tet 01 tar h tarih ve zaman 1. 2. 5.liderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/9.sinif/...e) rumi...

T e s t Ü n i t e 1 Tarih

www.liderplus.com.tr

01

Geçmişten günümüze büyük fikir adamlarının ve tarihçilerin tarih hak-kındaki görüşleri:

Herodotos: Tarih, insanların ve insan topluluklarının başlarından geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgidir.

İbn-i Haldun: Tarih, gerçeği araş-tırmak ve olayların sebeplerini bulup ortaya koymaktır. Olayların ilkeleri incedir, nitelik ve sebepleri hakkındaki bilgi derindir.

Leopold von Ranke: Tarih, hakikatte meydana gelmiş olaylarla ilgilidir. Ger-çeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin eleştirisiyle ortaya çıkar. Belge yoksa tarih de yok-tur.

Ahmet Cevdet Paşa: Tarih bir olayın sadece filan tarihte olduğunu bilmek değil geçmişte meydana gelen olayları değerlendirmek ve bu olaylardan ders almaktır.

Tarih ve Zaman

1. • Tarih, insanların ve insan toplu luklarınınbaşlarındangeçenleri kaydetmeyoluylaedinilenbilgidir. (Herodotos)

• Gerçeğin ne olduğu belgelerdesaklıdır vegerçekancakbelgele-rineleştirisiyleortayaçıkar.Belgeyoksa tarih de yoktur. (LeopoldvonRanke)

• Tarih,gerçeğiaraştırmakveolay-larınsebeplerinibuluportayakoy-maktır.Olaylarınilkeleriincedir,ni-telik ve sebepleri hakkındaki bilgiderindir.(İbn-iHaldun)

Yukarıda verilen tanımlar dikkatealındığındatarihin;

I. geçmişleilgiliolduğu,

II. merkezindeinsanınyeraldığı,

III. belgeleredayandığı

yargılarındanhangilerineulaşılabi-lir?

A)YalnızI B)YalnızII

C)YalnızIII D)I,IIveIII

E)IveII

2. Aşağıdakilerdenhangisitarihinko-nusuolamaz?

A) Cumhuriyetinilanı

B) OrtaAsya’dayaşanankuraklıkvekıtlık

C) OrtaAsyaTürkgöçleri

D) Yazınınicadı

E) İslamiyet’indoğuşu

3. Aşağıdakilerdenhangisitarihinya-zılıkaynaklarındanbirideğildir?

A)Tabletler B)Kitabeler

C)Beratlar D)Fermanlar

E)Menkıbeler

4. Tarih Öğretmeni, Murat’tan AnadoluuygarlıklarındanbiriolanFrigler ile il-gilibiraraştırmayapmasını istemiştir.Murat,topladığıverileringüvenilirolupolmadığını tespit etmeli, belgelerinorijinalliğini araştırmalıdır. Bu araştır-mada kaynaklar eleştiri süzgecindengeçirilmelidir.

BunagöreMurat,tarihinyöntemle-rindenhangisinikullanmıştır?

A)Terkip B)Tasnif

C)Tarama D)Tahlil

E)Tenkit

5. Tarihin, fen bilimlerinden farklarıarasında;

I. Tekrarlanamaması,

II. Deneyvegözlemyapılamaması,

III. İnsanıelealması

özelliklerindenhangileriyeralır?

A)IveII B)IIveIII

C)I,IIveIII D)YalnızII

E)YalnızI

6. Türk tarihi ile ilgili bir araştırmayapmakisteyenEsra,OrtaAsya’dabulunan Türk yazıtlarını okumakiçinaşağıdakibilimdallarınınhan-gisindenyararlanır?

A)Etnografya B)Kronoloji

C)Epigrafi D)Arkeoloji

E)Nümizmatik


TEST

Millî ve toplumsal kimliğin oluşmasında dil ana etkendir. Bunun yanında tarih birliği, dinî inanışlar, devlet yapıları, coğrafi birliktelik, musiki ve ülkü birliği de bu şuurun oluşmasında önemlidir.

Bazı toplumlar takvimlerini “ay yılı” esasına göre oluşturmuştur. Ay yılı, Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü esas alır ve on iki tur dönüşü bir yıla denk gelir. Bu süre 354 gündür.

Tarih boyunca Türkler; On İki Hay-vanlı Türk Takvim, Hicrî Takvim, Celâli Takvim, Rumî Takvim ve Miladi Takvim kullanmıştır.

1.E 2.A 3.B 4.E 5.C 6.D 7.A 8.B 9.D 10.E 11.A 12.C

7. Tariharaştırmalarında,geçmiştemey-danagelenolayıngünümüzündeğeryargıları ile yorumlanmaması ilkesikabulgörmüştür.

Buna göre, tarih araştırmalarındabu ilkenin benimsenmesi aşağıda-kilerdenhangisinigöstermektedir?

A) Olaylar tarafsızolarakaçıklanma-lıdır.

B) Herdönemle ilgiliyazılıbelgebu-lunamaz.

C) Günümüzün yaşam koşulları eskidönemlerdendahaiyidir.

D) Olaylarneden-sonuçilişkisiiçindeincelenmelidir.

E) Olayların yeri ve zamanı bilinme-lidir.

8. Hiçkimse tarihî gerçekliğin mutlakdoğru bilgilere ulaştığını iddia ede-mez.Mevcutbilgilerdeğişebilir,dahaanlaşılırhâlegelebilir.

Budurumuntemelnedeniaşağıda-kilerdenhangisidir?

A) Tarihin ekonomik yönüne ağırlıkverilerekyazılması

B) Olaylarla ilgiliyenibelgelereulaş-maihtimaliolması

C) Sosyal tarih yönteminin kullanıl-ması

D) Tarihî olaylar arasında neden-so-nuçilişkisibulunması

E) Tarihî olayların üzerinden belli birsüregeçmesi

9. Tarihbirçokbilimleilişkihâlindedir.Bubilimlerdenbazılarısadece tarihçağ-larınınaydınlatılmasındakullanılır.

Bunagöreaşağıdakitariheyardım-cı bilim dallarından hangisi tarihöncesinin aydınlatılmasında kulla-nılamaz?

A)Etnografya B)Arkeoloji

C)Coğrafya D)Epigrafya

E)Antropoloji

10. İbraniler MÖ 3761’deki Yaradılış(Tekvin)yılını,Yunanlılar ilkolimpiyatoyunlarınınyapıldığıMÖ776’yı,Hristi-yanlarHz. İsa’nındoğumuolansıfırı,MüslümanlarMS622’deHz.Muham-med’inMekke’denMedine’yehicretinitakvimlerinebaşlangıçolarakesasal-mışlardır.

Buna göre toplumların takvimlerioluştururken en çok aşağıdakiler-denhangisinitemelaldığısöylene-bilir?

A) Diğertakvimlerdenfarklıolmayı

B) Dinitörenleriveetkinlikleri

C) Kültürelfaaliyetleri

D) Göçzamanlarını

E) Yaşamlarınıençoketkileyenolay-ları

11. Köktürkler ve Uygurlar tarafındankullanılan Türklerin kullandığı ilk takvimaşağıdakilerdenhangisidir?

A) 12HayvanlıTürkTakvimi

B) MiladiTakvim

C) CelâliTakvim

D) HicriTakvim

E) RumiTakvim

12. Tarih boyunca Türklerin kullandığıtakvimler ile ilgili aşağıdakilerdenhangisisöylenemez?

A) Hicri Takvim, Türklerin İslamiyet’ikabul ettikten sonra kullandıklarıtakvimdir.

B) Celâli Takviminin düzenlenmesin-degüneşyılıtemelalınmıştır.

C) 12 Hayvanlı Türk Takvimi ay yılıesasınagöredüzenlenmiştir.

D) Miladi Takvime aynı zamanda“Gregoryentakvimi”dedenir.

E) Miladi Takvimin başlangıcı Hz.İsa’nındoğumtarihidir.

02 Tarih ve Zaman


TEST

Çatalhöyük, Anadolu coğrafyasında 2000 yıldan fazla bir zamanda köy ya-şamından kentsel hayata geçişin önemli bir kanıtıdır. İlk yerleşim yerlerinden biri olması nedeniyle insanlık tarihi açısından büyük önem taşıyan Çatal-höyük’te ezme ve öğütme taşlarının bulunması, buradaki insanların kendi ekmek ihtiyaçlarını karşıladıklarını göstermektedir.

Yazının icadıyla birlikte tarihî çağlar başlamıştır. Taş Çağı: Eski Taş, Orta Taş ve Yeni Taş Çağı olmak üzere kendi içinde çağlara ayrılırken Maden Çağı da Bakır, Tunç ve Demir Çağı olarak dö-nemlere ayrılmıştır.

1.B 2.A 3.E 4.C 5.A 6.B 7.E 8.B 9.A 10.E 11.A 12.E

7. PaleolitikÇağileilgiliolarakaşağı-dakilerdenhangisisöylenemez?

A) Taşaletleryapılmıştır.

B) İlksanatürünleriortayaçıkmıştır.

C) Hayvan kemikleri ve boynuzların-danaletleryapılmıştır.

D) Buçağdaavcılıkvebesintoplayı-cılığı ilegeçinengöçebe topluluk-largörülmüştür.

E) Yaşananenkısadönemdir.

8. MezolitikÇağileilgiliaşağıdaveri-lenifadelerdenhangisiyanlıştır?

A) Bu çağa özgü alet teknolojisinemikrolitadıverilir.

B) Çanak-çömlekyapımıbaşlamıştır.

C) Sulakalanlarınkıyılarındabalıkçı-lıkgelişmiştir.

D) Avcılıkvetoplayıcılıkgeçimbiçimiolmayadevametmiştir.

E) Buzullarınerimesiyleiklimkoşulla-rıinsanlarınyaşayışınauygunhalegelmeyebaşlamıştır.

9. Aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ’ınözellikleriarasındayeralmaz?

A) Sömürgecilikortayaçıkmıştır.

B) Tektanrılıdinlerortayaçıkmıştır.

C) İlkbüyükdevletlerveimparatorluk-larkurulmuştur.

D) Sosyalsınıfayrımıgörülür.

E) Alfabe, para ve takvim gibi tüminsanlığıetkileyenbuluşlargerçek-leştirilmiştir.

10. I. Mezopotamya’da farklı toplumlaryaşamaktadır.

II. Sümerlerin inanç sisteminde za-manladeğişmeleryaşanmıştır.

III. Mezopotamya toplumları birbirle-rindenetkilenmiştir.

Sümerler ölümden sonraki hayatainanmaktaydı.FakatSamilerinMezo-potamya’ya gelmelerinden sonra buinançkaybolmayabaşlamıştır.

Budurumileilgiliolarakyukarıdakiyargılardanhangilerineulaşılabilir?


C)IveII D)IIveIII

E)I,IIveIII

11. Sümerler yazıyı bularak tarihi devir-leregeçmişveilkyazılıkanunlarıha-zırlamışlardır.Geometrivematematikbiliminde ilerlemişler, gökyüzündekihareketlerideinceleyerekAyyılıTak-viminibulmuşlardır.

Bu bilgilere göre Sümerlerle ilgiliolarak;

I. Hukukgelişmiştir.

II. Demokrasianlayışıgelişmiştir.

III. Bilimselçalışmalaryapılmıştır.

yargılarındanhangilerineulaşılabi-lir?

A)IveIII B)IIveIII

C)YalnızI D)YalnızII

E)YalnızIII

12. Aşağıdakilerden hangisi Sümer-ler’eaityazılıkanunlararasındasa-yılamaz?

A) Ur-NammuKanunları

B) Lipit-İştarKanunları

C) UrugakinaKanunu

D) AnaİttişuKanunu

E) EşnunnaKanunları

İnsanlığın İlk Dönemleri04

T e s t Tarih


Roma toplumu; patriciler, plepler ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılmış-tı.

Senatoda görev yapan soylu sınıfa pat-rici, Roma’ya sonradan gelip yerleşen-lere de plep adı verilirdi. Köleler ise Roma’nın işgali altındaki ülkelerden ge-tirilmiş, patricilerin evlerinde hizmet-çilik ya da uşaklık yapan tarlalarda işçi olarak çalışan sınıftı.

Tarihî çağların başladığı yer olan Me-zopotamya’da ekonomik hayatın temeli tarımdı. Kuraklık ihtimaline karşı ürü-nün depolanması ve dağıtılması amacıy-la Sümerler, tapınaklarını depo olarak kullandılar. Bu ürünleri kayıt altına al-mak için kullanılan semboller sayesinde çivi yazısı icat edildi.

İnsanlığın İlk DönemleriÜ n i t e 207

1. Aşağıdakilerden hangisi tarih ön-cesidevirleringenelözelliklerindenbirideğildir?

A) İnsanlarınihtiyaçlarıicatlarıortayaçıkarmıştır.

B) Tarih öncesi dönemlerin devirlereayrılmasında kullanılan araç-ge-reçleredikkatedilir.

C) Hertoplumbütündevirlerisırasıylayaşamıştır.

D) Devlet düşüncesi Tunç Devri’ndeortayaçıkmıştır.

E) Tarihöncesidevirlerekaranlıkde-virlerdedenir.

2. Aşağıdaki uygarlıklardan hangisitekerleğiicatetmiştir?

A)Babilliler B)Sümerler

C)Akadlar D)Elamlılar

E)Asurlar

3. Aşağıdaki kanunlardan hangisi ilk kezborçhukukunuelealmıştır?

A) EşnunnaKanunları

B) HammurabiKanunları

C) Lipit-İştarKanunu

D) UrgakinaKanunu

E) Ur-NammuKanunları

4. I. MÖ3000yılındaSümerlerçiviya-zısınıkullanmışlardır.

II. MÖ1280yılındaHititlerleMısırlılararasındaKadeşAntlaşmasıimza-lanmıştır.

III. MÖ 700 yılında Lidyalılar ticarethayatındaparakullanmışlardır.

Yukarıda verilen olayların ortakyönü aşağıdakilerden hangisindebelirtilmiştir?

A) Oluşumlarında birbirlerini etkile-meleri

B) Butürolaylarınilkörnekleriolma-ları

C) Uluslararası etkileşimi hızlandır-maları

D) Ulusalözelliklertaşımaları

E) Gerçekleştikleridönemlerdekitop-lumyapısınıyansıtmaları

5. Roma İmparatorluğu’nda PatricilervePleplerarasındakisınıfsalmüca-deleler;

I. 12LevhaKanunları,

II. ValariusHoratiusKanunları,

III. SolonKanunları

düzenlemelerinden hangileri yapı-larakçözümlenmeyeçalışılmıştır?


C)YalnızIII D)IveII

E)I,IIveIII

6. Aşağıdaki uygarlıklardan hangisisiyasi ve sosyal yapısı ile İlyadaDestanı’nakonuolmuştur?

A)Minos B)Miken

C)Yunan D)Karia

E)İyon

T e s t Tarih


Feodal sistem; merkezî iktidarın yok olduğu, karışıklıkların ve güvensizlikle-rin yerleştiği, ticaretin neredeyse dur-duğu, kent yaşamının önemini yitirdiği bir ortamda ortaya çıkmıştır.

Feodalite güçlü savaş lordlarının ege-men güç kabul edildiği, zayıfların ken-dilerini efendilerine emanet ederek karşılığında sadakatle hizmet sözü verdikleri bir toplum yapısıdır.

Orta Çağ toplumunun temelini köylüler oluştururdu. Üst sınıfların refahı on-ların emeğine bağlıydı. Toprağın sahi-bi olan ve malikânede yaşayan lordlar, köylü ve ailesinin de sahibiydi. Kral; lord ve vassallarından malikâne sayısı oranında asker ve vergi toplardı.

1. FeodalizmveyaDerebeylik,OrtaÇağAvrupası’ndagörülentoplumsal,siya-salveekonomikörgütlenişbiçimidir.

Aşağıdakilerden hangisi feodaliz-minözellikleriarasındayeralmaz?

A) Hiyerarşik bir örgütlenmeyi temelalması

B) Koruyan-korunan ilişkisinedayan-ması

C) Ekonomik olarak kendi kendineyeterliliküzerinekurulması

D) Merkeziyetçiliğinzayıfolması

E) Mülkiyetanlayışınıngörülmemesi

2. Feodalizmin çöküşüne yakın tarih-lerde ortaya çıkmış olan; değerlikülçebirikimini,dışticaretfazlasını,tarımınveüretimsektörününgeliş-mesinivedışticarettekellerininku-rulmasınısert idarîdüzenlemelerletümmillîekonomiyikontrolederekartırmayıhedefleyeniktisadisistemaşağıdakilerden hangisinde doğruolarakverilmiştir?

A)Merkantilizm B)Sosyalizm

C)Liberalizm D)Anarşizm

E)Kolektivizm

3. Orta Çağ’da Avrupa’da egemenolan skolastik düşüncenin İtal-ya’da,diğerbölgeleregöredahaazetkili olmasınınnedenleri arasındaaşağıdakilerdenhangisininyeraldı-ğısöylenemez?

A) KatolikKilisesi’ninmerkezininİtal-ya’dabulunması

B) İtalyanşehirdevletlerinin ticariet-kinliklerdebulunmaları

C) İtalya’nınHelenveRomakültürü-nünizlerinitaşıması

D) İtalya’da siyasal birliğin erken birdönemdekurulması

E) İtalyan şehir devletlerinin İslamkültürüileetkileşimiçindeolmaları

4. Orta Çağ’da 1337-1453 yılları ara-sındameydanagelenYüzyılSava-şı’ndan sonraAvrupa’da, çavdarınüretiminin bazı bölgelerde yerinibuğday üretimine bırakmasına ne-den olan ve “çavdar zehirlenmesi” olarak adlandırılan salgın hastalıkaşağıdakilerdenhangisidir?

A)SudorAnglicus B)Tabardillo

C)Ergotizm D)Skorbüt

E)Erizipel

5. OrtaÇağileilgili;

I. Kavimler Göçü’nden İstanbul’unfethinekadarsürendönemdir.

II. Çağınenönemliekonomik,siyasiveaskerîolayıHaçlıSeferleri’dir.

III. Kralların yetkileriPapalaraoranladahafazlavegeniştir.

özelliklerdenhangileridoğrudur?

A)IveII B)IIveIII

C)I,IIveIII D)YalnızI

E)IveIII

6. Orta Çağ Avrupası’nda EndülüsEmeviDevleti,KastilyaveAragon-ya Krallıkları aşağıdaki ülkelerdenhangisindekurulmuştur?

A)Fransa B)Almanya

C)İspanya D)Balkanlar

E)DoğuAvrupa

08 Orta Çağ’da DünyaÜ n i t e 3

T e s t Tarih


Arasta, genellikle aynı esnaf grubuna ait dükkânların bir sokak üzerinde sı-ralanması ile meydana gelmekteydi. Ri-batlar ise İslamiyet’in ilk dönemlerinde daha çok korunma, savunma ve askerî amaçlı inşa edilerek karakol veya or-dugâh olarak kullanılırdı. Sınır bölge-lerinde yoğunlaşan bu yapılar, yüksek duvarlarla çevrili olup avlu ve gözcü kulelerinden oluşurdu.

Pazar ve panayırlar, Orta Çağ’ın eko-nomik örgütlenmesinin en çarpıcı özel-liklerindendir. Farklı coğrafyalarda değişik adlarla anılsalar da ikisinde de amaç aynıdır. Günümüzdeki fuarlara benzeyen panayırlar, XIII. yüzyılın so-nuna kadar pek çok ülkenin ticaretinde önemli rol oynamış ve ekonomik hayata da canlılık getiren önemli bir unsur ol-muştur.

Anadolu yollarının altın çağı, Pers İm-paratoru Darius’un yaptırdığı Kral Yolu ile başlamıştır.

Orta Çağ’da Dünya101. İngiltere’nin aşağıdakilerden han-

gisiyleparlamentersistemegeçtiğisöylenebilir?

A) MagnaCarta

B) OtuzYılSavaşları

C) YüzyılSavaşları

D) WestfalyaSavaşı

E) ÇifteGülSavaşları

2. MoğollardaCengizHan’ınölümündensonra merkezin zayıflaması üzerinedörtdevletortayaçıkmıştır.

Aşağıdakilerdenhangisibudevlet-lerdenbirideğildir?

A) AltınOrdaHanlığı

B) İlhanlılar

C) Çağataylar

D) KubilayHanlığı

E) KarakoyunluDevleti

3. Şehrinhemendışında ticari işleringörüldüğü,kendineözgüsiyasiveyönetim statüsünün bulunduğu,Asurlutüccarlarıntoplandığısemt-lereneadverilir?

A)Çarşı B)Karum

C)Bedesten D)Kervansaray

E)Ribat

4. Aşağıdakilerden hangisi İslami-yet’in ilk dönemlerinde daha çokkorunma,savunmaveaskerîamaç-lı inşa edilerek karakol veya ordu-gâholarakkullanılanyapılardır?

A)Ribat B)Arasta

C)Bedesten D)Agora

E)Han

5. İpekYolu’nunhâkimiyeti içinbölgedesürekli siyasi ve askerî mücadelelerolmuştur.

BunagöreaşağıdakilerdenhangisiİpekYolu’ndakigüçmücadelesininbelirleyicileriarasındayeralmaz?

A)Çinliler B)Türkler

C)Fransızlar D)Moğollar

E)Araplar

6. I. Hunlar

II. Avarlar

III. Göktürkler

İslamiyet’tenönceİpekYolu’nahâ-kim olan Türk devletleri arasındayukarıdakilerdenhangileriyeralır?

A)IveII B)IIveIII

C)I,IIveIII D)IveIII

E)YalnızII

Ü n i t e 3


TEST

Afanasyevo Kültürü: Türklere ait en eski kültür bölgesi olarak kabul edilmektedir. Altay-Sayan Dağları’nın güneybatı bölge-sinde (Minusinsk Bölgesi), buluntu yerine bağlantılı olarak Afanasyevo adıyla bili-nir. Çakmak taşından ok uçları, bıçaklar, kemik iğneler, bakır eşyalar, basit çöm-lekler bu kültürün belli başlı eserleridir.Andronova Kültürü: Adını Yenisey yakın-larındaki Andronova yerleşiminden alan bu kültür, bir önceki Afanasyevo kültü-rünün daha geniş bir alana yayılmış ve ge-lişmiş şeklidir. Afanasyevo ve Andronova kültürü, Ön Türkler yani Türklerin ataları tarafından meydana getirilmiştir.Karasuk Kültürü: Andronova kültürü ile benzerlik gösteren Karasuk kültürü, adı-nı Yenisey Irmağı’nın bir kolu olan Ka-rasuk Nehri’nden almıştır. Bu kültürün en önemli özelliği, dünyanın pek çok böl-gesine göre demiri daha erken işlemeye başlamasıdır. İskit kültürünü oluşturan atlı-göçebe kültürünün Orta Asya’ya ya-yılmasını sağlamışlardır.Tagar Kültürü: Karasuk kültürünün ta-kipçisi olan Tagar kültürü, kendinden önceki Türk kültürlerinin bir sentezi ve gelişmiş şeklidir. Bölgenin adından dolayı burada yaşayan insanlara Altaylılar de-nilmeye başlanmıştır. Tunçtan bıçak, ok uçları, küçük hayvan heykelleri, çeşitli hayvan tasvirleri ve otağ şeklinde ağaç evler bu kültürün belli başlı eserleridir.

1.E 2.D 3.B 4.A 5.C 6.D 7.C 8.C 9.D 10.B 11.E 12.A

7. I. YeniTürkdevletlerikurulmuştur.

II. Kültür etkileşimi sonucu medeni-yetekatkıdabulunmuşlardır.

III. FarklıdinlerlekarşılaşanbazıTürkboylarıbenliklerinikaybetmişlerdir.

Yukarıdakilerden hangileri Türkle-rinOrtaAsya’dangöçlerisonucun-dayaşanangelişmelerarasındayeralır?


C)I,IIveIII D)IveII

E)IIveIII

8. Türktarihinde;

I. Düzenliordununkurulması,

II. Devletteşkilatınınkurulması,

III. Matbaanınbulunması

gelişmelerinden hangileri HunlarDönemi’ndeyaşanmamıştır?



E)IIveIII

9. Türklergöçebehayattarzındanyerle-şikyaşamageçmelerisonucundabir-çokdeğişiklikyaşamışlardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu deği-şikliklerdenbiridir?

A) Sanatlailgilenmeleri

B) Ticaretebaşlamaları

C) Toplulukhâlindeyaşamaları

D) Ekip biçmealetlerine sahip olma-ları

E) Kendilerineaitdillerikullanmaları

10. Aşağıdakilerden hangisi Türklerdegöçebehayatınetkileriarasındayeralmaz?

A) Temelgeçimkaynağıhayvancılık-tır.

B) Mimarigelişmiştir.

C) Toprakmülkiyetianlayışıgelişme-miştir.

D) Savaşçı karakter söz konusu ol-muştur.

E) Hukuktacezalarkısasüreliolmuş-tur.

11. Türklerinilkgöçlerininnezamanbaş-ladığı kesin bilinmemekle beraberMÖ1.yüzyılbaşlarındaolduğusanıl-maktadır. Türklerden Orta Asya’dandoğuyadoğrugidenlerÇin’e;güneyegidenler Hindistan’a; kuzeybatıya gi-denler Hazar Denizi’nin kuzeyindenOrta Avrupa’ya; batıya gidenler Irak,İran, Anadolu, Suriye, Mısır ve Afri-ka’ya;kuzeyegidenlerSibirya’yayer-leşmişlerdir.

Bunagörebudurumun;

I. Türktarihininincelenmesi,

II. Türkvarlığınınsürdürülmesi,

III. Türk kültürünün yayılma alanları-nıntespiti

gelişmelerinden hangilerini zorlaş-tırdığısöylenebilir?



E)IveIII

12. 795yılındansonraBeşbalık,Koço,Kuca,Aksu,KaraşarveKaşgargibişehir devletçikleri üzerinde Uygurnüfuzununartmasınıntemelnedeniaşağıdakilerdenhangisidir?

A) Maniheizmdinininyayılması

B) Savaşçıözellikleriningüçlenmesi

C) Hayvancılığıntemelgeçimkayna-ğıolması

D) Ticaretingelişmesi

E) Budizminyayılması

11 İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

T e s t Tarih


İlk Türk devletlerinde ülkenin yönetimi, Hunlar’dan itibaren devlet yönetiminde kolaylık sağlamak amacıyla doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İkili teşki-latlanma denilen bu sistemde, daima bir tarafın hâkimiyet üstünlüğü tanınmıştır. Buna göre kağan, doğuda otururken ba-tının yönetimi hükümdar ailesinden önde gelen bir kişiye, genelde kağanın karde-şine bırakmıştır.

Mani dini Uygurları zayıflatan en büyük etken olmuştur. Uygurları hareketsiz-liğe, et yememeye, savaş yapmamaya teşvik eden bu din onların savaşçı özel-liklerinin zayıflamasına neden olmuştur. Fakat sonradan Uygurların bilim, sanat ve edebiyattaki ilerlemelerine etki et-miştir.

Türk kağanını kut yani siyasi iktidar ile donatan Gök Tengri, ona iktisadi güç an-lamına gelen “ülüş” bağışlamıştır. Ülüş, Türkçe “üleşmek” fiilinden çıkmış bir isim olup “pay, hisse, nasip, kısmet” an-lamına gelmektedir.

Ü n i t e 4İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası14

1. Türkdevletlerindeegemenliğinvesi-yasiiktidarınenbaşındakikişihüküm-dardı.

Aşağıdakilerden hangisi Türk dev-letlerindehükümdarlaraverilenun-vanlardanbirideğildir?

A)Şanyü B)Tan-hu

C)İlteber D)Âlem

E)İdikut

2. I. Orduyukomutaetmek

II. Halkınihtiyaçlarınıkarşılamak

III. Törehükümleriniuygulamak

Yukarıdakilerden hangileri ilk Türkdevletlerindehükümdarlarıngörev-leriarasındayeralır?

A)IveII B)IveIII

C)I,IIveIII D)YalnızI

E)IIveIII

3. OrtaAsya’da tarih sahnesine çıkışla-rındangünümüzekadarTürktopluluk-larıdil,kültür,sanatgibialanlardabir-birlerinden farklı özellikler göstererekgelişmişlerdir.

Budurumaşağıdakigerekçelerdenhangisiileaçıklanabilir?

A) Aralarındavarolansiyasimücade-lelerle

B) Siyasalbağımsızlığaönemverme-leriile

C) Savaşçı özelliklere sahip olmala-rıyla

D) Gündelikyaşamdayazıyıgeçkul-lanmalarıyla

E) Göçebeyaşamınetkisiilegenişbiralanadağılmışolmalarıyla

4. OrtaAsyaTürk devletlerinde hüküm-darlarınbaştagelengörevleriarasın-da,halkınıkorumak,doyurmakvera-hatyaşatmakgelirdi.

Budurumaşağıdakilerdenhangisi-ninkanıtısayılabilir?

A) Sosyaladaleteönemverildiğinin

B) Hükümdarınyetkilerininsınırlandı-rılmadığının

C) Komşuları ile iyi ilişkiler içerisindebulunduklarının

D) Halkın yönetime katılma hakkınınbulunduğunun

E) Hukukun üstünlüğü ilkesinin varolduğunun

5. Genel olarakTürklerde sanatUygur-lara kadar taşınabilir,malzemelerdenderi,ahşap,metalvetaşişçiliğineda-yalıdır.Uygurlar’daisesanatmanastır,sarayyapımıvebunlarıniçdonanımıbiçimindegelişmegöstermiştir.

Türklerdesanattagörülenbugeliş-me aşağıdakilerden hangisinin birgöstergesidir?

A) Göçebe hayattan yerleşik hayatageçildiğinin

B) Ülkeninsınırlarınıngenişlediğinin

C) Komşu devletlerle ilişkilerin zayıf-ladığının

D) Ticaretanlayışınındeğiştiğinin

E) Ülkeninistilalardankorunduğunun

6. Türklerdetoprak“yurt”olarakisimlen-dirilmiştir. Türkler sadece hür yaşa-dıkları toprakları yurt kabul etmişler,bağımsızlıklarını kaybettikleri zamantopraklarını da kolayca terk etmişler-dir.

BudurumTürklerinhangiözelliğinivurgulamaktadır?

A) Yerleşikdüzenebağlılıkları

B) Geçmişhatıralarınıcanlıtuttukları

C) İnançsistemleri

D) Vatansevgisivebağımsızlıkanla-yışları

E) Ekonomik durum ve geçim kay-naklarını

T e s t Tarih


Kavimler Göçü’nün Sonuçları:• Kavimlerin hareketiyle Avrupa Kıta-

sı’nda büyük bir kargaşa yaşandı.• Günümüz Avrupa milletlerinin te-

melleri atıldı.• Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı

olmak üzere ikiye ayrıldı.• Avrupa Hun Devleti kuruldu.• Avrupa’da feodalite güç kazandı ve

skolastik düşünce gelişti.• Avrupalılar, Türk kültürünü tanıdı.Hunlar, IV. yüzyılın ortalarında Don ve Volga Irmakları arasındaki toprakları ele geçirmiştir. Buradan, Balamir ida-resinde batıya doğru yeniden harekete geçen Hunlar, önlerine çıkan kavimleri yerlerinden etmekle kalmamış, aynı za-manda Avrupa içlerine kadar da ilerle-mişlerdir.Kavimler Göçü olarak bilinen bu önemli olayın sonucunda Avrupa Hun Devleti bölgede önemli bir güç hâline gelmiştir.İlk Türk devletlerinde hukukun temeli-ni ve kaynağını geleneklerden alan söz-lü hukuk kuralları denilen “töre” oluş-turmuştu. Töre; sosyal düzeni sağlayan örf, âdet, gelenek ve ahlaki değerler-den beslenerek ortaya çıkmıştır.

Ü n i t e 4İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası15

1. İslamiyet’ten önce Orta Asya’daen geniş sınırlara ulaşan ve teşki-latlanma faaliyetleri yürüterek ilkkezdüzenliordukuranTürkdevletiaşağıdakilerdenhangisidir?

A)Hunlar B)Hazarlar

C)Uygurlar D)Avarlar

E)Sibirler

2. Aşağıdakilerden hangisi KavimlerGöçü’nünsonuçlarındanbirideğil-dir?

A) Avrupa’nın etnik yapısının değiş-mesi

B) Romaİmparatorluğu’nun ikiyeay-rılması

C) Batı Roma İmparatorluğu’nun yı-kılması

D) Hunlardan kaçan kavimlerin Ro-ma’nıneyaletleriniişgaletmeleri

E) Avrupa’damutlak krallıkların güç-lenmesi

3. Aşağıdakilerden hangisi Uygurlarıdiğer Türk topluluklarından ayıranözelliklerdenbirideğildir?

A) Yerleşikhayatageçmeleri

B) Manidininikabuletmeleri

C) Matbaayıkullanmaları

D) Ticaretleuğraşmaları

E) Şehirkültürünüoluşturmaları

4. I. Töre

II. Yargucı

III. Tudun

Yukarıdakilerden hangileri OrtaAsya Türk devletlerinde toplumsalhayatı düzenleyenhukuk kuralları-dır?



E)I,IIveIII

5. İslamiyet öncesi Türk devletlerindeTiginlerŞadunvanıylabaşlarındaAta-manadı verileneğitmenleri eşliğindevalilikyapmıştır.

Bunagöre;

I. Devletinhanedanınortakmalıol-duğu,

II. Yönetimde tecrübeye önem veril-diği,

III. Federal devlet anlayışının görül-düğü

durumlarındanhangilerisöylenebi-lir?


C)YalnızIII D)IIveIII

E)IveII

6. Göktürklerin toplumsalyapısı için-de aşağıdakilerden hangisi yer al-maz?

A)Oguş B)Urug

C)Bod D)Budun

E)Sancak


TEST

İslam tarihi bakımından Arap Yarıma-dası’nın en önemli kısmı Hicaz Bölge-si’dir. Bu bölgenin en önemli şehirleri Mekke, Medine, Yesrib (Medine) ve Taif’tir.

Arabistan genelinde inanış olarak Putperestlik hâkimdi. Bunun yanı sıra Hristiyanlık, Musevilik ve Haniflik (Hz. İbrahim’in dini) dinlerine inananlar da vardı.

Bedir Savaşı’nda elde edilen ganimet-ler, savaşa katılanlar arasında paylaş-tırılmıştır. Hz. Muhammed başta olmak üzere sahabelerin birçoğu esirlerin fidye karşılığı serbest bırakılmasını savunmuştur. Esirlerin fakir olup öde-me yapamayacak olanlarından okuma yazma bilenler, on Müslüman’a okuma yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakılmıştır.

1.E 2.B 3.D 4.A 5.E 6.A 7.B 8.E 9.D 10.C 11.B 12.B

7. Hz.Muhammedileilgiliolarak;

I. 571yılındaMedine’dedoğmuştur.

II. AmcasıEbuTalib’lebirlikteticarethayatınaatılmıştır.

III. El-eminlakabıylaanılmıştır.

IV. İlk vahiy ve peygamberlik 25 ya-şındabildirilmiştir.

bilgilerindenhangileridoğrudur?

A)IveIV B)IIveIII

C)I,IIveIII D)II,IIIveIV

E)YalnızI

8. Kureyşlimüşriklerinİslam’ıreddet-melerinde;

I. Putlaratapınmaları,

II. Kölelikveköleticaretininsonaer-mesindenendişeduymaları,

III. Çevrekabilelerleilişkilerininbozu-lacağınıdüşünmeleri

gibinedenlerdenhangilerietkiliol-muştur?

A)IveII B)YalnızI

C)YalnızII D)IIveIII

E)I,IIveIII

9. Aşağıdakilerden hangisi hicretinnedenleriarasındayeralmaz?

A) MekkelimüşriklerinMüslümanlarabaskıveşiddetuygulaması

B) Müslümanların İslam dinini rahatyaşamakveyaymakistemesi

C) Hz.Muhammed’i Mekkeli müşrik-lerekarşıkoruyanamcasıEbuTa-lib’invefatetmesi

D) Medinelilerle yapılan savaşın ka-zanılması

E) MedinelilerinMekkeliMüslümanla-rıMedine’yedavetetmesi

10. Aşağıdakilerden hangisi Bedir Sa-vaşı’nınnedenlerindenbiridir?

A) Mekkeli müşriklerin Hz. Hamza’yışehitetmesi

B) Mekkeli müşriklerinMedine’yi fet-hetmekistemesi

C) MekkelimüşriklerinArapveYahu-di kabileleri Müslümanlara karşıkışkırtmaları

D) MüslümanlarınMekkeli müşrikler-denintikamalmakistemesi

E) Müslümanların yeni kurulan dev-letin ekonomisine katkı sağlamakiçinganimeteldeetmekistemesi

11. BazıkabilelerMüslümanlığıöğrenmekiçin Hz. Peygamber’den kendilerineöğreticilergönderilmesiniistemişlerdir.Ancakkendilerinegönderilenlerituza-ğadüşürereköldürmüşlerdir.

Buolayaşağıdakilerdenhangisiileanılmaktadır?

A)İfkolayı B)Raciolayı

C)Cemelolayı D)Hakemolayı

E)Riddeolayı

12. HudeybiyeBarışı’nınMüslümanlaraen önemli katkısı aşağıdakilerdenhangisidir?

A) Müslümanların mallarına kavuş-masınısağlaması

B) İslamiyet’indahahızlıyayılmasınaolanaksağlaması

C) Savaşlarıtamamenbitirmişolması

D) Ticaretinönemiazalaraktarımcılı-ğabaşlanması

E) AntlaşmaylaMüslümanlaratoprakkazandırması

16 İslam Medeniyetinin Doğuşu

T e s t Tarih


Medine Sözleşmesi, Medine toplumunu yeniden düzenleyen bir sistem oluştur-muştur. Toplumdaki bireylerin birbir-leriyle ve yabancılarla olan ilişkileri, din ve vicdan hürriyeti, hak ve sorum-lulukları belirli esaslara bağlanmıştır.

Medine Sözleşmesi, genel olarak yargı kuralların titizlikle uygulanmasını temel almış; doğruluk, iyilik, adalet, yardım-laşma, istişare, barış ve dokunulmazlık gibi kavramları yürürlüğe koymuştur. Çekişme, suç işleme, kötülük planlama, düşmanlık, zulüm ve haksızlık, bozgun-culuk, suçluya yardım ve yataklık, cina-yet gibi yasaklar getirmiştir.

19 İslam Medeniyetinin DoğuşuÜ n i t e 5

1. Hz.Âdem’densonraKâbe’ninikincikurucusu aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Hz.İbrahim

B) Hz.Musa

C) Hz.Yunus

D) Hz.Muhammed

E) Hz.İsa

2. Araplarda toplumsal yapı ile ilgiliaşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Araplarkabilelerhâlindeyaşarlardı.

B) Arapların büyük bir kısmı bedevîolarakyaşardı.

C) Araptoplumundakadınegemenli-ğinedayananbiraileyapısıvardı.

D) TicaretleuğraşanAraplaramedenîdenirdi.

E) Araplararasındakölelikçokyaygın-dıvekölelerinhiçbirhakkıyoktu.

3. AşağıdakilerdenhangisiMekkelile-rinİslamiyet’ekarşıçıkmasınınne-denleriarasındayeralmaz?

A) Puta tapıcılığınyerinetevhit inan-cınıngetirilmesi

B) Adaletinhaklıdanyanaolması

C) Haksız kazancın ve faizin redde-dilmesi

D) Sınıfayrımınınyerineeşitliğinge-tirilmesi

E) Erkekegemenliğinindevametmesi

4. Aşağıdakilerden hangisi MedineSözleşmesi’nin şartlarından biriolamaz?

A) Medine’deyaşayanlarbirbiriylesa-vaşmayacak ve birbirlerinin aley-hindeittifakkurmayacaklardır.

B) Müslüman olsun olmasın herkeseşithaklarasahipolacaktır.

C) Her topluluk birbirinin haklarınasaygıduyacaktır.

D) Medine’nin yönetiminden Müslü-manhalksorumluolacaktır.

E) Medine şehrine bir saldırı olursaşehirhepberabersavunulacaktır.

5. Aşağıdakilerden hangisiyle Müslü-manlarilkkeztoprakkazanmıştır?

A) TebükSeferi

B) Hayber’inFethi

C) TaifSeferi

D) UhudSavaşı

E) HudeybiyeAnlaşması

6. Hicret’tensonraMedine’deşehirdev-leti kurulmuş ve Hz. Muhammed budevletinbaşkanı,komutanıveyargıcıolmuştur.

BudurumHz.Muhammed’in;

I. askerî,

II. idari,

III. hukuk

alanlarındanhangilerindeyetkiliol-duğunugösterir?

A)IveII B)IIveIII

C)I,IIveIII D)YalnızII

E)YalnızIII

T e s t Tarih


Türklerin bir kısmı, Kök Türk Devleti zamanında Budizm’e, Uygurlar Döne-mi’nde Maniheizm’e inanmıştır. Hazar-lar, Museviliği kabul ederken Peçenek-ler, Kumanlar ve Bulgarlar gibi Türkler de Hristiyanlığı tercih etmiştir. Ancak bu dinler Türklerin kimliklerini kaybet-mesine neden olmuştur.

Abbasi Devleti kurulduktan hemen sonra meydana gelen 751 Talas Sava-şı’nda Araplar, Türkler ile birlikte Çin-lilere karşı savaşmıştır.

Orta Asya’daki ilk Müslüman Türk dev-leti olan Karahanlı Devleti; Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boyları tarafın-dan 840 yılında kurulmuştur. Devletin merkezi Balasagun olup bilinen ilk hü-kümdarı Bilge Kül Kadir Han’dır.

Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam DevletleriÜ n i t e 6

1. Aşağıdakilerden hangisi Karahan-lılar’ın özellikleri arasında yer al-maz?

A) ResmîdilleriTürkçe’dir.

B) Hicaz bölgesine hâkim olan ilkTürkdevletidir.

C) Ribat adıyla ilk ticari amaçlı ker-vansaraylaryapılmıştır.

D) YöneticisivehalkıTürk’tür.

E) Uyguralfabesinikullanmışlardır.

2. Karahanlılar’ın;

I. Türkçeyi resmî dil olarak kullan-maları,

II. Türkçeeserleryazmaları,

III. Türk geleneklerine göre devletiyönetmeleri,

IV. Hükümdarların han, hakan, karavekadirgibiunvanlarkullanmaları

özelliklerinden hangileri millî kim-liklerinikoruduklarınınkanıtıdır?

A)I,IIveIII B)II,IIIveIV

C)IveII D)I,II,IIIveIV

E)IIIveIV

3. AşağıdakilerdenhangisiTürkİslamtarihinde Karahanlılar dönemindeyazılaneserlerarasındasayılamaz?

A) Nehcü’l-Feradis

B) DivanûLügati’t-Türk

C) KutadguBilig

D) Divan-ıHikmet

E) Atabetü’l-Hakayık

4. MüslümanTürklereaitilkyazılıeserve siyasetname örneği aşağıdaki-lerdenhangisidir?

A) DivanûLügati’t-Türk

B) Divan-ıHikmet

C) KutadguBilig

D) Atabetü’l-Hakayık

E) Tarih-iYemin

5. Karahanlılar’da devletin, eski Türkgeleneklerinde olduğu gibi ülke-nindoğuvebatışeklindeayrılarakyönetilmesiaşağıdakilerdenhangi-sindesorunlaryaşanmasınanedenolmuştur?

A) Kültürelgelişme

B) Merkeziotorite

C) Ekonomi

D) Askerîsistem

E) Sosyalhizmet

6. Aşağıda Karahanlı saray teşkilatıile ilgili verilen eşleştirmelerdenhangisiyanlıştır?

A) Tayangu: Hakana en yakın saraygörevlisi

B) Yuğruş:Çarşı-pazardenetleyicisi

C) Camedar:Hakanınkıyafetleriniko-ruyangörevli

D) Alemdar:Bayrakvesancaklardansorumlugörevli

E) Yatgak:Muhafız

21


TEST

Talas Savaşı’nın Türk-İslam ve dünya tarihi açısından önemli sonuçları ol-muştur. Her fırsatta Türkler üzerin-de hakimiyet kurmayaçalışan Çin, Batı Türkistan üzerindeki emellerinden vazgeçmek zorunda kalmıştır.

İlk Türk devletlerindeki kut anlayışı Selçuklularda da devam etmiştir. Buna göre hükümdarın emretme yetkisini doğrudan Allah’tan aldığına ve Allah adına hüküm sürdüğüne inanılmıştır.

En üst kademesinde sultanın bulunduğu Selçuklu devlet teşkilatı; saray, hükû-met, adliye ve ordu unsurlarından oluş-muştur. Hükümdar, ailesi ve maiyeti ile birlikte sarayda yaşardı. Hükümdarın şahsına bağlı olan saray, aynı zamanda devletin yönetildiği yerdi.

1.E 2.B 3.E 4.D 5.E 6.A 7.B 8.A 9.D 10.C 11.A 12.D

7. BüyükSelçukluDevleti’nde;

I. Çetr

II. Otağ

III. Hilat

ifadelerindenhangilerihükümdarlıkalametleridir?

A)IveIII B)I,IIveIII

C)IIveIII D)IveII

E)YalnızI

8. BüyükSelçukluDevletiveAnadoluSelçukluDevletiileilgili;

I. Hükümdarlıkalametiolarakhutbeokutmaları,

II. Hassabirliklerininoluşturulması,

III. Hükümdarların Farsça unvanlaralması

özelliklerden hangilerinin ortak ol-duğusavunulabilir?

A)IveII B)IIveIII

C)YalnızI D)IveIII

E)I,IIveIII

9. Büyük Selçuklu Devleti’nde, şehza-deler eyaletlere vali olarakgönderilir,böylece deneyim kazanmaları sağla-nırdı. Yanlarında ise yardımcı olarakAtabey denilen deneyimli yöneticilerbulunurdu.

Aşağıdakilerden hangisi Atabeyle-rinzamanlayolaçtığısorunlarara-sındagösterilemez?

A) İsyanederekdevletinparçalanma-sınanedenolmaları

B) Bölgede kontrolü ele geçirerekmerkezîotoriteyizayıflatmaları

C) Tahtmücadelelerinekatılmaları

D) Şehzadeleri yetiştirerek devletinbaşına tecrübeli bir şekilde geç-melerinisağlamaları

E) Eyaletlerde etkinliklerini artırarakdevlettenkopmalarınısağlamaları

10. BüyükSelçukluDevleti’ndesosyalvediniamaçlarçerçevesindebağışlananbuarazilerdeneldeedilengelirlerdenhanlar, kervansaraylar, camiler, has-taneler, çeşmeler, köprüler ve yollaryaptırılırvemasraflarıkarşılanır.

Yukarıdasözüedilenarazitürüaşa-ğıdakilerdenhangisidir?

A)İkta B)Mülk

C)Vakıf D)Has

E)Haraci

11. KarahanlılarDevletitamamenTürkle-rinyaşadığıTürkistanbölgesindeku-rulmuştur.

Budurum;

I. Türkkültürüvedilialanındageliş-melerinhızlanması,

II. Arap-İrankültürününTürkkültürü-nüetkilemesi,

III. çokuluslubirdevletyapısınınor-tayaçıkması

sonuçlarından hangileri üzerindeetkiliolmuştur?


C)YalnızIII D)I,IIveIII

E)IveIII

12. Çinlilerle Araplar arasında yapılanTalasSavaşı’nındünyakültürtarihiaçısındanenönemlisonucuaşağı-dakilerdenhangisidir?

A) Batı Türkistan’ın Çin baskısındankurtulması

B) Karluklarınbağımsızdevlet olma-ları

C) Türk-Arapmücadelesininsonaer-mesi

D) Kâğıt üretimininÇin’in dışındadayaygınlaşması

E) Türklerinİslamdininiyakındanta-nımaları

23 Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri

tet 01 tar h tarih ve zaman 1. 2. 5.liderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/9.sinif/...e) rumi...

Documents