürüzsüzdür. Kabuğun meyve etine bağlılığı sıkıdır. Ağaçlar orta verimlidir.

Renklilik dilim zarlarından kaynaklanmaktadır. Meyvelerde acılık tadı

bulunmamaktadır (Hızal,1973; Tuzcu, 1990).

3.1.3. Çalışmada Kullanılan Çeşitlerin Özellikleri

3.1.3.1. Navelina Portakalı

Kaliforniya kökenli olan bu çeşit Washington Navel’den göz mutasyonu ile

meydana gelmiştir. Ağacı Washington Navel’den daha küçüktür fakat meyveler

yaklaşık 2 hafta kadar daha erken olgunlaşır. Değişik ülkelerde yetiştiriciliği

yapılmasına karşın esas olarak İspanya’da yetiştirilmektedir. Meyve tutumu ve

kalitesi oldukça iyi olan bu çeşidin, erkenci olması, Kış soğuklarından önce hasat

edilebilmesi ve kaliteli olmasından dolayı Türkiye koşulları için uygun bir çeşittir.

Ülkemizde halen hızlı bir şekilde yayılımı söz konusudur. Ağaçları kuvvetli ve

verimlidir. Meyve şekli ovalimsi, göbek küçük ve yarı belirgindir. Kabuk yapısı

belirgin şekilde pürüzsüz, kabuk kalınlığı Washington navel ile benzerdir. Tam

olgunlukta meyve rengi kalitesi iyidir. Hasat dönemi Ekim sonu – Kasım başıdır

(Tuzcu 1990; Davıes ve Albrigo, 1994; Saunt, 2000; Yeşiloğlu ve Yıldırım, 2008).

3.1.3.2. Kütdiken Limonu

Kökeninin İtalya olduğu sanılmaktadır. Ancak, Türkiye’ye hangi yıllarda

geldiği üzerinde herhangi bir bilgi bulunmayan en eski bir limon çeşididir. Eureka

grubu Feminello alt grubunda yer almaktadır.


49

Üstün meyve kalitesine sahiptir. Meyve kabuk rengi açık yeşil–sarı veya

limon sarısıdır. Kabuk düzgün ve parlak, meyve etine sıkı bağlıdır. Kabuk kalınlığı

5.76 mm’dir. Türkiye’nin depolamaya en elverişli çeşitlerinden birisidir. Meyve

genişliği 62.44 mm, uzunluğu 79.55 mm, ağırlığı 122.18 g’dır. Olgunluk

döneminde usare miktarı % 32.96, S.Ç.K.M. miktarı % 8.81, titre edilebilir asit

miktarı % 7.16 dır. Yüksek verimli ve düzenli meyve vermektedir. Orta mevsim

çeşididir (Tuzcu, 1990). Meyve basına 10.65 adet çekirdek düşmektedir. Ağaçları

orta kuvvette büyür. Meyvelerin ağaç üzerinde dağılımı düzgündür. Orta mevsim

çeşididir. Derim kasım ayında ilk yağmurlardan sonra başlar, şubat ayına kadar

devam eder. Uygun koşullarda hasat edilen, paketlenen limonlar 9 ay süre ile

depolanabilir. Bu özellik Kütdiken limonuna olan istemi artırmaktadır. İhracata

elverişli olan bu çeşit, Akdeniz bölgesinde özellikle İçel ve Hatay illerinde

yaygınlık gösterir. Ancak Uçkurutan (Phoma trachephila) ve zamklanmaya duyarlı

olması nedeniyle, gerek bahçe yerlerinin seçilmesinde ve gerekse uygulanacak

bakım işlerinde dikkatli olmak gerekir (Yeşiloğlu ve Yıldırım, 2008).

3.2. Metot

3.2.1. Deneme Deseni

Deneme “Tesadüf Parselleri Deneme Deseni”ne göre gerçekleştirilmiştir.

Denemede 1 anaç, 4 ara anaç, 2 çeşit ile oluşturulmuş kombinasyonlar kullanılmıştır

(Çizelge 3.1). Uygulamalar 5 tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada toplam

7 dönemde (Ekim 2005, Ocak 2006, Nisan 2006, Temmuz 2006, Ekim 2006, Ocak

2007, Nisan 2007) örnekleme yapılmıştır.


50

Çizelge 3.1. Çalışmada yer alan kombinasyonlar

Anaç Ara Anaç Çeşit Kısaltmalar

Turunç ----- Navelina N/T

Turunç Flying Dragon Navelina N/FD/T

Turunç Rubidoux Üç Yapraklısı Navelina N/R/T

Turunç Citrumelo 1452 Navelina N/C/T

Turunç Star Ruby Altıntopu Navelina N/SR/T

Turunç ----- Kütdiken K/T

Turunç Flying Dragon Kütdiken K/FD/T

Turunç Rubidoux Üç Yapraklısı Kütdiken K/R/T

Turunç Citrumelo 1452 Kütdiken K/C/T

Turunç Star Ruby Altıntopu Kütdiken K/SR/T

Kültürel İşlemler

Deneme süresince, fidanların sağlıklı büyümeleri için düzenli olarak sulama,

gübreleme, yabancı ot mücadelesi ve obur temizliği yapılmıştır.

Sulama ve gübreleme programında Ç.Ü. Subtropik Meyveler Araştırma ve

Uygulama Merkezinin programına uyulmuştur.

Sıcaklık Ölçümleri

Serada sıcaklık ölçümleri sıcaklık ölçer (TESTO 177-T4) ile °C olarak

ölçülmüştür.


51

Çizelge 3.2. Deneme alanı aylık sıcaklık ölçümleri

Dönemler Aylık ortalama sıcaklık (°C)

Haziran-05 --

Temmuz-05 --

Ağustos-05 --

Eylül-05 25.46

Ekim-05 19.80

Kasım-05 17.77

Aralık-05 15.98

Ocak-06 14.41

Şubat-06 15.91

Mart-06 18.70

Nisan-06 23.17

Mayıs-06 26.68

Haziran-06 27.32

Temmuz-06 29.18

Ağustos-06 29.92

Eylül-06 22.80

Ekim-06 20.86

Kasım-06 13.72

Aralık-06 9.59

Ocak-07 12.29

Şubat-07 19.01

Mart-07 16.44

3.2.2. Deneme Kapsamında İncelenen Özellikler

Denemede turunç anacına çeşitler aşılanmadan önce çap ve sürgün uzunluğu

ölçülmüştür. Çeşitler aşılandıktan sonra anaç, ara anaç altı, ara anaç üstü ve çeşit

çapları ile sürgün uzunlukları ölçülmüştür. Çap ölçümlerinin yapıldığı bölgeler Şekil

3.4’ te gösterilmiştir. Ayrıca çalışmada toplam 7 dönemde alınan örneklerde Çizelge

3.2’de belirtilen özellikler incelenmiştir.


52

Çizelge 3.3. Örnekleme dönemleri ve incelenen özellikler

Dönemler Tarih İncelenen Özellikler

1. Dönem Ekim 2005 éToprak üstü yaş ve kuru ağırlığı,

éKök yaş ve kuru ağırlığı,

éYaprak sayısı ve alanı,

éYaprak fotosentez hızı,

é Fotosentetik kapasite,

é Yaprak karbonhidrat analizleri,

éGövde karbonhidrat analizleri,

éYaprak besin maddesi analizleri,

éGövde besin maddesi analizleri,

2. Dönem Ocak 2006

3. Dönem Nisan 2006

4. Dönem Temmuz 2006

5. Dönem Ekim 2006

6. Dönem Ocak 2007

7. Dönem Nisan 2007 é Toprak üstü yaş ve kuru ağırlığı,

é Kök yaş ve kuru ağırlığı,

éYaprak sayısı ve alanı,

éYaprak fotosentez hızı,

é Fotosentetik kapasite,

é Yaprak karbonhidrat analizleri,

éGövde karbonhidrat analizleri,

éYaprak besin maddesi analizleri,

éGövde besin maddesi analizleri,

éTanen analizi.

Ocak 2008 éAşı yerinden boyuna kesit alımı.


53

(1:Anaç, 2: Ara anaç altı, 3: Ara anaç üstü, 4: Çeşit) Şekil 3.4. Gövde üzerinde çap ölçümlerinin ve analizlerde kullanılan kabuk

bölgeleri

3.2.2.1. Çeşit Aşılamasından Önce Çap ve Boy Ölçümleri

Anaç üzerine ara anaçların aşılamasından 1 yıl sonra anaç ve ara anaçların aşı

noktasının 5 cm alt ve üst kısımlarında çap (mm) ölçümü ve aynı dönemde aşı

noktasından itibaren boy (cm) ölçümü yapılmıştır.

3.2.2.2. Anaç Çapı Ölçümleri (mm)

Çeşit aşılarının yapılmasından sonra gözlerin sürmeye başlaması ile birlikte

ayda bir aşı yerinin 5 cm altından anaç çap (mm) ölçümleri dijital kumpas ile

yapılmıştır.

Ara Anaç Aşı Noktası

Çeşit

Ara anaç

Anaç

Ara anaç altı

Ara anaç üstü

1

2

3

4 Çeşit Aşı Noktası


54

3.2.2.3. Ara Anaç Altı Çap Ölçümleri (mm)

Çeşit aşılarının yapılmasından sonra gözlerin sürmeye başlaması ile birlikte

ayda bir aşı yerinin 5 cm üzerinden ara anaç altı çap (mm) ölçümleri dijital kumpas

ile yapılmıştır.

3.2.2.4. Ara Anaç Üstü Çap Ölçümleri (mm)

Çeşit aşılarının aşılanmasından sonra gözlerin sürmeye başlaması ile birlikte

ayda bir çeşit aşı yerinin 5 cm altından ara anaç üstü çap (mm) ölçümleri dijital

kumpas ile yapılmıştır.

3.2.2.5. Çeşit Çapı Ölçümleri (mm)

Çeşit aşılarının aşılanmasından sonra gözlerin sürmeye başlaması ile birlikte

ayda bir çeşit aşı yerinin 5 cm üzerinden çeşit çap (mm) ölçümleri dijital kumpas ile

yapılmıştır.

3.2.2.6. Sürgün Boyu Ölçümleri (cm)

Çeşitlerin aşılanmasından sonra gözlerin sürmeye başlaması ile birlikte ayda

bir sürgün uzunlukları mezur ile cm cinsinden ölçülmüştür. Sürgünler 70 cm’ye

ulaştığında tepe budaması yapılarak boy ölçümleri sonlandırılmıştır. Bununla beraber

bitki yaş farkının sürgün uzunluğunu etkileyeceği düşünülerek ara anaç aşılarının

yapıldığı dönemde Turunç anacına aşılanan Navelina portakal ve Kütdiken limon

fidanlarında taçlandırmadan sonra sadece son dönemde sürgünlerde boy ölçümü

yapılmıştır.


55

3.2.2.7. Toprak Üstü Yaş Ağırlık Oranı (%)

Kombinasyonlara ait bitkiler, örnekleme dönemlerinde sökülüp toprak üstü

organların hassas terazide yaş ağırlıkları alınmıştır. Ayrıca bu verilerin oransal (%)

değerlendirmeleri yapılarak açı transformasyonları ile istatistik analizi yapılmıştır.

Tablolarda gerçek değerler parantez içinde verilmiştir.

Toprak Üstü Yaş Ağırlığı (%) = [(Tüm Bitki Yaş Ağırlığı – Kök Yaş Ağırlığı) / Tüm

Bitki Yaş Ağırlığı]*100

3.2.2.8. Kök Yaş Ağırlık Oranı (%)

Kombinasyonlara ait bitkiler, örnekleme dönemlerinde sökülüp köklerinin

hassas terazide yaş ağırlıkları alınmıştır. Ayrıca bu verilerin oransal (%)

değerlendirmeleri yapılarak açı transformasyonları ile istatistik analizi yapılmıştır.

Tablolarda gerçek değerler parantez içinde verilmiştir.

Kök Yaş Ağırlığı (%) = (Kök Yaş Ağırlığı / Tüm Bitki Yaş Ağırlığı) *100

3.2.2.9. Toprak Üstü Kuru Ağırlık Oranı (%)

Kombinasyonlara ait yaş ağırlıkları alınan bitkiler, 65°C etüvde sabit ağırlığa

gelinceye kadar kurutularak hassas terazide toprak üstü kuru ağırlıkları alınmıştır.

Ayrıca bu verilerin oransal (%) değerlendirmeleri yapılarak açı transformasyonları

ile istatistik analizi yapılmıştır. Tablolarda gerçek değerler parantez içinde

verilmiştir.

Toprak Üstü Kuru Ağırlığı (%) = [(Tüm Bitki Kuru Ağırlığı – Kök Kuru Ağırlığı)/

Tüm Bitki Kuru Ağırlığı]*100

3.2.2.10. Kök Kuru Ağırlık Oranı (%)

Kombinasyonlara ait yaş ağırlıkları alınan bitkiler, 65°C etüvde sabit ağırlığa

gelinceye kadar kurutularak hassas terazide köklerin kuru ağırlıkları alınmıştır.


56

Ayrıca bu verilerin oransal (%) değerlendirmeleri yapılarak açı transformasyonları

ile istatistik analizi yapılmıştır. Tablolarda gerçek değerler parantez içinde

verilmiştir.

Kök Kuru Ağırlığı (%) = (Kök Kuru Ağırlığı/ Tüm Bitki Kuru Ağırlığı) *100)

3.2.2.11. Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı

Kombinasyonlara ait bitkilerin kuru ağırlıklarının yaş ağırlıklarına bölünmesi

ile hesaplanmıştır.

3.2.2.12. Kök Kuru Ağırlığı / Yaş Kök Ağırlığı

Kombinasyonlara ait bitkilerin kök kuru ağırlıklarının yaş kök ağırlıklarına

bölünmesi ile hesaplanmıştır.

3.2.2.13. Yaprak Sayısı (adet)

Örnekleme dönemlerinde sökülen bitkilerin yaprakları alınıp yapraklar

sayılmış ve adet olarak belirlenmiştir.

3.2.2.14. Yaprak Alanı (cm2)

Denemede kullanılan kombinasyonlarda tüm yaprak alanı LI- 3050 A cihazı

ile belirlenmiştir.

3.2.2.15. Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1)

Çalışmada her dönemde yaprak fotosentez hızı taşınabilir (portatif) fotosentez

ölçüm seti LCA-4 model fotosentez cihazı kullanılarak yapılmıştır. Fotosentez hızı

µmolm-2s-1 olarak ölçülmüştür. Kombinasyonlara ait her tekerrürde gelişmesini


57

tamamlamış en genç 4 yaprakta ölçüm yapılmıştır. Ölçümler havanın açık olduğu

günlerde saat 9.30- 14.00 arasında yürütülmüştür.

Fotosentez cihazı 4. dönemde satın alındığından dolayı ölçümler bu

dönemden itibaren yapılmıştır. LCA-4 model fotosentez cihazı ile yapılan ölçümler

sırasında yaprağa ulaşan fotosentetik aktif ışık yoğunluğu (PAR), çembere gelen ışık

yoğunluğu (PAR), yaprak sıcaklığı ve çember sıcaklığı her ölçüm döneminde

kaydedilmiştir ve ortalamaları Çizelge 3.4’te verilmiştir.

Çizelge 3.4. Fotosentez ölçüm dönemlerinde ışık ve sıcaklık değerleri Ölçüm Dönemleri Yaprağa ulaşan

PAR (µmolm-2s-1)

Çembere ulaşan

PAR (µmolm-2s-1)

Yaprak yüzey sıcaklığı (C)

Çember üzerine düşen sıcaklık (C)

1. Dönem (Ekim) ---------- ---------------- ---------- -----------

2.Dönem (Ocak) ---------- ---------- ------------ ----------

3.Dönem (Nisan) ---------- ---------- ------------ ----------

4.Dönem (Temmuz) 1587 1797 44.78 39.95

5.Dönem (Ekim) 1171 1330 32.11 27.06

6.Dönem (Ocak) 874 993 21.23 20.67

7.Dönem (Nisan) 1435 1631 45.75 39.83

3.2.2.16. Fotosentetik Kapasite Tahmini

Yaprak fotosentez hızı belirlendikten sonra ölçümü yapılan yaprak alanları

kullanılarak toplam fotosentetik kapasite tahmin edilmeye çalışılmıştır.

Fotosentetik kapasite = Fotosentez hızı (µmolm-2s-1) x Yaprak alanı (m2)

3.2.2.17. Karbonhidrat Analizleri

3.2.2.17.(1). Yaprak Örneklerinin Alınması

Deneme materyali olarak oluşturulan kombinasyonlarda örnekleme döneminde

sökülen bitkilerin tüm yaprakları alınmıştır. Yıkanan yapraklar 65 - 70 oC' de 48 saat

sabit ağırlığa kadar kurutulduktan sonra agat taşlı bitki değirmeninde öğütülmüş ve

analize hazır duruma getirilmiştir.


58

3.2.17.(2). Gövde Örneklerinin Alınması

Her kombinasyona ait kabuk örnekleri ara anaç ve çeşit aşı noktalarının en az 1

cm altından ve üstünden 5 cm kalınlığında bilezik şeklinde alınarak 65 - 70 oC' de 48

saat sabit ağırlığa kadar kurutulduktan sonra porselen havanda öğütülmüş ve analize

hazır duruma getirilmiştir.

3.2.2.17.(3). Toplam Şeker Miktarı (%)

Alınan yaprak ve gövde kabuk örneklerinin toplam şeker içeriği

Kaplankıran (1984) tarafından geliştirilen "Anthron" yöntemine göre belirlenmiştir.

3.2.2.17.(4). Nişasta Miktarı (%)

Alınan yaprak ve gövde kabuk örneklerinin nişasta içeriği Kaplankıran

(1984)' ın kullandığı "Anthron" yöntemine göre belirlenmiştir.

3.2.2.17.(5). Toplam Karbonhidrat

Kaplankıran (1984)’ e göre belirlenmiştir.

3.2.2.18. Besin Maddesi Analizleri

3.2.2.18.(1). Yaprak Örneklerinin Alınması

Deneme materyali olarak oluşturulan kombinasyonlarda örnekleme

döneminde sökülen bitkilerin tüm yaprakları alınmıştır. Yıkanan yapraklar 65 - 70 oC' de 48 saat sabit ağırlığa kadar kurutulduktan sonra agat taşlı bitki değirmeninde

öğütülmüş ve analize hazır duruma getirilmiştir.


59

3.2.2.18.(2). Gövde Örneklerinin Alınması

Her kombinasyona ait kabuk örnekleri ara anaç ve çeşit aşı noktalarının en az 1

cm altından ve üstünden 5 cm kalınlığında bilezik şeklinde alınarak 65 - 70 oC' de 48

saat sabit ağırlığa kadar kurutulduktan sonra porselen havanda öğütülmüş ve analize

hazır duruma getirilmiştir.

3.2.2.18.(3). Azot Analizleri

Yaprak ve gövde kabuk örneklerinde azot bir yaş yakma yöntemi olan ve Less

(1951) tarafından önerilen "Kjeldahl" yöntemi ile belirlenmiştir.

3.2.2.18.(4). Fosfor Analizleri

Yaprak ve gövde kabuk örneklerinde fosfor içeriği Barton (1948), tarafından

önerilen yöntem ile belirlenmiştir.

3.2.2.18.(5). Makro ve Mikro Element Analizleri

Kurutulan ve öğütülen yaprak ve gövde kabuk örneklerinden 200 mg alınarak

8 saat süreyle 550 °C’ de kül fırınında yakılmıştır. Yakma işleminden sonra meydana

gelen kül1/3 lük HCI ‘de çözündürülmüş ve mavi bantta süzdürülerek Varian marka

Atomik Absorbsiyon Spektrometre cihazında K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn ve Cu

konsantrasyon değerleri belirlenmiştir (Chapman ve Pratt, 1961).

3.2.2.19. Tanen Analizi

Aşı yerine yakın bölgelerdeki anaç, ara anaç ve çeşit kabuklarından son

dönemde (Nisan 2007) alınan örneklerde, tanen seviyeleri Folin- Ciocalteau, Stiasny,

Vanillin yöntemlerine göre (bu yöntemlerde kontrol olarak kateşin seviyesi yüksek

olan meşe ağacı kabukları kullanılmıştır) belirlenmeye çalışılmıştır.


60

Ayrıca aşı noktasından Ocak 2008’de alınan enine ve boyuna kesitlerde

p-DMACA (p-dimetilaminosinnamikaldehit) ile tanenlerin dağılışları belirlenmeye

çalışılmıştır. Bu yöntemde mikrotomda kesilen enine ve boyuna kesitler tanenlere

mavi renk veren p- DMACA’nın %1’lik çözeltisi ¼ oranında seyreltik hali, ile

boyanmıştır (Tanrısever, 1982). Elde edilen görüntüler kaydedilerek bulgularda

sunulmuştur.

3.2.2.20. Aşı Noktasının Anatomik Yapısının İncelenmesi

Anaç ve çeşit aşı yerlerinden son dönemi takiben Ocak 2008’de boyuna

kesitler alınmıştır. Tam aşı noktasından kesici ile ikiye ayırarak anaç ve kaleme ait

dokuların Ünal (1983)’ e göre % 1 ‘lik IKI (iyotlu potasyum iyodür) çözeltisi (4

kısım KI ve 1 kısım iyodin karışımı) ile boyanma durumları incelenmiştir. Bu

örneklerde aşıların farklı dokulardaki nişasta dağılımlarına ait görüntüler

kaydedilmiştir. Bu görüntüler bulgularda sunulmuştur.

3.2.3. Verilerin Değerlendirilmesi

Çalışma sonucunda elde edilen veriler Tesadüf Parselleri Deneme Desenine

uygun olarak varyans analizi ile değerlendirilerek, SAS paket programında Duncan

Testi uygulaması ile farklılık durumları incelenmiştir. Ayrıca çalışmada ele alınan

parametrelerin korelasyon analizleri SAS paket programında yapılmıştır.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Müge UYSAL KAMİLOĞLU

61

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA

4.1. Çeşit Aşılama Öncesi Anaç Çapı ile Ara Anaç Çap ve Sürgün Büyümesi

Denemede çeşit aşılamalarından önce, anaç ve ara anaç kombinasyonlarına ait

çap değerleri Çizelge 4.1.’de, ara anaç sürgün uzunluk değerleri ise Çizelge 4.2.’de

verilmiştir. Üzerine Star Ruby ve Rubidoux aşılı turunç anacında çap büyümesi

(sırasıyla 7.68 mm, 7.41 mm), Citrumelo 1452 ve Flying Dragon aşılı olanlara göre

daha kuvvetli bulunmuştur. Ara anaçlardan Rubidoux (6.90 mm) ve Flying Dragon

(6.66 mm) da çap büyümesinin, Citrumelo 1452 (5.70 mm) ve Star Ruby (5.78 mm) ye

göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Rubidoux (88.25 cm) ara anacı sürgün uzunluğu

bakımından diğer ara anaçlardan daha yüksek değere sahip olmuştur (Şekil 4.1).

Çizelge 4.1. Anaç ve ara anaç ortalama çap değerleri (mm) Kombinasyonlar Anaç Ara anaç İndeks

Flying Dragon /Turunç 6.94 b(1) 6.66 a 0.96 a

Rubidoux /Turunç 7.41 a 6.90 a 0.93 a

Citrumelo 1452 /Turunç 6.82 b 5.70 b 0.85 b

Star Ruby /Turunç 7.68 a 5.78 b 0.74 c

Önemlilik * (2) * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * : p<0.05

Çizelge 4.2. Kombinasyonlara göre ara anaç sürgün boyu (cm) Kombinasyonlar Sürgün boyu

Flying Dragon /Turunç 64.85 b(1)

Rubidoux /Turunç 88.25 a

Citrumelo 1452 /Turunç 63.51 b

Star Ruby /Turunç 63.83 b

Önemlilik *(2)



62

Şekil 4.1. Çeşit aşılamasından önce ara anaçların sürgün büyümesi

4.2. Çeşit Aşılama Sonrası Çap ve Sürgün Büyümesi

4.2.1. Navelina Portakalı

4.2.1.1. Anaç Çapı (mm)

Anaç ve değişik ara anaç kombinasyonları üzerine aşılı Navelina portakal

çeşidinde turunç anacına ait aylık çap büyümesi Şekil 4.2’de verilmiştir. Aylık anaç

çapı büyümesi N/SR/T kombinasyonunda en yüksek, N/T kombinasyonunda en düşük

bulunmuştur.


63

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz

.05

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Mar

.06

Nis

.06

May

.06

Haz

.06

Tem

.06

Ağu

.06

Eyl

.06

Eki

.06

Kas

.06

Ara

.06

Oca

.07

Şub

.07

Mar

.07

Dönemler

Ana

ç ça

pı (m

m)

N/FD/T N/R/TN/C/T N/SR/TN/T

Şekil 4.2. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki anaç çap büyümelerinin

aylık değişimi

Navelina portakal çeşidinin aşılı bulunduğu ara anaç kombinasyonlarının turunç

anacı çap büyümesi üzerine etkisi Haziran 2005-Mart 2007 döneminde aylık olarak 22

kez ölçülmüştür. Kombinasyonlara göre bu ölçüm değerlerinin ortalamaları Çizelge

4.3’te verilmiştir. Kombinasyonlar arasında çap değerleri bakımından istatistiksel olarak

önemli farklılıklar bulunmuştur. N/SR/T kombinasyonu (9.45 mm) en büyük gövde çap

değerini verirken, N/T kombinasyonu (6.32 mm) en düşük çap değerini vermiştir

(Çizelge 4.3).

Çizelge 4.3. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin anaç çapı ortalamaları (mm)

Uygulamalar Anaç çapı

N/T 6.32 d(1)

N/FD/T 8.31 c

N/R/T 8.84 b

N/C/T 8.67 b

N/SR/T 9.45 a

Önemlilik *(2)



64

Navelina portakal çeşidinde yapılan ölçümlerde, anaçların aylık çap büyüme

farkları ile ilk ve son ölçüm değerleri arasındaki çap büyüme farklarına ait bulgular

Çizelge 4.4’te verilmiştir. Aylık çap büyüme farkı bakımından Ekim 2005 - Kasım

2005, Aralık 2005 - Ocak 2006, Ocak 2006 - Şubat 2006, Şubat 2006- Mart 2006, Nisan

2006- Mayıs 2006, Şubat 2007 - Mart 2007 dönemlerinde kombinasyonlar arasında

istatistiksel olarak farkılık bulunmamıştır. Kombinasyonlara göre Haziran 2005 - Mart

2007 arasında anaç çapı büyüme farkı N/T ve N/C/T (3.53 mm; 3.52 mm)

kombinasyonlarında en fazla, N/FD/T (2.00 mm) kombinasyonunda ise en az olarak

saptanmıştır (Çizelge 4.4.).

Çizelge 4.4. Navelina portakalının farklı kombinasyonlarda anaç çapı aylık farkları (mm)

Dönem Farkı Uygulamalar

Önemlilik N/T N/FD/T N/R/T N/C/T N/SR/T

Haziran 2005 -Temmuz 2005 0.16 ab(1) 0.05 b 0.09 b 0.15 ab 0.28 a *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 0.29 b 0.10 c 0.09 c 0.17 bc 0.61 a *

Ağustos 2005 -Eylül 2005 0.02 c 0.16 ab 0.14 bc 0.26 ab 0.28 a *

Eylül 2005 -Ekim 2005 0.24 a 0.04 d 0.10 cd 0.22 ab 0.14 bc *

Ekim 2005 - Kasım 2005 0.16 0.09 0.08 0.13 0.10 ÖD

Kasım 2005 - Aralık 2005 0.08 b 0.07 b 0.06 b 0.31 a 0.11 b *

Aralık 2005 - Ocak 2006 0.05 0.14 0.11 0.13 0.07 ÖD

Ocak 2006 - Şubat 2006 0.16 0.12 0.15 0.13 0.19 ÖD

Şubat 2006- Mart 2006 0.20 0.05 0.18 0.11 0.18 ÖD

Mart 2006 - Nisan 2006 0.41 a 0.13 b 0.14 b 0.15 b 0.20 b *

Nisan 2006- Mayıs 2006 0.16 0.10 0.09 0.14 0.12 ÖD

Mayıs 2006 – Haziran 2006 0.48 a 0.13 b 0.13 b 0.17 b 0.07 b *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 0.01 c 0.00 c 0.10 b 0.18 a 0.00 c *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 0.13 ab 0.06 b 0.08 ab 0.17 a 0.16 ab *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 0.00 b 0.09 b 0.17 b 0.59 a 0.05 b *

Eylül 2006 - Ekim 2006 0.60 a 0.09 b 0.08 b 0.13 b 0.05 b *

Ekim 2006 - Kasım 2006 0.14 a 0.07 ab 0.12 ab 0.03 b 0.03 b *

Kasım 2006 - Aralık 2006 0.04 b 0.13 ab 0.15 a 0.02 b 0.03 b *

Aralık 2006 - Ocak 2007 0.02 b 0.13 a 0.06 ab 0.15 a 0.02 b *

Ocak 2007 - Şubat 2007 0.01 c 0.07 b 0.15 a 0.01 c 0.00 c *

Şubat 2007 - Mart 2007 0.16 0.18 0.24 0.16 0.14 ÖD

Haziran 2005 - Mart 2007 3.53 a 2.00 c 2.53 bc 3.52 a 2.83 b *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): Ö.D.: Önemli Değil,* : p<0.05


65

4.2.1.2. Ara Anaç Altı Çapı (mm)

Navelina portakal çeşidine ait kombinasyonlarda aylık ara anaç altı çap

büyümesi Şekil 4.3’de verilmiştir. N/FD/T, N/R/T, N/C/T kombinasyonlarında Mart

2006- Mart 2007 tarihleri arasında benzer bir çap büyümesi görülürken, bütün

dönemlerde en zayıf çap büyümesi N/SR/T kombinasyonunda saptanmıştır.

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz

.05

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Mar

.06

Nis

.06

May

.06

Haz

.06

Tem

.06

Ağu

.06

Eyl

.06

Eki

.06

Kas

.06

Ara

.06

Oca

.07

Şub

.07

Mar

.07

Ara anaç altı çapı (mm)

Dön

emle

r

T/FD/N T/R/N

T/C/N T/SR/N

Şekil 4.3. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çap

büyümelerinin aylık değişimi

22 aylık çap ölçümü ortalamalarına göre ara anaç altı çap değerleri bakımından,

üç yapraklı melezi olan Robidoux, Flying Dragon, Citrumelo 1452’nin yer aldığı

kombinasyonlar istatistiksel olarak aynı grupta yer almış ve en yüksek değeri (sırasıyla

8.94, 8.84, 8.62 mm) vermişlerdir. En düşük çap değeri Star Ruby’nin yer aldığı

kombinasyonda (7.79 mm) görülmüştür (Çizelge 4.5).


66

Çizelge 4.5. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç altı çap ortalamaları (mm)

Uygulamalar Ara anaç altı çapı

N/T --------

N/FD/T 8.84 a(1)

N/R/T 8.94 a

N/C/T 8.62 a

N/SR/T 7.79 b

Önemlilik *(2)


Navelina portakal çeşidinde kombinasyonlara göre ara anaç altı aylık çap

büyüme farkları ile ilk ve son ölçüm zamanları arasındaki çap büyümesi incelendiğinde,

Şubat 2006-Mart 2006, Temmuz 2006-Ağustos 2006, Ağustos 2006-Eylül 2006, Şubat

2007-Mart 2007 dönemlerinde kombinasyonlar arasında istatistiksel fark

bulunmamıştır. Ölçümlerin başlangıç ve bitiş zamanlarına göre kombinasyonlar

arasında en fazla ara anaç altı çap büyümesi N/C/T (4.37 mm) kombinasyonunda

görülmüştür. Bunu sırası ile N/SR/T (3.28 mm), N/FD/T (3.07 mm), N/R/T (2.77 mm)

kombinasyonları izlemiştir (Çizelge 4.6).


67

Çizelge 4.6. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çapı aylık farkları (mm)



Haziran 2005 -Temmuz 2005 ---- 0.10 b 0.07 b 0.23 a 0.202 a *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 ---- 0.18 b 0.55 a 0.59 a 0.618 a *

Ağustos 2005 -Eylül 2005 ---- 0.31 a 0.04 b 0.48 a 0.477 a *

Eylül 2005 -Ekim 2005 ---- 0.13 ab 0.01 b 0.08 b 0.280 a *

Ekim 2005 - Kasım 2005 ---- 0.13 a 0.00 b 0.17 a 0.005 b *

Kasım 2005 - Aralık 2005 ---- 0.13 ab 0.04 b 0.23 a 0.243 a *

Aralık 2005 - Ocak 2006 ---- 0.12 a 0.04 bc 0.09 ab 0.003 c *

Ocak 2006 - Şubat 2006 ---- 0.03 b 0.04 b 0.22 a 0.000 b *

Şubat 2006- Mart 2006 ---- 0.26 0.38 0.67 0.388 ÖD

Mart 2006 - Nisan 2006 ---- 0.22 a 0.22 a 0.06 b 0.125 ab *

Nisan 2006- Mayıs 2006 ---- 0.18 ab 0.00 c 0.26 a 0.033 bc *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 ----- 0.09 a 0.00 b 0.03 b 0.085 a *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 ---- 0.13 a 0.21 a 0.16 a 0.000 b *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 ---- 0.11 0.32 0.30 0.158 ÖD

Ağustos 2006 - Eylül 2006 ---- 0.27 0.53 0.38 0.300 ÖD

Eylül 2006 - Ekim 2006 ---- 0.16 a 0.04 b 0.16 a 0.047 b *

Ekim 2006 - Kasım 2006 ----- 0.11 a 0.00 b 0.00 b 0.027 b *

Kasım 2006 - Aralık 2006 ---- 0.01 b 0.01 b 0.08 a 0.067 a *

Aralık 2006 - Ocak 2007 ---- 0.10 a 0.00 b 0.01 b 0.033 b *

Ocak 2007 - Şubat 2007 ---- 0.10 a 0.03 b 0.03 b 0.025 b *

Şubat 2007 - Mart 2007 ----- 0.34 0.25 0.18 0.158 ÖD

Haziran 2005 - Mart 2007 ---- 3.07 b 2.77 b 4.37 a 3.28 b *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): Ö.D.: Önemli Değil,*: p<0.05

Şekil 4.4. Navelina portakalında değişik kombinasyonların anaç ve ara anaç altı çap

gelişiminin görüntüsü


68

4.2.1. 3. Ara Anaç Üstü Çapı (mm)

Navelina portakal çeşidinde aylara göre ara anaç üstü çap büyümesi Şekil 4.5’te

verilmiştir.

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz

.05

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Mar

.06

Nis

.06

May

.06

Haz

.06

Tem

.06

Ağu

.06

Eyl

.06

Eki

.06

Kas

.06

Ara

.06

Oca

.07

Şub

.07

Mar

.07

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü ç

apı (

mm

)

N/FD/T N/R/TN/C/T N/SR/T

Şekil 4.5. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çap


Çizelge 4.7’de Navelina portakal çeşidinde kombinasyonlara göre ara anaç üstü

çap değerlerinin tüm dönem (22 ay) ortalamaları verilmiştir. Buna göre N/FD/T (8.76

mm) kombinasyonu en fazla, N/SR/T (7.97 mm) kombinasyonu en az ara anaç çap

değeri göstermiştir.


69

Çizelge 4.7. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç üstü çap ortalamaları (mm)

Uygulamalar Ara anaç üstü çapı

N/T --------

N/FD/T 8.76 a(1)

N/R/T 8.54 ab

N/C/T 8.30 b

N/SR/T 7.97 c

Önemlilik *(2)


Navelina portakal çeşidinde dönemlere göre ara anaç üstü çap büyümesi, Şubat

2007–Mart 2007 hariç, diğer dönemlerde kombinasyonlar arasında istatistiksel olarak

farklı bulunmuştur. İlk ve son ölçüm dönemleri arasında, toplam ara anaç üstü çap

büyüme farkı N/C/T (4.28 mm) kombinasyonunda en fazla, N/R/T (2.49 mm)

kombinasyonunda en az bulunmuştur (Çizelge 4.8).


70

Çizelge 4.8. Navelina portakalında farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çapı aylık farkları (mm)



Haziran 2005 -Temmuz 2005 ---------- 0.07 bc(1) 0.00 c 0.15 b 0.36 a *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 ---------- 0.47 a 0.00 b 0.51 a 0.46 a *

Ağustos 2005 -Eylül 2005 ---------- 0.13 b 0.40 ab 0.35 ab 0.57 a *

Eylül 2005 -Ekim 2005 ---------- 0.17 ab 0.18 ab 0.09 b 0.39 a *

Ekim 2005 - Kasım 2005 ---------- 0.23 a 0.05 b 0.22 a 0.08 b *

Kasım 2005 - Aralık 2005 ---------- 0.06 b 0.02 b 0.54 a 0.02 b *

Aralık 2005 - Ocak 2006 ---------- 0.19 a 0.21 a 0.00 c 0.12 b *

Ocak 2006 - Şubat 2006 ---------- 0.35 a 0.03 b 0.41 a 0.06 b *

Şubat 2006- Mart 2006 ---------- 0.06 b 0.05 b 0.28 a 0.05 b *

Mart 2006 - Nisan 2006 ---------- 0.09 c 0.12 c 0.54 a 0.30 b *

Nisan 2006- Mayıs 2006 ---------- 0.02 b 0.12 b 0.03 b 0.46 a *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 ---------- 0.02 b 0.15 a 0.08 b 0.06 b *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 ---------- 0.06 b 0.21 a 0.12 b 0.11 b *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 ---------- 0.01 b 0.26 a 0.17 ab 0.06 b *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 ---------- 0.18 b 0.48 a 0.41 ab 0.17 b *

Eylül 2006 - Ekim 2006 ---------- 0.64 a 0.11 b 0.09 b 0.08 b *

Ekim 2006 - Kasım 2006 ---------- 0.00 b 0.00 b 0.02 a 0.00 b *

Kasım 2006 - Aralık 2006 ---------- 0.02 b 0.05 b 0.11 a 0.02 b *

Aralık 2006 - Ocak 2007 ---------- 0.03 b 0.04 b 0.09 a 0.10 a *

Ocak 2007 - Şubat 2007 ---------- 0.03 b 0.00 b 0.00 b 0.13 a *

Şubat 2007 - Mart 2007 ---------- 0.02 0.02 0.05 0.04 ÖD

Haziran 2005 - Mart 2007 ---------- 2.84 bc 2.49 c 4.28 a 3.61 ab *


4.2.1.4. Çeşit Çapı (mm)

Navelina portakal çeşidinde genel olarak aylık sürgün çap büyümesinin N/C/T

kombinasyonunda, diğerlerinden fazla olduğu görülmektedir (Şekil 4.6.).


71

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

Tem.05

Ağu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Şub.06

Mar.06

Nis.06

May.06

Haz.06

Tem.06

Ağu.06

Eyl.06

Eki.06

Kas.06

Ara.06

Oca.07

Şub.07

Mar.07

Dönemler

Çeş

it ça

pı (m

m)

N/FD/T N/R/TN/C/T N/SR/TN/T

Şekil 4.6. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki çeşit çap büyümelerinin

aylık değişimi

Tüm dönem ortalamaları bakımından, çeşit sürgün çapı N/C/T (5.69 mm)

kombinasyonunda en kuvvetli, N/FD/T (3.65 mm) kombinasyonunda en zayıf olarak

belirlenmiştir (Çizelge 4.9).

Çizelge 4.9. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin çeşit çapı ortalamaları (mm) Uygulamalar Çeşit çapı

N/T 4.43 c(1)

N/FD/T 3.65 d

N/R/T 4.23 c

N/C/T 5.69 a

N/SR/T 5.06 b

Önemlilik *(2)



72

Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki aylık sürgün çap büyümesinde,

Mart 2006 – Nisan 2006, Eylül 2006– Ekim 2006, Ekim 2006 – Kasım 2006, Aralık

2006- Ocak 2007, Ocak 2007 – Şubat 2007 dönemlerinde istatiksel fark bulunmamıştır

(Çizelge 4.10). Ancak ilk ve son ölçüm zamanlarına göre çeşitteki sürgün çap büyümesi

farkı kombinasyonlar bakımından istatistiksel olarak önemli bulunmuş, en fazla büyüme

N/T (4.03 mm), en az büyüme N/C/T (2.76 mm) kombinasyonunda saptanmıştır.

Çizelge 4.10. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki çeşit çapı aylık farkları

(mm)



Temmuz 2005 –Ağustos 2005 0.00 b(1) 0.55 a 0.53 a 0.40 ab 0.70 a *(2)

Ağustos 2005 -Eylül 2005 0.14 c 0.28 bc 0.45 ab 0.47 ab 0.56 a *

Eylül 2005 -Ekim 2005 0.98 a 0.06 b 0.08 b 0.13 b 0.29 b *

Ekim 2005 - Kasım 2005 0.15 0.09 0.08 0.09 0.16 *

Kasım 2005 - Aralık 2005 0.22 0.11 0.23 0.18 0.11 *

Aralık 2005 - Ocak 2006 0.24 b 0.54 a 0.10 b 0.04 b 0.08 b *

Ocak 2006 - Şubat 2006 0.83 0.68 0.48 0.60 0.45 *

Şubat 2006- Mart 2006 0.18 ab 0.12 b 0.06 b 0.09 b 0.37 a *

Mart 2006 - Nisan 2006 0.23 0.10 0.49 0.33 0.10 ÖD

Nisan 2006- Mayıs 2006 0.20 a 0.13 ab 0.02 c 0.08 bc 0.13 ab *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 0.02 b 0.33 a 0.11 b 0.07 b 0.04 b *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 0.29 a 0.05 b 0.03 b 0.06 b 0.09 b *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 0.28 a 0.06 b 0.08 b 0.04 b 0.08 b *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 0.03 b 0.12 ab 0.18 a 0.03 b 0.03 b *

Eylül 2006 - Ekim 2006 0.08 0.09 0.04 0.02 0.02 ÖD

Ekim 2006 - Kasım 2006 0.02 0.00 0.02 0.02 0.03 ÖD

Kasım 2006 - Aralık 2006 0.00 b 0.03 a 0.03 a 0.01 ab 0.00 b *

Aralık 2006 - Ocak 2007 0.01 0.03 0.00 0.04 0.04 ÖD

Ocak 2007 - Şubat 2007 0.13 0.12 0.05 0.01 0.02 ÖD

Şubat 2007 - Mart 2007 0.02 b 0.11 a 0.04 b 0.04 b 0.04 b *

Temmuz 2005 - Mart 2007 4.03 a 3.61 ab 3.11 ab 2.76 b 3.30 ab *



73

Şekil 4.7. Navelina portakalında değişik kombinasyonların ara anaç üstü ve çeşit çap

gelişiminin görüntüsü

4.2.1.5. Sürgün Uzunluğu (cm)

Navelina portakal çeşidine ait aşı kombinasyonlarında Temmuz ayından itibaren

yapılan aylık sürgün boyu ölçümleri Şekil 4.8’de verilmiştir. Buna göre son sürgün

uzunluğu ölçümlerinin yapıldığı Şubat 2006’da en uzun sürgün (69.25 cm) N/C/T/, en

kısa sürgün (40.38 cm) N/FD/T kombinasyonunda saptanmıştır.


74

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Dönemler

Sürg

ün u

zunl

uğu

(cm

)N/FD/T N/R/TN/C/T N/SR/TN/T

Şekil 4.8. Navelina portakalının farklı kombinasyonlardaki sürgün uzunluklarının aylık

değişimi (cm)

Çizelge 4.11. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin sürgün uzunluğu ortalamaları (cm)

Uygulamalar Sürgün uzunluğu

N/T 31.75 d (1)

N/FD/T 28.73 d

N/R/T 37.89 c

N/C/T 56.16 a

N/SR/T 47.05 b

Önemlilik *(2)


Navelina portakal çeşidinde anaç ve ara anaç kombinasyonlarının aylık sürgün

uzunluğuna etkisi incelendiğinde, yalnızca son ölçüm dönemi önemli bulunmuştur. Bu

dönemde (Ocak 2006- Şubat 2006) N/T kombinasyonu en uzun (8.63 cm) sürgünleri


75

oluşturmuştur. Ancak ölçüm başlangıç ve bitiş dönemleri arasındaki süre bakımından

sürgün uzunluk artışları kombinasyonlar arasında benzerlik göstermiştir (Çizelge 4.12).

Çizelge 4.12. Navelina portakalında sürgün uzunluklarının aylık farkları (cm)

Dönem Farkı Uygulamalar Önemlilik

N/T N/FD/T N/R/T N/C/T N/SR/T

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 10.10 10.74 13.41 15.23 11.33 ÖD(2)

Ağustos 2005 -Eylül 2005 3.68 6.89 9.91 8.84 7.93 ÖD

Eylül 2005 -Ekim 2005 2.75 7.31 3.81 2.51 4.27 ÖD

Ekim 2005 - Kasım 2005 4.38 3.24 1.44 2.20 1.60 ÖD

Kasım 2005 - Aralık 2005 1.13 1.50 1.50 1.00 1.00 ÖD

Aralık 2005 - Ocak 2006 1.88 1.50 2.53 0.93 2.42 ÖD

Ocak 2006 - Şubat 2006 8.63 a(1) 1.79 b 1.54 b 1.29 b 6.42 ab *(2)

Temmuz 2005 - Şubat 2006 32.53 32.97 34.16 32.00 34.97 ÖD



76

Şekil 4.9. Navelina portakalında değişik kombinasyonların sürgün (1.ve 8.ay arası) ile

çap büyümesi (1.ve 22. ay arası)

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

32.53 cm

3.53 mm

4.03 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

32.97 cm

2.00 mm

3.61 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

34.16 cm

2.53 mm

3.11 mm

2.84 mm

3.07 mm

2.49 mm

2.77 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

32.00 cm

3.52 mm

2.76 mm

4.28 mm

4.37 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

34.97 cm

2.83 mm

3.30 mm

3.61 mm

3.28 mm


77

4.2.2. Kütdiken Limonu

4.2.2.1. Anaç Çapı

Kütdiken limon çeşidinde kombinasyonlara göre aylık anaç çapı büyümesi

K/SR/T kombinasyonunda en yüksek, K/T kombinasyonunda en düşük bulunmuştur

(Şekil 4.10.).

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz

.05

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Mar

.06

Nis

.06

May

.06

Haz

.06

Tem

.06

Ağu

.06

Eyl

.06

Eki

.06

Kas

.06

Ara

.06

Oca

.07

Şub

.07

Mar

.07

Dönemler

Ana

ç ça

pı (m

m)

K/FD/T K/R/T K/C/T

K/SR/T K/T

Şekil 4.10. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki anaç çap büyümelerinin

aylık değişimi

Kombinasyonlarda 22 aylık dönemde ölçülen anaç çapı ortalamaları arasındaki

farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. K/SR/T (9.32 mm) kombinasyonu en

büyük anaç çap değerini verirken, K/T (7.34 mm) kombinasyonu en düşük çap değerini

vermiştir (Çizelge 4.13).


78

Çizelge 4.13. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin anaç çapı ortalamaları (mm)

Uygulamalar Anaç çapı

K/T 7.34 d(1)

K/FD/T 8.50 bc

K/R/T 8.62 b

K/C/T 8.29 c

K/SR/T 9.32 a

Önemlilik *(2)


Kütdiken limon çeşidinde, anaçların aylık çap gelişim farkları ile ilk ve son

ölçüm zamanları arasındaki çap gelişim farkları Çizelge 4.14’te verilmiştir. Aylık çap

gelişim farkı bakımından kombinasyonlar arasında Eylül 2005- Ekim 2005, Kasım

2005- Aralık 2005, Mart 2006- Nisan 2006, Nisan 2006- Mayıs 2006, Mayıs 2006 –

Haziran 2006, Temmuz 2006- Ağustos 2006, Ağustos 2006 - Eylül 2006, Şubat 2007 -

Mart 2007 dönemlerinde istatistiksel olarak farklılık bulunmamıştır. Başlangıç ve bitiş

ölçümlerinde en fazla anaç büyümesi K/T ve K/C/T (sırasıyla 3.08 mm; 3.03 mm)

kombinasyonlarında görülmüştür. Bu kombinasyonları sırası ile K/R/T, K/FD/T,

K/SR/T (sırasıyla 2.52 mm; 2.50 mm; 1.97 mm) kombinasyonları izlemiştir.


79

Çizelge 4.14. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki anaç çapı aylık farkları (mm)


K/T K/FD/T K/R/T K/C/T K/SR/T

Haziran 2005 -Temmuz 2005 0.02 b(1) 0.05 b 0.04 b 0.22 a 0.06 b *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 0.27 a 0.10 c 0.12 b 0.16 b 0.08 c *

Ağustos 2005 -Eylül 2005 0.41 a 0.12 b 0.09 b 0.16 b 0.19 b *

Eylül 2005 -Ekim 2005 0.06 0.13 0.13 0.12 0.06 ÖD

Ekim 2005 - Kasım 2005 0.17 ab 0.18 a 0.10 abc 0.07 bc 0.06 c *

Kasım 2005 - Aralık 2005 0.18 0.05 0.15 0.08 0.07 ÖD

Aralık 2005 - Ocak 2006 0.03 c 0.04 bc 0.08 ab 0.00 c 0.08 ab *

Ocak 2006 - Şubat 2006 0.01 c 0.10 ab 0.11 ab 0.03 bc 0.13 a *

Şubat 2006- Mart 2006 0.59 a 0.10 b 0.04 b 0.19 b 0.09 b *

Mart 2006 - Nisan 2006 0.12 0.15 0.19 0.25 0.25 ÖD

Nisan 2006- Mayıs 2006 0.09 0.11 0.13 0.11 0.06 ÖD

Mayıs 2006 – Haziran 2006 0.17 0.12 0.18 0.23 0.10 ÖD

Haziran 2006 - Temmuz 2006 0.27 a 0.04 b 0.11 b 0.08 b 0.09 b *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 0.17 0.13 0.20 0.17 0.09 ÖD

Ağustos 2006 - Eylül 2006 0.22 0.18 0.20 0.24 0.12 ÖD

Eylül 2006 - Ekim 2006 0.13 ab 0.22 a 0.09 b 0.16 ab 0.11 ab *

Ekim 2006 - Kasım 2006 0.00 b 0.07 a 0.05 ab 0.05 ab 0.02 ab *

Kasım 2006 - Aralık 2006 0.02 c 0.06 bc 0.16 ab 0.18 a 0.04 c *

Aralık 2006 - Ocak 2007 0.00 c 0.17 ab 0.08 bc 0.22 a 0.05 c *

Ocak 2007 - Şubat 2007 0.02 0.11 0.09 0.10 0.06 ÖD

Şubat 2007 - Mart 2007 0.12 b 0.27 a 0.17 b 0.19 b 0.14 b *

Haziran 2005 - Mart 2007 3.08 a 2.50 ab 2.52 ab 3.03 a 1.97 b *


4.2.2.2. Ara Anaç Altı Çapı (cm)

Şekil 4.11’de görüldüğü üzere, Kütdiken limon çeşidinde ara anaç altı çap

büyümesi kombinasyonlar arasında benzerdir.


80

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz.05

Tem.05

Ağu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Şub.06

Mar.06Nis.

06

May.06

Haz.06

Tem.06

Ağu.06

Eyl.06

Eki.06

Kas.06

Ara.06

Oca.07

Şub.07

Mar.07

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ça

pı (m

m)

K/FD/T K/R/TK/C/T K/SR/T

Şekil 4.11. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çap


Kütdiken limon çeşidinde yapılan aylık ölçümlerin ortalamasına (22 ay) göre ara

anaç altı çap değerleri kombinasyonlar arasında istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.

Çap değerleri en fazla K/FD/T (9.32 mm) ve K/R/T (9.06 mm) kombinasyonlarında, en

az K/C/T (8.51 mm) ve K/SR/T (8.28 mm) kombinasyonlarında olmuştur (Çizelge

4.15).

Çizelge 4.15. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç altı çap ortalamaları (mm)

Uygulamalar Ara anaç altı çapı

K/T --------

K/FD/T 9.32 a(1)

K/R/T 9.06 a

K/C/T 8.51 b

K/SR/T 8.28 b

Önemlilik *(2)



81

Çizelge 4.16’da Kütdiken limon çeşidinde ara anaç altı aylık çap büyüme

farkları incelendiğinde, Temmuz 2005- Ağustos 2005, Ağustos 2005- Eylül 2005,

Haziran 2006- Temmuz 2006 ve Ağustos 2006- Eylül 2006 dönemlerinde

kombinasyonlar arasında istatistiksel farklılık bulunmamıştır. İlk ve son ölçüm

dönemleri arasında K/C/T (4.18 mm) kombinasyonunda en fazla, K/R/T (2.75 mm)

kombinasyonunda ara anaç altı çap büyümesi görülmüştür.

Çizelge 4.16. Kütdiken limonunda farklı kombinasyonlardaki ara anaç altı çapı aylık farkları (mm)



Haziran 2005 -Temmuz 2005 ---------- 0.11 b(1) 0.09 b 0.31 a 0.04 b *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 ---------- 0.13 0.00 0.09 0.02 ÖD

Ağustos 2005 -Eylül 2005 ---------- 0.17 0.54 0.36 0.29 ÖD

Eylül 2005 -Ekim 2005 ---------- 0.19 a 0.00 c 0.15 ab 0.02 bc *

Ekim 2005 - Kasım 2005 ---------- 0.22 a 0.12 ab 0.05 b 0.07 b *

Kasım 2005 - Aralık 2005 ---------- 0.19 ab 0.25 a 0.09 b 0.10 b *

Aralık 2005 - Ocak 2006 ---------- 0.00 b 0.26 a 0.18 a 0.00 b *

Ocak 2006 - Şubat 2006 ---------- 0.00 b 0.34 a 0.07 b 0.16 b *

Şubat 2006- Mart 2006 ------------ 0.33 ab 0.04 b 0.43 a 0.21 ab *

Mart 2006 - Nisan 2006 ---------- 0.15 ab 0.01 b 0.08 ab 0.26 a *

Nisan 2006- Mayıs 2006 ---------- 0.16 a 0.00 b 0.08 ab 0.00 b *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 ---------- 0.31 a 0.13 b 0.11 b 0.02 c *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 ---------- 0.14 0.18 0.07 0.06 ÖD

Temmuz 2006- Ağustos 2006 ---------- 0.27 a 0.29 a 0.01 b 0.16 a *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 ---------- 0.42 0.23 0.53 0.19 ÖD

Eylül 2006 - Ekim 2006 ---------- 0.34 ab 0.00 b 0.40 a 0.62 a *

Ekim 2006 - Kasım 2006 ---------- 0.12 b 0.04 b 0.45 a 0.02 b *

Kasım 2006 - Aralık 2006 ---------- 0.05 b 0.00 b 0.31 a 0.14 ab *

Aralık 2006 - Ocak 2007 ---------- 0.12 b 0.10 b 0.11 b 0.60 a *

Ocak 2007 - Şubat 2007 ------------ 0.02 b 0.00 b 0.06 a 0.00 b *

Şubat 2007 - Mart 2007 ---------- 0.12 b 0.11 b 0.22 ab 0.26 a *

Haziran 2005 - Mart 2007 ---------- 3.57 ab 2.75 b 4.18 a 3.27 ab *



82

Şekil 4.12. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların anaç ve ara anaç altı çap gelişiminin görüntüsü

4.2.2.3. Ara Anaç Üstü Çapı (cm)

Kütdiken limon çeşidinde aylara göre ara anaç üstü çap büyümesi Şekil 4.13’te

verilmiştir.

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

Haz

.05

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Mar

.06

Nis

.06

May

.06

Haz

.06

Tem

.06

Ağu

.06

Eyl

.06

Eki

.06

Kas

.06

Ara

.06

Oca

.07

Şub

.07

Mar

.07

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü ç

apı (

mm

)


Şekil 4.13. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çap



83

Bu çeşitte anaç üstü çapı aylık büyüme değerlerinin tüm dönem ortalamalarına

göre en fazla değeri K/FD/T (9.31 mm) kombinasyonunda, en az değeri K/C/T (8.15

mm) ve K/SR/T (8.37 mm) kombinasyonlarında saptanmıştır. Kombinasyonlara

arasındaki anaç üstü çap büyüme farklılığı istattistiksel olarak önemli bulunmuştur

(Çizelge 4.17).

Çizelge 4.17. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin ara anaç üstü çap ortalamaları (mm)

Uygulamalar Ara anaç üstü çapı

K/T ----------

K/FD/T 9.31 a(1)

K/R/T 8.81 b

K/C/T 8.15 c

K/SR/T 8.37 c

Önemlilik *(2)


Ara anaç üstü çapı aylık büyüme değerlerine göre Ekim 2005- Kasım 2005,

Şubat 2006- Mart 2006, Haziran 2006- Temmuz 2006, Eylül 2006– Ekim 2006, Ekim

2006 – Kasım 2006 dönemlerinde kombinasyonlar arasında istatistiksel farklılık

görülmemiştir. Kombinasyonlar arasında ilk ve son ölçüm zamanlarına göre bu özellik

bakımından toplam büyüme istatistiksel olarak farklı bulunmamıştır.


84

Çizelge 4.18. Kütdiken limonunda farklı kombinasyonlardaki ara anaç üstü çapı aylık farkları (mm)

Dönem Farkı

Uygulamalar Önemlilik


Haziran 2005 -Temmuz 2005 ---------- 0.06 b(1) 0.30 a 0.09 b 0.13 b *(2)

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 ---------- 0.45 a 0.01 c 0.23 b 0.08 bc *

Ağustos 2005 -Eylül 2005 ---------- 0.01 b 0.11 ab 0.31 a 0.22 a *

Eylül 2005 -Ekim 2005 ---------- 0.07 ab 0.03 b 0.13 a 0.15 a *

Ekim 2005 - Kasım 2005 ---------- 0.06 0.09 0.24 0.08 ÖD

Kasım 2005 - Aralık 2005 ---------- 0.08 b 0.28 a 0.03 b 0.01 b *

Aralık 2005 - Ocak 2006 ---------- 0.01 b 0.39 a 0.00 b 0.00 b *

Ocak 2006 - Şubat 2006 ---------- 0.04 b 0.29 a 0.23 a 0.17 ab *

Şubat 2006- Mart 2006 ------------ 0.40 0.48 0.47 0.18 ÖD

Mart 2006 - Nisan 2006 ---------- 0.02 b 0.06 b 0.20 b 0.45 a *

Nisan 2006- Mayıs 2006 ---------- 0.17 a 0.00 b 0.02 b 0.07 b *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 ---------- 0.29 a 0.04 b 0.02 b 0.11 b *

Haziran 2006 - Temmuz 2006 ---------- 0.04 0.03 0.01 0.03 ÖD

Temmuz 2006- Ağustos 2006 ---------- 0.08 a 0.07 ab 0.03 b 0.07 ab *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 ---------- 0.27 b 0.70 a 0.26 b 0.06 b *

Eylül 2006 - Ekim 2006 ---------- 0.63 0.28 0.26 0.42 ÖD

Ekim 2006 - Kasım 2006 ---------- 0.05 0.00 0.02 0.05 ÖD

Kasım 2006 - Aralık 2006 ---------- 0.03 b 0.02 b 0.03 b 0.15 a *

Aralık 2006 - Ocak 2007 ---------- 0.10 b 0.04 b 0.09 b 0.65 a *

Ocak 2007 - Şubat 2007 ------------ 0.00 b 0.00 b 0.00 b 0.08 a *

Şubat 2007 - Mart 2007 ---------- 0.04 b 0.02 b 0.11 a 0.01 b *

Haziran 2005 - Mart 2007 ---------- 2.91 3.24 2.80 3.17 ÖD


4.2.2.4. Çeşit Çapı

Şekil 4.14’te Kütdiken limon çeşidinin aylara göre sürgün çap büyümesinin tüm

kombinasyonlarda zamana bağlı olarak artış gösterdiği görülmektedir.


85

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

Tem.05

Ağu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Şub.06

Mar.06

Nis.06

May.06

Haz.06

Tem.06

Ağu.06

Eyl.06

Eki.06

Kas.06

Ara.06

Oca.07

Şub.07

Mar.07

Dönemler

Çeş

it ça

pı (m

m)

K/FD/T K/R/TK/C/T K/SR/TK/T

Şekil 4.14. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki çeşit çap büyümelerinin

aylık değişimi Tüm dönemlerin çeşit sürgün çapı ortalamalarına göre, en fazla çap değeri

K/SR/T (6.55 mm) ve K/C/T (6.44 mm), en az çap değeri K/R/T (5.42 mm)

kombinasyonlarında olmuştur (Çizelge 4.19).

Çizelge 4.19. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin çeşit çapı ortalamaları (mm) Uygulamalar Çeşit çapı

K/T 5.76 bc(1)

K/FD/T 5.85 b

K/R/T 5.42 c

K/C/T 6.44 a

K/SR/T 6.55 a

Önemlilik *(2)


Kütdiken limon çeşidinde yapılan ölçümlerde, çeşitlerin aylık çap gelişim

farkları ile ilk ve son ölçüm değerleri arasındaki çap gelişim farklarına ait bulgular


86

Çizelge 4.20’de verilmiştir. Aylık çap gelişim farkı bakımından Şubat 2006 – Mart

2006, Mayıs 2006– Haziran 2006, Şubat 2007 – Mart 2007 dönemleri arasındaki

kombinasyonlar arası büyüme farkları istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Haziran

2005 - Mart 2007 arasında çeşit çap gelişim farkı ise K/T kombinasyonunda (5.31) en

fazla, K/SR/T (4.28 mm) kombinasyonunda en az olarak gerçekleşmiştir.

Çizelge 4.20. Kütdiken limonunun farklı kombinasyonlardaki çeşit çapı aylık farkları (mm)

Dönem Farkı

Uygulamalar Önemlilik


Temmuz 2005 -Ağustos 2005 1.56 a(1) 0.99 b 0.49 b 0.71 b 0.54 b *(2)

Ağustos 2005 -Eylül 2005 0.05 d 0.22 bc 0.67 a 0.27 b 0.10 cd *

Eylül 2005 -Ekim 2005 0.18 c 0.06 c 0.51 b 0.88 a 0.68 ab *

Ekim 2005 - Kasım 2005 0.33 b 0.87 a 0.13 c 0.00 c 0.09 c *

Kasım 2005 - Aralık 2005 0.51 a 0.09 c 0.32 b 0.06 c 0.36 b *

Aralık 2005 - Ocak 2006 0.11 b 0.07 b 0.26 a 0.13 b 0.17 ab *

Ocak 2006 - Şubat 2006 0.23 ab 0.19 b 0.34 ab 0.39 ab 0.46 a *

Şubat 2006- Mart 2006 0.29 0.42 0.43 0.41 0.51 ÖD

Mart 2006 - Nisan 2006 0.54 ab 0.23 bc 0.41 ab 0.58 a 0.06 c *

Nisan 2006- Mayıs 2006 0.09 b 0.06 b 0.66 a 0.24 b 0.12 b *

Mayıs 2006 – Haziran 2006 0.19 0.06 0.18 0.19 0.17 ÖD

Haziran 2006 - Temmuz 2006 0.20 bc 0.14 bc 0.22 b 0.06 c 0.44 a *

Temmuz 2006- Ağustos 2006 0.33 ab 0.49 a 0.21 b 0.14 b 0.10 b *

Ağustos 2006 - Eylül 2006 0.53 a 0.30 b 0.04 c 0.12 c 0.21 bc *

Eylül 2006 - Ekim 2006 0.04 bc 0.03 bc 0.00 c 0.10 a 0.07 ab *

Ekim 2006 - Kasım 2006 0.00 b 0.02 b 0.01 b 0.09 a 0.00 b *

Kasım 2006 - Aralık 2006 0.03 b 0.00 b 0.00 b 0.09 a 0.03 b *

Aralık 2006 - Ocak 2007 0.04 b 0.01 b 0.06 b 0.24 a 0.05 b *

Ocak 2007 - Şubat 2007 0.04 ab 0.07 ab 0.01 b 0.09 a 0.04 ab *

Şubat 2007 - Mart 2007 0.03 0.03 0.07 0.07 0.06 ÖD

Temmuz 2005 - Mart 2007 5.31 a 4.36 b 5.04 ab 4.86 ab 4.28 b *



87

Şekil 4.15. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların ara anaç üstü ve çeşit çap

gelişiminin görüntüsü 4.2.2.5. Sürgün uzunluğu (cm)

Şekil 4.16’da görülebileceği üzere, turunç anacı ve farklı ara anaçlar üzerine aşılı

Kütdiken limon çeşidinde, Temmuz ayından itibaren yapılan aylık ölçümlerde sürgün

uzunluğunun K/R/T’de en kısa olup, bunu artarak K/T, K/FD/T, K/SR/T, K/C/T

kombinasyonları izlemiştir.

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

90,00

100,00

Tem

.05

Ağu

.05

Eyl

.05

Eki

.05

Kas

.05

Ara

.05

Oca

.06

Şub

.06

Dönemler

Sür

gün

uzun

luğu

(cm

)

K/FD/T K/R/TK/C/T K/SR/TK/T

Şekil 4.16. Farklı kombinasyonlardaki Kütdiken limonunun sürgün boylarının aylık değişimi


88

Sekiz aylık periyotta yapılan ölçümlerde K/R/T (39.12 cm) ve K/T (46.78 cm)

kombinasyonlarında sürgün uzunluğunun, diğer kombinasyonlardan daha düşük

düzeyde olduğu saptanmıştır (Çizelge 4.21).

Çizelge 4.21. Kombinasyonlara göre tüm dönemlerin sürgün uzunluğu ortalamaları (cm)

Uygulamalar Sürgün uzunluğu

K/T 46.78 b(1)

K/FD/T 58.07 a

K/R/T 39.12 b

K/C/T 64.57 a

K/SR/T 66.67 a

Önemlilik *(2)


Kütdiken limon çeşidinin ilk sürgün uzunluğu ölçümlerinde (Temmuz 2005 -

Ağustos 2005) kombinasyonlar arasında görülen istatistiksel farklılık sonraki

dönemlerde görülmemiştir (Çizelge 4.22). Sonradan dönemler bakımından

kombinasyonlar arasındaki bu benzerlik ilk ve son ölçüm tarihleri arasındaki genel

gelişimde de saptanmıştır.

Çizelge 4.22. Kütdiken limonunda sürgün uzunluklarının aylık farkları (cm)


Önemlilik K/T K/FD/T K/R/T K/C/T K/SR/T

Temmuz 2005 -Ağustos 2005 14.96 bc(1) 19.87 ab 12.70 c 21.99 a 23.61 a *(2)

Ağustos 2005 -Eylül 2005 11.86 15.04 15.00 15.47 15.06 ÖD

Eylül 2005 -Ekim 2005 7.22 9.90 4.57 5.17 9.11 ÖD

Ekim 2005 - Kasım 2005 4.50 3.71 2.21 3.84 2.41 ÖD

Kasım 2005 - Aralık 2005 3.36 2.57 1.86 2.79 4.69 ÖD

Aralık 2005 - Ocak 2006 8.07 9.14 7.87 7.86 5.64 ÖD

Ocak 2006 - Şubat 2006 4.07 4.07 4.90 5.46 2.50 ÖD

Temmuz 2005 - Şubat 2006 54.03 64.31 49.11 62.57 63.03 ÖD



89

Şekil 4.17. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların sürgün (1.ve 8.ay arası) ile

çap büyümesi (1.ve 22. ay arası)

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

54.03 cm

3.08 mm

5.31 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

64.31 cm

2.50 mm

4.36 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

49.11 cm

2.52 mm

5.04 mm

2.91 mm

3.57 mm

3.24 mm

2.75 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

62.57 cm

3.03 mm

4.86 mm

2.80 mm

4.18 mm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

63.03 cm

1.97 mm

4.28 mm

3.17 mm

3.27 mm


90

Her iki çeşitte taçlandırılan bitkilerin sürgün uzunlukları son örnekleme

döneminde ölçülmüş ve turunç üzerine aşılı kontrol bitkilerine göre ara anaçların

bodurluk etkisi oransal olarak Çizelge 4.23’ te verilmiştir.

Navelina portakalında bodurluk etkisi en fazla Flying Dragon (% 41.13), en az

Citrumelo 1452 (% 3.63) ara anaçlarının kullanıldığı kombinasyonlarda saptanmıştır.

Kütdiken limon çeşidinde ara anaçların bodurluk etkisi Robidoux üç yapraklı

(% 34.71) ara anacında en fazla, Citrumelo 1452 (% 20.29) ara anacında en az olarak

belirlenmiştir.

Çizelge 4. 23. Kullanılan ara anaçların çeşitlerde bodurluğa etkisi

Ara anaç Çeşit

Navelina portakalı (%) Kütdiken limonu (%)

Flying Dragon 41.13 22.50

Citrumelo 1452 3.63 20.29

Rubidoux 33.00 34.71

Star Ruby 38.42 26.47

4.3. Toprak Üstü Yaş Ağırlık Oranı (%)

Denemede turunç anacı ve değişik ara anaçlar üzerine aşılı bulunan Navelina

portakalı ve Kütdiken limonuna ait fidanlarda toprak üstü yaş ağırlığına ait gelişim

oranları Çizelge 4.24’te verilmiştir.


91

Çizelge 4.24. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin toprak üstü yaş ağırlığı (g), yaş ağırlık oranı (%) ve açı değeri

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 155.78 g

% 71.63

(57.84) cde (1)

70.43 g

% 62.88

(52.47) cd

68.57 g

% 64.44

(53.42) abc

73.62 g

% 62.92

(52.51) cd

66.31 g

% 62.09

(52.02) cd

82.58 g

% 62.24

(52.09) bc

103.09 g

% 72.91

(58.65) a

77.55 g

% 65.59

(54.14) cd

N/FD/T 98.73 g

% 69.05

(56.21) de

52.89 g

% 56.16

(48.54) e

65.14 g

% 63.13

(52.62) abc

64.08 g

% 58.55

(49.93) de

72.99 g

% 58.71

(50.02) de

64.63 g

% 58.59

(49.98) cde

67.71 g

% 64.91

(53.72) bc

60.77 g

% 61.30

(51.58) e

N/R/T 113.71 g

% 72.83

(58.60) cd

53.12 g

% 58.72

(50.03) de

59.19 g

% 61.37

(51.58) bcd

63.70 g

% 62.76

(52.40) cd

52.41 g

% 50.57

(45.30) f

55.12 g

% 54.10

(47.36) de

66.16 g

% 65.73

(54.19) abc

57.93 g

% 60.87

(51.35) e

N/C/T 174.09 g

74.81

(59.99) c

83.66 g

% 63.24

(52.68) cd

59.91 g

% 58.18

(49.77) cd

74.32 g

% 66.04

(50.98) de

94.56 g

% 67.80

(52.10) cd

70.75 g

% 65.34

(51.22) cd

137.16 g

% 68.13

(54.97) abc

86.81 g

% 66.22

(53.19) d

N/SR/T 219.55 g

67.89

(55.51) e

44.74 g

% 54.24

(47.44) e

50.50 g

% 56.30

(48.62) d

43.06 g

% 54.20

(47.43) e

46.42 g

% 52.61

(46.50) ef

60.98 g

% 55.45

(46.62) e

61.83 g

% 54.59

(43.38) d

65.89 g

% 56.85

(48.25) f

K/T 151.87 g

83.02

(65.70) a

92.46 g

% 75.66

(60.54) a

69.88 g

% 67.99

(55.58) a

102.34 g

% 70.45

(57.08) ab

117.19 g

% 70.66

(57.26) ab

87.26 g

% 73.14

(58.80) a

98.59 g

% 72.22

(58.23) ab

89.95 g

% 73.31

(59.03) a

K/FD/T 169.50 g

79.26

(62.92) b

76.70 g

% 69.71

(56.64) b

72.23 g

% 61.44

(51.62) bcd

103.46 g

% 67.86

(55.47) bc

106.11 g

% 71.86

(57.97) ab

114.36 g

% 69.20

(56.31) ab

134.83 g

% 69.93

(56.77) abc

97.15 g

% 69.89

(56.82) b

K/R/T 161.01 g

% 79.60

(63.18) b

73.44 g

% 66.17

(54.46) bc

79.12 g

% 58.35

(49.82) cd

89.13 g

% 68.16

(55.67) bc

105.99 g

% 69.15

(56.29) abc

117.66 g

% 64.43

(53.43) bc

97.06 g

% 65.91

(54.29) abc

90.43 g

% 67.40

(55.31) c

K/C/T 166.16 g

% 82.95

(65.63) a

85.10 g

% 64.29

(53.32) c

84.76 g

% 66.13

(54.42) ab

100.43 g

% 74.95

(60.10) a

142.39 g

% 75.04

(60.04) a

117.08 g

% 73.05

(58.80) a

120.61 g

% 72.79

(58.71) a

102.07 g

% 72.74

(58.72) a

K/SR/T 205.44 g

% 80.34

(63.68) ab

75.59 g

% 65.75

(54.21) bc

69.74 g

% 59.33

(50.41) cd

109.04 g

% 65.15

(53.84) bcd

113.71 g

% 65.05

(53.77) bcd

102.70 g

% 65.98

(54.36) bc

115.72 g

% 63.36

(52.80) c

98,99 g

% 66.42

(54.72) c

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):* önemlilik: p<0.05

Tüm dönemlerin ortalamalarına göre en yüksek değeri istatistiksel olarak aynı

grupta bulunan K/T (% 73.31), K/C/T (%72.74), en düşük değeri ise N/SR/T (%56.85)

kombinasyonları vermiştir. Örnekleme dönemleri ayrı ayrı incelendiğinde K/T ve

K/C/T’nin diğer kombinasyonlara göre daha fazla gelişme oranına sahip olduğu

saptanmıştır. Beşinci dönemde N/R/T, diğer dönemlerde ise N/SR/T kombinasyonları


92

en düşük gelişime sahip bulunmuştur. Toprak üstü yaş ağırlığının denemede kullanılan

her iki çeşitle yapılan kombinasyonlarında kontrol amaçlı kullanılan Turunç anacı

üzerinde ve Citrumelo 1452 ara anacının kullanıldığı kombinasyonlarda en yüksek

olarak saptanmıştır. Her iki çeşitte en düşük değer Star Ruby ara anacının kullanıldığı

kombinasyonlarda saptanmıştır.

4.3.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü Yaş Ağırlık

Oranı (%)

Çizelge 4.25’ten ve Şekil 4.18’ den izlenebileceği gibi toprak üstü yaş ağırlığı

bakımından örnekleme dönemlerinde ve dönemlerin ortalamasında aşı kombinasyonları

arasındaki farklılık istatisitiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönemler ortalamasına

göre toprak üstü yaş ağırlığında N/C/T (% 66.22) ve N/T (%65.59) en yüksek, N/SR/T

(% 56.85) en düşük değeri vermiştir.

Çizelge 4.25. Farklı kombinasyonların dönemlere göre Navelina portakalında toprak üstü yaş ağırlığına etkisi (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 71.63

(57.84) ab(1)

62.88

(52.47) a

64.44

(53.42) a

62.92

(52.51)

62.09

(52.02) a

62.24

(52.09) a

72.91

(58.65) a

65.59

(54.14) a

N/FD/T 69.05

(56.21) b

56.16

(48.54) bc

63.13

(52.62) a

58.55

(49.93)

58.71

50.02) ab

58.59

(49.98) ab

64.91

(53.77) a

61.30

(51.58) b

N/R/T 72.83

(58.60) ab

58.72

(50.03) b

61.37

(51.58) ab

62.76

(52.40)

50.57

(45.30) b

54.10

(47.36) ab

65.73

(54.19) a

60.87

(51.35) b

N/C/T 74.81

(59.99) a

63.24

(52.68) a

58.18

(49.77) ab

66.04

(50.98)

67.80

52.10) a

65.34

(51.22) ab

68.13

(54.97) a

66.22

(53.19) a

N/SR/T 67.89

(55.51) b

54.24

(47.44) c

56.30

(48.62) b

54.20

(47.43)

52.61

46.50) ab

55.45

(46.62) b

54.59

(43.38) b

56.85

(48.25) c

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):ÖD: Önemli Değil,* önemlilik: p<0.05


93

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1 2 3 4 5 6 7 ortalama

Dönemler

Topr

ak ü

stü

yaş

ağırlığı

N/T N/FD/TN/R/T N/C/TN/SR/T

Şekil 4.18. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının toprak

üstü yaş ağırlığı

4.3.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü Yaş Ağırlık

Oranı (%)

Kütdiken çeşidi ile oluşturulan aşı kombinasyonlarında dönemlerin ortalamasına

göre, K/T (% 73.31) ve K/C/T (% 72.74) en yüksek, K/R/T(% 67.40) ve K/SR/T (%

66.42) en düşük oranda toprak üstü yaş ağırlığı oranını oluşturmuştur (Çizelge 4.26;

Şekil 4.19).


94

Çizelge 4.26. Farklı kombinasyonların dönemlere göre Kütdiken limonunda toprak üstü yaş ağırlığına etkisi (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 83.02

(65.70) a

75.66

(60.54) a

67.99

(55.58) a

70.45

(57.08) ab

70.66

(57.26) ab

73.14

(58.80) a

72.22

(58.23) ab

73.31

(59.03) a

K/FD/T 79.26

(62.92) b

69.71

(56.64) b

61.44

(51.62) bc

67.86

(55.47) b

71.86

(57.97) ab

69.20

(56.31) ab

69.93

(56.77) abc

69.89

(56.82) b

K/R/T 79.60

(63.18) b

66.17

(54.46) b

58.35

(49.82) c

68.16

(55.67) b

69.15

(56.29) bc

64.43

(53.43) b

65.91

(54.29) bc

67.40

(55.31) c

K/C/T 82.95

(65.63) a

64.29

(53.32) b

66.13

(54.42) ab

74.95

(60.10) a

75.04

(60.04) a

73.05

(58.79) a

72.79

(58.71) a

72.74

(58.72) a

K/SR/T 80.34

(63.68) b

65.75

(54.21) b

59.33

(50.41) c

65.15

(53.84) b

65.05

(53.77) c

65.98

(54.36) b

63.36

(52.80) c

66.42

(54.72) c

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Topr

ak ü

stü

yaş

ağırlık

K/T K/FD/TK/R/T K/C/TK/SR/T

Şekil 4.19. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının toprak

üstü yaş ağırlığı


95

4.4. Kök Yaş Ağırlık Oranı (%)

Bitkilerin kök yaş ağırlığı dönemler ortalamasına göre Navelina portakal ve

Kütdiken limon çeşitlerinde, toprak üstü yaş ağırlığı bulgularının tersine en yüksek

N/SR/T (% 43.53), en düşük K/C/T (% 27.26) ve K/T (% 26.70) kombinasyonlarında

saptanmıştır (Çizelge 4.27).

4.4.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Yaş Ağırlık Oranı

(%)

Çizelge 4.28’de ve Şekil 4.13’te görüldüğü üzere Navelina portakal çeşidinde

N/SR/T (% 45.53) kombinasyonu en yüksek kök yaş ağırlığı değerine sahip olurken, en

düşük değer N/C/T (% 33.78) ve N/T (% 34.41) kombinasyonlarında belirlenmiştir.


96

Çizelge 4.27. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin kök yaş ağırlığı (g), yaş ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 61.92 g

% 28.37

(32.16) abc1

41.75 g

% 37.12

(37.53) bc

38.03 g

% 35.57

(36.58) bcd

44.19 g

% 37.08

(37.49) bc

39.88 g

% 37.91

(37.98) cd

50.36 g

% 37.76

(37.91) cd

38.46 g

% 27.09

(31.35) d

39.32 g

% 34.41

(35.86) cd

N/FD/T 44.03 g

% 30.95

(33.79) ab

41.62 g

% 43.85

(41.46) a

37.68 g

% 36.87

(37.38) bcd

44.86 g

% 41.45

(40.07) ab

51.58 g

% 41.29

(39.98) bc

44.07

% 41.41

(40.02) abc

37.17 g

% 35.09

(36.28) bc

37.63 g

% 38.70

(38.43) b

N/R/T 42.52 g

% 27.17

(31.40) bc

37.84 g

% 41.28

(39.97) ab

37.67 g

% 38.63

(38.42) abc

37.65 g

% 37.24

(37.60) bc

48.53 g

% 49.43

(44.70) a

46.64 g

% 45.90

(42.64) ab

34.81 g

% 34.27

(35.81) bcd

35.71 g

% 39.13

(38.65) b

N/C/T 50.61 g

% 25.19

(30.01) c

47.70 g

% 36.76

(37.32) bc

43.97 g

% 41.82

(40.23) ab

46.01 g

% 33.96

(39.02) ab

53.76 g

% 32.20

(37.90) cd

38.97 g

% 34.66

(38.78) bc

69.51 g

% 31.87

(35.03) bcd

43.82 g

% 33.78

(36.81) c

N/SR/T 105.92 g

% 32.11

(34.50) a

37.15 g

% 45.76

(42.56) a

38.65 g

% 43.70

(41.38) a

38.45 g

% 45.80

(42.57) a

41.29 g

% 47.39

(43.50) ab

46.10 g

% 44.55

(43.38) a

41.27 g

% 45.41

(46.62) a

43.60 g

% 43.53

(41.75) a

K/T 30.92 g

% 16.98

(24.30) e

30.54 g

% 24.35

(29.46) e

33.61 g

% 32.01

(34.42) d

43.12 g

% 29.55

(32.92) de

48.32 g

% 29.34

(32.74) ef

31.53 g

26.86

(31.20) e

38.66 g

27.78

(31.77) cd

32.09 g

26.70

(30.97) f

K/FD/T 44.62 g

% 20.74

(27.08) d

32.97 g

% 30.29

(33.36) d

45.89 g

% 38.56

(38.38) abc

49.10 g

% 32.14

(34.53) cd

41.30 g

% 28.14

(32.03) ef

50.33 g

30.80

(33.69) de

57.37 g

30.07

(33.23) bcd

40.15 g

30.11

(33.18) e

K/R/T 41.20 g

% 20.39

(26.82) d

38.08 g

% 33.83

(35.54) cd

55.98 g

% 41.65

(40.18) ab

41.31 g

% 31.84

(34.33) cd

46.14 g

% 30.85

(33.71) def

63.57 g

35.57

(36.57) cd

50.11 g

34.09

(35.71)bcd

42.05 g

32.60

(34.69) d

K/C/T 34.47 g

% 17.05

(24.37) e

47.07 g

% 35.71

(36.68) c

43.50 g

% 33.87

(35.58) cd

33.11 g

% 25.05

(29.90) e

47.41 g

% 24.96

(29.96) f

43.18 g

% 26.95

(31.21) e

44.01 g

% 27.21

(31.29) d

36.59 g

% 27.26

(31.28) f

K/SR/T 50.26 g

% 19.66

(26.32) de

40.23 g

% 34.25

(35.79) cd

47.77 g

% 40.68

(39.59) ab

58.75 g

% 34.85

(36.16) bcd

61.66 g

% 34.95

(36.24) cde

52.70 g

% 34.02

(35.64) cd

65.01 g

% 36.64

(37.20) b

47.05 g

% 33.58

(35.28) d

Önemlilik *(2) * * * * * * *



97

Çizelge 4.28. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde kök yaş ağırlığına etkisi (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 28.37

(32.16) ab1

37.12

(37.53) c

35.57

(36.58) b

37.08

(37.49)

37.91

(37.98) b

37.76

(37.91) b

27.09

(31.35) b

34.41

(35.86) c

N/FD/T 30.95

(33.79) a

43.85

(41.46) ab

36.87

(37.38) b

41.45

(40.07)

41.29

(39.98) ab

41.41

(40.02) ab

35.09

(36.28) b

38.70

(38.43) b

N/R/T 27.17

(31.40) ab

41.28

(39.97) b

38.63

(38.42) ab

37.24

(37.60)

49.43

(44.70) a

45.90

(42.64) ab

34.27

(35.81) b

39.13

(38.65) b

N/C/T 25.19

(30.01) b

36.76

(37.32) c

41.82

(40.23) ab

33.96

(39.02)

32.20

(37.90) b

34.66

(38.78) ab

31.87

(35.03) b

33.78

(36.81) c

N/SR/T 32.11

(34.50) a

45.76

(42.56) a

43.70

(41.38) a

45.80

(42.57)

47.39

(43.50) ab

44.55

(43.38) a

45.41

(46.62) a

43.53

(41.75) a

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *


0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

yaş

ağı

rlığı


Şekil 4.20. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının kök

yaş ağırlığı


98

4.4.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kök Yaş Ağırlık Oranı

(%)

Kütdiken çeşidinde tüm dönem ortalamasına göre K/SR/T (% 33.58) ve K/R/T

(% 32.60) kombinasyonları en yüksek, K/T (% 26.70) ve K/C/T (%27.26)

kombinasyonları en düşük kök yaş ağırlığı değerini vermiştir (Çizelge 4.29; Şekil 4.21).

Çizelge 4.29. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken

çeşitlerinde kök yaş ağırlığına etkisi (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 16.98

(24.30) b*1

24.35

(29.46) b

32.01

(34.42) c

29.55

(32.92)ab

29.34

(32.74) bc

26.86

(31.20) b

27.78

(31.77) bc

26.70

(30.97) c

K/FD/T 20.74

(27.08) a

30.29

(33.36) a

38.56

(38.38) ab

32.14

(34.53) a

28.14

(32.03) bc

30.80

(33.69) ab

30.07

(33.23) abc

30.11

(33.18) b

K/R/T 20.40

(26.82) a

33.83

(35.54) a

41.65

(40.18) a

31.84

(34.33) a

30.85

(33.71)ab

35.57

(36.57) a

34.09

(35.71) ab

32.60

(34.69) a

K/C/T 17.05

(24.37) b

35.71

(36.68) a

33.87

(35.58) bc

25.05

(29.90) b

24.96

(29.96) c

26.95

(31.21) b

27.21

(31.29) c

27.26

(31.28) c

K/SR/T 19.66

(26.32) a

34.25

(35.79) a

40.68

(39.59) a

34.85

(36.16) a

34.95

(36.24)a

34.02

(35.64) a

36.64

(37.20) a

33.58

(35.28) a

Önemlilik *(2) * * * * * * *



99

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

yaş

ağı

rlığı

K/T K/FD/T

K/R/T K/C/T

K/SR/T

Şekil 4.21. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının kök yaş

ağırlığı

4.5. Toprak Üstü Kuru Ağırlık Oranı (%)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinde dönemlerin ortalama

değerlerine göre toprak üstü kuru ağırlıkları, K/C/T (% 72.11) ve K/T (% 71.18)

kombinasyonlarında en yüksek, N/SR/T (% 55.74) kombinasyonunda en düşük olarak

saptanmıştır. Genel olarak dönemler ayrı ayrı incelendiğinde en yüksek ve en düşük

değerleri alan kombinasyonların dönemlere göre değişmediği görülmektedir (Çizelge

4.30).


100

Çizelge 4.30. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin toprak üstü kuru ağırlığı (g), kuru ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 28.74 g

%58.56

(49.94) de1

34.69 g

% 63.78

(53.01) cd

25.76 g

% 62.88

(52.48) bc

32.23 g

% 63.54

(52.87) bc

29.10 g

% 63.11

(52.62) cd

41.46 g

%62.66

(52.34) c

48.01 g

%70.22

(56.96) abc

30.00 g

%63.53

(52.89) d

N/FD/T 17.15 g

%57.91

(49.56) de

25.60 g

% 59.47

(50.47) d

25.92 g

% 62.39

(52.18) bc

27.97 g

% 59.72

(50.61)cd

34.27 g

% 62.72

(52.39) cd

32.36 g

%57.20

(49.16) de

36.83 g

%68.13

(55.65) bcd

25.01 g

%61.08

(51,43) e

N/R/T 21.74 g

%62..56

(52.28) cd

25.10 g

%59..94

(50.76) d

24.83 g

% 63.36

(52.75) bc

27.63 g

% 62.57

(52.29) bcd

28.58 g

%58.29

(49.79) de

27.00 g

%54.55

(47.61) e

30.85 g

%61.84

(51.86) e

23.22 g

%60.44

(51.05) e

N/C/T 31.93 g

%62.72

(52.55) bcd

38.99 g

%64.14

(53.23) cd

25.14 g

% 57.72

(49.48) c

31.64 g

% 67.64

(53.37) bc

45.06 g

%70.86

(54.85) bc

35.72 g

%65.77

(51.84) cd

64.93 g

%67.98

(54.54) cde

34.18 g

%65.26

(52.91) d

N/SR/T 35.05 g

%52.61

(46.51) e

19.49 g

% 54.17

(47.40) e

20.82 g

%59.83

(50.68) c

19.24 g

% 55.72

(48.29) d

20.30 g

%54.36

(47.52) e

29.21 g

%55.68

(46.72) e

31.21 g

%57.78

(46.44) f

21.91 g

%55.74

(47.76) f

K/T 31.22 g

%71.92

(58.03) a

44.54 g

% 74.15

(59.50) a

26.18 g

%69.15

(56.29) a

44.11 g

% 69.96

(56.77) b

52.93 g

%70.12

(56.90) b

46.89 g

%70.59

(57.17) a

48.08 g

%72.35

(58.32) ab

36.74 g

%71.18

(57.57) a

K/FD/T 32.05 g

%71.47

(57.74) a

36.98 g

% 69.37

(56.41) b

29.43 g

%62.87

(52.46) bc

42.34 g

% 69.67

(56.59) b

46.00 g

%69.45

(56.46) b

59.07 g

%68.04

(55.60) ab

63.52 g

%69.44

(56.47) abcd

38.75 g

%68.62

(55.96) b

K/R/T 33.71 g

%68.73

(56.03) ab

35.27 g

% 67.39

(55.18) bc

32.83 g

%61.92

(51.92) bc

39.24 g

% 64.47

(53.51) bc

45.88 g

%69.52

(56.52) b

58.55 g

%64.41

(53.40) bc

46.20 g

%67.40

(55.19) bcde

36.46 g

%66.26

(54.54) c

K/C/T 31.48 g

%71.07

(57.49) a

42.56 g

% 68.66

(55.99) bc

31.39 g

%67.22

(55.08) ab

45.09 g

% 76.45

(61.11) a

61.99 g

%75.35

(60.25) a

60.59 g

%71.30

(57.62) a

56.01 g

%74.71

(59.91) a

41.14 g

%72.11

(58.21) a

K/SR/T 39.49 g

%67.70

(55.37) abc

34.14 g

% 64.14

(53.23) cd

28.20 g

%60.82

(51.28) c

45.37 g

% 64.90

(53.69) bc

50.41 g

%65.54

(54.06) bc

53.27 g

%66.40

(54.61) abc

54.67 g

%64.05

(53.20) de

38.19 g

%64.79

(53.63) cd

Önemlilik *(2) * * * * * * *



101

4.5.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü Kuru Ağırlık

Oranı (%)

Navelina portakal çeşidinde dönemlerin ortalamalarına göre N/C/T (% 65.26)

ve N/T (% 63.53) kombinasyonları en yüksek, N/SR/T (% 55.74) kombinasyonu en

düşük toprak üstü kuru ağırlık değerlerini vermiştir (Çizelge 4.31, Şekil 4.22).

Çizelge 4.31. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde toprak üstü kuru ağırlığı

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 58.56

(49.94) ab1

63.78

(53.01) a

62.88

(52.48)

63.54

(52.87) a

63.11

(52.62) ab

62.66

(52.34) a

70.22

(56.96) a

63.53

(52.89) a

N/FD/T 57.91

(49.56) ab

59.47

(50.47) a

62.39

(52.18)

59.72

(50.61)ab

62.72

(52.39) ab

57.20

(49.16) bc

68.13

(55.65) a

61.08

(51.43) b

N/R/T 62.56

(52.28) a

59.94

(50.76) a

63.36

(52.75)

62.57

(52.29) ab

58.29

(49.79) bc

54.55

(47.61) c

61.84

(51.86) b

60.44

(51.05) b

N/C/T 62.72

(52.55) a

64.14

(53.23) a

57.72

(49.48)

67.64

(53.37) a

70.86

(54.85) a

65.77

(51.84) ab

67.98

(54.54) ab

65.26

(52.91) a

N/SR/T 52.61

(46.51) b

54.17

(47.40) b

59.83

(50.68)

55.72

(48.29) b

54.36

(47.52) c

55.68

(46.72) c

57.78

(46.44) c

55.74

(47.76) c

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *


4.5.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Toprak Üstü Kuru Ağırlık

Oranı (%)

Çizelge 4.32’de görüldüğü üzere, Kütdiken limon çeşidine ait fidanlarda toprak

üstü kuru ağırlık değeri en yüksek K/T (% 71.18) ve K/C/T (% 72.11), en düşük

K/SR/T (% 64.79) ve K/R/T (% 66.26) kombinasyonlarında tespit edilmiştir.


102

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Topr

ak ü

stü

kuru

ağı

rlığı


Şekil 4.22. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının toprak

üstü kuru ağırlığı

Çizelge 4.32. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidinde toprak üstü kuru ağırlığı

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 71.92

(58.03)

74.15

(59.50) a(1)

69.15

(56.29) a

69.96

(56.77) ab

70.12

(56.90) b

70.59

(57.17 a

72.35

(58.32) ab

71.18

(57.57) a

K/FD/T 71.47

(57.74)

69.37

(56.41) b

62.87

(52.46) bc

69.67

(56.59) ab

69.45

(56.46) b

68.04

(55.60) ab

69.44

(56.47) abc

68.62

(55.96) b

K/R/T 68.73

(56.03)

67.39

(55.18) bc

61.92

(51.92) bc

64.47

(53.51) b

69.52

(56.52) b

64.41

(53.40) b

67.40

(55.19) bc

66.26

(54.54) c

K/C/T 71.07

(57.49)

68.66

(55.99) bc

67.22

(55.08) ab

76.45

(61.11) a

75.35

(60.25) a

71.30

(57.62) a

74.71

(59.91) a

72.11

(58.21) a

K/SR/T 67.70

(55.37)

64.14

(53.23) c

60.82

(51.28) c

64.90

(53.69) b

65.54

(54.06) c

66.40

(54.61) ab

64.05

(53.20) c

64.79

(53.63) c

Önemlilik ÖD *(2) * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):ÖD: Önemli Değil; * önemlilik: p<0.05


103

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Topr

ak ü

stü

kuru

ağı

rlık


Şekil 4.23. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının toprak

üstü kuru ağırlığı

4.6. Kök Kuru Ağırlık Oranı (%)

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşidinde ara anaç, anaç

kombinasyonlarına göre dönem ortalamaları bakımından kök gelişiminin kuru ağırlığa

etkisi, yaş ağırlığa paralel olarak; en yüksek N/SR/T (% 44.26), en düşük K/C/T (%

27.89) ve K/T (% 28.82) kombinasyonlarında saptanmıştır (Çizelge 4.33).


104

Çizelge 4.33. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin kök kuru ağırlığı (g), kuru ağırlık oranı (%) ve açı değeri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 20.52 g

% 41.44

(40.06) ab1

19.80 g

%36.22

(36.99) bc

15.40 g

%37.12

(37.52) ab

18.80 g

%36.46

(37.13) bc

16.80 g

%36.89

(37.38) bc

24.89 g

%37.34

(37.66) c

20.62 g

%29.78

(33.05) def

19.55 g

%36.46

(37.11) c

N/FD/T 12.27 g

%42.09

(40.44) ab

17.73 g

%40.53

(39.53) b

15.35 g

%37.61

(37.82) ab

18.67 g

%40.28

(39.39) ab

20.30 g

%37.28

(37.61) bc

23.62 g

%42.80

(40.84) ab

17.17 g

%31.87

(34.35) cde

17.87 g

%38.92

(38.57) b

N/R/T 12.88 g

%37.44

(37.72) bc

16.72 g

%40.06

(39.24) b

14.43 g

%36.64

(37.25) ab

16.36 g

%37.43

(37.72) abc

20.75 g

%41.71

(40.21) ab

22.36 g

%45.45

(42.39) a

19.22 g

%38.16

(38.14) b

17.53 g

%39.56

(38.95) b

N/C/T 17.32 g

%37.28

(37.45) bcd

22.35 g

%35.86

(36.78) bc

18.08 g

%42.28

(40.52) a

18.92 g

%32.36

(36.64) bc

22.55 g

%29.14

(35.15) cd

20.03 g

%34.23

(38.17) bc

33.05 g

%32.02

(35.46) bcd

21.76 g

%34.74

(37.09) c

N/SR/T 32.33 g

%47.39

(43.49) a

16.34 g

%45.83

(42.60) a

13.74 g

%40.17

(39.32) a

15.65 g

%44.28

(41.71) a

16.42 g

%45.64

(42.48) a

21.94 g

%44.32

(43.28) a

18.18 g

%42.22

(43.56) a

19.23 g

%44.26

(42.24) a

K/T 12.18 g

%28.08

(31.97) e

16.02 g

%25.86

(30.51) e

11.97 g

%30.85

(33.71) c

19.03 g

%30.04

(33.23) c

22.14 g

%29.88

(33.10) d

19.34 g

%29.41

(32.83) e

18.71 g

%27.65

(31.68) ef

17.06 g

%28.82

(32.43) f

K/FD/T 12.86 g

%28.53

(32.26) e

16.12 g

%30.63

(33.59) d

17.49 g

%37.14

(37.54) ab

18.48 g

%30.33

(33.41) c

20.39 g

%30.55

(33.54) d

26.63 g

%31.96

(34.40) de

27.63 g

%30.56

(33.53) cdef

19.94 g

%31.39

(34.04) e

K/R/T 15.29 g

%31.27

(33.97) de

17.22 g

%32.61

(34.82) cd

20.16 g

%38.08

(38.08) ab

21.58 g

%35.53

(36.49) bc

19.68 g

%30.48

(33.48) d

31.73 g

%35.59

(36.60) cd

22.30 g

%32.60

(34.81) bcde

21.14 g

%33.74

(35.46) d

K/C/T 12.93 g

%28.93

(32.51) e

19.70 g

%31.34

(34.00) cd

15.42 g

%32.78

(34.92) bc

13.88 g

%23.55

(28.89) d

20.15 g

%24.65

(29.75) e

23.88 g

%28.70

(32.38) e

18.84 g

%25.29

(30.09) f

17.83 g

%27.89

(31.79) f

K/SR/T 18.85 g

%32.30

(34.63) cde

19.42 g

%35.86

(36.77) bc

18.18 g

%39.18

(38.72) a

24.89 g

%35.10

(36.31) bc

26.51 g

%34.46

(35.94) cd

26.75 g

%33.60

(35.39) cde

29.81 g

%35.95

(36.80) bc

23.49 g

%35.21

(36.37) cd

Önemlilik *(2) * * * * * * *



105

4.6.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Kuru Ağırlık Oranı

(%)

Navelina portakal fidanlarında kök kuru ağırlıkları dönemlerin ortalamalarına

göre kombinasyonlar bakımından istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Bu özellik

bakımından en yüksek değeri N/SR/T (% 44.26), en düşük değeri N/T (% 36.46) ve

N/C/T (% 34.74) kombinasyonları vermiştir (Çizelge 4.34; Şekil 4.24).

Çizelge 4.34. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde kök kuru ağırlığı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 41.44

(40.06) ab1

36.22

(36.99) b

37.12

(37.52)

36.46

(37.13) b

36.89

(37.38) bc

37.34

(37.66) c

29.78

(33.05) c

36.46

(37.11) c

N/FD/T 42.09

(40.44) ab

40.53

(39.53) b

37.61

(37.82)

40.28

(39.39) ab

37.28

(37.61) bc

42.80

(40.84) ab

31.87

(34.35) c

38.92

(38.57) b

N/R/T 37.44

(37.72) b

40.06

(39.24) b

36.64

(37.25)

37.43

(37.72) ab

41.71

(40.21) ab

45.45

(42.39) a

38.16

(38.14) b

39.56

(38.95) b

N/C/T 37.28

(37.45) b

35.86

(36.78) b

42.28

(40.52)

32.36

(36.64) b

29.14

(35.15) c

34.23

(38.17) bc

32.02

(35.46) bc

34.74

(37.09) c

N/SR/T 47.39

(43.49) a

45.83

(42.60) a

40.17

(39.32) a

44.28

(41.71) a

45.64

(42.48) a

44.32

(43.28) a

42.22

(43.56) a

44.26

(42.20) a

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):* önemlilik: p<0.05 , ÖD: Önemli Değil


106

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

kur

u ağ

ırlığı


Şekil 4.24. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının kök

kuru ağırlığı 4.6.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kuru Kök Ağırlık Oranı

(%)

Kütdiken limon çeşidinde dönem ortalamalarına göre anaç kombinasyonları

arasında K/SR/T (% 35.21) ve K/R/T (% 33.74) en yüksek, K/C/T (% 27.89) ve K/T

(% 28.82) en düşük kuru kök ağırlığı değerine sahip kombinasyonları oluşturmuştur

(Çizelge 4.35; Şekil 4.25).


107

Çizelge 4.35. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidinde kök kuru ağırlığı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 28.08

(31.97)

25.86

(30.51) c

30.85

(33.71) c

30.04

(33.23) ab

29.88

(33.10) b

29.41

(32.83) b

27.65

(31.68) bc

28.82

(32.43) c

K/FD/T 28.53

(32.26)

30.63

(33.59) b

37.14

(37.54) ab

30.33

(33.41) ab

30.55

(33.54) b

31.96

(34.40) ab

30.56

(33.53) abc

31.39

(34.04) b

K/R/T 31.27

(33.97)

32.61

(34.82) ab

38.08

(38.08) ab

35.53

(36.49) a

30.48

(33.48) b

35.59

(36.60) a

32.60

(34.81) ab

33.74

(35.46) a

K/C/T 28.93

(32.51)

31.34

(34.04) ab

32.78

(34.92) bc

23.55

(28.89) b

24.65

(29.75) c

28.70

(32.38) b

25.29

(30.09) c

27.89

(31.79) c

K/SR/T 32.30

(34.63)

35.86

(36.77) a

39.18

(38.72) a

35.10

(36.31) a

34.46

(35.94) a

33.60

(35.39) ab

35.95

(36.80) a

35.21

(36.37) a

Önemlilik ÖD(2) * * * * * * *


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

kur

u ağ

ırlığı


Şekil 4.25. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının kök

kuru ağırlığı


108

4.7. Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı

Her iki turunçgil çeşidinde “Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki Yaş Ağırlığı” oranı

bakımından dönem ortalamalarına göre yapılan değerlendirmede, N/SR/T

kombinasyonunda (0.40) en düşük, diğer kombinasyonlar ise istatistiksel olarak aynı

grupta yer almış ve en yüksek bulunmuşlardır (Çizelge 4.36).

Çizelge 4.36. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı

.

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.226 bcd(1) 0.49 a 0.38 bcd 0.43 ab 0.43 ab 0.50 ab 0.49 ab 0.42 a

N/FD/T 0.204 f 0.46 ab 0.40 bc 0.43 ab 0.44 ab 0.52 ab 0.52 a 0.43 a

N/R/T 0.220 cde 0.46 ab 0.41 ab 0.43 ab 0.51 a 0.48 ab 0.50 ab 0.43 a

N/C/T 0.213 def 0.48 a 0.43 a 0.41 b 0.46 ab 0.49 ab 0.48 ab 0.43 a

N/SR/T 0.207 ef 0.44 b 0.39 bcd 0.43 ab 0.42 b 0.45 b 0.47 ab 0.40 b

K/T 0.237 ab 0.49 a 0.37 cd 0.43ab 0.45 ab 0.55 a 0.49 ab 0.43 a

K/FD/T 0.209 ef 0.48 a 0.40 bcd 0.40 b 0.46 ab 0.52 ab 0.47 ab 0.42 a

K/R/T 0.242 a 0.47 ab 0.39 bcd 0.47 a 0.43 ab 0.49 ab 0.46 b 0.42 a

K/C/T 0.220 cde 0.47 ab 0.36 d 0.45 ab 0.43 ab 0.54 a 0.45 b 0.42 a

K/SR/T 0.227 bc 0.46 ab 0.40 bcd 0.42 b 0.44 ab 0.52 ab 0.47 b 0.42 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.7.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki

Yaş Ağırlığı

Farklı ara anaçlar üzerine Navelina portakal çeşidinin aşılanmasıyla oluşturulan

kombinasyonlarda bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı 1. ve 3. dönemler

istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. 1. dönemde N/T (0.23), 3. dönemde N/C/T

(0.43) kombinasyonları en yüksek bulunmuştur. Dönem ortalamalarına göre bu özellik

N/SR/T (0.40) kombinasyonunda en düşük, diğer kombinasyonlarda ise istatistiksel

olarak aynı grupta yer almakla birlikte en yüksek bulunmuştur (Çizelge 4.37; Şekil

4.26).


109

Çizelge 4.37. Navelina çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.23 a(1) 0.49 0.38 b 0.43 0.43 0.50 0.49 0.42 a

N/FD/T 0.20 c 0.46 0.40 ab 0.43 0.44 0.52 0.52 0.43 a

N/R/T 0.22 ab 0.46 0.41 ab 0.43 0.51 0.48 0.50 0.43 a

N/C/T 0.21 bc 0.48 0.43 a 0.41 0.46 0.49 0.48 0.42 a

N/SR/T 0.21 c 0.44 0.39 b 0.43 0.42 0.45 0.47 0.40 b

Önemlilik *(2) ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD *


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Bitk

i kur

u ağ

ırlığı/B

itki y

aş ağı

rlığı


Şekil 4.26. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının bitki kuru ağırlığı /bitki yaş ağırlık oranı (%)

4.7.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Bitki Kuru Ağırlığı / Bitki

Yaş Ağırlığı

Çizelge 4.38 ve Şekil 4.27’ den izlenebileceği gibi Kütdiken limon çeşidinde,

dönemlere göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı, 2. ve 5. dönemler


110

dışında istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ancak dönemlerin ortalamasına göre

kombinasyonlar arasındaki farklılıklar önemli çıkmamıştır.

Çizelge 4.38. Kütdiken çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre bitki kuru ağırlığının bitki yaş ağırlığına oranı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 0.23 ab(1) 0.49 0.37 b 0.43 abc 0.45 0.55 a 0.49 a 0.43

K/FD/T 0.21 d 0.48 0.40 a 0.40 c 0.46 0.52 ab 0.47 ab 0.42

K/R/T 0.24 a 0.47 0.39 a 0.47 a 0.43 0.50 b 0.46 bc 0.42

K/C/T 0.22 cd 0.47 0.36 b 0.45 ab 0.43 0.54 ab 0.45 c 0.42

K/SR/T 0.23 bc 0.46 0.40 a 0.42 bc 0.44 0.52 ab 0.47 bc 0.42

Önemlilik *(2) ÖD * * ÖD * * ÖD


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Bitk

i kur

u ağ

ırlığı/

Bitk

i yaş

ağı

rlığı


Şekil 4.27. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının bitki kuru ağırlığı /bitki yaş ağırlık oranı (%)


111

4.8. Kök Kuru Ağırlığı / Kök Yaş Ağırlığı

Denemede yer alan çeşit ve ara anaç kombinasyonlarında kök kuru ağırlığının

kök yaş ağırlığına oranı gerek dönemlere gerek dönemlerin ortalamalarına göre

istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönemlerin ortalamasına göre K/T (0.47) en

yüksek, N/SR/T (0.40) en düşük değere sahip kombinasyonları oluşturmuştur (Çizelge

4.39).

Çizelge 4.39. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre kök kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.33 b 0.47 bc 0.40 ab 0.43 b 0.42 bc 0.50 ab 0.54 ab 0.44 b

N/FD/T 0.28 c 0.42 de 0.41 ab 0.42 b 0.40 c 0.55 ab 0.47 bc 0.42 bc

N/R/T 0.30 bc 0.44 cde 0.39 bc 0.44 b 0.43 bc 0.48 ab 0.55 a 0.43 b

N/C/T 0.31 bc 0.47 bcd 0.44 a 0.37 b 0.40 c 0.49 ab 0.49 abc 0.43 b

N/SR/T 0.31 bc 0.44 cde 0.36 c 0.42 b 0.40 c 0.46 b 0.44 c 0.40 c

K/T 0.39 a 0.52 a 0.36 c 0.44 b 0.46 ab 0.61 a 0.48 bc 0.47 a

K/FD/T 0.29 c 0.49 ab 0.38 bc 0.38 b 0.49 a 0.54 ab 0.48 bc 0.44 b

K/R/T 0.37 a 0.46 bcde 0.36 c 0.52 a 0.43 bc 0.50 ab 0.44 c 0.44 b

K/C/T 0.37 a 0.42 e 0.35 c 0.42 b 0.43 bc 0.59 ab 0.43 c 0.43 b

K/SR/T 0.37 a 0.48 abc 0.38 bc 0.42 b 0.43 bc 0.51 ab 0.46 c 0.44 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.8.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Kök Kuru Ağırlığı / Kök

Yaş Ağırlığı

Çizelge 4.40’tan ve Şekil 4.28’den görülebileceği üzere Navelina portakal

çeşidinde kök kuru ağırlığı / kök yaş ağırlığı 1., 2. 3. ve 7. dönemlerde istatistiksel

olarak önemli bulunmuştur. Benzer şekilde tüm dönem ortalamaları değerlerine göre

önemli bulunan bu özellik N/T(0.44), N/R/T (0.43), N/C/T (0.43) kombinasyonlarında

en yüksek, N/SR/T (0.40) kombinasyonunda en düşük oranı vermiştir.


112

Çizelge 4.40. Navelina çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre kök kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.33 a 0.47 a 0.40 ab 0.43 0.42 0.50 0.54 a 0.44 a

N/FD/T 0.28 c 0.43 b 0.41 ab 0.42 0.40 0.55 0.47 ab 0.42 ab

N/R/T 0.30 b 0.44 ab 0.39 ab 0.44 0.43 0.48 0.55 a 0.43 a

N/C/T 0.31 ab 0.47 a 0.44 a 0.37 0.40 0.49 0.49 ab 0.43 a

N/SR/T 0.31 b 0.44 ab 0.36 b 0.42 0.40 0.46 0.44 b 0.40 b

Önemlilik *(2) * * ÖD ÖD ÖD * *


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

kur

u ağ

ırlığı/K

ök y

aş ağı

rlığı


Şekil 4.28. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı /kök yaş ağırlık oranı (%)


113

4.8.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Kök Kuru Ağırlığı / Yaş

Kök Ağırlığı

Farklı aşı kombinasyonlarına sahip Kütdiken limon çeşidinde kök kuru

ağırlığının kök yaş ağırlığına oranında dönemlerin ortalamalarına göre en yüksek değer

K/T (0.47) kombinasyonundan elde edilmiştir. Diğer kombinasyonlar aynı grupta yer

alarak en düşük değeri vermişlerdir (Çizelge 4.41; Şekil 4.29).

Çizelge 4.41. Kütdiken çeşidinin anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre kök

kuru ağırlığının kök yaş ağırlığına oranı

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 0.39 a 0.52 a 0.36 b 0.44 ab 0.46 ab 0.61 0.48 a 0.47 a

K/FD/T 0.29 b 0.49 ab 0.38 a 0.38 b 0.49 a 0.54 0.48 a 0.44 b

K/R/T 0.37 a 0.46 bc 0.36 b 0.52 a 0.43 b 0.50 0.44 ab 0.44 b

K/C/T 0.37 a 0.42 c 0.35 b 0.42 b 0.43 b 0.59 0.43 b 0.43 b

K/SR/T 0.37 a 0.48 ab 0.38 a 0.42 b 0.43 b 0.51 0.46 ab 0.44 b

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * *



114

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Kök

kur

u ağ

ırlığı /

Kök

yaş

ağı

rlığı

K/TK/FD/TK/R/TK/C/TK/SR/T

Şekil 4.29. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının kök kuru ağırlığı /kök yaş ağırlık oranı (%)

4.9. Yaprak Sayısı (adet)

Denemede turunç anacı ve değişik ara anaçlar üzerine aşılı olan çeşitlerde

yaprak sayısı genel olarak Kütdiken limonunda, Navelina portakal kombinasyonlarına

göre daha fazla bulunmuştur. Dönemlerin ortalaması incelendiğinde N/T (77.14 adet),

K/T (76.86 adet) ve K/FD/T (74.57 adet) kombinasyonlarında en fazla, N/SR/T (33.48

adet) kombinasyonunda en az yaprak sayısı belirlenmiştir. 3. dönem hariç diğer tüm

dönemlerde ise kombinasyonlar arası farklılık önemli bulunmuştur (Çizelge 4.42).


115

Çizelge 4.42. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama 1

Ekm’ 05 2

Ock’ 06 3

Nis’ 06 4

Tem’ 06 5

Ekm’ 06 6

Ock’ 07 7

Nis’ 07

N/T 45.00 bcd (1) 51.20 ab 60.40 70.60 c 76.00 abc 83.40 a 153.40 a 77.14 a

N/FD/T 28.00 f 38.20 cd 51.60 43.00 de 54.40 cd 52.20 ab 68.60 de 48.00 d

N/R/T 37.60 def 36.80 cd 60.80 52.60 d 53.00 cd 39.00 b 63.40 de 49.03 d

N/C/T 40.67 cde 41.67 bcd 43.67 29.00 e 64.00 bc 43.33 b 129.50 ab 59.318 c

N/SR/T 34.20 ef 29.40 d 43.60 29.80 e 31.40 d 34.25 b 29.50 e 33.48 e

K/T 57.80 a 60.20 a 59.80 89.60 ab 97.40 a 85.20 a 88.00 cd 76.86 a

K/FD/T 54.00 ab 51.40 ab 50.00 84.00 abc 89.80 ab 82.20 a 110.60 bc 74.57 a

K/R/T 48.60 abc 47.60 bc 48.00 71.80 c 85.80 ab 84.00 a 69.40 cde 65.03 bc

K/C/T 50.00 abc 41.60 bcd 55.20 76.40 bc 95.00 a 84.40 a 81.80 cd 69.20 ab

K/SR/T 54.60 ab 43.40 bc 47.20 93.60 a 89.80 ab 84.00 a 90.40 bcd 71.86 ab

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):Ö.D: Önemli değil; * önemlilik: p<0.05

4.9.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak Sayısı (adet)

Dönemler ortalamasına göre yaprak sayısı N/T (77.14 adet) kombinasyonunda

en fazla, N/SR/T (33.48 adet) kombinasyonunda ise en az bulunmuştur. Dönemler ayrı

ayrı incelendiğinde genel olarak bu durumun değişmediği görülmektedir (Çizelge 4.43;

Şekil 4.30).

Çizelge 4.43. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 45.00 a 51.20 a 60.40 70.60 a 76.00 a 83.40 a 153.40 a 77.14 a

N/FD/T 28.00 b 38.20 bc 51.60 43.00 bc 54.40 ab 52.20 b 68.60 b 48.00 c

N/R/T 37.60 ab 36.80 bc 60.80 52.60 b 53.00 ab 39.00 b 63.40 b 49.03 c

N/C/T 40.67 a 41.67 b 43.67 29.00 c 64.00 a 43.33 b 129.50 a 59.32 b

N/SR/T 34.20 ab 29.40 c 43.60 29.80 c 31.40 b 34.25 b 29.50 b 33.48 d

Önemlilik * * ÖD * * * * *



116

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

160,00

180,00

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak s

ayısı (

adet

)


Şekil 4.30. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yaprak sayısı (adet)

4.9.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak Sayısı (adet)

Farklı ara anaç kombinasyonlarının Kütdiken limon çeşidi sürgünlerinde yaprak

sayıları üzerine etkileri 2.,4.,7. dönemlerde ve tüm dönemlerin ortalamasına göre önemli

bulunmuştur. Dönemlerin ortalaması K/T (76.86 adet) ve K/FD/T (74.57 adet)

kombinasyonlarında en yüksek, K/R/T (65.03 adet) kombinasyonunda en düşük sayıda

yaprağın oluştuğunu göstermiştir (Çizelge 4.44; Şekil 4.31).


117

Çizelge 4.44. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşitlerinde yaprak sayısı (adet)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 57.800 60.20 a(1) 59.80 89.60 ab 97.40 85.20 88.00 ab 76.86 a

K/FD/T 54.00 51.40 ab 50.00 84.00 abc 89.80 82.20 110.60 a 74.57 a

K/R/T 48.60 47.60 ab 48.00 71.80 c 85.80 84.00 69.40 b 65.03 b

K/C/T 50.00 41.60 b 55.20 76.40 bc 95.00 84.40 81.80 ab 69.20 ab

K/SR/T 54.60 43.40 b 47.20 93.60 a 89.80 84.00 90.40 ab 71.86 ab

Önemlilik ÖD(2) * ÖD * ÖD ÖD * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):Ö.D.: Önemli Değil, * önemlilik: p<0.05

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

1 3 5 7

Dönemler

Yapr

ak s

ayısı (

adet

)


Şekil 4.31. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yaprak sayısı (adet)

4.10. Yaprak Alanı (cm2)

Anaç ve ara anaç kombinasyonlarının Navelina portakal ve Kütdiken limon

çeşitlerinde yaprak alanına etkileri yaprak sayısıyla ilişkili olarak benzerlik göstermiş ve


118

Kütdiken’de Navelina’ya göre yaprak alanı daha fazla bulunmuştur. Tüm dönem

ortalamalarına göre yaprak alanı en fazla K/T (2895.30 cm2) ve K/C/T (2782.70 cm2)

kombinasyonlarında, en az N/SR/T (837.20 cm2) kombinasyonunda saptanmıştır

(Çizelge 4.45).

Çizelge 4.45. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 1254.50 d(1) 1486.70 abc 1452.00 bcd 1698.60 bc 1423.00 c 1699.70 ab 2677.10 a 1670.30 bc

N/FD/T 568.80 e 840.00 bc 1153.00 cd 1289.40 c 1065.00 c 997.90 b 1262.00 bc 1025.10 de

N/R/T 890.20 de 916.10 bc 1086.30 cd 1236.10 c 1002.00 c 637.40 b 1179.80 bc 992.60 de

N/C/T 1264.50 d 1549.60 ab 1156.20 cd 659.90 d 1426.00 c 920.20 b 2752.80 a 1451.90 cd

N/SR/T 1056.40 d 767.00 c 941.9 d 566.20 d 728.00 c 1003.10 b 805.60 c 837.20 e

K/T 2144.30 bc 2143.70 a 1851.60 ab 2599.60 a 7626.00 a 2223.30 a 1678.30 bc 2895.30 a

K/FD/T 2166.80 bc 1842.40 a 1608.80 abc 2725.90 a 2045.00 bc 2576.30 a 2643.30 a 2229.80 b

K/R/T 1987.00 c 1557.20 ab 1536.70 abc 1963.50 b 2317.00 bc 2338.20 a 1697.60 abc 1913.90 bc

K/C/T 2416.00 ab 1848.90 a 2080.90 a 2736.20 a 5446.00 ab 2647.90 a 2303.20 ab 2782.70 a

K/SR/T 2637.80 a 1747.80 a 1546.20 abc 2686.60 a 2677.00 bc 2269.70 a 1935.30 abc 2214.30 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05

4.10.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak Alanı (cm2 )

Navelina portakal çeşidinin Turunç anacına ara anaçsız olarak aşılandığı kontrol

bitkilerinde yaprak alanı değerleri en yüksek (1670.30 cm2) bulunurken, Star Ruby,

Rubidoux ve Flaying Dragon ara anaçları ile oluşturulan kombinasyonlarda yaprak alanı

en düşük (837.20, 992.60, 1025.10 cm2) çıkmıştır (Çizelge 4.46; Şekil 4.32).


119

Çizelge 4.46. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 1254.50 a(1) 1486.70 a 1452.00 1698.60 a 1423.00 1699.70 a 2677.10 a 1670.30 a

N/FD/T 568.80 b 840.00 b 1153.00 1289.40 b 1065.00 997.90 ab 1262.00 b 1025.10 c

N/R/T 890.20 ab 916.10 b 1086.30 1236.10 b 1002.00 637.40 b 1179.80 b 992.60 c

N/C/T 1264.50 a 1549.60 a 1156.20 659.90 d 1426.00 920.20 ab 2752.80 a 1451.90 b

N/SR/T 1056.40 a 767.00 b 941.90 566.20 c 728.00 1003.10 ab 805.60 b 837.20 c

Önemlilik *(2) * ÖD * ÖD * * *


0,00

500,00

1000,00

1500,00

2000,00

2500,00

3000,00

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yap

rak

alan

ı (cm

2 )


Şekil 4.32. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yaprak alanı (cm2)


120

4.10.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak Alanı (cm2 )

Değişik ara anaçlar üzerine aşılı Kütdiken limonuna ait bitkilerde tüm dönem

ortalamalarına göre K/T (2895.30 cm2) ve K/C/T (2782.70 cm2) en yüksek, K/R/T

(1913.90 cm2) ise en düşük yaprak alanına sahip olmuştur (Çizelge 4.47; Şekil 4.33).


çeşitlerinde yaprak alanı (cm2)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 2144.30 b(1) 2143.70 1851.60 ab 2599.60 a 7626.00 a 2223.30 1678.30 2895.30 a

K/FD/T 2166.80 b 1842.40 1608.80 ab 2725.90 a 2045.00 b 2576.30 2643.30 2229.80 ab

K/R/T 1987.00 b 1557.20 1536.70 b 1963.50 b 2317.00 b 2338.20 1697.60 1913.90 b

K/C/T 2416.00 ab 1848.90 2080.90 a 2736.20 a 5446.00 ab 2647.90 2303.20 2782.70 a

K/SR/T 2637.80 a 1747.80 1546.20 b 2686.60 a 2677.00 b 2269.70 1935.30 2214.30 ab

Önemlilik *(2) ÖD * * * ÖD ÖD *


0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak a

lanı

(cm

2 )


Şekil 4.33. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yaprak alanı (cm2)


121

4.11. Fotosentez Hızı (µmolm-2s-1)

Denemede turunç anacı ve değişik ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal ve

Kütdiken limon çeşitlerinde fotosentez hızı değerleri Çizelge 4.47’de verilmiştir. Tüm

dönem ortalamalarına göre N/SR/T (3.38 µmolm-2s-1) ve N/FD/T (2.96 µmolm-2s-1)

kombinasyonları en yüksek, K/FD/T (1.11 µmolm-2s-1) kombinasyonu en düşük

fotosentez hızına sahip bulunmuşlardır (Çizelge 4.48).

Çizelge 4.48. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1)

Uygulamalar


Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T --- --- --- 3.30 bc(1) 2.11 abc 1.10 de 0.88 b 1.85 b

N/FD/T --- --- --- 3.71 bc 1.43 bcd 3.34 ab 3.35 a 2.96 a

N/R/T --- --- --- 3.45 bc 0.60 d 3.58 a 0.89 b 2.13 b

N/C/T --- --- --- 4.77 b 1.52 bcd 2.47 abc 0.94 b 2.31 b

N/SR/T --- --- --- 7.73 a 1.03 cd 1.02 de 2.84 a 3.38 a

K/T --- --- --- 2.37 c 2.55 ab 0.73 e 0.69 b 1.58 bc

K/FD/T --- --- --- 1.74 c 0.71 d 1.09 de 0.90 b 1.11 c

K/R/T --- --- --- 2.57 c 1.33 bcd 2.18 bcd 0.69 b 1.69 bc

K/C/T --- --- --- 2.29 c 2.98 a 1.04 de 0.99 b 1.82 bc

K/SR/T --- --- --- 2.70 bc 1.28 bcd 1.71 cde 0.78 b 1.62 bc

Önemlilik *(2) * * * *


4.11.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Fotosentez Hızı

(µmolm-2s-1)

Navelina portakal çeşidinin fotosentez hızı ölçüm dönemleri ve bu dönemlerin

ortalamaları Çizelge 4.49’da ve Şekil 4.34’te verilmiştir. Kombinasyonlar arası farklılık

istatistiksel olarak önemli bulunmakla birlikte; en yüksek fotosentez hızı N/SR/T (3.38

µmolm-2s-1) kombinasyonunda, en düşük fotosentez hızı N/T (1.85 µmolm-2s-1) ve

N/C/T (2.13 µmolm-2s-1) kombinasyonlarında ölçülmüştür.


122

Çizelge 4.49. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina

çeşidinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---- ---- ---- 3.30 b(1) 2.11 a 1.09 b 0.88 b 1.85 c

N/FD/T ---- ---- ---- 3.71 b 1.43 ab 3.34 a 3.35 a 2.96 ab

N/R/T ---- ---- ---- 3.45 b 0.60 c 3.58 a 0.89 b 2.13 c

N/C/T ---- ---- ---- 4.77 b 1.52 ab 2.47 ab 0.94 b 2.31 bc

N/SR/T ---- ---- ---- 7.73 a 1.03 bc 1.02 b 2.84 a 3.38 a

Önemlilik *(2) * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Foto

sent

ez hızı


Şekil 4.34. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının

fotosentez hızı (µmolm-2s-1)


123

4.11.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Fotosentez Hızı

(µmolm-2s-1)

Kütdiken limon çeşidinde tüm dönemlerin ortalamalarına göre fotosentez hızı en

yüksek K/C/T (1.82 µmolm-2s-1) kombinasyonu, en düşük K/FD/T (1.11 µmolm-2s-1)

kombinasyonunda saptanmıştır (Çizelge 4.50; Şekil 4.35).


çeşidinde fotosentez hızı (µmolm-2s-1)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---- ---- ---- 2.37 2.60 ab(1) 0.73 b 0.69 1.58 ab

K/FD/T ---- ---- ---- 1.74 0.71 c 1.09 b 0.90 1.11 b

K/R/T ---- ---- ---- 2.57 1.33 bc 2.18 a 0.69 1.69 ab

K/C/T ---- ---- ---- 2.29 2.98 a 1.04 b 0.99 1.82 a

K/SR/T ---- ---- ---- 2.70 1.28 bc 1.71 ab 0.78 1.62 ab

Önemlilik ÖD (2) * * ÖD *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):ÖD: Önemli değil, * önemlilik: p<0.05

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Foto

sent

ez hızı


Şekil 4.35. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının

fotosentez hızı (µmolm-2s-1)


124

4.12. Fotosentetik Kapasite

Ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin

fotosentez hızı ile yaprak alanının bağlantılı olarak hesaplanması sonucu bulunan

fotosentetik kapasite değerleri Çizelge 4.51’de verilmiştir. Buna göre; yaprak sayısı ve

alanı fazla olan Kütdiken limon çeşidinde Navelina portakalına göre fotosentetik

kapasite daha yüksek bulunmuştur. Ölçüm yapılan tüm dönemlerin ortalamasına göre

fotosentetik kapasite değeri en yüksek K/C/T (0.51) ve K/T (0.46) kombinasyonlarında

bulunmuş, diğer kombinasyonlar ise istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak en düşük

değeri vermiştir.

Çizelge 4.51. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve

Kütdiken çeşitlerinde fotosentetik kapasite

Uygulamalar


Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---- ---- ---- 0.56 ab(1) 0.30 b 0.19 b 0.24 b 0.31 b

N/FD/T ---- ---- ---- 0.48 ab 0.15 b 0.33 ab 0.42 a 0.30 b

N/R/T ---- ---- ---- 0.43 ab 0.06 b 0.23 b 0.11 b 0.21 b

N/C/T ---- ---- ---- 0.31 b 0.22 b 0.23 ab 0.26 b 0.34 b

N/SR/T ---- ---- ---- 0.44 ab 0.07 b 0.10 b 0.23 b 0.28 b

K/T ---- ---- ---- 0.62 ab 1.94 a 0.16 b 0.12 b 0.46 a

K/FD/T ---- ---- ---- 0.47 ab 0.15 b 0.28 ab 0.24 b 0.25 b

K/R/T ---- ---- ---- 0.50 ab 0.31 b 0.51 a 0.12 b 0.32 b

K/C/T ---- ---- ---- 0.63 ab 1.62 a 0.28 ab 0.23 b 0.51 a

K/SR/T ---- ---- ---- 0.73 a 0.34 b 0.39 ab 0.15 b 0.36 b

Önemlilik * *(2) * * *


4.12.1. Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Fotosentetik Kapasitesi

Navelina portakal çeşidinde kombinasyonlara göre fotosentetik kapasite tüm

dönem ortalamaları N/FD/T (0.30) kombinasyonunda en yüksek, N/R/T (0.21) ve

N/SR/T (0.28) kombinasyonlarında en düşük çıkmıştır (Çizelge 4.52; Şekil 4.36).


125

Çizelge 4.52. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde fotosentetik kapasite

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---- ---- ---- 0.56 0.30 a(1) 0.19 0.24 ab 0.31 ab

N/FD/T ---- ---- ---- 0.48 0.15 b 0.33 0.42 a 0.30 a

N/R/T ---- ---- ---- 0.43 0.06 b 0.23 0.11 b 0.21 b

N/C/T ---- ---- ---- 0.31 0.22 ab 0.23 0.26 ab 0.34 ab

N/SR/T ---- ---- ---- 0.44 0.07 b 0.10 0.23 ab 0.28 b

Önemlilik ÖD *(2) ÖD * *


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

1 2 3 4 5 6 7 OrtalamaDönemler

Foto

sent

etik

kap

asite



fotosentetik kapasite

4.12.2. Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Fotosentetik Kapasitesi

Kütdiken limon çeşidinde fotosentetik kapasite değerleri dördüncü dönem hariç,

diğer dönemlerde kombinasyonlar arasındaki farklılık bakımından önemli bulunmuştur.

Tüm dönem ortalamalarına göre; K/T (0.46) ve K/C/T (0.51) kombinasyonları en


126

yüksek, K/FD/T (0.25), K/R/T (0.32), K/SR/T (0.36) kombinasyonları en düşük

fotosentetik kapasite değerine sahip bulunmuştur (Çizelge 4.53; Şekil 4.37).


çeşitlerinde fotosentetik kapasite

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---- ---- ---- 0.62 1.94 a 0.16 b 0.12 b 0.46 a

K/FD/T ---- ---- ---- 0.47 0.15 b 0.28 ab 0.24 a 0.25 b

K/R/T ---- ---- ---- 0.50 0.31 b 0.51 a 0.12 b 0.32 b

K/C/T ---- ---- ---- 0.63 1.62 a 0.28 ab 0.23 ab 0.51 a

K/SR/T ---- ---- ---- 0.73 0.34 b 0.39 ab 0.15 ab 0.36 b

Önemlilik ÖD *(2) * * *


0

0,5

1

1,5

2

2,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama



fotosentetik kapasite


127

4.13. Karbonhidrat İçerikleri

4.13.1. Yaprak Karbonhidrat İçerikleri

4.13.1.1. Toplam Şeker İçeriği (%)

Çizelge 4.54.’te incelenen tüm dönemlerde genel olarak toplam şeker düzeyinin

Kütdiken limon çeşidi kombinasyonlarında, Navelina portakal kombinasyonlarına göre

daha yüksek olduğu görülmektedir. Dönemler ayrı ayrı incelendiğinde 2. dönem hariç

diğer tüm dönemler istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Tüm kombinasyonlarda en

yüksek toplam şeker içeriği 6. dönemde (Kış dönemi) saptanmıştır. Tüm dönem

ortalamalarına göre K/SR/T (% 5.92) en yüksek, N/C/T (% 4.69) en düşük değeri

vermiştir.

Çizelge 4.54. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 3.92 abcd(1) 4.76 4.12 c 3.54 d 4.72 c 6.89 ab 6.05 abc 4.85 d

N/FD/T 2.90 d 4.67 4.41 bc 4.11 cd 5.60 bc 7.14 ab 6.04 abc 4.98 cd

N/R/T 3.29 cd 4.98 4.13 c 4.74 bc 5.62 bc 6.25 b 5.22 c 4.89 d

N/C/T 3.56 bcd 5.34 3.13 d 4.50 bcd 5.03 c 5.92 b 5.19 c 4.69 d

N/SR/T 3.57 bcd 5.53 5.17 ab 4.58 bc 5.61 bc 6.89 ab 7.02 a 5.34 bc

K/T 3.32 cd 5.03 5.17 ab 5.26 b 6.83 ab 7.66 ab 6.30 ab 5.65 ab

K/FD/T 4.09 abc 5.40 4.81 abc 5.55 ab 7.08 a 8.57 a 5.03 c 5.79 ab

K/R/T 4.59 ab 4.68 5.17 ab 4.98 bc 6.49 ab 8.23 a 5.58 bc 5.67 ab

K/C/T 4.04 abc 4.76 5.60 a 5.47 b 5.88 abc 7.81 ab 5.16 c 5.53 ab

K/SR/T 4.69 a 4.58 5.37 ab 6.46 a 6.84 ab 8.44 a 5.09 c 5.92 a

Önemlilik *(2) ÖD * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05 , ÖD: Önemli Değıl


128

4.13.1.1.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak Toplam

Şeker İçerikleri (%)

Çizelge 4.55’te ve Şekil 4.38’ de ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal

çeşidine ait bitkilerinin yapraklarındaki toplam şeker içerikleri verilmiştir. Toplam şeker

düzeyi bakımından dönemler ortalamasına göre N/SR/T (% 5.34) kombinasyonunda en

yüksek değer elde edilmiştir. Diğer kombinasyonlar istatistiksel olarak ayrı bir grup

oluşturmuş ve en düşük toplam şeker düzeyine sahip olmuşlardır. Dönemler ayrı ele

alındığında 2. ve 5. dönemlerde kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur. Tüm kombinasyonlarda 6. dönemde en yüksek şeker düzeyi

saptanmıştır.

Çizelge 4.55. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde yaprak toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 3.92 a(1) 4.76 4.12 bc 3.54 b 4.72 6.89 ab 6.05 ab 4.85 b

N/FD/T 2.90 b 4.67 4.41 ab 4.11 ab 5.60 7.14 a 6.04 ab 4.98 b

N/R/T 3.29 ab 4.98 4.13 bc 4.74 a 5.62 6.25 ab 5.22 b 4.89 b

N/C/T 3.56 ab 5.34 3.13 c 4.50 ab 5.03 5.92 b 5.19 b 4.85 b

N/SR/T 3.57 ab 5.53 5.17 a 4.58 ab 5.61 6.89 ab 7.02 a 5.34 a

Önemlilik *(2) ÖD * * ÖD * * *



129

0,000

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.38. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklardaki toplam şeker içeriği (%)

4.13.1.1.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak Toplam

Şeker İçerikleri (%)

Çizelge 4.56’da ve Şekil 4.39’da ara anaçlar üzerine aşılı Kütdiken limon

çeşidine ait bitkilerinin yapraklarındaki toplam şeker içerikleri verilmiştir. Örnekleme

dönemlerinin ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur. Ancak mutlak değer olarak bakıldığında Star Ruby’nin ara anaç

olarak kullanıldığı kombinasyon en yüksek, Citrumelo 1452’nin kullanıldığı

kombinasyon ise en düşük olarak saptanmıştır.

Dönemler ayrı ayrı incelendiğinde 1. ve 4. dönemlerde K/SR/T, 7. dönemde K/T

kombinasyonları en yüksek toplam şeker içeriğine sahip olduğu saptanmıştır. 2., 3., 5.

ve 6. dönemlerde uygulamalar arasındaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur.


130

Çizelge 4.56. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşitlerin de yaprak toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 3.32 b 5.03 5.17 5.26 b 6.83 7.66 6.30 a 5.65

K/FD/T 4.09 ab 5.40 4.81 5.55 b 7.08 8.57 5.03 b 5.79

K/R/T 4.59 a 4.68 5.17 4.98 b 6.49 8.23 5.58 ab 5.67

K/C/T 4.04 ab 4.76 5.60 5.47 b 5.88 7.81 5.16 b 5.53

K/SR/T 4.69 a 4.58 5.37 6.46 a 6.84 8.44 5.09 b 5.92

Önemlilik * ÖD ÖD * ÖD ÖD * ÖD


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.39. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklardaki toplam şeker içeriği (%)


131

4.13.1.2. Nişasta Düzeyleri (%)

Değişik ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal ve Kütdiken limon

çeşitlerinin yapraklarında incelenen nişasta düzeyleri tüm dönem ortalamasına göre

kombinasyonlar arasında istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Ancak mutlak değer

olarak N/T (%1.60) en yüksek, K/FD/T (%1.11) en düşük değeri vermiştir. Dönemler

ayrı ayrı ele alındığında 2., 3. ve 7. dönemlerde kombinasyonlar arasındaki farklılık

istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Tüm kombinasyonlarda yaprak nişasta düzeyi

kış döneminde en fazla olarak saptanmıştır (Çizelge 4.57).

Çizelge 4.57. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

Ortalama

N/T 0.96 3.85 ab 1.14 a 1.53 0.59 2.55 0.56 ab 1.60

N/FD/T 0.28 2.77 ab 0.50 ab 1.58 1.30 0.72 1.17 ab 1.19

N/R/T 0.21 1.95 b 0.61 ab 0.87 1.51 4.18 0.52 ab 1.41

N/C/T 0.67 5.06 a 0.75 ab 1.30 1.38 2.09 0.24 b 1.58

N/SR/T 0.22 2.48 ab 0.35 b 1.80 1.75 2.68 0.61 ab 1.42

K/T 0.85 1.90 b 0.91 ab 0.37 0.71 3.13 0.51 ab 1.19

K/FD/T 0.47 2.17 b 0.44 ab 0.78 1.36 2.17 0.36 ab 1.11

K/R/T 0.44 2.27 b 0.16 b 1.58 1.37 2.03 0.22 b 1.15

K/C/T 0.77 2.04 b 0.34 b 0.68 0.91 2.68 0.65 ab 1.15

K/SR/T 0.65 3.40 ab 0.32 b 0.48 1.55 0.79 1.21 a 1.20

Önemlilik ÖD * * ÖD ÖD ÖD * ÖD


4.13.1.2.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak Nişasta

İçerikleri (%)

Navelina portakal çeşidinde yapraklarda farklı dönemlerde ve bu dönemlerin

ortalamalarına göre nişasta içerikleri kombinasyonlar arasında benzer bulunmuştur



132

Çizelge 4.58. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.96 3.85 1.14 1.53 0.59 2.55 0.56 1.60

N/FD/T 0.28 2.77 0.50 1.58 1.30 0.72 1.17 1.19

N/R/T 0.21 1.95 0.61 0.87 1.51 4.18 0.52 1.41

N/C/T 0.67 5.06 0.75 1.30 1.38 2.09 0.24 1.58

N/SR/T 0.22 2.48 0.35 1.80 1.75 2.68 0.61 1.42

Önemlilik ÖD(1) ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD

(1):ÖD: Önemli değil,

0,000

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak n

işas

ta (%

)



yapraklardaki nişasta içeriği (%)


133

4.13.1.2.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak Nişasta

İçerikleri (%)

Anaç ve ara anaçlar üzerine aşılı Kütdiken limon çeşidinde yaprak nişasta

içerikleri kombinasyonlar arasında bütün dönemlerin ortalamasına göre önemli

çıkmamıştır. Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerin yapraklarındaki nişasta içeriği en

yüksek 6. dönemde (kış) saptanmıştır. Dönemler ayrı ayrı incelendiğinde 3., 4. ve 7.

hariç diğer dönemlerde ortalamalar arasındaki farklılık önemli bulunmuştur (Çizelge

4.59; Şekil 4.41).

Çizelge 4.59. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşitlerinde yaprak nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.85 1.90 0.91 a 0.37 b 0.71 3.13 0.51 ab 1.19

K/FD/T 0.47 2.17 0.44 b 0.78 ab 1.36 2.17 0.36 ab 1.11

K/R/T 0.44 2.27 0.16 b 1.58 a 1.37 2.03 0.22 b 1.15

K/C/T 0.77 2.04 0.34 b 0.68 ab 0.91 2.68 0.65 ab 1.15

K/SR/T 0.65 3.40 0.32 b 0.48 ab 1.55 0.80 1.21 a 1.20

Önemlilik ÖD ÖD * * ÖD ÖD * ÖD

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): ÖD: Önemli değil, * önemlilik: p<0.05

0,000

0,500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak n

işas

ta (%

)


Şekil 4.41. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklardaki nişasta içeriği (%)


134

4.13.1.3. Toplam Karbonhidrat Düzeyleri (%)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinde anaç ve ara anaçlarla

oluşturulan aşı kombinasyonlarında tüm dönem ortalamasına göre toplam karbonhidrat

düzeyleri en yüksek K/SR/T (% 7.12), en düşük ise N/FD/T, N/C/T ve N/R/T (sırasıyla;

% 6.17, % 6.27, % 6.30) kombinasyonlarından elde edilmiştir. Dönemler bakımından

ise yapraklarda toplam karbonhidrat içeriği en yüksek 2. ve 6. dönemlerde (kış)


Çizelge 4.60. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve

Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar


Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 4.88 ab(1) 8.61 ab 5.26 ab 5.07 5.30 d 9.43 6.61 abcd 6.45 ab

N/FD/T 3.18 d 7.44 b 4.90 abc 5.69 6.90 bc 7.86 7.21 ab 6.17 b

N/R/T 3.50 cd 6.94 b 4.74 bc 5.61 7.13 abc 10.43 5.74 cd 6.30 b

N/C/T 4.23 abcd 10.40 a 3.89 c 5.79 6.41 cd 8.02 5.42 d 6.27 b

N/SR/T 3.78 bcd 8.01 ab 5.52 ab 6.38 7.36 abc 9.58 7.62 a 6.77 ab

K/T 4.18 abcd 6.93 b 6.08 a 5.64 7.54 abc 10.79 6.80 abc 6.85 ab

K/FD/T 4.56 abc 7.57 b 5.25 ab 6.33 8.44 a 10.74 5.39 d 6.90 ab

K/R/T 5.03 a 6.95 b 5.32 ab 6.55 7.86 ab 10.26 5.80 cd 6.82 ab

K/C/T 4.81 ab 6.80 b 5.94 ab 6.15 6.79 bc 10.48 5.81 cd 6.68 ab

K/SR/T 5.35 a 7.98 ab 5.69 ab 6.93 8.39 a 9.23 6.30 bcd 7.12 a

Önemlilik *(2) * * ÖD * ÖD * *


4.13.1.3.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yaprak Toplam

Karbonhidrat İçerikleri (%)

Navelina portakal çeşidinde tüm dönemlerin ortalamasına göre yapraklarda

toplam karbonhidrat düzeyi bakımından kombinasyonlar arasında istatistiksel fark

bulunmamıştır. Ancak; mutlak değer olarak en fazla ve en az toplam karbonhidrat

sırasıyla N/SR/T ve N/FD/T kombinasyonlarında saptanmıştır (Çizelge 4.61; Şekil

4.42).


135

Çizelge 4.61. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 4.88 a(1) 8.61 ab 5.26 ab 5.07 5.30 b 9.43 6.61 abc 6.45

N/FD/T 3.18 c 7.44 ab 4.90 ab 5.69 6.90 a 7.86 7.21 ab 6.17

N/R/T 3.50 bc 6.94 b 4.74 ab 5.61 7.13 a 10.43 5.74 bc 6.30

N/C/T 4.23 ab 10.40 a 3.89 b 5.79 6.41 ab 8.02 5.42 c 6.27

N/SR/T 3.78 bc 8.01 ab 5.52 a 6.38 7.36 a 9.58 7.62 a 6.77

Önemlilik *(2) * * ÖD * ÖD * ÖD


0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



yapraklardaki toplam karbonhidrat içeriği (%)


136

4.13.1.3.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yaprak Toplam

Karbonhidrat İçerikleri (%)

Toplam karbonhidrat içeriği bakımından Kütdiken limon çeşidi, Navelina

portakal çeşidine benzer şekilde tüm dönemlerin ortalamasında kombinasyonlar

arasında benzerlik göstermiştir. Mutlak değer olarak Navelina’da olduğu gibi ara anaç

olarak kullanılan Star Ruby kombinasyonu en yüksek değeri vermiştir (Çizelge 4.62;

Şekil 4.43).

Çizelge 4.62. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşitlerinde yaprak toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 4.18 6.93 6.08 a(1) 5.64 7.54 ab 10.79 6.80 a 6.85

K/FD/T 4.56 7.57 5.25 b 6.33 8.44 a 10.74 5.39 b 6.90

K/R/T 5.03 6.95 5.32 ab 6.55 7.86 ab 10.26 5.80 b 6.82

K/C/T 4.81 6.80 5.94 ab 6.15 6.79 b 10.48 5.81 b 6.68

K/SR/T 5.35 7.98 5.69 ab 6.93 8.39 a 9.23 6.30 ab 7.12

Önemlilik ÖD ÖD *(2) ÖD * ÖD * ÖD



137

0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



yapraklardaki toplam karbonhidrat içeriği (%)

4.13.2. Gövde Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri

4.13.2.1. Anaç Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri

4.13.2.1.(1). Anaç Kabuklarında Toplam Şeker İçeriği (%)

Turunç anacı üzerine farklı ara anaçların aşılanması ile oluşturulan

kombinasyonların anaç kabuklarındaki toplam şeker düzeyleri dönemlere göre Çizelge

4.63’te verilmiştir. Örnekleme dönemlerinin ortalamasına göre turunç üzerine aşılı

Kütdiken çeşidi en yüksek (% 6.08), N/R/T (% 4.85) kombinasyonu ise en düşük değere

sahip olmuştur.


138

Çizelge 4.63. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 5.55 d(1) 6.76 b 3.90 c 6.14 a 6.16 ab 6.67 bc 5.15 bc 5.76 b

N/FD/T 6.70 a 3.59 g 4.71 ab 5.40 abc 6.78 a 5.63 de 4.73 cd 5.36 cd

N/R/T 4.79 e 5.01 e 3.46 d 4.71 bc 5.67 bcd 5.85 de 4.43 de 4.85 f

N/C/T 4.58 e 5.54 cd 3.96 c 5.45 ab 6.05 abc 5.97 cde 3.86 f 5.06 ef

N/SR/T 6.14 bc 5.78 c 4.88 a 4.39 c 6.06 abc 5.77 de 5.08 bc 5.44 c

K/T 5.47 d 9.23 a 4.32 bc 5.55 ab 5.67 bcd 7.49 a 4.81 cd 6.08 a

K/FD/T 6.67 a 5.16 de 3.05 d 5.69 ab 6.18 ab 6.23 bcd 5.73 a 5.53 c

K/R/T 6.35 ab 4.10 fg 4.56 ab 5.15 abc 5.21 cd 4.53 f 5.44 ab 5.05 ef

K/C/T 6.05 bc 3.59 g 3.09 d 5.59 ab 5.06 d 6.73 b 5.50 ab 5.09 ef

K/SR/T 5.68 cd 4.41 f 4.56 ab 5.55 ab 6.37 ab 5.44 e 4.03 ef 5.15 de

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05 4.13.2.1.(1).(a).Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Anaç

Kabuklarında Toplam Şeker İçerikleri (%)

Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerde dönemlerin ortalamasına göre

anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri ara anaç kullanılmayan N/T (% 5.76)

kombinasyonunda en yüksek, N/R/T (% 4.85) ve N/C/T (% 5.06) kombinasyonlarında

en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.64; Şekil 4.44).

Çizelge 4.64. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine

ait anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 5.55 c(1) 6.76 a 3.90 bc 6.14 a 6.16 ab 6.67 5.15 a 5.76 a

N/FD/T 6.670 a 3.59 d 4.71 a 5.40 ab 6.78 a 5.63 4.73 ab 5.36 b

N/R/T 4.79 d 5.01 c 3.46 c 4.71 bc 5.67 b 5.85 4.43 b 4.85 c

N/C/T 4.58 d 5.54 bc 3.96 b 5.45 ab 6.05 ab 5.97 3.86 c 5.06 c

N/SR/T 6.14 b 5.78 b 4.88 a 4.39 c 6.06 ab 5.77 5.08 a 5.44 b

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * *



139

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.44. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç

kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%) 4.13.2.1.(1).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Anaç


Kütdiken limon çeşidinde Navelina portakalına benzer şekilde anaç kabuklarında

toplam şeker içeriği dönemlerin ortalamasına göre ara anaç olmayan K/T (% 6.077)

kombinasyonunda en yüksek bulunmuştur. K/R/T (% 5.05), K/C/T (% 5.09) ve K/SR/T

(% 5.15) en düşük toplam şeker içeriğine sahip kombinasyonlar olarak saptanmıştır



140

Çizelge 4.65. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidine ait anaç kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 5.47 d(1) 9.23 a 4.32 a 5.55 5.67 ab 7.49 a 4.81 b 6.08 a

K/FD/T 6.67 a 5.16 b 3.05 b 5.69 6.18 a 6.23 c 5.72 a 5.53 b

K/R/T 6.35 ab 4.10 c 4.56 a 5.15 5.21 b 4.53 e 5.44 ab 5.05 c

K/C/T 6.05 bc 3.59 d 3.09 b 5.59 5.06 b 6.73 b 5.50 a 5.09 c

K/SR/T 5.68 cd 4.41 c 4.56 a 5.55 6.37 a 5.44 d 4.03 c 5.15 c

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.45. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)


141

4.13.2.1.(2). Anaç Kabuklarında Nişasta Düzeyleri (%)

Çizelge 4.66’dan izlenebileceği gibi dönemlerin ortalamasına göre

kombinasyonlar arasında anaç kabuklarında nişasta düzeyi bakımından istatistiksel

farklılık bulunmamıştır. Değerlere bakıldığında Star Ruby’nin ara anaç olarak

kullanıldığı kombinasyonlarda anaç kabuğu nişasta seviyesi diğer kombinasyonlardan

yüksek bulunmuştur.

Çizelge 4.66. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.49 ab(1) 1.60 de 1.37 de 2.64 bc 1.61 cd 7.94 a 3.66 def 2.76 N/FD/T 1.59 a 6.25 a 0.37 e 6.25 a 6.87 b 2.48 cd 3.61 def 3.92 N/R/T 0.97 ab 4.04 bc 2.20 bcd 4.28 ab 1.56 cd 0.52 d 4.91 cd 2.64 N/C/T 0.54 ab 2.96 cd 2.37 abcd 0.40 d 7.38 b 1.85 cd 4.55 cd 2.87

N/SR/T 0.24 b 2.86 cd 1.50 cde 5.48 a 9.30 a 3.36 bcd 7.35 b 4.30 K/T 1.17 ab 0.23 e 2.37 abcd 1.70 cd 10.45 a 7.09 ab 4.08 de 3.87

K/FD/T 0.15 b 1.55 de 3.32 ab 4.30 ab 0.63 cd 7.40 ab 2.38 f 2.82 K/R/T 0.11 b 3.60 bc 1.38 de 5.92 a 0.12 d 2.56 cd 2.76 ef 2.35 K/C/T 0.13 b 4.64 b 3.73 a 2.33 bcd 0.95 cd 1.97 cd 5.64 c 2.77

K/SR/T 1.35 ab 5.04 ab 2.90 abc 5.56 a 2.47 c 5.72 abc 9.92 a 4.71 Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD


4.13.2.1.(2).(a). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Anaç

Kabuklarında Nişasta İçerikleri (%)

Bu çeşidinin aşılı olduğu kombinasyonlarda birinci dönemden itibaren anaç

kabuklarındaki nişasta düzeyinin istatistiksel olarak farklılık gösterdiği; ancak tüm

dönemlerin ortalamasına göre kombinasyonlar arasında fark olmadığı belirlenmiştir

Mutlak değer olarak en yüksek nişasta içeriği N/SR/T (% 4.30) kombinasyonunda

saptanmıştır (Çizelge 4.67; Şekil 4.46).


142

Çizelge 4.67. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait anaç kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.49 1.60 c(1) 1.37 c 2.64 bc 1.61 c 7.94 a 3.66 b 2.76 N/FD/T 1.59 6.25 a 0.37 d 6.25 a 6.87 b 2.48 b 3.61 b 3.92 N/R/T 0.97 4.04 b 2.20 ab 4.28 ab 1.56 c 0.52 c 4.91 b 2.64 N/C/T 0.54 2.96 bc 2.37 a 0.40 c 7.38 ab 1.85 bc 4.55 b 2.87

N/SR/T 0.24 2.86 bc 1.50 bc 5.48 a 9.30 a 3.36 b 7.35 a 4.30 Önemlilik ÖD(2) * * * * * * ÖD


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da n

işas

ta (%

)



kabuklarındaki nişasta içeriği (%)


143

4.13.2.1.(2).(b).Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Anaç


Dönemler ortalamasına göre Kütdiken limon çeşidinde anaç kabuğu nişasta

içeriği kombinasyonlar bakımından önemli bulunmamıştır. Mutlak değer olarak en

yüksek nişasta içeriği K/SR/T (% 4.71) kombinasyonunda belirlenmiştir (Çizelge 4.68;

Şekil 4.47).


çeşidine ait anaç kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 1.17 a(1) 0.23 b 2.37 ab 1.70 c 10.45 a 7.09 4.08 c 3.87 K/FD/T 0.15 b 1.55 b 3.32 ab 4.30 b 0.63 c 7.40 2.38 d 2.82 K/R/T 0.11 b 3.60 a 1.38 b 5.92 a 0.12 c 2.56 2.76 cd 2.35 K/C/T 0.13 b 4.64 a 3.73 a 2.33 c 0.95 bc 1.97 5.64 b 2.77

K/SR/T 1.35 a 5.04 a 2.90 ab 5.56 ab 2.47 b 5.72 9.92 a 4.71 Önemlilik *(2) * * * * ÖD * ÖD



144

0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da n

işas

ta (%

)


Şekil 4.47. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının anaç

kabuklarındaki nişasta içeriği (%)

4.13.2.1.(3). Anaç Kabuklarında Toplam Karbonhidrat Düzeyleri (%)

Anaç kabuklarında dönemlere göre toplam karbonhidrat düzeyleri Çizelge

4.69’da verilmiştir. Dönemlerin ortalamasına göre her iki çeşidin aşılı olduğu anaç ve

ara anaç kombinasyonlarında istatistiksel farklılık bulunmamıştır.


145

Çizelge 4.69. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait anaç kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 6.03 bcd(1) 8.36 ab 5.27 bc 8.79 c 7.77 de 14.61 a 8.81 d 8.56 N/FD/T 8.28 a 9.84 a 5.08 c 9.81 b 13.64 bc 8.11 bc 8.34 d 9.02 N/R/T 5.76 cd 9.05 ab 5.66 bc 8.99 c 7.22 def 6.36 c 9.34 d 7.48 N/C/T 5.12 d 8.49 ab 6.33 abc 5.85 f 13.43 c 7.82 bc 8.41 d 7.92 N/SR/T 6.38 bc 8.64 ab 6.39 abc 9.87 b 15.35 ab 9.13 bc 12.43 b 9.74 K/T 6.64 bc 9.45 a 6.69 abc 7.25 e 16.12 a 14.58 a 8.90 d 9.95 K/FD/T 6.82 bc 6.71 c 6.36 abc 9.99 b 6.81 ef 13.62 a 8.10 d 8.35 K/R/T 6.46 bc 7.70 bc 5.94 abc 11.07 a 5.33 f 7.09 bc 8.19 d 7.40 K/C/T 6.18 bcd 8.22 ab 6.82 ab 7.91 d 6.02 ef 8.70 bc 11.14 c 7.86 K/SR/T 7.02 b 9.45 a 7.46 a 11.11 a 8.83 d 11.16 ab 13.94 a 9.86

Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD



Kabuklarında Toplam Karbonhidrat İçerikleri (%)

Navelina çeşidinde tüm dönemlerin ortalamasına göre, anaç kabuğu toplam

karbonhidrat düzeyi bütün kombinasyonlarda benzer bulunmuştur (Çizelge 4.70; Şekil

4.48).


146

Çizelge 4.70. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait anaç kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 6.03 b(1) 8.36 5.27 b 8.79 b 7.77 b 14.61 a 8.81 b 8.56 N/FD/T 8.28 a 9.84 5.08 b 9.81 a 13.64 a 8.12 b 8.34 b 9.02 N/R/T 5.76 b 9.05 5.66 ab 8.99 b 7.22 b 6.36 c 9.34 b 7.48 N/C/T 5.12 b 8.49 6.33 a 5.85 c 13.43 a 7.82 b 8.41 b 7.92

N/SR/T 6.38 b 8.64 6.39 a 9.87 a 15.35 a 9.13 b 12.43 a 9.74 Önemlilik *(2) ÖD * * * * * ÖD


0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)


Şekil 4.48. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)

4.13.2.1.(3).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Anaç


Kütdiken limon çeşidinde 3. dönem dışında diğer dönemlerde anaç kabuğundaki

toplam karbonhidrat düzeyinin kombinasyonlar arasında değişim gösterdiği


147

saptanmıştır. Dönemlerin ortalamasına göre ise tüm kombinasyonlar benzer

bulunmuştur (Çizelge 4.71; Şekil 4.49).

Çizelge 4.71. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidine ait anaç kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 6.64 ab(1) 9.45 a 6.69 7.25 d 16.12 a 14.59 a 8.90 c 9.95 K/FD/T 6.82 a 6.71 b 6.36 9.99 b 6.8 c 13.62 a 8.10 c 8.35 K/R/T 6.46 ab 7.70 b 5.94 11.07 a 5.33 d 7.09 b 8.19 c 7.40 K/C/T 6.18 b 8.22 ab 6.82 7.91 c 6.02 cd 8.70 ab 11.14 b 7.86

K/SR/T 7.02 a 9.45 a 7.46 11.11 a 8.83 b 11.16 ab 13.94 a 9.86 Önemlilik *(2) * ÖD * * * * ÖD


0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)


148

4.13.2.2. Ara Anaç Altı Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri (%)

4.13.2.2.(1). Ara Anaç Altı Kabuklarında Toplam Şeker Düzeyleri (%)

Dönemler ortalamasına göre her iki çeşit birlikte değerlendirildiğinde ara

anaçların alt kısmındaki kabuklarda, K/FD/T (% 5.11) kombinasyonunda en yüksek,

N/C/T (% 3.80) kombinasyonunda en düşük toplam şeker içeriği saptanmıştır (Çizelge

4.72).

Çizelge 4.72. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç altı kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler 0rtalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.47 b(1) 3.86 d 3.26 ab 3.81 b 5.17 bc 6.34 a 4.63 a 4.51 b

N/R/T 3.95 c 6.40 b 3.51 a 3.69 b 4.93 cd 5.88 abc 4.57 a 4.70 b

N/C/T 2.79 d 2.77 f 2.16 e 4.94 a 4.36 d 5.74 abc 3.87 b 3.80 d

N/SR/T 3.96 c 6.91 a 3.39 ab 3.98 b 5.49 bc 5.35 c 2.80 c 4.56 b

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.07 a 6.09 b 2.60 de 5.82 a 5.17 bc 6.20 ab 4.83 a 5.11 a

K/R/T 4.99 a 3.26 e 3.05 bc 5.05 a 5.70 ab 5.59 bc 4.55 a 4.60 b

K/C/T 4.23 bc 2.78 f 2.23 e 3.55 b 6.27 a 5.76 abc 4.60 a 4.20 c

K/SR/T 5.06 a 4.46 c 2.79 cd 5.84 a 4.78 cd 5.27 c 4.58 a 4.60 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.13.2.2.(1).(a). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Altı


Navelina kombinasyonuna ait bitkilerde dönemler ortalamasına göre, ara anaç

altı kabuk toplam şeker içeriği, istatistiksel olarak aynı grupta yer alan N/R/T (%4.70),

N/SR/T (% 4.56) ve N/FD/T (% 4.51) kombinasyonlarında en yüksek, N/C/T (% 3.802)

kombinasyonunda en düşük olarak saptanmıştır (Çizelge 4.73; Şekil 4.50).


149

Çizelge 4.73. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine

ait ara anaç altı kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.47 a(1) 3.86 b 3.26 a 3.81 ab 5.17 ab 6.34 a 4.63 a 4.51 a

N/R/T 3.95 b 6.40 a 3.51 a 3.69 b 4.93 b 5.88 ab 4.57 a 4.70 a

N/C/T 2.79 c 2.77 c 2.16 b 4.94 a 4.36 c 5.74 ab 3.87 b 3.80 b

N/SR/T 3.96 b 6.91 a 3.39 a 3.98 ab 5.49 a 5.35 b 2.80 c 4.56 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.50. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara

anaç altı kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)


150

4.13.2.2.(1).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Altı


Kütdiken limon çeşidinde bitkilerin ara anaç altı kabuklarında toplam şeker

içeriğinin dönemler ortalaması incelendiğinde K/FD/T (% 5.11) en yüksek, K/C/T (%

4.20) en düşük değerlere sahip kobinasyonlar olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.74; Şekil

4.51).


çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------

K/FD/T 5.07 a(1) 6.09 a 2.60 ab 5.82 a 5.17 b 6.20 a 4.83 5.11 a

K/R/T 4.99 a 3.26 c 3.05 a 5.05 b 5.70 ab 5.59 b 4.55 4.60 b

K/C/T 4.23 b 2.78 d 2.23 b 3.55 c 6.27 a 5.76 b 4.60 4.20 c

K/SR/T 5.06 a 4.46 b 2.79 ab 5.84 a 4.78 b 5.27 c 4.58 4.60 b

Önemlilik *(2) * * * * * ÖD *


0

1

2

3

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)

K/FD/T K/R/T

K/C/T K/SR/T

Şekil 4.51. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)


151

4.13.2.2.(2). Ara Anaç Altı Kabuklarında Nişasta Düzeyleri (%)

Çizelge 4.75’te görüldüğü üzere ara anaç kombinasyonlarında bütün dönemler

ve bu dönemlerin ortalaması istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönem

ortalamalarına göre nişasta içeriği N/C/T (% 4.59) kombinasyonunda en yüksek,

N/FD/T (% 1.12) ve K/FD/T (% 1.09) kombinasyonlarında en düşük bulunmuştur.

Çizelge 4.75. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç altı kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 0.32 c(1) 2.30 bc 0.49 e 3.25 cd 0.79 de 0.31 c 0.37 d 1.12 e

N/R/T 0.95 c 0.33 c 1.72 cd 4.08 bcd 4.70 b 1.96 bc 5.16 c 2.70 d

N/C/T 2.88 ab 6.22 a 2.55 bc 2.28 d 7.26 a 0.85 c 10.09 a 4.59 a

N/SR/T 0.50 c 0.75 c 1.66 cd 7.14 a 2.40 cde 12.05 a 4.76 c 4.18 ab

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 0.33 c 0.68 c 2.37 bc 2.50 d 0.48 e 0.81 c 0.47 d 1.09 e

K/R/T 3.66 a 4.89 ab 0.90 de 2.78 cd 1.13 de 3.87 b 3.58 c 2.97 cd

K/C/T 2.32 b 4.75 ab 3.90 a 6.09 ab 3.50 bc 0.58 c 7.36 b 4.07 ab

K/SR/T 0.73 c 4.91 ab 2.94 ab 4.85 bc 2.80 bcd 4.21 b 4.14 c 3.51 bc

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina portakal çeşidinde ara anaç altı kabuk nişasta içeriği tüm dönemler

bakımından altıncı dönemde en yüksek N/SR/T, en düşük N/FD/T

kombinasyonlarından elde edilmiştir (Çizelge 4.75; Şekil 4.52). Dönemlerin ortalama

değerlerine göre N/C/T (% 4.59) ve N/SR/T (% 4.18) kombinasyonları en yüksek;

N/FD/T (% 1.12) kombinasyonu en düşük nişasta içeriğine sahip bulunmuştur (Çizelge

4.76; Şekil 4.52).


152

Çizelge 4.76. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 0.32 b(1) 2.30 b 0.49 c 3.25 b 0.79 c 0.31 b 0.37 c 1.12 c

N/R/T 0.95 b 0.33 c 1.72 b 4.08 b 4.70 ab 1.96 b 5.16 b 2.70 b

N/C/T 2.88 a 6.22 a 2.55 a 2.28 b 7.26 a 0.85 b 10.09 a 4.59 a

N/SR/T 0.50 b 0.75 c 1.66 b 7.14 a 2.40 bc 12.05 a 4.76 b 4.18 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı nişa

sta

(%)


Şekil 4.52. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki nişasta içeriği (%)


153



Kütdiken limon çeşidinde ikinci dönemde kombinasyonlar arasında ara anaç altı

kabuk nişasta düzeyleri benzerlik gösterirken, yedinci dönemde K/C/T en yüksek,

birinci dönemde K/FD/T en düşük bulunmuştur. Dönemlerin ortalamasına göre de

K/C/T (% 4.07) ve K/FD/T (% 1.09) sırasıyla en yüksek ve en düşük nişasta değerine

sahip olmuşlardır (Çizelge 4.77; Şekil 4.53).


çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 0.33 b(1) 0.68 2.37 ab 2.50 b 0.48 b 0.81 b 0.47 c 1.09 c

K/R/T 3.66 a 4.89 0.90 b 2.78 b 1.13 b 3.87 a 3.58 b 2.97 b

K/C/T 2.32 a 4.75 3.90 a 6.09 a 3.50 a 0.58 b 7.36 a 4.07 a

K/SR/T 0.73 b 4.91 2.94 a 4.85 a 2.80 a 4.21 a 4.14 b 3.51 ab

Önemlilik *(2) ÖD * * * * * *



154

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı nişa

sta

(%)


Şekil 4.53. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç

altı kabuklarındaki nişasta içeriği (%)

4.13.2.2.(3). Ara Anaç Altı Kabuklarında Toplam Karbonhidrat Düzeyleri (%)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç kombinasyonlarının

birlikte verildiği Çizelge 4.78’de dönemlerin ortalaması bakımından ara anaç altı kabuk

toplam karbonhidrat seviyesi N/SR/T (% 8.74) ve N/C/T (% 8.39) kombinasyonlarında

en yüksek, N/FD/T (% 5.63) ve K/FD/T (%6.20) kombinasyonlarında en düşük

çıkmıştır.


155

Çizelge 4.78. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç altı kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.78 cd(1) 6.16 b 3.75 d 7.06 c 5.96 c 6.66 c 5.00 e 5.63 d

N/R/T 4.90 cd 6.72 ab 5.23 ab 7.77 c 9.63 ab 7.85 bc 9.72 c 7.40 c

N/C/T 5.67 bc 8.98 ab 4.71 bcd 7.22 c 11.62 a 6.59 c 13.97 a 8.39 a

N/SR/T 4.46 d 7.66 ab 5.05 abc 11.12 a 7.89 bc 17.40 a 7.56 d 8.74 a

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.40 bcd 6.78 ab 4.96 abc 8.32 bc 5.65 c 7.00 c 5.30 e 6.20 d

K/R/T 8.64 a 8.14 ab 3.95 cd 7.83 c 6.83 c 9.46 b 8.13 cd 7.57 bc

K/C/T 6.55 b 7.53 ab 6.12 a 9.64 ab 9.77 ab 6.34 c 11.96 b 8.27 ab

K/SR/T 5.79 bc 9.37 a 5.73 ab 10.68 a 7.58 bc 9.49 b 8.72 cd 8.19 ab

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):* önemlilik: p<0.05 4.13.2.2.(3).(a). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Altı


Navelina portakal kombinasyonunda bitkilerin ara anaç altı kabuklarında toplam

karbonhidrat içeriği 6. dönemde N/SR/T’de en yüksek, 3. dönemde N/FD/T’de en

düşük çıkmıştır. Dönem ortalamasına göre toplam karbonhidrat N/SR/T (% 8.74) ve

N/C/T (% 8.39)’de en yüksek, N/FD/T (% 5.63)’de en düşük bulunmuştur (Çizelge

4.79; Şekil 4.54).


156

Çizelge 4.79. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.78 ab(1) 6.16 c 3.75 c 7.06 b 5.96 c 6.66 b 5.00 d 5.63 c

N/R/T 4.90 ab 6.72 bc 5.23 a 7.77 b 9.63 ab 7.85 b 9.72 b 7.40 b

N/C/T 5.67 a 8.98 a 4.71 b 7.22 b 11.62 a 6.59 b 13.97 a 8.39 a

N/SR/T 4.46 b 7.66 b 5.05 a 11.12 a 7.89 bc 17.40 a 7.56 c 8.74 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç alıt

topl

am k

arbo

nhid

rat (

%)



anaç altı kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)


157



Kütdiken limonuna ait kombinasyonlarda ikinci dönemde toplam karbonhidrat

içerikleri birbirleri ile benzer bulunurken, 7. dönemde K/C/T, 3. dönemde K/R/T

sırasıyla en yüksek ve en düşük değerleri vermiştir. Dönemler ortalamasına göre ara

anaç altı kabuk toplam karbonhidrat miktarları, istatistiksel olarak aynı grupta yer alan

K/C/T (% 8.27), K/SR/T (% 8.19) ve K/R/T (%7.57)’de en yüksek, K/FD/T (% 6.20)’de

en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.80; Şekil 4.55).


çeşidine ait ara anaç altı kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.40 b(1) 6.78 4.96 ab 8.32 c 5.65 c 7.00 b 5.30 c 6.20 b

K/R/T 8.64 a 8.14 3.95 b 7.83 c 6.83 bc 9.46 a 8.13 b 7.57 a

K/C/T 6.55 b 7.53 6.12 a 9.64 b 9.77 a 6.34 b 11.96 a 8.27 a

K/SR/T 5.79 b 9.37 5.73 a 10.68 a 7.58 b 9.49 a 8.72 b 8.19 a

Önemlilik *(2) ÖD * * * * * *



158

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



altı kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)

4.13.2.3. Ara Anaç Üstü Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri (%)

4.13.2.3.(1). Ara Anaç Üstü Kabuklarında Toplam Şeker Düzeyleri (%)

Fidanlarda dönemlerin ortalamalarına göre ara anaçların üst kısımlarında

kabuktaki toplam şeker içeriğinde K/FD/T (% 5.60) ve K/SR/T (% 5.49) en yüksek,

K/C/T (% 4.24) en düşük değeri vermiştir (Çizelge 4.81).


159

Çizelge 4.81. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.66 bc(1) 4.33 de 2.95 c 5.08 b 5.28 b 5.64 b 4.67 b 4.66 b

N/R/T 4.26 cd 6.40 b 3.62 a 3.84 c 5.21 b 5.69 b 4.39 bc 4.77 b

N/C/T 3.71 d 5.35 c 3.36 ab 4.95 bc 4.00 d 5.87 b 3.96 c 4.46 bc

N/SR/T 4.90 abc 7.18 a 3.37 ab 4.79 bc 4.31 d 5.08 b 2.42 d 4.58 bc

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.64 a 5.04 cd 3.22 bc 5.68 ab 5.97 a 8.05 a 5.58 a 5.60 a

K/R/T 4.85 bc 3.79 e 2.62 d 5.00 bc 4.31 d 5.76 b 5.37 a 4.53 bc

K/C/T 4.30 cd 2.93 f 1.86 e 5.10 b 4.79 c 6.16 b 4.57 b 4.24 c

K/SR/T 5.22 ab 7.10 ab 3.33 ab 6.65 a 5.38 b 6.22 b 4.53 bc 5.49 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.13.2.3.(1).(a). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Üstü


Çizelge 4.82’de Navelina portakal çeşidinde aşı noktasının hemen altından yedi

dönemde alınan ara anaç kabuklarında toplam şeker içeriği N/SR/T kombinasyonunda

2. ve 7. dönemlerde sırasıyla en yüksek ve en düşük çıkmıştır. Dönemlerinin

ortalamasına göre N/R/T (% 4.77) kombinasyonunda en yüksek, N/C/T (% 4.46)

kombinasyonunda en düşük toplam şeker elde edilmiştir (Şekil 4.56).


160

Çizelge 4.82. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.66 a(1) 4.33 c 2.95 c 5.08 a 5.28 a 5.64 ab 4.67 a 4.66 ab

N/R/T 4.26 ab 6.40 a 3.62 a 3.84 b 5.21 a 5.69 ab 4.39 a 4.77 a

N/C/T 3.71 b 5.35 b 3.36 b 4.95 a 4.00 b 5.87 a 3.96 b 4.46 c

N/SR/T 4.90 a 7.18 a 3.37 b 4.79 a 4.31 b 5.08 b 2.41 c 4.58 bc

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da to

plam

şek

er (%

)



anaç üstü kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)


161

4.13.2.3.(1).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Üstü


Kütdiken limon çeşidine ait kombinasyonların ara anaç üst kısım kabuklarında

toplam şeker düzeyi en yüksek 6. dönemde K/FD/T’de, en düşük 3. dönemde K/C/T’de

bulunmuştur. Dönemlerin ortalamasına göre K/FD/T (% 5.60) ve K/SR/T (% 5.49) en

yüksek, K/R/T (% 4.53) ve K/C/T (% 4.24) en düşük değeri veren kombinasyonlardır


Çizelge 4.83. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.64 a(1) 5.04 b 3.22 a 5.68 ab 5.97 a 8.05 a 5.58 a 5.60 a

K/R/T 4.85 bc 3.79c 2.62 b 5.00 b 4.31 c 5.76 b 5.37 a 4.53 b

K/C/T 4.30 c 2.93 d 1.86 c 5.10 b 4.79 c 6.16 b 4.57 b 4.24 b

K/SR/T 5.22 ab 7.10 a 3.33 a 6.65 a 5.38 b 6.22 b 4.53 b 5.49 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da t

opla

m

şeke

r (%

)

Dönemler K/FD/T K/R/TK/C/T K/SR/T

Şekil 4.57. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)


162

4.13.2.3.(2). Ara Anaç Üstü Kabuklarında Nişasta Düzeyleri (%)

Kütdiken limonunun kombinasyonlarında ara anaçların üst kısımlarındaki

nişasta içeriği bakımından dönemlerin ortalamalarına göre K/C/T (% 5.18) en yüksek,

N/FD/T (%1.11) en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.84).

Çizelge 4.84. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç üstü kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 0.19 c(1) 3.21 b 1.78 bc 0.84 c 0.26 d 1.33 c 0.14 e 1.11 b

N/R/T 0.48 c 0.21 e 2.69 abc 3.22 b 6.34 b 5.83 ab 5.85 b 3.52 ab

N/C/T 2.17 b 1.51 cd 2.60 abc 3.25 b 7.23 b 3.71 bc 5.81 b 3.76 ab

N/SR/T 2.74 b 0.75 de 2.57 abc 3.62 b 10.31 a 2.04 c 6.22 b 4.04 ab

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 4.79 a 1.53 cd 1.24 c 2.98 b 8.13 ab 4.04 bc 1.01 e 3.39 ab

K/R/T 0.31 c 2.40 bc 1.43 c 3.17 b 1.27 cd 2.09 c 4.75 c 2.20 ab

K/C/T 2.38 b 4.62 a 3.88 a 5.62 a 2.24 cd 8.72 a 8.80 a 5.18 a

K/SR/T 1.99 b 1.72 cd 3.81 ab 2.14 bc 3.39 c 4.37 bc 3.01 d 2.92 ab

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina portakal çeşidinde ara anaç kabuk üst kısmı nişasta içeriği 5. dönemde

N/SR/T’de en yüksek, 7. dönemde N/FD/T’de en düşük bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli

bulunmamakla birlikte, N/SR/T (% 4.72) en yüksek, N/FD/T (% 1.11) en düşük değere

sahip kombinasyonlar olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.85, Şekil 4.58).


163

Çizelge 4.85. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 0.19 b(1) 3.21 a 1.78 0.84 b 0.26 c 1.33 c 0.14 b 1.11

N/R/T 0.48 b 0.21 c 2.69 3.22 a 6.34 b 5.83 a 5.85 a 3.52

N/C/T 2.17 a 1.51 b 2.60 3.25 a 7.23 b 3.71 b 5.81 a 3.76

N/SR/T 2.74 a 0.75 bc 2.57 3.62 a 10.31 a 2.04 c 6.22 a 4.04

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * ÖD


0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da n

işas

ta (%

)



anaç üstü kabuklarındaki nişasta içeriği (%)


164



Kütdiken limon çeşidinde ara anaçların üst kısımlarında nişasta birikimi

dönemlerin ortalamalarına göre K/C/T (% 5.92) kombinasyonunda en yüksek, K/R/T

(% 2.20) kombinasyonunda en düşük olarak bulunmuştur. K/C/T kombinasyonu 2., 3.,

4. 6. ve 7. dönemlerde de en yüksek değerleri vermiştir (Çizelge 4.86; Şekil 4.59).


çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında nişasta düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 4.79 a(1) 1.53 b 1.24 b 2.98 b 8.13 a 4.04 ab 1.01 d 3.39 ab

K/R/T 0.31 c 2.40 b 1.43 b 3.17 b 1.27 b 2.09 b 4.75 b 2.20 b

K/C/T 2.38 b 4.62 a 3.88 a 5.62 a 2.24 b 8.72 a 8.80 a 5.18 a

K/SR/T 1.99 b 1.72 b 3.81 a 2.14 b 3.39 b 4.37 ab 3.01 c 2.92 ab

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ları

nda

nişa

sta

(%)


Şekil 4.59. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki nişasta içeriği (%)


165

4.13.2.3.(3). Ara Anaç Üstü Kabuklarında Toplam Karbonhidrat Düzeyleri (%)

Dönemler ortalamasına göre, ara anaçların üst kısımlarındaki kabuklarda toplam

karbonhidrat düzeyi en yüksek K/C/T (% 9.42), en düşük N/FD/T (% 5.77)

kombinasyonlarında saptanmıştır. 4., 6. ve 7. dönemlerde de K/C/T kombinasyonu en

yüksek toplam karbonhidrat düzeyine sahip olmuştur (Çizelge 4.87).

Çizelge 4.87. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.86 de(1) 7.54 bc 4.74 bc 5.92 d 5.53 f 6.97 d 4.81 f 5.77 d

N/R/T 4.74 e 6.61 d 6.32 ab 7.06 cd 11.55 bc 11.52 b 10.25 b 8.29 ab

N/C/T 5.88 cd 6.86 cd 5.95 abc 8.20 bc 11.24 cd 9.59 bcd 9.77 bc 8.21 b

N/SR/T 7.64 b 7.93 b 5.94 abc 8.41 bc 14.62 a 7.11 d 8.63 cd 8.61 ab

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 10.43 a 6.57 d 4.46 bc 8.66 b 14.10 ab 12.10 ab 6.59 e 8.98 ab

K/R/T 5.16 de 6.20 d 4.05 c 8.17 bc 5.58 f 7.85 cd 10.12 b 6.73 c

K/C/T 6.68 bc 7.54 bc 5.74 abc 10.72 a 7.03 ef 14.87 a 13.37 a 9.42 a

K/SR/T 7.21 b 8.82 a 7.14 a 8.78 b 8.77 de 10.59 bc 7.55 de 8.41 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Bu özellik bakımından; N/SR/T (% 8.61), N/R/T (% 8.29) ve N/C/T (% 8.21)

kombinasyonları istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak en yüksek, N/FD/T (%5.77)

kombinasyonu en düşük değeri vermiştir (Çizelge 4.88, Şekil 4.60).


166

Çizelge 4.88. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina çeşidine ait ara anaç üstü kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 4.86 c(1) 7.54 a 4.74 5.92 c 5.53 c 6.97 c 4.81 b 5.77 b

N/R/T 4.74 c 6.61 b 6.32 7.06 b 11.55 b 11.52 a 10.25 a 8.29 a

N/C/T 5.88 b 6.86 b 5.95 8.20 a 11.24 b 9.59 b 9.77 a 8.21 a

N/SR/T 7.64 a 7.93 a 5.94 8.41 a 14.62 a 7.11 c 8.63 a 8.61 a

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *


0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



anaç üstü kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)


167



Kütdiken limon çeşidinde, dönemlerin ortalamalarına göre ara anaçların üst

kısımlarındaki toplam karbonhidrat içeriği K/C/T (% 9.42), K/FD/T (% 8.98) ve

K/SR/T (% 8.41) kombinasyonlarında en yüksek, K/R/T (% 6.73)’de en düşük

bulunmuştur. K/R/T kombinasyonu 7. dönem dışında diğer dönemlerde de en düşük

değeri vermiştir (Çizelge 4.89; Şekil 4.61).

Çizelge 4.89. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşidine

ait ara anaç üstü kabuklarında toplam karbonhidrat düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 10.43 a(1) 6.57 bc 4.46 c 8.66 b 14.10 a 12.09 ab 6.59 d 8.98 a

K/R/T 5.16 c 6.20 c 4.05 d 8.17 b 5.58 c 7.85 b 10.12 b 6.73 b

K/C/T 6.68 b 7.54 b 5.74 b 10.72 a 7.03 bc 14.87 a 13.37 a 9.42 a

K/SR/T 7.21 b 8.82 a 7.14 a 8.78 b 8.77 b 10.59 ab 7.55 c 8.41 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *



168

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da to

plam

kar

bonh

idra

t (%

)



üstü kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği (%)

4.13.2.4. Çeşit Kabuklarında Karbonhidrat İçerikleri (%)

4.13.2.4.(1). Çeşit Kabuklarında Toplam Şeker Düzeyi (%)

Çeşit kabuklarında toplam şeker düzeylerinin kombinasyonlara göre değişimi

dönemler ortalaması bakımından önemli bulunmuştur. K/FD/T (% 7.87) ile K/SR/T (%

7.82) kombinasyonlarını en yüksek, N/C/T (% 5.66) ile N/R/T (% 5.83)

kombinasyonları en düşük değerleri vermiştir (Çizelge 4.90).


169

Çizelge 4.90. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 7.87 d(1) 5.18 f 3.56 f 6.02 d 7.20 ab 5.34 g 6.19 bc 5.91 cd

N/FD/T 6.55 fg 6.85 d 4.80 de 5.85 de 6.37 b 5.43 fg 5.54 c 5.91 cd

N/R/T 7.30 de 5.82 e 4.26 e 5.34 ef 6.86 ab 5.37 g 5.86 c 5.83 d

N/C/T 7.04 ef 6.09 e 4.48 e 6.75 c 5.24 c 5.62 f 4.40 d 5.66 d

N/SR/T 6.37 g 6.05 e 5.71 bc 5.23 f 7.78 a 6.03 e 5.71 c 6.13 c

K/T 8.49 c 9.07 a 5.97 ab 7.99 b 7.55 a 7.26 bc 5.80 c 7.45 b

K/FD/T 8.89 bc 9.34 a 5.96 ab 8.35 b 7.65 a 7.93 a 6.97 b 7.87 a

K/R/T 10.53 a 9.20 a 5.66 bc 5.94 d 7.09 ab 7.32 b 6.58 bc 7.47 b

K/C/T 9.35 b 8.38 b 5.16 cd 6.61 c 7.72 a 7.07 c 8.63 a 7.56 b

K/SR/T 10.27 a 7.52 c 6.47 a 9.49 a 7.88 a 6.82 d 6.31 bc 7.82 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05 4.13.2.4.(1).(a). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Çeşit


Navelina portakal çeşidinin kabuklarında toplam şeker içeriğinin dönemler

ortalamasına ve tüm dönemlere göre değişimi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.

Dönemler ortalamasına göre en yüksek N/SR/T (% 6.13) ,en düşük değer N/C/T (%

5.66) kombinasyonunda tespit edilmiştir (Çizelge 4.91; Şekil 4.62).


çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 7.87 a(1) 5.18 c 3.56 c 6.02 b 7.20 ab 5.34 c 6.19 a 5.91 ab

N/FD/T 6.55 c 6.85 a 4.80 b 5.85 b 6.37 b 5.43 c 5.54 b 5.91 ab

N/R/T 7.30 b 5.82 b 4.26 b 5.34 c 6.86 ab 5.37 c 5.86 ab 5.83 bc

N/C/T 7.04 b 6.09 b 4.48 b 6.75 a 5.24 c 5.62 b 4.40 c 5.66 c

N/SR/T 6.37 c 6.05 b 5.71 a 5.23 c 7.78 a 6.03 a 5.71 ab 6.13 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *



170

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Çeş

it ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.62. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının çeşit

kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%) 4.13.2.4.(1).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Çeşit


Çizelge 4.92 ve Şekil 4.63’te görüldüğü üzere Kütdiken çeşidinde toplam şeker

içeriğinin dönemler ortalamasına göre en yüksek değeri K/FD/T (% 7.87), en düşük

değeri K/T (% 7.45) ve K/R/T (% 7.47) kombinasyonlarında belirlenmiştir.


çeşitlerinde çeşit kabuklarında toplam şeker düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 8.49 c(1) 9.07 a 5.97 ab 7.99 b 7.55 7.23 b 5.80 b 7.45 c

K/FD/T 8.89 bc 9.34 a 5.96 ab 8.35 b 7.65 7.93 a 6.97 b 7.87 a

K/R/T 10.53 a 9.20 a 5.66 bc 5.94 d 7.09 7.32 b 6.58 b 7.47 c

K/C/T 9.35 b 8.38 b 5.16 c 6.61 c 7.72 7.07 bc 8.63 a 7.56 bc

K/SR/T 10.27 a 7.52 c 6.47 a 9.49 a 7.88 6.82 c 6.31 b 7.82 ab

Önemlilik *(2) * * * ÖD * * *



171

0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Çeş

it ka

bukl

arın

da to

plam

şek

er (%

)


Şekil 4.63. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının çeşit kabuklarındaki toplam şeker içeriği (%)

4.14. Bitki Besin Elementi Düzeyleri

4.14.1. Yapraklarda Bitki Besin Elementi Düzeyleri

4.14.1.1. Azot (%)

Turunç anacı ve değişik ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakalı ve Kütdiken

limon çeşitlerine ait fidanların yapraklarında azot düzeyi kombinasyonlara göre N/R/T

(% 3.902), N/SR/T (% 3.862), K/R/T (% 3.799), N/FD/T (% 3.778), K/T (% 3.720)

kombinasyonlarında en yüksek; K/C/T (% 3.1146) kombinasyonunda en düşük



172

Çizelge 4.93. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki N miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 3.478 ab(1) 2.892 ab 3.949 abc 3.286 cd 3.171 c 3.611 bcd 2.859 b 3.321 bcd

N/FD/T 3.298 ab 3.223 a 3.742 bcd 4.009 b 3.921 ab 4.543 ab 3.706 a 3.778 a

N/R/T 3.433 ab 3.231 a 3.938 abc 4.292 ab 4.004 a 4.666 ab 3.749 a 3.902 a

N/C/T 3.397 ab 2.840 ab 3.271 d 2.921 d 3.131 c 2.767 d 3.717 a 3.175 cd

N/SR/T 3.542 a 3.167 a 3.641 cd 3.830 bc 4.158 a 4.921 a 4.069 a 3.862 a

K/T 3.175 abc 2.601 bc 4.158 ab 4.130 b 4.242 a 3.830 abcd 3.903 a 3.720 a

K/FD/T 2.737 d 2.317 c 3.948 abc 3.779 bc 3.303 bc 3.716 bcd 3.895 a 3.385 bc

K/R/T 2.898 cd 2.492 bc 4.409 a 4.711 a 3.837 ab 4.143 abc 4.108 a 3.799 a

K/C/T 2.715 d 2.645 bc 3.706 bcd 3.399 cd 3.139 c 3.251 cd 3.170 b 3.146 d

K/SR/T 3.135bc 2.688 bc 3.420 d 3.690 bc 3.791 ab 3.836 abcd 3.969 a 3.504 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):ÖD: * önemlilik: p<0.05

4.14.1.1.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Azot İçeriği (%)

Navelina portakalında yaprak N içeriği 1. ve 2. dönemler hariç, kombinasyonlara

göre farklılık göstermiştir. Dönemlerin ortalaması bakımından N/R/T (% 3.902),

N/SR/T (% 3.862), N/FD/T (% 3.778) en yüksek; N/C/T (% 3.175) ve N/T (% 3.321) en

düşük N içeriğine sahip kombinasyonlar olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.94, Şekil 4.64). Çizelge 4.94. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki N miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 3.478 2.892 3.949 a(1) 3.286b 3.171 b 3.611b 2.859 b 3.321 b

N/FD/T 3.298 3.223 3.742 a 4.009 a 3.921 a 4.543 a 3.706 a 3.778 a

N/R/T 3.433 3.231 3.938 a 4.292 a 4.004 a 4.666 a 3.749 a 3.902 a

N/C/T 3.397 2.840 3.271 b 2.921 b 3.131 b 2.767 b 3.717 a 3.175 b

N/SR/T 3.542 3.167 3.641 ab 3.830 a 4.158 a 4.921 a 4.069 a 3.862 a

Önemlilik ÖD(2) ÖD * * * * * *



173

0,000

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak N

(%)



yapraklarındaki N içeriği (%) 4.14.1.1.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Azot İçeriği (%)

Kütdiken limon çeşidinin yaprak N içeriği 6. dönem hariç, diğer dönemlerde

kombinasyonlara göre farklılık göstermiştir. Dönemlerin ortalaması bakımından N

içeriği K/R/T (% 3.800) ve K/T (% 3.720) kombinasyonlarında en yüksek; K/C/T

(%3.146) kombinasyonunda en düşük olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.95; Şekil 4.65).


174

Çizelge 4.95. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki N miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 3.175 a(1) 2.601 ab 4.158 ab 4.130 ab 4.242 a 3.830 3.903 a 3.720 a

K/FD/T 2.737 b 2.317 b 3.948 ab 3.779 bc 3.303 bc 3.716 3.895 a 3.385 b

K/R/T 2.898 ab 2.492 ab 4.409 a 4.711 a 3.837 ab 4.143 4.108 a 3.800 a

K/C/T 2.715 b 2.645 a 3.706 bc 3.399 c 3.139 c 3.251 3.170 b 3.146 c

K/SR/T 3.135 a 2.688 a 3.420 c 3.690 bc 3.791 abc 3.836 3.969 a 3.504 b

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * *


0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Yapr

ak N

(%)


Şekil 4.65. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki N içeriği (%)


175

4.14.1.2. Fosfor (%)

Çizelge 4.96’da görüldüğü gibi dönemler ortalamasına göre N/R/T (% 0.180)

kombinasyonu en yüksek; K/C/T (% 0.137) kombinasyonu en düşük fosfor değerini

vermiştir.

Çizelge 4.96. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki P miktarları (%)

Uygulamalar


Ekm’ 05 2

Ock’ 06 3

Nis’ 06 4

Tem’ 06 5

Ekm’ 06 6

Ock’ 07 7

Nis’ 07

N/T 0.159 ab(1) 0.105 abcd 0.149 abc 0.155 b 0.241 ab 0.145 ab 0.217 ab 0.167 abc

N/FD/T 0.178 a 0.120 ab 0.146 abc 0.161 b 0.197 bc 0.132 abc 0.270 ab 0.172 ab

N/R/T 0.166 ab 0.114 abc 0.144 abc 0.339 a 0.152 c 0.126 abc 0.216 ab 0.180 a

N/C/T 0.160 ab 0.102 bcd 0.133 bc 0.144 b 0.223 ab 0.142 ab 0.206 b 0.161 abcd

N/SR/T 0.152 ab 0.132 a 0.122 c 0.138 b 0.270 a 0.149 a 0.253 ab 0.170 abc

K/T 0.147 ab 0.086 cd 0.162 abc 0.127 b 0.189 bc 0.119 abc 0.232 ab 0.152 bcde

K/FD/T 0.152 ab 0.089 cd 0.169 ab 0.164 b 0.184 bc 0.131 abc 0.288 a 0.168 abc

K/R/T 0.118 b 0.083 d 0.183 a 0.124 b 0.148 c 0.113 abc 0.216 ab 0.141 de

K/C/T 0.146 ab 0.086 cd 0.152 abc 0.110 b 0.153 c 0.101 c 0.212 b 0.137 e

K/SR/T 0.198 a 0.094 bcd 0.137 bc 0.132 b 0.152 c 0.107 bc 0.225 ab 0.149 cde

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05 4.14.1.2.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Fosfor İçeriği (%)

Anaç ve ara anaç kombinasyonlarının Navelina portakal çeşidinde P içeriğine

etkisi dönemler (4. ve 5. dönem hariç) ve dönemlerin ortalaması bakımından istatistiksel

olarak önemli bulunmamıştır (Çizelge 4.97, Şekil 4.66).


176

Çizelge 4.97. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki P miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.159 0.105 0.149 0.155 b(1) 0.241 ab 0.145 0.217 0.167

N/FD/T 0.179 0.120 0.146 0.161 b 0.197 ab 0.132 0.271 0.172

N/R/T 0.166 0.114 0.144 0.339 a 0.152 b 0.125 0.217 0.180

N/C/T 0.160 0.102 0.133 0.144 b 0.223 ab 0.142 0.206 0.161

N/SR/T 0.152 0.132 0.122 0.138 b 0.270 a 0.149 0.253 0.170

Önemlilik ÖD(2) ÖD ÖD * * ÖD ÖD ÖD


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak P

(%)



yapraklarındaki P içeriği (%)


177

4.14.1.2.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Fosfor İçeriği (%)

Kütdiken limon çeşidinde dönemler ortalamasına göre fosfor içeriği

incelendiğinde, K/FD/T (% 0.168) kombinasyonunun, diğer kombinasyonlardan daha

yüksek değer aldığı belirlenmiştir (Çizelge 4.98; Şekil 4.67).

Çizelge 4.98. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki P miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.147 ab(1) 0.086 0.162 0.127 b 0.189 0.119ab 0.232 ab 0.152 b

K/FD/T 0.152 ab 0.090 0.169 0.164 a 0.184 0.131 a 0.288 a 0.168 a

K/R/T 0.118 b 0.083 0.183 0.124 b 0.148 0.113 ab 0.216 b 0.141 b

K/C/T 0.146 ab 0.086 0.152 0.110 b 0.153 0.101 b 0.212 b 0.137 b

K/SR/T 0.198 a 0.094 0.137 0.132 b 0.152 0.107 ab 0.225 ab 0.149 b

Önemlilik *(2) ÖD ÖD * ÖD * * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak P

(%)



yapraklarındaki P içeriği (%)


178

4.14.1.3. Potasyum (%)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinde aşı kombinasyonlarına göre

potasyum içeriği dönemlere göre (5. dönem hariç) önemli bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre potasyum içeriği en düşük % 0.446 ile N/SR/T kombinasyonunda, en

yüksek % 0.309 ile K/T kombinasyonunda belirlenmiştir (Çizelge 4.99).

Çizelge 4.99. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki K miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.403 bc(1) 0.570 ab 0.506 abc 0.071 ab 0.660 0.287 b 0.078 bc 0.368 abcd

N/FD/T 0.672 a 0.652 a 0.508 abc 0.119 ab 0.619 0.322 b 0.102 bc 0.428 ab

N/R/T 0.510 abc 0.479 ab 0.586 abc 0.123 ab 0.549 0.316 b 0.239 a 0.400 abc

N/C/T 0.549 abc 0.289 b 0.728 a 0.151 a 0.678 0.578 a 0.030 c 0.411 abc

N/SR/T 0.605 ab 0.328 b 0.516 abc 0.121 ab 0.801 0.486 ab 0.196 ab 0.446 a

K/T 0.399 bc 0.283 b 0.535 abc 0.041 b 0.489 0.331 b 0.093 bc 0.310 d

K/FD/T 0.521 abc 0.291 b 0.396 bc 0.078 ab 0.643 0.278 b 0.097 bc 0.329 cd

K/R/T 0.347 c 0.360 ab 0.643 ab 0.077 ab 0.685 0.347 b 0.140 abc 0.371 abcd

K/C/T 0.324 c 0.348 b 0.438 bc 0.052 b 0.572 0.340 b 0.092 bc 0.309 d

K/SR/T 0.514 abc 0.417 ab 0.343 c 0.063 ab 0.644 0.331 b 0.106 bc 0.346 bcd

Önemlilik *(2) * * * ÖD * * *



Potasyum İçeriği (%)

Navelina portakal çeşidinin aşılı bulunduğu kombinasyonlarda potasyum içeriği

3., 4. ve 5. dönemlerde olduğu gibi dönemler ortalamasında da istatistiksel olarak

önemli bulunmamıştır (Çizelge 4.100; Şekil 4.68).


179

Çizelge 4.100. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki K miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.403 b(1) 0.570 ab 0.506 0.071 0.660 0.287 b 0.078 b 0.368

N/FD/T 0.672 a 0.652 a 0.508 0.119 0.619 0.322 b 0.102 b 0.428

N/R/T 0.510 ab 0.479 ab 0.586 0.123 0.549 0.316 b 0.239 a 0.400

N/C/T 0.549 ab 0.289 b 0.728 0.151 0.678 0.578 a 0.030 b 0.411

N/SR/T 0.605 ab 0.328 b 0.516 0.121 0.801 0.486 ab 0.196 a 0.446

Önemlilik *(2) * ÖD ÖD ÖD * * ÖD


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak K

(%)


Şekil 4.68. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki K içeriği (%)


180


Potasyum İçeriği (%)

Çizelge 4.101’de anaç ve ara anaçların dönemler (3 hariç) ve dönemler

ortalaması bakımından Kütdiken çeşidi yapraklarında potasyum düzeyine etkilerinin

istatistiksel olarak önemli olmadığı görülmektedir (Şekil 4.69).

Çizelge 4.101. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki K miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.399 0.283 0.530 ab(1) 0.041 0.490 0.331 0.093 0.310

K/FD/T 0.521 0.291 0.390 ab 0.078 0.643 0.278 0.097 0.329

K/R/T 0.347 0.360 0.640 a 0.077 0.685 0.347 0.140 0.372

K/C/T 0.324 0.348 0.430 ab 0.052 0.572 0.340 0.092 0.309

K/SR/T 0.514 0.417 0.340 b 0.063 0.644 0.331 0.106 0.346

Önemlilik ÖD ÖD *(2) ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak K

(%)


Şekil 4.69. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki K içeriği (%)


181

4.14.1.4. Kalsiyum (%)

Çizelge 4.102’de değişik aşı kombinasyonlarının çeşitlerin Ca içeriklerine

etkileri görülmektedir. Dönemler ortalaması dikkate alındığında, Citrumelo 1452’nin

ara anaç olarak kullanıldığı N/C/T (% 11.750) ve K/C/T (% 11.636) kombinasyonlarına

ait bitkilerin yapraklarında Ca miktarı en yüksek bulunmuştur. En düşük değer K/R/T

(% 9.275) kombinasyonunda saptanmıştır.

Çizelge 4.102. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 13.490 ab(1) 9.286 b 9.553 ab 6.408 a 13.680 abc 14.237 a 11.963 ab 11.231 ab

N/FD/T 13.345 ab 9.630 ab 10.171 ab 6.430 a 14.093 ab 13.183 ab 8.750 cd 10.800 b

N/R/T 13.432 ab 9.442 ab 10.628 a 4.823 c 13.624 abc 13.897 ab 8.417 cd 10.609 bc

N/C/T 14.133 a 9.423 ab 10.052 ab 6.600 a 14.311 a 14.319 a 12.990 ab 11.750 a

N/SR/T 12.822 ab 9.595 ab 9.692 ab 6.286 ab 12.463 abcd 12.113 bc 4.649 e 9.896 de

K/T 14.107 a 11.006 a 8.312 bc 5.432 bc 12.082 bcd 12.006 bc 7.453 cde 10.057 cd

K/FD/T 12.892 ab 10.419 ab 9.854 ab 6.635 a 11.691 cd 12.881 abc 10.447 bc 10.689 bc

K/R/T 13.220 ab 10.733 ab 7.288 c 5.053 c 11.274 d 11.003 c 6.354 de 9.275 e

K/C/T 13.226 ab 10.988 a 8.577 abc 5.342 c 14.222 a 13.708 ab 14.777 a 11.636 a

K/SR/T 11.934 b 9.642 ab 8.647 abc 5.134 c 10.970 d 12.234 bc 7.970 cd 9.505 de

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Kalsiyum İçeriği (%)

Aşı kombinasyonlarının Navelina çeşidi bitki yapraklarındaki Ca miktarlarına

etkisi 1., 2., 3. ve 5. dönemler bakımından farklılık oluşturmazken, diğer dönemler

istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönemlerin ortalamasına göre N/C/T

(%11.750) en yüksek, N/SR/T (% 9.896) en düşük Ca içeriğine sahip kombinasyonlar

olarak saptanmıştır. Dönemler bakımından en düşük değerler 4.dönemde bulunmuştur



182

Çizelge 4.103. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 13.490 9.286 9.553 6.408 a(1) 13.680 14.237 a 11.963 ab 11.231 ab

N/FD/T 13.345 9.630 10.171 6.430 a 14.093 13.183 ab 8.750 b 10.800 b

N/R/T 13.432 9.442 10.628 4.823 b 13.624 13.897 a 8.417 b 10.609 b

N/C/T 14.133 9.429 10.052 6.600 a 14.311 14.319 a 12.990 a 11.750 a

N/SR/T 12.822 9.595 9.692 6.286 a 12.463 12.113 b 4.649 c 9.896 c

Önemlilik ÖD(2) ÖD ÖD * ÖD * * *


0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yap

rak

Ca

(%)


Şekil 4.70. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca içeriği (%)


Kalsiyum İçeriği (%)

Kütdiken limon çeşidinin yaprak kalsiyum içeriği dönemlere göre

kombinasyonlar bakımından farklılık göstermiştir. Dönemler ortalamasına göre KC/T


183

(% 11.636) kombinasyonu en yüksek, K/R/T (% 9.275) kombinasyonu en düşük

kalsiyum değerini vermiştir (Çizelge 4.104; Şekil 4.71).

Çizelge 4.104. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Ca miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 14.107 a(1) 11.006 8.312 ab 5.432 b 12.082 b 12.006 ab 7.453 c 10.057 bc

K/FD/T 12.892 ab 10.419 9.854 a 6.635 a 11.691 b 12.881 ab 10.447 b 10.689 b

K/R/T 13.220 ab 10.733 7.288 b 5.053 b 11.274 b 11.003 b 6.354 c 9.275 d

K/C/T 13.226 ab 10.989 8.577 ab 5.342 b 14.222 a 13.708 a 14.777 a 11.636 a

K/SR/T 11.934 b 9.642 8.647 ab 5.134 b 10.970 b 12.234 ab 7.970 bc 9.505 cd

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Yapr

ak C

a (%

)



yapraklarındaki Ca içeriği (%)


184

4.14.1.5. Magnezyum (%)

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinde yaprak magnezyum düzeyleri

dönemler ortalamasına göre K/C/T (% 0.539)’de en düşük bulunurken, N/SR/T (%

0.666), N/FD/T (% 0.691), N/T (% 0.691) ve N/R/T (% 0.683) kombinasyonlarında en

yüksek değeri vermiştir (Çizelge 4.105).

Çizelge 4.105. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.985 a(1) 0.274 cd 0.897 ab 0.651 cd 1.401 ab 0.362 ab 0.265 ab 0.691 a

N/FD/T 0.953 a 0.332 b 0.865 b 0.648 cd 1.373 ab 0.390 a 0.102 b 0.666 a

N/R/T 0.928 ab 0.298 c 0.694 c 0.743 abc 1.557 a 0.365 ab 0.193 ab 0.683 a

N/C/T 0.790 cde 0.384 a 0.545 d 0.647 cd 1.337 ab 0.278 b 0.203 ab 0.580 bc

N/SR/T 0.891 abc 0.337 b 0.987 a 0.570 d 1.370 ab 0.349 ab 0.146 ab 0.708 a

K/T 0.988 a 0.170 g 0.546 d 0.842 a 1.436 ab 0.339 ab 0.177 ab 0.643 ab

K/FD/T 0.842 bcd 0.249 def 0.446 de 0.559 d 1.461 ab 0.434 a 0.519 a 0.644 ab

K/R/T 0.757 de 0.225 f 0.389 ef 0.596 d 1.459 ab 0.368 ab 0.271 ab 0.581 bc

K/C/T 0.610 f 0.241 ef 0.331 f 0.779 ab 1.295 ab 0.329 ab 0.189 ab 0.539 c

K/SR/T 0.709 ef 0.265 de 0.446 de 0.726 bc 1.156 b 0.389 a 0.417 ab 0.587 bc

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Magnezyum İçeriği (%)

Çizelge 4.106’da Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin yapraklarında

Mg miktarının dönemlere göre değişimi incelendiğinde, N/C/T (%0.580)

kombinasyonunun diğer bütün kombinasyonlardan daha düşük değer verdiği

görülmektedir. Diğer dönemlerle karşılaştırıldığında, 5. dönemde yüksek Mg içeriği

saptanmıştır (Şekil 4.72).


185

Çizelge 4.106. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg miktarları

(%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.985 a(1) 0.274 c 0.897 a 0.651 ab 1.401 0.362 0.265 0.691 a

N/FD/T 0.953 a 0.331 b 0.865 a 0.648 ab 1.373 0.390 0.102 0.666 a

N/R/T 0.928 a 0.298 bc 0.694 b 0.743 a 1.557 0.365 0.193 0.683 a

N/C/T 0.790 b 0.384 a 0.545 c 0.647 ab 1.337 0.278 0.203 0.580 b

N/SR/T 0.891 a 0.337 b 0.987 a 0.570 b 1.377 0.349 0.146 0.708 a

Önemlilik *(2) * * * ÖD ÖD ÖD *


0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak M

g (%

)


Şekil 4.72. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg içeriği (%)


186


Magnezyum İçeriği (%)

Kütdiken limon çeşidinin yapraklarında dönemler ortalamasına göre Mg içeriği

K/T (% 0.643) ve K/FD/T (% 0.644) kombinasyonlarında en yüksek, K/C/T (%0.539)

kombinasyonunda en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.107; Şekil 4.73).

Çizelge 4.107. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg miktarları (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.988 a(1) 0.170 c 0.546 a 0.842 a 1.436 0.339 b 0.177 0.643 a

K/FD/T 0.842 b 0.249 ab 0.446 b 0.559 c 1.461 0.434 a 0.519 0.644 a

K/R/T 0.757 bc 0.225 b 0.389 bc 0.596 c 1.459 0.368 ab 0.271 0.581 ab

K/C/T 0.610 d 0.241 ab 0.331 c 0.779 ab 1.295 0.329 b 0.189 0.539 b

K/SR/T 0.709 cd 0.265 a 0.446 b 0.726 b 1.156 0.389 ab 0.417 0.587 ab

Önemlilik *(2) * * * ÖD * ÖD *


0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak M

g (%

)


Şekil 4.73. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mg içeriği (%)


187

4.14.1.6. Demir (ppm)


çeşitlerinin yapraklarından elde edilen Fe düzeylerinin dönemlere göre dağılımı

incelenmiş ve elde edilen değerler Çizelge 4.108’de verilmiştir. Dönem ortalamalarına

göre Fe düzeyi en yüksek N/T (56.570 ppm), en düşük ise K/SR/T (42.118 ppm)

kombinasyonunda saptanmıştır.

Çizelge 4.108. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

Ortalama

N/T 65.838 ab(1) 51.474 b 56.169 abc 43.986 ab 53.334 abc 48.722 ab 76.468 a 56.570 a

N/FD/T 59.972 ab 56.650 ab 48.037 bcd 40.216 b 49.430 bcd 42.560 abc 54.632 bcde 50.214 bc

N/R/T 59.038 ab 53.886 ab 42.824 dc 42.044 ab 39.266 d 41.674 bc 56.296 bcd 47.861 cd

N/C/T 70.163 ab 51.187 b 39.146 de 37.553 b 63.317 a 51.893 a 59.968 bc 53.620 ab

N/SR/T 71.928 a 60.730 a 53.122 abc 29.348 b 36.132 d 37.810 c 42.883 e 48.006 cd

K/T 66.268 ab 50.160 b 35.980 de 41.252 ab 44.110 cd 44.486 abc 46.040 de 46.899 cd

K/FD/T 55.748 ab 42.092 c 64.802 a 32.686 b 45.338 cd 44.650 abc 65.070 ab 50.055 bc

K/R/T 62.326 ab 40.840 c 27.578 ef 32.462 b 42.336 cd 46.598 abc 49.976 cde 43.159 de

K/C/T 51.282 b 51.094 b 58.207 ab 55.488 a 60.500 ab 44.708 abc 61.782 bc 54.723 ab

K/SR/T 50.804 b 40.926 c 21.726 f 37.232 b 43.522 cd 39.442 bc 61.176 bc 42.118 e

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Demir İçeriği (ppm)

Navelina portakal çeşidine ait bitkilerin yapraklarında Fe içeriklerinin dönemlere

göre değişimi kombinasyonlar bakımından farklılık göstermiştir. Uygulamların

ortalamalarına göre Fe düzeyi en yüksek N/T (56.570 ppm), en düşük N/R/T (47.861

ppm) ve N/SR/T (48.006 ppm) kombinasyonlarında saptanmıştır (Çizelge 4.109; Şekil

4.74).


188

Çizelge 4.109. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

Ortalama

N/T 65.838 51.474 ab(1) 56.169 a 43.986 a 53.334 ab 48.722 ab 76.468 a 56.570 a

N/FD/T 59.972 56.650 ab 48.037 ab 40.216 ab 49.430 bc 42.560 b 54.632 bc 50.214 bc

N/R/T 59.038 53.886 ab 42.824 ab 42.044 ab 39.266 c 41.674 bc 56.296 bc 47.861 c

N/C/T 70.163 51.187 b 39.146 b 37.553 ab 63.317 a 51.893 a 59.968 b 53.620 ab

N/SR/T 71.928 60.730 a 53.122 ab 29.348 b 36.132 c 37.810 c 42.883 c 48.006 c

Önemlilik ÖD(2) * * * * * * *


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak F

e (p

pm)


Şekil 4.74. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe içeriği (ppm)


189


Demir İçeriği (ppm)

Çizelge 4.110’da değişik aşı kombinasyonlarının Kütdiken limon çeşidi

yapraklarındaki Fe içeriğine dönemlere göre olan etkileri görülmektedir. Dönemlerin

ortalamalarına göre yaprak Fe içeriği K/C/T (54.723 ppm) de en yüksek, K/SR/T

(42.118 ppm) ve K/R/T ( 43.159 ppm) de en düşük çıkmıştır (Şekil 4.75).

Çizelge 4.110. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Fe miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 66.268 50.160 a(1) 35.980 b 41.252 ab 44.110 b 44.486 46.040 c 46.899 bc

K/FD/T 55.748 42.092 b 64.802 a 32.686 b 45.338 b 44.650 65.070 a 50.055 b

K/R/T 62.326 40.840 b 27.578 bc 32.462 b 42.336 b 46.598 49.976 bc 43.159 c

K/C/T 51.282 51.094 a 58.207 a 55.488 a 60.500 a 44.708 61.782 ab 54.723 a

K/SR/T 50.804 40.926 b 21.726 c 37.232 b 43.522 b 39.442 61.176 ab 42.118 c

Önemlilik ÖD *(2) * * * ÖD * *


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Yapr

ak F

e (p

pm)

Dönemler K/T K/FD/T

K/R/T K/C/TK/SR/T


yapraklarındaki Fe içeriği (ppm)


190

4.14.1.7. Çinko (ppm)

Çeşitlerin yapraklarındaki Zn düzeyine anaç ve ara anaçların etkisi bütün

dönemler ve dönem ortalamaları bakımından önemli bulunmuştur. Dönemlerin

ortalamasına göre N/T (28.260 ppm), N/FD/T (28.312 ppm), N/C/T (28.277 ppm),

K/FD/T (29.340 ppm) ve K/R/T (29.422 ppm) kombinasyonları istatistiksel olarak aynı

grupta yer alarak en yüksek değeri verirken, N/R/T (19.411 ppm) kombinasyonu en

düşük değeri vermiştir (Çizelge 4.111).

Çizelge 4.111. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

Ortalama

N/T 22.392 bc(1) 24.096 bc 28.625 ab 22.166 ab 30.296 bcd 26.296 ab 43.948 a 28.260 a

N/FD/T 29.868 a 27.632 ab 27.087 bc 23.524 ab 34.260 abc 21.112 bc 34.702 abc 28.312 a

N/R/T 21.040 bc 16.024 e 20.926 cd 17.846 b 16.608 e 15.010 c 28.422 bcd 19.411 c

N/C/T 23.957 abc 19.643 de 21.161 cd 20.803 ab 42.937 a 27.800 ab 38.298 abc 28.277 a

N/SR/T 27.692 ab 21.992 cd 26.943 bc 21.816 ab 18.150 e 16.430 c 18.030 d 21.962 bc

K/T 25.296 ab 25.058 bc 24.966 bc 21.462 ab 21.532 de 18.574 c 24.780 cd 23.095 b

K/FD/T 23.772 abc 25.072 bd 33.915 a 26.644 a 26.032 cde 29.068 a 40.876 ab 29.340 a

K/R/T 22.790 bc 30.038 a 27.663 abc 25.018 a 37.010 ab 29.916 a 33.522 abc 29.422 a

K/C/T 17.512 c 18.924 de 18.232 d 22.984 ab 19.586 e 21.332 bc 26.944 bcd 20.788 bc

K/SR/T 22.268 bc 18.072 de 27.221 bc 24.676 a 18.934 e 21.264 bc 23.818 cd 22.322 bc

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Çinko İçeriği (ppm)

Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin yapraklarında Zn içerikleri 4.

dönem hariç diğer dönemlerde önemli bulunmuştur. Dönemlerin ortalamasına göre N/T

(28.260 ppm), N/FD/T (28.312 ppm), N/C/T (28.277 ppm) en yüksek, N/R/T (19.411

ppm) en düşük Zn içeriğine sahip kombinasyonlar olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.112;

Şekil 4.76).


191

Çizelge 4.112. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

Ortalama

N/T 22.392 ab(1) 24.096 ab 28.625 a 22.166 30.296 ab 26.296 a 43.948 a 28.260 a

N/FD/T 29.868 a 27.632 a 27.087 ab 23.524 34.260 a 21.112 ab 34.702 ab 28.312 a

N/R/T 21.040 b 16.024 d 20.926 b 17.846 16.608 b 15.010 b 28.422 ab 19.411 b

N/C/T 23.957 ab 19.643 cd 21.161 ab 20.803 42.937 a 27.800 a 38.298 a 28.277 a

N/SR/T 27.692 ab 21.992 bc 26.943 ab 21.816 18.150 b 16.430 b 18.030 b 21.962 b

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak Z

n (p

pm)



yapraklarındaki Zn içeriği (ppm)


Çinko İçeriği (ppm)

Kütdiken limon çeşidinde dönemler ortalamasına göre yaprak Zn içeriği, K/R/T

(29.422 ppm) ve K/FD/T (29.340 ppm) kombinasyonlarında en yüksek, K/C/T (20.788

ppm) kombinasyonunda en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.113; Şekil 4.77).


192

Çizelge 4.113. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 25.296 a(1) 25.058 b 24.966 b 21.462 21.532 c 18.574 b 24.780 b 23.095 b

K/FD/T 23.772 a 25.072 b 33.915 a 26.644 26.032 b 29.068 a 40.876 a 29.340 a

K/R/T 22.790 a 30.038 a 27.663 b 25.018 37.010 a 29.916 a 33.522 ab 29.422 a

K/C/T 17.512 b 18.924 c 18.232 c 22.984 19.586 c 21.332 b 26.944 b 20.788 c

K/SR/T 22.268 a 18.072 c 27.221 b 24.676 18.934 c 21.264 b 23.818 b 22.322 bc

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Yapr

ak Z

n (p

pm)


Şekil 4.77. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Zn içeriği (ppm)

4.14.1.8. Mangan (ppm)


çeşitlerinin yapraklarında Mn içeriği dönemler ortalaması en yüksek K/FD/T

(73.954ppm), en düşük K/C/T (41.656 ppm) kombinasyonlarında saptanmıştır (Çizelge

4.114).


193

Çizelge 4.114. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 36.180 bc(1) 29.538 ef 27.731 de 63.540 cde 76.040 abc 61.934 c 48.49 c 49.065 cd

N/FD/T 51.690 a 46.056 abc 42.114 bcd 81.220 bc 90.320 a 74.052 bc 58.56 bc 63.430 b

N/R/T 53.296 a 54.724 a 61.480 a 73.188 bcd 60.990 bc 68.212 c 78.27 b 64.309 b

N/C/T 31.877 cd 26.260 ef 21.200 e 48.310 e 67.710 abc 53.027 c 49.25 c 42.825 de

N/SR/T 47.852 ab 45.880 abc 42.456 bcd 66.570 cde 57.850 c 57.278 c 45.04 c 52.103 c

K/T 48.070 ab 30.554 def 37.824 bcd 107.560 a 80.640 abc 69.878 c 61.55 bc 62.298 b

K/FD/T 44.344 abc 36.578 cde 46.924 abc 91.690 ab 84.890 ab 95.432 a 117.82 a 73.954 a

K/R/T 47.118 ab 49.854 ab 51.246 ab 78.030 bc 78.920 abc 92.266 ab 66.35 bc 66.255 b

K/C/T 21.602 d 25.486 f 34.400 cde 53.550 de 63.050 bc 53.358 c 40.15 c 41.656 e

K/SR/T 35.198 bc 40.330 bcd 33.008 de 62.870 cde 61.830 bc 56.450 c 65.03 bc 50.673 c

Önemlilik *(2) * * * * * * *

(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2): * önemlilik: p<0.05 4.14.1.8.(1). Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Mangan İçeriği (ppm)

Navelina portakalının yapraklarında dönemler ortalaması Mn içeriği N/FD/T

(63.430 ppm)’de en yüksek, N/C/T ( 42.825 ppm)’de en düşük çıkmıştır (Çizelge

4.115; Şekil 4.78).

Çizelge 4.115. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

Ortalama

N/T 36.180 bc(1) 29.538 b 27.731 c 63.54 b 76.04 ab 61.934 48.49 49.065 bc

N/FD/T 51.690 a 46.056 a 42.114 b 81.22 a 90.32 a 74.052 58.56 63.430 a

N/R/T 53.296 a 54.724 a 61.480 a 73.188 ab 60.99 b 68.212 78.27 53.958 b

N/C/T 31.877 c 26.260 b 21.200 c 48.31 c 67.71 ab 53.027 49.25 42.825 c

N/SR/T 47.852 ab 45.880 a 42.456 b 66.57 b 57.85 b 57.278 45.04 52.103 b

Önemlilik *(2) * * * * ÖD ÖD *



194

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak M

n (p

pm)



yapraklarındaki Mn içeriği (ppm) 4.14.1.8.(2). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Mangan İçeriği (ppm)

Kütdiken limon çeşidi yapraklarında Mn içeriği 3. dönem dışında diğer

dönemlerde aşı kombinasyonları bakımından önemli bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre K/FD/T 73.954 ppm Mn içeriği ile en yüksek, K/C/T 41.656 ppm ile

en düşük kombinasyon olmuştur (Çizelge 4.116; Şekil 4.79).


195

Çizelge 4.116. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Mn miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 48.070 a(1) 30.554 cd 37.824 107.56 a 80.64 ab 69.88 b 61.55 b 62.298 b

K/FD/T 44.344 ab 36.578 bc 46.924 91.69 ab 84.89 a 95.43 a 117.82 a 73.954 a

K/R/T 47.118 a 49.854 a 51.246 78.03 abc 78.92 ab 92.27 a 66.35 b 66.255 b

K/C/T 21.602 c 25.486 d 34.400 53.55 c 63.05 b 53.36 b 40.15 c 41.656 d

K/SR/T 35.198 b 40.330 b 33.008 62.87 bc 61.83 b 56.45 b 65.03 b 50.673 c

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *


0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak M

n (p

pm)



yapraklarındaki Mn içeriği (ppm)


196

4.14.1.9. Bakır (ppm)

Aşılı fidanlarda Cu miktarının dönemlere göre değişimi Çizelge 4.117’ de

verilmiştir. Aşı kombinasyonları arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak tüm

dönemlerde ve dönemler ortalamasında önemli bulunmuştur. Dönemler ortalamasına

göre K/R/T (10.39 ppm) en yüksek, N/SR/T (6.200 ppm), K/T (6.265 ppm), N/R/T

(6.634 ppm), N/T(6.645 ppm) ve K/C/T (6.619 ppm) en düşük Cu içeriğine sahip

kombinasyonlar olarak saptanmıştır.

Çizelge 4.117. Değişik aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu miktarları (ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

Ortalama

N/T 3.282 b(1) 5.294 a 5.313 d 3.675 bcd 6.501 bc 10.228 ab 13.622 bc 6.845 d

N/FD/T 6.762 ab 5.986 a 4.645 d 9.853 a 13.012 a 9.718 ab 11.840 cd 8.831 b

N/R/T 8.526 a 6.026 a 5.970 cd 2.863 cd 1.572 c 8.726 bc 12.758 cd 6.634 d

N/C/T 6.877 ab 4.020 ab 4.333 d 2.240 d 9.149 ab 7.733 bc 13.763 bc 7.187 cd

N/SR/T 5.402 ab 5.794 a 7.127 bcd 5.316 bcd 2.635 c 10.505 ab 8.340 d 6.200 d

K/T 7.156 ab 2.496 b 8.288 bcd 6.090 bc 3.327 c 5.904 c 10.596 cd 6.265 d

K/FD/T 8.250 a 5.328 a 10.012 bc 4.442 bcd 6.493 bc 12.716 a 20.740 a 9.712 ab

K/R/T 6.740 ab 5.378 a 16.255 a 2.445 d 14.296 a 12.388 a 15.236 bc 10.391 a

K/C/T 5.354 ab 4.738 ab 4.340 d 4.982 bcd 5.009 bc 8.700 bc 13.210 cd 6.619 d

K/SR/T 6.294 ab 3.830 ab 10.728 b 7.098 ab 2.902 c 9.270 abc 18.540 ab 8.380 bc

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.14.1.9.(1).Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Bakır İçeriği (ppm)

Navelina portakalı ile oluşturulan aşı kombinasyonları arasında N/FD/T (8.831

ppm) kombinasyonu en yüksek, diğer kombinasyonlar birbirine yakın değerler vererek,

en düşük Cu içeriğine sahip bulunmuştur (Çizelge 4.118; Şekil 4.80).


197

Çizelge 4.118. Navelina portakal kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

Ortalama

N/T 3.282 b(1) 5.294 5.313 3.675 bc 6.501 bc 10.228 13.622 6.845 b

N/FD/T 6.762 ab 5.986 4.645 9.853 a 13.012 a 9.718 11.840 8.831 a

N/R/T 8.526 a 6.026 5.970 2.863 bc 1.572 c 8.726 12.758 6.634 b

N/C/T 6.877 ab 4.020 4.333 2.240 c 9.149 ab 7.733 13.763 7.187 b

N/SR/T 5.402 ab 5.794 7.127 5.316 b 2.635 c 10.505 8.340 6.200 b

Önemlilik *(2) * ÖD * * ÖD ÖD *


0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Yapr

ak C

u (p

pm)


Şekil 4.80. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu içeriği (ppm)

4.14.1.9.(1).Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Yapraklarındaki

Bakır İçeriği (ppm)

Kütdiken limon çeşidinin kombinasyonuna ait bitkilerin yapraklarında Cu içeriği

1. dönem hariç diğer dönemlerde ve dönemler ortalamasında istatistiksel olarak önemli

bulunmuştur. Örnekleme dönemlerinin ortalamasına göre K/R/T (10.391 ppm)


198

kombinasyonu en yüksek, K/T (6.265 ppm) ve K/C/T (6.619 ppm) kombinasyonları en

düşük bulunmuştur (Çizelge 4.119; Şekil 4.81).

Çizelge 4.119. Kütdiken limon kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu miktarları

(ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 7.156 2.496 b(1) 8.288 bc 6.090 ab 3.327 b 5.904 c 10.596 d 6.265 c

K/FD/T 8.250 5.328 a 10.012 b 4.442 ab 6.493 b 12.716 a 20.740 a 9.712 ab

K/R/T 6.740 5.378 a 16.255 a 2.445 b 14.296 a 12.388 a 15.236 bc 10.391 a

K/C/T 5.354 4.738 a 4.340 c 4.982 ab 5.009 b 8.700 bc 13.210 cd 6.619 c

K/SR/T 6.294 3.830 ab 10.728 b 7.098 a 2.902 b 9.270 b 18.540 ab 8.380 b

Önemlilik ÖD(2) * * * * * * *


0,000

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Yapr

ak C

u (p

pm)


Şekil 4.81. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının yapraklarındaki Cu içeriği (ppm)


199

4.14.2. Gövde Kabuklarında Bitki Besin Elementi Düzeyleri

4.14.2.1. Anaç Kabuklarında Bitki Besin Elementi Düzeyi

4.14.2.1.1. Azot (%)

Aşı kombinasyonlarında anaç olarak kullanılan turunç kabuğunda N düzeyi,

dönemlerinin ortalamasına göre en yüksek K/T (% 2.417) kombinasyonunda, en düşük

K/SR/T (% 2.104), K/C/T (% 2.111), K/R/T (% 2.117), K/FD/T (% 2.126), N/C/T (%

2.143), N/T (% 2.158) kombinasyonlarında elde edilmiştir (Çizelge 4.120).

Çizelge 4.120. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 2.135 ab(1) 2.107 b 2.135 ab 2.149 bcde 2.226 2.212 bc 2.142 bc 2.158 c

N/FD/T 2.044 abc 2.457 a 2.156 ab 3.409 a 2.177 2.387 abc 2.121 bc 2.393 ab

N/R/T 2.079 abc 2.037 bc 2.401 a 2.268 bcd 2.191 2.583 ab 2.030 bc 2.227 bc

N/C/T 2.198 ab 1.981 bcd 1.883 b 1.834 e 2.534 2.079 c 2.492 ab 2.143 c

N/SR/T 2.394 a 1.757 d 1.988 b 2.086 cde 2.520 2.478 abc 2.758 a 2.283 abc

K/T 2.408 a 1.799 cd 2.100 ab 2.345 bcd 2.639 2.737 a 2.891 a 2.417 a

K/FD/T 1.631 cd 1.204 e 2.107 ab 2.401 bc 2.261 2.541 abc 2.737 a 2.126 c

K/R/T 1.638 cd 1.848 cd 2.191 ab 2.506 b 2.149 2.541 abc 1.946 c 2.117 c

K/C/T 1.372 d 2.016 bc 1.974 b 2.184 bcde 2.142 2.261 abc 2.828 a 2.111 c

K/SR/T 1.897 bc 1.890 bcd 1.855 b 2.023 de 2.009 2.268 abc 2.786 a 2.104 c

Önemlilik *(2) * * * ÖD * * *



200


Kabuklarındaki Azot İçeriği (%)

Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin anaç kabuklarındaki N

düzeyleri Çizelge 4.121’de verilmiştir. Dönemlerin ortalamasına göre turunç gövde

kabuğu N içeriği N/FD/T (% 2.393) kombinasyonunda en yüksek, N/C/T (% 2.143) ve

N/T (%2.158) kombinasyonlarında en düşük olarak saptanmıştır (Şekil 4.82).

Çizelge 4.121. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 2.135 2.107 b(1) 2.135 ab 2.149 b 2.226 2.212 ab 2.142 b 2.158 b

N/FD/T 2.044 2.457 a 2.156 ab 3.409 a 2.177 2.387 ab 2.121 b 2.393 a

N/R/T 2.079 2.037 b 2.401 a 2.268 b 2.191 2.583 a 2.030 b 2.227 ab

N/C/T 2.198 1.981 b 1.883 b 1.834 b 2.534 2.079 b 2.492 ab 2.143 b

N/SR/T 2.394 1.757 c 1.988 b 2.086 b 2.520 2.478 ab 2.758 a 2.283 ab

Önemlilik ÖD(2) * * * ÖD * * *



201

0,000

0,500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da N

(%)



kabuklarındaki N içeriği (%)



Kütdiken limon çeşidinin aşılı bulunduğu kombinasyonlarda turunç anacı

kabuğunda N düzeyleri 2., 5. ve 6. dönemlerde benzer bulunmuş ve bu dönemlerde N

içeriği %1.855 ile % 2.237 arasında değişim göstermiştir. Dönemler ortalamasına göre

% 2.417 N içeriği ile K/T kombinasyonu diğer kombinasyonlardan yüksek değer

vermiştir (Çizelge 4.122, Şekil 4.83).


202

Çizelge 4.122. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 2.408 a(1) 1.799 a 2.100 2.345 ab 2.639 2.737 2.891 a 2.417 a

K/FD/T 1.631 c 1.204 b 2.107 2.401 ab 2.261 2.541 2.737 a 2.126 b

K/R/T 1.638 c 1.848 a 2.191 2.506 a 2.149 2.541 1.946 b 2.117 c

K/C/T 1.372 d 2.016 a 1.974 2.184 bc 2.142 2.261 2.828 a 2.111 c

K/SR/T 1.897 b 1.890 a 1.855 2.023 c 2.009 2.268 2.786 a 2.104 c

Önemlilik *(2) * ÖD * ÖD ÖD * *


0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ana

ç ka

bukl

arın

da N

(%)



kabuklarındaki N içeriği (%)


203

4.14.2.1.(2). Fosfor (%)

Çizelge 4.123’te görüldüğü gibi dönemler ortalamasına göre N/T (% 0.094)

kombinasyonu en yüksek fosfor değerini; K/R/T (% 0.069) kombinasyonu en düşük

fosfor değerini vermiştir.

Çizelge 4.123. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.040 b(1) 0.066 a 0.025 g 0.069 bc 0.125 a 0.093 a 0.167 bc 0.084 a

N/FD/T 0.037 bc 0.058 bc 0.059 a 0.085 a 0.087 bc 0.074 de 0.157 d 0.080 b

N/R/T 0.076 a 0.053 de 0.045 bc 0.064 cde 0.092 bc 0.070 e 0.148 e 0.078 b

N/C/T 0.035 c 0.046 f 0.046 bc 0.061 def 0.120 a 0.084 abcd 0.156 d 0.078 b

N/SR/T 0.020 d 0.051 e 0.048 b 0.068 bc 0.096 b 0.087 abc 0.142 f 0.073 c

K/T 0.040 bc 0.060 b 0.042 bcd 0.070 b 0.100 b 0.091 ab 0.155 d 0.080 b

K/FD/T 0.021 d 0.055 cd 0.039 cde 0.067 bcd 0.123 a 0.090 ab 0.170 b 0.081 ab

K/R/T 0.012 e 0.046 f 0.033 ef 0.059 ef 0.090 bc 0.081 bcd 0.164 c 0.069 d

K/C/T 0.019 d 0.035 g 0.029 fg 0.079 a 0.091 bc 0.092 ab 0.164 c 0.072 c

K/SR/T 0.023 d 0.044 f 0.036 def 0.057 f 0.078 c 0.077 cde 0.184 a 0.071 cd

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Kabuklarındaki Fosfor İçeriği (%)

Navelina kombinasyonlara ait bitkilerin anaç kabuklarında P düzeyi incelenmiş

ve elde edilen değerler Çizelge 4.124’te verilmiştir. N/T (% 0.084) kombinasyonlarına

ait anaç kabuklarının P içeriği en yüksek, N/SR/T (% 0.073) kombinasyonunun ise en

düşük olarak saptanmıştır. Tüm kombinasyonların P içeriği en yüksek 7. dönemde

bulunmuştur (Şekil 4.84).


204

Çizelge 4.124. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.040 b(1) 0.066 a 0.025 c 0.069 b 0.125 a 0.092 a 0.167 a 0.084 a

N/FD/T 0.037 bc 0.058b 0.059 a 0.085 a 0.087 b 0.074 c 0.157 b 0.080 ab

N/R/T 0.076 a 0.053 c 0.045 b 0.064 b 0.092 b 0.069 d 0.148 c 0.078 b

N/C/T 0.035 c 0.046 d 0.046 b 0.061b 0.120 a 0.084 b 0.156 b 0.078 b

N/SR/T 0.020 d 0.051 c 0.048 b 0.068 b 0.096 b 0.087 b 0.142 c 0.073 c

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

0,02

0,04

0,06

0,08

0,1

0,12

0,14

0,16

0,18

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da P

(%)


Şekil 4.84. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki P içeriği (%)


205



Kütdiken çeşidinde turunç anacının P içeriği dönemler ortalamasına göre K/T

(% 0.080) ve K/FD/T (% 0.081) kombinasyonlarında en yüksek, K/SR/T (% 0.071)

kombinasyonununda en düşük olarak bulunmuştur. Tüm kombinasyonların P içeriği

Navelina kombinasyonlarına benzer şekilde en yüksek 7. dönemde bulunmuştur


Çizelge 4.125. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 0.040 a(1) 0.060 a 0.042 a 0.070 b 0.100 b 0.091 0.155 d 0.080 a

K/FD/T 0.021 b 0.055 b 0.039 a 0.067 c 0.123 a 0.090 0.169 b 0.081 a

K/R/T 0.012 c 0.046 c 0.033 b 0.059 d 0.090 c 0.081 0.164 c 0.069 d

K/C/T 0.019 b 0.035 d 0.029 c 0.079 a 0.091 c 0.092 0.164 c 0.072 b

K/SR/T 0.023 b 0.044 c 0.036 b 0.057 e 0.078 d 0.077 0.184 a 0.071 c

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * *



206

0

0,02

0,04

0,06

0,08

0,1

0,12

0,14

0,16

0,18

0,2

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da P

(%)



kabuklarındaki P içeriği (%)

4.14.2.1.(3). Potasyum (%)

Çizelge 4.126’da farklı ara anaçlarla oluşturulan kombinasyonlara ait bitkilerin

anaç kabuklarında ki K içeriklerinin dönemlere göre değişimi sunulmuştur. Örnek

alınan dönemlerin ortalamalarına göre N/FD/T (% 0.111) kombinasyonu en yüksek,

K/C/T (% 0.029), K/T (%0.042) ve K/SR/T (% 0.042) kombinasyonları en düşük K

içeriğine sahip bulunmuştur.


207

Çizelge 4.126. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.106 a(1) 0.034 d 0.106 b 0.026 b 0.044 d 0.071 bcd 0.002 cd 0.056 bcd

N/FD/T 0.041bcd 0.177 a 0.062 b 0.058 a 0.338 a 0.099 abc 0.003 bcd 0.111 a

N/R/T 0.030 d 0.027 d 0.143 b 0.006 b 0.048 d 0.146 a 0.004 bcd 0.058 bcd

N/C/T 0.025 d 0.114 bc 0.042 b 0.006 b 0.188 b 0.113 ab 0.004 bcd 0.070 abcd

N/SR/T 0.071 bc 0.122 ab 0.272 a 0.011 b 0.095 cd 0.081 abcd 0.009 abc 0.094 ab

K/T 0.024 d 0.020 d 0.130 b 0.006 b 0.069 cd 0.043 cd 0.001 cd 0.042 d

K/FD/T 0.073 b 0.132 ab 0.035 b 0.015 b 0.065 cd 0.025 d 0.012 a 0.051 cd

K/R/T 0.038 cd 0.074 bcd 0.032 b 0.008 b 0.037 d 0.089 abcd 0.015 a 0.042 d

K/C/T 0.033 d 0.055 cd 0.026 b 0.011 b 0.046 d 0.028 d 0.001 d 0.029 d

K/SR/T 0.067 bc 0.014 d 0.328 a 0.008 b 0.137 bc 0.040 cd 0.010 ab 0.086 abc

Önemlilik *(2) * * * * * * *


4.14.2.1.(3).(a).Navelina Portakalında Değişik Kombinasyonların Anaç

Kabuklarındaki Potasyum İçeriği (%)

Navelina çeşidinde turunç anacı kabuklarındaki K düzeyi dönem ortalamalarına

göre N/FD/T (% 0.111) kombinasyonunda en yüksek, N/R/T (% 0.058) ve N/T (%

0.056) kombinasyonlarında en düşük çıkmıştır. Dönemlere göre K içeriği tüm

kombinasyonlarda 7. dönemde en düşük olarak saptanmıştır (Çizelge 4.127; Şekil 4.86).


208

Çizelge 4.127. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.106 a(1) 0.034 b 0.106 b 0.026 ab 0.044 c 0.071 0.002 b 0.056 b

N/FD/T 0.041 bc 0.177 a 0.062 b 0.058 a 0.338 a 0.099 0.003 b 0.111 a

N/R/T 0.030 c 0.027 b 0.143 b 0.006 b 0.048 c 0.146 0.004 b 0.058 b

N/C/T 0.025 c 0.114 a 0.042 b 0.006 b 0.188 b 0.113 0.004 b 0.070 ab

N/SR/T 0.071 b 0.122 a 0.272 a 0.011 b 0.095 c 0.081 0.009 a 0.094 ab

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ana

ç ka

bukl

arın

da K

(%)


Şekil 4.86. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki K içeriği (%)


209



Çizelge 4.128’de Kütdiken limon çeşidinin kombinasyonlarına ait bitkilerin anaç

kabuklarındaki K düzeyleri verilmiştir. Ortalama değerlere göre anaç kabuklarında %

0.029 - % 0.086 arasında değişim gösteren K elementi; K/SR/T (%0.086)

kombinasyonunda en yüksek, K/C/T (% 0.029), K/R/T (% 0.042), ve N/T (% 0.042)

kombinasyonlarında en düşük bulunmuştur. Navelina portakal çeşidinde olduğu gibi, bu

çeşitte de K içeriği 7. dönemde en düşük değerlere sahip bulunmuştur (Çizelge 4.128;

Şekil 4.87).

Çizelge 4.128. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.024 c(1) 0.020 cd 0.130 b 0.006 0.069 b 0.043 b 0.001 b 0.042 b

K/FD/T 0.073 a 0.132 a 0.035 b 0.015 0.065 b 0.025 b 0.012 ab 0.051 ab

K/R/T 0.038 bc 0.074 b 0.032 b 0.008 0.037 b 0.089 a 0.015 a 0.042 b

K/C/T 0.033 c 0.055 bc 0.026 b 0.011 0.046 b 0.028 b 0.001 b 0.029 b

K/SR/T 0.067 ab 0.014 d 0.328 a 0.008 0.137 a 0.040 b 0.010 ab 0.086 a

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *



210

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da K

(%)



kabuklarındaki K içeriği (%)

4.14.2.1.(4). Kalsiyum (%)

Çizelge 4.129’da görüldüğü gibi aşılı Navelina ve Kütdiken bitkilerinde, anaç

kabuklarında Ca düzeyi en yüksek K/C/T (% 10.005), en düşük K/T (% 7.494)

kombinasyonlarında görülmüştür. 4. dönemde (Temmuz) anaç kabuklarında Ca içeriği,

diğer dönemlere göre daha düşük çıkmıştır.


211

Çizelge 4.129. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 7.618 c(1) 5.494 bc 10.502 4.597 ab 10.279 11.042 ab 9.672 8.458 ab

N/FD/T 9.932 ab 4.626 c 11.224 3.220 c 10.640 10.832 ab 10.031 8.644 ab

N/R/T 9.868 ab 6.208 ab 10.896 3.209 c 10.718 10.658 ab 9.732 8.756 ab

N/C/T 10.668 a 6.756 ab 11.632 5.069 a 11.065 11.960 ab 9.998 9.593 ab

N/SR/T 8.414 bc 5.988 bc 11.044 3.100 c 11.003 9.796 b 9.348 8.385 ab

K/T 6.900 c 5.620 bc 10.114 3.302 c 9.577 9.764 b 7.182 7.494 b

K/FD/T 9.794 ab 6.732 ab 11.112 3.169 c 10.859 11.556 ab 7.735 8.708 ab

K/R/T 9.846 ab 7.016 ab 10.610 2.913 c 9.958 10.720 ab 8.424 8.498 ab

K/C/T 11.130 a 7.596 a 12.336 4.417 ab 10.981 12.988 a 10.584 10.005 a

K/SR/T 8.114 c 6.552 ab 10.722 3.835 bc 9.214 12.094 ab 8.477 8.430 ab

Önemlilik *(2) * ÖD * ÖD * ÖD *



Kabuklarındaki Kalsiyum İçeriği (%)

Navelina portakal çeşidinde anaç kabuğu Ca içeriği 3., 4., 5. ve 7. dönemlerde

olduğu gibi dönemler ortalamasına göre de kombinasyonlar arasında benzerlik

göstermiştir (Çizelge 4.130; Şekil 4.88).


212

Çizelge 4.130. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 7.618 c(1) 5.494 ab 10.502 4.597 10.279 11.042 ab 9.672 8.458

N/FD/T 9.932 ab 4.626 b 11.224 3.220 10.640 10.832 ab 10.031 8.644

N/R/T 9.868 ab 6.208 a 10.896 3.209 10.718 10.658 ab 9.732 8.756

N/C/T 10.668 a 6.756 a 11.632 5.069 11.065 11.960 a 9.998 9.593

N/SR/T 8.414 bc 5.988 ab 11.044 3.100 11.003 9.796 b 9.348 8.385

Önemlilik *(2) * ÖD ÖD ÖD * ÖD ÖD


0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da C

a (%

)


Şekil 4.88. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Ca içeriği (%)


213



Kütdiken limon çeşidi aşı kombinasyonlarında anaç kabuğu Ca içeriği 3., 5., 6.,

ve 7. dönemlerde olduğu gibi dönemler ortalamasına göre de istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur (Çizelge 4.131, Şekil 4.89).

Çizelge 4.131. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 6.900 b(1) 5.620 b 10.114 3.302 b 9.577 9.764 7.182 7.494

K/FD/T 9.794 a 6.732 ab 11.112 3.169 b 10.859 11.556 7.735 8.708

K/R/T 9.846 a 7.016 ab 10.610 2.913 b 9.958 10.720 8.424 8.498

K/C/T 11.130 a 7.596 a 12.336 4.417 a 10.981 12.988 10.584 10.005

K/SR/T 8.114 b 6.552 ab 10.722 3.835 ab 9.214 12.094 8.477 8.430

Önemlilik *(2) * ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD


0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da C

a (%

)



kabuklarındaki Ca içeriği (%)


214

4.14.2.1.(5). Magnezyum (%)

Çizelge 4.132’de farklı ara anaçlarla oluşturulan kombinasyonlara ait bitkilerin

anaç kabuklarındaki Mg içeriklerinin dönemlere göre değişimi sunulmuştur. Örnek

alınan dönemlerin ortalamalarına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel

olarak önemli bulunmamıştır. Ayrıca 3. dönemde Mg içeriği diğer dönemlere göre

bütün kombinasyonlarda en düşük çıkmıştır.


portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar


Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 0.740 bc(1) 0.266 bc 0.023 cd 0.401 abcd 0.758 0.156 ab 0.336 0.383

N/FD/T 0.759 bc 0.330 a 0.016 de 0.425 abc 0.573 0.183 a 0.120 0.344

N/R/T 0.704 bc 0.302 ab 0.063 a 0.464 ab 0.878 0.131 ab 0.283 0.404

N/C/T 0.717 bc 0.266 bc 0.007 f 0.308 de 0.721 0.183 a 0.315 0.360

N/SR/T 0.797 abc 0.283 ab 0.025 c 0.461 ab 0.665 0.107 b 0.185 0.360

K/T 0.703 bc 0.228 c 0.034 b 0.258 e 0.661 0.120 b 0.292 0.328

K/FD/T 0.914 a 0.254 bc 0.017 de 0.374 bcd 0.724 0.148 ab 0.201 0.376

K/R/T 0.932 a 0.293 ab 0.034 b 0.455 ab 0.756 0.106 b 0.280 0.408

K/C/T 0.852 ab 0.266 bc 0.022 cd 0.507 a 0.645 0.135 ab 0.190 0.374

K/SR/T 0.659 c 0.265 bc 0.012 ef 0.331 cde 0.879 0.113 b 0.262 0.360

Önemlilik *(2) * * * ÖD * ÖD ÖD



Kabuklarındaki Magnezyum İçeriği (%)

Navelina portakal çeşidinde anaç kabuklarında Mg içeriği bakımından 1., 5., ve

7. dönemlere benzer şekilde, dönem ortalamaları bakımından da kombinasyonlar

arasında istatsitiksel olarak farklılık saptanmıştır (Çizelge 4.133; Şekil 4.90).


215

Çizelge 4.133. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 0.740 0.266 b(1) 0.023 bc 0.401 ab 0.758 0.156 ab 0.336 0.383

N/FD/T 0.759 0.330 a 0.016 c 0.425 ab 0.573 0.183 a 0.120 0.344

N/R/T 0.704 0.302 ab 0.063 a 0.464 a 0.878 0.131 ab 0.283 0.404

N/C/T 0.717 0.266 b 0.007 d 0.308 b 0.721 0.183 a 0.315 0.360

N/SR/T 0.797 0.283 ab 0.025 b 0.461 a 0.665 0.107 b 0.185 0.360

Önemlilik ÖD(2) * * * ÖD * ÖD ÖD


0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da M

g (%

)



kabuklarındaki Mg içeriği (%)


216



Kütdiken limon çeşidinde anaç kabuklarında Mg içeriği 5. ve 7. dönem ile

dönem ortalamaları bakımından kombinasyonlar arasında benzerlik göstermiştir


Çizelge 4.134. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 0.703 bc(1) 0.228 b 0.034 a 0.258 d 0.661 0.121 ab 0.292 0.328

K/FD/T 0.914 a 0.254 ab 0.017 bc 0.374 bc 0.724 0.148 a 0.201 0.376

K/R/T 0.932 a 0.293 a 0.034 a 0.455 ab 0.756 0.106 b 0.280 0.408

K/C/T 0.852 ab 0.266 ab 0.022 b 0.507 a 0.645 0.135 ab 0.190 0.374

K/SR/T 0.659 c 0.265 ab 0.012 c 0.331 cd 0.879 0.113 ab 0.262 0.360



0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Anaç

kab

ukla

rında

Mg

(%)

Dönemler K/T K/FD/TK/R/T K/C/TK/SR/T


kabuklarındaki Mg içeriği (%)


217

4.14.2.1.(6). Demir (ppm)

Kombinasyonlara ait bitkilerin anaç kabuklarındaki Fe içeriği tüm dönemlerde

ve dönemlere ait ortalamada istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönemlerin

ortalamasına göre K/C/T (65.130 ppm) kombinasyonunda en yüksek, K/T (42.356 ppm)

ve K/FD/T (43.310 ppm) kombinasyonlarında en düşük Fe içeriği saptanmıştır (Çizelge

4.135).

Çizelge 4.135. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 64.390 a(1) 30.319 bcd 23.930 c 91.840 ab 63.530 ab 58.030 b 77.940 a 58.568 ab

N/FD/T 46.530 abc 70.530 a 35.670 bc 60.310 bc 31.950 de 56.370 b 69.740 ab 53.014 ab

N/R/T 45.590 abc 40.520 b 41.620 b 55.500 bc 38.810 cde 39.840 b 63.490 abc 46.481 ab

N/C/T 42.110 abc 39.780 b 71.380 a 44.460 c 54.290 abcd 51.310 b 59.500 abcd 51.833 ab

N/SR/T 36.860 bc 36.370 bcd 62.300 a 45.490 c 42.390 bcde 41.030 b 43.480 cd 43.989 ab

K/T 53.920 ab 37.440 bc 18.270 c 44.700 c 23.740 e 58.620 b 59.800 abcd 42.356 b

K/FD/T 28.490 c 35.570 bcd 43.000 b 43.470 c 60.290 abc 50.480 b 41.870 d 43.310 b

K/R/T 48.880 abc 25.930 d 31.200 bc 102.450 a 50.420 abcd 52.910 b 55.260 bcd 52.436 ab

K/C/T 45.600 abc 35.520 bcd 32.400 bc 105.530 a 67.240 a 105.060 a 64.560 ab 65.130 a

K/SR/T 34.070 bc 26.840 cd 24.290 c 50.570 c 49.400 abcd 121.480 a 56.710 bcd 51.909 ab

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Kabuklarındaki Demir İçeriği (ppm)

Navelina çeşidinde dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar arasında anaç

kabuğundaki Fe içeriği bakımından farklılık bulunmamıştır (Çizelge 4.136; Şekil 4.92).


218

Çizelge 4.136. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 64.390 a(1) 30.319 b 23.930 b 91.840 a 63.530 a 58.030 a 77.940 a 58.568

N/FD/T 46.530 ab 70.530 a 35.670 b 60.310 b 31.950 b 56.370 a 69.740 a 53.014

N/R/T 45.590 ab 40.520 b 41.620 b 55.500 b 38.810 b 39.840 b 63.490 ab 46.481

N/C/T 42.110 ab 39.780 b 71.380 a 44.460 b 54.290 ab 51.310 ab 59.500 ab 51.833

N/SR/T 36.860 b 36.370 b 62.300 a 45.490 b 42.390 ab 41.030 b 43.480 b 43.989

Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da F

e (p

pm)


Şekil 4.92. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Fe içeriği (ppm)



Çizelge 4.137’de görüldüğü üzere, Kütdiken çeşidinde dönemler ortalamasına

göre kombinasyonlar arasında anaç kabuğundaki Fe içeriği bakımından farklılık

bulunmamıştır (Şekil 4.93).


219

Çizelge 4.137. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 53.920 a(1) 37.440 a 18.270 c 44.700 b 23.740 b 58.620 b 59.800 ab 42.356

K/FD/T 28.490 b 35.570 ab 43.000 a 43.470 b 60.290 a 50.480 b 41.870 b 43.310

K/R/T 48.880 ab 25.930 c 31.200 ab 102.450 a 50.420 a 52.910 b 55.260 ab 52.436

K/C/T 45.600 ab 35.520 ab 32.400 ab 105.530 a 67.240 a 105.060 a 64.560 a 65.130

K/SR/T 34.070 ab 26.840 bc 24.290 bc 50.570 b 49.400 a 121.480 a 56.710 ab 51.909

Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD


0

20

40

60

80

100

120

140

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da F

e (p

pm)



kabuklarındaki Fe içeriği (ppm) 4.14.2.1.(7). Çinko (ppm)

Her iki çeşitle oluşturulan kombinasyonlarda anaç kabuklarındaki Zn içeriğinin

dönemlere göre değişimi incelenmiş ve elde edilen veriler Çizelge 4.143’te verilmiştir.

Örnekleme dönemlerinin ortalamasına göre anaç kabuklarındaki Zn miktarı istatistiksel

olarak aynı grupta yer alan K/R/T (33.524 ppm), N/SR/T (31.731 ppm), K/T (31.227


220

ppm), N/T (30.630 ppm), K/FD/T (30.626 ppm), K/SR/T (29.303 ppm)

kombinasyonlarına ait anaç kabuklarında en yüksek, K/C/T (20.687 ppm)

kombinasyonunda en düşük bulunmuştur (Çizelge 4.138).

Çizelge 4.138. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 25.180 ab(1) 21.790 b 24.280 a 31.480 ab 32.310 bcd 23.070 bc 56.300 a 30.630 a

N/FD/T 26.910 ab 21.530 b 18.000 b 35.140 ab 24.700 cd 25.820 abc 38.770 ab 27.267 ab

N/R/T 20.710 b 23.750 ab 13.000 bc 28.740 ab 27.890 bcd 26.620 abc 39.580 ab 25.756 ab

N/C/T 24.590 ab 20.640 b 29.400 a 26.600 ab 37.000 bcd 31.090 abc 29.420 ab 28.534 ab

N/SR/T 34.080 a 29.150 a 16.400 b 28.230 ab 42.730 b 28.550 abc 42.980 ab 31.731 a

K/T 30.290 ab 17.760 b 12.200 bc 23.020 b 41.740 b 36.420 a 57.160 a 31.227 a

K/FD/T 28.030 ab 24.610 ab 16.800 b 28.530 ab 39.670 bc 34.220 ab 42.520 ab 30.626 a

K/R/T 25.510 ab 22.710 ab 4.800 d 36.940 ab 61.060 a 30.830 abc 52.820 ab 33.524 a

K/C/T 19.690 b 19.540 b 16.200 b 25.230 b 23.060 d 19.290 c 24.800 b 20.687 b

K/SR/T 26.710 ab 24.110 ab 8.400 cd 40.870 a 34.890 bcd 30.230 abc 39.910 ab 29.303 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *



Kabuklarındaki Çinko İçeriği (ppm)

Navelina kombinasyonuna ait bitkilerin anaç kabuklarındaki Zn düzeyi 3. ve 7.

dönemler arasında kombinasyonlar bakımından önemli bulunmamıştır. Dönemler

ortalamasında da benzer bir durum saptanmıştır (Çizelge 4.139; Şekil 4.94).


221

Çizelge 4.139. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 25.180 ab(1) 21.790 b 24.280 ab 31.480 32.310 23.070 56.300 30.630

N/FD/T 26.910 ab 21.530 b 18.000 bc 35.140 24.700 25.820 38.770 27.267

N/R/T 20.710 b 23.750 ab 13.000 c 28.740 27.890 26.620 39.580 25.756

N/C/T 24.590 ab 20.640 b 29.400 a 26.600 37.000 31.090 29.420 28.534

N/SR/T 34.080 a 29.150 a 16.400 bc 28.230 42.730 28.550 42.980 31.731

Önemlilik *(2) * * ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD


0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da Z

n (p

pm)



kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)


222



Çizelge 4.140’ta ve Şekil 4.95’ e göre Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerin

anaç kabuklarında Zn düzeyi dönem ortalama değerleri K/C/T (20.687 ppm)

kombinasyonunda diğer kombinasyonlardan düşük çıkmıştır.

Çizelge 4.140. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 30.290 a(1) 17.760 12.200 b 23.020 b 41.740 b 36.420 a 57.160 a 31.227 a

K/FD/T 28.030 ab 24.610 16.800 a 28.530 ab 39.670 b 34.220 a 42.520 ab 30.626 a

K/R/T 25.510 ab 22.710 4.800 c 36.940 ab 61.060 a 30.830 ab 52.820 ab 33.524 a

K/C/T 19.690 b 19.540 16.200 a 25.230 b 23.060 c 19.290 b 24.800 b 20.687 b

K/SR/T 26.710 ab 24.110 8.400 c 40.870 a 34.890 b 30.230 ab 39.910 ab 29.303 a

Önemlilik *(2) ÖD * * * * * *


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da Z

n (p

pm)



kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)


223

4.14.2.1.(8). Mangan (ppm)

Kombinasyonlar arasında Mn içeriği dönem ortalamalarına göre en yüksek

K/FD/T (38.839 ppm), en düşük Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak kullanıldığı N/C/T

(22.752 ppm) ve K/C/T (24.720 ppm) kombinasyonlarında saptanmıştır (Çizelge 4.141).


portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 19.390 12.630 abc(1) 6.885 c 48.145 43.570 abc 33.220 31.02 c 27.837 bc

N/FD/T 15.190 12.170 abc 9.234 c 42.770 38.240 bc 45.100 70.59 ab 33.328 abc

N/R/T 17.310 14.830 ab 6.945 c 42.275 32.460 c 32.840 69.40 ab 30.866 abc

N/C/T 13.300 9.800 bc 13.502 bc 35.400 30.610 c 28.850 27.80 c 22.752 c

N/SR/T 17.420 15.630 a 19.866 ab 36.275 31.760 c 35.750 35.69 c 27.484 bc

K/T 16.660 9.850 bc 12.030 bc 52.880 41.480 abc 37.810 52.23 bc 31.849 abc

K/FD/T 15.490 10.600 abc 10.890 c 43.350 62.740 a 43.660 85.14 a 38.839 a

K/R/T 18.850 10.740 abc 22.725 a 51.390 60.390 ab 38.080 59.51 abc 37.384 ab

K/C/T 12.400 9.050 c 12.959 bc 37.060 41.770 abc 32.290 27.51 c 24.720 c

K/SR/T 16.960 14.680 ab 14.822 bc 37.980 37.510 bc 30.730 43.50 bc 28.026 bc

Önemlilik ÖD(2) * * ÖD * ÖD * *



Kabuklarındaki Mangan İçeriği (ppm)

Çizelge 4.142’den ve Şekil 4.96’dan görülebileceği gibi Navelina portakalına ait

bitkilerin anaç kabuklarındaki Mn içeriği dönemlerin ortalamasına göre kombinasyonlar

arsında farklılık oluşturmamıştır.


224

Çizelge 4.142. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 19.390 12.630 6.885 c(1) 48.145 43.570 33.220 31.02 b 27.837

N/FD/T 15.190 12.170 9.234 bc 42.770 38.240 45.100 70.59 a 33.328

N/R/T 17.310 14.830 6.945 c 42.275 32.460 32.840 69.40 a 30.866

N/C/T 13.300 9.800 13.502 b 35.400 30.610 28.850 27.80 b 22.752

N/SR/T 17.420 15.630 19.866 a 36.275 31.760 35.750 35.69 ab 27.484

Önemlilik ÖD(2) ÖD * ÖD ÖD ÖD * ÖD


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da M

n (p

pm)



kabuklarındaki Mn içeriği (ppm)


225



Kütdiken limon çeşidi ile oluşturulan aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarında

Mn içeriği dönemler ortalamasına göre en yüksek K/FD/T (38.839 ppm), en düşük

K/C/T (24.720 ppm) kombinasyonlarında bulunmuştur (Çizelge 4.143; Şekil 4.97 ).

Çizelge 4.143. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T 16.660 9.850 b(1) 12.030 b 52.880 41.480 37.810 52.23 bc 31.849 abc

K/FD/T 15.490 10.600 ab 10.890 b 43.350 62.740 43.660 85.14 a 38.839 a

K/R/T 18.850 10.740 ab 22.725 a 51.390 60.390 38.080 59.51 ab 37.384 ab

K/C/T 12.400 9.050 b 12.959 ab 37.060 41.770 32.290 27.51 c 24.720 c

K/SR/T 16.960 14.680 a 14.822 ab 37.980 37.510 30.730 43.50 bc 28.026 bc

Önemlilik ÖD(2) * * ÖD ÖD ÖD * *



226

0,0000

10,0000

20,0000

30,0000

40,0000

50,0000

60,0000

70,0000

80,0000

90,0000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da M

n (p

pm)

K/TK/FD/TK/R/TK/C/TK/SR/T


kabuklarındaki Mn içeriği (ppm) 4.14.2.1.(9). Bakır (ppm)

Çizelge 4.144’te farklı ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakalı ve Kütdiken

limon kombinasyonlarına ait bitkilerin anaç kabuklarındaki Cu düzeylerinin dönemlere

göre değişimi verilmiştir. Örnekleme dönemlerinin ortalamasına göre K/R/T (17.986

ppm) kombinasyonunda Cu içeriği diğer kombinasyonlardan yüksek değer almıştır.


227

Çizelge 4.144. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin anaç kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T 7.330 b(1) 6.780 a 6.524 11.060 abc 8.510 b 12.770 ab 13.670 b 9.521 b

N/FD/T 7.350 b 5.460 ab 6.984 19.815 a 5.920 b 9.650 abc 9.770 b 9.278 b

N/R/T 8.180 b 5.250 ab 7.348 6.090 c 6.290 b 8.610 bc 9.160 b 7.275 b

N/C/T 7.550 b 4.250 ab 6.366 11.060 abc 6.140 b 9.940 abc 9.030 b 7.762 b

N/SR/T 5.860 b 5.050 ab 7.794 6.965 c 8.650 b 9.720 abc 7.450 b 7.356 b

K/T 7.530 b 2.760 b 7.848 5.530 c 4.110 b 7.100 c 7.320 b 6.028 b

K/FD/T 5.730 b 4.950 ab 5.800 6.835 c 6.210 b 9.100 bc 8.790 b 6.774 b

K/R/T 21.640 a 4.263 ab 7.234 16.415 ab 38.560 a 14.840 a 22.950 a 17.986 a

K/C/T 6.950 b 4.050 ab 6.582 7.630 bc 6.960 b 9.420 abc 8.970 b 7.223 b

K/SR/T 10.080 b 4.680 ab 7.268 4.260 c 5.010 b 9.930 abc 10.990 b 7.460 b

Önemlilik *(2) * ÖD * * * * *



Kabuklarındaki Bakır İçeriği (ppm)

Farklı ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin

anaç kabuklarındaki Cu düzeylerinin dönemlere göre değişimi 4. dönem hariç diğer

dönemlerde ve dönem ortalamasında istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (Çizelge

4.145, Şekil 4.98).


228

Çizelge 4.145. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin anaç kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T 7.330 6.780 6.524 11.060 b(1) 8.510 12.770 13.670 9.521

N/FD/T 7.350 5.460 6.984 19.815 a 5.920 9.650 9.770 9.278

N/R/T 8.180 5.250 7.348 6.090 b 6.290 8.610 9.160 7.275

N/C/T 7.550 4.250 6.366 11.060 b 6.140 9.940 9.030 7.762

N/SR/T 5.860 5.050 7.794 6.965 b 8.650 9.720 7.450 7.356

Önemlilik ÖD(2) ÖD ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD


0,000

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ana

ç ka

bukl

arın

da C

u (p

pm)


Şekil 4.98. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının anaç kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)



Çizelge 4.146’da ve Şekil 4.99’da Kütdiken limon kombinasyonuna ait bitkilerin

anaç kabuklarındaki Cu düzeyi dönemler ortalamasına göre K/R/T (17.986 ppm)

kombinasyonunda, diğer kombinasyonlardan yüksek değer almıştır.


229

Çizelge 4.146. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin anaç kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T 7.530 b(1) 2.760 7.848 5.530 b 4.110 b 7.100 b 7.320 b 6.028 b

K/FD/T 5.730 b 4.950 5.800 6.835 ab 6.210 b 9.100 b 8.790 b 6.774 b

K/R/T 21.640 a 4.263 7.234 16.415 a 38.560 a 14.840 a 22.950 a 17.986 a

K/C/T 6.950 b 4.050 6.582 7.630 ab 6.960 b 9.420 b 8.970 b 7.223 b

K/SR/T 10.080 b 4.680 7.268 4.260 b 5.010 b 9.930 ab 10.990 b 7.460 b

Önemlilik *(2) ÖD ÖD * * * * *


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ana

ç ka

bukl

arın

da C

u (p

pm)



kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)


230

4.14.2.2. Ara Anaç Altı Kabuklarında Bitki Besin Elementi Düzeyleri

4.14.2.2.(1). Azot (%)

Turunç anacı üzerine aşılanan ara anaçların alt kısımlarındaki kabuklarda N

içerikleri farklı dönemlerde alınarak incelenmiştir. Elde edilen veriler Çizelge 4.147’de

sunulmuştur. Örnekleme dönemlerinin ortalamasına göre en yüksek N içeriği N/FD/T

(% 3.323), en düşük ise N/SR/T (% 2.129), K/SR/T (% 1.980), K/C/T (% 2.022)

kombinasyonlarında saptanmıştır.

Çizelge 4.147. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ ------------

N/FD/T 2.919 a(1) 3.136 a 3.157 ab 3.318 ab 3.738 a 3.920 a 3.073 a 3.323 a

N/R/T 2.975 a 3.108 a 3.304 a 3.437 a 2.695 b 3.626 a 2.919 b 3.152 ab

N/C/T 2.394 b 1.631 c 2.184 c 2.926 b 2.408 bc 2.142 b 3.059 b 2.392 c

N/SR/T 1.834 c 2.079 bc 1.911 cd 2.086 cd 2.156 bc 2.485 b 2.352 cd 2.129 d

K/T --------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ------------ ------------

K/FD/T 2.408 b 2.415 b 2.947 b 2.380 c 3.521 a 3.766 a 3.801 a 3.034 b

K/R/T 2.548 ab 2.324 bc 3.332 a 3.010 b 2.590 b 3.703 a 3.731 a 3.034 b

K/C/T 1.820 c 1.974 bc 1.981 cd 2.198 cd 1.946 c 2.226 b 2.009 d 2.022 d

K/SR/T 1.680 c 1.715 bc 1.813 d 1.869 d 1.869 c 2.205 b 2.709 bc 1.980 d

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki N

düzeyi Çizelge 4.148’de görülmektedir. N/FD/T (% 3.323) ve N/R/T (% 3.152)

kombinasyonları istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak en yüksek N düzeyi içeren


231

kombinasyonlar olmuştur. N/C/T (% 2.392) ve N/SR/T (% 2.129) kombinasyonları ise

istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak en düşük N düzeyine sahip olmuşlardır (Şekil

4.100).

Çizelge 4.148. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ---------- ----------- ----------- ----------- ---------- ------------

N/FD/T 2.919 a(1) 3.136 a 3.157 a 3.318 a 3.738 a 3.920 a 3.073 a 3.323 a

N/R/T 2.975 a 3.108 a 3.304 a 3.437 a 2.695 b 3.626 a 2.919 a 3.152 a

N/C/T 2.394 ab 1.631 b 2.184 b 2.926 b 2.408 b 2.142 b 3.059 a 2.392 b

N/SR/T 1.834 b 2.079 b 1.911 b 2.086 c 2.156 b 2.485 b 2.352 b 2.129 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da N

(%)


Şekil 4.100. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki N içeriği (%)


232



Kütdiken limonuna ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki N düzeyi Çizelge

4.149’da görülmektedir. Bu özellik bakımından Kütdiken limon kombinasyonlarında

Navelina portakal kombinasyonlarına benzer sonuçlar elde edilmiştir. K/FD/T (%

3.034) ve K/R/T (% 3.034) kombinasyonları istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak

en yüksek N düzeyi içeren kombinasyonlar olmuştur. K/C/T (% 2.022) ve K/SR/T (%

1.980) kombinasyonları ise en düşük N düzeyi değerine sahip olmuşlardır (Şekil 4.101).

Çizelge 4.149. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon

çeşidinin ara anaç altı kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ---------------

K/FD/T 2.408 a(1) 2.415 a 2.947 b 2.380 b 3.521 a 3.766 a 3.801 a 3.034 a

K/R/T 2.548 a 2.324 a 3.332 a 3.010 a 2.590 b 3.703 a 3.731 a 3.034 a

K/C/T 1.820 b 1.974 ab 1.981 c 2.198 b 1.946 c 2.226 b 2.009 c 2.022 b

K/SR/T 1.680 b 1.715 b 1.813 c 1.869 b 1.869 c 2.205 b 2.709 b 1.980 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *



233

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da N

(%)


Şekil 4.101. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki N içeriği (%)

4.14.2.2.(2). Fosfor (%)

Farklı ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin

bitkilerine ait ara anaç altı kabuklarında P içeriği örnekleme dönemlerine göre farklılık

göstermiştir. Genel olarak Navelina portakal kombinasyonları Kütdiken limon

kombinasyonlarına göre daha fazla P içeriğine sahip bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre en yüksek P içeriği N/R/T (% 0.126), en düşük P içeriği ise K/SR/T

(% 0.081) kombinasyonunda bulunmuştur (Çizelge 4.150).


234

Çizelge 4.150. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ---------- ----------- ----------- ------------ ---------- ----------

N/FD/T 0.080 b(1) 0.096 b 0.076 a 0.096 ab 0.154 b 0.111 b 0.214 b 0.118 b

N/R/T 0.098 a 0.108 a 0.063 c 0.099 a 0.188 a 0.101 c 0.221 a 0.126 a

N/C/T 0.038 e 0.066 e 0.060 d 0.086 cd 0.111 d 0.086 d 0.163 f 0.087 d

N/SR/T 0.028 f 0.051 g 0.048 e 0.081 cd 0.176 a 0.086 d 0.155 g 0.089 d

K/T ---------- ------------ ---------- ----------- ----------- ------------ ----------- ----------

K/FD/T 0.066 d 0.075 d 0.073 b 0.089 bc 0.132 c 0.125 a 0.208 c 0.110 c

K/R/T 0.072 c 0.084 c 0.074 ab 0.078 d 0.141 bc 0.108 bc 0.195 d 0.107 c

K/C/T 0.033 ef 0.059 f 0.035 f 0.068 e 0.106 d 0.087 d 0.178 e 0.081 e

K/SR/T 0.012 g 0.037 h 0.028 g 0.054 f 0.098 d 0.075 e 0.160 f 0.066 f

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Çizelge 4.151’de ve Şekil 4.102’de Navelina kombinasyonuna ait bitkilerin ara

anaç altı kabuklarında P içeriğinin dönemlere göre değişimi gösterilmiştir. Dönemlerin

ortalamasına göre N/R/T (% 0.126) kombinasyonunda en yüksek, N/C/T (% 0.087)

kombinasyonunda en düşük P düzeyi saptanmıştır. P düzeyi tüm kombinasyonlarda 7.

dönemde en yüksek bulunmuştur.


235

Çizelge 4.151. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ------------ ----------- ----------- ------------ ---------- ----------

N/FD/T 0.080 b(1) 0.118 b 0.076 a 0.096 b 0.154 c 0.111 a 0.214 b 0.118 b

N/R/T 0.098 a 0.126 a 0.063 b 0.099 a 0.188 a 0.101 b 0.221 a 0.126 a

N/C/T 0.038 c 0.087 d 0.060 c 0.086 c 0.111 d 0.086 c 0.162 c 0.087 d

N/SR/T 0.028 d 0.089 d 0.048 d 0.081 d 0.176 b 0.086 c 0.155 d 0.089 c

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da P

(%)



anaç altı kabuklarındaki P içeriği (%)



Çizelge 4.152’de Kütdiken limon kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç altı

kabuklarında P içeriğinin dönemlere göre değişimi gösterilmiştir. Dönem ortalamasına


236

göre K/FD/T (% 0.110) ve K/R/T (% 0.107) en yüksek, K/SR/T (%0.066) en düşük P

düzeyine sahip olduğu bulunmuştur. Bu durumun dönemler ayrı ayrı incelendiğinde

değişmediği görülmektedir. P düzeyi tüm kombinasyonlarda 7. dönemde en yüksek

bulunmuştur (Şekil 4.103).

Çizelge 4.152. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T --------- ----------- ------------ ----------- ----------- --------- ---------- ----------

K/FD/T 0.066 a(1) 0.075 b 0.073 a 0.089 a 0.132 a 0.125 a 0.208 a 0.110 a

K/R/T 0.072 a 0.084 a 0.074 a 0.078 ab 0.141 a 0.108 b 0.195 b 0.107 a

K/C/T 0.033 b 0.059 c 0.035 b 0.068 b 0.106 b 0.087 c 0.178 c 0.081 b

K/SR/T 0.012 c 0.036 d 0.028 c 0.054 c 0.098 b 0.075 d 0.160 d 0.066 c

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da P

(%)


Şekil 4.103. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara

anaç altı kabuklarındaki P içeriği (%)


237

4.14.2.2.(3). Potasyum (%)

Farklı ara anaçlar üzerine aşılanarak elde edilen bitkilerin ara anaç altı

kabuklarında K düzeyi dönemlere göre farklılık göstermiştir ve bu farklılıklar

istatistiksel olarak tüm dönemlerde ve dönem ortalamasında önemli bulunmuştur

(Çizelge 4.153). Dönemler ortalamasına göre N/FD/T (% 0.193) kombinasyonu en

yüksek, N/R/T (% 0.094), N/SR/T (% 0.096), K/FD/T (% 0.072), K/R/T (% 0.109),

K/SR/T (% 0.095) kombinasyonları istatistiksel olarak aynı grupta yer alıp en düşük

düzeyde bulunmuşlardır.

Çizelge 4.153. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ------------- --------------

N/FD/T 0.131 bc(1) 0.290 a 0.146 ab 0.027 ab 0.459a 0.273 a 0.022 ab 0.193 a

N/R/T 0.091 cd 0.123 b 0.124 bc 0.062 a 0.173 cd 0.066 c 0.020 abc 0.094 b

N/C/T 0.192 ab 0.283 a 0.043 bc 0.003 b 0.053 d 0.238 ab 0.008 bcd 0.117 ab

N/SR/T 0.028 d 0.122 b 0.249 a 0.028 ab 0.111 d 0.125 abc 0.008 bcd 0.096 b

K/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ------------- ---------------

K/FD/T 0.047 cd 0.064 b 0.148 ab 0.039 ab 0.104 d 0.100 bc 0.004 cd 0.072 b

K/R/T 0.083 cd 0.074 b 0.095 bc 0.031 ab 0.303 bc 0.176 abc 0.002 d 0.109 b

K/C/T 0.022 a 0.082 b 0.020 c 0.023 ab 0.363 ab 0.140 abc 0.003 cd 0.121 ab

K/SR/T 0.040 d 0.197 ab 0.121 bc 0.004 b 0.205 cd 0.071 bc 0.028 a 0.095 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarında K

düzeyi dönemlere göre farklılık göstermiştir ve bu farklılıklar istatistiksel olarak önemli

bulunmuştur. Dönem ortalamasına göre N/FD/T (% 0.193) en yüksek, N/R/T (%0.094)


238

ve N/SR/T (% 0.096) kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarında en düşük K düzeyi

saptanmıştır. Tüm kombinasyonlarda 7.dönemde ara anaç altı kabuklarında en düşük K

düzeyi bulunmuştur (Çizelge 4.154; Şekil 4.104).

Çizelge 4.154. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- -------- ------------ ----------- ----------- ---------- ---------- -------------

N/FD/T 0.131 ab(1) 0.290 0.146 ab 0.027 ab 0.459 a 0.273 0.022 a 0.193 a

N/R/T 0.091 bc 0.123 0.124 b 0.062 a 0.173 b 0.066 0.020 ab 0.094 b

N/C/T 0.192 a 0.283 0.043 b 0.003 b 0.053 b 0.238 0.008 b 0.117 ab

N/SR/T 0.028 c 0.122 0.249 a 0.028 ab 0.111 b 0.125 0.008 b 0.096 b

Önemlilik *(2) ÖD * * * ÖD * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

0,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da K

(%)

N/FD/T N/R/T

N/C/T N/SR/T

Şekil 4.104. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki K içeriği (%)


239



Çizelge 4.155’te ve Şekil 4.105 ‘da Kütdiken limonunun kombinasyonuna ait

bitkilerin ara anaç altı kabuklarında K düzeyinin dönemlere göre değişimi sunulmuştur.

Dönem ortalamalarına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak

önemli bulunmamıştır. Navelina portakal kombinasyonlarında olduğu gibi tüm

kombinasyonlarda 7.dönemde ara anaç altı kabuklarında en düşük K düzeyi

saptanmıştır.

Çizelge 4.155. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ----------- ---------- ----------- ----------- ----------- --------- ----------

K/FD/T 0.047 b(1) 0.064 b 0.148 a 0.039 0.104 b 0.100 b 0.004 b 0.072

K/R/T 0.083 b 0.074 b 0.095 ab 0.031 0.303 a 0.176 a 0.002 b 0.109

K/C/T 0.022 a 0.082 ab 0.020 b 0.023 0.363 a 0.140 ab 0.003 b 0.121

K/SR/T 0.040 b 0.197 a 0.121 ab 0.004 0.205 ab 0.071 b 0.028 a 0.095

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * ÖD



240

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da K

(%)

K/FD/T K/R/T

K/C/T K/SR/T

Şekil 4.105. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki K içeriği (%)

4.14.2.2.(4). Kalsiyum (%)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin farklı ara anaçlar üzerine

aşılanarak elde edilen bitkilerinde ara anaç altı kabuklarındaki Ca düzeyinin dönemlere

göre değişimi Çizelge 4.156’da verilmiştir. Ortalamalar arasındaki farklılıklar sadece 1.

ve 4. dönemlerde istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.


241

Çizelge 4.156. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ------------ ----------- ----------- ------------ ---------- --------------

N/FD/T 11.64 a(1) 7.878 12.014 3.411 bc 11.051 12.794 10.433 9.889

N/R/T 8.794 b 6.922 11.504 3.524 bc 10.932 11.508 9.190 8.910

N/C/T 10.420 ab 7.306 13.008 4.959 a 11.069 13.940 12.126 10.404

N/SR/T 8.844 b 8.240 12.664 4.033 ab 10.691 11.848 9.962 9.469

K/T ---------- ----------- ------------ ----------- ----------- ------------ ---------- --------------

K/FD/T 11.356 a 8.020 12.452 3.872 bc 10.882 11.808 11.185 9.939

K/R/T 10.660 ab 7.484 11.300 2.976 c 10.820 11.302 9.578 9.160

K/C/T 11.320 a 7.414 12.654 3.424 bc 11.045 12.608 10.030 9.785

K/SR/T 9.912 ab 6.938 11.784 4.328 ab 10.640 12.408 10.223 9.462

Önemlilik *(2) ÖD ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD




Çizelge 4.157’de Navelina portakalının kombinasyonuna ait bitkilerde ara anaç

altı kabuklarındaki Ca düzeyi verilmiştir. Ortalamalar arasındaki farklılıklar 1. ve 4.

dönemde istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ayrıca 4. dönemde tüm

kombinasyonlara ait bitkilerde ara anaç altı kabuklarındaki Ca düzeyi en düşük düzeyde

saptanmıştır (Şekil 4.106).


242

Çizelge 4.157. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- --------- ----------- ---------- ----------- ----------- --------- --------------

N/FD/T 11.640 a(1) 7.878 12.014 3.411 b 11.051 12.794 10.433 9.889

N/R/T 8.794 b 6.922 11.504 3.524 b 10.932 11.508 9.190 8.910

N/C/T 10.420 ab 7.306 13.008 4.959 a 11.069 13.940 12.126 10.404

N/SR/T 8.844 b 8.240 12.664 4.033 ab 10.691 11.848 9.962 9.469

Önemlilik *(2) ÖD ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD


0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da C

a (%

)



anaç altı kabuklarındaki Ca içeriği (%)


243



Çizelge 4.158’de Kütdiken limonunun kombinasyonuna ait bitkilerin dönemlere

göre ara anaç altı kabuklarındaki Ca düzeyi verilmiştir. Navelina portakal

kombinasyonuna ait bitkilerde olduğu gibi ortalamalar arasındaki farklılıklar sadece 4.

dönemde istatistiksel olarak önemli bulunmuş ve bu dönemde tüm kombinasyonlara ait

bitkilerde ara anaç altı kabuklarındaki Ca düzeyi en düşük düzeyde saptanmıştır (Şekil

4.107).

Çizelge 4.158. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ----------- ----------- ----------- ------------ ------- -------------

K/FD/T 11.356 8.020 12.452 3.872 ab(1) 10.882 11.808 11.185 9.939

K/R/T 10.660 7.484 11.300 2.976 b 10.820 11.302 9.578 9.160

K/C/T 11.320 7.414 12.654 3.424 ab 11.045 12.608 10.030 9.785

K/SR/T 9.912 6.938 11.784 4.328 a 10.640 12.408 10.223 9.462

Önemlilik ÖD(2) ÖD ÖD * ÖD ÖD ÖD ÖD



244

0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da C

a (%

)


Şekil 4.107. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Ca içeriği (%)

4.14.2.2.(5). Magnezyum (%)

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin farklı ara anaçlar üzerine

aşılanarak elde edilen bitkilerinde ara anaç altı kabuklarındaki Mg düzeyi dönemlere

göre incelenmiş ve bulgular Çizelge 4.159’da verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre

K/FD/T (% 0.561) kombinasyonunun ara anaç altı kabuklarındaki Mg düzeyi en

yüksek, K/SR/T (% 0.369), N/SR/T (% 0.410) ve N/C/T (% 0.414) kombinasyonlarında

en düşük düzeyde saptanmıştır.


245

Çizelge 4.159. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ---------- ---------------

N/FD/T 1.014 cd(1) 0.284 c 0.115 bc 0.564 ab 0.767 ab 0.229 ab 0.166 0.448 ab

N/R/T 0.946 cde 0.342 ab 0.044 f 0.605 ab 0.932 ab 0.183 ab 0.190 0.463 ab

N/C/T 0.879 de 0.310 bc 0.077 de 0.336 d 0.925 ab 0.227 ab 0.145 0.414 b

N/SR/T 0.802 e 0.292 bc 0.135 b 0.637 a 0.659 b 0.107 cd 0.238 0.410 b

K/T --------- ------------ ----------- ----------- ----------- ----------- --------- ---------------

K/FD/T 1.396 a 0.365 a 0.177 a 0.490 bc 1.112 a 0.247 a 0.140 0.561 a

K/R/T 1.233 ab 0.324 abc 0.104 cd 0.543 ab 0.813 ab 0.169 bc 0.151 0.477 ab

K/C/T 1.073 bc 0.286 c 0.051 ef 0.535 ab 0.746 ab 0.203 ab 0.301 0.456 ab

K/SR/T 0.759 e 0.312 abc 0.085 d 0.389 cd 0.722 ab 0.093 d 0.224 0.369 b

Önemlilik *(2) * * * * * ÖD *




Navelina portakalının farklı ara anaçlar üzerine aşılanarak elde edilen

bitkilerinde ara anaç altı kabuklarındaki Mg düzeyi Çizelge 4.160’ta verilmiştir.

Dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak

önemli bulunmamıştır (Şekil 4.108).


246

Çizelge 4.160. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ----------- ----------- ----------- ----------- ---------- --------

N/FD/T 1.014 a(1) 0.284 0.115 bc 0.564 ab 0.767 0.229 a 0.166 0.448

N/R/T 0.946 ab 0.342 0.044 f 0.605 ab 0.932 0.183 ab 0.190 0.463

N/C/T 0.879 ab 0.310 0.077 de 0.336 d 0.925 0.227 a 0.145 0.414

N/SR/T 0.802 b 0.292 0.135 b 0.637 a 0.659 0.107 b 0.238 0.410

Önemlilik *(2) ÖD * * ÖD * ÖD ÖD


0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da M

g (%

)



anaç altı kabuklarındaki Mg içeriği (%)


247



Kütdiken limonunun farklı ara anaçlar üzerine aşılanarak elde edilen bitkilerinde

ara anaç altı kabuklarındaki Mg düzeyi dönemler ortalamasına göre K/FD/T (%0.561)

kombinasyonunda en yüksek, K/SR/T (%0.369) kombinasyonunda en düşük olarak

saptanmıştır (Çizelge 4.161; Şekil 4.109).


çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ------------- ------------ ----------- ----------- ------------ ---------- -------------

K/FD/T 1.396 a(1) 0.365 a 0.177 a 0.490 ab 1.1120 0.247 a 0.140 0.561 a

K/R/T 1.233 ab 0.324 ab 0.104 b 0.543 a 0.8130 0.169 b 0.151 0.477ab

K/C/T 1.073 b 0.286 b 0.051 c 0.535 a 0.7460 0.203 ab 0.301 0.456 ab

K/SR/T 0.759 c 0.316 ab 0.085 b 0.389 b 0.7220 0.093 c 0.224 0.369 b



0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da M

g (%

)


Şekil 4.109. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mg içeriği (%)


248

4.14.2.2.(6). Demir (ppm)

Kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Fe içeriğinin

dönemlere göre farklılıkları istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre K/R/T kombinasyonunda (55.520 ppm) en yüksek, N/SR/T (35.860

ppm) ve K/FD/T (37.497 ppm) kombinasyonlarında en düşük Fe içeriği saptanmıştır

(Çizelge 4.162).


portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ------------ ----------- --------- ------------ ------------ -------------

N/FD/T 35.380 bcde(1) 31.770 bc 33.670 b 36.72 ab 41.30 55.340 bc 42.910 cd 39.584 ab

N/R/T 57.560 a 34.163 bc 41.407 ab 57.65 ab 54.03 53.700 bc 60.450 abc 51.280 ab

N/C/T 43.750 abcd 43.290 a 37.370 ab 36.42 ab 49.42 59.740 ab 50.870 abc 45.837 ab

N/SR/T 32.900 cde 37.020 ab 38.300 ab 30.59 b 42.79 37.330 d 32.090 d 35.860 b

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- --------- ------------ ------------ -------------

K/FD/T 28.240 de 26.830 c 34.900 ab 37.54 ab 47.28 42.700 cd 44.990 bcd 37.497 b

K/R/T 52.200 ab 37.280 ab 32.177 b 61.66 a 65.54 75.540 a 64.240 a 55.520 a

K/C/T 48.270 abc 30.700 bc 51.867 a 50.63 ab 54.18 66.020 ab 62.950 ab 52.088 ab

K/SR/T 20.980 e 25.970 c 37.280 ab 29.88 b 45.20 64.940 ab 49.610 abcd 39.123 ab

Önemlilik *(2) * * * ÖD * * *




Çizelge 4.163’te ve Şekil 4.110’da Navelina portakal kombinasyonuna ait

bitkilerin ara anaç altı kabuklarında Fe düzeyinin dönemlere göre değişimi verilmiştir.

Dönemler ortalamasına göre N/R/T (51.280 ppm) kombinasyonunda en yüksek,

N/SR/T (35.860 ppm) kombinasyonunda en düşük Fe içeriği saptanmıştır.


249

Çizelge 4.163. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ------------ ----------- --------- ----------- ------------ -------------

N/FD/T 35.380 b(1) 31.770 b 33.670 b 36.720 ab 41.300 55.340 a 42.910 bc 39.584 ab

N/R/T 57.560 a 34.163 ab 41.407 ab 57.650 ab 54.030 53.700 a 60.450 a 51.280 a

N/C/T 43.750 b 43.290 a 37.370 ab 36.420 ab 49.420 59.740 a 50.870 ab 45.837 ab

N/SR/T 32.900 b 37.020 ab 38.300 ab 30.590 b 42.790 37.330 b 32.090 c 35.860 b

Önemlilik *(2) * * * ÖD * * *


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da F

e (p

pm)



anaç altı kabuklarındaki Fe içeriği (ppm)


250



Kütdiken limonuna ait kombinasyonlarda ara anaçaltı kabuklarında Fe düzeyinin

dönemlere göre değişimi incelenmiş ve bulgular Çizelge 4.164’te verilmiştir. Dönemler

ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli

bulunmamıştır (Şekil 4.111).

Çizelge 4.164. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ -------------

K/FD/T 28.240 ab(1) 26.830 b 34.900 b 37.540 47.280 42.700 b 44.990 37.497

K/R/T 52.200 a 37.280 a 32.177 b 61.660 65.540 75.540 a 64.240 55.520

K/C/T 48.270 a 30.700 b 51.867 a 50.630 54.180 66.020 a 62.950 52.088

K/SR/T 20.980 b 25.970 b 37.280 ab 29.880 45.200 64.940 a 49.610 39.123

Önemlilik *(2) * * ÖD ÖD * ÖD ÖD



251

0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da F

e (p

pm)



anaç altı kabuklarındaki Fe içeriği (ppm)

4.14.2.2.(7). Çinko (ppm)

Çizelge 4.165’ te kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Zn

içeriğinin dönemlere göre değişimi verilmiştir. Örnekleme dönemlerinin ortalamasına

göre K/SR/T (52.529 ppm) kombinasyonunda en yüksek, N/FD/T (23.381 ppm), N/C/T

(22.842 ppm), K/C/T (22.154 ppm) kombinasyonlarında en düşük Zn içeriği

saptanmıştır.


252

Çizelge 4.165. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ -------------

N/FD/T 21.160 b(1) 22.370 c 7.579 e 30.590 bc 26.490 bc 24.030 bc 31.450 bc 23.381 c

N/R/T 24.020 b 23.150 c 24.726 cd 33.060 bc 26.070 bc 25.530 bc 28.210 c 26.395 bc

N/C/T 27.320 b 19.930 c 10.361 de 25.650 bc 27.110 bc 24.810 bc 24.710 c 22.842 c

N/SR/T 32.080 ab 36.150 b 61.503 a 33.820 bc 25.530 c 34.420 ab 38.480 bc 37.426 b

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ --------------

K/FD/T 27.110 b 23.350 c 34.866 bc 31.690 bc 32.680 bc 31.240 ab 38.880 bc 31.402 bc

K/R/T 26.540 b 27.350 c 21.060 cde 39.110 ab 40.530 b 29.500 bc 51.110 b 33.600 bc

K/C/T 32.140 ab 23.530 c 13.819 de 22.220 c 24.380 c 18.010 c 20.980 c 22.154 c

K/SR/T 40.070 a 51.810 a 46.423 ab 51.450 a 63.330 a 43.200 a 71.420 a 52.529 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina portakal kombinasyonundaki bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Zn

içerikleri Çizelge 4.166’da verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre uygulamalar

arasında N/SR/T ( 37.426 ppm) en yüksek, N/FD/T (23.381 ppm) ve N/C/T (22.842

ppm) en düşük olarak bulunmuştur. Dönemler ayrı ayrı incelendiğinde tüm dönemlerde

N/SR/T kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Zn içerikleri en

yüksek seviyede bulunmuştur (Şekil 4.112).


253

Çizelge 4.166. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ --------- -------------

N/FD/T 21.160 b(1) 22.370 b 7.579 e 30.590 bc 26.490 24.030 31.450 23.381 b

N/R/T 24.020 ab 23.150 b 24.726 cd 33.060 bc 26.070 25.530 28.210 26.395 ab

N/C/T 27.320 ab 19.930 b 10.361 de 25.650 bc 27.110 24.810 24.710 22.842 b

N/SR/T 32.080 a 36.150 a 61.503 a 33.820 bc 25.530 34.420 38.480 37.426 a

Önemlilik *(2) * * * ÖD ÖD ÖD *


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da Z

n (p

pm)


Şekil 4.112. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)


254



Farklı ara anaçlar üzerine Kütdiken limon çeşidinin aşılanması ile elde edilen

bitkilere ait ara anaç altı kabuklarının Zn içerikleri Çizelge 4.167’de verilmiştir.

Çizelgeden de görülebileceği gibi dönemler ortalamasına göre K/SR/T (52.529 ppm)

kombinasyonu en yüksek Zn düzeyine sahip bulunmuştur, diğer kombinasyonlar

birbirine yakın değerler ile istatistiksel olarak aynı grupta yer almışlardır Dönemler ayrı

ayrı incelendiğinde tüm dönemlerde Navelina kombinasyonunda olduğu gibi Star

Ruby’nin ara anaç olarak kullanıldığı K/SR/T kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç

altı kabuklarındaki Zn içerikleri en yüksek seviyede bulunmuştur (Şekil 4.113).

Çizelge 4.167. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ --------------

K/FD/T 27.110 b(1) 23.350 b 34.866 b 31.690 b 32.680 bc 31.240 ab 38.880 bc 31.402 b

K/R/T 26.540 b 27.350 b 21.060 c 39.110 ab 40.530 b 29.500 ab 51.110 ab 33.600 b

K/C/T 32.140 ab 23.530 b 13.819 c 22.220 b 24.380 c 18.010 b 20.980 c 22.154 b

K/SR/T 40.070 a 51.810 a 46.423 a 51.450 a 63.330 a 43.200 a 71.420 a 52.529 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *



255

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da Z

n (p

pm)


Şekil 4.113. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)

4.14.2.2.(8). Mangan (ppm)

Kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Mn içeriğinin

dönemlere göre farklılıkları istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ancak dönemler

ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli

bulunmamıştır. Tüm dönemlerde K/R/T kombinasyonunda en yüksek K/C/T

kombinasyonunda en düşük Mn içeriği saptanmıştır (Çizelge 4.168).


256

Çizelge 4.168. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------

N/FD/T 11.050 abc(1) 12.360 b 19.167 bc 28.570 ab 29.230 ab 30.630 ab 39.76 a 24.395

N/R/T 12.740 ab 17.080 a 11.679 cd 34.305 a 28.500 ab 23.170 ab 44.18 a 24.522

N/C/T 7.290 cd 7.210 cd 27.742 a 20.185 ab 15.830 b 18.540 ab 15.77 b 16.081

N/SR/T 8.940 bcd 12.020 b 11.349 cd 29.060 ab 36.700 a 31.510 ab 31.70 ab 23.040

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------

K/FD/T 9.910 bcd 7.630 cd 8.982 d 34.090 a 37.410 a 33.270 a 40.51 a 24.543

K/R/T 14.260 a 10.030 bc 4.986 d 34.950 a 39.140 a 30.220 ab 48.60 a 26.027

K/C/T 6.300 d 5.330 d 23.222 ab 16.740 b 22.330 ab 16.410 b 13.57 b 14.843

K/SR/T 12.080 ab 10.200 bc 13.502 cd 23.035 ab 29.950 ab 24.680 ab 32.20 ab 20.807

Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD




Çizelge 4.169’da ve Şekil 4.114’te Navelina portakalına ait bitkilerin ara anaç

altı kabuklarındaki Mn içeriğinin dönemlere göre değişimi verilmiştir.

Çizelge 4.169. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------- ---------- ---------

N/FD/T 11.050 ab(1) 12.360 ab 19.167 bc 28.570 ab 29.230 ab 30.630 39.760 ab 24.395

N/R/T 12.740 a 17.080 a 11.679 cd 34.305 a 28.500 ab 23.170 44.180 a 24.522

N/C/T 7.290 b 7.210 b 27.742 a 20.185 ab 15.830 b 18.540 15.770 b 16.081

N/SR/T 8.940 ab 12.020 ab 11.349 cd 29.060 ab 36.700 a 31.510 31.700 ab 23.040

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * ÖD



257

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da M

n (p

pm)


Şekil 4.114. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındaki Mn içeriği (ppm)



Kütdiken limon kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Mn

içeriğinin dönemlere göre değişimi Çizelge 4.170’ten izlenildiğinde dönemler

ortalamasına göre kombinasyonlar arasında istatistiksel olarak fark bulunamamıştır

(Şekil 4.115).


258

Çizelge 4.170. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------

K/FD/T 9.910 bc(1) 7.630 ab 8.982 b 34.090 37.410 33.270 a 40.51 a 24.543

K/R/T 14.260 a 10.030 a 4.986 b 34.950 39.140 30.220 a 48.60 a 26.027

K/C/T 6.300 c 5.330 b 23.222 a 16.740 22.330 16.410 b 13.57 b 14.843

K/SR/T 12.080 ab 10.200 a 13.502 ab 23.035 29.950 24.680 ab 32.20 ab 20.807

Önemlilik *(2) * * ÖD ÖD * * ÖD


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da M

n (p

pm)


Şekil 4.115. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç altı kabuklarındakiMn içeriği (ppm)

4.14.2.2.(9). Bakır (ppm)

Kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç altı kabuklarındaki Cu içeriğinin

dönemlere göre farklılıkları istatistiksel olarak 2, 3 ve 4. dönemlerde önemli


259

bulunmamıştır. Dönemler ortalamasına göre K/R/T (13.585 ppm) kombinasyonunda en

yüksek, diğer tüm kombinasyonlar istatistiksel olarak aynı grupta yer alarak en düşük

Cu içeriğine sahip oldukları saptanmıştır (Çizelge 4.171).

Çizelge 4.171. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin ara anaç altı kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- -------------

N/FD/T 5.310 b(1) 5.240 6.092 7.500 6.280 b 9.950 ab 8.420 b 6.970 b

N/R/T 7.110 b 5.050 7.636 6.790 4.790 b 6.840 ab 6.960 b 6.454 b

N/C/T 7.410 b 4.960 7.092 5.520 4.890 b 7.800 ab 6.840 b 6.359 b

N/SR/T 6.830 b 6.240 4.760 8.420 5.870 b 10.12 ab 8.060 b 7.186 b

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------

K/FD/T 5.230 b 3.000 5.060 6.465 9.270 b 9.250 ab 9.520 b 6.828 b

K/R/T 15.110 a 3.268 6.930 13.430 28.610 a 10.420 a 17.330 a 13.585 a

K/C/T 8.260 b 3.190 7.464 5.505 4.360 b 5.890 b 7.690 b 6.051 b

K/SR/T 5.190 b 5.050 5.698 7.480 5.060 b 8.930 ab 10.990 b 6.914 b

Önemlilik *(2) ÖD ÖD ÖD * * * *





dönemlere göre farklılıkları istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (Çizelge 4.172;

Şekil 4.116).


260

Çizelge 4.172. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- -------------

N/FD/T 5.310 5.240 6.092 7.500 6.280 9.950 8.420 6.970

N/R/T 7.110 5.050 7.636 6.790 4.790 6.840 6.960 6.454

N/C/T 7.410 4.960 7.092 5.520 4.890 7.800 6.840 6.359

N/SR/T 6.830 6.240 4.760 8.420 5.870 10.120 8.060 7.186


(1): Ortalamalar arasındaki farklılıklar ayrı harflerle gösterilmiştir. (2):ÖD: Önemli değil,

0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da C

u (p

pm)



anaç altı kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)




dönemlere göre değişimi Çizelge 4.173’te ve Şekil 4.117’te verilmiştir.


261

Çizelge 4.173. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç altı kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------------

K/FD/T 5.230 b(1) 3.000 5.060 6.465 9.270 b 9.250 9.520 b 6.828

K/R/T 15.110 a 3.268 6.930 13.430 28.610 a 10.420 17.330 a 13.585

K/C/T 8.260 b 3.190 7.464 5.505 4.360 b 5.890 7.690 b 6.051

K/SR/T 5.190 b 5.050 5.698 7.480 5.060 b 8.930 10.990 b 6.914

Önemlilik *(2) ÖD ÖD ÖD * ÖD * ÖD


0,000

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç al

tı ka

bukl

arın

da C

u (p

pm)



anaç altı kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)


262

4.14.2.3. Ara Anaç Üstü Kabuklarında Bitki Besin Elementi Düzeyleri

4.14.2.3.(1). Azot (%)

Çizelge 4.174’te değişik aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarında ki N

içerikleri gösterilmiştir. Dönemler ortalamasına göre N/FD/T (% 3.389) ve N/R/T (%

3.278) kombinasyonlarında en yüksek, K/SR/T (% 1.934) ve K/C/T (%2.017)

kombinasyonunda en düşük N içeriği saptanmıştır.

Çizelge 4.174. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ---------- ----------- ----------- ------------ ------------ -------------

N/FD/T 2.982 ab(1) 2.898 ab 3.395 a 3.374 a 3.479 a 3.640 a 3.955 a 3.389 a

N/R/T 3.304 a 3.192 a 3.444 a 3.283 ab 3.598 a 3.563 a 2.562 d 3.278 a

N/C/T 2.422 bc 2.275 ed 2.110 b 2.177 d 2.324 b 2.254 c 2.618 d 2.313 c

N/SR/T 1.491 d 1.890 f 2.023 bc 1.869 e 2.247 b 2.716 b 2.100 e 2.048 d

K/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ------------ --------------

K/FD/T 2.177 bcd 2.408 cd 2.219 b 3.073 c 3.374 a 3.780 a 3.451 b 2.926 b

K/R/T 2.422 bc 2.723 bc 3.248 a 3.115 bc 3.017 a 2.653 b 3.052 c 2.890 b

K/C/T 2.191 bcd 1.953 ef 1.960 bc 1.855 e 1.946 b 2.149 c 2.065 e 2.017 d

K/SR/T 1.652 cd 1.883 f 1.652 c 1.785 e 1.939 b 2.177 c 2.450 d 1.934 d

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Farklı ara anaçlar üzerine aşılanan Navelina portakal çeşidine ait bitkilerin ara

anaçüstü kabuklarında N içeriği Çizelge 4.175’te verilmiştir. N içeriği bakımından

dönemler ve dönemler ortalaması incelendiğinde N/FD/T (% 3.389) ve N/R/T (%3.278)


263

kombinasyonları en yüksek, N/SR/T (% 2.048) ve N/C/T (% 2.313) kombinasyonları en

düşük olarak saptanmıştır (Şekil 4.118).

Çizelge 4.175. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- -------------

N/FD/T 2.982 ab(1) 2.898 a 3.395 a 3.374 a 3.479 a 3.640 a 3.955 a 3.389 a

N/R/T 3.304 a 3.192 a 3.444 a 3.283 a 3.598 a 3.563 a 2.562 b 3.278 a

N/C/T 2.422 b 2.275 b 2.110 b 2.177 b 2.324 b 2.254 b 2.618 b 2.313 b

N/SR/T 1.491 c 1.890 c 2.023 b 1.869 c 2.247 b 2.716 b 2.100 c 2.048 b

Önemlilik *(2) * * * * * * *


0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da N

(%)


Şekil 4.118. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki N içeriği (%)


264

4.14.2.3.(1).(b). Kütdiken Limonun Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Üstü


Farklı ara anaçlar üzerine aşılanan Kütdiken limon çeşidine ait bitkilerin ara anaç

üstü kabuklarında N içeriği dönemler ortalamasına göre istatistiksel olarak aynı grupta

yer alan K/FD/T (% 2.926) ve K/R/T (% 2.890) kombinasyonlarında en yüksek,

istatistiksel olarak farklı grup oluşturan K/SR/T (% 1.934) ve K/C/T (%2.017)

kombinasyonlarında en düşük olarak saptanmıştır. Dönemler ayrı ayrı incelendiğinde bu

durumun değişmediği görülmektedir (Çizelge 4.176; Şekil 4.119).

Çizelge 4.176. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında N düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- ----------- --------------

K/FD/T 2.177 2.408 a(1) 2.219 b 3.0730 a 3.374 a 3.780 a 3.451 a 2.926 a

K/R/T 2.422 2.723 a 3.248 a 3.1150 a 3.017 a 2.653 b 3.052 b 2.890 a

K/C/T 2.191 1.953 b 1.960 c 1.8550 b 1.946 b 2.149 c 2.065 d 2.017 b

K/SR/T 1.652 1.883 b 1.652 c 1.7850 b 1.939 b 2.177 c 2.450 c 1.934 b

Önemlilik ÖD(2) * * * * * * *



265

0,000

0,500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da N

(%)


Şekil 4.119. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki N içeriği (%)

4.14.2.3.(2). Fosfor (%)

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin farklı ara anaçlar üzerine

aşılanarak oluşturulan aşı kombinasyonlarında ara anaçüstü kabuklarındaki P içeriği

dönemlere göre incelenmiş ve elde edilen bulgular Çizelge 4.177’de verilmiştir.

Dönemler ortalamasına göre N/FD/T (% 0.124) ve N/R/T (% 0.124)

kombinasyonlarında en yüksek P, K/C/T (% 0.077) ve K/SR/T (% 0.074)

kombinasyonlarında en düşük P seviyesi bulunmuştur.


266

Çizelge 4.177. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ----------- ---------- ----------- ------------- ---------- ----------

N/FD/T 0.077 b(1) 0.084 b 0.067 b 0.090 abc 0.227 a 0.111 b 0.209 a 0.124 a

N/R/T 0.099 a 0.117 a 0.074 a 0.098 ab 0.183 b 0.099 c 0.195 b 0.124 a

N/C/T 0.061d 0.074 d 0.050 d 0.085 abc 0.112 f 0.089 d 0.165 d 0.091 cd

N/SR/T 0.045e 0.056 e 0.052 c 0.073 c 0.167 d 0.087 d 0.177 c 0.094 cd

K/T ---------- ----------- ----------- ---------- ----------- ------------- ---------- -------------

K/FD/T 0.069 c 0.079 c 0.074 a 0.090 abc 0.179 c 0.125 a 0.208 a 0.118 ab

K/R/T 0.068 c 0.083 b 0.068 b 0.078 bc 0.130 e 0.110 b 0.184 c 0.103 bc

K/C/T 0.030 f 0.056 e 0.038 e 0.077 c 0.097 g 0.082 e 0.158 d 0.077 d

K/SR/T 0.022 g 0.031 f 0.036 f 0.101 a 0.100 g 0.070 f 0.157 d 0.074 d

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Çizelge 4.178’de Navelina portakal çeşidine ait bitkilerin ara anaç üstü

kabuklarında P içeriği verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre istatistiksel olarak aynı

grupta yer alan N/FD/T (% 0.124) ve N/R/T (% 0.124) kombinasyonlarında en yüksek

P, N/C/T (% 0.091) kombinasyonunda en düşük P bulunmuştur (Şekil 4.120).


267

Çizelge 4.178. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ----------- ------------ --------- ----------- ------------ ---------- ----------

N/FD/T 0.077 b(1) 0.084 b 0.067 b 0.090 0.227 a 0.111 a 0.209 a 0.124 a

N/R/T 0.099 a 0.117 a 0.074 a 0.098 0.183 b 0.099 b 0.195 b 0.124 a

N/C/T 0.061 c 0.074 c 0.050 d 0.085 0.112 d 0.089 c 0.165 d 0.091 c

N/SR/T 0.045 d 0.056 d 0.052 c 0.073 0.167c 0.087 c 0.177 c 0.094 b

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da P

(%)


Şekil 4.120. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki P içeriği (%)


268

4.14.2.3.(2).(b). Kütdiken Limonun Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Üstü


Çizelge 4.179’da Kütdiken limon çeşidine ait bitkilerin ara anaç üstü

kabuklarında P içeriği verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre K/FD/T (% 0.118) ve

K/R/T (% 0.103) kombinasyonu en yüksek, K/C/T (% 0.077) ve K/SR/T (% 0.074)

kombinasyonu en düşük P içeriğine sahip kombinasyonlar olarak bulunmuştur (Şekil

4.121).

Çizelge 4.179. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında P düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ------------- ------------- ---------- ---------- ----------- ----------- -------------

K/FD/T 0.069 a(1) 0.079 a 0.074 a 0.090 0.179 a 0.125 a 0.208 a 0.118 a

K/R/T 0.068 a 0.083 a 0.068 b 0.078 0.130 b 0.111 b 0.184 b 0.103 a

K/C/T 0.030 b 0.056 b 0.038 c 0.077 0.097 c 0.082 c 0.158 c 0.077 b

K/SR/T 0.022 g 0.031 f 0.036 f 0.101 0.100 g 0.070 f 0.157 d 0.074 b

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * *



269

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ları

nda

P (%

)



anaç üstü kabuklarındaki P içeriği (%)

4.14.2.3.(3). Potasyum (%)

Çizelge 4.180’de farklı ara anaçlarla oluşturulan kombinasyonlara ait bitkilerin

ara anaç üstü kabuklarında K içeriklerinin dönemlere göre değişimi sunulmuştur.

Dönemler ortalamasına göre K/FD/T (% 0.156) kombinasyonuna ait kabuklarda K

içeriği en yüksek, N/R/T (% 0.082) kombinasyonuna ait kabuklarda K içeriği en düşük

saptanmıştır.


270

Çizelge 4.180. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ----------- ----------- ----------- ------------ ---------- ------------

N/FD/T 0.100 abc(1) 0.179 bc 0.298 a 0.041 a 0.126 b 0.199 abcd 0.012 b 0.136 ab

N/R/T 0.073 bcd 0.169 bc 0.104 b 0.015 ab 0.085 b 0.116 bcd 0.015 b 0.082 b

N/C/T 0.125 a 0.204 b 0.164 ab 0.009 ab 0.124 b 0.102 cd 0.014 b 0.106 ab

N/SR/T 0.119 ab 0.116 bc 0.223 ab 0.012 ab 0.150 b 0.141 bcd 0.001 b 0.109 ab

K/T ---------- ------------ ----------- ----------- ----------- ------------ ---------- ------------

K/FD/T 0.099 abc 0.212 b 0.301 a 0.007 b 0.095 b 0.281 a 0.095 a 0.156 a

K/R/T 0.063 cd 0.391 a 0.069 b 0.034 ab 0.179 b 0.248 ab 0.005 b 0.141 ab

K/C/T 0.055 cd 0.175 bc 0.113 b 0.019 ab 0.391 a 0.213 abc 0.027 b 0.142 ab

K/SR/T 0.030 d 0.038 c 0.055 b 0.015 ab 0.387 a 0.066 d 0.015 b 0.087 ab

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Çizelge 4.181’de ve Şekil 4.122’de farklı ara anaçlarla oluşturulan Navelina

portakal kombinasyonlarına ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarında K içeriklerinin

dönemlere göre değişimi sunulmuştur. Dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar

arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Kabuktaki K seviyesi 4.

ve 7. dönemde en az düzeyde bulunmuştur.


271

Çizelge 4.181. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------- ------------

N/FD/T 0.100 0.179 0.298 a(1) 0.041 a 0.126 0.199 0.012 a 0.136

N/R/T 0.073 0.169 0.104 b 0.015 ab 0.085 0.116 0.015 a 0.082

N/C/T 0.125 0.204 0.164 ab 0.009 b 0.124 0.102 0.014 a 0.106

N/SR/T 0.119 0.116 0.223 ab 0.012 b 0.150 0.141 0.001 b 0.109

Önemlilik ÖD(2) ÖD * * ÖD ÖD * ÖD


0,000

0,050

0,100

0,150

0,200

0,250

0,300

0,350

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da K

(%)

N/FD/T N/R/T

N/C/T N/SR/T

Şekil 4.122. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki K içeriği (%)


272



Kütdiken limonuna ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarında K içeriklerinin

dönemlere göre değişimi Çizelge 4.182’de verilmiştir (Şekil 4.123). Dönemler

ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılıklar önemsiz bulunmuştur.

Çizelge 4.182. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında K düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ------------- ------------ ----------- ----------- ------------- ------------- -------------

K/FD/T 0.099 a(1) 0.212 b 0.301 a 0.007 0.095 b 0.281 a 0.095 a 0.156

K/R/T 0.063 ab 0.391 a 0.069 b 0.034 0.179 b 0.248 a 0.005 b 0.141

K/C/T 0.055 b 0.175 bc 0.113 b 0.019 0.391 a 0.213 a 0.027 b 0.142

K/SR/T 0.030 b 0.038 c 0.055 b 0.015 0.387 a 0.066 b 0.015 b 0.087

Önemlilik *(2) * * ÖD * * * ÖD


0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da K

(%)

K/FD/T K/R/T

K/C/T K/SR/T

Şekil 4.123. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki K içeriği (%)


273

4.14.2.3.(4). Kalsiyum (%)

Çizelge 4.183’te değişik aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarında

kalsiyum içeriklerinin dönemlere göre değişimi gösterilmiştir. 1., 2., 4. ve 6.

dönemlerde kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.

Çizelge 4.183. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ---------- ----------- ----------- ------------ -------------- -------------

N/FD/T 11.56 a(1) 7.648 a 12.458 3.961 b 11.059 11.892 ab 10.198 9.825

N/R/T 9.006 cd 7.354 ab 11.900 3.893 b 11.046 11.164 ab 12.185 9.507

N/C/T 10.432 abc 6.900 ab 12.876 5.187 a 11.069 13.982 a 10.937 10.198

N/SR/T 7.980 d 8.444 a 11.864 4.139 ab 10.861 10.234 b 9.542 9.009

K/T ---------- ----------- ---------- ----------- ----------- ------------ -------------- -------------

K/FD/T 11.848 a 8.478 a 13.012 4.150 ab 11.018 13.016 ab 11.316 10.406

K/R/T 11.580 a 8.788 a 12.038 3.176 b 10.664 11.706 ab 8.795 9.535

K/C/T 11.222 ab 7.750 a 13.226 3.233 b 10.932 12.720 ab 12.000 10.155

K/SR/T 9.390 bcd 5.570 b 11.364 4.199 ab 10.258 12.606 ab 9.791 9.025

Önemlilik *(2) * ÖD * ÖD * ÖD ÖD




Değişik ara anaçlar üzerine Navelina portakal çeşidinin aşılanması ile

oluşturulan kombinasyonlara ait ara anaç üstü kabuklarında ki kalsiyum içerikleri

incelenmiş ve elde edilen veriler Çizelge 4.184’te ve Şekil 4.124’te sunulmuştur.

Dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık önemsizdir. Tüm

kombinasyonların ara anaç üstü kabuklarında 4. dönemde en düşük Ca içeriği

saptanmıştır.


274

Çizelge 4.184. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- --------- ---------- ----------- ----------- ------------ ---------- -------------

N/FD/T 11.562 a(1) 7.648 12.458 3.961 b 11.059 11.892 b 10.198 9.825

N/R/T 9.006 bc 7.354 11.900 3.893 b 11.046 11.164 b 12.185 9.507

N/C/T 10.432 ab 6.900 12.876 5.187 a 11.069 13.982 a 10.937 10.198

N/SR/T 7.980 c 8.444 11.864 4.139 ab 10.861 10.234 b 9.542 9.009

Önemlilik *(2) ÖD ÖD * ÖD * ÖD ÖD


0,000

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da C

a (%

)



anaç üstü kabuklarındaki Ca içeriği (%)



Değişik ara anaçlar üzerine Kütdiken limon çeşidinin aşılanması ile oluşturulan

kombinasyonlara ait ara anaç üstü kabuklarında ki kalsiyum içerikleri Çizelge 4.185’te


275

sunulmuştur. Tüm kombinasyonların ara anaç üstü kabuklarında 4. dönemde en düşük

Ca içeriği saptanmıştır (Şekil 4.125).

Çizelge 4.185. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Ca düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler

Ortalama 1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ----------- ----------- ----------- ---------- ----------- -------------- -------------

K/FD/T 11.848 a(1) 8.478 a 13.012 4.150 11.018 13.016 11.316 10.406

K/R/T 11.580 a 8.788 a 12.038 3.176 10.664 11.706 8.795 9.535

K/C/T 11.222 ab 7.750 a 13.226 3.233 10.932 12.72 12.000 10.155

K/SR/T 9.390 b 5.570 b 11.364 4.199 10.258 12.606 9.791 9.025

Önemlilik *(2) * ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD ÖD


0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da C

a (%

)



anaç üstü kabuklarındaki Ca içeriği (%)


276

4.14.2.3.(5). Magnezyum (%)

Değişik aşı kombinasyonlarının dönemlere göre ara anaçüstü kabuklarında Mg

düzeyleri incelendiğinde 5., 7. dönemlerde ve dönem ortalamalarında istatistiksel olarak

farklılık olmadığı saptanmıştır (Çizelge 4.186).

Çizelge 4.186. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- -------- ----------- ----------- ------------

N/FD/T 0.845 c(1) 0.325 a 0.080 bc 0.505 b 0.800 0.195 ab 0.169 0.417

N/R/T 0.851 c 0.301 ab 0.044 de 0.653 a 0.900 0.152 abc 0.192 0.442

N/C/T 0.865 c 0.290 ab 0.031 e 0.338 c 0.925 0.218 a 0.232 0.414

N/SR/T 0.960 bc 0.326 a 0.129 a 0.537 ab 0.666 0.171 abc 0.238 0.432

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- -------- ----------- ----------- ------------

K/FD/T 1.183 a 0.324 a 0.147 a 0.427 bc 0.874 0.211 ab 0.143 0.473

K/R/T 1.109 ab 0.346 a 0.060 cd 0.422 bc 0.914 0.140 bc 0.185 0.454

K/C/T 1.103 ab 0.330 a 0.074 bc 0.452 bc 0.742 0.190 ab 0.185 0.439

K/SR/T 0.777 c 0.261 b 0.090 b 0.545 ab 0.685 0.114 c 0.255 0.390





Çizelge 4.187’de Navelina portakal kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç üstü

kabuklarında Mg düzeyleri verilmiştir. 3.ve 4.dönem hariç diğer dönemlerde ve

dönemler ortalamasında kombinasyonlar arasında farklılık istatistiksel olarak önemli

bulunmamıştır. Dönemlere göre tüm kombinasyonlar 1.dönemde en yüksek 3, dönemde

en düşük değerlere sahip olmuştur (Şekil 4.126).


277

Çizelge 4.187. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ---------- ------------ ----------- ------------

N/FD/T 0.845 0.325 0.080 b(1) 0.505 b 0.800 0.195 0.169 0.417

N/R/T 0.851 0.301 0.044 c 0.653 a 0.900 0.152 0.192 0.442

N/C/T 0.865 0.290 0.031 c 0.338 c 0.925 0.218 0.232 0.414

N/SR/T 0.960 0.326 0.129 a 0.537 ab 0.666 0.171 0.238 0.432

Önemlilik ÖD(2) ÖD * * ÖD ÖD ÖD ÖD


0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da M

g (%

)



anaç üstü kabuklarındaki Mg içeriği (%)


278



Çizelge 4.188’de ve Şekil 4.127’de ara anaç üstü kabuklarında ki Mg

düzeylerinin dönemlere göre değişimi sunulmuştur. Kütdiken limon

kombinasyonlarında izlenen durum Navelina portakal kombinasyonlarına benzer olmuş

ve 1.dönemde en yüksek, 3.dönemde en düşük değerleri almıştır.

Çizelge 4.188. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mg düzeyleri (%)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T ---------- ------------- ------------- ----------- ----------- ------------ ----------- -------------

K/FD/T 1.183 a(1) 0.324 a 0.147 a 0.427 0.874 0.211 a 0.143 0.473

K/R/T 1.109 a 0.346 a 0.060 c 0.422 0.914 0.140 b 0.185 0.454

K/C/T 1.103 a 0.330 a 0.074 bc 0.452 0.742 0.190 a 0.185 0.439

K/SR/T 0.777 b 0.261 b 0.090 b 0.545 0.685 0.114 b 0.255 0.390

Önemlilik *(2) * * ÖD ÖD * ÖD ÖD



279

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da M

g (%

)



anaç üstü kabuklarındaki Mg içeriği (%)

4.14.2.3.(6). Demir (ppm)


çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Fe düzeylerinin dönemlere göre dağılımı

incelenmiş ve elde edilen değerler Çizelge 4.189’da verilmiştir. Dönemler ortalamasına

göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır.

Kombinasyonların ara anaç üstü kabuklarındaki demir içeriği 38.181 ppm ile 52.754

ppm arasında değişiklik göstermiştir.


280

Çizelge 4.189. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ --------- ----------- ------------ ------------ ------------

N/FD/T 32.080 b(1) 30.730 d 32.000 bcd 39.140 ab 44.660 ab 43.450 bc 48.520 abcd 38.654

N/R/T 57.410 a 48.790 ab 52.950 a 50.490 ab 55.270 ab 42.980 bc 61.390 ab 52.754

N/C/T 45.790 ab 31.340 d 27.270 cd 32.420 b 65.090 ab 45.080 bc 47.020 bcd 42.001

N/SR/T 41.470 ab 57.660 a 39.900 abc 30.440 b 49.840 ab 33.740 c 34.650 d 41.100

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ --------------

K/FD/T 39.310 ab 34.560 cd 19.300 d 41.110 ab 49.140 ab 38.860 bc 44.990 bcd 38.181

K/R/T 50.960 ab 44.290 bc 30.670 bcd 48.830 ab 69.650 a 61.750 a 54.100 abc 51.464

K/C/T 53.080 ab 32.790 d 27.600 cd 61.040 a 48.510 ab 46.770 b 63.990 a 47.683

K/SR/T 38.440 ab 45.180 b 41.900 ab 37.350 ab 38.800 b 47.570 b 39.110 cd 41.193

Önemlilik *(2) * * * * * * ÖD




Navelina portakalına ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarında Fe düzeylerinin

dönemlere göre dağılımı Çizelge 4.190 ve Şekil 4.128’de verilmiştir.


portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------------ ------------

N/FD/T 32.080 c(1) 30.730 b 32.000 b 39.140 44.660 43.450 a 48.520 ab 38.654

N/R/T 57.410 a 48.790 a 52.950 a 50.490 55.270 42.980 a 61.390 a 52.754

N/C/T 45.790 ab 31.340 b 27.270 b 32.420 65.090 45.080 a 47.020 ab 42.001

N/SR/T 41.470 bc 57.660 a 39.900 ab 30.440 49.840 33.740 b 34.650 b 41.100

Önemlilik *(2) ÖD ÖD ÖD



281

0

10

20

30

40

50

60

70

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da F

e (p

pm)



anaç üstü kabuklarındaki Fe içeriği (ppm) 4.14.2.3.(6).(b). Kütdiken Limonunda Değişik Kombinasyonların Ara Anaç Üstü


Çizelge 4.191’de ve Şekil 4.129’de Kütdiken limonuna ait bitkilerin ara anaç

üstü kabuklarında Fe düzeylerinin dönemlere göre dağılımı verilmiştir.


çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Fe düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ------------ ----------- --------- ----------- ----------- --------- ------------

K/FD/T 39.310 34.560 b(1) 19.300 b 41.110 49.140 ab 38.860 b 44.990 b 38.181

K/R/T 50.960 44.290 a 30.670 ab 48.830 69.650 a 61.750 a 54.100 b 51.464

K/C/T 53.080 32.790 b 27.600 b 61.040 48.510 ab 46.770 ab 63.990 a 47.683

K/SR/T 38.440 45.180 a 41.900 a 37.350 38.800 b 47.570 ab 39.110 b 41.193

Önemlilik ÖD(2) * * ÖD * * * ÖD



282

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da F

e (p

pm)



anaç üstü kabuklarındaki Fe içeriği (ppm) 4.14.2.3.(7). Çinko (ppm)

Kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriğinin


ortalamasına göre K/SR/T (49.682 ppm) en yüksek, K/C/T (20.647 ppm) en düşük ara

anaç üstü kabuklarında Zn içeren kombinasyon olarak saptanmıştır (Çizelge 4.192).

Dönemler genel olarak incelendiğinde her iki çeşittede Star Ruby’nin ara anaç olduğu

kombinasyonlar en yüksek Zn içeriğine sahip bulunmuştur.


283

Çizelge 4.192. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ----------- --------------

N/FD/T 23.890 b(1) 22.200 bc 23.608 bc 35.840 bc 29.100 c 24.310 bc 34.410 bcd 27.625 bcd

N/R/T 24.120 b 23.320 bc 19.799 bcd 31.150 bc 26.810 c 30.160 bc 28.490 cd 26.264 cd

N/C/T 31.200 ab 22.350 bc 9.204 d 21.120 c 27.610 c 24.770 bc 47.130 abc 26.198 cd

N/SR/T 33.990 ab 27.260 abc 57.616 a 36.040 bc 30.320 c 34.170 ab 37.310 bcd 36.672 bc

K/T ---------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ----------- --------------

K/FD/T 27.360 ab 27.090 abc 31.954 b 34.940 bc 36.030 bc 30.380 bc 57.230 ab 34.998 bc

K/R/T 28.660 ab 32.950 a 24.570 bc 47.240 ab 48.510 ab 29.230 bc 69.660 a 40.117 ab

K/C/T 27.660 ab 20.040 c 7.449 d 24.690 c 25.680 c 18.880 c 20.130 d 20.647 d

K/SR/T 38.440 a 28.350 ab 54.223 a 56.540 a 59.890 a 45.200 a 65.130 a 49.682 a

Önemlilik *(2) * * * * * * *




Navelina kombinasyonuna ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarındaki Zn

içeriğinin dönemlere göre farklılıkları 3. ve 7. dönemlerde istatistiksel olarak önemli

bulunmuştur. Diğer dönemler ve dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar

arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Genel olarak tüm

dönemlerde ve dönem ortalamasında Star Ruby ara anacının üst kabuklarında üç

yapraklılara göre daha fazla Zn düzeyi saptanmıştır (Çizelge 4.193; Şekil 4.130).


284

Çizelge 4.193. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ------------ ------------ --------- ----------- ------------ ----------- --------------

N/FD/T 23.890 22.200 23.608 b(1) 35.840 29.100 24.310 34.410 ab 27.625

N/R/T 24.120 23.320 19.799 b 31.150 26.810 30.160 28.490 b 26.264

N/C/T 31.200 22.350 9.204 b 21.120 27.610 24.770 47.130 a 26.198

N/SR/T 33.990 27.260 57.616 a 36.040 30.320 34.170 37.310 ab 36.672

Önemlilik ÖD(2) ÖD * ÖD ÖD ÖD * ÖD


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da Z

n (p

pm)


Şekil 4.130. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)



Kütdiken limonuna ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriğinin



285

ortalamasına göre K/SR/T (49.682 ppm) ve K/R/T (40.117 ppm) kombinasyonlarında

en yüksek, K/C/T (20.647 ppm) kombinasyonunda en düşük olarak saptanmıştır. Bu

durumun tüm dönemlerde de benzer şekilde olduğu gözlenmiştir (Çizelge 4.194; Şekil

4.131).

Çizelge 4.194. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Zn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

K/T --------- ------------ ------------ ----------- ----------- ------------ ------- ------------

K/FD/T 27.360 27.090 ab(1) 31.954 b 34.940 bc 36.030 b 30.380 b 57.230 a 34.998 ab

K/R/T 28.660 32.950 a 24.570 b 47.240 ab 48.510 a 29.230 b 69.660 a 40.117 a

K/C/T 27.660 20.040 b 7.449 c 24.690 c 25.680 b 18.880 b 20.130 b 20.647 b

K/SR/T 38.440 28.350 ab 54.223 a 56.540 a 59.890 a 45.200 a 65.130 a 49.682 a

Önemlilik ÖD(2) * * * * * * *


0

10

20

30

40

50

60

70

80

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da Z

n (p

pm)


Şekil 4.131. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Zn içeriği (ppm)


286

4.14.2.3.(8). Mangan (ppm)

Çizelge 4.195’te kombinasyonlara ait bitkilerin ara anaç üstü kabuklarındaki Mn

içeriğinin dönemlere göre farklılıkları verilmiştir.

Çizelge 4.195. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------- ---------- ----------

N/FD/T 10.120 ab(1) 11.790 bcd 12.610 cd 28.860 ab 32.860 ab 30.620 45.860 a 24.674

N/R/T 12.900 a 14.550 b 13.910 cd 33.520 a 27.210 ab 20.670 51.850 a 24.944

N/C/T 7.860 b 6.680 de 34.222 a 20.260 ab 19.280 b 20.000 17.230 b 17.933

N/SR/T 10.150 ab 12.730 bc 11.582 cd 32.745 a 32.580 ab 30.700 28.760 ab 22.750

K/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- --------- ---------- ----------

K/FD/T 9.990 ab 8.210 cde 21.476 bc 33.470 a 38.730 a 30.380 45.580 a 26.834

K/R/T 13.310 a 10.080 bcde 8.361 d 35.510 a 42.190 a 29.490 44.640 a 26.226

K/C/T 6.380 b 5.510 e 29.216 ab 15.550 b 20.680 b 17.730 14.020 b 15.584

K/SR/T 12.250 a 23.620 a 7.663 d 34.975 a 32.760 ab 25.070 30.590 ab 23.847

Önemlilik *(2) * * * * ÖD * ÖD




Çizelge 196’da ve Şekil 4.132’de Navelina bitkilerinde ara anaç üstü

kabuklarının Mn içeriği verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar

arasındaki farklılık istatistiksel olarak önenli bulunmamıştır. Tüm dönemlerde N/R/T

kombinasyonlarında en yüksek, N/C/T kombinasyonunda en düşük Mn içeriği

bulunmuştur.


287

Çizelge 4.196. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler


2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 10.120 ab(1) 11.790 a 12.610 b 28.860 ab 32.860 30.620 45.860 ab 24.674

N/R/T 12.900 a 14.550 a 13.910 b 33.520 a 27.210 20.670 51.850 a 24.944

N/C/T 7.860 b 6.680 b 34.222 a 20.260 b 19.280 20.000 17.230 b 17.933

N/SR/T 10.150 ab 12.730 a 11.582 b 32.745 a 32.580 30.700 28.760 ab 22.750

Önemlilik *(2) * * * ÖD ÖD * ÖD


0,000

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da M

n (p

pm)


Şekil 4.132. Dönemlere göre Navelina portakalında farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mn içeriği (ppm)


288



Çizelge 4.197’de ve Şekil 4.133’te Kütdiken limonunun kombinasyonlarına ait

bitkilerin ara anaç üstü kabuklarının Mn içeriği verilmiştir.Dönemler ortalamasına göre

kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır.

Çizelge 4.197. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Mn düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T ---------- ---------- ---------- --------- ---------- --------- ---------- ----------

K/FD/T 9.990 ab(1) 8.210 b 21.476 ab 33.470 38.730 ab 30.380 45.580 a 26.834

K/R/T 13.310 a 10.080 b 8.361 b 35.510 42.190 a 29.490 44.640 a 26.226

K/C/T 6.380 b 5.510 b 29.216 a 15.550 20.680 b 17.730 14.020 b 15.584

K/SR/T 12.250 a 23.620 a 7.663 b 34.975 32.760 ab 25.070 30.590 ab 23.847

Önemlilik *(2) * * ÖD * ÖD * ÖD


0,000

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

50,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da M

n (p

pm)


Şekil 4.133. Dönemlere göre Kütdiken limonunda farklı aşı kombinasyonlarının ara anaç üstü kabuklarındaki Mn içeriği (ppm)


289

4.14.2.3.(9). Bakır (ppm)

Çizelge 4.198’de farklı ara anaçlar üzerine aşılı Navelina portakal ve Kütdiken

limon kombinasyonlarına ait bitkilerin kabuklarındaki Cu düzeylerinin dönemlere göre

değişimi verilmiştir. Dönemler ortalamasına göre K/R/T (11.997 ppm) en yüksek

sevyede , K/C/T (5.752 ppm) kombinasyonu en düşük seviyede bulunmuştur.

Çizelge 4.198. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin ara anaç üstü kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T --------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 8.470 4.900 ab(1) 5.504 5.840 6.470 b 8.960 9.580 bc 7.103 ab

N/R/T 6.470 5.840 ab 7.610 5.350 5.790 b 6.850 6.960 bc 6.410 ab

N/C/T 7.290 4.720 ab 7.744 6.625 5.170 b 6.950 9.160 bc 6.808 ab

N/SR/T 8.190 6.050 a 4.722 10.330 6.410 b 8.770 7.690 bc 7.452 ab

K/T --------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.720 4.130 ab 7.640 5.560 6.000 b 8.590 11.960 b 7.086 ab

K/R/T 8.450 3.778 ab 7.078 8.370 26.080 a 10.810 19.410 a 11.997 a

K/C/T 5.280 2.280 b 7.752 7.180 4.480 b 7.430 5.860 c 5.752 b

K/SR/T 5.690 5.430 ab 4.346 4.790 5.000 b 8.310 10.440 bc 6.287 ab

Önemlilik ÖD(2) * ÖD ÖD * ÖD * *




Çizelge 4. 199’da ve Şekil 4.134’te farklı ara anaçlar üzerine aşılı Navelina

portakal kombinasyonlarına ait bitkilerin kabuklarındaki Cu düzeylerinin dönemlere

göre değişimi verilmiştir. Uygulamalar arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli

bulunmamıştır.


290

Çizelge 4.199. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Navelina portakal çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1 Ekm’ 05

2 Ock’ 06

3 Nis’ 06

4 Tem’ 06

5 Ekm’ 06

6 Ock’ 07

7 Nis’ 07

N/T ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

N/FD/T 8.470 4.900 5.504 5.840 6.470 8.960 9.580 7.103

N/R/T 6.470 5.840 7.610 5.350 5.790 6.850 6.960 6.410

N/C/T 7.290 4.720 7.744 6.625 5.170 6.950 9.160 6.808

N/SR/T 8.190 6.050 4.722 10.330 6.410 8.770 7.690 7.452



0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönem ler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da C

u (p

pm)



anaç üstü kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)


291



Farklı ara anaçlar üzerine Kütdiken limon çeşidi aşılanarak elde edilen bitkilerin

bitkilerin ara anaç üstü kabuklarındaki Cu düzeylerinin dönemlere göre değişimi

Çizelge 4.200’de ve Şekil 4.135’te verilmiştir.

Çizelge 4.200. Farklı anaç- kalem kombinasyonlarında dönemlere göre Kütdiken limon çeşidinin ara anaç üstü kabuklarında Cu düzeyleri (ppm)

Uygulamalar

Dönemler Ortalama

1

Ekm’ 05

2

Ock’ 06

3

Nis’ 06

4

Tem’ 06

5

Ekm’ 06

6

Ock’ 07

7

Nis’ 07

K/T --------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------

K/FD/T 5.720 4.130 ab(1) 7.640 5.560 6.000 b 8.590 11.960 b 7.086

K/R/T 8.450 3.778 ab 7.078 8.370 26.080 a 10.810 19.410 a 11.997

K/C/T 5.280 2.280 b 7.752 7.180 4.480 b 7.430 5.860 b 5.752

K/SR/T 5.690 5.430 a 4.346 4.790 5.000 b 8.310 10.440 b 6.287

Önemlilik ÖD(2) * ÖD ÖD * ÖD * ÖD


0,000

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

1 2 3 4 5 6 7 Ortalama

Dönemler

Ara

ana

ç üs

tü k

abuk

ların

da C

u (p

pm)



anaç üstü kabuklarındaki Cu içeriği (ppm)


292

4.15. İncelenen Özelliklerin Birbirleri İle İlişki Durumları

Çalışmada incelenen ilişki durumları açıklanırken istatistiksel olarak %1 ve %5

düzeyinde önemli bulunan özellikler üzerinde durulmuştur.

Turunç anacı ve farklı ara anaçlar üzerine aşılı Kütdiken limon ve Navelina

portakal çeşitlerinin anaç çapı, ara anaç altı çapı, ara anaç üstü çapı, çeşit çapı, sürgün

uzunluğu, ortam sıcaklığı ile ilişkileri incelenmiş ve sonuçlar Çizelge 4.201 ve Çizelge

4.202’de verilmiştir. Her iki kombinasyon için anaç çapı ile ara anaç altı çapı, ara anaç

üstü çapı, çeşit çapı ve sürgün uzunluğu arasında pozitif bir ilişki saptanmıştır. Ara anaç

altı çapı ara anaç üstü çapı ve çeşit çapı ile her iki çeşitte de ilişkide olmuştur. Navelina

kombinasyonunda ara anaç üstü çapı ile çeşit çapı arasında ilişki bulunmuş; Kütdiken

çeşidinde bu ilişkiye ek olarak sürgün uzunluğu ile de ilişki saptanmıştır. Çeşit çapı iki

çeşidin kombinasyonlarında sürgün uzunluğu ile ilişkide bulunmuştur. Denemedeki tüm

kombinasyonlarda çap ve sürgün uzunlukları sıcaklık ile negatif ilişkide olduğu

saptanmış; ancak bu durumun sadece Kütdiken kombinasyonlarında ara anaç altı çapı

ile sıcaklık; sürgün uzunluğu ile sıcaklık arasındaki ilişkide istatistiksel olarak önemli

bulunmuştur.

Değişik ara anaçlarla oluşturulan Navelina ve Kütdiken kombinasyonlarında

bitki özellikleri, yapraklardaki karbonhidratlar, yapraklardaki bitki besin elementi

arasındaki ilişkiler incelenmiş ve Çizelge 4.203 ve Çizelge 4.204’ te verilmiştir.

Navelina kombinasyonunda toprak üstü yaş ağırlığı ile kök yaş ağırlığı, toprak

üstü kuru ağırlık, kök kuru ağırlığı, yaprak alanı, yaprakların Ca ve Fe içeriği arasında

pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Toprak üstü yaş ağırlığı ile toplam karbonhidrat ve

toplam şeker arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. Kök yaş ağırlığı ile toprak üstü

kuru ağırlık, kök kuru ağırlığı, yaprakların Fe içeriği arasında pozitif ilişki olduğu

bulunmuştur. Toprak üstü kuru ağırlık ile kök kuru ağırlığı, yaprak alanı, yaprak sayısı,

yapraklardaki Zn ve Cu içeriği arasında pozitif ilişki bulunmuş, fotosentez hızı ile

negatif bir ilişki saptanmıştır. Kök kuru ağırlığı ile yaprak alanı, yaprak sayısı arasında

ilişki vardır, fotosentez hızı ile negatif ilişki içerisindedir. Yaprak alanı ile yaprak sayısı,

yaprakların K, Fe, Zn, Cu içerikleri arasındaki ilişki pozitf yönde fotosentez hızı ile

negatif bir ilişki bulunmuştur. Yaprak alanı ile ilişkili bulunan parametreler yaprak


293

sayısıyla da ilişkili olmuştur. Fotosentez hızı ile fotosentetik aktivite arasında ilişki

pozitif bulunurken, fotosentez hızı ile yaprakların Ca ve Fe içeriği arasında negatif bir

ilişki saptanmıştır. Fotosentez hızı ve yaprak alanı ile hesaplanarak elde edilen

fotosentetik aktivitenin yaprakların K, Ca, toplam şeker ve toplam karbonhidrat

düzeyleri arasında ilişki bulunmuş ve bu ilişkilerin negatif olduğu saptanmıştır.

Yaprakların N içeriği ile Fe ve Zn arasında negatif bir ilişki, Mn ve toplam şeker

arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. P içeriği ile Mn arasında pozitif, yaprak nişasta

düzeyi arasında negatif ilişki bulunmuştur. K düzeyi ile Ca, Mg arasında ilişki

saptanmıştır. Ca ile Mg, Fe arasında ilişkiler saptanmıştır. Mg ile Cu, toplam şeker ve

toplam karbonhidrat arasında negatif ilişki bulunmuştur. Fe ile Zn arasında ki ilişki ve

Zn ile Cu arasında ki ilişki pozitifiken Zn ile ;nişasta içeriği arasında negatif bir ilişkinin

olduğu saptanmıştır. Mn ile Cu arasında; Cu ile toplam şeker arasında ilişki

bulunmuştur. Yaprakların toplam şeker içeriği ile nişasta ve toplam karbonhidrat içeriği

ile; ayrıca nişasta düzeyi ile toplam karbonhidrat içeriği arasında ilişkiler bulunmuştur.

Burada verilen ilişkiler istatistiksel oranda önemli bulunanlardır.

Kütdiken kombinasyonunda toprak üstü yaş ağırlığı ile kök yaş ağırlığı,

yaprakların P, Ca, Mg ve Fe içeriği arasında ilişki bulunmuştur. Toprak üstü yaş ağırlığı

ile toplam karbonhidrat ve toplam şeker arasında Navelina’da olduğu gibi negatif bir

ilişki bulunmuştur. Ancak bu ilişki istatistiksel olarak önemli olmamıştır. Kök yaş

ağırlığı ile toprak üstü kuru ağırlık, kök kuru ağırlığı, yaprak sayısı, yaprakların N, P,

Mn, Cu, toplam şeker içeriği arasında pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Toprak üstü

kuru ağırlık ile kök kuru ağırlığı, yaprak alanı, yaprak sayısı, yapraklardaki Mn, Cu,

toplam şeker ve toplam karbonhidrat içeriği arasında pozitif ilişki bulunmuş, Navelina

kombinasyonuna benzer olarak fotosentez hızı ile negatif bir ilişki saptanmıştır; ancak

bu ilişki istatistiksel olarak önemli olmamıştır. Kök kuru ağırlığı ile yaprak sayısı, N,

Mn, Cu, toplam şeker ve toplam karbonhidrat içerikleri arasında ilişki vardır. Yaprak

alanı ile yaprak sayısı, yaprakların Mg içerikleri arasında ilişki bulunmuştur; ayrıca

Navelina kombinasyonlarının tersi olarak fotosentez hızı ve fotosentetik aktivite ile

pozitif bir ilişki bulunmuştur. Yaprak sayısıyla N, P, Mg, Mn, toplam şeker ve toplam

karbonhidrat arasında ilişkili olmuştur. Fotosentez hızı ile fotosentetik aktivite arasında

ilişki pozitif bulunurken, fotosentez hızı ile yaprakların P ve Cu içeriği arasında negatif


294

bir ilişki saptanmıştır. Fotosentetik aktivitenin yaprakların Mg içeriği ile pozitif; Cu

içeriği ile negatif ilişkide olduğu saptanmıştır. Yaprakların N içeriği ile Ca düzeyi ile

negatif bir ilişki, P, Mn, Cu ve toplam şeker arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. P

içeriği ile Zn, Mn, Cu arasında pozitif, yaprak nişasta düzeyi ve toplam karbonhidrat

arasında negatif ilişki bulunmuştur. P içeriği ile nişasta düzeyi arasındaki negatif ilişki

Navelina portakal kombinasyonuna benzer durum göstermiştir. Yaprakların K düzeyi

ile ilişkili bulunan besin elementleri Navelina’ya benzer durum göstermiş olup; Ca, Mg

arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Ca ile Fe arasında ilişki saptanmıştır. Zn ile Mn ve

Cu arasında pozitif iken, Navelina kombinasyonlarında da görülen nişasta içeriği

arasında negatif bir ilişkinin olduğu ancak bunun istatistiksel olarak önemli olmadığı

söylenebilir. Mn ile toplam şeker arasında ilişki bulunmuştur. Yaprakların toplam şeker

ve nişasta içerikleri toplam karbonhidrat içeriği ile ilişkili olduğu saptanmıştır.

Her iki çeşitle oluşturulan kombinasyonlarda ölçülen fotosentez hızının,

fotosentetik kapasitenin fotosentetik aktif ışık yoğunluğu (PAR) ve sıcaklık ile ilişkileri

ayrıca incelenmiştir ve ilişki durumları Çizelge 4. 205 ve Çizelge 4.206’da sunulmuştur.

Navelina kombinasyonunda ölçülen fotosentez hızının, fotosentetik kapasitenin,

yaprağa ve çembere ulaşan PAR değerinin, yaprak ve çember sıcaklığının birbirleri ile

ilişkide olduğu saptanmıştır. Kütdiken kombinasyonunda ise fotosentez hızı ile

fotosentetik kapasite arasında; yaprağa ulaşan PAR değeri ile çembere ulaşan PAR

değeri, yaprak sıcaklığı, çember sıcaklığı arasında; çembere ulaşan PAR değeri ile

yaprak ve çember sıcaklığı arasında; yaprak sıcaklığı ile çember sıcaklığı arasında ilişki

saptanmıştır.

Aşı kombinasyonlarında her iki çeşit için anaç kabuklarındaki bitki besin

elementi, toplam şeker, nişasta, toplam karbonhidrat içerikleri ile yaprak alanı, yaprak

sayısı ve yaprak fotosentez hızı arasındaki ilişkiler incelenmiş ve Çizelge 4.207 ve

Çizelge 4.208’de verilmiştir.

Navelina kombinasyonlarında anaç kabuğunda N düzeyi ile Cu ve nişasta

düzeyleri arasında ilişki bulunmuştur. Kabuktaki P içeriği ile Fe, Zn, Mn, Cu, nişasta,

toplam karbonhidrat, yaprak alanı, yaprak sayısı arasında pozitif ilişki varken; anaç

kabuğu P düzeyi ile fotosentez hız arasında negatif bir ilişki saptanmıştır. K ile Zn

arasında negatif ilişki bulunmuştur. Kabuktaki Ca düzeyi ile yaprak fotosentez hızıı


295

arasında negatif ilişki bulunmuştur. Mg ile toplam şeker arasında ilişki vardır.

Kabuktaki Fe içeriği kabuktaki Zn, Mn, Cu, yaprak alanı ve yaprak sayısı ile ilişkilidir.

Zn ile Mn, Cu, nişasta, toplam karbonhidrat ve yaprak sayısı arasında ilişki

saptanmıştır. Mn ile Cu, nişasta, toplam karbonhidrat arasında ilişki bulunmuştur.

Kabuktaki Cu içeriği ile yaprak sayısı arasında ilişki vardır. Anaç kabuğundaki toplam

şeker içeriği, nişasta içeriği ile toplam karbonhidrat içeriği arasında ilişki bulunmuştur.

Kütdiken çeşidinin farklı ara anaçlarla oluşturulan kombinasyonlarında anaç

kabuğunda N düzeyi ile P, Zn, Mn, nişasta, toplam karbonhidrat, yaprak sayısı arasında

pozitif bir ilişki, K ile negatif bir ilişki bulunmuştur. Kabuktaki P içeriği ile Mn, Zn,

nişasta, toplam karbonhidrat, yaprak sayısı arasında pozitif ilişki varken; Navelina

kombinasyonunda olduğu gibi anaç kabuğu P düzeyi ile fotosentez hızı arasında negatif

bir ilişki saptanmıştır. K ile Fe, Zn arasında negatif ilişki bulunmuştur. Mg ile toplam

şeker arasında pozitif, nişasta düzeyi ile negatif ilişki vardır. Kabuktaki Fe içeriği

kabuktaki Mn ve yaprak sayısı ile ilişkilidir. Zn ile Mn, Cu, yaprak sayısı arasında ilişki

saptanmıştır. Mn ile Cu ve yaprak sayısı arasında ilişki bulunmuştur. Anaç kabuğundaki

nişasta içeriği toplam karbonhidrat içeriği ile ilişkili bulunmuştur. Toplam karbonhidrat

içeriği yaprak alanı ve sayısı ile ilişkili saptanmıştır.

Kombinasyonlarda ara anaçların alt kısımlarından alınan kabuk örneklerinde

incelenen bitki besin elementi düzeylerinin, karbonhidrat düzeylerinin birbirleri ile

ilişkileri ayrıca yaprak alanı, yaprak sayısı ve fotosentez oranı ile ilişkileri her iki çeşit

için ayrı ayrı ele alınarak Çizelge 4.209 ve Çizelge 4.210’da verilmiştir.

Çizelge 4.209 incelendiğinde P düzeyi ile Fe, Mn içerikleri ve yaprak sayısı

arasında pozitif, fotosentez hızı arasında negatif bir ilişki saptanmıştır. Kabuktaki Ca

düzeyi ile yaprak fotosentez hızı arasında negatif ilişki bulunmuştur. Kabuktaki Fe

içeriği yaprak sayısı ile ilişkilidir. Mn ile Cu arasında ilişki bulunmuştur. Anaç

kabuğundaki nişasta içeriği toplam karbonhidrat içeriği ve yaprak alanı ile ilişkilidir.

Kütdiken kombinasyonları için ara anaç altı kabuklarındaki ilişkilere

bakıldığında N ile P, Cu, Mn arasına pozitif, nişasta ile negatif bir ilişki olduğu

görülmektedir. P düzeyi ile Fe, Mn, Cu içerikleri ve yaprak sayısı arasında pozitif,

Navelina kombinasyonuna benzer olarak fotosentez hızı arasında negatif bir ilişki

saptanmıştır. K ile yaprak alanı arasında ilişki vardır. Kabuktaki Ca düzeyi ile yaprak


296

fotosentez hızı arasında Navelina kombinasyonuna paralellik göstererek negatif ilişki

bulunmuştur. Ayrıca kabuktaki nişasta ve toplam karbonhidrat içerikleri ile de negatif

ilişkidedir. Kabuktaki Fe içeriği yaprak sayısı, Mn ve Cu içeriği ile ilişkilidir. Zn ile Mn

arasında; Mn ile Cu, toplam şeker, yaprak sayısı arasında ilişki bulunmuştur. Ara anaç

alt kısımındaki kabukta toplam şeker içeriği yaprak sayısı ve yaprak alanı ile ilişkili

bulunmuştur. Kabuktaki nişasta içeriği toplam karbonhidrat içeriği ile ilişkide olduğu

saptanmıştır.

Çizelge 4.211 ve Çizelge 4.212’de ara anaçların üst kısımlarından alınan kabuk

örneklerinde incelenen bitki besin elementi düzeylerinin, karbonhidrat düzeylerinin

birbirleri ile ilişkileri ayrıca yaprak alanı, yaprak sayısı ve fotosentez hızı ile ilişkileri

her iki çeşit için ayrı ayrı verilmiştir.

Navelina kombinasyonu için N ile P arasında ilişki saptanmıştır. P düzeyi ile

Mg, Mn, Fe, nişasta ve yaprak sayısı arasında pozitif, fotosentez hızı ve K içeriği ile

negatif bir ilişkide olduğu saptanmıştır. K ile Ca arasında pozitif ilişki saptanırken; Mg,

Mn, Cu ile negatif ilişkide olduğu saptanmıştır. Kabuktaki Ca düzeyi ile yaprak

fotosentez hızı arasında negatif ilişki bulunmuştur. Kabuktaki Mg içeriği ile Zn, nişasta,

yaprak alanı ve yaprak sayısı arasında ilişki vardır. Kabuktaki Fe içeriği fotosentez hızı

ile negatif ilişkilidir. Mn ile nişasta düzeyi arasında ilişki bulunmuştur Ara anacın üst

kısımındaki kabukta nişasta içeriği toplam karbonhidrat içeriği ile ilişkide olduğu

saptanmıştır.

Kütdiken kombinasyonu için N ile P, Mn, Cu arasında ilişki saptanmıştır. P

düzeyi ile Mg, Zn, Mn, Cu ve yaprak sayısı arasında pozitif, fotosentez hızı ile negatif

bir ilişkide olduğu saptanmıştır. Kabuktaki Ca düzeyi ile yaprak fotosentez hızı arasında

negatif ilişki bulunmuştur. Bu durum Navelina’da ki durumla aynıdır. Kabuktaki Mg

içeriği ile Zn içeriği pozitif ilişkidedir; ancak fotosentez hızı ile negatif ilişkidedir.

Kabuktaki Fe içeriği Cu içeriği ile ilişkilidir. Zn içeriği Mn, Cu ve yaprak sayısı ile

ilişkili olduğu saptanmıştır. Mn ile Cu, toplam şeker ve yaprak sayısı arasında ilişki

bulunmuştur. Toplam şeker düzeyi toplam karbonhidrat ve yaprak sayısı ile ilişkilidir.

Ara anacın üst kısımındaki kabukta nişasta içeriği Navelina’ da olduğu gibi toplam

karbonhidrat içeriği ile ilişkide olduğu saptanmıştır. Toplam karbonhidrat içeriği yaprak

sayısı ile ilişkide olduğu bulunmuştur.

Çizelge 4.201. Navelina kombinasyonuna ait bitkilerin çap ve sürgün uzunlukları ile sıcaklık arasındaki ilişkiler

Ara anaç altı çapı Ara anaç üstü çapı Çeşit çapı Sürgün uzunluğu Sıcaklık

Anaç çapı 0,65** 0,74** 0,61** 0,45** -0,10(1)

Ara anaç altı çapı 0,97** 0,55** 0,11(1) -0,14(1)

Ara anaç üstü çapı 0,59** 0,06(1) -0,16(1)

Çeşit çapı 0,91** 0,00(1)

Sürgün uzunluğu -0,25(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

297

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

Çizelge 4.202. Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerin çap ve sürgün uzunlukları ile sıcaklık arasındaki ilişkiler

Ara anaç altı çapı Ara anaç üstü çapı Çeşit çapı Sürgün uzunluğu Sıcaklık

Anaç çapı 0,73** 0,75** 0,79** 0,49** -0,13(1)

Ara anaç altı çapı 0,95** 0,71** 0,24* -0,25*

Ara anaç üstü çapı 0,72** 0,37* -0,18(1)

Çeşit çapı 0,96** -0,06(1)

Sürgün uzunluğu -0,46*

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

298

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

Çizelge 4.203. Navelina kombinasyonuna ait bitki ve yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

299

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

Çizelge 4.204. Kütdiken kombinasyonuna ait bitki ve yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

300

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

Çizelge 4.205. Navelina kombinasyonuna ait bitkilerde fotosentez, ışık, ve sıcaklık arasındaki ilişkiler

Fotosentetik kapasite Yaprak PAR değeri Çember PAR değeri Yaprak Sıcaklığı Çember Sıcaklığı

Fotosentez hızı 0,69** 0,34** 0,33** 0,23* 0,28**

Fotosentetik kapasite 0,43** 0,42** 0,35** 0,40**

Yaprak PAR değeri 1,00** 0,97** 0,97**

Çember PAR değeri 0,98** 0,97**

Yaprak Sıcaklığı 0,99**

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

301

4.

Çizelge 4.206. Kütdiken kombinasyonuna ait bitkilerde fotosentez, ışık, ve sıcaklık arasındaki ilişkiler

Fotosentetik kapasite Yaprak PAR değeri Çember PAR değeri Yaprak Sıcaklığı Çember Sıcaklığı

Fotosentez hızı 0,65** 0,16(1) 0,15(1) 0,04(1) 0,05(1)

Fotosentetik kapasite 0,03(1) 0,03(1) -0,05(1) -0,08(1)

Yaprak PAR değeri 1,00** 0,97** 0,97**

Çember PAR değeri 0,97** 0,97**

Yaprak Sıcaklığı 0,99**

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

302

Çizelge 4.207. Navelina kombinasyonuna ait anaç kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları

P K Ca Mg Fe Zn Mn Cu Toplam Şeker Nisasta

Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,24(1) 0,04(1) -0,08(1) 0,08(1) 0,04(1) 0,25(1) 0,19(1) 0,49** 0,00(1) 0,43* 0,32(1) 0,07(1) 0,03(1) -0,05(1) P -0,27(1) 0,21(1) -0,02(1) 0,39* 0,68** 0,67** 0,39* 0,01(1) 0,47** 0,44** 0,46** 0,62** -0,48* K 0,26(1) -0,07(1) -0,20(1) -0,37* -0,24(1) -0,26(1) 0,18(1) 0,14(1) 0,19(1) -0,22(1) -0,18(1) -0,22(1) Ca -0,10(1) -0,12(1) 0,03(1) -0,06(1) -0,09(1) 0,04(1) -0,10(1) -0,04(1) 0,08(1) 0,22(1) -0,69** Mg -0,03(1) 0,20(1) 0,04(1) -0,11(1) 0,38* -0,02(1) -0,14(1) -0,07(1) -0,09(1) -0,17(1) Fe 0,37* 0,45** 0,43** -0,15(1) 0,15(1) 0,08(1) 0,40* 0,46** -0,03(1) Zn 0,54** 0,39* 0,15(1) 0,40* 0,41* 0,29(1) 0,38* -0,25(1) Mn 0,46** 0,17(1) 0,34* 0,36* 0,06(1) 0,22(1) 0,11(1) Cu 0,13(1) 0,18(1) 0,13(1) 0,30(1) 0,34* 0,04(1) Toplam Şeker 0,06(1) 0,40* -0,10(1) -0,13(1) -0,27(1) Nisasta 0,93** 0,09(1) 0,12(1) -0,21(1) Toplam Karbonhidrat 0,04(1) 0,08(1) -0,30(1) Yaprak Alanı 0,91** -0,46* Yaprak Sayısı -0,45*

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

303

Çizelge 4.208. Kütdiken kombinasyonuna ait anaç kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları


Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,68** -0,35* -0,03(1) -0,28(1) 0,32(1) 0,41* 0,60** 0,05(1) -0,05(1) 0,58** 0,55** 0,22(1) 0,68** -0,31(1) P -0,30(1) 0,02(1) -0,16(1) 0,31(1) 0,63** 0,74** 0,18(1) 0,08(1) 0,39* 0,42* 0,14(1) 0,73** -0,67** K 0,26(1) -0,07(1) -0,35* -0,34* -0,32(1) -0,12(1) -0,12(1) -0,14(1) -0,20(1) -0,06(1) -0,28(1) 0,05(1) Ca -0,09(1) 0,00(1) -0,18(1) -0,16(1) 0,13(1) -0,10(1) -0,06(1) -0,11(1) 0,07(1) -0,06(1) -0,40(1) Mg 0,01(1) 0,32(1) 0,09(1) 0,23(1) 0,35* -0,34* -0,19(1) 0,32(1) 0,05(1) 0,24(1) Fe 0,23(1) 0,34* 0,22(1) 0,19(1) 0,10(1) 0,19(1) 0,01(1) 0,41* 0,09(1) Zn 0,73** 0,51** 0,16(1) 0,24(1) 0,31(1) 0,16(1) 0,61** -0,37(1) Mn 0,38* 0,16(1) 0,16(1) 0,23(1) 0,23(1) 0,84** -0,26(1) Cu -0,02(1) -0,18(1) -0,19(1) -0,13(1) 0,11(1) -0,17(1) Toplam Şeker -0,21(1) 0,24(1) 0,17(1) 0,27(1) -0,26(1) Nisasta 0,90** 0,29(1) 0,32(1) -0,01(1) Toplam Karbonhidrat 0,37* 0,44** -0,07(1) Yaprak Alanı 0,49** 0,55* Yaprak Sayısı 0,05(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

304

Çizelge 4.209. Navelina kombinasyonuna ait ara anaç altı kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları


Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,33(1) 0,12(1) -0,03(1) -0,07(1) 0,28(1) -0,28(1) 0,29(1) 0,19(1) 0,27(1) -0,23(1) -0,12(1) 0,05(1) 0,30(1) -0,01(1) P -0,13(1) 0,08(1) -0,02(1) 0,39* -0,03(1) 0,73** 0,05(1) 0,23(1) 0,17(1) 0,26(1) 0,20(1) 0,43* -0,53* K 0,30(1) 0,06(1) 0,04(1) -0,03(1) -0,25(1) -0,18(1) 0,15(1) -0,26(1) -0,20(1) -0,10(1) -0,11(1) -0,28(1) Ca -0,23(1) 0,23(1) -0,12(1) -0,08(1) 0,12(1) 0,06(1) -0,08(1) -0,06(1) 0,13(1) 0,27(1) -0,63** Mg 0,08(1) -0,02(1) -0,17(1) -0,30(1) -0,01(1) -0,08(1) -0,09(1) -0,16(1) -0,22(1) -0,04(1) Fe -0,07(1) 0,24(1) 0,11(1) 0,23(1) 0,07(1) 0,16(1) 0,27(1) 0,41* -0,43(1) Zn 0,04(1) 0,06(1) 0,07(1) 0,13(1) 0,16(1) -0,13(1) -0,11(1) 0,30(1) Mn 0,43* 0,19(1) 0,18(1) 0,26(1) -0,09(1) 0,09(1) -0,06(1) Cu 0,09(1) 0,20(1) 0,23(1) 0,00(1) 0,04(1) 0,28(1) Toplam Şeker -0,20(1) 0,19(1) -0,32(1) -0,12(1) -0,17(1) Nisasta 0,92** 0,47* 0,35(1) -0,20(1) Toplam Karbonhidrat 0,34(1) 0,30(1) -0,26(1) Yaprak Alanı 0,88** -0,43(1) Yaprak Sayısı -0,41(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

305

Çizelge 4.210. Kütdiken kombinasyonuna ait ara anaç altı kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları


Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,64** -0,17(1) 0,17(1) -0,17(1) 0,31(1) -0,01(1) 0,57** 0,39* 0,16(1) -0,37* -0,28(1) -0,20(1) 0,31(1) -0,41(1) P -0,11(1) 0,15(1) -0,15(1) 0,49** 0,19(1) 0,68** 0,45* 0,30(1) -0,02(1) 0,17(1) 0,10(1) 0,65** -0,70** K 0,33(1) 0,26(1) 0,17(1) 0,01(1) -0,07(1) 0,14(1) 0,20(1) -0,16(1) -0,03(1) 0,45* 0,04(1) 0,26(1) Ca -0,03(1) 0,22(1) -0,09(1) -0,04(1) 0,09(1) -0,09(1) -0,38* -0,43* 0,01(1) -0,01(1) -0,53* Mg -0,11(1) -0,06(1) -0,08(1) 0,16(1) 0,31(1) -0,27(1) -0,07(1) 0,24(1) -0,06(1) 0,15(1) Fe -0,06(1) 0,53** 0,57** 0,23(1) 0,21(1) 0,35(1) 0,19(1) 0,49** -0,07(1) Zn 0,41* 0,23(1) 0,13(1) 0,07(1) 0,15(1) -0,12(1) 0,27(1) -0,22(1) Mn 0,61** 0,42* -0,14(1) 0,12(1) 0,17(1) 0,73** -0,37(1) Cu 0,25(1) -0,12(1) 0,04(1) -0,11(1) 0,28(1) -0,24(1) Toplam Şeker -0,30(1) 0,32(1) 0,52** 0,59** 0,26(1) Nisasta 0,81** 0,00(1) -0,05(1) 0,35(1) Toplam Karbonhidrat 0,32(1) 0,32(1) 0,49(1) Yaprak Alanı 0,55** 0,56* Yaprak Sayısı -0,06(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

306

Çizelge 4.211. Navelina kombinasyonuna ait ara anaç üstü kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları


Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,40* 0,02(1) 0,11(1) -0,05(1) 0,20(1) -0,18(1) 0,22(1) -0,02(1) 0,08(1) -0,16(1) -0,34(1) 0,06(1) 0,27(1) -0,17(1)

P -0,41* 0,19(1) 0,66** 0,38* 0,16(1) 0,63** 0,13(1) -0,01(1) 0,45* 0,16(1) 0,21(1) 0,42* -0,55*

K 0,38* -0,63** -0,24(1) -0,20(1) -0,47* -0,41* 0,02(1) -0,29(1) -0,09(1) -0,10(1) -0,20(1) -0,35(1)

Ca 0,05(1) 0,19(1) -0,09(1) 0,03(1) 0,11(1) -0,19(1) 0,21(1) 0,09(1) 0,09(1) 0,27(1) -0,68**

Mg 0,29(1) 0,40* 0,34(1) 0,33(1) -0,31(1) 0,43* 0,08(1) 0,43* 0,49** -0,30(1)

Fe 0,07(1) 0,16(1) -0,18(1) 0,19(1) 0,30(1) 0,28(1) 0,19(1) 0,34(1) -0,61*

Zn 0,03(1) 0,11(1) -0,18(1) 0,21(1) 0,05(1) 0,27(1) 0,29(1) -0,02(1)

Mn 0,35(1) -0,05(1) 0,38* 0,07(1) -0,02(1) 0,16(1) -0,03(1)

Cu 0,00(1) 0,04(1) -0,17(1) 0,05(1) 0,18(1) 0,37(1) Toplam Şeker -0,29(1) 0,11(1) -0,22(1) -0,21(1) 0,10(1)

Nisasta 0,71** 0,12(1) 0,26(1) -0,32(1) Toplam Karbonhidrat -0,03(1) 0,02(1) -0,30(1) Yaprak Alanı 0,88** -0,43(1) Yaprak Sayısı -0,41(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

307

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

Çizelge 4.212. Kütdiken kombinasyonuna ait ara anaç üstü kabuklarında bitki besin elementleri, karbonhidrat içerikleri ve bazı yaprak özelliklerinin birbiri ile ilişki durumları


Toplam Karbonhidrat

Yaprak Alanı

Yaprak Sayısı

Fotosentez hızı

N 0,60** 0,03(1) 0,09(1) 0,11(1) 0,13(1) 0,19(1) 0,51** 0,44* 0,22(1) -0,07(1) 0,05(1) -0,16(1) 0,31(1) -0,44(1) P 0,00(1) 0,10(1) 0,60** 0,34(1) 0,47* 0,68** 0,49** 0,29(1) 0,24(1) 0,34(1) 0,10(1) 0,72** -0,69**

K 0,35(1) -0,33(1) -0,17(1) -0,18(1) -0,08(1) -0,12(1) -0,06(1) -0,13(1) -0,13(1) 0,31(1) 0,06(1) 0,14(1)

Ca 0,05(1) -0,12(1) -0,20(1) -0,13(1) 0,13(1) -0,21(1) 0,10(1) -0,02(1) -0,01(1) -0,02(1) -0,53*

Mg 0,33(1) 0,45* 0,25(1) 0,34(1) 0,07(1) 0,12(1) 0,13(1) 0,05(1) 0,32(1) -0,52* Fe 0,11(1) 0,22(1) 0,48** 0,29(1) 0,24(1) 0,34(1) 0,22(1) 0,37(1) 0,02(1) Zn 0,57** 0,42* 0,24(1) -0,21(1) -0,05(1) -0,10(1) 0,41* -0,24(1) Mn 0,62** 0,38* -0,02(1) 0,17(1) 0,13(1) 0,71** -0,28(1) Cu 0,05(1) -0,14(1) -0,09(1) -0,09(1) 0,32(1) -0,34(1) Toplam Şeker 0,15(1) 0,61** 0,26(1) 0,48** -0,04(1) Nisasta 0,87** 0,02(1) 0,22(1) -0,40(1) Toplam Karbonhidrat 0,14(1) 0,41* -0,38(1) Yaprak Alanı 0,55** 0,56* Yaprak Sayısı -0,06(1)

*: p<0.05 **: p<0.01 (1):Önemli değil

4. AR

AŞTIR

MA

BULBU

LAR

I VE TA

RT

IŞMA

Müge U

YSA

L KA

MİLO

ĞLU

308


309

4.16. Tanen İçerikleri


çeşitlerinde aşılamadan 25 ay sonra (7. dönemde) anaç ve ara anaç aşılama

bölgelerinden alınan kabuk örneklerinde tanen miktarı saptanmaya çalışılmıştır.

Folin- Ciocalteau, Stiasny, Vanillin yöntemlerine göre kabuk dokusunda tanen

birikimi olmadığı saptanmıştır. Çalışmaya açıklık getirmesi açısından aşı

bölgesinden alınan enine ve boyuna kesitlerde p- DMACA ile tanen birikimleri

incelenmeye çalışılmış elde edilen görüntüler Şekil 4.136’da verilmiştir. Şekil

4.136’da görüldüğü gibi tanen birikimi sadece yara yerlerinde yoğunlaşmıştır.

A) K/C/T kombinasyonu K/C aşı B) K/SR/T kombinasyonu SR/T aşı noktasının enine noktasının boyuna kesitinde tanen birikimi kesitinde tanen birikimi

C ) N/SR/T kombinasyonu N/SR aşı D) N/C/T kombinasyonu N/C aşı noktasının boyuna noktasının enine kesitinde tanen birikimi kesitinde tanen birikimi Şekil 4.136. Bazı aşı kombinasyonlarının aşı noktasındaki tanen birikimi


310

4.17. Çeşit Aşılamasından 34 Ay Sonra Aşı Yerinin Anatomik Yapısı

4.17.1. Navelina Portakalı

Turunç anacı üzerine farklı ara anaçlar aşılanarak Navelina portakal çeşidinin

aşılanması ile oluşturulan kombinasyonlarda boyuna kesitlerin IKI çözeltisi ile

boyanma durumları incelenmiştir. Bu örneklerde aşıların farklı dokulardaki nişasta

dağılımlarına ait görüntüler Şekil 4.137’de verilmiştir. Şekil incelendiğinde tüm

kombinasyonların öz kısımları nişasta içeriği yüksek olan bir bölge olduğundan bu

bölgede boyanma meydana gelmiştir.

Şekil 4.137. Navelina portakalının değişik kombinasyonlarında aşı yerinin anatomik yapısı

Kontrol amaçlı kullanılan N/T kombinasyonunda makroskobik olarak

birleşme yerinde kalınlaşma yoktur. Kambiyum, ksilem ve floem dokularında

kaynaşma gayet iyi olmuştur. Anaç ve kalem dokuları arasında boyanma bakımından

bir farklılık görülmemektedir (Şekil 4.138)


311

Şekil 4.138. N/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

Flying Dragon üç yapraklı anacının ara anaç olarak kullanıldığı N/FD/T

kombinasyonunda FD/T aşı noktası incelendiğinde Flying Dragon üç yapraklı ara

anacında makroskobik olarak kalınlaşma görülmektedir. FD/T aşı bağlantısında

kambiyumda bir kesiklik görülmektedir. Turunç anacı Flying Dragon üç yapraklı

anacına göre daha fazla boyandığı görülmektedir. N/ FD aşı noktasında Flying

Dragon üç yapraklı ara anacında makroskobik olarak kalınlaşma görülmektedir

(Şekil 4.139).

Şekil 4.139. N/FD/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı


312

Citrumelo 1452 ara anacının kullanıldığı N/C/T kombinasyonunda C/T ve

N/C aşı noktalarının boyanma durumları Şekil 4.140’ta verilmiştir. Boyanma

durumları bakımından büyük bir farklılık görülmemekle birlikte C/T aşı noktasında

nişasta birikimi az miktarda görülmektedir.

Şekil 4.140. N/C/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

Star Ruby altıntopunun ara anaç olarak kullanıldığı N/SR/T

kombinasyonunda SR/T aşı noktasında anaçta daha fazla nişasta birikimi

görülmektedir (Şekil 4.141).

Şekil 4.141. N/SR/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı


313

Rubidoux üç yapraklı anacının N/R/T kombinasyonuna ara anaç olarak

kullanılması ile elde edilen bitkilerin R/T aşı noktasında nişasta birikiminin homojen

dağıldığı Şekil 4.142’de görülmektedir. N/R aşı noktasında ise makroskobik olarak

Rubidoux üç yapraklı anacının kalınlaştığı görülmekle beraber kalem kısmında

boyanma daha fazla olmuştur.

Şekil 4.142. N/R/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

4.17.2. Kütdiken Limonu

Şekil 4.143’te Kütdiken limonu ile oluşturulmuş değişik kombinasyonların

IKI çözeltisi ile nişasta boyanma durumları incelenmiştir. Tüm kombinasyonlarda öz

kısımları nişasta içeriği yüksek olan bir bölge olduğundan bu bölgede boyanma

meydana gelmiştir.


314

Şekil 4.143. Kütdiken limonunun değişik kombinasyonlarında aşı yerinin anatomik

yapısı

K/T kombinasyonunda anaç ve kalemin IKI ile boyanmaları arasında önemli

bir fark görülmemektedir. Ancak aşı noktasında nişasta birikimi görülmektedir. Bu

durumu birikimin başlangıcı olarak kabul edebiliriz (Şekil 4.144).

Şekil 4.144. K/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

Flying Dragon üç yapraklı anacının ara anaç olarak kullanıldığı K/FD/T


anacında makroskobik olarak kalınlaşma görülmektedir. N/ FD aşı noktasında aynı


315

şekilde Flying Dragon üç yapraklı ara anacında makroskobik olarak kalınlaşma

görülmektedir. FD/T aşı bağlantısında kambiyumda bir kesiklik görülmektedir. K/FD

aşı noktasında kalemde daha fazla boyanma görülmüştür (Şekil 4.145).

Şekil 4.145. K/FD/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

Citrumelo 1452 ara anacının kullanıldığı K/C/T kombinasyonunda

C/T ve K/C aşı noktalarının boyanma durumları Şekil 4.154’de verilmiştir. K/C/T

kombinasyonunda hem K/C hem de C/T aşı bağlantı noktalarında kesiklikler

görülmektedir. Makroskobik olarak C/T aşı noktasında kalınlaşma ve Şekil 4.146

(B)’den de izlenebileceği gibi nekrotik lekelenme görülmektedir. Şekil 4.146(A ve

B)’de görüldüğü gibi K/C aşı noktasında yarılma görülmektedir.

Şekil 4.146. K/C/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

A B


316

Star Ruby altıntopunun ara anaç olarak kullanıldığı K/SR/T

kombinasyonunda SR/T ve K/SR aşı noktalarında anacın ve kalemin boyanması

arasında farklılık görülmemektedir (Şekil 4.147).

Şekil 4.147. K/SR/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı

Rubidoux üç yapraklı anacının K/R/T kombinasyonuna ara anaç olarak

kullanılması ile elde edilen bitkilerin aşı noktalarında nişasta dağılımı Şekil 4.148 ‘de

görülmektedir. R/T aşı noktasındakalemin daha fazla boyandığı görülmektedir.

Ayrıca, arazi gözlemlerinde K/R/T kombinasyonunda geriye doğru kurumalar olduğu

görülmüştür. Bu şekilde olan kurumalarla materyalin yaklaşık %10’nu

kaybedilmiştir.

Şekil 4.148. K/R/T aşı kombinasyonunun aşı noktasının anatomik yapısı


317

Turunçgillerin dünyada kaydettikleri hızlı gelişmede anaçların önemli bir

etkisi olmuştur. Turunçgil yetiştiriciliğinde karşılaşılan sınırlayıcı ve engelleyici

faktörlerin (toprak, iklim ve hastalıklar vb) çözümlenmesinde ve gerek yetiştirici

gerekse pazar isteklerinin (erkencilik, meyve verim ve kalite özellikleri, vb)

karşılanmasında çok çeşitli yarar sağlamalarından dolayı anaç kullanımı bir

zorunluluk haline gelmiştir. Anaç ve kalem arasındaki ilişkiler çok kompleks olup,

kombinasyonlara göre değişiklik göstermekte ve bütün aşı kombinasyonlarında iyi

bir kaynaşma görülmeyebilmektedir. Anaç ile kalem arasındaki kaynaşma ilk

yıllarda normal görüldüğü halde, aşılamadan bir süre sonra herhangi bir mekanik

etkiyle anaçla kalemin düz bir yüzeyle birbirinden ayrıldığı görülebilmektedir. Bazı

durumlarda ise bitki birkaç hafta veya bir yıl normal gelişir daha sonra kuruma ve aşı

yerinde kırılmalar olabilir. Bu gibi durumlarda kaynaşmaya engel olan faktör

uyuşmazlıktır. Anaç ve kalemin uyuşmazlık durumlarının belirlenmesi ile ilgili

yapılan ilk çalışmalarda büyüme özelliklerinin incelenmesi esas olurken; sonraki

çalışmalarda aynı büyüme özelliğindeki aşı bileşenlerinin de uyuşmazlık göstermesi

sonucu bu gözlemin güvenilir olmadığını kanıtlamıştır (Herrero, 1951). Bazı

araştırıcılar laboratuvar çalışmalarında fizyolojik, anatomik ve biyokimyasal

analizlerle uyuşmazlığın önceden belirlenebilmesi olanaklarını araştırmışlardır.

Fizyolojik çalışmalarda daha çok ağaçların farklı kısımlarındaki nişasta dağılımının

belirlenmesi (Herrero, 1951), aşı noktasında su iletim düzeyinin ölçülmesi (Evans ve

Hilton, 1957: Gülen- Sertli, 2000’den), anaç ve kalemin solunum hızlarının

belirlenmesi (Grinenko, 1965; Veselova ve ark., 1973: Gülen- Sertli, 2000’den), aşı

noktasında besin maddelerinin taşınımı (Trofanyuk ve ark., 1971; Matasov ve ark.,

1973: Gülen- Sertli, 2000’den) ve aşı bileşenleri arasında karbonhidratların taşınması

(Moing ve ark., 1987: Gülen- Sertli, 2000’den) gibi konular ele alınmıştır. Anatomik

çalışmalarda aşılamadan sonra çeşitli dönemlerde alınan kesitlerde histolojik

çalışmalar yapmışlardır (Mosse, 1962; Hartman ve Kester, 1983; Ünal, 1983; Torun,

1998). Biyokimyasal analizlerle uyuşmazlığın erken belirlenebilmesi açısından aşı

bölgesindeki bazı letal maddelerin incelenmesi araştırıcılar için önem arz etmiştir.

Aşı bileşenlerinin birinden diğerine geçen toksik maddelerin uyuşmazlığa neden

olduğu vurgulanmıştır. Bazı araştırıcılar fenolik bileşikler üzerinde durarak bu


318

kriterin erken anaç seleksiyonunda kullanılma olanaklarını araştırmışlardır (Gülen,

2000).

Anaç ve kalem ile iyi bir uyuşma gösteren bir bitkinin ara anaç olarak

kullanılması ile uyuşmazlığın giderilmesi mümkündür. Ara anaç olarak kullanılan

bitkinin kuvvetli veya bodur olmasına göre gelişmeyi kuvvetlendirmek veya bodur

bitki sağlamak mümkündür. Lliso ve ark. (2004), turunçgillerde bodur anaç

mekanizmasının asıl nedenin bilinmemesine rağmen, patolojik nedenler, hormonal

mekanizma, beslenme mekanizması gibi bir çok faktörün bodurluk oluşturduğunu

varsaymaktadır. Ayrıca anaçlar üzerindeki kalemin bodurluk mekanizmasına

etkilerini şöyle açıklamışlardır: 1) anaç, kalemin bodurluğunu etkilemektedir ve

kendi kökü üzerinde bodurluk gösteren anaçlar vardır, 2) anaç kalem interaksiyonuna

bağlı dolaylı etki ile bodurluk oluşmaktadır, 3) vejetatif büyüme üzerinde fotosentez

kapasitesi, besin –su ilişkisi gibi bazı fizyolojik etkilerin negatif etkilemesi sonucu

bazı anaçlar taç gelişimini azaltarak bodurluk oluşturmaktadır, 4) son olarak

turunçgillerde kalem büyümesinde bilinen patolojik etkiden dolayı (örneğin;

exocortis) bodurluk oluşmaktadır.

Çalışmamız, Ülkemizde turunçgiller alanında fotosentez aktivitesi ile

uyuşmazlık ve bodurluk mekanizmasının belirlenmesine yönelik yapılan ilk

araştırma özelliği taşımaktadır. Çalışma kapsamında, standart Washington Navel’den

göz mutasyonu ile oluşan, daha erkenci ve Ülkemizde halen yayılmakta olan

Navelina portakal çeşidi ile Ülkemizde en çok yetiştiriciliği yapılan Kütdiken

limonunun Flying Dragon, Rubidoux, Citrumelo 1452 ve Star Ruby ara anaçları ve

kontrol olarak Turunç anacı üzerinde aşılamadan sonra farklı dönemlerde anaç çapı

ve sürgün boyları, bitki yaş ve kuru ağırlıkları, fotosentez hızları, aşı bölgesinde

nişasta ve diğer karbonhidrat birikimleri, aşı bölgesinde besin maddeleri ile ilişkileri,

aşı bölgesinde tanen birikimlerinin belirlenmesi ve aşı bölgesinden alınan kesitlerin

nişasta içeriklerinin incelenerek, bodurluk özelliği gösteren anaçların ortaya

çıkartılmasıi ve bodurluk mekanizmasının açıklanması, bu anaçların uyuşmazlık

durumlarının saptanabilmesi amaçlanmıştır.

Çalışmamızda 2005 Mart ayında çeşit aşılamasından sonra gözlerin sürmesi

ile beraber 2005 Haziran’dan başlanarak anaç, ara anaç altı ve ara anaç üstü çap


319

ölçümleri Mart 2007 tarihine kadar yapılmıştır. Navelina portakal çeşidine ait

kombinasyonlarda aylık anaç çapı büyümesi N/SR/T kombinasyonu en büyük gövde

çap değerini verirken, N/T kombinasyonu en düşük çap değerini vermiştir. Haziran

2005 - Mart 2007 arasında anaç çapı büyüme farkı N/T ve N/C/T

kombinasyonlarında en fazla, N/FD/T kombinasyonunda ise en az olarak

saptanmıştır. Kütdiken limon çeşidine ait kombinasyonlarda K/SR/T kombinasyonu

en büyük anaç çap değerini verirken, K/T kombinasyonu en düşük çap değerini

vermiştir. Başlangıç ve bitiş ölçümlerinde en fazla anaç büyümesi K/T ve K/C/T

kombinasyonlarında görülmüştür. Bu kombinasyonları sırası ile K/R/T, K/FD/T,

K/SR/T kombinasyonları izlemiştir Fidanlarda ilk ölçüm dönemi ile son ölçüm

dönemi arasında anaç çap gelişim farkı en fazla kontrol gruplarında (N/T, K/T); en

az Star Ruby ve Flying Dragon’un ara anaç olduğu kombinasyonlarda bulunmuştur.

N/T ve K/T kontrol bitkilerinde anaç çap gelişiminin ara anaç bulunan

uygulamalardan yüksek olması büyük olasılıkla kontrol bitkilerinde

karbonhidratların ve bitki besin elementlerinin taşınmasında herhangi bir sorun

olmaması ve tek bir aşı noktası bulunmasından kaynaklanmaktadır. Her bitkide iki

aşı noktası bulunan diğer uygulamalarda ise anaç çapının küçük olması, daha çok ara

anaçların sınırlayıcı etkisi ve iki aşı noktası nedeniyle belirli ölçüde iletim

demetlerinin özellikle karbonhidrat akışının yeterince sağlayacak kadar iyi bir

bağlantı oluşturmamasından ileri gelebilir.

Çeşit sürgün çapı büyümesi N/C/T kombinasyonunda en kuvvetli, N/FD/T

kombinasyonunda en zayıf olarak belirlenmiştir. İlk ve son ölçüm zamanlarına göre

çeşitteki sürgün çap büyümesi farkı en fazla N/T en az N/C/T kombinasyonunda

saptanmıştır. Kütdiken limonuna ait aşı kombinasyonlarında en fazla büyüme

K/SR/T ve K/C/T, en az büyüme K/R/T kombinasyonlarında olmuştur. Haziran 2005

- Mart 2007 arasında çeşit çap gelişim farkı ise K/T kombinasyonunda en fazla,

K/SR/T ve K/FD/T kombinasyonlarında en az olarak gerçekleşmiştir. Denemede

kullanılan iki çeşidin kombinasyonları içerisinde Flying Dragon anacı diğer üç

yapraklı anaçlarına göre en az çap gelişimini vermiştir. Nitekim; Takishita ve ark.

(2000); Flying Dragon, Citrumelo, Üç yapraklı anaçları üzerinde Aoshima, Outsu no

4, Sweet spring, Kiyomi, Nichinan no1, Okitsu wase ve Shiranuhi çeşitlerinin gövde


320

çevresi, anaç çevresi ve taç boyutlarını inceledikleri çalışmalarında; Flying Dragon

üzerine aşılı Aoshima, Outsu no 4, Sweet spring ve Kiyomi çeşitlerinin normal üç

yapraklı üzerine aşılanandan daha düşük gövde çevresi, anaç çevresi ve taç hacmi

oluşturduğunu bildirmişlerdir.

Navelina portakal çeşidinde kombinasyonların ara anaç altı çap değerleri

bakımından, üç yapraklı melezi olan Robidoux, Flying Dragon, Citrumelo 1452’nin

yer aldığı kombinasyonlar istatistiksel olarak aynı grupta yer almış ve en yüksek

değeri vermişlerdir. En düşük çap büyümesi Star Ruby’nin yer aldığı kombinasyonda

görülmüştür .Ölçümlerin başlangıç ve bitiş zamanlarına göre kombinasyonlar

arasında en fazla ara anaç altı çap büyümesi N/C/T kombinasyonunda olmuştur.

Aynı durum Kütdiken limon çeşidinde de görülmüştür. Ara anaç altı çap büyümesi

en fazla K/FD/T ve K/R/T kombinasyonlarında, en az K/C/T ve K/SR/T

kombinasyonlarında olmuştur. İlk ve son ölçüm dönemleri arasında K/C/T

kombinasyonunda en fazla büyüme görülmüştür.

Kombinasyonların ara anaç üstü çapı Navelina portakal kombinasyonlarında

en fazla N/FD/T, en az N/SR/T kombinasyonunda saptanmıştır. İlk ve son ölçüm

dönemleri arasında, ara anaç üstü çap büyüme farkı N/C/T kombinasyonunda en

fazla, N/R/T kombinasyonunda en az bulunmuştur. Kütdiken limonuna ait

kombinasyonlarda en fazla büyüme K/FD/T kombinasyonunda, en az büyüme K/C/T

ve K/SR/T kombinasyonlarında saptanmıştır. Kombinasyonlar arasında ilk ve son

ölçüm zamanlarına göre en fazla gelişme Citrumelo 1452’nin ara anaç olduğu

kombinasyonlarda gözlenmiştir.

Kaplankıran (1984), üç yapraklı anacının kendi çöğürü üzerinde yavaş bir

büyüme göstermesine karşın, turunç ve volkamerianaya anaç olduğu zaman oldukça

hızlı büyüme gösterdiğini, turunç ve volkamerianaya kalem olduğu zaman anaçtaki

kadar hızlı büyüme olmadığını bildirmiştir.

Her iki çeşit için anaç çapı, ara anaç altı, ara anaç üstü çapı ve çeşit çapının

birbirleri ile doğrusal pozitif bir ilişkide oldukları bulunmuştur. Sıcaklık ile çap

ölçümleri arasında negatif bir ilişki bulunmuş ve bu ilişki istatistiksel olarak önemli

olmamıştır.


321

Sıcaklık kontrollü seralardaki fidanlarda, 2005 Temmuz ayından 2006 Şubat

ayına kadar yapılan sürgün uzunluğu ölçümlerinde her iki çeşide ait bütün

kombinasyonlarda dönemler arasındaki farklara göre en hızlı büyüme Yaz aylarında

gerçekleşmiştir. Fidanlar aşılamadan sonra ölçüme başlanmış ve 70 cm ulaştığında

taçlandırma için taç budaması yapılarak ölçüme son verilmiştir. Çalışma kontrollü

koşullarda yürütüldüğü için bu seviyeye 8 ayda ulaşmıştır ve ilkbahar döneminde bu

nedenle ölçüm yapılamamıştır.

Çalışmada, ölçüm dönemi sonunda sürgün uzunluğu değerleri Navelina

portakalında en yüksek Citrumelo 1452’nin ara anaç olduğu kombinasyonlarda, en

düşük ise Flying Dragonun ara anaç olduğu kombinasyonlarda bulunmuştur.

Kütdiken limon çeşidi aynı dönemde en uzun değeri Citrumelo 1452’nin ara anaç

olduğu kombinasyonlarda, en düşük değeri ise K/R/T kombinasyonunda

göstermiştir. Tüm dönemlere göre değerlendirildiğinde her iki çeşit için benzer

sonuçlar elde edildiği söylenebilir.

Kombinasyonlara ait tüm bitkilerin taçlandırmadan sonra son örnekleme

döneminde yapılan sürgün uzunluklarına göre ara anaç uygulamalarının bodurluğa

etkisi oransal olarak saptanmıştır. Navelina portakalında bodurluk etkisi en fazla

Flying Dragon (% 41.13), en az Citrumelo 1452 (% 3.63) ara anaçlarının

kullanıldığı kombinasyonlarda saptanmıştır. Kütdiken limon çeşidinde ara anaçların

bodurluk etkisi Robidoux üç yapraklı (% 34.71) ara anacında en fazla, Citrumelo

1452 (%20.29) ara anacında en az olarak belirlenmiştir.

Ağaç taç hacminin azaltılmasında ara anaç olarak turunçgil akrabalarının

kullanılması Bitters ve ark. (1977) tarafından çalışılmış ve bodurlaştırıcı özellikte

anaçların az düzeyde olduğu saptanmıştır. Ashkenazi ve ark (1992), Flying Dragon

ara anacı üzerinde Michal ve Nova mandarinlerinin taç hacminin %30-70 oranında

azaldığını bildirmişlerdir. Araştırmacıların bulguları ile çalışmamızda elde edilen

Flying Dragon ara anacının Navelina portakalında kontrole göre % 41.13 bodurluk

sağladığı bulgumuz paralellik göstermektedir. Urrita ve ark. (1996), Meksika laymı

taç hacminin Severinia buxifolia ara anacı üzerinde, kontrol ağaçlarına göre % 33,

Hiryu ara anacı üzerinde ise % 42 kadar azaldığını bildirmişlerdir. Stuchi ve ark

(2003), Flying Dragon üç yapraklı anacı üzerinde Tahiti laymının sık dikim


322

plantasyonları için önermişlerdir. Ferguson ve Chaparro (2005), Flying Dragon

anacının üzerine aşılı çeşitlerde taç hacmini azalttığı ve bodurluğa neden olduğunu

bildirmişlerdir. Araştırıcılar bu konuda yapılan çalışmaları özetleyerek; Italya’da

1989 yapılan çalışmada, Flying Dragon’un turunç üzerine ara anaç olduğu mandarin,

portakal ve altıntop denemesinde; Flying Dragon’nun ara anaç olduğu 11 yaşlı

ağaçlarda kontrol ağaçlarına göre, 1/3 oranında küçülme ve yüksek verimlilik elde

edildiğini bildirmişlerdir. Ayrıca, araştırıcılar İsrail’de 1992 yılında yapılan

çalışmada Flying Dragon’nun ara anaç olduğu Turunç, Rangpur laymı ve diğer

anaçlar üzerine aşılı Mandarin ve altıntop türleri sık dikilmiş, Flying Dragon ara

anaçlı kombinasyonda ağaçlar 91-488 cm mesafeyle dikilmiş olan ağaçlar 6 yaşına

geldiğinde % 30 – 50 daha küçük olduğunu, ağaçlar 0,045 m3 taç hacmine sahip

olmup ve ağaç başına 30,4 kg/ ağaç meyve verdiğini özetlemişlerdir. Çalışmamızda

kontrol olarak kullanılan N/T ve K/T kombinasyonlarının sürgün uzunluğu

bakımından çok büyük farklılık göstermemekle beraber N/FD/T ve K/FD/T

kombinasyonlarında bu durum farklılık göstermiştir. Köksal (1979), çalışmasında

herhangi bir çeşit ile olumlu bir sonuç veren ara anacın bütün çeşitlerle aynı sonucu

veremediğini, bu nedenle her çeşit için uygun ara anaç saptanması gerektiğini

vurgulamıştır. Ayrıca çalışmamızda çok genç dönemde yapılan ölçümler kısa bir

periyotta değerlendirilmiştir. Daha uzun süre yapılacak değerlendirmelerle daha

kesin sonuca ulaşılabilir. Nitekim; meyve ağaçlarında ilk yıllarda ara anaçlardan

kaynaklanan engelleme etkisinin ileri ki dönemlerde ortadan kalkabileceğini

vurgulamıştır (Floor,1963; Köksal, 1979’dan).

Çalışmamızda her iki çeşit için Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak

kullanıldığı kombinasyonlarda Navelina portakalında görülen etki Kütdiken

limonuna göre daha az olmuştur. Köksal,1979 bildirdiğine göre, Hilkenbaeumer

(1959), 5 yaşlı elma ağaçlarında ara anaçlardan %30’nun sürgün uzunluğunu

arttırdığını, % 47 sinin azalttığını, % 23 ‘nün ise etkisiz olduğunu açıklamıştır.

Navelina çeşidinde anaç çapı, ara anaç altı, ara anaç üstü çapı, çeşit çapı ile

sürgün uzunluğu arasındaki ilişkiler incelendiğinde, sürgün uzunluğu ile anaç çapı ve

çeşit çapı arasında doğrusal ilişki istatistiksel olarak önemli bulunurken ara anaç çapı

ile sürgün uzunluğu arasında ilişki önemsiz bulunmuştur. Kütdiken limon çeşidinde


323

sürgün uzunluğu ile anaç çapı, çeşit çapı ve ara anaç üstü çapı arasında pozitif ilişki

bulunmuştur.

Dalkılıç 2005, Turunçgillerde sürgün büyümesinin sıcaklık ve ışıklanmadan

etkilendiğini bildirmiştir. Subtropikal iklimlerde ilkbahar sürgün periyodunun Kuzey

yarı kürede mart- nisan aylarında oluştuğunu ve bu dönemde birçok büyüme

noktasından çok sayıda sürgün oluştuğunu ancak, daha sonraki büyüme

dönemlerinde sürgün büyümesinin daha az büyüme noktasından oluştuğunu

açıklamıştır.

Işık ve ışınım enerjisi, şiddeti, kalitesi, etki süresi bakımından vejetatif

büyümede farklı etkiler gösterir. Şüphesiz ışınım enerjisinin bir bölgesini temsil eden

ve ışık deyimi ile tanımlanan ışınım dalgalarının fotosentezi etkilemeleri sebebiyle

bitkilerin büyüme ve gelişmeleri için zaruri bir faktördür. Bundan başka klorofil

sentezi, stoma açılması, transpirasyon, oksin sentezigibi çeşitli fizyolojik olaylarda

etkilidir (Vardar,1975).

Çalışmamızda her iki çeşit için yaprak sıcaklığı ile yaprağa ve ölçüm cihazına

ulaşan ışık yoğunluğu arasında bir ilişki saptanmış ve bu ilişki istatistiksel olarak

önemli bulunmuştur.

Lockard ve Schneider (1981)’e göre köklere ulaşan aktif durumdaki oksin

miktarı, kök gelişimini ve metabolizmasını, dolayısıyla da sitokinin gibi kökte

sentezlenen hormonları etkilemektedir. Buna göre sürgün uçlarına ulaşan sitokinin

sürgün gelişimini ve sürgünde sentezlenen oksin miktarını etkilemektedir. Sürgün ve

kök gelişimi çeşitli kültürel ve çevre şartları altında belirli bir denge içerisindedir. Bu

bilgilere göre bodur ya da ara anaç kabukları oksin akışını kontrol ederek etkilerini

göstermektedirler. Farklı genetik yapıdaki kabuklar, değişik miktarda aktif oksin

geçişine müsade etmektedirler. Bu da kök gelişimini, dolayısıyla sitokinin sentezini

ve sürgün gelişimini engelleyerek anaç ya da ara anaç tipine bağlı olarak küçük veya

büyük ağaç oluşumunu sağlamaktadır.

Çalışmamızda dönemler ortalamasına göre her iki çeşitte kontrol (N/T, K/T) ve

Citrumelo 1452’ nin (N/C/T, K/C/T) ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda

toprak üstü yaş ağırlığı ve sürgün gelişimi en yüksek bulunmuş, Star Ruby’nin ara

anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda (N/SR/T, K/SR/T) ve Rubidoux ara


324

anacının kullanıldığı (K/R/T) kombinasyonda en düşük bulunmuştur. Bu

kombinasyonlarda en fazla kök yaş ağırlığı, en az sürgün gelişimi ve en az toprak

üstü yaş ağırlığı ölçülmüştür.

Çeşitlerin toprak üstü ve kök kuru ağırlığı, toprak üstü ve kök yaş

ağırlıklarına paralel olarak bulunmuştur. Bu durumda her iki çeşitte toprak üstü kuru

ağırlığı Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda ve kontrol

bitkilerinde en fazla; Star Ruby’nin ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlar ve

kontrol bitkilerinde en az ağırlıkta bulunmuştur. Noda ve ark. (2000), Flying Dragon,

Swingle citrumelo ve Üç yapraklı anaçları üzerine Eureka limonu aşılamış ve aşıdan

18 ay sonra bitki kuru ağırlıklarını incelemişlerdir. Swingle citrumelo üzerinde en

fazla, Flying Dragon anacı üzerinde en az etkinin olduğunu bildirilmiştir.

Araştırmacıların sonuçları çalışmamızla benzer sonuç göstermiştir.

Kontrol amaçlı kullanılan K/T ve N/T kombinasyonları ara anaç kullanılan

kombinasyonlara göre daha fazla yaprak sayısı ve yaprak alanına sahip bulunmuştur.

Ayrıca, Kütdiken limonuna ait kombinasyonların yaprak sayısı Navelina portakal

kombinasyonlarından daha yüksektir. Kütdiken limonunda daha fazla yaprak olması,

limonların daha düşük sıcaklıklarda aktif hale geçerek büyümenin gerçekleşmesi ile

açıklanabilir. Öte yandan, Kütdikenin yaprak yapısının Navelina’da ince olması

dikkat çekicidir. Nitekim; Eissenstat ve Achor (1999), yaprakların kalın ve yüksek

doku yoğunluğunda düşük yaprak alanına sahip olduğunu ve bu morfolojik ve

anatomik karakterler daha düşük sürgün gelişimi, daha düşük fotosentez hızı, daha

düşük karanlık solunum oranı, fotosentez enzimlerinin daha düşük konsantrasyonu

ile ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Çalışmamızda, K/C/T, K/T, N/T

uygulamalarında toprak üstü aksamın, yaprak sayısı ve fotosentez kapasitesinin

yüksek olması buna karşılık toprak altı aksamın ağırlığının ve toplam karbonhidrat

miktarının düşük olması bitkide üretilen karbonhidratların önemli bir kısmının bu

uygulamalarda vegetatif gelişmeye kullanılarak tüketildiğini göstermektedir. Nitekim

çalışmada toprak üstü yaş ağırlığı ile toplam karbonhidratlar arasında negatif bir

ilişki saptanmıştır. Yaprak sayısı ile yaprak alanı arasında özellikle Navelina

kombinasyonunda kuvvetli pozitif bir ilişki saptanmıştır.


325

Değişik aşı kombinasyonları ile oluşturulan bitkilerin dört dönemde ölçülen

fotosentez değerleri incelendiğinde tüm bitkilerde fotosentez hızının Yaz döneminde

(4. dönem) en hızlı olduğu bulunmuştur. Çalışmamızdan elde edilen bu bulgunun

Ribeiro ve ark. (2009)’ nın subtropik koşullarda 1 yaşlı Kloepatra mandarini üzerine

aşılı Valencia portakal çeşidinde Yaz ve Kış döneminde fotosentez hızını ölçtükleri

çalışmalarında Yazın fotosentez hızını daha yüksek buldukları bulgularıyla

benzerdir. Araştırıcılar, Kışın fotosentez oranının azalmasının soğuk gece

koşullarından kaynaklandığını, ayrıca Kışın öğleden sonra fotosentezde azalmanın

stoma iletkenliği ve RuBP (ribulose -1,5- bisphosphate) yenilenmesinde azalmaya

neden olmasından kaynaklandığını bildirmişlerdir. Tsokankunku ve ark. (2008), 5

yaşlı Navel ve Baianinha portakallarında 2007 yılının Yaz sezonunda 25-30 °C

yaprak sıcaklığında transpirasyonun arttığını ve fotosentez hızının en yüksek

olduğunu bildirmişlerdir. Guang- Hui ve ark. (2006), turunçgillerde Kış aylarındaki

düşük sıcaklığın fotosentetik karbonhidrat metabolizmasını sınırlandırdığını ve

fotokimyasal reaksiyonların düşük fotosenteze neden olduğunu açıklamışlardır.

Çeşitler düzeyinde yapılan fotosentez ölçümlerinde Navelina

kombinasyonları ile oluşturulan bitkilerin Kütdiken kombinasyonları ile oluşturulan

bitkilere göre daha yüksek fotosentez hızına sahip oldukları belirlenmiştir. Bu

durumun çeşit özelliği olarak Navelina’nın yaprak kalınlığının Kütdikene göre daha

fazla olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Nitekim; Gerçek (1992), Sinha

(2004), Akman ve Güney (2006), fotosenteze etki eden faktörleri iç ve dış faktörler

olarak ikiye ayırmışlardır. İç faktörleri yaprak kalınlığı, yaprak yaşı ve yaprağın

anatomik yapısı, yapraktaki stoma sayısı ve açıklığı, klorofil miktarı, fotosentez

sonucu biriken maddelerin etkisi, hormonların etkisi, iletim dokusunun yapraktaki

durumu olarak tanımlamış; dış faktörleri ışık, ışık şiddeti, ortamdaki karbondioksit

ve oksijen yoğunluğu, sıcaklık, ortamdaki suyun etkisi, kimyasal maddeler ve

mineral tuzların etkisi gibi faktörler olarak tanımlamıştır. Bir çok çalışmada yaprak

anatomisi ile fotosentez hızı arasında ilişki olduğu bulunmuştur. Eissenstat ve Archor

(1999); uzun ömürlü yaprakların özellikle dayanıklı ve kalın, yüksek doku

yoğunluğunda ve düşük yaprak alanına sahip olduğunu ve bu morfolojik ve anatomik

karakterlerin daha düşük sürgün gelişimi, daha düşük fotosentez hızı ile ilişkili


326

olduğunu belirtmişlerdir. Çalışmamızda yaprak alanı ile fotosentez hızı arasında

Navelina’da negatif bir ilişki saptanırken Kütdiken çeşidinde kuvvetli bir pozitif

ilişki bulunmuştur. Ayrıca Germana ve Sardo (1996); Turunçgil cinslerinde, çeşitli

türler arasındaki fotosentez kabiliyetinin farklılıklarının dikkat çekici olduğunu,

ayrıca Germana ve Sardo (1996) bildirdiğine göre Morinaga ve Ikeda (1990)’nın 14

türde yaptıkları çalışmada C.natsudaidai (Hay) ve C.grandis (L) Osbeck’te net

fotosentez oranlarının en yüksek; öte yandan C.unshiu (Marc), C.junos (Sieb.ex.Tan)

ve C.reticulata (Blanco) ‘da en düşük olduğunu belirtmişlerdir. Bu tür farklılıkları

klorofil içeriği, stoma yoğunluğu, enzim aktivitesi ve yaprak ağırlığı gibi bir çok

faktörle açıklamışlardır. Germana ve ark. (2002), kamkat ve altıntoplarda 13 Şubat

ve 26 Eylül arasındaki periyotta, 8 kez fotosentez ölçümü yapmışlardır. Çalışma

periyodu boyunca her iki türde brüt fotosentez miktarında değişim görüldüğünü

belirtmişlerdir. Daha büyük ve daha koyu yeşil renge sahip olan altıntop

yapraklarının PAR ve WPD’ye olan etkisiyle daha yüksek CER (CO2 değişim oranı)

değeri elde edilmesine neden olmuştur. Net karbondioksit değişim oranı altıntoplarda

kamkatlardan daha iyi bulunmuştur.

Çalışmada ara anaçların fotosentez hızına olan etkisi Navelina

kombinasyonları için incelendiğinde sırasıyla N/SR/T ve N/FD/T gibi bodurluk

oluşturan kombinasyonlarda en yüksek bulunmuştur. Yıldırım (2003), bildirdiğine

göre, Walt ve Davie’nin yaptığı çalışma bulduğumuz bu sonucu desteklemektedir.

Araştırıcılar, fotosentez hızı, asimilatların taşınımı - birikimi ve fenolik bileşiklerin

konsantrasyonunu Kaba limon ve Flaying Dragon üzerine aşılı Marsh Seedless

altıntopunda karşılaştırmışlardır. Meyve büyüme dönemi boyunca alınan fotosentez

değerlerinden bodur ağaçların yapraklarının fotosentez yeteneklerinin normal

büyüklükteki ağaçlardan daha yüksek olduğunu saptamışlardır. Buna karşın;

fotosentez hızının bodurluk mekanizmasından etkilenmediği ile ilgili çalışmalar da

mevcuttur. Lliso ve ark. (2004), Navelina portakalının #23 (Troyer sitranjı x

Kleopatra mandarini), # 24 (Troyer sitranjı x Kleopatra mandarini) ve F&A 418

(Troyer sitranjı x Yerli mandarin) anaçları üzerinde F&A 418 ve #23 anaçlarından

bodurluk sağlamalarına rağmen, yaprak fotosentez aktivitesini her üç anaç üzerindeki

Navelina’larda benzer bulmuşlardır. Takishita ve ark. (2000), Flying Dragon,


327

Citrumelo ve Üç yapraklı anaçları üzerine aşılı Aoshima, Outsu no 4, Sweet spring

ve Kiyomi çeşitlerinin fotosentez hızını inceledikleri çalışmalarında, Flying Dragon

üzerindeki Outsu no 4 ‘ün fotosentezini her iki yılda da üç yapraklıdan daha düşük

bulmuş, Aoshima, Kiyomi ve Sweet spring için Flying Dragon ve normal üç yapraklı

anaçlarının fotosentezi arasında herhangi bir farklılık olmadığını, Sitrumelo üzerinde

bu çeşitlerin fotosentezi 1999 yılında Kiyomi ve Okitsu wase hariç Üç yapraklı

üzerindekilere göre daha düşük veya benzer bulduklarını bildirmişlerdir. Li Ming ve

ark. (2006), Satsuma mandarininde (Guoqing 4 klonunda) net fotosentez hızı üzerine

Üç yapraklı, Troyer sitranjı, Swingle citrumelo ve Red tangerin + üç yapraklı

anaçlarının etkilerini sera koşullarında incelemişlerdir. Fotosentezin üç yapraklıda

en yüksek, red tangerin + üç yapraklı ve Swingle citrumelo da orta düzeyde, Troyer

sitranjında en düşük olduğu saptanmıştır.

Çalışmamızda Kütdiken çeşidi ile oluşturulan kombinasyonlarda fotosentez

hızı incelendiğinde K/C/T kombinasyonunda en yüksek, K/FD/T kombinasyonunda

ise en düşük olduğu bulunmuştur.

Yaprak alanı ve fotosentez hızı ile hesaplanan fotosentetik kapasite Kütdiken

kombinasyonunda tüm dönemlerde Navelina’dan yüksek bulunmuştur. Bu durum

Kütdikenin Navelina’ya göre daha fazla yaprak sayısına sahip olmasından

kaynaklanmaktadır.

Çalışmada tüm kombinasyonların yapraklarında toplam şeker içeriği Kış

döneminde (6. dönem:Ocak) diğer dönemlere göre yüksek bulunmuştur. Jones ve

Steinacker (1951), Tuzcu (1974), Kaplankıran (1984), Mataa ve ark. (1996), Holland

ve ark. (1999) ve Yıldırım (2003)’da toplam şeker içeriğinin kışın en yüksek Yazın

ise minimum düzeyde olduğunu çalışmalarında belirtmişlerdir. Dönemler ortalaması

incelendiğinde, Kütdiken kombinasyonlarının Navelina kombinasyonlarına göre

daha fazla toplam şeker içeriğine sahip olduğu görülmektedir. Toplam şeker içeriği

denemede kullanılan her iki çeşitte Star Ruby’nin ara anaç olarak kullanıldığı

kombinasyonların yapraklarında yüksek düzeyde saptanmıştır. Fotosentez hızının

N/SR/T kombinasyonunda yüksek olması ve vejetatif gelişme bakımından en az

gelişme gösteren grup olması yapraklarda toplam şeker içeriğinin harcanmadığını

göstermektedir.


328

Anaç kabuklarında toplam şeker içeriği dönemler ortalamasına göre her iki

çeşittede en fazla kontrol (K/T; N/T) grubunda; en düşük Citrumelo 1452’nin ara

anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda bulunmuştur. Nitekim Kaplankıran

(1984), üç yapraklı anacının turunca anaç olması durumunda özellikle Kış

döneminde artış olmasına rağmen, üç yapraklının turunca kalem olması durumunda

aynı etkinin olmadığını bildirmiştir.

Toplam şeker içeriği ara anaç alt ve üst kısım kabuklarında her iki çeşitte

Flaying Dragon ve Rubidoux üç yapraklı ara anacı ile oluşturulan kombinasyonlarda

en yüksek; Citrumelo 1452 ara anacı ile oluşturulan kombinasyonlarda en düşük

olarak saptanmıştır.

Navelina ve Kütdiken çeşitlerinin farklı ara anaçlar üzerine aşılanması ile

elde edilen bitkilerin anaç ve ara anaç (alt ve üst kısım) kabuklarında toplam şeker

içeriği yapraklarda olduğu gibi Kış döneminde (6. dönem:Ocak) diğer dönemlere

göre daha yüksek bulunmuştur. Bu dönem açısından yaprak, anaç ve ara anaç

kabuklarını kıyasladığımızda, en yüksek toplam şeker içeriği yaprakta saptanmıştır.

Dönemler ortalamasına göre her iki çeşidin çeşit kabuğunda en fazla toplam şeker

içeriği bulunmuştur (Şekil 4.149; Şekil 4. 150).

Nişastanın yapraklardaki ve gövde kabuğundaki düzeyi dönemlere göre

incelendiğinde kış döneminde (2. ve 6. dönem) yüksek bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre yapraklarda nişasta içeriği bakımından kombinasyonlar arasında

istatistiki olarak fark bulunamamıştır; ancak rakamsal olarak kontrol gruplarında

(N/T ve K/T) en yüksek; Flying Dragon’un ara anaç olduğu kombinasyonlarda en

düşük düzeyde saptanmıştır. Anaç kabuklarında nişasta içeriği her iki çeşit için

dönemler ortalaması istatistiksel olarak önemsiz bulunurken; Star Ruby’nin ara anaç

olarak kullanıldığı kombinasyonlarda en yüksek, Rubidoux üç yapraklı

kombinasyonlarında en düşük olarak saptanmıştır. Kaplankıran (1984), üç yapraklı

anacının anaç veya kalem olması durumunda nişasta düzeyini kendine doğru

çektiğini bildirmiştir. Çalışmada kullanılan üç yapraklı ara anaçları ile Star Ruby ara

anaçları kıyaslandığında bu durumun benzer olduğu görülmektedir. Navelina çeşidi

için Flying Dragon ara anacının bazı dönemlerde en yüksek nişasta içeriğine sahip

olduğu görülmüştür. Bester ve Rabe (1996), Lisbon limonuna anaç olarak kullanılan


329

Volkameriana, Australian turuncu ve Flying Dragon anaçlarının kabuk dokusundaki

nişasta düzeyleri Volkameriana hariç tüm anaçlarda benzer sonuçlar vermiştir.

Mendel ve Kohen (1967), yedi farklı anaç üzerine aşılı Valencia portakalında aşı

noktasından, aşı noktasının altından ve üstünden aldıkları kabuk örneklerinde nişasta

sevyesine bakmışlardır. Anaç kabuklarında nişasta seviyesi ile ağaç büyüklüğü

arasında negatif bir ilişki bulunmuş ve gövdede nişasta seviyesinin büyüme gücünü

etkileyen bir faktör olmadığı sonucuna varılmıştır. Nitekim; çalışmamızda N/SR/T,

N/FD/T, K/SR/T kombinasyonlarının toprak üstü yaş ağırlığı düşük bulunurken;

anaç kabuklarında nişasta düzeyi dönemler ortalamasına göre her iki çeşit için bu

kombinasyonlarda en yüksek bulunmuştur.

Ara anaç kabuk kısımlarında Star Ruby ve Citrumelo 1452

kombinasyonlarına ait bitki kabuklarında en yüksek düzeyde nişasta bulunmuştur.

N/SR/T kombinasyonuna ait bitkilerin genel olarak çok gelişme göstermemiş olması

bitkilerde nişastanın depolandığına işaret etmektedir. N/FD/T kombinasyonunda

çeşit aşı noktasının altının ara anaç üstü olarak tanımlanan kısmında tüm dönemlerde

en az nişasta içeriğine sahip olduğu ve boyuna kesitlerde nişastanın boyanma

durumlarında da boyanmadığı görülmektedir. Bu durum, gözle de kolayca

görülebilen bu bölgedeki şişkinliğin nişastanın kesit alınan Ocak döneminde soğuklar

nedeniyle toplam şekerlere dönüşmesi ile açıklanabilir. Öte yandan Star Ruby ve

Citrumelo’nun ara anaç olduğu kombinasyonlarda IKI boyaması ve nişasta analiz

değerleri dikkate alındığında kabuk ve odun dokusunda belirgin bir nişasta birikimi

olduğu ifade edilebilir. K/SR/T, N/SR/T kombinasyonlarının turunç kısmında IKI

boyanmasına parelel olarak nişasta içeriği de yüksek bulunmuştur. Dönemler

ortalamasına göre yaprak, anaç, ara anaç altı ve ara anaç üstü bakımından N/T, K/T,

K/SR/T, N/SR/T, N/FD/T kombinasyonlarında anaçta, N/C/T ve K/R/T

kombinasyonlarında ara anaç altı kabuklarında, K/FD/T, K/C/T; N/R/T

kombinasyonlarında ara anaç üstü kabuklarında en fazla nişasta birikimi saptanmıştır

(Şekil 4.151; Şekil 4. 152).

Nişastanın yapraklardaki ve gövde kabuğundaki düzeyi dönemlere göre

incelendiğinde kış döneminde (2. ve 6. dönem) yüksek bulunmuştur. Bu dönemde

gövde kabuğunda bulunan nişasta seviyesi yaprakta bulunana göre daha yüksek


330

saptanmıştır. Bilindiği gibi, turunçgillerde gövde ve yaprak önemli depo organlarıdır.

Goldschmidt ve Koch (1996), nişastanın turunçgillerdeki temel depo karbonhidratı

olduğunu bildirmişlerdir. Turunçgillerde nişasta depolanan karbonhidratların en

önemlisidir ve yaprak kuru ağırlığının % 12.3’ü kadarını içerir (Goldschmidt ve

Golomb, 1982).

Yaprak toplam karbonhidrat içeriği nişasta ve toplam şekerler gibi toplam

karbonhidratlarda da kış döneminde en yüksek olarak saptanmıştır. Dönemler

ortalaması bakımından her iki çeşitte de yaprak ve anaç kabuğunda toplam

karbonhidrat düzeyinin kombinasyonlar arasındaki farklılığı istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur. Ara anacın alt ve üst kabuklarında Flying Dragon’un

kullanıldığı Navelina kombinasyonlarında en düşük düzeyde, Kütdiken için Flying

Dragon ve Rubidoux ara anaçlarında en düşük bulunmuştur. Star Ruby ve

Citrumelo’da her iki çeşit için en yüksek olarak saptanmıştır (Şekil 4.153; Şekil

4.154).

Yapraklardaki toplam karbonhidrat miktarının her iki çeşitte de toplam şeker

ve nişasta miktarı ile kuvvetli bir ilişkide olduğu, fotosentez hızı ile negatif ilişkide

olduğu ancak bu ilişkinin istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır.

Çalışmamızdan elde edilen bu bulgumuz Iglesias ve ark. (2002)’nın bulgularıyla

uyum içerisindedir. Araştırmacılar; fotosentez ile karbonhidratlar arasında özellikle

nişastadan kaynaklı negatif bir ilişki olduğunu bildirmişlerdir. Bu durum büyük

olasılıkla karbonhidrat tüketimi ile ilişkilidir. Goldschimt ve Koch (1996), meyveli

ağaçlarda fotosentez hızının daha yüksek olduğunu bildirdiği görüşüne uymaktadır.

Kombinasyonların anaç ve ara anaç kabuklarındaki toplam karbonhidrat içeriği ile

kabuktaki nişasta düzeyi arasında ilişki çok yüksek bulunmuştur. Ayrıca anaç

kabuğunda toplam karbonhidrat ile P düzeyi arasında her iki çeşitte pozitif ilişki

saptanmıştır.

Çalışmada, bitki besin elementlerinin içeriklerinde mevsimlere,

kombinasyonlara, bitki besin analizi yapılan kısımlara göre çok farklı sonuçlar

bulunmuştur. Bu anaç- ara anaç- çeşit etkileşiminin çok büyük etkisinin olması, ara

anaçların bu elementlerin çeşide taşınımı ve ara anacın bu bitki besin elementlerinin

kullanımı üzerine doğrudan veya dolaylı etki yapmasından ileri gelmektedir. Köksal


331

(1973), ara anaçların çeşitlerin ve anaçların mineral madde alımını ve yapraklardaki

miktarlarını farklı şekillerde etkilediğini bildirmiştir. Köksal (1979) bildirdiğine göre

Nassery (1973), aşısız bir elma anacı ile bunun üzerine aynı anaçtan bir ve iki aşı

yapıldığında yapraklardaki bitki besin maddelerinin aşısız elma anaçlarında en

yüksek iki defa aşılanmışlarda en düşük düzeyde bularak aşı sayısının topraktan

alınan besin maddelerinin toprak üstü aksamına iletilmesinde engel oluşturduğunu

açıklamıştır. Köksal (1979) bildirdiğine göre Jones (1971), N, P, K taşınmasının

zayıf gelişen ara anaçlarda kuvvetli gelişenlere göre çok fazla engellendiğini

bildirmiştir. Ayrıca çeşidin de ara anaç ve anaç üzerine etki yaptığı bilinen bir

gerçektir. Anaçların bitki besin elementlerinden yararlanma düzeyleri birbirinden

farklılıklar göstermektedir. Nitekim; Kaplankıran ve Tuzcu (1993), değişik turunçgil

anaçları üzerinde bazı portakal çeşitlerinin yapraklardaki besin maddesi içeriklerini

inceledikleri araştırmalarında yapraklardaki bitki besin madde düzeylerinin anaçlara,

çeşide ve yıllara göre farklılık gösterdiğini saptamışlardır.

Bitki besin elementlerinde azot bakımından Navelina çeşidine ait

kombinasyonlarda ara anaç kullanımı ile yapraklardaki azot içeriğinin arttığı

gözlenmiştir. N/R/T, N/SR/T, N/FD/T kombinasyonlarında dönemler ortalamasına

göre yüksek azot içeriği bulunurken, N/T ve N/C/T dönemler ortalamasına göre en az

azot içeriğine sahip olmuştur. N/R/T, N/SR/T, N/FD/T kombinasyonlarında azot

düzeyinin yüksek olması ve özellikle N/SR/T kombinasyonunun toplam karbonhidrat

içeriğinin diğer kombinasyonlara göre yüksek bulunması bitkilerin almış olduğu

azotu az kullanmaları ve az miktarda vegetatif gelişmeleri dolayısıyla daha az

karbonhidrat tüketmesi ve sonuçta yapraklarda daha çok toplam karbonhidratın

birikimi ile açıklanabilir. Nitekim, büyüme değerleri bunu açıkça göstermektedir.

Buna karşın iyi bir vegetatif gelişme gösteren N/T’de azot içeriği düşük olmuştur. Bu

kombinasyonun sürgün gelişimi diğer kombinasyonlara göre daha az olmuştur.

Kütdiken çeşidi kombinasyonları içerisinde K/R/T bitkilerinin yapraklarında azot

içeriği yüksek, K/C/T kombinasyonlarında ise düşük olarak saptanmıştır. Iyengar ve

ark. (1982), Hindistan koşullarında farklı turunçgil anaçlarının Courg ve Kinnow

mandarin çeşitlerinde bitki besin elementi alımı üzerine etkisini araştırmışlardır.

Anaçların farklılığından dolayı N, K, Ca, Mg, Mn içeriklerini önemli bulmuşlardır.


332

Yaprak N içeriği üç yapraklının üzerindeki çeşitlerde Carrizo ve Troyer anaçları

üzerindeki çeşitlere göre daha yüksek saptamışlardır. Toplu ve ark. (2008), Troyer

sitranjı, Carrizo sitranjı ve Turunç anacı üzerinde portakallarda N içeriğini en yüksek

Carrizo sitranjında bulmuşlardır. Yapraklardaki azot içeriği her iki çeşit için kış

dönemi olan 2. dönemde en az düzeyde bulunmuştur. Ancak diğer bir kış periyodu

olan 6. dönemde bu durum gözlenmemiştir. Bu farklılılğın bitkilerin yaş farkından

dolayısıyla yaprak yaşının farklılığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Yıldırım

(2003) bildirdiğine göre, Kacharava (1976), Turunçgil yapraklarının yaşı,

yapraklardaki besin elementi üzerine önemli etkilere sahiptir. Birçok çalışmada

yaprakların büyüme periyodunda oldukları ilk aylarda besin elementlerindeki

değişimlerin çok hızlı olduğu, yaprak olgunlaştıkça değişimin daha yavaş olduğu

belirlenmiştir. Anaç kabuklarında Navelina kombinasyonlarında N/FD/T,

Kütdikende K/T en yüksek; N/C/T, N/T, K/R/T, K/C/T, K/SR/T en düşük olarak

saptanmıştır. Ara anaç alt ve üst kısım kabuklarında her iki çeşitte azot içeriği üç

yapraklı ve melezleri olan ara anaçlarda Star Ruby’ e göre daha yüksek bulunmuştur.

Nitekim; Kaplankıran (1984)’ın üç yapraklı anacının azottan daha iyi yararlandığı

şeklindeki sonucu çalışmamızı doğrulamaktadır. Her iki çeşitle oluşturulan

kombinasyonlarda dönemler ortalamasına göre anaç, ara anaç alt ve üst kabuklarının

N içeriği ile yaprakların N içeriği kıyaslandığında en fazla yapraklarda olduğu

saptanmıştır (Şekil 4.155; Şekil 4. 156). Camara ve ark. (2003), mineral bitki besin

elementi kompozisyonunu (yaprak, gövde, kök) ve bitki büyümesini incelendikleri

çalışmalarında; köklerden yapraklara Cl ve Na taşınımının ara anaçlarla

sınırlandığını açıklamışlardır. Kontrollü koşullarda Kleopatra/Salustiano

portakalı/Valencia portakalında yaprakta N en yüksek olarak bulunmuştur.

Her iki çeşitte yapraklardaki N seviyesi ile yapraklardaki Mn ve toplam şeker

seviyeleri arasında istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmuştur. Çeşitlere ait

kombinasyonların anaç kabuklarında ki N seviyesi ile nişasta seviyeleri arasında

pozitif ilişki saptanmıştır. Her iki çeşitte N ile yapraklardaki fotosentez oranı

arasında pozitif bir ilişki saptanmıştır. N bitkiler için mutlak gerekli olan bir

elementtir ve bitki bünyesinde metabolik olarak aktif olan şeker, protein gibi

biyokimyasalların yapısı olarak görev yapmaktadır. Her yeşil klorofil pigmentinin


333

bünyesinde 4 N atomu kullanılır. Klorofil ışığı absorbe eder ve fotosentetik

biyokimyasal olayın aktivasyonu için gerekli elektron enerjisini serbest bırakır. N

azlığı fotosentez hızının azalmasıyla sonuçlanır (Rom, 2007)

Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerine ait kombinasyonlarda anaç,

ara anaç altı ve ara anaç üstü kabuklarında N içeriği ile fotosentez oranı arasında

negatif bir ilişki bulunmuştur.

P içeriğinin yapraklardaki durumu incelendiğinde; Navelina çeşidinde

dönemler ortalamasına göre kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur. Kütdiken yapraklarında K/FD/T kombinasyonunda yüksek,

diğer kombinasyonlarda aynı düzeyde bulunmuştur. Anaç kabuklarında N/T, K/T ve

K/FD/T kombinasyonları en yüksek, her iki çeşit için Star Ruby’nin kullanıldığı

kombinasyonlar en düşük olarak saptanmıştır. P’un üç yapraklı melezlerinde daha iyi

kullanıldığı görülmektedir. Ara anaç altı ve ara anaç üstü kabuklarında N/R/T, K/R/T

ve K/FD/T kombinasyonları dönemler ortalamasında yüksek, N/C/T, K/SR/T

kombinasyonlarında en düşük düzeyde bulunmuştur (Şekil 4.157; Şekil 4. 168).

Fosfor biyokimyasal reaksiyonlarda enerji taşıyıcı maddedir. Fotosentez, solunum

gibi metabolik olaylarda oluşan çoğu şeker fosfatların temel öğesini oluşturan fosfor

nükleotidlerin (RNA, DNA) ve membranlarda bulunan fosfolipidlerin temel öğesidir.

Fosfor noksanlığında bitkilerde yaprak sayısı, yaprak yüzey alanı önemli derecede

azalır. Fosfor noksanlığında fotosentez göreceli olarak daha az gerçekleşir.

Yaprakların şeker ve nişasta miktarı artar (Kacar ve ark., 2002). Çalışmada her iki

çeşide ait bitki ve yaprak özelliklerininin birbirleri ile ilişki durumlarını

incelediğimizde, yapraklardaki P içeriği ile yaprak alanı ve yaprak sayısı arasında

pozitif, yapraklardaki P ile yaprak nişasta miktarı arasında negatif bir ilişki

saptanmıştır. Ancak, fosfor ile fotosentez hızı arasında negatif bir ilişki bulunmuştur.

Bu ilişkinin çok kuvvetli olmadığı söylenebilir.

K düzeyi yaprak, anaç, ara anaç kabuklarında dönemlere ve kombinasyonlara

göre farklılık göstermiştir. Yaprak K içeriği her iki çeşidin kombinasyonları

arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Rakamlar

değerlendirildiğinde Navelina için N/SR/T en yüksek, N/T en düşük; Kütdiken için

K/R/T en yüksek, K/C/T en düşük kombinasyonlar olarak bulunmuştur. Her iki


334

çeşidin kombinasyonlarında yaprakların K içeriği anaç ve ara anaç kabuklarının K

içeriğinden yüksek bulunmuştur (Şekil 4.159; Şekil 4. 160).

Davies ve Albrigo (1994), yaprak N ve K içeriğinin birbiri ile ters ilişkili olduğunu

bildirmiştir. Çalışmamızda yaprak K içeriği fazla olan kombinasyonların N içeriğinin

en düşük olan kombinasyonlar olduğu ayrıca yapılan korelasyon analizinde de

aralarında negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Ca içeriği Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin aşılandığı

kombinasyonlarla oluşturulan bitkilerde yaprak, anaç, ara anaç altı ve ara anaç üstü

kabuklarında tüm dönemlerde ve dönemler ortalamasında Citrumelo’nun ara anaç

olarak kullanıldığı kombinasyonlarda en yüksek düzeyde bulunmuştur. Star Ruby ve

Rubidoux ara anaçlarının kullanıldığı Navelina ve Kütdiken kombinasyonlarında en

düşük olarak saptanmıştır. Breen ve Muraoka (1975), erik üzerine aşılanan

şeftalilerde uyuşmazlık belirtileri ortaya çıkmadan önce yaprak ve kabukta yaptıkları

besin elementleri analizine göre; uyuşur ve uyuşmaz kombinasyonlarda benzer

sonuçlar bulmuşlardır. Yapraklardaki N ve K seviyeleri uyuşmazlık belirtilerinin

şiddetine göre değişiklik göstermiş, uyuşmaz kombinasyonlarda çeşidin

kabuklarındaki K, Mg, Ca seviyelerinin mevsim boyunca düşerken, anaç

kabuklarında oransal bir değişme olmadığı vurgulanmıştır. Ancak çalışmamızda

gelişme yönünden sıkıntılı olan N/SR/T kombinasyonunda tüm örnekleme

bölgelerinde en düşük Ca içeriği saptanmıştır (Şekil 4. 161; Şekil 4. 162).

Yaprakta Ca ve K konsantrasyonları ters orantılı olarak ilişkilidir (Davies ve

Albrigo, 1994). Bu durumu K/C/T kombinasyonuna ait yapraklarda görmekteyiz.

Ancak tüm kombinasyonlar ve tüm dönemlerin birlikte incelendiği ilişkilere göre Ca

ve K arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca Lavon ve ark. (1995), Kaba

Limon yapraklarındaki karbonhidrat içeriği ve enzim aktivitesinin K, Mg, Ca

eksikliği ile ilişkisini araştırdıkları çalışmalarında Ca eksikliği olan yaprakların

nişastanın büyük bir kısmını depoladığı vurgulanmıştır.

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerine Citrumelo’nun ara anaç

olarak kullanılması ile yapraklarda Mg düzeyinin azaldığı saptanmıştır. Anaç, ara

anaç alt ve üst kısım kabuklarında Mg içeriği kombinasyonlar arasında ki farklılık


335

önemsiz bulunmuştur (Şekil 4.163; Şekil 4. 164). Dönemler bakımından yaprak ve

gövde de Mg düzeyi 1. ve 5. (Ekim) dönemlerde en yüksek olarak bulunmuştur.

Yapraklardaki Mg ile yaprakların fotosentez hızı arasında her iki çeşittede

pozitif bir ilişki saptanmıştır. Yeşil bitki yapraklarında magnezyumun en önemli

işlevi klorofil moleküllerinde merkezi atom olarak yer almasıdır. Bitki yapraklarında

bulunan toplam magnezyumun klorofil molekülüne bağlanma oranı bitkinin Mg ile

beslenme durumu ile yakından ilgilidir. Fotosentezin karanlık tepkimelerinde

karbondioksit özümlemesinde önemli rolü olan RiDP (Ribiloz difostat) karboksilaz

enziminin aktivitesi Mg bağlıdır. Mg azlığı fotosentez oranını azaltır. Ayrıca

bitkilerdeki metabolik olaylardan protein sentezinde de Mg görev yapmaktadır

(Kacar ve Katkat, 2006).

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerinin yapraklarındaki Mg içeriği

ile toplam karbonhidratlar arasında negatif bir ilişki saptanmıştır. Nitekim; Kacar ve

Katkat (2006) bildirdiğine göre Fink (1991), Mg noksanlığında floem iletim

borularında yapısal bozulmanın oluştuğu ve bu nedenle Mg noksanlığında

yapraklarda karbonhidratların biriktiği öne sürülmüştür. Kombinasyonların gövde

kabuklarındaki Mg içeriği ile toplam karbonhidratlar arasındaki ilişki incelendiğinde

anaç ve ara anaç altı kabuklarında negatif bir ilişki bulunurken; ara anaç üstünde

pozitif bir ilişki saptanmıştır.

Yeşiloğlu ve İncesu (2009), Fe elementinin canlı organizmaların birçok

biyokimyasal olayında, hücresel olaylarda, terleme, fotosentez gibi biyolojik

olayların indirgenme aşamasında, klorofil sentezinde görev aldığını bildirmişlerdir.

Çalışmamızda kullanılan kombinasyonların yapraklardaki Fe içeriği dönemlere göre

değişiklik göstermiştir. Fe içeriği dönemler ortalamasına göre; Navelina

kombinasyonları arasında ara anaç kullanılmayan bitki yapraklarında (N/T) en

yüksek, Star Ruby’nin ve Rubidoux üç yapraklı ara anacının kullanıldığı

kombinasyonlarda ise en düşük düzeyde saptanmıştır. Bu durum Kütdiken

kombinasyonlarında da aynı bulunmuş ancak en yüksek değer Citrumelo’ nun

kullanıldığı kombinasyonda bulunmuştur (Şekil 4.165; Şekil 4. 166). Zekri (1995),

çalışmasında; Üç yapraklı ve melezi olan Swingle Citrumelo, Carrizo sitranjının Fe

alımında limon ve mandarin tipi anaçlara göre daha az etkili olduğunu saptamıştır.


336

Byrne ve ark (1995), yüksek pH ortamında Fe alımının turunçgil anaçları arasında

Carrizo sitranjını orta duyarlı olarak belirlemişlerdir. Kaplankıran ve ark. (1996),

Adana koşullarında 9 anaç (Yerli turunç, Taiwanica, Kleopatra mandarini, Troyer ve

Carrizo sitranjları, Volkameriana, Yuzu, Sitrumelo 1452, Benecke üç yapraklı,)

üzerine aşılı satsuma mandarinlerinde Fe alımının anaçlar tarafından etkilenmediğini

saptamışlardır. Ahmed ve Al-Shurafa (2003), Turunç, Rangpur Laymı, Cleopatra

mandarini, Troyer sitranjı ve Kaba limon üzerine aşılı Valencia, Hamlin, Washington

Navel portakallarının N, P, K, Ca, Na, Cl, Fe, Mn, Cu ve Zn içeriklerini

incelemişlerdir. N, P, Fe, Mn, Zn ve Cu elementlerinde bir farklılık saptanmamıştır.

Anaç kabuklarında Fe içeriği kombinasyonlar arası farklılık istatistiksel olarak

önemsiz bulunmuştur. Ara anaç kabuklarında iki çeşidin de aşılandığı

kombinasyonlarda Rubidoux ara anaçlarında en yüksek, Flying Dragon ve Star Ruby

ara anaç kullanıldığında en az düzeyde saptanmıştır.

Zn içeriği Navelina kombinasyonunda Star Ruby’nin ara anaç olduğu bitki

yapraklarında en düşük; anaç, ara anaç kabuklarında ise en yüksek, Citrumelo’nun

ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda yapraklarda en yüksek, anaç ve ara

anaç kabuklarında en düşük düzeyde bulunmuştur (Şekil 4.167; Şekil 4.168).

Mn bitkilerin yapraklarında Flying Dragon ara anacı kullanıldığında genelde

en yüksek, Citrumelo’nun ara anaç olduğu kombinasyonlarda en düşük olarak

bulunmuştur. Anaç, ara anaç kabuklarında kombinasyonlar arasındaki farklılık

istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (Şekil 4.169 Şekil 4.170).

Mangan bitkilerde fotosentezde elektron aktarımı ve oksijen içermeyen radikallerin

zehir etkisinin giderilmesi gibi redoks işlemlerinde önemli görev yapar. Mn

noksanlığı görülen bitkilerde ve özellikle bitki köklerinde çözünebilir karbonhidrat

miktarı önemli düzeyde azalır. Bu durum fotosentezin azalması ile açıklanabilir

(Kacar ve Katkat, 2006). Çalışma sonucunda yaprakların Mn içeriği ile fotosentez

hızı arasında, ayrıca toplam karbonhidratlar arasında her iki çeşittede pozitif bir ilişki

saptanmıştır.

Kombinasyonların yapraklarında ve anaç kabuklarında Zn ve Mn düzeyleri

arasında istatistiksel olarak önemli bir ilişki saptanmıştır.


337

Cu bitkilerin yapraklarında Flying Dragon ve Rubidoux ara anacı

kullanıldığında genelde en yüksek, Citrumelo ve Star Ruby’nin ara anaç olduğu

kombinasyonlarda en düşük olarak bulunmuştur. Anaç, ara anaç kabuklarında

kombinasyonlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (Şekil

4.171; Şekil 4. 172).

Shklarman ve ark. (1992) bildirdiğine göre Feucht ve ark. (1983), fenollerin

yaralanmalar sonucu biriktiğini ve nekrotik hücrelerin oluşumuyla

ilişkilendirildiğini, ayrıca kiraz ve diğer meyve türlerinde uyuşmazlığın

tanımlanmasında kullanılan iyi bir paremetre olduğunu açıklamışlardır. Bu konudan

yola çıkarak çalışmamızda değişik ara anaçlar üzerine aşılı Navelina ve Kütdiken

çeşitlerinde aşılamadan 25 ay sonra (7. dönemde) anaç ve ara anaç aşılama

bölgelerinden alınan kabuk örneklerinde tanen miktarı saptanmaya çalışılmıştır.

Folin- Ciocalteau, Stiasny, Vanillin yöntemlerine göre kabuk dokusunda tanen

birikimi olmadığı bulunmuştur. Bu nedenle ileride yapılacak çalışmalarda kabuk

dokusunda incelenen hidrolize tanen yerine odun dokusunda kondanse tanenlerinde

incelenmesi ile bu konu daha çok açıklık kazanacaktır. Nitekim; Tanrısever (1982),

bitki dokularının herhangi bir nedenle yaralanması sonucu oluşan kararmaların

kondanse tanenlerin oksitlenmesinden ileri geldiğini bildirmiştir. Bu konu ile ilgili

olarak çalışmamızda aşı bölgesinden alınan enine kesitlerde p- DMACA ile tanen

birikimleri incelenmeye çalışılmış elde edilen görüntüler şekillerde verilmiştir.

İncelendiği gibi tanen birikimi sadece yara yerlerinde yoğunlaşmıştır. Ünal (1983),

Armut/Ayva aşı kombinasyonuna ait kesitlerde p-DMACA ile boyanmalarının

yaralanma nedeniyle nekrotik tabakaların çevresinde biriktiğini açıklamıştır.

Shklarman ve ark. (1992), 2 uyuşur 3 uyuşmaz turunçgil aşı kombinasyonlarında aşı

bölgesine yakın kısımlarında p- DMACA ile tanen ve kateşin miktarını belirlemeye

çalışmışlardır. Bu bölgelerde birikim olduğunu ancak uyuşan kombinasyonlarda da

birikim olduğunu açıklamışlardır.

Kombinasyonlarda aşılamadan 34 ay sonra alınan boyuna kesitlerde

kambiyum, ksilem ve floem dokuların devamlılığı incelenmiş, anaç ile kalem

dokuları arasında IKI eriyiği ile boyanma durumlarına bakılmıştır. Makroskobik

olarak yapılan boyuna kesit incelemelerde Navelina portakalı ve Kütdiken limon


338

çeşitlerine ait tüm kombinasyonlarda öz kısımlarında fazla bir boyanma meydana

gelmiştir Bu bölgenin nişasta içeriği yüksek olan bir bölge olmasından

kaynaklanarak boyanma burada fazla olmuştur. Nitekim; Kaşka (1968) özümleme

ürünlerinin gövde de dağılımını şu şekilde belirtmiştir: Korteksin paranşim dokusu

ve öz ışınları nişasta ve glikozca zengindir; kambiyumda bunların ikisi de bulunmaz.

Odun canlı hücrelerinde nişasta kapsadığı halde, glikoz kapsamaz, iletken borularda

ise fazla miktarda glikoz bulunduğu halde nişasta bulunmaz. Orta silindir hem

nişasta hem de glikoz bakımından zengindir.

Kontrol amaçlı kullanılan N/T kombinasyonunda makroskobik olarak

birleşme yerinde kalınlaşma görülmemektedir ve dokular arasında kaynaşma gayet

iyi olmuştur. Anaç ve kalem dokuları arasında boyanma bakımından bir farklılık

görülmemektedir. Ancak K/T kombinasyonunda anaç ve kalemin IKI ile

boyanmaları arasında önemli bir fark görülmemekle birlikte, aşı noktasında nişasta

birikiminin başlangıcı görülmektedir.

Flying Dragon üç yapraklı anacının ara anaç olarak kullanıldığı N/FD/T


anacında makroskobik olarak kalınlaşma görülmektedir. Turunç anacı Flying Dragon

üç yapraklı anacına göre daha fazla boyandığı görülmektedir. Ksilemde nişastanın

depolandığı görülmektedir. K/FD/T kombinasyonunda da FD/T aşı noktası ve N/ FD

aşı noktası incelendiğinde Flying Dragon üç yapraklı ara anacında kalınlaşma

görülmektedir. K/FD aşı noktasında kalemde daha fazla boyanma görülmüştür.

Flying Dragonun şişme göstermesi buna karşın boyanmanın olmayışını daha öncede

açıklandığı gibi örnekleme dönemi Kış olduğu için nişastanın hızlı bir şekilde toplam

şekere dönüşmüş olması ile açıklayabiliriz.

Citrumelo 1452 ara anacının kullanıldığı N/C/T kombinasyonunda aşı

noktalarında boyanma durumları bakımından büyük bir farklılık görülmemekle

birlikte C/T aşı noktasında nişasta birikimi az miktarda görülmektedir. K/C/T

kombinasyonunda hem K/C hem de C/T aşı bağlantı noktalarında kesiklikler

görülmektedir. Makroskobik olarak C/T aşı noktasında kalınlaşma ve nekrotik

lekelenme görülmektedir. Ayrıca K/C aşı noktasında yarılma görülmektedir. Buda

ileride kalemin atmasına neden olabilir.


339

Star Ruby altıntopunun ara anaç olarak kullanıldığı N/SR/T

kombinasyonunda SR/T aşı noktasında anaçta daha fazla nişasta birikimi

görülmektedir Star Ruby altıntopunun ara anaç olarak kullanıldığı K/SR/T

kombinasyonunda SR/T ve K/SR aşı noktalarında anacın ve kalemin boyanması

arasında farklılık görülmemektedir

Rubidoux üç yapraklı anacının N/R/T kombinasyonuna ara anaç olarak

kullanılması ile elde edilen bitkilerin R/T aşı noktasında nişasta birikiminin homojen

dağıldığı N/R aşı noktasında ise kalem kısmında boyanma daha fazla olmuştur.

K/R/T kombinasyonunda aşı noktalarında nişasta birikiminin homojen dağıldığı

görülmektedir.


340

Şekil 4.149. Navelina portakalında değişik kombinasyonların dönemler ortalamasına

göre toplam şeker içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 4.85

% 5.76

% 5.91

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 4.98

% 5..36

% 5.91

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 4.89

% 4.85

% 5.83

% 4.66

% 4.51

% 4.77

% 4.70

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 4.69

% 5.06

% 5.66

% 4.46

% 3.80

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 5.34

% 5.44

% 6.13

% 4.58

% 4.56


341

Şekil 4. 150. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların dönemler ortalamasına

göre toplam şeker içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 5.65

% 6.08

% 7.45

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 5.79

% 5.53

% 7.87

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 5.67

% 5.05

% 7.47

% 5.60

% 5.11

% 4.53

% 4.60

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 5.53

% 5.09

% 7.56

% 4.24

% 4.20

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 5.92

% 5.15

% 7.82

% 5.49

% 4.60


342


göre nişasta içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

%1.60

% 2.76

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 1.19

% 3.92

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 1.41

% 2.64

%1.11

% 1.12

% 3.52

% 2.70

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 1.58

% 2.87

%3.76

%4.59

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 1.42

% 4.30

%4.04

% 4.18


343

Şekil 4.152. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların dönemler ortalamasına

göre nişasta içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 1.19

% 3.87

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 1.11

% 2.82

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 1.15

% 2.35

% 3.39

% 1.09

% 2.20

% 2.97

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 1.15

% 2.77

% 5.18

% 4.07

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 1.20

% 4.71

% 2.92

% 3.51


344


göre toplam karbonhidrat içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 6.45

% 8.56

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 6.17

% 9.02

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 6.30

% 7.48

% 5.77

% 5.63

% 8.29

% 7.40

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 6.27

% 7.92

% 8.21

% 8.39

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 6.77

% 9.74

% 8.61

% 8.74


345

Şekil 4. 154. Kütdiken limonunda değişik kombinasyonların dönemler ortalamasına

göre toplam karbonhidrat içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 6.85

% 9.95

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 6.90

% 8.35

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 6.82

% 7.40

% 8.98

% 6.20

% 6.73

% 7.57

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/304C/T Kombinasyonu

% 6.68

% 7.86

% 9.42

% 8.27

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 7.12

% 9.86

% 8.41

% 8.19


346


göre azot içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 3.321

% 2.158

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 3.778

% 2.393

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 3.902

% 2.227

% 3.389

% 3.323

% 3.278

% 3.152

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 3.175

% 2.143

% 2.313

% 2.392

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 3.862

% 2.283

% 2.048

% 2.129


347


göre azot içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 3.720

% 2.417

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 3.385

% 2.126

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 3.799

% 2.117

% 2.926

% 3.034

% 2.890

% 3.034

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 3.146

% 2.111

% 2.017

% 2.022

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 3.504

% 2.104

% 1.934

% 1.980


348


göre fosfor içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 0.167

% 0.084

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 0.172

% 0.080

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 0.180

% 0.078

% 0.124

% 0.118

% 0.124

% 0.126

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 0.161

% 0.078

% 0.091

% 0.087

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 0.170

% 0.073

% 0.094

% 0.089


349


göre fosfor içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 0.152

% 0.080

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 0.168

% 0.081

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 0.141

% 0.069

% 0.118

% 0.110

% 0.103

% 0.107

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 0.137

% 0.072

% 0.077

% 0.081

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 0.149

% 0.071

% 0.074

% 0.066


350


göre potasyum içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 0.368

% 0.056

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 0.428

% 0.111

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 0.400

% 0.058

% 0.136

% 0.193

% 0.082

% 0.094

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 0.411

% 0.070

% 0.106

% 0.117

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 0.446

% 0.094

% 0.109

% 0.096


351


göre potasyum içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 0.310

% 0.042

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 0.329

% 0.051

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 0.371

% 0.042

% 0.156

% 0.072

% 0.141

% 0.109

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 0.309

% 0.029

% 0.142

% 0.121

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 0.346

% 0.086

% 0.087

% 0.095


352


göre kalsiyum içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 11.231

% 8.458

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 10.800

% 8.644

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 10.609

% 8.756

% 9.825

% 9.889

% 9.507

% 8.910

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 11.750

% 9.593

% 10.198

% 10.404

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 9.896

% 8.385

% 9.009

% 9.469


353


göre kalsiyum içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 10.057

% 7.494

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 10.689

% 8.708

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 9.275

% 8.498

% 10.406

% 9.939

% 9.535

% 9.160

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 11.636

% 10.005

% 10.155

% 9.785

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 9.505

% 8.430

% 9.025

% 9.462


354


göre magnezyum içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

% 0.691

% 0.383

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

% 0.666

% 0.344

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

% 0.683

% 0.404

% 0.417

% 0.448

% 0.442

% 0.463

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

% 0.580

% 0.360

% 0.414

% 0.414

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

% 0.708

% 0.360

% 0.432

% 0.410


355


göre magnezyum içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

% 0.643

% 0.328

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

% 0.644

% 0.376

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

% 0.581

% 0.408

% 0.473

% 0.561

% 0.454

% 0.477

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

% 0.539

% 0.439

% 0.456

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

% 0.587

% 0.360

% 0.390

% 0.369


356


göre demir içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

56.570 ppm

58.568 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

.50.214 ppm

53.014 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

47.861 ppm

46.481 ppm

38.654 ppm

39.584 ppm

52.754 ppm

51.280 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

53.620 ppm

51.833 ppm

42.001 ppm

45.837 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

48.006 ppm

43.989 ppm

41.100 ppm

35.860 ppm


357


göre demir içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

46.899 ppm

42.356 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

50.055 ppm

43.310 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

43.159 ppm

52.436 ppm

38.181 ppm

37.497 ppm

51.464 ppm

55.520 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

54.723 ppm

65.130 ppm

47.683 ppm

52.088 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

42.118 ppm

51.909 ppm

41.193 ppm

39.123 ppm


358


göre çinko içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

28.260 ppm

30.630 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

28.312 ppm

27.267 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

9.411ppm

25.756 ppm

27.625 ppm

23.381 ppm

26.264 ppm

26.395 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

28.277 ppm

28.534 ppm

26.198 ppm

22.842 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

21.962 ppm

31.731 ppm

36.672 ppm

37.426 ppm


359


göre çinko içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

23.095 ppm

31.227 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

29.340 ppm

30.626 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

29.422 ppm

33.524 ppm

34.998 ppm

31.402 ppm

40.117 ppm

33.600 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

20.788 ppm

20.687 ppm

20.647 ppm

22.154 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

22.322 ppm

29.303 ppm

49.682 ppm

52.529 ppm


360


göre mangan içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

49.065 ppm

27.837 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

63.430 ppm

33.328 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

64.309 ppm

30.866 ppm

24.674 ppm

24.395 ppm

24.944 ppm

24.522 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

42.825 ppm

22.752 ppm

17.933 ppm

16.081 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

52.103 ppm

27.484 ppm

22.750 ppm

23.040 ppm


361


göre mangan içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

62.298 ppm

31.849 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

73.954 ppm

38.839 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

66.255 ppm

37.384 ppm

26.834 ppm

24.543 ppm

26.226 ppm

26.027 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

41.656 ppm

24.720 ppm

15.584 ppm

14.843 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

50.673 ppm

28.026 ppm

23.847 ppm

20.807 ppm


362


göre bakır içeriği

Anaç

Çeşit

N/T Kombinasyonu

6.845 ppm

9.521 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/FD/T Kombinasyonu

8.831 ppm

9.278 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/R/T Kombinasyonu

6.634 ppm

7.275 ppm

7.103 ppm

6.970 ppm

6.410 ppm

6.454 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/C/T Kombinasyonu

7.187 ppm

7.762 ppm

6.808 ppm

6.359 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

N/SR/T Kombinasyonu

6.200 ppm

7.356 ppm

7.452 ppm

7.186 ppm


363


göre bakır içeriği

Anaç

Çeşit

K/T Kombinasyonu

6.265 ppm

6.028 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/FD/T Kombinasyonu

9.712 ppm

6.774 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/R/T Kombinasyonu

10.391ppm

17.986 ppm

7.086 ppm

6.828 ppm

11.997 ppm

13.585 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/C/T Kombinasyonu

6.619 ppm

7.223 ppm

5.752 ppm

6.051 ppm

Anaç

Ara anaç

Çeşit

K/SR/T Kombinasyonu

8.380 ppm

7.460 ppm

6.287 ppm

6.914 ppm

5. SONUÇLAR ve ÖNERİLER Müge UYSAL KAMİLOĞLU

364

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

Bu çalışma Çukurova Üniversitesi (Ç.Ü.) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri

Bölümü ile Ç.Ü.Subtropik Meyveler Araştırma ve Uygulama Merkezinde

yürütülmüştür. Araştırmada, Navelina portakalı ve Kütdiken limon çeşitlerinin

turunç anacı üzerine aşılanması ile oluşturulan kombinasyonlar kontrol olarak

kullanılmıştır. Turunç anacı üzerine ara anaç olarak Flying Dragon, Rubidoux üç

yapraklısı, Citrumelo 1452 ve Star Ruby aşılanmış; anaç ve çeşitlerle arasındaki

ilişkiler, uyuşmazlık belirtileri, bodurlaştırıcı özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Oluşturulan aşı kombinasyonlarında aşı noktasının 5 cm altından ve üstünden

anaç, ara anaç altı, ara anaç üstü ve çeşit çapları ile sürgün uzunlukları ölçülmüştür.

Kombinasyonlara ait bitkiler toplam 7 dönemde (Ekim 05, Ocak 06, Nisan 06,

Temmuz 06, Ekim 06, Ocak 07 ve Nisan 07) sökülerek ara anaçların toprak üstü yaş

ve kuru ağırlığına, kök yaş ve kuru ağırlığına, yaprak sayısı ve alanına, yaprak

fotosentez hızına, fotosentetik kapasiteye, yapraklardaki ve gövde kabuklarındaki

karbonhidrat içeriğine, yaprakların ve gövde kabuklarının bitki besin maddesi

içeriğine etkileri incelenmiştir. Ayrıca, son dönemde gövde kabuklarında tanen

içeriği ve son dönemi takip eden Kış aylarında (ocak) aşı noktalarından boyuna

kesitler alınarak nişasta dağılımları incelenmiştir.

Elde edilen sonuçlar aşağıda verilmiştir:

1. Denemede çeşit aşılamalarından sonra, fidanlarda ilk ölçüm dönemi ile son

ölçüm dönemi arasında anaç çap gelişim farkı en fazla kontrol gruplarında (N/T,

K/T) olmuştur.

Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitleri için Flying Dragon ve

Rubidoux üç yapraklı ara anacının kullanıldığı bitkilerde alt aşı noktasındaki çap

büyümeleri diğer ara anaçlara göre en yüksek bulunmuştur. Çap ölçüm dönemlerinin

farkında ara anaç altında en fazla gelişme Citrumelo 1452 ara anaç

kombinasyonlarında gözlenmiştir.

Navelina ve Kütdiken çeşitleri ile oluşturulan kombinasyonlarda üst aşı

noktasındaki çap büyümeleri, alt aşı noktasıyla benzer sonuç göstermiştir. Flying

Dragon ve Rubidoux ara anacının kullanıldığı bitkilerde diğer ara anaçlara göre en


365

yüksek çap gelişimi bulunmuştur. Ara anaç üstü çap ölçüm dönemlerinin farkında en

fazla gelişme Citrumelo 1452 ara anaç kombinasyonlarında gözlenmiştir.

Değişik aşı kombinasyonlarının taçlandırmadan sonra son dönemde yapılan

sürgün ölçümlerinde Navelina portakalında kontrole göre sırası ile Flying Dragon,

Star Ruby ve Rubidoux, Citrumelo 1452 ara anaçları; Kütdiken limonunda kontrole

göre sırası ile Rubidoux, Star Ruby, Flying Dragon, Citrumelo 1452 ara anaçları

bodurluk etkisi göstermiştir.

2. Çalışmamızda Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak kullanıldığı

kombinasyonlarda toprak üstü yaş ağırlığı en yüksek değerlerde saptanırken bu

kombinasyonlarda kök yaş ağırlığı en düşük olarak bulunmuştur. Star Ruby altıntopu

ve Rubidoux üç yapraklı ara anacının kullanıldığı kombinasyonlarda ise en fazla kök

yaş ağırlığı ve en az toprak üstü yaş ağırlığı ölçülmüştür.

Her iki çeşitte toprak üstü kuru ağırlığı Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak

kullanıldığı kombinasyonlarda ve kontrol bitkilerinde en fazla; Star Ruby’ nin ara

anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlar ve kontrol bitkilerinde en az ağırlıkta

bulunmuştur.

3. Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerine ara anaç kullanımı yaprak

sayısını ve yaprak alanını azaltmıştır. Ancak, Kütdiken limonunda yaprak sayısı

Navelina portakalına göre daha fazla saptanmıştır.

4. Çalışmada aşı kombinasyonlarında fotosentez hızının Yaz döneminde (4.

dönem) en hızlı olduğu bulunmuştur. Çeşitler düzeyinde yapılan fotosentez

ölçümlerinde Navelina kombinasyonları ile oluşturulan bitkilerin Kütdiken

kombinasyonları ile oluşturulan bitkilere göre daha yüksek fotosentez hızına sahip

oldukları belirlenmiştir. Çalışmada ara anaçların fotosentez hızına olan etkisi

Navelina portakal kombinasyonunda bodurluk etkisi ağırlıklı olarak görülen N/FD/T

ve N/SR/T kombinasyonlarında en yüksek bulunmuştur, buna karşın Kütdiken

limonunda bodurluk etkisi görülmeyen K/C/T kombinasyonunda en yüksek; K/FD/T

kombinasyonunda en düşük bulunmuştur.

5. Çalışmada tüm kombinasyonların yapraklarında toplam şeker, nişasta ve

toplam karbonhidrat içerikleri Kış döneminde (6. dönem:Ocak) diğer dönemlere göre

yüksek bulunmuştur.


366

Toplam şeker içeriği dönemler ortalamasına göre her iki çeşitte Star Ruby’nin

ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonların yapraklarında en yüksek bulunmuştur.

Denemede kullanılan iki çeşidin anaç kabuklarındaki toplam şeker içeriği kontrol

bitkilerinde (N/T, K/T) en yüksek saptanmıştır. Ara anaç altı ve ara anaç üstü

kabuklarının toplam şeker içeriği Rubidoux, Flying Dragon üç yapraklı anaçlarının

kullanıldığı kombinasyonlarda en yüksek, Citrumelo 1452’nin kullanıldığı

kombinasyonlarda en düşük bulunmuştur.

Dönemler ortalamasına göre her iki çeşidin yaprak, anaç, ara anaç altı ve üstü

kabuklarına göre en fazla toplam şeker içeriği çeşit kabuğunda bulunmuştur.

Dönemler ortalamasına göre nişasta içeriği ara anaç kabuk kısımlarında (alt ve

üst) her iki çeşitte de Star Ruby ve Citrumelo 1452 kombinasyonlarına ait bitki

kabuklarında en yüksek düzeyde bulunmuştur. K/SR/T, N/SR/T kombinasyonlarının

turunç kısmında nişasta içeriği yüksek bulunmuştur, bu kombinasyonlarda IKI

boyanmasında da aynı sonuç elde edilmiştir.

Toplam karbonhidrat içeriği ara anacın alt ve üst kabuklarında Flying

Dragon’un kullanıldığı Navelina kombinasyonlarında en düşük düzeyde, Kütdiken

için Flying Dragon ve Rubidoux ara anaçlarında en düşük bulunmuştur. Star Ruby ve

Citrumelo 1452’de her iki çeşit için en yüksek olarak saptanmıştır

6. Bitki besin elementleri bakımından sonuçlar incelendiğinde

kombinasyonların elementlerden yararlanma durumları farklılık göstermiştir.

Her iki çeşitle oluşturulan kombinasyonlarda dönemler ortalamasına göre

anaç, ara anaç alt ve üst kabuklarının N içeriği ile yaprakların N içeriği

kıyaslandığında en fazla yapraklarda olduğu saptanmıştır. Ara anaç alt ve üst kısım

kabuklarında her iki çeşitte azot içeriği üç yapraklı ve melezleri olan ara anaçlarda

Star Ruby’ e göre daha yüksek bulunmuştur.

P içeriği anaç kabuklarında N/T, K/T ve K/FD/T kombinasyonları en yüksek,

her iki çeşit için Star Ruby’nin kullanıldığı kombinasyonlar en düşük olarak

saptanmıştır. P’un üç yapraklı melezlerinde daha iyi kullanıldığı görülmektedir.

Ca içeriği tüm kombinasyonlarda dönemler ortalamasına göre yaprak, anaç,

ara anaç altı ve üstü kabuklarında Citrumelo 1452’nin ara anaç olarak kullanıldığı


367

kombinasyonlarda en yüksek düzeyde bulunmuştur. Star Ruby ve Rubidoux ara

anaçlarının kullanıldığı kombinasyonlarında en düşük olarak saptanmıştır.

Anaç kabuklarında Fe içeriği kombinasyonlar arası farklılık istatistiksel

olarak önemsiz bulunmuştur. Ara anaç kabuklarında iki çeşidin de aşılandığı

kombinasyonlarda Rubidoux ara anaçlarında en yüksek, Flying Dragon ve Star Ruby

ara anaç kullanıldığında en az düzeyde saptanmıştır.

Zn içeriği Navelina kombinasyonunda Star Ruby’nin ara anaç olduğu bitki

yapraklarında en düşük; anaç, ara anaç kabuklarında ise en yüksek, Citrumelo 1452

’nin ara anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda yapraklarda en yüksek, anaç ve

ara anaç kabuklarında en düşük düzeyde bulunmuştur

Cu bitkilerin yapraklarında Flying Dragon ve Rubidoux ara anacı

kullanıldığında genelde en yüksek, Citrumelo 1452 ve Star Ruby’nin ara anaç olduğu

kombinasyonlarda en düşük olarak bulunmuştur. Anaç, ara anaç kabuklarında

kombinasyonlar arasındaki farklılık bulunmamıştır,

7. Çalışmada Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerine ait

kombinasyonların anaç ve çeşit aşı noktalarının altından ve üstünden aşılamadan 25

ay sonra (7. dönemde) alınan kabuk örneklerinde tanen birikimi olmadığı

bulunmuştur. Ayrıca aşı bölgesinden alınan enine kesitlerde p- DMACA ile tanen

birikimleri incelenmiş, ancak tanen birikimi sadece yara yerlerinde yoğunlaşmıştır.

Çalışmada tanenlerle ilgili olarak kabuk dokusunda incelenen hidrolize tanen yerine

odun dokusunda kondanse tanenlerinde incelenmesi ile bu konu daha çok açıklık

kazanılacağı kanaatine ulaşılmıştır.

8. Çalışmada Navelina portakal ve Kütdiken limon çeşitlerine ait

kombinasyonların anaç ve çeşit aşı noktalarından 34 ay sonra alınan boyuna

kesitlerde IKI eriyiği ile boyanma durumlarında tüm kombinasyonlarda öz

kısımlarında fazla bir boyanma meydana gelmiştir. Bu bölgenin nişasta içeriği

yüksek olan bir bölge olmasından kaynaklandığı ve bu nedenle boyanmanın burada

fazla olduğu düşünülmektedir.

Kombinasyonlara göre incelendiğinde Flying Dragon üç yapraklı anacının ara

anaç olarak kullanıldığı kombinasyonlarda, Flying Dragon üç yapraklı ara anacında


368

makroskobik olarak kalınlaşma görülmektedir. Bununla birlikte turunç anacı Flying

Dragon üç yapraklı anacına göre daha fazla boyanmıştır,

9. Tüm sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde kullanılan ara anaçlardan

Citrumelo 1452 ara anacının kullanıldığı K/C/T kombinasyonunda her iki aşı

noktasında kesiklikler görülmektedir. C/T kombinasyonunun aşı noktasında

kalınlaşma ve nekrotik lekelenme görülmektedir. Ayrıca K/C kombinasyonunun aşı

noktasında yarılma görülmektedir. Bunun ileride kalemin atmasına neden olabileceği

düşünülmektedir.

Flying Dragon’un kullanıldığı kombinasyonlarda Navelina portakalında

Flying Dragon’un bodurluk üzerine olumlu etkisi olmuştur. Buna karşın, Flying

Dragon Kütdiken limonunda bodurluk etkisi göstermemiştir. Bununla birlikte çap

gelişiminin yüksek olmasına rağmen, her iki çeşitte aşı noktalarında Flying Dragon

kısmındaki nişasta boyanmasında birikim saptanmamıştır.

Rubidoux üç yapraklı anacının kullanıldığı kombinasyonlarda her iki çeşitte

sürgün uzunluğunun en az olması, özellikle Kütdiken limon çeşidinde Rubidoux’un

toprak üstü yaş ağırlığını, yaprak sayısı ve alanını azaltması bodurluk için

kullanılabilirliliğini göstermektedir.

Star Ruby’nin kullanıldığı kombinasyonlarda özellikle Navelina portakalında

fotosentez hızı ve toplam karbonhidrat en yüksek olmakla beraber, toprak üstü yaş

ağırlığı düşük olması yanında arazi gözlemlerinde gelişmeyen bitkiler olması

nedeniyle Star Ruby ara anacı Navelina portakalı için önerilmemektedir.

Bu çalışmayla elde edilen bulguların ileride bu konuda çalışma yapacak olan

araştırıcılara ve yetiştiricilere ışık tutabilmesi düşünülmektedir. Kullanılan ara

anacın, üzerine aşılı olan çeşidin meyve verimi ve meyve kalitesine bakılarak ileriki

yıllarda da çalışmalara devam edilmesi gerekmektedir. Turunçgil fidancılığında

sertifikalı ve ismine doğru fidanlarla bahçe kurmanın önemi yanında anaç kalem

uyuşmasının bilinmesi önemli bir konudur. Bu çalışmada kısa bir dönemde elde

edilen sonuçlara ek olarak kullanılan kombinasyonların arazi koşullarında

dikilmesiyle oluşturulacak yeni bir çalışmayla uyuşmazlık durumları daha net ortaya

çıkabilecektir.

369

KAYNAKLAR

AĞAOĞLU, S., ÇELİK, H., ÇELİK, M., FİDAN, Y., GÜLŞEN, Y., GÜNAY,

A., HALLORAN, N., KÖKSAL, İ., YANMAZ, R., 1995. Genel Bahçe

Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve

Geliştirme Vakfı yayınları No:4, 369s.

AHMED, H.S. and AL-SHURAFA, M.Y., 2003. Effects of Rootstocks on The Leaf

Mineral Content of Citrus. Scientia Horticulturae, 2(23):163-168.

AHMED, W., NAWAZ, M.A., IQBAL, M.A., KHAN,M.M., 2007. Effect of

Different Rootstocks on Plant Nutrient Status and Yield in Kinnow Mandarin

(Citrus reticulata Blanco). Pakistan Journal of Botany, 39 (5): 1779- 1786.

AKMAN, Y., GÜNEY, K., 2006. Bitki Biyolojisi Botanik. Palme Yayıncılık,

Ankara, 775s.

ANDREWS, P.K. , MARQUEZ, C.S., 1993. Graft Incompatibility. Hort. Rev. 15:

183-232.

ASHKENAZI, S., 1988. Incompatibility of Some Stock- Scion Citrus Combinations

in Israel. Proceedings of the Sixth International Citrus Congress. 57-60.

______________, ASOR, Z., RASİS, A., ROSENBORG, D., 1992. Flying Dragon

Trifoliate (F.D.T.) as a Dwarfing Interstock for Citrus Trees. Proc. Int. Soc.

Citriculture. 284-285.

ASHKENAZI, S., ASOR, Z. ROSENBORG, O., 1993. High Density Citrus

Plantation-The Use Of Flying Dragon Trifoliate As An Interstock.

5.International Symposium on Orchard and Plantation Systems. Tel

Aviv (Israel). 21-26 June 1992, p.203.

AUBERT, B., VULLIN, G., 1998. Citrus Nurseries and Planting Techniques,

CIRAD, France, 183s.

AYFER, M., ÇELİK, M., 1984. Şeker Armut Seçimi İçin En Uygun S.Ö. Ayva

Anacı Seçimi. Ankara Üniv. Ziraat Fak.Yıllığı, Cilt:32,82-91.

BARBASSO, D.V., PIO, R.M., CARVALHO, S.A., 2005. Compatibility of

Mandarin Varieties and Some Hybrids on Swingle Citrumelo. Laranja,

1(26):59-67.

370

BARTON, C.J., 1948. Photometric Analysis on Phosphate Rock. Ind. And Eng.

Chem. Anal. Ed., 20:1068-1073.

BEVINGTON, K.B., GREENHALG, W.J. and MCWRITHER, K.S., 1978.

Forecasting Rootstock – Scion Incompatibility in Citrus. Proc. Int. Soc.

Citriculture. 1:121-123.

BESTER, J.J. and RABE, E., 1996. Physiological and Biochemical Aspects of

Dwarfing in Citrus: Carbohydrate and Nitrogen Levels in The Trunks. Proc.

Int. Soc. Citriculture, 748-753.

BITTERS, W.P., COLE, D.A., McCARTY, C.D., 1977. Citrus Relatives Are Not

İrrevalant As Dwarfing Stocks or İnterstocks For Citrus. Proc. Int. Soc.


BITTERS, W.P., D.A. COLE AND C.D. McCARTY, 1981. Effect of Budding

Height on Yield and Tree Size of ‘Valencia’ Oranges. Proc. Int. Soc.


BREEN, P.J. and MURAOKA, T., 1975. Seasonal Nutrient Levels and Peach/

Plum Graft Incompatibility. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 100:339- 342.

BLONDEL, L., 1978. Travaux Realises Sur Les Porte- Greffe.des Agrumes a la

Station de Recherches Agronomiques de Corse. Fruits, 33 (11):773-791.

BORRAS, R., TADEO, J.L. and PRİMO MİLLO, E., 1984. Seasonal

Carbohydrate Changes in Two Sweet Orange Varieties of The Navel Group.

Scientia Horticulturae, 2(24):143-149.

BUSTAN, A. and GOLDSCHMIDT, E. E., 1998. Estimating the Cost of

Flowering in a Grapefruit Tree. Plant Cell Environ. 21: 217-224.

CALOT, M.C., GUERRI, J., LEGAZ, F., CULIANEZ, F., TADEO, J.L. and

PRIMO- MILLO, E., 1984. Seasonal Changes in Nitrogen and Protein

Content in Organs of Valencia Late (Citrus sinensis (L) osb.) Young Trees.

Proc. Int. Soc. Citriculture. 1:233-240.

CASTLE,W.S., 1984. Choosing a Rootstocks for Citrus. The Citrus Industry.

65(1):20-28.

CASTLE,W.S., 1992. Tree size control and dwarfing rootstocks.

(http://edis.ifas.ufl.edu/BODY_CH031).

http://edis.ifas.ufl.edu/BODY_CH031)

371

CASTLE, W.S. and KREZDORN, A. H. 1992. Interstocks for tree size control.

(http://edis.ifas.ufl.edu/BODY_CH031)

CARLOS, E. F., DONADIO, L. C., 1996. Interstocks for Pera Sweet orange and

Rangpur lime. Abstracts of VIII. Congress of the international Society of

Citrucilture, South Africa 12-17 May 1996, p.88.

CAMARA, J. M., GARCİA- SANCHEZ, F., NIEVES, M. and CERDA, A.,

2003. Effects of Interstock (Salustiano orange) on Growth, Leaf Mineral

Composition and Water Relations of One Year Old Citrus Under Saline

Conditions. Journal of Horticultural Science of Biotechnology. 78 (2):

161-167.

CHAPMAN, H. D. and PRATT, P. F., 1961. Methods of Analysis for Soils, Plant

and Waters. Univ. Calif., Div. Agr. Sci.

CÜCÜ -AÇIKALIN,E., 1998. Kinnow Mandarininde Karbonhidratların ve Bitki

Besin Elementlerinin Mevsimsel Dağılımı. Akdeniz Üniversitesi, Fen

Bilimleri Enstitüsü. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.

Antalya, 110s.

CÜCÜ -AÇIKALIN,E., 2004. Yerli Turunç, Carrizo ve Troyer Sitranj Anaçlarının

Antalya Koşullarında Yetiştirilen Önemli Turunçgil Tür ve Çeşitlerinin

Yapraktaki Karbonhidrat ve Bitki Besin Elementleri ile Meyve Verim ve

Kalitesi Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Antalya, 193s.

CRESCIMANNO, F.G., DEIDDA, A., FRAU, M., 1981. Citrus Rootstocks Trials

in Sardinia Preliminary Results on the Performance of Ten Rootstocks for

Navel and Valencia Oranges. Proc. Int. Soc. Citriculture 1:119-123.

CROSSA- RAYNAUD, P. and AUDERGON, M. J., 1987. Apricot Rootstocks,

(Eds. C.R. Rom and F.R. Carlson) Rootstock for Fruit Crops. John Wiley

Sons. New York:295-320.

DALKILIÇ, Z., 2005. Turunçgiller. Adnan Menderes Üniversitesi Yayınları

No:22, 272s.

DAVIES, F.S., ALBRIGO, L. G., 1994. Rootstocks. In: Athern,J., Rees. A. (Eds.),

Citrus. CAB International, Wallingford, UK, 254p.

http://edis.ifas.ufl.edu/BODY_CH031)

372

______________ and ZALMAN, G.R., 2002. Fertilization, Rootstocks, Growth and

Yields of Young Rohde Red Valencia Orange Trees. Proc. Fla. State Hort.

Soc., 115: 14-17.

DEMİRSOY, H., BİLGİNER, Ş., 2006. Bazı Uyuşur ve Uyuşmaz Şeftali/ Erik Aşı

Kombinasyonlarında Aşı Yerinin Anatomik Olarak İncelenmesi. OMÜ

Zir.Fak. Dergisi, 21(1):89-94.

______________, MACİT, İ., 2007. Meyve Ağaçlarında Bodurluk Mekanizması.

OMÜ Zir.Fak. Dergisi, 22(2):214-218.

DUGGER, W.M. and PALMER, R.L., 1969. Seasonal Changes in Lemon Leaf

Carbohydrates. Proc. First Int. Citrus Symp. 1:339-343.

DOKUZOĞUZ, M. ve ÖZÇAĞIRAN, R., 1976. Spur Meyve Çeşitleri. E.Ü.

Ziraat Fak. Dergisi, 13(3):379-392.

DOĞAN, Ş. ve KAPLANKIRAN, M., 1994. Değişik Turunçgil Anaçlarının

Kütdiken ve İtalyan Memeli Limon Çeşitlerinin Meyve Verim ve Kalitesi

Üzerine Etkileri. Derim. 11(2):59-71.

EISSENSTAT, D.M. and ACHOR, D.S., 1999. Anatomical Characteristics of

Roots of Citrus Rootstocks That Vary in Specific Root Length. New Phytol.

141:309-321.

ERISMANN, N., MACHADO, E.C., SANT, M.L., TUCCI, A., 2008.

Photosynthetic Limitation by CO2 Diffusion in Drought Stressed Orange

Leaves on Three Rootstocks. Photosynth Res., 96:163-172.

ESPOSTI, M.D.D., SIQUEIRA, D.L., PEREIRA, P.R.G., VENEGAS, V.H.A.,

SALOMAO, L.C.C. and FILHO, J.A.M., 2003. Assessment of

Nitrogenized Nutrition of Citrus Rootstocks Using Chlorophyll

Concentrations in The Leaf. Journal of Plant Nutrition, 26 (6): 1287-1299.

FAO, 2009. Primary Crops Production Datas. FAO Web Pages

(http://www.fao.org).

FEUCHT, W., 1988. Graft Incompatibility of Tree Crops: An Overwiew of the

Present Scientific Status. Acta Hort. No: 227:33-41.

FERGUSON, J.J. and CHAPARRO, J., 2005. Dwarfing and Freeze Hardiness

Potential of Trifoliate Orange Rootstocks. Http:// edis.ifas.ufl.edu/HS221

http://www.fao.org)

373

FOGUET, J.L., BLANCO, A.S., 2001. Evaluation of New Poncirus trifoliata

Hybrid Rootstocks for Eureka Lemon. Revista Industrial y Agricola de

Tucuman,2(77):13-17.

FIGUEIREDO, J.O., POMPEU JUNIOR, J., PIO, R.M., TEOFILO

SOBRINHO., J., DOMINGUES, E.T., LARANJEIRA, F.F., 1997.

Rootstocks for Murcott Tangor (Citrus reticulata Blanco x Citrus sinensis (L)

Osbeck) in Sao Paulo State, Brazil. 5th International Congress of Citrus

Nurseymen. 18(1):165-173.

FORNER- GINER, ALCAIDE, A., PRIMO- MILLO, E., FORNER, J. B., 2003.

Performance of ‘Navelina’ Orange on 14 rootstocks in Northern Valencia

(Spain). Sci. Hort. 98: 223-232.

GARNSEY, M.S., CASTLE, W.S. and TUCKER, P.H., 2001. Budunion

Incompatibilities and Associated Declines Observed in Florida Among Trees

on Swingle Citrumelo and Other Trifoliate Orange- Related Rootstocks.

Proc. Fla. State Hort. Soc., 114: 121-127.

GEORGİOU, A., 2000. Performance of Nova Mandarin on Eleven Rootstocks in

Cyprus. Scientia Hort., 84:115-126.

GERÇEK, Z., 1992. Genel Botanik, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman

Fakültesi, Genel yayın no: 160,356s.

GERMANA, C., SARDO, V., 1996. Relationship Between Net Photosynthesis and

Transpiration Rate in Citrus Trees. Proc. Int. Soc. Citriculture, 1117- 1121.

_______________, CONTİNELLA, A. And TRIBULATO, E., 2002. Relationship

Between Photosynthesis and Respiration in Grapefruit and Kumquat Leaves.

Acta Horticulture. 632:105-110.

GIL- IZQUIERDO, A., RIQUELME, M.T., PORRAS, I., FERRERES, F., 2004.

Effect of The Rootstocl and Interstock Grafted in Lemon Tree (Citrus limon

(L.) Burm) on The Flavonoid Content of Lemon Juice. J. Agric. Food

Chem., 28: 52(2):324-331.

GIRARDI, E.A., FILHO, F.A.A., 2006. Production of Interstocked Pera Sweet

Orange Nursey Trees on Volkamer Lemon and Swingle Citrumelo

Rootstocks. Sci. Agric. 63(1):5-10.

374

GOLDSCHİMT, E.E. and GOLOMB, A., 1982. The carbohydrate Balance of

Alternate – Bearing Citrus Trees and the Significance of Reserves for

Flowering and Fruiting. Jour. Amer. Soc. Hort. Sci. 107: 206-208.

GOLDSCHİMT, E.E. and KOCH,K.E., 1996. Citrus. (E. Zamski and A.A.

Schaffer editör). Photoassimilate Distribution in Plants and Crops.

Marcel Dekker Inc. ,New York, 1994., pp: 797-823.

______________, 1999. Carbohydrate Supply as A Critical Factor for Citrus Fruit

Development and Productivity. Hort. Science. 34(6): 1020-1024.

GRIMM, R. G., GRANT ,T.J., ve CHILDS, F.L., 1955. A Bud Union

Abnormality of Rough Lemon Rootstock With Sweet Orange Scions. Plant

Disease Reporter, 11(39):810-811.

GUANG- HUI, Z., YAN- PING, G., FA-GE,W., ZHEN-WANG,W., 2006.

Operation of Photosynthetic Apparatus of Citrus Leaves in Winter and

Spring. Journal of The Zhejiang Univ. Agriculture and Life Science.

4(32):410-414.

GÜLEN (SERTLİ), H., 2000. Ayva ve Armutlarda Anaç /Kalem İlişkilerinin

İzoenzim Analizleriyle Araştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe

Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 136 s.

GÜLEN (SERTLİ), H., 2003. Odunsu Bitkilerde Aşı Uyuşmazlığı. Cine Tarım

Yıl:7 Sayı:52

HASSAN, M. M., 1984. Effect of Citrus Rootstocks on Root Distribution, Tree

Growth and Leaf Mineral Composition of Washington Navel Orange Trees.

Egypt. J.Hort. 11(2):201-207.

HARTMAN, H.T., KESTER, D.E., DAVIES, F.T., GENEVE, R.L., 1997. The

Biology of Grafting. Plant Propagation: Principles and Practices. Prentice-

hall., 392-436.

_____________ and _____________, 1983. Plant Plant Propagation: Principles

and Practices. Fourth Edition. Prentice- hall.,New Jersey. 727s.

HERRERO, J., 1951. Studies of Compatible and Incompatible Graft Combinations

with Special Reference to Hardy Fruit Trees. Repr. Jour. Hort. Sci.,

26(3):186-237.

375

HIZAL, Y., 1973. Türkiye Turunçgil Yetiştiriciliğnde Anaç Sorunları. Seminer

Çalışması, Ank. Üniv.30s.

HOLLAND, N., SALA, J.M., MENEZES, H.C., LAFUENTE, M.T., 1999.

Carbonhydrate Content and Metabolism as Related to Maturity and Chilling

Sensitivity of cv. Fortune Mandarins. Jour. Agr. And Food Chemistry.

47(7):2513- 2518.

HU, M., GUO, Y., SHEN, Y., ZHANG, L., 2006. Environmental Regulation of

Citrus Photosynthesis. Ying Yong Sheng Tai Xue Bao (= The Journal Of

Applied Ecology). 17(3):535-540.

IGLESIAS, D.J., LLISO, I., TADEO, F.R. and TALON, M., 2002. Regulation of

Photosynthesis Through Source: Sink Imbalance in Citrus is Mediated by

Carbohydrate Content in Leaves. Physiologia Plantarum, 116:563-572.

IKEDA,I., NAKATANI, M.,KOBAYASHI,S., 1978. Studies on The Rootstock of

Navel Orange. 1 Effects of Rootstocks on The Growth, Cold Resistance,

Appearence of Stem Pitting, Yield and Fruit Quality of Navel Orange

Varieties. Bull. Fruit Tree Res. Stn. E. 2: 39-57

IQBAL, S., CHAUDHARY, M.I., ANJUM, M.A., 1999. Effects of Various

Rootstocks on Leaf Mineral Composition and Productivity of Kinnow

Mandarin. International Journal of Agriculture & Biology.,1(3): 91-93.

IYENGAR, B.R.V., IYER, C.P.A., SULLADAMATH, V.V., 1982. Influence of

Rootstocks on The Leaf Nutrient Composition of Two Scion Cultivars of

Mandarin. Scientia Hort., 16 (2), 163-169.

JONES,W.W., STEINACKER, M.L., 1951. Seasonal Changes in Concentrations

of Sugar and Starch in Leaves. Proc.Amer. Soc. Hort. Sci. 57:101-103.

KACAR, B., KATKAT,V., ÖZTÜRK, Ş.,2002. Bitki Fizyolojisi. Uludağ

Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:198, Vipaş AŞ Yayın No:74,

Bursa,563s.

KACAR, B., KATKAT, V., 2006. Bitki Besleme. Nobel, Ankara, 595s.

376

KAPLANKIRAN, M., 1984. Bazı Turunçgil Anaçlarının Doğal Hormon,

Karbonhidrat ve Bitki Besin Madde Düzeyleri ile Büyümeleri

Arasındaki İlişkiler Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü

Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 151 s.

______________, ÖZSAN, M., TUZCU, Ö., 1985. Bazı Turunçgil Türlerinde Anaç

x Kalem Etkileşmesinin Karbonhidrat Düzeylerine Etkileri. Doğa Bilim

Dergisi. Cilt: 9, 3:261-268.

______________, ÖZSAN, M., TUZCU, Ö., 1986. Bazı Turunçgil Anaçlarında

Anaç - Kalem İlişkilerinin Bitki Besin Maddeleri İçeriklerine Etkileri.

Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 1(1):30-44.

______________, TUZCU,Ö., 1993. Turunçgil Anaçlarınun Washington Navel,

Valencia, Yafa ve Moro Portakal Çeşitlerinin Yapraklarındaki Bitki Besin

Maddeleri içerikleri Üzerine Etkileri. Doğa – Tr. J. Of Agriculture and

Forestry 17:1015-1024.

_____________, DEMİRKESER, T.H., TOPLU, C., 1996. Satsuma Mandarininde

Anaçların Yapraklardaki Bitki Besin Maddeleri İçeriklerine Etkileri. MKÜ

Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1):7-16.

_____________, DEMİRKESER, T.H., TOPLU, C., UYSAL, M., 1999-a.

Kütdiken Limonlarının Yapraklarındaki Bitki Besin Maddelerinin Mevsimsel

Değişimi. Türkiye 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 704-709.

_____________, DEMİRKESER, T.H., TOPLU, C., ÜLBEĞİ, İ.E., UYSAL, M.,

1999-b. Valencia Portakallarında Anaç Kalem İlişkilerinin Yapraklardaki

Bitki Besin Maddelerine Etkileri. Türkiye 3. Ulusal Bahçe Bitkileri

Kongresi, 93-97.

KAŞKA, N., 1968. Çok Yıllık Bitkiler ve Özellikle Meyva Ağaçlarında

Karbonhidratların Kullanılması ve Depolanması. Ankara Üniv. Ziraat

Fak. Yayınları: 310, Yardımcı Ders Kitabı: 110, Ankara Üniversitesi

Basımevi, Ankara, 155s.

KOCH, K., GOLDSCHMIDT, E.E., 2000. Physiological and Molecular

Regulation of Resource Allocation in Citrus. Abstr. Int. Soc. Citriculture,

p:76.

377

KOSHITA, Y., MORINAGA, K., TSUCHIDA, Y., 2006. The Early Growth and

Photosynthetic Rate of Japanese Persimmons (Diospyros kaki L.) Grafted

onto Different Interstocks. Scientia Horticulturae. 109:138-141.

KÖKSAL, İ., 1973., Elma Ağaçlarınd Çeşit, Anaç ve Ara-Anaç Arasında Beslenme

YönündenEtkileşmeler. 4.Bilim Kongresi, 1-14.

______________, 1979. Anaç ve Çeşit Arasındaki Etkileşmenin Meyve

Yetiştiriciliğindeki Önemi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları :698,

Ankara,18s.

KRIEDEMANN, P.E., 1968. Some Photosynthetic Characteristics of Citrus Leaves.

Aust. Jour. Boil. Sci., 21:805-905.

LAVON, R., GOLDSCHMIDT, E.E., SALOMON, R. and FRANK, A., 1995.

Effect of Potassium, Magnesium and Calcium Deficiencies on Carbohydrate

Pools and Metabolism in Citrus Leaves. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 120 (1):

54-58.

LEES, R., 1951. Laboratory Handbook of Methods of Food Analysis. Leonard Hill

Books. London, 192s.

LENZ, F., 1978. Photosynthesis and Respiration of Citrus as Dependent upon Fruit

Load. Proc. Int. Soc. Citriculture, 70 - 71.

LEVY, Y.,1989. Use of The Interaction Between Rootstock and Old- Line Cultivars

For Dwarfing Lemon Trees. Scientia Horticulturae, 4(37):317-323.

LIMING, H., RENXUE, X., KAIBING, Z., RENHUA, H., MINGYUAN, W.,

MEILIAN, T., 2006. Acta Horticulturae Sinica, Vol:33(5),937-941.

LIAN, Y.L., 1994. Raising The Fruits – Set Percantage of Navel Orange by Using

Satsuma as an İnterstock. China Citrus. 23(4):39

LIN, Y.Q., 1994. Ichang Orange, A Promising, Interstock For Satsuma Mandarin.

China Citrus, 23 (3): 39.

LLISO, I., FORNER, J.B., TALON, M., 2004. The Dwarfing Mechanism of Citrus

Rootstocks F&A 418 and #23 is Related to Competition Between Vegetative

and Reproductive Growth. Tree Physiol., 24 :225-232.

378

LOCKARD, R.G., SCHNEIDER, G.W., 1981. Stock and Scion Growth

Relaritionships and The Dwarfing Mechanism in Apple. Hort. Rev. 3:315-

375.

MAATOUK, M.A., AHMED, F.F., EL- SAYED, M.A., 1988. Effect of Nitrogen,

Potassium and Phosphorus Fertilization on Yield and Quality of Egyptian

Balady Lime Trees (Citrus aurantifolia). 1. vegetative Growth and Chemical

Composition of Leaves. Annals of Agricultural Science, 2(33):1233-1247.

MARCHAL, J., 1984. Citrus. Plant Analysis as a Guide to Nutrient

Requirements of Temperate and Tropical Crops. (Edited by P. Martin

Prevel, J. Gagnaid and P. Gautier) pp:320-354.

MATAA, M., TOMINAGA, S., KOZAKI, I., 1996. Seasonal Changes of

Carbonhydrate Constituents in Ponkan (Citrus reticulata Blanco). Jour.

Japanese Soc. Hort. Sci. 65(3):513-523.

MATTOS, D., QUAGGIO, J.A., CANTARELLA, H., ALVA, A.K., GRAETZ,

D.A., 2006. Response of Young Citrus Trees On Selected Rootstocks To

Nitrogen, Phosphorus and Potassium Fertilization. Journal of Plant

Nutrition. 8 (29): 1371-1385.

MENDEL, K. and COHEN, A., 1967. Starch Level in The Trunk As A Measure of

Compatibility Between Stock and Scion in Citrus. The Jour. of Hort. Sci.

42(3):231-241.

MYHOB, M.A., SAAD-ALLAH, M.H., IBRAHIEM,T.A., SALEM, S.E.,1997.

Evaluation of Valencia Orange Trees Grafted on Sour Orange, Succari

Orange and Troyer Citrange. Hort. Abst. 67(2):205.

MOSSE, B., 1962. Graft Incompatibility in Fruit Trees. Commanwealth

Agricultural Bureaux, England. 36s.

NODA, K., OKUDA, H., IWAGAKI, I., 2000. Indole Acetic Acid and Abscisic

Acid Levels in New Shoots and Fibrous Roots of Citrus Scion – Rootstoc

Combinations. Scientia Hort., 3(84): 245-254.

ÖZCAN, M., ULUBELDE, M., 1984. Turunçgil Anaçları. Tarım Orman ve Köy

İşleri Bakanlığı Proje ve Uygulama Genel Müdürlüğü. Ege Bölge Zirai Araş.

Ens. Yayınları No:50, Menemen, 37s.

379

ÖZÇAĞIRAN, R., 1974. Meyve Ağaçlarında Anaç ile Kalem Arasındaki

Fizyolojik İlişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları No:243, Bornova,

45s.

PAPADAKIS, I.E., DIMASSI, K.N., BOSABALIDIS, A.M., THERIOS, I.N.,

PATAKAS, A., GIANNAKOULA, A., 2004. Effect of B Excess on Some

Physiological and Anatomical Parameters of Navelina Orange Plants Grafted

on Two Rootstocks. Environmental and Experimental Botany. 51:247-

257.

PEREZ- ZAMORA, O., 2004. Leaf Nutrient Concentration, Yield, Production

Efficency, Juice Quality and Nutrimental Indexes on Valencia Orange

Grafted on Citrus Rootstocks. Agrociencia. 38:141-154.

PEREZ- PEREZ, J.G., PORRAS CASTILLO, I., GARCIA- LIDON, A.,

BOTIA, P., GARCIA- SANCHEZ, F., 2005. Fino Lemon Clones

Compared with The Lemon Varieties Eureka and Lisbon on Two Rootstocks

in Murcia (Spain). Scientia Horticulturae, 106 (4): 530-538.

PHILLIPS, R., CASTLE, W.S., 1977. Evaluation of Twelve Rootstocks for

Dwarfing Citrus. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 102 (5): 526-528.

PİNA, A. and ERREA, P., 2005. A Review of New Advances in Mechanism of

Graft Compatibility- İncompatibility. Scientia Horticulturae, 106 (1):1-11.

PIMENTEL, C., BERNACCHI, C., LONG, S., 2007. Limitations of

Photosynthesis at Different Temperatures in The Leaves of Citrus limon.

Brezilian Journal of Plant Physiology, 19(2):141-147.

POLAT, A.A., 1990. Yenidünyaların Hava Daldırması, Çelik ve Farklı

Anaçlarda Aşı Yöntemleri ile Çoğaltılmaları Üzerinde Araştırmalar.

Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi,

Adana, 297s.

QUAGGİO, J.A., JUNIOR, D.M., CANTARELLA, H., STUCHI, E.S. and

SEMPİONATO, O.R., 2004. Sweet Orange Trees Grafted on Selected

Rootstocks Fertilized with Nitrogen, Phosphorus and Potassium. Pesq.

Agropec. Bras. 39(1): 55-60.

380

RIBEIRO, R.V., MACHADO, E.C., SANTOS, M.G., OLIVEIRA, R.F., 2009.

Seasonal and Diurnal Changes in Photosynthetic Limitation of Young Sweet

Orange Trees. Environmental and Experimental Botany. 66: 203-211.

RICHARDSON, A., MOONEY, P., ANDERSON, P., DAWSON,T. and

WATSON,M., 2009. HortResearch Publication- How do Rootstocks Affect

CanopyDevelopment?

http://www.hortnet.co.nz/publications/science/r/richardson/rootcan.htm ROM, R.C., 2007. Büyümeyi Düzenleyen Çevre Faktörleri: Işık, Sıcaklık, Su ve

Beslenme. (N. KAŞKA, S. PAYDAŞ- KARGI çeviri). Meyve Ağaçları

Fizyolojisi Büyüme ve Gelişme. Nobel Kitabevi, Adana, 243s.

RUSSO, F., 1969. Some Observations on Stock- Scion Incomatibilities of Citrus In

Sicily. Proceedings First International Citrus Symposium. Vol. 1, 417-

420.

SAFRAN, H. ve BENTAL, A., 1968. Effects of Sour Orange, Rough Lemon and

Sweet Lime in Some Interstock- Rootstock Combinations on The

Performance of Shamouti (C. sinensis (L.) Osbeck) Trees. The Israel

Journal of Agricultural Research, 18(4):193-200.

SAKOVICH, N.J., 1986. Lemon Rootstocks for Southern California. Proc. Int.

Soc. Nurserymen II. Congress. Rıverside, California, 238-243.

SAMPAIO, V. R., 1993. Effect's of Poncirus trifoliata Interstocks and Budding

Hight of Valencia Orange on Rangpur Lime Rootstock. Scientia Agricola,

Vol 50, Special Number. 360-364.

SAUNT, J., 2000. Citrus Varieties of the World. Sinclair Int. Limited, Norwich,

England.

SEMA, A., KAR, P.L. and SANYAL, D., 2000. Seasonal Variation in Foliar

Carbohdrate Levels due to Flushes, Age of Leaf and Types of Shoot in

Lemon cv. Assam Lemon. South Indian Horticulture, 46 (3/6): 282 - 286.

SHKLARMAN, Y., SAFRAN, H., SAGEE, O., 1992. Microscopic Study of Graft

Union Characteristics and Water Translocation in Young Citrus Budlings.

Proc. Int. Soc. Citriculture, 342- 345.

http://www.hortnet.co.nz/publications/science/r/richardson/rootcan.htm

381

SIMON, R.K., 1987. Compability and Stock- Scion Interactions as Related to

Dwarfing. p 79-106. In: R.C. Rom and R.F. Carlson (eds). Rootstocks For

Fruit Crops. John Wiley, New York.

SINHA, R.K., 2004. Modern Plant Physiology. Alpha Science International Ltd.,

Pangbourne England, 620s.

SMITH, P.F., REUTHER, W. and SPECHT, A.W., 1952. Sesonal Changes in

Valencia Orange Trees. II. Changes in Micro- Elements, Sodium and

Carbonhydrates in Leaves. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 59:31-35.

STUCHI, E.S., DONADİO, L.C. and SEMPİONATO, O.R., 2003. Performance

of Tahiti lime on Poncirus trifoliate var. monstrosa Flying Dragon in Four

Densities. Fruits, 58:13-17.

TAKİSHİTA, F., UCHİDA, M., KUSABA, S., 2000. Effect of Rootstock on

Growth and Photosynthesis of Citrus Cultivars in Japan. Proc. Int. Soc.

Citriculture IX Congr., 506-507.

TANAKA, M., MORIMOTO, J., HARANO, H., MAESAKA, K., 1981. Citrus

Interstock- Scion Combinations and Topworking Procedures in The

Wakayama Region of Japan. Proc. Int. Soc. Citriculture. 127 – 130.

TANRISEVER, A., 1982. Kondanse Tanenlerin Histoşimik Analizinde Yeni Bir

Yöntem ve Fizyolojik Önemleri. E.Ü. Zir. Fak. Der. 19(2):27-38.

TAYLOR, B.K. and DIMSEY, R.T., 1993. Rootstock and Scion Effects on The

Leaf Nutrient Composition of Citrus Trees. Australian Journal of

Experimental Agriculture. 33(3): 363-371.

TEKİNTAŞ, F.E., 1991. Farklı Anaçlar Üzerine Aşılanan Turunçgil Tür ve

Çeşitlerinde Kaynaşmanın Anatomik ve Histolojik Olarak İncelenmesi

Üzerinde Araştırmalar. Yüz. Yıl Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 1/2 :68-81.

TORUN, İ., 1998. Seçilmiş Bazı Ayva Klonlarının Uyuşur ve Uyuşmaz Armut

Çeşitleri ile Aşı Uyuşma Durumunun İncelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri

Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana, 144 s.

382

TOPLU, C., KAPLANKIRAN, M., DEMİRKESER, T.H., YILDIZ, E., 2008.

The Effects of Citrus Rootstocks on Valencia Late and Rohde Red Valencia

Oranges For Some Plant Nutrient Elements. African Journal of

Biotechnology. 7(24):4441-4445.

TREEBY, M.T. and THORNTON ,I.R., 2003. An Evaluation of The Interaction

Between Interstocks and Rootstocks on The Yield and Tree Size of Valencia

Orange. Scientia Horticulturae, 19, 229-236.

TREUTTER, D., FEUCHT, W., 1991. Accumulation of Phenolic Compounds

Above The Graft Union of Cherry Trees. Gartenbauwissenschaft. 56

(3):134-137.

TSOKANKUNKU,A., DZIKITI,S., TREBS,I., MEIXNER, F.X., MILFORD,

J.R., CHİPİNDU, B. 2008. Effects of Shading on Leaf Temperature,

Photosynthesis and Water Relations of Two Navel Orange (Citrus sinensis

(L.) Osbeck) Cultivars.Geophysical Research Abstracts, Vol. 10.

TUZCU, Ö., 1974. Değişik Derim Zamanlarının Washington Navel ve Yafa

Çeşitlerinde Verim, Meyve Kalitesi ve Yapraklardaki Karbonhidrat

Miktarlarına Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.

Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Adana, 70s.

___________, 1978. Turunçgillerde Anaç ve Sorunları. Çağdaş Tarım Tekniği,

3:31-35.

__________, 1982. Turunçgillerde Çeşitli Yönleriyle Anaç Sorunları. TÜBİTAK-

TOAG, Akdeniz Bölgesi Bahçe Bitkileri Yetiştiriciliğinde Sorunlar,

Çözüm Yolları ve Yapılması Gereken Araştırmalar Simpozyumu, Yayın

No:501, 248-264,

__________, ÇINAR, A., KAPLANKIRAN, M. ve YEŞİLOĞLU, T., 1986. Bazı

Önemli Turunçgil Anaçları ile Turunçgillerin Akraba Cins, Tür ve

Çeşitlerinin İlkbahar Gelişme Döneminde Phytophthora citrophthora (Smith

and Smith) Leonian’a Dayanıklılıkları. TÜBİTAK Bitki Islahı

Simpozyumu Bildiri Özetleri. S:20. TÜBİTAK Yayın No:629, TOAG Seri

No:12, TÜBİTAK Matbaası.

383

__________, 1990. Türkiye’de Yetiştirilen Başlıca Turunçgil Çeşitleri. Akdeniz

İhracatçı Birlikleri Yayınları, Mersin, 71s.

__________, KAPLANKIRAN, M., YEŞİLOĞLU, T., DÜZENOĞLU, S.,

BAHÇECİ,I., 1992. Effects of Some Citrus Rootstocks on The Yield and

Quality of The Washington Navel Orange Variety in Adana Conditions.

Abstract Book VIIth. Congress. Int. Soc. Citriculture, Acireale, Italy,

p:22.

__________, KAPLANKIRAN, M., ŞEKER, M., 1995. Bazı Turunçgil

Anaçlarının Çukurova Koşullarında Önemli Portakal, Altıntor, Limon

ve Mandarin Çeşitlerinde Gelişme, Verim ve Meyve Kalitesine Etkileri.

TÜBİTAK- TOAG-1106, 286s.

ULUBELDE, M. ve ÖZCAN, Ö., 1982. Turunçgillerde Yaprak Analizleri. Ege

Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları, No:24, İzmir.

URRUTIA, M., MANUEL, V., GONZALES R., MANUEL, M. 1996. Citrus

interstock effect on growth and yield of Mexican lime trees. 16.Congreso de

Fitogenetica. Texcoco, Mex. (Mexico), 6-11 October 1996, p.90.

ÜNAL, A., 1983. Ayva Anaçlarının Bazı Armut Çeşitleri ile Uyuşma Durumları

Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri

Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir, 162s.

ÜLBEĞİ, İ.E. ve KAPLANKIRAN, M., 1992. Turunçgillerde Değişik Anaç Kalem

Kombinasyonlarında Anaçların Bitki Besin Maddeleri Alımı Üzerine Etkisi.

Derim 9(2):50-59.

VARDAR, Y., 1975. Bitki Fizyolojisi Dersleri II (Bitkilerin Büyüme ve Gelişme

Olayları). Ege Üniv. Matbaası. Bornova – İzmir, 221s.

WRIGHT, G.C., 1997. Early Results of Scion and Rootstock Trial for Lemon in

Arizona. 5th International Congress of Citrus Nurseymen. 5-8 Mars 1997,

Montpellier- France.

YAKUSHIJI, H., MORINAGA, K. And NONAMI, H., 1998. Sugar

Accumulation and Partitioning in Satsuma Mandarin Tree Tissues and Fruit

in Response to Drought Stress. Jour. Amer. Soc. Hort. Sci. 123(4): 719-726.

384

YILMAZ, M., 1994. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Çukurova Üniversitesi

Basımevi, Adana, 150s.

YEŞİLOĞLU, T., 1988. Klemantin Mandarininde GA3 ve Bilezik Alma

Uygulamalarının Yapraklarda Karbonhidrat, Bitki Besin Maddeleri,

Meyve Verim Miktarları ve Kalite Üzerine Etkileri. Ç.Ü. Fen Bilimleri

Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 278s.

________________, TUZCU, Ö., YILDIRIM, B., 2004. Değişik Ara Anaç

Uygulamalarının Star Ruby Altıntopunun Meyve Verimi, Meyve Kalitesi ve

Bitki Büyümesi Üzerine Etkileri. Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 19(4):113-120.

________________, TUZCU, Ö., YILDIRIM, B., KAMİLOĞLU, U.M.,

INCESU, M. and ULAS, M., 2005. The Effects of some Interstocks on

Fruit Yield, Fruit Quality and Tree Growth of Kütdiken Lemon (Citrus limon

Burm. F.) in Turkey. Int. Soc. Of Citrus Nurseymen, 7.Int. Kong. Cairo,

Egypt, p: 29.

_______________ ve YILDIRIM, B., 2008. Turunçgil ders notları. Çukurova

Üniversitesi, Ziraat Fak., Bahçe Bitkileri Bölümü, (Yayınlanmamış).

_______________ ve İNCESU, M., 2009. Turunç Anacında Demir Alımı ve

Mevcut Problemleri, Bölgemize Uygun Turunçgil Anaçlarının Demir

Açısından Değerlendirilmesi. (Baskıda).

YILDIRIM, B., 1996. Değişik Anaçlar Üzerine Aşılı Washington Navel,

Valencia, Moro veYafa Portakal Çeşitlerinin Meyve Verim ve Kalitesi

Üzerine Etkileri. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi, Adana, 194s.

YILDIRIM, B., 2003. Değişik Anaçlar Üzerine Aşılı Washington Navel

Portakalında Verimlilik ile Karbonhidrat Düzeyleri Arasındaki İlişkiler.

Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi,

Adana, 398s.

YONEMOTO, Y., MATSUMOTO, K., FURUKAWA, T., ASAKAWA, M.,

OKUDA, H. and TAKAHARA, T., 2004. Effects of Rootstock and Crop

Load on Sap Flow Rate in Branches of Shirakawa Satsuma Mandarin (Citrus

unshiu Marc.). Scientia Hort., 3(102):295-300.

385

ZAPATA CAMARA, J.M., CERDA, A. And NIEVES, M., 2004. Interstock-

Induced Mechanism of Increased Growth and Salt Resistance of Orange

(Citrus sinensis) Trees. Tree Physiology, 24:1109-1117.

ZHOU, D.G., WAN, T.X., 1995. Study On The Effects Of Different Interstocks On

The Fruit Coloring And Quality Of Topworked Wakiyome Satsuma. China

Citrus, 24(3): 24 – 25.

ZEKRİ, M., 1995. Nutritional Deficiencies in Citrus Trees: Iron, Zinc and

Manganese. Citrus Industry, 76:16-17.

386

ÖZGEÇMİŞ

1976 yılında Hatay’ın İskenderun ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise

öğrenimini İskenderun’da tamamladıktan sonra 1993 yılında Mustafa Kemal

Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri bölümünde lisans eğitimine

başladı. 1997 yılında Ziraat Mühendisi ünvanı ile mezun oldu.

1997 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe

Bitkileri Anabilim Dalında Yüksek Lisans programına başladı ve 1999 yılında

Mustafa Kemal Üniversitesi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalında Araştırma

görevlisi kadrosuna atandı. 2001 yılında “Bazı Turunçgil Tür ve Çeşitlerinin

Dörtyol Koşullarında Meyve Gelişim Sürecinde Gösterdikleri Fizyolojik,

Morfolojik ve Biyokimyasal Değişmeler” isimli yüksek lisans tezi hazırlayarak

öğrenimini tamamladı. 2002 yılında 35. madde kapsamında Doktora öğrenimim

için Çukurova Üniversitesi’ne atandı ve Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri

Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalında Doktora öğrenimine başladı. Halen

aynı Anabilim Dalında Doktora eğitimine devam etmektedir.

Evli ve bir erkek çocuk annesidir.

Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ doktora...

Documents