trke.docx · web view1.yılmaz, h. kamil, anahatlarıyla tasavvuf ve tarikatlar, ensar yayınları,...

DERS BİLGİLERİ

Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS

TASAVVUF GİRİŞ 1 5

Ön Koşul Dersleri Yok

Önerilen Seçmeli Dersler None

Dersin Dili Türkçe

Dersin Seviyesi Yüksek Lisans

Dersin Türü S

Dersin Koordinatörü Yrd.Doç.Dr.İbrahim BAZ

Dersi Verenler Yrd.Doç.Dr.İbrahim BAZ

Dersin Yardımcıları -

Dersin Amacı Tasavvuf Tarihini bütün yönleriyle incelemek bu dersin temel amacını oluşturmaktadır.

Dersin İçeriği Tasavvuf Tarihinin ortaya koyduğu temel düşünce, kültür ve diğer unsurlar.

Dersin Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri

Ölçme Yöntemleri

1) Tasavvuf Tarihini dar ve geniş anlamda sıralar. 1,2,3 A,C,F

2) Tasavvuf Tarihinin akışını açıklar. 1,2,3 A,C,F

3) Kaynak eser ve mutasavvıfları örnekler. 1,2,3 A,C,F

4) Tasavvuf düşünce ve kültürünü ayırt eder. 1,2,3 A,C,F

5) Sufilerin düşünce ve fiillerini derleyerek genellemelere ulaşır. Farklı bakış açılarına göre düzenler. 1,2,3 A,C,F

6) Ortaya çıkan unsurları değerlendirir. 1,2,3 A,C,F

Öğretim Yöntemleri: 1: Anlatım, 2: Soru-Cevap, 3: Tartışma

Ölçme Yöntemleri: A: Sınav, C: Ödev, F: Performans Görevi

Hafta Konular

1 Tasavvufun ortaya çıkışı, tarifi, kaynağı

2 Tasavvuf ve Mistisizm

3 Tasavvufun Konusu gayesi

4 Tasavvufun Diğer ilimlerle münasebeti

5 Tasavvuf Tarihinin kaynakları

6 Tasavvuf tarihinin dönemleri

7 Zühd Dönemi ve Hicri I-II. Asırda tarikatlar ve mektepler

8 Ara Sınav

9 Tasavvuf Dönemi

10 IX-X. Asırda Tasavvuf

11 XI. Asırda Tasavvuf

12 Tarikatlar Dönemi

13 XII. Asırda Tasavvuf ve Tarikatlar

14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar

1.Yılmaz, H. Kamil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yayınları, İstanbul 2004.2. Eraydın, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1981.3. Kara, M., Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları : Tarikatlar, Tekkeler, Şeyhler, İstanbul: Dergah Yayınları, 2005.4. Abdülkerim Kuşeyrî, Tasavvuf ilmine Dair Kuşeyrî Risalesi (haz. S. Uludağ), İstanbul 1991.5. Uludağ,Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1991.6. Uludağ, S., (1995), İslam Düşüncesinin Yapısı, İstanbul.7. Tasavvuf; İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Muhtelif Makaleler

DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SIRA KATKI YÜZDESİ

Ara Sınav 1 60

Ödev 1 20

Perf. (Seminer) 1 20

Toplam 100

Finalin Başarıya Oranı 50

Yıliçinin Başarıya Oranı 50

Toplam 100

DERS KATEGORİSİ Temel Mesleki Dersler

DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI

No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi

1 2 3 4 51 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir. X

2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanır. X

3 Alanıyla ilgili literatür hakkında bilgi sahibidir. X

4 Bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazar. X

5 Alanıyla ilgili kaynakları anlar. X

6 Alanı ile ilgili kaynaklardan hareketle akademik problemleri çözer. X

7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlar. X

8 Alanıyla ilgili konularda mevcut birikimden yeni bilgiler üretir. X

9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme becerisine sahiptir. X

10 Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek B2 düzeyinde yabancı dil bilgisine sahiptir. X

11 Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar. X

AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU

Etkinlik SAYISI Süresi(Saat)

Toplamİş Yükü(Saat)

Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 14 2 28

Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 4 56

Final Sınavı 1 15 15

Bireysel Çalışma 1 15 15

Ödev 2 15 30

Toplam İş Yükü 144

Toplam İş Yükü / 30 (s) 4,8

Dersin AKTS Kredisi 5

DERS BİLGİLERİ


TASAVVUF ISTILAHLARI 1 5





Dersin Türü S




Dersin Amacı Tasavvufla ilgili temel kavramların incelenmesi ve değerlendirilmesi bu dersin temel amacını oluşturmaktadır.

Dersin İçeriği Tasavvufla ilgili temel kavramların tanımları, literatürü ve unsurları


Ölçme Yöntemleri

1) Tasavvufla ilgili temel kavramları dar ve geniş anlamda tanımlar, kaynaklarıyla ilgili literatürü sıralar. 1,2,3 A,C,F

2) Tasavvuf kavramlarıyla ilgili literatürü açıklar. 1,2,3 A,C,F

3) Tasavvuf kavramlarının tanımlarını yorumlar, örnekler. 1,2,3 A,C,F

4) Tasavvuf kavramlarını karşılaştırır ve aralarındaki farklılıkları ayırt eder. 1,2,3 A,C,F

5) Mutasavvıfların kavramlara yaklaşımlarını derleyerek genellemelere ulaşır. Kavramları farklı bakış açılarına göre düzenler.

1,2,3 A,C,F

6) Kavramlarla ilgili ortaya çıkan unsurları değerlendirir. 1,2,3 A,C,F


Ölçme Yöntemleri: A: Sınav, C: Ödev, F: Performans Görevi

DERS AKIŞI

Hafta Konular Ön Hazırlık

1 Giriş

2 Tasavvuf kavramlarının ortaya çıkışı

3 Temel tasavvuf kavramları

4 Tasavvuf kavramlarının Tasnifi

5 Tasavvuf kavramlarının kaynakları

6 Unsurları

7 Kavramlar arası ilişkiler

8 Ara Sınav

9 Seçme metinler: Muhasibi ve Hakim-i Tirmizi

10 Seçme metinler: Serrâc ve Kelâbazi

11 Seçme metinler: Kuşeyri ve Hucviri

12 Seçme metinler: Gazzali ve İbnül-Arabi

13 Akademik Çalışmalar

14 Genel değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar

[1] Ankaravî, İsmail Rusûhî (2008): Minhâcül-fukara (haz. Safi Arpaguş). İstanbul: Vefa Yayıncılık.[2] Baklî, Ruzbihân (1974): Meşrebül-ervâh (haz. Nazif Muharrem Hoca). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları[3] Hucviri (1982): Keşfül-mahcûb: Hakikat Bilgisi (haz. S. Uludağ). İstanbul: Dergah Yayınları.[4] Kuşeyrî, Abdülkerim (1991): Tasavvuf ilmine Dair Kuşeyrî Risalesi (haz. S. Uludağ), İstanbul: Dergah Yayınları.[5] Kelâbâzi (1992): Doğuş Devrinde Tasavvuf: Taarruf (haz. S. Uludağ). İstanbul: Dergah Yayınları[6] Ebu Nasr es-Serrâc et-Tûsî (1996): el-Lüma: İslam Tasavvufu (haz. H. KâmYılmaz). İstanbul: Erkam Yayınları[7] Kâşânî, A. (2004): Letâiful-alâm fî işârâti ehlil-ilhâm: Tasavvuf Sözlüğü (haz. Ekrem Demirli). İstanbul: İz Yayıncılık[8] Suad el-Hakîm (2005): İbnül-Arabî Sözlüğü (haz. Ekrem Demirli). İstanbul: İz Yayıncılık

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 60

Ödev 1 20

Perf. (Seminer) 1 20

Toplam 100



Toplam 100

DERS KATEGORİSİ Temel Mesleki Dersler


No Program Öğrenme ÇıktılarıKatkı Düzeyi

1 2 3 4 51 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir. X

2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanır. X

3 Alanıyla ilgili literatür hakkında bilgi sahibidir. X

4 Bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazar. X

5 Alanıyla ilgili kaynakları anlar. X

6 Alanı ile ilgili kaynaklardan hareketle akademik problemleri çözer. X

7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlar. X

8 Alanıyla ilgili konularda mevcut birikimden yeni bilgiler üretir. X

9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme becerisine sahiptir. X






Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 14 2 28




Ödev 2 15 30




DERS BİLGİLERİ


İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUF 1 5





Dersin Türü S




Dersin AmacıOsmanlı öncesi Mutasavvıfların düşünce kavramlarıyla ilgili görüş ve düşüncelerininin incelenmesi ve değerlendirilmesi bu dersin temel amacını oluşturmaktadır.

Dersin İçeriği Tasavvufî düşünce ile ilgili kavramların tanımları, literatürü ve unsurları


Ölçme Yöntemleri

1) Tasavvufi düşüncenin ana kavramlarını dar ve geniş anlamda tanımlar ve kaynaklarını sıralar. 1,2,3 A,C,F

2) Tasavvufi düşüncenin doğuşunu, gelişimini ve kavramlarını açıklar. 1,2,3 A,C,F

3) Düşünce kavramlarının tanımlarını yorumlar ve örnekler. 1,2,3 A,C,F

4) Mutasavvıfların tasavvufi düşünce kavramlarıyla ilgili 1,2,3 A,C,F

görüşlerini karşılaştırır ve aralarındaki farklılıkları ayırt eder. 5) Mutasavvıfların düşünce kavram ve konularına yaklaşımlarını derleyerek genellemelere ulaşır. Farklı bakış açılarına göre düzenler.

1,2,3 A,C,F

6) Tasavvufi düşünce ile ilgili unsurları değerlendirir. 1,2,3 A,C,F


Ölçme Yöntemleri: A: Sınav , C: Ödev, F: Performans Görevi

DERS AKIŞI


1 Giriş 2 Tasavvufi düşüncenin ortaya çıkışı ve gelişimi 3 Tasavvufi düşünce kavramları 4 Tasavvufi düşüncenin temsilcileri 5 Tasavvufi düşünce literatürü ve kaynakları 6 Tevhid 7 Varlık 8 Ara Sınav 9 Varlığın mertebeleri 10 Vahdet-i vücûd 11 Vahdet-i şühûd 12 İnsan-ı kâmil 13 Marifet 14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar

[1] Kelabazi, Ebubekir (1992): et-Taarruf: Doğuş Devrinde Tasavvuf (haz. S. Uludağ). İstanbul: Dergah Yayınları: 67[2] Serrac, Ebu Nasr (1996): el-Lüma´: İslam Tasavvufu (haz. H.K. Yılmaz). İstanbul: Altınoluk Yayınları.[3] Mekki, Ebu Talib (1999): Kûtül-kulûb: Kalplerin Azığı (haz. Muharrem Tan). İstanbul: Umran Yayınları.[4] Cili, Abdülkerim (1998): İnsan-ı Kamil (çev. Abdülaziz M. Tolun), yay. Haz. Selçuk Eraydın, Ekrem Demirli, Abdullah Kartal. İstanbul: İz Yayıncılık: 266[5] Uludağ, S., (1995): İslam Düşüncesinin Yapısı. İstanbul.

MATERYAL PAYLAŞIMI

DökümanlarÖdevlerSınavlar



Ara Sınav 1 60Ödev 1 20Perf. (Seminer) 1 20Toplam 100Finalin Başarıya Oranı 50Yıliçinin Başarıya Oranı 50Toplam 100

DERS KATEGORİSİ Uzmanlık / Alan Dersleri



1 2 3 4 51 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir. X 2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanır. X 3 Alanıyla ilgili literatür hakkında bilgi sahibidir. X 4 Bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazar. X 5 Alanıyla ilgili kaynakları anlar. X 6 Alanı ile ilgili kaynaklardan hareketle akademik problemleri çözer. X 7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlar. X 8 Alanıyla ilgili konularda mevcut birikimden yeni bilgiler üretir. X 9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme becerisine sahiptir. X




Etkinlik SAYISI Süresi Toplam

(Saat)İş Yükü(Saat)

Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 14 2 28Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 4 56Final Sınavı 1 15 15Bireysel Çalışma 1 15 15Ödev 2 15 30Toplam İş Yükü 144Toplam İş Yükü / 30 (s) 4,8Dersin AKTS Kredisi 5

DERS BİLGİLERİ


DOĞU VE GÜNEYDOĞU’DA TASAVVUF 1 5





Dersin Türü S

Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAZ

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAZ


Dersin Amacı

Günümüz Türkiyesi’nde faaliyet gösteren tasavvuf yolları ile temsilcilerinin ve faaliyetlerinin incelenmesi ve sosyo-kültürel ve dini hayata etkilerinin tespit edilerek değerlendirilmesi, bu dersin temel amacını oluşturmaktadır.

Dersin İçeriğiGünümüz Türkiyesi’nde faaliyet gösteren tasavvuf yollarının Cumhuriyet sonrası serüvenleri ile sosyo-kültürel ve dini alandaki yerleri ve etkileri


Ölçme Yöntemleri

1) Cumhuriyet öncesi ve sonrası tasavvuf yollarının geçtiği süreçleri sıralar. Süreçle ilgili unsurları anlatır. 1,2,3 A,C,F

2) Tekkelerin kapatılması ve sonrasında yaşanan süreci özetler. Günümüzdeki durumu tasvir edip açıklar. 1,2,3 A,C,F

3) Günümüzdeki tasavvufi hayatın unsurlarını örnekler, yorumlar. 1,2,3 A,C,F

4) Tasavvuf yolları arasındaki farklı unsurları ayırt eder ve bunların tasavvufa getirdiği yorumları tartışır. 1,2,3 A,C,F

5) Tasavvuf unsurlarını bir araya getirip tasavvuf yollarının bunlara yaklaşımını da derleyerek genellemelere ulaşır. Farklı bakış açılarına göre bunları düzenler.

1,2,3 A,C,F

6) Günümüzde ortaya çıkan tasavvuf unsurlarını ve sufi faaliyetlerini değerlendirir. 1,2,3 A,C,F



DERS AKIŞI


1 Giriş 2 Tasavvuf yollarının Cumhuriyet öncesi serüvenleri

3 Cumhuriyet sonrası serüvenleri 4 Tarikatların yasaklanması, tekke ve zaviyelerin kapatılması 5 Yasaklama sonrası tasavvufi hayat 6 Tasavvuf kültürünü günümüze ulaştıran ilim ve fikir adamları 7 Tasavvuf alanında yapılan ilmi ve akademik faaliyetler 8 Ara Sınav 9 Tasavvufi Düşünce 10 Tasavvufi Terbiye 11 Tasavvufi Ahlâk 12 Tasavvuf Edebiyatı ve Musikisi 13 Tasavvuf alanında yapılan Sosyo-kültürel faaliyetler 14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar

1. Kara, Mustafa, Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, İstanbul 20022. Yılmaz, H. Kamil, Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yayınları, İstanbul 2004.3. Kara, M., Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları : Tarikatlar, Tekkeler, Şeyhler, İstanbul: Dergah Yayınları, 2005.4. Muslu, R., Anadolu’da Tasavvuf Yolları, İstanbul: ,Ensar Neşriyat, 2007.5. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Muhtelif Makaleler.

MATERYAL PAYLAŞIMI




Ara Sınav 1 60Kısa Sınav 1 20Ödev 1 20Toplam 100Finalin Başarıya Oranı 50

Yıliçinin Başarıya Oranı 50Toplam 100




1 2 3 4 5

1 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir.

2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanır.

3 Alanıyla ilgili literatür hakkında bilgi sahibidir.

4 Bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazar.

5 Alanıyla ilgili kaynakları anlar.

6Alanı ile ilgili kaynaklardan hareketle akademik problemleri çözer.

7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlar.

8 Alanıyla ilgili konularda mevcut birikimden yeni bilgiler üretir.

9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme becerisine sahiptir.

10

Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek B2 düzeyinde yabancı dil bilgisine sahiptir.

11Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar.




Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati)

14 2 28

Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme)

14 4 56


Bireysel Çalışma 1 15 15Ödev 2 15 30Toplam İş Yükü 144Toplam İş Yükü / 30 (s) 4,8Dersin AKTS Kredisi 5

DERS BİLGİLERİ TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜTASAVVUF ANABİLİM DALIDers Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS

TASAVVUF METİNLERİ 2 6




Dersin Türü Seçmeli

Dersin Koordinatörü Yrd. Doç.Dr. İbrahim BAZ

Dersi Verenler Yrd. Doç.Dr. İbrahim BAZ


Dersin Amacı Seçme tasavvuf metinlerini incelemek ve değerlendirmek.

Dersin Öğrenme Çıktıları

1) Tasavvuf dair temel kaynakları sıralamak, bu kaynakların telif usullerini ve üslubunu anlatmak.2) Klasik tasavvuf metinlerindeki konuları ifade edip açıklamak.

3) Tasavvufi metinleri yorumlamak ve metinlerden örnekler vermek.4) Metinlerde geçen tasavvufi kavramları ve konuları karşılaştırmalı olarak bilmek ve tahlil etmek.

5) Sufilerin konu ve kavramlara yaklaşımlarından genellemelere ulaşmak.

6) Klasik metinlerinde geçen unsurları değerlendirmek.

Dersin İçeriği Seçme klasik metinler ve bu metinlerin incelenip değerlendirilmesi.

DERS AKIŞI


1 Giriş2 Ahmed Yesevî Dîvânı’ndan seçme metinler3 Hacı Bektaş-ı Velî’nin Makâlât’ından seçme metinler4 Mesnevî’nin ilk on sekiz beyti5 Yunus Emre Dîvân’ından Seçme metinler6 Eşrefoğlu Divan’ından seçme metinler7 Fuzûlî’nin Su Kasidesi8 Ara Sınav9 Aziz Mahmud Hüdayi Divân’ından seçmeler10 İbrahim Ma’şûkî’nin Tasavvuf Manzûmesi11 Niyâzî-i Mısrî’nin Tevhid Manzûmesi12 Şeyh Galib’in şiirlerinden Seçmeler13 Yenişehirli Avnî’nin Münâcaatı14 Genel değerlendirme

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar H. Kâmil Yılmaz, Seçme Tasavvuf Metinleri, (Ders notları)Diğer Kaynaklar 1- ] Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet, Türkiye Diyanet Vakfı,

Ankara,1993.[2] Yunus Emre Dîvânı, haz. Mustafa Tatçı, Kültür Bakanlığı, Ankara 1990. [3] Hacı Bektaş-ı Velî, Makâlât, trc. Esad Coşan, Kültür Bakanlığı, Ankara1996[4] Mevlana Celaleddin-i Rumi, Cevâhir-i Mesneviye, haz. Şefik Can, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2001[5] Fuzûlî Dîvânı, haz. Abdülbaki Gölpınarlı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1961.

[6] Niyâzî-i Mısrî, Niyazi Divanı (Yeni ilavelerle), Maarif Kitaphanesi, İstanbul 1974.

MATERYAL PAYLAŞIMI



YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ

Ara Sınav 1 60Ödev 1 20Seminer 1 20Toplam 100Yıliçinin Başarıya Oranı 40Finalin Başarıya Oranı 60Toplam 100

Ders Kategorisi (B)Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning)Temel Mesleki Dersler X



1 2 3 4 5

1 Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir.

2Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir.

x

3Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir.

x

4

Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir.

5 İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam

problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir.

6 İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir.

7 Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. x

8Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar.

x

9Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir.

x

10 İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. x

11İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir.

x

12

Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini ve özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir.




Ders Süresi (Sınav haftası dâhildir: 14x toplam ders saati) 14 2 28Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 6 84Ödevler (Makale Yazma) 7 6 42Arasınavlar 1 10 10Yarıyıl Sonu Sınavı 1 8 8Toplam İş Yükü 172Toplam İş Yükü / 30 (s) 5.73Dersin AKTS Kredisi 6


TASAVVUF TARİHİ LİTERATÜRÜ 2 6







Dersin Yardımcıları

Dersin AmacıBilimsel bir alan olan Tasavvufun yapısını, ana kavramlarını, kaynaklarını tarihsel dönemlerinden zühd ve tasavvuf dönemlerini incelemek ve değerlendirmek.


1) Tasavvufun tanımını, konusunu gayesini ve özelliklerini anlayıp kavramak. Tasavvufun temel kavramlarını ve kaynaklarını anlayıp kavramak. Tasavvuf tarihinin tanımını bilmek, kaynakları ve dönemlerini sıralamak.2) Zühd döneminin ve tasavvuf döneminin öğelerini kavrayıp açıklamak.3) Tasavvufa dair kavramları, belli başlı sufi uygulamalarını, tasavvuf döneminde ortaya çıkan çeşitli tasavvuf anlayışlarını kavramak ve yorumlamak. Öne çıkan sufilerin hayat hikâyelerini bilip örnekler vermek.4) Tasavvufun diğer İslami ilimlerle münasebetini kurmak, diğer ilimlerden farklı yönlerini ayırt etmek. Tasavvufun menşei meselesinde ileri sürülen görüşlerin analizini yapmak.

5)Tarikat dönemine kadar olan süreçteki tasavvufi unsurları biraya getirip genellemelere ulaşmak.

6) Tarikat dönemine kadar olan süreçteki tasavvufi unsurların değerlendirmesini yapmak.

Dersin İçeriği Tasavvufun tanımı, konusu, gayesi,kaynak eserleri, kavramları, diğer ilimlerle münasebeti,Zühd Dönemi ve Tasavvuf Dönemi.

DERS AKIŞI


1 Mistisizm ve Tasavvuf2 Tasavvufun tanımı, konusu, gayesi ve tasavvufun özellikleri.

3 Tasavvufun kaynağı kitap ve Sünnet

Baz İ._Kronolojik Tasavvuf TarifleriTasavvuf

4 Tasavvufun kaynak eserleri (klasikler) Tasavvuf ve Kur’an

5 Tasavvufun diğer İslami ilimlerle münasebeti6 Tasavvufun sosyal ilimlerle ve güzel sanatlarla münasebeti

7 Zühd dönemi Bir İlim Olarak Tasavvuf

8 Ara Sınav

9 Zühd Mektepleri

İlimlerin Tasnifinde Tasavvufun Yeri

10 Tasavvuf Dönemi11 Tasavvuf Mektepleri

12 Tasavvuf Kavramları (tahalluk) Ashab-ı SuffeÖdev Konuları

13 Tasavvuf Kavramları (tahakkuk)14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar Özköse, Kadir. (2012):Tasavvuf El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.

Diğer Kaynaklar

1-Yılmaz, H.K. (2002): Anahatlarıyla Tasavvvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Ensar Yayınları.2-Öztürk, Y.N. (1979):Kur’an-ı Kerim ve Sünnete Göre Tasavvuf. İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.3- Eraydın ,S.(1981):Tasavvuf ve Tarikatlar.İstanbul :Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları:82.4-Kara, M. (1983): Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları: 112.

MATERYAL PAYLAŞIMI








1 2 3 4 5

1 Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. x



X

4


5 İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir.




x


x

10 İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve dinler x

konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir.


x

12


x






TARİKATLAR VE TARİHİ 2 6




Dersin Türü S




Dersin AmacıBilimsel bir alan olarak tasavvufun, tarikatlar dönemi kavramları ile düşünce ve kurumlarını incelemek ve değerlendirmesini yapmak.


1-Tarikatlar dönemi düşünce, kültür ve kurumlarına ilişkin temel kavram ve konuları dar ve geniş anlamda kavrayıp tanımlamak.

2- Tasavvufi düşünce ve tarikat unsurlarını açıklamak.

3-Tarikatlar dönemi sufi uygulamalarını yorumlamak, örnekler vermek.

4-Tarikatlar arasındaki farklılıkları ayırt etmek. Tarikatların tasavvufa getirdiği yorumları tartışmak.

5- Tasavvufi meseleler içerisinde yer alan konuları bir araya getirmek, tasavvufu temsil edenlerin bu meselelere yaklaşımlarından genellemelere ulaşmak.

6- Tarikatlar döneminde ortaya çıkan unsurları değerlendirip yorumlamak.

Dersin İçeriği Tarikatlar dönemi düşünce, kültür ve kurumlarıyla ilgili konular ve kavramlar

DERS AKIŞI


1 Giriş2 Tarikatlar Dönemi3 Tarikatların sosyal fonksiyonları4 Kurumları, tekkelerde eğitim, fütüvvet ve âhilik teşkilatı5 Bayramiyye, Bedeviyye, Bektaşiyye, Çiştiyye 6 Halvetiyye, Kâdiriyye, Mevleviyye, Nakşbendiyye 7 Rifâiyye, Sâdiyye, Şâziliyye, Yeseviyye8 Ara Sınav9 Varlık ve Mertebeleri10 Marifet (Bilgi)11 İnsan ve İnsan-ı Kâmil12 Rabıta

13 Rüya,İstiğâse,İstimdâd ve Tevessül

14 Genel Değerlendirme

Örnek ÖdevDers sunumlarıDers sunumlarıDers sunumlarıDers sunumları

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar Özköse, Kadir. (2012):Tasavvuf El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.

Diğer Kaynaklar

1-Yılmaz, H.K. (2002): Anahatlarıyla Tasavvvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Ensar Yayınları.2- Eraydın, S.(1981):Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları:82.3- Güngör, E. (1982): İslam Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat:172.4-Kara, M. (1983): Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları: 112.

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar Vize için Ders NotlarıVize için Ders Notları

Ödevler Ödev

Sınavlar

Ricalü’l-gaybVahdet-i Vücud ve Vahdet-i şuhudNazari irfanTasavvuf YollarıArasınav için ders sunumlarıDers sunumlarıDers sunumlarıDers sunumları







1 2 3 4 5

1 Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. x



X

4






x


x

10 İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. x


x

12


x





DERS BİLGİLERİ


DOĞU VE GÜNEYDOĞU’DA İRFAN MERKEZLERİ 2 6





Dersin Türü S

Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAZ

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAZ


Dersin Amacı

Günümüz Türkiyesi’nde faaliyet gösteren tasavvuf yolları ile temsilcilerinin ve faaliyetlerinin incelenmesi ve sosyo-kültürel ve dini hayata etkilerinin tespit edilerek değerlendirilmesi, bu dersin temel amacını oluşturmaktadır.

Dersin İçeriği Günümüz Türkiyesi’nde faaliyet gösteren tasavvuf yollarının Cumhuriyet sonrası serüvenleri ile sosyo-kültürel ve dini alandaki

yerleri ve etkileri


Ölçme Yöntemleri

1) Cumhuriyet öncesi ve sonrası tasavvuf yollarının geçtiği süreçleri sıralar. Süreçle ilgili unsurları anlatır. 1,2,3 A,C,F

2) Tekkelerin kapatılması ve sonrasında yaşanan süreci özetler. Günümüzdeki durumu tasvir edip açıklar. 1,2,3 A,C,F

3) Günümüzdeki tasavvufi hayatın unsurlarını örnekler, yorumlar. 1,2,3 A,C,F

4) Tasavvuf yolları arasındaki farklı unsurları ayırt eder ve bunların tasavvufa getirdiği yorumları tartışır. 1,2,3 A,C,F

5) Tasavvuf unsurlarını bir araya getirip tasavvuf yollarının bunlara yaklaşımını da derleyerek genellemelere ulaşır. Farklı bakış açılarına göre bunları düzenler.

1,2,3 A,C,F

6) Günümüzde ortaya çıkan tasavvuf unsurlarını ve sufi faaliyetlerini değerlendirir. 1,2,3 A,C,F



DERS AKIŞI


1 Giriş 2 Tasavvuf yollarının Cumhuriyet öncesi serüvenleri 3 Cumhuriyet sonrası serüvenleri 4 Tarikatların yasaklanması, tekke ve zaviyelerin kapatılması 5 Yasaklama sonrası tasavvufi hayat 6 Tasavvuf kültürünü günümüze ulaştıran ilim ve fikir adamları 7 Tasavvuf alanında yapılan ilmi ve akademik faaliyetler 8 Ara Sınav 9 Tasavvufi Düşünce 10 Tasavvufi Terbiye 11 Tasavvufi Ahlâk 12 Tasavvuf Edebiyatı ve Musikisi 13 Tasavvuf alanında yapılan Sosyo-kültürel faaliyetler 14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar

1. Kara, Mustafa, Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, İstanbul 20022. Yılmaz, H. Kamil, Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yayınları, İstanbul 2004.3. Kara, M., Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları : Tarikatlar, Tekkeler, Şeyhler, İstanbul: Dergah Yayınları, 2005.4. Muslu, R., Anadolu’da Tasavvuf Yolları, İstanbul: ,Ensar Neşriyat, 2007.5. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Muhtelif Makaleler.

MATERYAL PAYLAŞIMI




Ara Sınav 1 60Kısa Sınav 1 20Ödev 1 20Toplam 100Finalin Başarıya Oranı 50Yıliçinin Başarıya Oranı 50Toplam 100




1 2 3 4 5

1 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir.

2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanır.

3 Alanıyla ilgili literatür hakkında bilgi sahibidir.

4 Bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazar.

5 Alanıyla ilgili kaynakları anlar.

6 Alanı ile ilgili kaynaklardan hareketle akademik problemleri çözer.

7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlar.

8 Alanıyla ilgili konularda mevcut birikimden yeni bilgiler üretir.

9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme becerisine sahiptir.

10Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek B2 düzeyinde yabancı dil bilgisine sahiptir.

11 Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar.





Dersin Kodu4001032001

AdıKlasik Hadis Usulü Metinleri

Yıl1

Yarıyıl1

Akts5

Dersin SeviyesiYüksek LisansDersin AmacıBu derste Hadis usulünün tarihi gelişim süreci işlenerek, usulün klasik kaynakları hakkında bilgi verilecek ve tanıtılacaktırDersin Veren Öğretim Görevlisi/GörevlileriYrd. Doç. Dr. Nurullah AGİTOĞLUÖğrenme Çıktıları

1. Alanına ait klasik literatürü tanıma

2. Hadis Metodolojisinin tarihi gelişim sürecini kavrama

3. Hadis usulüne dair klasik literatürü ve onlardan yararlanabilmeyi kavrama

Öğrenim TürüBirinci ÖğretimÖn Koşul DersleriYokÖnerilen Diğer HusularYokDers Kitabı / Malzemesi / Önerilen KaynaklarHâkim en-Nîsâbûrî, Ma'rifetü ulûmi'l-hadisİbnü's-Salah, Ulûmu'l-hadîsİmam Şafiî, er-RisâleMüslim, el-Câmiu's-sahih mukaddimesiRâmehurmüzî, el-Muhaddisu'l-fâsıl Hatib el-Bağdâdi, el-KifâyeYücel, Ahmet, Hadis Istılahlarının Doğuşu ve Gelişimi, Hicri İlk Üç Asır, MÜİF Yay, İstanbul, 1996. Ünal, Yavuz, Hadisin Doğuş ve Gelişim Tarihine Yeniden Bakış, Etüt Yayınları, Samsun, 2002. MAKALELER / ARTİCLES Sönmez, Mehmet Ali İbnu’s-Salâh’ın Mukaddime’sinden Önce Hadis Usûlü Alanındaki ÇalışPlanlanan Öğrenme Aktiviteleri ve MetodlarıDersin Sunulduğu DilTürkçeStaj DurumuYokDersin İçeriğiHadis usûlünün kavramsal çerçevesi Hadis usûlünün tarihçesi, Hz. Peygamber ve sahâbe dönemi İlk hadis usûlü çalışmaları, İmam Şâfiî'nin erRisâle'si İmam Müslim'in el-Câmiu's-sahîh'inin mukaddimesi İlk hadis usûlü eserleri ve müşterek özellikleri el-Muhaddisu'l-fâsıl ve yazılış amacı el-Muhaddisu'l-fâsıl ve muhtevası Ma'rifetü ulûmi'l-hadîs ve muhtevası Ma'rifetü ulûmi'l-hadis'de konuların işleniş tarzı el-Kifâye ve muhtevası el-Kifâye'de konuların işleniş tarzı el-Kifâye'de konuların işleniş tarzı Ulûmu'l-hadis ve muhtevası Ulûmu'l-hadis ve muhtevasıHaftalık Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuar1. Hadis usûlünün kavramsal çerçevesi2. Hadis usûlünün tarihçesi, Hz. Peygamber ve sahâbe dönemi3. İlk hadis usûlü çalışmaları, İmam Şâfiî'nin er-Risâle'si4. İmam Müslim'in el-Câmiu's-sahîh'inin mukaddimesi5. İlk hadis usûlü eserleri ve müşterek özellikleri6. el-Muhaddisu'l-fâsıl ve yazılış amacı7. el-Muhaddisu'l-fâsıl ve muhtevası8. Ma'rifetü ulûmi'l-hadîs ve muhtevası9. Ma'rifetü ulûmi'l-hadis'de konuların işleniş tarzı10. el-Kifâye ve muhtevası11. ARA SINAV12. el-Kifâye'de konuların işleniş tarzı13. Ulûmu'l-hadis ve muhtevası14. FİNAL SINAVI15.16.DeğerlendirmeYarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Katkı (%)Ara Sınav 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Katkı (%)Final Sınavı 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60Toplam 100Workload CalculationActivities Quantity Time(hours) Total Workload(hours)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 5 90Makale Yazma 3 10 30Bireysel Çalışma 6 2 12Toplam 135135/ 30 4.5 (5)

Dersin Kodu Adı Yıl Yarıyıl Akts4001032005 İhtilafu’l-Hadis 1 1 5

Dersin SeviyesiYüksek LisansDersin AmacıHadiste gerek rivayetler arasında, gerekse diğer deliller arasında görülen uyumsuzluklar mahiyetini ve çözümünü anlamakDersin Veren Öğretim Görevlisi/GörevlileriYrd. Doç. Dr. Mehmet Sait UZUNDAĞÖğrenme ÇıktılarıHadiste ihtilaf sorununu değerlendirir.İhtilafü'l-hadis konusundaki literatürü tanır.Hadisler arasındaki ihtilaf sebeplerini değerlendir.Hadisin diğer delillerle olan ihtilafını tahlil eder.İhtilafı giderme yollarını hadislere uygular.Öğrenim TürüBirinci ÖğretimÖn Koşul DersleriYokÖnerilen Diğer HusularYokDers Kitabı / Malzemesi / Önerilen KaynaklarKİTAPLARİsmail L.Çakan, Hadisler Arasında Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları, Hadis Müdafaası, İbn Kuteybe, çev. Hayri KırbaşoğluŞafii, İhtilafü'l-hadis,

MAKALELERÇakan, İsmail L. , Hadis Usulü Kitaplarında “İhtilâfu’l-Hadis”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1986, sayı: 4, s. 75-116Özçelik, Harun, Hadislerde Lafız İhtilafına Farklı Yaklaşımlar Ve Çözüm Metodları Üzerine, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, sayı: 27, s. 179-201Yıldız, Abdullah, Serahsî’nin (483/1090) Hadis Anlayışı-II: Nesh ve İhtilâfu’l-Hadisle Alakalı Meseleler, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, sayı: 5, s. 255-298.Aktepe, İshak Emin , İmam Şafiî’nin Hadisler Arasında Görülen Çelişkilere Bakışı, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2006, cilt: IV, sayı: 2, s. 55-80.Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve MetodlarıDersin Sunulduğu DilTürkçeStaj DurumuYokDersin İçeriğiİhtilafu-hadis kavramı ve kaynakları, Muhtelifü-hadis İlmiin doğuşu ve önemi, Hadisler arasındaki ihtilaf, İhtilafın sebepleri, Hadisin diğer delillerle ihtilafı, İhtilafı giderme yolları.Haftalık Ders İçeriğiHafta Teorik Uygulama Laboratuar1. İhtilafü'l-hadis kavramı, önemi konusu ve kapsamı2. Muhtelifü'l-hadis ilminin doğuşu3. Muhtelifü'l-hadis ilminin kaynakları4. İhtilafü'l-hadisin görünen sebepleri (Vurud kaynağı, …)5. İhtilafü'l-hadisin görünen sebepleri (Ravi)

6. İhtilafü'l-hadisin görünen sebepleri (Rivayet Keyfiyeti)7. Hadisin Diğer Delillerle İhtilafı (Kitap ve İcma ile)8. Hadisin Diğer Delillerle İhtilafı (Kıyas ve Örf ile)9. Hadisin Diğer Delillerle İhtilafı (İlmî Verilerle)10. ARA SINAV11. Hadisçilerin Sistemine Göre Çözüm Yolları (Tahsis, Takyid)12. Hadisçilerin Sistemine Göre Çözüm Yolları (Tahsis, Takyid)13. Hadisçilerin Sistemine Göre Çözüm Yolları (Haml ve nesh)14. Hadisçilerin Sistemine Göre Çözüm Yolları (Haml ve nesh)DeğerlendirmeYarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Katkı (%)Ara Sınav 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Katkı (%)Final Sınavı 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60Toplam 100İş Yükü HesaplamasıEtkinlikler Adet Süresi(saat) Toplam İş Yükü(saat)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 5 90Makale Yazma 3 10 30Bireysel Çalışma 6 2 12Toplam 135135/30 4.5 (5)

Dersin Kodu4001032003

Dersin AdıHadiste Metin Tenkidi

Yıl1

Yarılyıl1

Akts5

Dersin SeviyesiYüksek LisansDersin Amacı

Bu derste ilahiyat yüksek Lisans öğrencilerine metin tenkidinin kavramları ve kapsamı hakkında bilgi verilecek ve metin tenkidinde uyulması gereken temel kurallar anlatılacaktır.Dersin Veren Öğretim ÜyesiYrd. Doç. Dr. Nurullah AGİTOĞLUÖğrenme Çıktıları

1. Hadis ilminde metin tenkidinin ne olduğunu bilir.

2. Hadisi anlama ve yorumlamada metin tenkidinin işlevini kavrar.

3. Örnek metinler üzerinden metin tenkidi uygulaması yapar

Öğrenim TürüBirinci ÖğretimÖn Koşul DersleriYokÖnerilen Diğer HusularYokDers Kitabı / Malzemesi / Önerilen KaynaklarDümeynî, Misfîr b. Gurmullah, Hadis’te Metin Tenkîdi Metodları, trc. İlyas Çelebi, Adil Bebek, Kitabevi, İstanbul, 1997.Beşîr, Ahmed, Usûlü Menheci’n-Nakd inde Ehli’l-Hadîs, Müessesetü’r-Reyyân, Beyrut, 1996/1416.Itr, Nureddin, Menhecu’n-Nakd fî Ulûmi’l-Hadîs, Dârü’l-Fikr, Dımaşk, 1981.A’zâmî, Muhammed Mustafa, Menhecü’n-Nakd inde’l-Muhaddisîn: Neş’etuhu ve Tarîhuhû, Mektebetu’l-Kevser, 3. Basım, yy., trs.Sahabenin Kavrama ve Nakletme Sorunu by Musa Bağcı, Ank., 2004.İslam Düşüncesinde Sünneti Yeniden Düşünmek by Daniel Brown, Ank., 2002.Hz.Aişe'nin Sahabeye Yönettiği Eleştiriler, by Bünyamin Erul, Kitâbiyât, Ankara, 2000.Hadis Araştırmaları by Selahattin Polat, İnsan Yay., İstanbul,1997.MAKALELER / ARTICLESBayraktar, İbrahim Metin Tenkidi ve Müşkil Hadisler, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1997, sayı: 13, s. 107-193Güner, Osman Ricâl Tenkidi Sisteminin Temel Karakteristiği ve Aktüel Değeri, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004, cilt: II, sayı: 1, s. 127-137.Polat, Salâhaddin, Hadiste Metin Tenkidi (II), Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1990, sayı: 7, s. 81-112Polat, Selâhaddin, Hadiste Metin Tenkidi (III), Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992, sayı: 8, s. 79-110Polat, Selahattin, Hadiste Metin Tenkidi I, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1989, sayı: 6, s. 113-130Tekineş, Ayhan, Hadis Tenkidinin Anlam ve Kapsamı, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1996, sayı: 1, s. 199-210Ünal, Yavuz, Modern Dönemde Kullanılan Hadis Tenkit Terimlerinin Tarihsel Kökenleriyle Yüzleştirilmesi, İslâmî Araştırmalar, 2006, cilt: XIX, sayı: 1 [İslâmî İlimlerde Terminoloji Sorunu -I-], s. 119-126Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve MetotlarıDersin Sunulduğu DilTürkçeStaj DurumuYokDersin İçeriği

Metin Tenkidi Yöntemleri Metin tenkidinde uygulanan metotlar İlk asırlarda metin tenkidi Metinle ilgili hadis ilimleri Metinle ilgili sened (isnad) bilgileri Klasik dönem Metin tenkidi Modem dönem Metin tenkidi Seçilmiş Metinler Seçilmiş Metinler Seçilmiş Metinler ARA SINAV Seçilmiş Metinler Seçilmiş Metinler FİNAL SINAVIHaftalık Ders İçeriğiHafta Teorik Uygulama Laboratuar1. Metin Tenkidi Yöntemleri2. Metin tenkidinde uygulanan metotlar3. İlk asırlarda metin tenkidi4. Metinle ilgili hadis ilimleri5. Metinle ilgili sened (isnad) bilgileri6. Klasik dönem Metin tenkidi7. Modem dönem Metin tenkidi8. Seçilmiş Metinler9. Seçilmiş Metinler10. Seçilmiş Metinler11. ARA SINAV12. Seçilmiş Metinler13. Seçilmiş Metinler14. FİNAL SINAVIDeğerlendirmeYarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Katkı (%)Ara Sınav 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Katkı (%)Final Sınavı 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60Toplam 100İş Yükü HesaplamasıEtkinlikler Adet Süresi(saat) Toplam İş Yükü(saat)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 5 90

Makale Yazma 3 10 30


Toplam 135135/ 30 4.5 (5)

Dersin Kodu Adı Yıl Yarıyıl Akts4001032002 Hadis Edebiyatı 1 1 5

Dersin SeviyesiYüksek LisansDersin AmacıBu ders ilahiyat yüksek lisans öğrencilerine hadis ilimleri ve bu ilimlere dair temel kavramlar hakkında bilgi verir ve bu bilgileri hadis araştırmalarında nasıl kullanabileceklerini gösterirDersin Veren Öğretim Görevlisi/GörevlileriYrd. Doç. Dr. Mehmet Sait UZUNDAĞÖğrenme Çıktıları

1. Hadis edebiyatının temel kaynaklarını bilir

2. Hadis ilimlerinin hadisleri anlama ve yorumlamadaki önemini kavrar

3. Hadis literatürünün oluşum safhalarına hakim olur.

4. Hadis literatürü ile ilgili terimleri bilir.

5.

Öğrenim TürüBirinci ÖğretimÖn Koşul DersleriYokÖnerilen Diğer HusularYokDers Kitabı / Malzemesi / Önerilen KaynaklarKİTAPLAR / BOOKSUğur, Mücteba, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, TDV Yay., Ankara, 1992.Uğur, Mücteba, Hadis İlimleri Edebiyatı, TDV Yay., Ankara, 1996.Salih, Subhi, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları, trc. Yaşar Kandemir, MÜİFV Yay., İstanbul, 1996.Kettâni, Muhammed b. Cafer, Hadis Literatürü, trc.Yusuf Özbek, İz Yay.İstanbul, 1994.Çakan, İsmail Lütfi, Hadis Edebiyatı, MÜİFY, İstanbul, 1989A’zâmî, Muhammed Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygamberimiz’in Hâdislerinin Tedvîn Târihî, trc. Hulusi Yavuz, İz Yay., İstanbul, 1993Talat Koçyiğit, Hadis Istılahları, İlmî yay., Ank., 1981.Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve MetodlarıDersin Sunulduğu DilTürkçeStaj DurumuYokDersin İçeriğiCerh ve Ta’dil İlmi Literatür ve İlgili Terimler İlelu’l-Hadis İlmi Literatür ve İlgili Terimler Muhtelifu’l-Hadîs Literatür ve İlgili Terimler Nasih ve Mensuh Literatür ve İlgili Terimler Garibu’l-Hadis Literatür ve İlgili Terimler ARA SINAV Vurûdu’l-Hadis İlmi ve ilgili hadis terimleri Literatür ve İlgili Terimler FİNAL SINAVIHaftalık Ders İçeriğiHafta Teorik Uygulama Laboratuar1. Cerh ve Ta’dil İlmi2. Literatür ve İlgili Terimler3. İlelu’l-Hadis İlmi4. Literatür ve İlgili Terimler5. Muhtelifu’l-Hadîs6. Literatür ve İlgili Terimler7. Nasih ve Mensuh8. Literatür ve İlgili Terimler9. Garibu’l-Hadis10. Literatür ve İlgili Terimler11. ARA SINAV12. Vurûdu’l-Hadis İlmi ve ilgili hadis terimleri13. Literatür ve İlgili Terimler

14. FİNAL SINAVIDeğerlendirmeYarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Katkı (%)Ara Sınav 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Katkı (%)Final Sınavı 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60Toplam 100İş Yükü HesaplamasıEtkinlikler Adet Süresi(saat) Toplam İş Yükü(saat)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 5 90Makale Yazma 3 10 30Bireysel Çalışma 6 2 12

Toplam 135135/ 30 4.5 (5)

Dersin Kodu Adı Yıl Yarıyıl Akts4001032009 Günümüz Hadis Problemleri 1 2 5 Dersin Türü: SeçmeliDersin Seviyesi: Yüksek LisansDersin Önkoşulu: YokDers İçin Önerilen Diğer Hususlar: YokDersin Dili: TürkçeDersi Veren Öğretim Elemanları: Yrd. Doç. Dr. M. Sait UZUNDAĞDersin Amacı:Hadis konusundaki güncel tartışmaların değerlendirilip, güncel hadis meselelerinin tartışılması.Dersin Öğrenme Kazanımları:1 Günümüzde hadis merkezli tartışmaları kavrayabilme.2 Hadis ilmindeki temel tartışma noktalarını analiz edebilme.3 Tartışmalarda kullanılan bilimsel dili kavrayabilme.4 Tartışılan meselelerin güncel tartışma konularıyla bağlantısını kurabilme.

5 Batıda konuyla ilgili oluşan literatü tanıyıp eleştirebilme.6 Günümüz hadis problemlerinin geçmişteki oluşturulan hadis çalışmalarıyla bağlantısını kurabilme.7 Geçmişte ve günümüzde gerçekleştirilen tartışmaları mukayese edebilme.8 Batıdaki hadis merkezli temel tartışma konularının felsefi alt yapısının farkında olma.9 Hadisleri tartışırken bilimsel yöntem ve metotlardan yararlanabilme becerisine sahip olma.10 Konu ile ilgili literatürün farkında olma.Dersin İçeriği:Hafta TeorikUygulama1 Buhârî ve Müslim’in Tenkit Edilen Rivâyetleri2 Kütüb-i Site Müelliflerinin Hadis Kabul etmede Aradıkları Şartlar3 Halku’l-Kur’ân Meselesi ve Hadise Etkisi4 Hadis Öğrenim ve Öğretim Âdâbı5 İsnadın Dindeki Yeri6 Ehl-i Hadisin Özellikleri7 Ehl-i Rey İle Ehl-i Hadis Arasındaki Farklar8 Cerh Ve Tadille Alakalı Bazı Önemli Meseleler9 Mürsel Hadis İle Amel Meselesi10 Zayıf Hadisin Hükmü11 Hadis Tahammül ve Eda Metodları12 Ziyadetü’s-Sikât13 Tearuzu’l-Ahbar14 Merfu-Mevkuf İlişkisiDers Kitabı, Referanslar ve/veya Diğer Kaynaklar:1. İbn Furek, Müşkilu’l-Hadis, Beyrut 1985.2. Çakan, İ. Lütfi, Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları, İstanbul 1982.3. Sifil, Ebu Bekir, Modern İslam Düşüncesinin Tenkidi, İstanbul 1998.4. Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelamcılar Arasındaki Münakaşalar, Ankara 19845. Yıldırım, Enbiya, Hadis Problemleri, İstanbul 19966. Tekineş, Ayhan, Hadisleri Anlama Problemi, İstanbul 20027. Muhammed Ebu Şehbe, Difaun ani’s-Sünne, Kahire 19898. Keleş, Ahmet, Sünnet: Yaşayan Hz. Muhammet, İstanbul 2003.

Değerlendirme YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİAra Sınav 0 0Kısa Sınav 0 0Ödev 0 0Yıl Sonu Sınavı 1 100Toplam 1 100Yıl içi çalışmalarının Başarıya Oranı0Finalin Başarıya Oranı 100Toplam 100Açıklama24

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Adet Süresi(saat) Toplam İş Yükü(saat)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 6 84Makale Yazma 3 10 30Bireysel Çalışma 6 4 24

Toplam 141141/ 30 4.7 (5)

Dersin kodu Adı Yıl yarıyıl Akts40010320

11Hadis Tahrici ve

Tenkidi 1 2 5Dersin SeviyesiYüksek LisansDersin AmacıY. Lisans öğrencisine hadislerin tahricinde uyugulanacak temel yöntemleri kavratmak.Dersin Veren Öğretim Görevlisi/GörevlileriYrd. Doç. Dr. Nurullah AGİTOĞLUÖğrenme Çıktıları

1. Alanıyla İlgili araştırma becerisi kazanabilme

2. Hadis alanına ilişkin klasik kaynakları tanıyabilme.3. Literatür bilgisi kazanabilme.

Öğrenim TürüBirinci ÖğretimÖn Koşul DersleriYokÖnerilen Diğer HusularYokDers Kitabı / Malzemesi / Önerilen KaynaklarKİTAPLAR / BOOKSKettâni, Muhammed b. Cafer, Hadis Literatürü, trc.Yusuf Özbek, İz Yay.İstanbul, 1994.A’zâmî, Muhammed Mustafa, Hadis Metodolojisi ve Edebiyatı, trc. Recep Çetintaş, Usul Yay., İstanbul, 1998. A’zâmî, Muhammed Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygamberimiz’in Hâdislerinin Tedvîn Târihî, trc. Hulusi Yavuz, İz Yay., İstanbul, 1993.

MAKALELER / ARTICLESYıldırım, Ahmet İskilipli Şeyh Muhammed Muhyiddin Yavsî (ö. 920/1524)’nin Bir Risâlesi ve Risâlede Geçen Hadislerin Tahric ve Değerlendirmesi, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2001, cilt: II, sayı: 6, s. 105-118Ürkmez, Ahmed, Bir Muhalefet Aracı Olarak Tahrîc , Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004, cilt: II, sayı: 2, s. 87-106.Soylu, Ayşenur - Hüseyin Kahraman, Fıkhî Hadislerin Rivayet Değeri Bağlamında “Beyyine ve Yemin Hadisi” Nin Tahric ve Tenkidi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008, cilt: XVII, sayı: 2, s. 709-727Kahraman, Hüseyin, Fıkhî Hadislerin Rivâyet Değeri Bağlamında “Vârise Vasiyyet Olmaz” Hadisinin Tahrîc ve Tenkîdi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, cilt: IX, sayı: 9, s. 537-556Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve MetodlarıDersin Sunulduğu DilTürkçeStaj DurumuYokDersin İçeriğiHadis Tahricinde Uygulanacak Yöntemler Tahricde Tarihsel Öncelik ve Önemi Hadis Rivâyet Şekilleri Tarihte Tahriç Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları ARA SINAV Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları FİNAL SINAVI

Haftalık Ders İçeriğiHafta Teorik Uygulama Laboratuar

1. Hadis Tahricinde Uygulanacak Yöntemler2. Tahricde Tarihsel Öncelik ve Önemi3. Hadis Rivâyet Şekilleri4. Tarihte Tahriç Çalışmaları5. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları6. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları7. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları8. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları9. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları10. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları11. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları12. ARA SINAV13. Örnek Hadis Tahrici Çalışmaları14. FİNAL SINAVI15.16.

DeğerlendirmeYarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Katkı (%)Ara Sınav 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Katkı (%)Final Sınavı 1 100Toplam 100Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60Toplam 100İş Yükü Hesaplaması


Toplam 141141/ 30 4.7 (5)

DERS BİLGİLERİDers Kodu YarıyılT+U Saat Kredi AKTS4001032010 İMAMİYYE ŞİASI VE MUTEZİLEDE HADİS 2 2 5

Ön Koşul DersleriÖnerilen Seçmeli Dersler YOK

Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi DoktoraDersin Türü SeçmeliDersi Verenler Yrd. Doç.Dr. M. Sait UZUNDAĞDersin YardımcılarıDersin AmacıMezhepler tarihi öğrencilerine İslam mezheplerinin hadis ve sünnet hakkındaki görüşleri öğretilir.Dersin İçeriğiBu derste İslam mezheplerinin hadis ve sünnet hakkındaki görüşleri mukayeseli bir metotla öğretilecektir.

Dersin Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri1) Şia ve Mutezile mezheplerinin sünnet telakkisini tanır.2) Şia ve Mutezile mezheplerinin hadis anlayışlarını karşılaştırır.3) Şia ve Mutezile mezheplerinin hadis kaynaklarını değerlendirir.4) Şia ve Mutezile mezheplerinin hadis yorumlama metotlarını tahlil eder.5) Şia ve mutezilenin hadis kaynaklarını mukayese eder.6) Geçmişteki mezheplerin günümüze yansımalarını değerlendirir.

Öğretim Yöntemleri: 1: Anlatım, 2: Soru-Cevap, 3: TartışmaÖlçme Yöntemleri: A: Sınav , C: Ödev

DERS AKIŞIHafta Konular Ön Hazırlık1 Genel giriş: Mezheplerin hadis ve Sünnete yaklışımı2 Şia hadis ve sünnet3 Şianın temel hadis kitapları4 Şianın ünlü muhaddisleri5 Şianın ünlü muhaddisleri6 Şia ile Ehl-i sünnet arasında polemik konusu olan hadisler7 Muezilede hadisin yeri ve önemi8 İlk dönem mutezili muhaddisler9 Mutezilenin hadis kabul şartları10 Mutezilenin Ehl-i sünnete yönelik eleştirileri11 Mutezile ve hadis rivayeti12 Mutezili muhaddisler13 Mutezilenin hadis kabul şartları14 Genel değerlendirme.

KAYNAKLARDers Notu 1. Şia´da Hadis, Abdullah Aydınlı, Yayımlanmamış Makale.Diğer Kaynaklar1. Muezile´de Hadis, Ayhan Tekineş, İlam Araştırma Dergisi, 2. Mutezile ve Hadis, Hüseyin Hansu, Ankara 2004.3. Hadis ravilerinde şiilik eğilimi, Muhammed Enes Topgül, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim Dalı Hadis Bilim Dalı.4. Şia md., DİA.5.Mutezile md., DİA.MATERYAL PAYLAŞIMI DökümanlarÖdevlerSınavlar

DEĞERLENDİRME SİSTEMİYARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SIRA KATKI YÜZDESİAra Sınav 1 70Ödev 1 30Toplam 100Finalin Başarıya Oranı 50

Yıliçinin Başarıya Oranı 50Toplam 100

Dikkat: AKTS Etkinlik Sayısı bilgileri sadece DEĞERLENDİRME SİSTEMİ'ndeki payların sayı bilgileri ile değiştirilebilir.İş Yükü Hesaplaması


Toplam 141141/ 30 4.7 (5)

Ders Kodu4001032007 Sünni Fıkıh Ekollerinin Hadis Metodolojisi 0 2 2 5

Ön Koşul DersleriÖnerilen Seçmeli Dersler Yok

Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Yüksek LisansDersin Türü SeçmeliDersi Verenler Pof. Dr. Seyit AVCIDersin YardımcılarıDersin AmacıÖğrencilere Sünni mezheplerin hadis ve sünnet hakkındaki görüşleri öğretilir.Dersin İçeriğiBu derste Sünni mezheplerin hadis ve sünnet hakkındaki görüşleri mukayeseli bir metotla öğretilecektir.

Dersin Öğrenme Çıktıları1) Sünni mezheplerin sünnet telakkisini tanır.

2) Sünni mezheplerin hadis anlayışlarını karşılaştırır.3) Sünni mezheplerin hadis kaynaklarını değerlendirir.4) Sünni mezheplerin hadis yorumlama metotlarını tahlil eder.5) Sünni hadis kaynaklarını mukayese eder.6) Geçmişteki sünni mezheplerin günümüze yansımalarını değerlendirir.

DERS AKIŞIHafta Konular Ön Hazırlık1 Genel giriş: Mezheplerin hadis ve Sünnete yaklaşımı2 Ehl-i Sünnet, hadis ve sünnet3 Sünnilerin temel hadis kitapları4 Ehl-i Sünnetin ünlü muhaddisleri5 Ehl-i sünnet kaynaklarında seçme hadis metinleri6 Ehl-i sünnet kaynaklarında seçme hadis metinleri7 Malikilerde hadisin yeri ve önemi8 İlk dönem maliki muhaddisler9 Hanbelilerde hadisin yeri ve önemi10 İlk dönem hanbeli muhaddisler11 Hanefilerde hadisin yeri ve önemi12 İlk Dönem Hanefi muhaddisler13 Şafiilerde hadisin yeri ve önemi14 Genel Değerlendirme

KAYNAKLARDers NotuDiğer Kaynaklar1. Muezile´de Hadis, Ayhan Tekineş, İlam Araştırma Dergisi, 2. Mutezile ve Hadis, Hüseyin Hansu, Ankara 2004.3.Ebu Hanife’nin Hadis Anlayışı, İ. H. Ünal4. Hadisi Yeniden Düşünmek, M. E. Özafşar5-. Ehl-i Sünnet md., DİA

DEĞERLENDİRME SİSTEMİYARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SIRA KATKI YÜZDESİAra Sınav 1 70Ödev 1 30Toplam 100Finalin Başarıya Oranı 50Yıliçinin Başarıya Oranı 50Toplam 100

DERS KATEGORİSİDestek Dersleri

İş Yükü HesaplamasıEtkinlikler Adet Süresi(saat) Toplam İş Yükü(saat)Final Sınavı 1 3 3Derse Katılım 14 6 84Makale Yazma 3 10 30


Toplam 141141/ 30 4.7 (5)

DERS BİLGİLERİYÜKSEK LİSANS PROGRAMI

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ FIKIH MEZHEPLERİ VE TARİHİ

DERS Kodu YARIYIL SAAT KREDİ

FIKIH MEZHEPLERİ

VE TARİHİ

4001022005 2 2 + 0 2



Dersin Türü ZorunluDersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYDIN

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYDIN

Dersin Yardımcıları Dersin Amacı

Fıkıh tarihinde modernleşme dönemine kadarki en önemli gelişme olan mezhep kavramı üzerinde durulacaktır. Mezhep

kavramı bağlamında mezhebi tanımlamak ve izah etmek üzere geliştirilen temel yaklaşımlar, mezheplerin teşekkül süreci, mezhep içi istidlal faaliyeti, fıkıh usûlü literatüründe mezhep içi istidlalin tartışıldığı temel mevzular ve mezheplerin temel karakterisitkleri konu edilecektir. Dersin bir diğer hedefi fıkıh tarihi üzerinde durmaktır. Bu bağlamda fıkıh tarihi konusunda yazılmış temel metinler ve bu metinlere hâkim olan yaklaşım tarzları incelenecektir.

DERS AKIŞI


1 Kavramsal çerçeve: Mezhep Kavramı ve Mezhebi Açıklamaya Yönelik Temel Yaklaşımlar

2 Erken Dönem Tartışmaları Bağlamında Mezheplerin Teşekkül Süreci

3 Mezhebin Mahiyeti: Mezhep Birikimi ve Mezhep İçi İstidlal

4 Mezhebe Münstesip İctihad: Mezhebe Müntesip Müctehid, Ehl-i Tahric ve Fetvada Müctehid

5 Taklid ve Mezhepler Arasında İntikal6 Mezhep Literatürünün Oluşum Süreci ve Muhtasar Metinler7 Literatür: Modern Dönemde Fıkıh Tarihine Yönelik Çalışmalar8 Ara Sınav9 Fıkıh Tarihi Çalışm alarının Temel Tasavvur ve Yaklaşımları

10 Hanefî Mezhebinin Teşekkülü: Ebû Hanîfe ve İlim Halkası 11 Hanefî Mezhebinin Tarihi ve Mezhebin Temel Karakteristikleri12 Şâfiî Mezhebi ve Teşekkülü13 Mâlikî Mezhebi ve Irak Mâlikî Ekolü14 Hanbelî Mezhebinin Teşekkülü ve Hususiyetleri

KAYNAKLAR

Ders Notu Eyyüp Said Kaya, Mezheblerin Teşekkülünden Sonra Fıkhî İstidlâl, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001Ali Hakan Çavuşoğlu, Irak Mâlikî Ekolü (III. –V./IX.-XI. yy.), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004.Murteza Bedir, Fıkıh, Mezhep ve Sünnet (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.Ferhat Koca, İslam Hukuk Tarihinde Selefî Söylem Hanbelî Mezhebi, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.Tuncay Başoğlu, “Hicrî Beşinci Asırda Fıkıh: Genel Özellikler ve Mezheplerin Yeniden Şekillenmesi”, İLAM Araştırma Dergisi, 1998, cilt: III, sayı: 2, s. 113-140.Mehmet Akif Aydın, “Türk Hukuk Tarihçiliği”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, sy. 5, 2005, s. 9-25.

http://www.talid.org/dergiler.aspx?SAYI=5#refresh

Sami Erdem, “Fıkıh Tarihi: Osmanlı Hukuk Düşüncesinde Modern Yorumlar İçin Yeni Bir Referans Çerçevesi”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, sy. 5, 2005, s. 85-105.Murteza Bedir, “Osmanlı Öncesi Türk Hukuk Tarihi Yazıcılığı”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, sy. 5, 2005, s. 27-84.Hallaq, Wael B. “Bölgesel Ekollerden Ferdi Hukuk Mezheplerine”, çeviren: Halit Özkan, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, cilt: XLV, sayı: 2, s. 327-353Yıldız, Kemal - İlyas Yıldırım, “Fıkıh İlmi/İslam Hukuk Tarihi, Kaynakları ve Çalışmaları Üzerine Bir Derleme Denemesi”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2006, sayı: 7, s. 365-395.Hayreddin Karaman, Başlangıçtan Zamanımıza Kadar İslam Hukuk Tarihi, İstanbul : İz Yayıncılık, 1999.Muhammed b. Afifi el-Bacuri Hudari, İslam hukuku tarihi, trc. Haydar Hatipoğlu, İstanbul: Kahraman Yayınları, 1974.

Diğer Kaynaklar

Muharrem Kılıç, İbn Rüşd’ün Hukuk Düşüncesi, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.Halit Özkan, Hicrî İlk İki Asırda Farklı Şehirlerde Amel Telakkisi Oluşumunda Sünnet ve Hadisin Yeri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.Abdüssamed et-Tâhir el-Bedevî, “Menhecü kitâbeti’l-fıkhi’l-Mâlikî beyne’t-tecrîd ve ve’t-tedlîl”, el-Ahmediyye (Dübey: Dâru’l-Buhûs li’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye), 2 (1998), s. 142-147.M. Akif Aydın, Türk Hukuk TarihiKöksal, İsmail, “Fıkhî Mezhepler Arasındaki Usül Farklılıkları”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, sayı: 6, s. 43-82Kaplan, İlyas, “Hanefi Mezhebinde Muteber Kaynaklar ve Mezhep İçi Tercihin İşleyişi”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2011, sayı: 18, s. 311-324

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0

Yıl Sonu Sınavı 1 100

Toplam 1 100

Yıl içi çalışmalarının Başarıya Oranı 0


Toplam 100

Açıklama


Etkinlik SAYISI Süresi [Saat]

Toplam İş Yükü [Saat]

Teorik Dersler 14 3 42

Uygulamalı Dersler 0 0 0

Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme) 14 6 84

Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0

Arazi Çalışmaları 0 0 0

Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0

Yarıyıl Sonu Sınavları 0 0 0


Toplam İş Yükü / 30 saat 5



TEMEL İSLAM BİLİMLERİ FIKIH USÛLÜ


FIKIH USÛLÜ 4001022001 1 2 + 0 2





Dersin Yardımcıları Dersin Amacı

Bir mezhebin görüşlerini iç tutarlılığa sahip bir bütün içerisinde ifade etme, o mezhebi öğretme, savunma ve mezhebin ictihad faaliyetinde izlediği metodu tespit etme gibi gâyeler ile kaleme alınan fıkıh usûlü eserlerini mahiyetleri ve tarihî gelişimleri bakımından incelemek bu dersin mevzuunu teşkil eder. Bu derste fıkıh usûlünün işlevi ve amacı üzerinde durulacak ve fıkıh usûlü telif tarzları örnekler çerçevesinde incelenecektir. Dersin

amaçlarından bir diğeri fıkıh usûlü ilmi çerçevesinde ele alınan konuları başta şerî deliller olmak üzere ayrıntılı bir biçimde tartışmaktır. Ayrıca bu derste fıkıh usûl literatürü de tanıtılmaya gayret edilecektir.

DERS AKIŞI


1 Fıkıh Usûlü Kavramı: Gâyesi ve İşlevi2 Fıkıh Usûlü Literatürü: Tarihî Gelişimi ve Sistematiği3 Mütekellimîn ve Fukahâ Metotlarının Temel Özellikleri4 Edille-i Şeriyye: Kitâb Delili ve Ahkâm Âyetleri5 Sünnet Delili ve Mezhepler Arasında Ahâd Haber Tartışmaları

6 Bağlayıcılığı, Şartları ve Bugün İçin İşlevi Bakımından İcmâ Delili

7 Kıyasın Şartları ve Türleri 8 Ara Sınav

9 Hanefî Mezhebinin Temel Karakteristiklerinden Biri Olarak İstihsan

10 Modern Dönemdeki İctihad Tartışmalarının Merkez Kavramlarından Biri Olarak Maslahat

11 Örf ve Sedd-i Zeria Delilleri12 Istıshâb delili ve Hanbelî Mezhebinin Istıshâb Anlayışı

13 İctihadın Tanımı, Şartları ve İmkânı, İctihad Dereceleri Bakımından Müctehidlerin Dereceleri

14 Fıkıh Tarihinde İctihad ve Taklid Tartışmaları: Hint Alt Kıtası Örneği

KAYNAKLAR

Ders Notu A. Cüneyd Köksal, Fıkıh Usulünün Mahiyeti ve Gayesi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2008.Ahmed Hassan, İslam hukukunun doğuşu ve gelişimi : usul-i fıkıh ilminin doğuşu ve gelişimi, çev. Ali Hakan Çavuşoğlu, Hüseyin Esen, İstanbul: İz Yayıncılık, 1999.H. Yunus Apaydın “Klasik Fıkıh Usulünün Yapısı ve İşlevi”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2003, sayı: 1, s. 9-28.İbrahim Kafi Dönmez, “Fıkıh Usûlünün İşlevi ve İctihad Yöntemleri Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, İslâmî İlimlerde Metodoloji: Usûl Mes’elesi 1, 2005, s. 661-673.Mehmet Erdoğan, “Fıkıh Usûlünün Katîliği”, Bilimname : Düşünce Platformu, 2003/2, cilt: I, sayı: 2, s. 171-178.Davut İltaş, “Fıkıh Usulü Yazımında “Kelamcılar Yöntemi ve Fakihler Yöntemi” Ayrımlaşmasının Mahiyeti Üzerine”, Bilimname : Düşünce Platformu, 2009/2, cilt: VII, sayı: XVII, s. 65-95.Özgür Kavak, “Dünyevî Bir “Fıkıh” İnşâsına Doğru: Reşid Rıza’nın Fıkıh Usûlü Eleştirisi ve Modern Fıkıh Düşüncesi”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Dergisi] [MÜİFD], 2009, sayı: 37/2, s. 35-72.Yunus Apaydın, H., “Fıkıh Usulünün Temel Kabulleri ve

Tarihselcilik”, Dinî Hükümlerin Kaynağı ve Dinî Metinlerin Anlaşılması, 2010, s. 323-364.Muhammed Seyyid Bey, Fıkıh usulü: Giriş, yayına hazırlayan Hasan Karayiğit, İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2010.Yukarıda arz edilen şeri deliller dört mezhebi temsil eden meşhur fıkıh usûlü eserleri çerçevesinde ele alınacaktırİlgili DİA maddeleri

Diğer Kaynaklar

Şa'ban Muhammed İsmail, Usulü'l-fıkıh: târîhuhu ve ricaluhu, Riyad: Dârü'l-Mirrih, 1981Sami Erdem, Tanzimat sonrası Osmanlı hukuk düşüncesinde fıkıh usulü kavramları ve modern yaklaşımlar, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.Mehmet Boynukalın, Fıkıh usulünde yenilenme ihtiyacı ve ortaya çıkardığı tartışmalar, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1999.Halil Efe, Hanbeli fıkıh usulü eserlerinde istıshab delili, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009. M. Rahmi Telkenaroğlu, İctihadda isabet ve hata meselesi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ GÜNCEL FIKIH MESELELERİ

DERS KODU YARIYIL SAAT KREDİ

GÜNCEL FIKIH MESELELERİ

4001022008 2 4 + 0 4





Dersin Amacı

Modern dönemde ortaya çıkan ve klasik fıkıh kaynaklarının tartışmadığı fıkhın sahasını ilgilendiren bir takım yeni meselelerin bu konudaki akademik araştırmalar ve fıkıh âlimlerinin görüşleri çerçevesinde tartışılması amaçlanmaktadır. Günümüz fıkıh problemleri hakkındaki çağdaş yaklaşımlar üzerinde durulacak ve söz konusu meseleler etrafında gelişen literatür tespit edilecektir. Bu ders çerçevesinde fıkhın modern dönem meseleleri hakkında da bir çözüm kapısı olabileceği gösterilmeye çalışılacaktır.

DERS AKIŞI


1 Fıkıh Kavramı ve Modern Dönemde Fıkhın Konumu

2 Faiz Kavramı, Faizin Türleri, Enflasyon Farkı ve İskonto’nun Hükmü

3 Mudarebe Kavramı Çerçevesinde Faizsiz Finans Kurumlarının İşlemleri

4 Kredi Kartı Sistemi ve İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

5 Bireysel Emeklilik6 Vade Farkı, Enflasyon Farkı, İskonto ve Hava Parası7 Organ Nakli8 Ara Sınav

9 Ceninin Yaradılış Safhaları ve Kürtaj, Tüp Bebek ve Sun’î Döllenme

10 Sigara İçmenin Hükmü ve Fıkıh Tarihinde Bu Husustaki Meşhûr Risâleler

11 İmam Nikahı, Tek Kadınla Evlilik ve Boşanma12 Estetik Ameliyat, Saç-Sakal Boyama ve Dövme Yaptırma13 Zekâtta zenginlik ölçütü/nisap miktarının değişmesi meselesi 14 Eğlence, resim, müzik vb. konular ile ilgili meseleler

KAYNAKLAR

Ders Notu Faruk Beşer, Fevalarla Çağdaş HayatHayreddin Karaman, İslamın Işığında Günün MeseleleriAbdullah Durmuş, “Fıkıhta Karz (Ödünç) Sözleşmesinde Vade Şartının Bağlayıcılığı Meselesi”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 315-330Abdullah Durmuş, “İslam Hukuku Açısından Günümüz Kredi ve Finansman Yöntemleri”, İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finans Yöntemleri Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı İstanbul, 08-09 Mayıs 2010, 2011, s. 57-109Abdulaziz Bayındır, “Faizsiz Sistemde Ödemeyi Geciktiren Borçluya Uygulanacak Maddi Ceza”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, sayı: 3, s. 51-70.Mikail Altan, “Faizsiz Bankacılığın Temelleri” , İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 125-140Tahsin Özcan, “Günümüz Finans Kurumlarının İzlediği İki Yol ve Osmanlı Uygulamaları”, İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finans Yöntemleri Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı İstanbul, 08-09 Mayıs 2010, 2011, s. 295-298İsak Emin AKTEPE, “Kredi Kartı Sistemi ve İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2010, cilt: X, sayı: 1, s. 133-157Mehmet Şener, “İslam Hukukuna Göre Organ Nakli Üzerine Bir Deneme”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992, sayı: 7, s. 137-146

H. Yunus Apaydın, “Nikah Akdinin Mahiyeti ve İmam Nikahı Uygulaması”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2000, sayı: 9, s. 371-380Hayreddin Karaman, “Vade Farkı”, ed. Mehmet Bayyiğit, I. Uluslararası İslam Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, 1997, s. 762-777Fikret Karaman, “İslam Dini Açısından Tütün ve Sigara Üzerine Bir İnceleme”, Diyanet İlmi Dergi, 1999, cilt: XXXV, sayı: 3, s. 117-128İsmail Köksal, “Zekat ve Fitre Vermek ile Kurban Kesmeyi Gerekli Kılan Zenginlik Miktarları Üzerine Mukayeseli Bir Değerlendirme”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, cilt: VIII, sayı: 1, s. 67-81

Diğer Kaynaklar Faruk Beşer, Güncel Meseleler Dinî Çözümler Hayreddin Karaman, Günlük Hayatımızda Helallar ve Haramlar

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama




Teorik Dersler 14 4 56Uygulamalı Dersler 0 0 0


Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ İSLAM HUKUK LİTERATÜRÜ

DERS YARIYIL SAAT KREDİ

İSLAM HUKUK LİTERATÜRÜ

1 2 + 0 2





Dersin AmacıFıkıh tarihi içerisinde fıkıh birikiminin tedvini ile başlayan ve mezheplerin teşekkülü ile birlikte daha sistematik hale gelen temelde fıkıh usûlü ve furu-i fıkıh olmak üzere iki sahada gelişen literatürün tanıtılması ve bu literatürün alt dallarına dair bilgi verilmesi ve örnek metinlerin incelenmesi

DERS AKIŞI


1 Fıkıh Birikiminin Tedvini ve Fıkıh Edebiyatının Tarihî Gelişimi: Muhtasar, Şerh, Haşiye ve Talika Kavramları

2 Zâhiru’r-rivâye kavramı ve İmam Muhammed’in el-Asl ve es-Siyerü’l-Kebîr’inden seçme metinlerin okutulması, Nâdiru’r-rivâye kavramı İmam Muhammed’in el-Hücce’sinden seçme metinlerin incelenmesi

3 Hanefî mezhebinin temel metinlerinden biri olarak el-Hidâye: Müellifi, Kaynakları, Sistematiği ve Şerhleri

4Şâfii mezhebinde furu-i fıkıh literatürünün gelişimi ve mezhebi temsil eden metinler olarak Şâfiî’nin el-Ümm ve Şirâzî’nin el-Mühezzeb’inin incelenmesi

5 Mâlikî Mezhebi: Sahnûn el-Müdevvene adlı eseri (yazım süreci, kaynakları ve hakkında yapılan şerhler) ve Halil b.

İshâk’ın el-Muhsatar’ı6 Hanbelî mezhebine dair meşhur eserlerden biri olarak İbn

Kudâme’nin el-Muğnî’si 7 Tahricu’l-furu ale’l usûl ve el-eşbâh ve’n-nezâir literatürü8 Ara Sınav9 Edebü’l-kadi Literatürü

10 Tabakât Literatürü: Fukaha Tabakatının Genel Özellikleri, Tarihî Gelişimi ve Yazım Gâyesi

11 Nevâzil ve Vakıat kavramı ve Literatürü12 Fetâvâ Literatürü13 Osmanlı Dönemi Fetâvâ Literatürü ve Mecelle14 Ahkâmü’s-sultaniyye Literatürü

KAYNAKLAR

Ders Notu

Yukarıda arz edilen sahaları temsil eden dört mezhebin şöhret bulmuş eserleriİsmail Kara, “Unuttuklarını Hatırla!” Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Dîvan Dergisi, sy. 28, 2010, s. 1-67.Şükrü Özen, “Osmanlı Dönemi Fetva Literatürü”, TALİD, sy. 5, 2005, s. 249-378.Recep Cici, “Osmanlı Klâsik Dönemi Fıkıh Kitapları”, TALİD, sy. 5, 2005, s. 215-248.Sami Erdem, “Türkçede Mecelle Literatürü”, TALİD, sy. 5, 2005, s. 673-722.Selahattin Kıyıcı, “el-Mâverdî ve Ebû Ya‘lâ’nın “el-Ahkâmu’s- Sultâniyye” Adlı Eserlerinin Muhteva Yönünden Mukayesesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1995-1998, cilt: II, sayı: 2, s. 1-74Hakkı Aydın, “İslam Hukuku, Devlet ve Ahkâm-ı Sultaniye İlişkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, cilt: V, sayı: 2, s. 57-79Nail Okuyucu, “Tahrîcü’l-Furû Ale’l-Usûl Edebiyatı”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/1, sayı: 38, s. 113-136

Diğer Kaynaklar

Ali Pekcan, “İslam Bilginlerine Göre İmâm Muhammed ve Onun Hukuk Metodolojisine el-Hucce Bağlamında Genel Bir Bakış”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2007, sayı: 9, s. 199-234Ahmet Yaman, “Yeni Bir Kitap Dolayısıyla “Tahrîcü’l-Furû‘“ Kavramı Üzerine”, Diyanet İlmi Dergi, 1996, cilt: XXXII, sayı: 4, s. 51-61

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ İSLAM İKTİSAD DÜŞÜNCESİNE GİRİŞ


İSLAM İKTİSAD DÜŞÜNCESİNE

GİRİŞ

4001022002 2 2 + 0 2





Dersin Amacı

İslam iktisad düşüncesine dair başta Hz. Peygamber’in ihtikârı, ribâyı ve narh koymayı yasaklaması gibi konuyla ilgili uygulamaları üzerinde durulması ve bu uygulamalara dair külli ilkelerin tespit edilmesi hedeflenmektedir. Mekke toplumunun temelini oluşturan ticârî hayata dair unsurlar, kurumlar ve uygulamalar geniş olarak ele alınacaktır. Bugün iktisad ilmi içerisinde ele alınan fakat İslam tarihinde amelî hikmet ve ahlâk kavramları altında işlenen konular bu iki kavram etrafında gelişen literatür çerçevesinde incelenecektir. Maişet, ilm-i tedbiri’l-menzil ve ilm-i tedbri’l-medîne bu dersin mihverini oluşturan ana kavramlardır. İslam hukukunda İslam iktisadına dair kavram ve kurumlar bu bağlamında inceleme konusu edilecektir.

DERS AKIŞI


1 Bir İlim Olarak İslam İktisadın’dan bahsedilebilir mi? İslam İktisadı İlminin Mahiyeti ve Mevzuu

2 İslam İktidanın Kaynakları: Klasik ve Modern Literatüre Dair Bir İnceleme

3 Hz. Peygamber Öncesi Mekke’sinde İktisâdî Hayat: Ticâri Muâmeleler, İlâf, Rihletü’ş-şita ve’s-sayf

4 Ticâri Hayatın Devamını Temin Eden Müesseseler: Dar’u-Nedve, Hums ve Hilfu’l-fudûl

5 Medine Pazarı ve Hz. Peygamber’in Bu Konudaki Temel Tasarrufları

6 Riba: Tanımı, Tarihî ve Türleri

7 İhtikâr: Karaborsaya Konu Olan Mallar, Bunun Süresi ve İslam’ın Getirdiği Önlemler

8 Ara Sınav9 Telakku’r-rukbân Kavramı ve Simsarlık

10 Haksız Rekâbet, Neçes, Aldatma ve Mal Konusunda Hile

11 Kabz’dan önce satış ve Aracılığın Hükmü ve Ani Fiyat Artışları Karşısında Alınana Önemler: Narh Uygulaması

12 Ticarî Hayatın Güvenliği İçin Tesis Edilen Kurumlar: Hisbe Teşkilatı ve Muhtesiplerin Görevleri

13 İslam İş Ahlâkının Esasları14 Osmanlı İktisadî Hayatı Bağlamında Para Vakıfları

KAYNAKLAR

Ders Notu

Cengiz Kallek, Asr-ı Saâdet’te Yönetim-Piyasa İlişkisi, İstanbul: İz Yayınclık, 1997.Cengiz Kallek, İslam İktisad Düşüncesi Tarihi Harac ve Emval Kitapları, İstanbul: Klasik Yayınları, 2004.Ahmet Tabakoğlu, “İslâm İktisadı Metodolojisi” , İslâmî İlimlerde Metodoloji: Usûl Mes’elesi 2, 2005, s. 1143-1172.Ahmet Tabakoğlu, “Bir İlim Olarak İslam İktisadı” , İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 11-34.Cengiz Kallek, , “Ebû Yûsuf’un İktisadî Görüşleri”, İslâm Araştırmaları Dergisi, 1997, sayı: 1, s. 1-18Ahmet Tabakoğlu, “İslâm Çalışma Ahlâkının Esasları”, Kutlu Doğum: 2006: İslâm Ahlâkı ve Sevgi, 2007, s. 125-140Cengiz Kallek, “Narh Konusuna Yeniden Bakış”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2006, sayı: 7, s. 257-276Ahmet Tabakoğlu, “İslam Ekonomisinin Tarih Boyunca Oluşturduğu Temel Kurumlar”, Kutlu Doğum 2002: Çağımızda Sosyal Değişme ve İslâm, 2007, s. 494-504Ahmet Tabakoğlu, “Para ve Finansman”, İslam Hukuku Açısından Tarihten Günümüze Kredi ve Finans Yöntemleri Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı İstanbul, 08-09 Mayıs 2010, 2011, s. 137-168Sabri Erturhan, İslam Ticaret Hukukuna Vücut Veren Ahlaki Esaslar , İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 213-246M. Zeki Uyanık, “İslam Hukukunda İhtikar” , İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 433-476Özcan, Tahsin , “İbn Kemal’in Para Vakıflarına Dair Risâlesi”, İslâm Araştırmaları Dergisi, 2000, sayı: 4, s. 31-41Nâsi Aslan, “Osmanlı Toplumunda Para Vakıflarının Kurumsallaşmasında Rol Oynayan Faktörler”, Dinî Araştırmalar, 1998, cilt: I, sayı: 2, s. 93-119

Diğer Kaynaklar

Cengiz Kallek, “Mâverdî'nin Ahlâkî, İçtimâî, Siyasî ve İktisâdî Görüşleri”, Dîvân: İlmî Araştırmalar, 2004/2, cilt: IX, sayı: 17, s. 219-265Armağan, Servet, “General Characters of the Land Law in the Ottoman Empire”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı: 16, İslam İktisadı Özel sayısı, s. 261-274Özcan, Tahsin, “Para Vakıflarının Meşrulaştırılması Süreci: İslam Vakıf Hukukunun Osmanlı Toplumunda Uygulanmasına Dair Bir Analiz”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008, sayı: 18, s. 235-248

Değerlendirme


Ara Sınav 1 50

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 2 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ KLASİK FIKIH METİNLERİ


KLASİK FIKIH METİNLERİ

2 2 + 0 2





Dersin Amacı

Klasik fıkıh metinlerinden seçilen metinleri okuma becerisi kazandırmak ve bilimsel araştırma yaparken esas alacağı fıkıh metinlerini anlayıp değerlendirebilme yetisini geliştirmek bu dersin amacını teşkil eder. Bu ders çerçevesinde öğrenciler klasik fıkıh literatürünü tanıma imkânı bulacaklardır.

DERS AKIŞI


1 Klasik fıkıh literatürünün tasnifi ve tanıtımı, metin, şerh, haşiye kavramları ve bu kavramların ilişkisi üzerinde durulması

2 Seçme metinlerin okunması; Serahsî, el-Mebsût; Kasâni, Bedâiu’s-sanaiʻ

3 Seçme metinlerin okunması; Merginanî, el-Hidâye, İbn Hümam, Fethü’l-kadir

4 Seçme metinlerin okunması; Ayni, el-Binâye, Baberti, el-İnâye5 Seçme metinlerin okunması; Şafii, el-Üm6 Seçme metinlerin okunması Müzenî, Muhtasaru’l-Müzenî 7 Seçme metinlerin okunması Şirâzî, el-Mühezzeb8 Seçme metinlerin okunması Mâverdî, el-Hâvi'l-kebîr;

9 Seçme metinlerin okunması Nevevî, Kitâbu’l-Mecmuʻ şerhu'l-Mühezzeb

10 Seçme metinlerin okunması Şirvani, Tuhfetü’l -muhtac11 Seçme metinlerin okunması İbn Rüşd, el-Beyân ve’t-tahsil12 Seçme metinlerin okunması Sahnun, el-Müdevvene

13 Seçme metinlerin okunması Kayravani, en-Nevadir ve’z-ziyâdât; Karafî, Zahîra.

14 Seçme metinlerin okunması İbn Kudame, el-Muğni; İbn Kudame, Şerhul Kebir

KAYNAKLAR

Ders Notu Yukarıda arz edilen klasik fıkıh metinleriİlgili DİA maddeleri

Diğer Kaynaklar İsmail Kara, “Unuttuklarını Hatırla!” Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Dîvan Dergisi, sy. 28, 2010, s. 1-67.

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU I


MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU

I

4001022004 I 2 + 0 2





Dersin Amacı

İslam hukuku ilminde muâmelat kavramı altında incelenen anayasa, idare, aile, miras ve ceza hukukları sahalarının kavramsal çerçevesini tanıtmak, bu alanlardaki temel yaklaşım ve görüşleri ortaya çıkarmak ve fıkıh tarihi içerisinde bu sahalarda yaşanan gelişme ve ihtilafları incelemek. Sözü edilen meseleler dört büyük mezhebin klasik kaynakları çerçevesinde ele alınacak ve mezheplerin görüşleri karşılaştırılıcaktır.

DERS AKIŞI


1 Klasik fıkıh literatürünün tasnifi ve tanıtımı, metin, şerh, haşiye kavramları ve bu kavramların ilişkisi üzerinde durulması

2 Seçme metinlerin okunması; Serahsî, el-Mebsût; Kasâni, Bedâiu’s-sanaiʻ

3 Seçme metinlerin okunması; Merginanî, el-Hidâye, İbn Hümam, Fethü’l-kadir

4 Seçme metinlerin okunması; Ayni, el-Binâye, Baberti, el-İnâye5 Seçme metinlerin okunması; Şafii, el-Üm6 Seçme metinlerin okunması Müzenî, Muhtasaru’l-Müzenî 7 Seçme metinlerin okunması Şirâzî, el-Mühezzeb

8 Seçme metinlerin okunması Mâverdî, el-Hâvi'l-kebîr;

9 Seçme metinlerin okunması Nevevî, Kitâbu’l-Mecmuʻ şerhu'l-Mühezzeb

10 Seçme metinlerin okunması Şirvani, Tuhfetü’l -muhtac11 Seçme metinlerin okunması İbn Rüşd, el-Beyân ve’t-tahsil12 Seçme metinlerin okunması Sahnun, el-Müdevvene

13 Seçme metinlerin okunması Kayravani, en-Nevadir ve’z-ziyâdât; Karafî, Zahîra.

14 Seçme metinlerin okunması İbn Kudame, el-Muğni; İbn Kudame, Şerhul Kebir

KAYNAKLAR

Ders Notu Yukarıda arz edilen klasik fıkıh metinleriİlgili DİA maddeleri

Diğer Kaynaklarİsmail Kara, “Unuttuklarını Hatırla!” Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Dîvan Dergisi, sy. 28, 2010, s. 1-67.

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0






TEMEL İSLAM BİLİMLERİ MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU II


MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU II

2 2 + 0 2





Dersin Amacı

Bu dersin amacı muâmelât kavramını tanımlamak, öğrencilere islam hukunun eşya ve borçlar hukuku sahalarını tanıtmak, konuyla ilgili kavramlar ve kurumlar hakkında bilgi vermek ve mezhepler arasındaki ihtilafları incelemek, bu bağlamda modern hukuk ile klasik İslam hukukunu mukayese etmektir.

DERS AKIŞI


1 Kişiler hukuku: gerçek kişiler ve ehliyet2 Hukuki temsil ve Tüzel kişiler3 Hak kavramı4 Ayn, Deyn, Zimmet

5 Borçlar Hukuku: Borç kavramı, Borcun kaynakları, Hükmü ve Sona ermesi

6 Akit teorisi: Şartları, Tarafları ve Mevzuu7 Muhayyerlik hakkları ve akdin sona ermesi8 Ara sınav9 Akit Türleri ve Satım akdi

10 Haksız Fiiller, Haksız İktisap ve Sebepsiz Zenginleşme11 Ariyet, Vedia, Hibe, Kira/İcare, Vekalet akitleri12 Eşya Hukuku13 Mal, Mülkiyet, Zilyetlik kavramları14 Vakıf Hukuku

KAYNAKLAR

Ders Notu

Ali el-Hafif, İslam Hukukuna Göre Hukuki İşlemler ve Hükümleri: (Borçlar Hukuku ve Eşya Hukuku, çeviren Rahmi Yaran, İstanbul : Litera Yayıncılık, 2009Bilal Aybakan, İslam Hukukunda Borçların İfası, İstanbul : Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1998Mustafa Ahmed Zerka, İslam Hukuku: Çağdaş Yaklaşımlar İslam Hukukunda Borçlar Genel Teorisine Giriş, trc. Servet Armağan, İstanbul: Timaş Yayınları, 1993. 3. Cilt.Hayreddin Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul : Nesil Yayınları, 1996, 3 cilt.

Diğer Kaynaklar İlgili DİA maddeleri

Değerlendirme


Ara Sınav 0 0

Kısa Sınav 0 0

Ödev 0 0


Toplam 1 100



Toplam 100

Açıklama







Ödevler 4 6 24

Projeler 0 0 0


Arasınavlar 0 0 0

Diğer 0 0 0





DERS BİLGİLERİ TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ

İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ ANABİLİM DALI


İslam Mezhepleri Tarihine Giriş 4001052001 2 3 + 0 3 4





Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. FEVZİ RENÇBER

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. FEVZİ RENÇBER

Dersin Yardımcıları Ar. Gör. YUNUS KERÇİN

Dersin Amacıİslam Mezheplerin, dinin anlaşılma biçimleri olduğu, dinle özdeşleştirilemeyeceği düşüncesinin geliştirilmesi. Farklılıklara saygı gösterme yaklaşımının pekiştirilmesi.


1) İslam Mezheplerinin yazılı kaynakları olan Makâlât-Fırak ve Milel-Nihal geleneklerini ve onların mezhepleri nasıl tasnif ettiklerini kavrama.2) İslam Mezhepleri Tarihi Dersinin yöntemini, terminolojisini ve kullandığı temel kavramları tanıma3) İslam Düşünce ekollerinin ortaya çıkışında etkili olan belli başlı faktörleri (dinî metinler, siyaset, toplumsal değişme, insan unsuru, eski kültür ve medeniyetler gibi) kavrama ve bunların ne gibi katkılarının olduğunu açıklayabilme.

4) İslam Mezhepleri ile İslam arasındaki ilişkiyi analiz edebilme; buradan hareketle mezheplerin dinle özdeşleştirilemeyeceğini ve farklı mezheplere mensup olan insanların birbirlerini din dışına çıkmakla itham edemeyeceklerini kavrama.

5) Haricilik, Mürcie ve Mu'tezile mezheplerinin teşekkül süreçlerini, temel görüşlerini açıklayabilme ve bu grupların bakış açılarını mukayese edebilme.

6) Şîa'nın alt kolları olan Zeydiyye, İsmâiliyye ve İmâmiyye'nin teşekkül süreçlerini ve temel görüşlerini öğrenme ve bu grupların başta imâmet olmak üzere, temel konulardaki bakış açılarını mukayese edebilme.

Dersin İçeriği

İslam Mezhepleri Tarihi'nin tanımı, amacı, konusu, metodu; temel kavramlar ve kaynaklar; mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepler; din anlayışındaki ilk siyasî ve itikâdî farklılaşmalar ve kurumsallaşma süreçleri; İlk dönem İslam mezhepleri ve akımları: Haricîlik, Mürcie, Mu'tezile, Şîa (Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye), Eş'arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, zihniyet yapıları, temel görüşleri, birbirleriyle ilişkileri, alt kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkıları deskriptif bir bakışla incelenir ve tartışılır.

DERS AKIŞI


1 Mezhepler Tarihinin Amacı Lüzumu ve Diğer Bilimlerle İlişkisi

2 Mezhepler Tarihinin İnceleme Alanları ve Temel Kavramları

3 Mezhepler Tarihinin İnceleme Alanları ve Temel Kavramları

4 Mezheplerin Doğuş Sebepleri ve Zihniyet Olarak Tipolojilendirilmesi

5 Mezheplerin Doğuş Sebepleri ve Zihniyet Olarak Tipolojilendirilmesi

6 Mezhepler Tarihi Biliminin Doğuşu ve Gelişimi

7 Mezhepler Tarihi Biliminin Doğuşu ve Gelişimi

8 Ara Sınavlar

9 Mezhepler Tarihinin Temel Kaynakları

10 Mezhepler Tarihinin Temel Kaynakları

11 Mezhepler Tarihinin Sorunları

12 Mezhepler Tarihinin Sorunları

13 Cumhuriyet Döneminde Mezhepler Tarihi ve Tarihçiliği

14 Cumhuriyet Döneminde Mezhepler Tarihi ve Tarihçiliği

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

1.Ethem Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, İstanbul 1983. 2. E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası, İstanbul 1984.3. W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.4. Hasan Onat (Editör), İslam Düşünce Ekolleri Tarihi, Ankara 2006.5. Konularla ilgili diğer kaynaklar, ders programı içerisinde verilmiştir.

Diğer Kaynaklar

1. İrfan Abdulhamid, İslam'da İtikâdî Mezhepler ve Akâid Esasları, M. Saim Yeprem, İstanbul 1983.2. Fazlurrahman, İslam, Çev. Mehmet Aydın-Mehmet Dağ, Ankara Okulu Yay. Ankara 2000.3. Erich Hoffer, Kesin İnançlılar, Çev. Erkıl Günur, İm yay. , İstanbul 1998.4. Abdulkerim Süruş, Maksimum Din & Minimum Din, Çev. Yasin Demirkıran, Ankara 2002.

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100

Ders Kategorisi (B)Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir Temel Mesleki Dersler X



1 2 3 4 5


2 Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir.


X

4




7 Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir.



10 İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir.


12





Ders Süresi 14 2 28


Sunum / Seminer Hazırlama 1 20 20

Ara sınavlar 1 20 20

Yarıyıl Sonu Sınavı 1 20 20

Toplam İş Yükü 31 64 116

Toplam İş Yükü / 30 (s) 3.86





Klasik İslam Mezhepleri Tarihi I 4001052003 2 3 + 0 3 4







Dersin Yardımcıları -Yunus KERÇİN







Dersin İçeriği


DERS AKIŞI


1 Haricilik ve Kolları

2 Haricilik ve Kolları

3 Mutezile ve Kolları

4 Mutezile ve Kolları

5 Ehl-i Sünnet ve Kolları

6 Ehl-i Sünnet ve Kolları

7 Selefiyye ve Kolları

8 Ara Sınavlar

9 Selefiyye ve Kolları

10 Eş'ariyye ve Kolları

11 Eş'ariyye ve Kolları

12 Matüridiyye ve Kolları



KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar1.Ethem Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, İstanbul 1983. 2. E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası, İstanbul 1984.

3. W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1981.4. Hasan Onat (Editör), İslam Düşünce Ekolleri Tarihi, Ankara 2006.5. Konularla ilgili diğer kaynaklar, ders programı içerisinde verilmiştir.

Diğer Kaynaklar


MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5




X

4 Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını

bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir.








12













DERS BİLGİLERİ

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜİSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ ANABİLİM DALI


Klasik İslam Mezhepleri Tarihi II 4001052005 2 3 + 0 3 4














Dersin İçeriği İslam Mezhepleri Tarihi'nin tanımı, amacı, konusu, metodu; temel kavramlar ve kaynaklar; mezheplerin doğuşunda etkili olan sebepler; din anlayışındaki ilk siyasî ve itikâdî farklılaşmalar ve kurumsallaşma süreçleri; İlk dönem İslam mezhepleri ve akımları: Haricîlik, Mürcie, Mu'tezile, Şîa (Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye), Eş'arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, zihniyet yapıları, temel görüşleri, birbirleriyle ilişkileri, alt kolları, yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesine katkıları

deskriptif bir bakışla incelenir ve tartışılır.

DERS AKIŞI


1 Şiilik

2 Şiilik

3 Kerbela ve önemi

4 Keysaniyye

5 İlk gulat gruplar

6 İlk gulat gruplar

7 Abbasi hareketi

8 Ara Sınavlar

9 Zeydiyye

10 Zeydiyye

11 İsmailiyye

12 İsmailiyye

13 İmamiyye

14 İmamiyye

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar


Diğer Kaynaklar


MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5




X

4








11 İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve

eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir.

12
















Klasik İslam Mezhepleri Tarihi Metinleri 4001052007 2 3 + 0 3 4














Dersin İçeriği


DERS AKIŞI


1 İlk İhtilaflar, Galiyye (Beyaniyye)

2 Cehmiyye, Harbiyye, Muğiriyye, Mansuriyye, Hattabiyye

3 Beziğiyye, Umeyriyye, Mufaddaliyye, Şürey'iyye, Nümeyriyye, Seb'iyye

4 Rafıziyye (Kat'iyye, Keysaniyye), Kerbiyye

5 Ravendiyye, Rezzaniyye, Harbiyye, Muğiriyye, Muhammediyye

6 Karamita, Mübarekiyye, Sümeytiyye

7 Teymiyye, Vakıfe, Revafız'ın ric'at, Kur'an, İsmet görüşleri, Zeydiyye

8 Ara Sınavlar 9 Havaric (Muhakkime, Ezarika

10 Necedat, Beyhesiyye, Acaride

11 İbadiyye, Mürcie (Yunusiyye)

12 Şia (Keysaniyye) Zeydiyye

13 İmamiyye, İsnaaşeriyye, İsmailiyye

14 Galiyye, Hişamiyye, Nusayriyye

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar


Diğer Kaynaklar


MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5




X

4









12
















Mukayeseli İslam Mezhepleri Tarihi I 4001052004 2 3 + 0 3 4














Dersin İçeriği


DERS AKIŞI


1 İslam Mezhepleri Tarihi Kaynaklarının Mukayeseli Olarak Değerlendirilmesi





6 Selefiyye-Halefiyye


8 Ara Sınavlar 9 Selefiyye-Halefiyye


11 Eş'ariyye-Matüridiyye




KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar


Diğer Kaynaklar 1. İrfan Abdulhamid, İslam'da İtikâdî Mezhepler ve Akâid Esasları, M. Saim

Yeprem, İstanbul 1983.2. Fazlurrahman, İslam, Çev. Mehmet Aydın-Mehmet Dağ, Ankara Okulu Yay. Ankara 2000.3. Erich Hoffer, Kesin İnançlılar, Çev. Erkıl Günur, İm yay. , İstanbul 1998.4. Abdulkerim Süruş, Maksimum Din & Minimum Din, Çev. Yasin Demirkıran, Ankara 2002.

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5




X

4









12
















Mukayeseli İslam Mezhepleri Tarihi II 4001052006 2 3 + 0 3 4














Dersin İçeriği


DERS AKIŞI


1 Ehl-i Sünnet-Şiilik Mukayesesi




5 Mürcie-Ehl-i Sünnet İlişkisi



8 Ara Sınavlar 9 Şiilik-İtizal (Mutezile) İlişkisi

10 Şiilik-İtizal (Mutezile) İlişkisi

11 Şiilik-İtizal (Mutezile) İlişkisi

12 Zeydiyye-İmamiyye-İsmailiyye Mukayesesi



KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar


Diğer Kaynaklar


MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5




X

4









12
















Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik 4001052008 2 3 + 0 3 4










1) İslam Mezheplerinin yazılı kaynakları olan Makâlât-Fırak ve Milel-Nihal geleneklerini ve onların mezhepleri nasıl tasnif ettiklerini kavrama.2) İslam Mezhepleri Tarihi Dersinin yöntemini, terminolojisini ve kullandığı temel kavramları tanıma

3) İslam Düşünce ekollerinin ortaya çıkışında etkili olan belli başlı faktörleri (dinî metinler, siyaset, toplumsal değişme, insan unsuru, eski kültür ve medeniyetler gibi) kavrama ve bunların ne gibi katkılarının olduğunu açıklayabilme.




Dersin İçeriği


DERS AKIŞI


1 Alevi ve Alevilik

2 Aleviliğin Tarihsel Gelişimi

3 Aleviliğin Tarihsel Gelişimi

4 Alevilikte Akide

5 Alevilikte Akide

6 Alevilikte Akide

7 Alevilikte İbadet

8 Ara Sınavlar 9 Alevilikte İbadet

10 Alevilikte İbadet

11 Alevilikte Ahlâkî ve Sosyo-Dini Yapı

12 Alevilikte Ahlâkî ve Sosyo-Dini Yapı

13 Alevilikte Dini Kurumlar

14 Alevilikte Dini Kurumlar

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar


Diğer Kaynaklar


MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav 1 60

Toplam 100



Toplam 100




1 2 3 4 5


2 Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve

yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir.


X

4









12














TEFSİR ANABİLİM DALI


GÜNÜMÜZ TEFSİR EKOLLERİ 4001012002 1 2+0 3 5




Dersin Türü Zorunlu

Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nurullah AKTAŞ,

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Muhammed ERSÖZ


Dersin Amacı Günümüzde ortaya çıkmış tefsir ekolleri hakkında bilgi sahibi olma


Tefsir ekollerini, görüşlerini ve söz konusu ekolleri ortaya çıkaran dinamikleri analiz eder

Dersin İçeriği Tefsir Ekolleri

DERS AKIŞI


1 Mezhebi Tefsir Ekolleri2 Mezhebi Tefsir Ekolleri (Şia Tefsiri Ekolü)3 Mezhebi Tefsir Ekolleri (İmamiyye Tefsir Ekolü)4 İlmi Tefsir Ekolü5 İşari/Tasavvufi Tefsir Ekolü 6 İctimai Tefsir Ekolü 7 Fıkhi Tefsir Ekolü I8 Fıkhi Tefsir Ekolü II9 Filolojik Tefsir Ekolü 10 Edebi Tefsir Ekolü 11 Konulu Tefsir Ekolü 12 Modernist Tefsir Ekolü

13 İlhadi Tefsir Ekolü 14 Felsefi Tefsir Ekolü

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Suyûtî, Celâlüddîn, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (1987)Zerkânî, M., Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi´l-Kur´ân, Dâru İhyâi´t-türâsi´l-Arabî, Kahire ts.

Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam

Yıliçinin Başarıya Oranı

Finalin Başarıya Oranı

Toplam

Ders Kategorisi (B)Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir Temel Mesleki Dersler



1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








İslam İktisat Düşüncesine Giriş 4001022004 1 2+0 3 5





Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYDIN



Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Günümüz tefsir problemlerini ortaya çıkış sebepleri

2 Kur’ân’ın evrensel mesajı

3 Kur’an ve Tarihsellik

4 Kur’ân ve Reenkarnasyon inancı

5 Kur’ân’a göre Tevrat ve İncil’in tahrifi meselesi

6 Kur’an’da Müslüman- Ehl-i kitap ilişkileri

7 İsa’nın Allah’ın oğlu olduğu iddiaları ve ilgili âyetlerin yorumu

8 Kur’ân ve Teslis inancı

9 Kur’ân’da Kadın ve Yaratılışı

10 Kur’ân’da Miras

11 Kur’ân ve Kölelik Sistemi

12 Kur’ân ve İnanç Özgürlüğü

13 Kur’ân ve Müteşâbih âyetler


KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








KLASİK TEFSİR METİNLERİ 4001012001 1 2+0 3 5






Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Şehabeddin KIRDAR


Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Klasik Tefsir Kavramı ve Genel Bakış

2 Klasik Müfessirlerin Tanıtılması

3 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Taberî, )

4 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (İbn Kesir)

5 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Râzî)

6 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Beydavî)

7 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Ebû Hayyan)

8 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Kurtûbî)

9 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Zemahşerî)

10 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Beğavî)

11 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Nesefî)

12 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Cassâs)

13 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Suyûtî)

14 Klasik Tefsirlerden Seçme Metinlerin Okunması (Taberî)

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








KUR’AN TARİHİ 4001012003 1 2+0 3 5





Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nurullah AKTAŞ

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Mehmet Nurullah AKTAŞ


Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI
















KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








TEFSİR TARİHİ VE LİTERATÜRÜ-I 4001012004 1 2+0 3 5






Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Ahmet GÜL


Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI
















KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








Uzmanlık Dersi UZMN 1 4+0 0 5








Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI
















KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








ÇAĞDAŞ TEFSİR METİNLERİ 4001012006 2 3+0 2 5








Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Abduh’un “Tefsîru Cüz-i Amme”sinden Leheb Sûresi’nin tefsiri

2 Reşid Rızâ’nın “Tefsîru’l-Menâr”ından en-Nisâ 4/1 âyetinin tefsiri

3 Merâğî’nin tefsirinden Felak Sûresi’nin tefsiri

4 Seyyid Kutub’un “Fî Zılâl”inden Asr Sûresi’nin tefsiri

5 Tantâvî Cevherî’nin “Tefsîru’l-Cevâhir”inden Ra’d Sûresinin 41. Âyetinin tefsiri

6 Emin el-Hûlî ve tefsirdeki metodu

7 Âişe Abdurrahman’ın “el-Beyânu’l-i’câzî li’l-Kur’ân”ından Duhâ Sûresi’nin tefsiri

8 İbn Âşûr’un “et-Tahrîr ve’t-Tenvîr”inden Kevser Sûresinin tefsiri

9 Seyyid Tantâvî’nin “el-Vasît”inden Mâûn Sûresi’nin tefsiri

10 Hicâzî’nin tefsirinde Hucurât sûresinin 1. âyetinin tefsiri

11 Vehbe Zuhaylî’nin “et-Tefsîru’l-Münîr”inde Tebbet Sûresi’nin tefsiri

12 Tâhir el-Cezâirî’nin “Eyseru’t-tefâsîr”inden İhlâs Sûresi’nin tefsiri

13 Sâbûnî’nin Safvetü’t-Tefâsîr”inden“Nâs Sûresinin tefsiri

14 İzzet Derveze’nin “et-Tefsîru’l-Hadîs”’inden Alak Sûersinin ilk beş âyetinin tefsiri

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5





DERS BİLGİLERİ


GÜNÜMÜZ TEFSİR PROBLEMLERİ 4001012007 2 3 + 0 3 5

Ön Koşul Dersleri YOK




Dersin Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Nurullah Aktaş

Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Ahmet Gül


Dersin Amacı Günümüzde ileri sürülen tefsir ile ilgili problemler karşısında cevap verebilecek melekeyi kazanmak.


1) Tefsir problemlerinin kaynaklarını öğrenir.

2) Tefsir ile ortaya çıkabilecek her yeni problemin bir geçmişi olduğunu kavrar.

3) Tefsir problemlerinin birçoğunun temelinde bilgisizlik olduğunu örneklerle tespit eder.

4) Günümüz tefsir problemlerine nasıl yaklaşılacağıni öğrenir.

5) Tefsir kaidelerini bilmemek ile Tefsir problemleri arasında ilişkiler değerlendirir.

6) Kur’an’ın yanlış anlaşılmasına sebep olan nedenlerin ortadan nasıl kaldırılacağını kavrar.

Dersin İçeriği Eski ve yeni tefsir problemler sınıflandırılarak incelenmeye tabi tutulacaktır.

DERS AKIŞI


1 Tefsir Problemlerine Tarihi Açıdan Bir Bakış

2 Tefsir Problemlerin ana kaynakları

3 Arap dilinden kaynaklanan problemler ve örneklemeler

4 İsrailiyattan kaynaklanan problemler

5 Hz. Peygamberin döneminde ayetleri anlamada baş gösteren problemlerin tespiti ve meydana gelen bu problemlerin misallerle anlatılarak çözümlenmesi

6 Sahabe döneminde ayetleri anlamada baş gösteren problemlerin tespiti ve meydana gelen bu problemlerin misallerle anlatılarak çözümlenmesi

7 Tabiin döneminde ayetleri anlamada baş gösteren problemlerin tespiti ve meydana gelen bu problemlerin misallerle anlatılarak çözümlenmesi

8 Tabiin döneminde ayetleri anlamada baş gösteren problemlerin tespiti ve meydana gelen bu problemlerin misallerle anlatılarak çözümlenmesi

9 Çeşitli mezhep ve akımların fikir yapılarından kaynaklanan problemlere genel bakış

10 Mutezile mezhebinin ayetleri ele alış tarzı ve örneklemeler

11 Batinîlerin ayetleri ele alış tarzı ve örneklemeler

12 İmamiye mezhebinin ayetleri ele alış tarzı ve örneklemeler

13 Yeni ilmi buluşların ayetlere uygulanmasından kaynaklanan problemler

14 Günümüzde ayetlerin tefsirinde izlenmesi gereken metodun misallerle ele alınması ve genel değerlendirme

KAYNAKLAR

Ders Notu

Diğer Kaynaklar 1. Zerkeşî, M., (1957), el-Burhan fî Ulûmi’l-Kur’an, Kahire: Daru İhyai’l-Kütübi’l-arabiyye.2. Zehebî, H. (1981), el-İtticahâtu’l-Munharife fi tefsiri’l-Kur’ani’l-Kerim, Kahire: Mektebetu vehbe.

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler

Sınavlar



Ara Sınav 1 40

Kısa Sınav

Ödev

Toplam 40



Toplam 100

Ders Kategorisi (B)Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning)

Uzmanlık / Alan Dersleri X



1 2 3 4 5

1 Temel İslam bilimleri ile ilgili metodoloji bilgisine sahiptir. X

2 Alanıyla ilgili temel kavram, kurum ve problemleri tanıyabilir ve bunlar üzerinde mukayeseli değerlendirmeler yapabilir.

X

3 Alanının farklı alt disiplinlerinde oluşturulan literatür hakkında yeterli bilgi sahibi olur. X

4 Kendi başına ve takım olarak bilimsel araştırma tekniklerine ve etiğine uygun akademik eser yazabilme yeteneği kazanır.

X

5 Temel İslam bilimleri alanındaki klasik ve modern kaynakları anlayabilir ve analiz edip akademik çalışmalarda kullanabilir.

X

6 Araştırma alanı ile ilgili bilgi kaynaklarına ulaşabilme, bunları inceleme, değerlendirme ve problemlerin çözümünde kullanabilme bilgi ve becerisine sahiptir.

X

7 Farklı kurumların çalışmalarına alanı ile ilgili bilimsel katkı sağlayabilme yetkinliğine sahiptir

8 Alanıyla ilgili konularda analitik ve kategorik akıl yürütebilir ve mevcut birikimden yeni bilgiler üretebilir. X

9 Disiplinler arası araştırma ve değerlendirme yapabilme becerisini elde eder.

10 Alanıyla ilgili araştırmalarını sistematik ve tutarlı bir şekilde yazılı veya sözlü olarak aktarabilir. X

11 Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahiptir.

12 Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapabilir ve öneriler sunabilir.

13 Yüksek öğretimde alanıyla ilgili ders verebilir.




Ders Süresi (Sınav haftası dahil değildir: 14x toplam ders saati) 14 2 28


Ödevler 2 5 10

Arasınavlar 2 5 10



Toplam İş Yükü / 30 (s) 142

Dersin AKTS Kredisi 4,73

5




MODERN EDEBİ METİNLER 4001072009 2 3+0 3 5






Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Emrullah ÜLGEN


Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Kur’ân Tarihine Giriş

2 Kur’ân Öncesi Arabistan

3 Kur’ân Nedir?

4 Vahiy Kavramı

5 Vahiy Kâtipleri

6 Kur’ân’ın Cem’i

7 Osman Mushafı

8 Kıraat Meselesi

9 Kur’ân Mushafları

10 Kur’ân ve Oryantalistler

11 Günümüzde Kur’ân’ın Bilinçli Çarpıtılması

12 Mekkî ve Medenî Âyet ve Sûrelerin Mkkeî-Medenî Oluşu

13 Kur’ân’ın Anlaşılması Bağlamında Sebeb-i Nüzûl14 Nâsih ve Menûh

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








SEMİNER SMNR 2 0+0 0 5








Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Beydâvî Tefsiri

2 Şeyhzâde Hâşiyesi

3 Kurtûbî Tefsiri

4 Elmalılı Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’ân Dili Tefsiri

5 Seyyid Kutup’un Fî Zilâli’l-Kur’an’ı ve Yazıldığı Dönem Açısından Değerlendirilmesi

6 İzzet Derveze’nin “et-Tefsîru’l-Hadîs” Adlı Tefsiri

7 Mevdûdî’nin Tefshîmu’l-Kur’ân’ı

8 Muhammed Esed’in Kur’ân Meal ve Yorum Adlı Tefsiri

9 Türkiye’de Yapılan Tefsir Çalışmaları Üzerine I

10 Türkiye’de Yapılan Tefsir Çalışmaları Üzerine II

11 Diyanet İslâm Ansiklopedisi’nde Tefsir Literatürü

12

13

14

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








TEFSİR TARİHİ VE LİTERATÜRÜ II 4001012005 2 3+0 3 5








Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Beydâvî Tefsiri

2 Şeyhzâde Hâşiyesi

3 Kurtûbî Tefsiri

4 Elmalılı Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’ân Dili Tefsiri

5 Seyyid Kutup’un Fî Zilâli’l-Kur’an’ı ve Yazıldığı Dönem Açısından Değerlendirilmesi

6 İzzet Derveze’nin “et-Tefsîru’l-Hadîs” Adlı Tefsiri

7 Mevdûdî’nin Tefshîmu’l-Kur’ân’ı

8 Muhammed Esed’in Kur’ân Meal ve Yorum Adlı Tefsiri

9 Türkiye’de Yapılan Tefsir Çalışmaları Üzerine I

10 Türkiye’de Yapılan Tefsir Çalışmaları Üzerine II

11 Diyanet İslâm Ansiklopedisi’nde Tefsir Literatürü

12

13

14

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

DökümanlarÖdevler Suyûtî, Celâlüddîn, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (1987)

Zerkânî, M., Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi´l-Kur´ân, Dâru İhyâi´t-türâsi´l-Arabî, Kahire ts.

Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12



Toplamİş Yükü

(Saat)Ders Süresi 14 2 28


Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5








TEFSİR USULÜ VE KAYNAKLARI 4001012008 2 3+0 3 5








Dersin Amacı


Dersin İçeriği

DERS AKIŞI


1 Tefsir Usûlüne Giriş

2 Zerkeşî’nin Burhân’ında Tefsîr Usûlü

3 Esbabı Nüzul ve şekilleri

4 Sebeb-i Nüzûlü bilmenin faydaları

5 Kuranın nüzulü

6 Kuranın toplanması ve çoğaltılması.

7 Nâsih ve Mensûh

8 Müfessirin bilmesi gereken kaideler.

9 Aksâmu’l-Kur’ân

10 Kuran Kıssaları

11 Kur’an’da tekrarlar ve hikmetleri

12 Kur’an’ın müphemleri

13 Kur’an’da mücmel ve mübeyyen

14 Günümüzde Yazılan Tefsir Usûlü Çalışmaları Üzerine

KAYNAKLAR

Ana Kaynaklar

Diğer Kaynaklar

MATERYAL PAYLAŞIMI

Dökümanlar

Ödevler


Sınavlar



Ara Sınav

Kısa Sınav

Ödev

Toplam



Toplam




1 2 3 4 51

2 X

3 X

4

5

6

7

8

9

10

11

12






Ödevler 2 5 10


Arasınavlar 1 5 5





trke.docx · web view1.yılmaz, h. kamil, anahatlarıyla tasavvuf ve tarikatlar, ensar yayınları,...

Documents