tet 01 Ünİte 1 co˜rafya yerİn yapisi ve levha...

T e s t Ü N İ T E 1 Coğrafya

www.liderplus.com.tr

YER’İN KATMANLARIYer, iç içe üç temel katmandan oluşmuştur. Yer’in katman ları yer yüzeyinden yer mer-kezine doğru sırasıyla şunlardır.

1. Yer kabuğu (Taş Küre - Litosfer)Yer’in en ince (ortalama 35 km) olan kat-manıdır. Yer kabu ğu yoğunluğu ve bileşimi farklı iki kattan oluşur. Bu katlar dan sial en üstte yer alır. Bileşiminde silisyum ve alümin yum elementlerinin fazla bulunmasın-dan bu adı almıştır. Kı tasal kabuk da denilen sial katının kalınlığı karalarda fazla, okyanus tabanlarında azdır.Sial katının altında ise bazalt gibi daha ağır ve yoğun taşlar dan oluşan sima katı yer alır. Silisyum ve magnezyum ele mentlerinin faz-la bulunmasından bu adı almıştır. Okyanusal kabuk da denilen sima katında kalınlık çok fazla değişmemekle birlikte dağların altında ince okyanus tabanlarında biraz daha kalın-dır.2. Manto (Astenosfer)Yer kabuğu ile çekirdek arasında bulunan katmandır. Bu katta bulunan malzemeler, eriyik hâldedir. Yer kabuğu eriyik hâlde bulunan manto üzerinde konveksiyonel akın-tıların et kisiyle hareket etmektedir. Bu ne-denle iç kuvvetlerin oluşu munda önemli bir etkendir.

1. Yerin iç yapısı hakkında aşağıdaki-lerden hangisi bilgi vermez?

A) Depremdalgaları

B) Volkanik süreçler

C) Yeryüzünde bulunan magmatik kayaçlar

D) Sondajçalışmaları

E) Bölgedeki bitki örtüsü

2. –Dünya’nınyarısındanfazlasınıoluşturur.

– İçerisinde konveksiyonel akıntılargörülür.

– Hamurumsukıvamdadır. Yukarıda belirli özellikleri verilen

yerin katmanı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Sial B) Manto

C)İççekirdek D)Sima

E)Dışçekirdek

3. I

II

III

IV

Haritada işaretli merkezlerle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlış-tır?

A) I. merkez, iki levhanın birbirineyaklaştığıalandayeralmaktadır.

B) II. merkezin bulunduğu bölgedeokyanus ortası sırtları bulunmak-tadır.

C) III.merkez, levhaların uzaklaştığıbölgede yer aldığı için bölgeninyükseltisisürekliartmaktadır.

D) I.bölgede,dalmabatmazonubu-lunmaktadır.

E) IV.bölgedekiuzaklaşanlevhalarınoluşturduğuçukurluğasularındol-masıyladenizoluşmuştur.

4. Yeryüzeyinden yerin derinliklerine inildikçe aşağıda verilen faktörlerin hangisinde artış görünmemekte-dir?

A)Yoğunluk

B)Sıcaklık

C) Katmanlarınkalınlığı

D) Basınç

E) Elementdeğeri

5. 1910 yılında Alman Meteorolog veyerbilimci Alfred Wegener “KıtalarınKaymaTeorisi”ni ortaya atmış ve buteoriyisağlamdelilleredayandırmıştır.

Wegener’in teorisini ispatlamak için kullandığı deliller arasında aşa-ğıdakilerden hangisi yoktur?

A) Atlas Okyanusu’nun gün geçtikçe genişlemesi

B) Hawaii’de yakın zamanda volka-nikpatlamanıngerçekleşmesi

C) Afrika’nın batısı ve Güney Ame-rika’nın doğu kıyılarında birbirinebenzerbitkivehayvan fosillerininbulunması

D) Kıtalarınkıyılarınınbiryapbozpar-çasınabenzemesi

E) Güney Amerika’daki And Dağla-rı’yla Avrupa’daki Alp Dağları’nınbirbirininuzantısışeklindedevametmesi ve aynı jeolojik zamandaoluşmuşolmaları

6. Denizseviyesindesıcaklığın17°Col-duğunuölçenmadenciindiğimadeninendipkısmındasıcaklığın33°Coldu-ğunutespitetmiştir.

Buna göre, madencinin indiği de-rinlik deniz seviyesinin kaç metre altındadır?

A) 528 m B) 495 m

C) 462 m D) 429 m

E)396m

YERİN YAPISI VE LEVHA HAREKETLERİ01

10_snf_Cografya YPT.indd 1 17.09.2019 09:50



1. Jeolojik Zaman (Paleozoik)– Eski kıvrım sistemleri oluşmuştur. Bu kıvrım dağları “Hersinyen” ve “Kaledoniyen” (Ural dağları ve İskandinav dağları.)– Dev bitki türlerinden oluşan ormanlar gelişmiştir.– Taş kömürü yatakları oluşmuştur.– Türkiye’de masif alanlar oluşmuştur. Masif alanlar deprem riskinin az olduğu yaşlı alan-lardır.2. Jeolojik Zaman (Mezozoik)– Bu dönemde tortullanmalar yaşandı.– Tortulanan bu alanlar daha sonrasında yani 3. jeo-lojik zamanda kıvrım dağları oluşturdular.– Bu dönemde Atlas okyanusu oluşmaya başladı.3. Jeolojik Zaman (Senozoik – Tersiyer)– Bu dönemde şiddetli yer kabuğu hareketleri ile Alp Orojenezi yaşandı ve Alp – Himalaya kıvrım sistemleri oluştu.– Alp Orojenez sırasında Anadolu’da: Toros Sıra dağları ve Kuzey Anadolu Sıra dağları oluştu.– Petrol, Linyit, Tuz, Bor yatakları oluştu.– Atlas ve Hint okyanusu oluştu.– Anadolu da ki fay hatları oluştu.– Volkanik dağlar oluştu.– Anadolu’daki toptan yükselme yani Epirojenik yükselme yaşandı.4. Jeolojik Zaman (Kuaterner)– Bu dönemde Anadolu bugünkü görünümünü almıştır.– Egeid karası epirojenik hareket sonucu çökerek Ege denizi oluştu.– Çanakkale ve İstanbul boğazı oluştu (Ria Tipi kıyılar oluştu.)– Karadeniz göl olmaktan çıkıp deniz haline geldi– İskenderun körfezi ve Kıbrıs adası oluştu. #İlk insan ortaya çıktı. #Buzul çağı yaşandı.

YERİN YAPISI VE JEOLOJİK DEVİRLER021. Sialvesimakatmanlarınınbirbirinden

ayrılmasında kullanılan kriterler ara-sında;

I. Mineralyapısı II. Sıcaklık III.Yoğunlukfarkı Yukarıda öncüllerden hangileri bu-

lunmaktadır?

A)YalnızI B)YalnızIII

C)IveII D)IveIII

E)I,IIveIII

2. Aşağıda Türkiye’yi etkileyen levhala-rınkonumvehareketyönlerigösteril-miştir.

Yukarıda verilen haritadan ulaşıla-bilecek en doğru yargı aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Hareket hızı en fazla olan levhaAvrasyaLevhası’dır.

B) Dış kuvvetlerin etkisiyle levhalarfarklıyönlerdehareketetmektedir-ler.

C) AfrikaveArabistan levhalarıaynıyöndehareketetmektedirler.

D) LevhalarınsıkıştırmasıylaTürkiyehem günden güne yükselmektehemdebatıyadoğrukaymaktadır.

E) EneskivesağlamlevhaArabistanLevhası’dır.

3.

Yukarıdaki haritada taralı alanların ortak özelliği aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Dağlıkaraziolmaları

B) Masifarazilerolmaları

C) Ovalıkalanolmaları

D) Depremselliğinyüksekolması

E) Karstikaraziolmaları

4. I. İstanbulveÇanakkaleboğazları- nınoluşması II. Linyitkaynaklarınınoluşumu III.Karadeniz’inbirgölikendenizhâli-

ne gelmesi IV.Taşkömürüyataklarınınoluşması Yukarıda verilen olaylardan hangi-

leri aynı jeolojik dönemde oluşmuş-tur?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

5. I

II

IV

IIIV

Yukarıda verilen Dünya harita-sında işaretli noktaların hangileri III. jeolojik zamanda oluşan Alp - Hi-malaya dağ kuşağı üzerinde yer al-maktadır?

A)IveII B)IIIveIV

C)IIveV D)IveIII

E)IIIveV

6. Bir bölgede aşağıdakilerden han-gisinin görülmesi o bölgenin genç oluşumlu olduğunu ispatlamaz?

A) Volkanik araziler B) Fayhatlarınınbulunması C) Sıcaksukaynakları D) Linyit,borveturbagibidoğalkay-

naklar E) Mağara-haliçvedeltagibiyüzey

şekilleri




Yer kabuğu,, gerek iç gerekse dış kuvvet-lerin etkisiyle sürekli şekil değiştirir. Yer-yüzünü biçimlendiren iç kuvvetler, enerjisini yerin derinliklerinden (manto) alır. Genel olarak yer kabuğunun hareket etmesine bağlı olarak oluşan iç kuvvetlerin, yeryüzü-nün şekillendirilmesinde yapıcı etkisi vardır.İç kuvvetler 4’e ayrılır;1. Orojenez (Dağ oluşumu)2. Epirojenez (Kıta oluşumu)3. Volkanizma 4. Deprem (Seizma)OROJENEZ (DAĞ OLUŞUMU)Orojenez ,dağ oluşumudur.Levhalar birbirlerine doğru hareket et-tiklerinde üstlerindeki tabakalar sıkışmanın etkisiyle bükülmeye başlar. Bükülen bu ta-bakalar eğer yumuşak yapılı ise kıvrılır ve kıvrım dağları oluştururlar.; sert yapılılar ise kırılırlar ve kırıklı dağları oluştururlar..Kıvrılan yapılarda yükselen yere antiklinal, alçalan yere senklinal denir.Kırılan alanda ise yükselen yerlere horst, alçalan yere ise graben denir.

İÇ KUVVETLER031. Antalya’da denize sırtını dönüp

Toroslara doğru bakan bir kişinin yamaçlarda gördüğü taraçalara da-yanarak bu yamaçta gerçekleşen süreçlerden;

I. Karalardayükselmemeydanagel-miştir.

II. Denizgerilemiştir. III.Karalarınağırlığıartmıştır. hangilerinin gerçekleştiğini söyle-

yebilir?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

2. I.Haliç II. Horst III. Falez IV.Antiklinal Yukarıda verilen unsurlardan han-

gileri iç kuvvetlerin etkisiyle oluş-muştur?

A)IveII B)IIveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

3. Orojenez (dağ oluşumu) ve epiroje-nez (kıta oluşumu) ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yan-lıştır?

A) Orojenezepirojenezeoranladahadaralanlardagerçekleşmektedir.

B) Orojenezdetabakalarınşeklideği-şirkenepirojenezdetoptanyüksel-meveyaalçalmagerçekleşir.

C) Epirojenezdeyanbasınçlarolduk-çaönemlidir.

D) Orojenezdetabakalarsıkışmaso-nucukıvrılırveyakırılır.

E) Avrupakıtasındaher ikisüreçdezamanzamanetkiliolmuştur

4. Türkiye’de IV. jeolojik zamanda meydana gelen epirojenez olayının gerçekleştiğinin kanıtları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Akarsularınaktığıvadilerindarvederinolması

B) Masifarazininvarlığı

C) Geniş plato ve yaylaların yaygınolarak görülmesi

D) Kıyıkesimlerdetaraçalarınbulun-ması

E) Yeryerçöküntüovalarınbulunma-sı

5. Aşağıda belirli bir alanda meydanagelentabakahareketigösterilmiştir.

Yukarıdaki şekilde meydana gelen harekete neden olan unsurlar ara-sında;

I. Karalarda meydana gelen eroz-yon,

II. Karalarüzerindevolkanikpatlama-nıngerçekleşmesi,

III.Buzullarınerimesi durumlarından hangilerinin yer al-

dığı söylenebilir?

A)YalnızIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

6. –Nemrutkalderası – Peribacaları – ErciyesDağı – Kula’dakiyanmışarazidenilenböl-

ge Yukarıda verilen alanların oluşu-

munda doğrudan veya dolaylı et-kiye sahip süreç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Volkanizma B) Deprem

C) Orojenez D) Epirojenez

E)Akarsuaşındırması


TEST


Volkan püskürmesi sonucu yüzeye çıkan lav-lar hamurumsu bir yapıda ve ateş hâlindedir. Bu lavlar volkan ağzının çevresine yayılarak birikir ve yanardağları ve volkan konilerini oluşturur. Volkan konileri ve yanardağların tepe noktasında bulunan çukurluğa krater (volkan ağzı), magmanın derinliklerden gele-rek yer yüzeyine ulaştığı noktadan yanardağ tepesindeki kratere kadar olan kısmına ise volkan bacası adı verilir.Dünya üzerinde 500’den fazla etkin volkan bulunmaktadır. Bunların 350 kadarı Pasifik Okyanusu (Büyük Okyanus) çevresinde yer alır. Bu nedenle bu bölgeye Pasifik Ateş Çemberi adı verilmektedir.Günümüzde en bilinen etkin volkanlar Ja-ponya’daki Fuji Yanardağı, İtalya’daki Etna Yanardağı ve İzlanda’daki Surtsey Yanar-dağı’dır.Türkiyede Yer Alan Volkanik DağlarTürkiyede yer alan volkanik dağların hepsi sönmüş volkanlardır.Doğu Anadolu Bölgesinde Yer Alan Volkanik Dağlar: Ağrı, Süphan, Tendürek ve Nemrut Dağlarıİç Anadolu Bölgesindeki Volkanik Dağlar: Erciyes Dağı, Melendiz Dağı, Karadağ, Kara-cadağ, Hasan Dağı.Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yer Alan Volkanik Dağlar: Karacadağ.Ege Bölgesinde Yer Alan Volkanik Dağlar: Kula Tepeleri.

1. D 2. B 3. C 4. C 5. B 6. D 7. E 8. E 9. E 10. A 11. A 12. B

7. I. Norveç II. Avustralya III. Endonezya IV. Meksika Yukarıda verilen ülkelerden hangi-

leri aktif deprem bölgeleri üzerinde yer almaktadır?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

8. Magmanın basınç sonucunda yerka-buğunun zayıf noktalarında sokulupburalardasoğumasısonucundaderin-lik volkanizması (plütonizma)şekilleriortayaçıkmaktadır.

Yukarıda anlatılan olay sonucunda ortaya çıkan şekiller arasında aşa-ğıdakilerden hangisi bulunmamak-tadır?

A) Batolit B) Sill

C)Lakolit D)Maar

E) Dayk

9. Tsunami’yi ortaya çıkaran faktörler arasında;

I.Okyanusaltındameydanagelenheyelanlar,

II. Okyanusta meydana gelen dep-remler,

III.Volkanikpatlamalar öncüllerden hangileri bulunmakta-

dır?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

10. I. Deprem II. Volkanizma III. Orojenez IV. Epirojenez gibi oluşumlar yeryüzünde oldukça

büyüketkiyesahiptir. Yukarıda bahsedilen durumlardan

hangisi Sibirya ve Norveçte daha fazla etkiye sahiptir?

A)YalnızIV B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)IIIveIV

11.

EkvatorIV

V

III

II

I

Haritada verilen alanların hangisin-de meydana gelecek tsunami sonu-cunda meydana gelebilecek can ve mal kaybı daha fazla olacaktır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

12. Küresel ısınmaDünya genelinde ge-nel olarak olumsuz sonuçlar ortaya çıkarırken bazı ülkelerde buzullarınerimesiyleyeniyaşamalanlarınınor-tayaçıkmasıgibi olumlusonuçlardaortayaçıkarabilmektedir.

EkvatorIV

VII

III

I

Parçada anlatılan duruma haritada işaretli merkezlerden hangileri ör-nek olarak gösterilebilir?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIV D)IIIveII

E)IVveV

DIŞ KUVVETLER04




Kimyasal Tortul KayaçlarSular içindeki minerallerin çökelmesiyle oluşur. Örneğin; kireç taşı, alçı taşı, kaya tuzu...

Fiziksel Tortul KayaçlarAkarsu, buzul rüzgar ve dalgalar gibi dış kuvvetlerce taşınıp getirilen küçük parçalar çukur alanlarda biriktirilir. Farklı büyüklük-teki parçacıkların doğal çimentolarla birbi-rine tutturulmasıyla oluşturulur. Örneğin; kumtaşı, kil taşı, çakıl taşı...

Organik Tortul KayaçlarEski zamanda yaşamış bitki ve hayvanlara ait kalıntıların kapalı ve basınçlı ortamlarda tabakalar şeklinde birikmesiyle oluşur. Ör-neğin; taş kömürü, linyit, mercan kayalıkları, tebeşir...

TOPOGRAFYA VE KAYAÇLAR061. Aşağıda verilen kayaçlardan hangi-

si metamorfizmaya uğramıştır?

A)Gabro B)Siyenit

C)Kuvarsit D)Granit

E)Linyit

2. Aşağıdaülkemizdedegörülenbirara-ziyapısıverilmiştir.

Yukarıdaki arazinin bulunduğu

bölgenin özellikleri arasında aşa-ğıdakilerden hangisi kesin olarak bulunur?

A) Andezit, bazalt ve granit gibi ka-yaçlararastlanabilir.

B) Arazidekitoprakverimsizdir.

C) GüneyYarımKüre’de yer almak-tadır.

D) Nemlibiriklimesahiptir.

E) Sıcaklıkortalamalarıyüksektir.

3. Aşağıda verilen kayaçlardan han-gisi bulunduğu bölgede geçmişte yaşayan bitki ve hayvan kalıntıları hakkında bilgi verir?

A)Siyenit B)Gnays

C) Trakit D) Turba

E) Andezit

4. Tortul Başkalaşım

CNT

Volkanik

Yukarıdaki tabloda T, N, C boşlukla-rına sırasıyla hangi örnek kayaçlar getirilebilir?

T N C

A) Obsidyen Andezit Granit

B) Kalker Kumtaşı Elmas

C) Granit Obsidyen Kuvarsit

D) Jips Kiltaşı Şist

E) Linyit Bazalt Gnays

5. Nevşehir(Ürgüp-Göreme)çevresin-dekiKapadokyayöresinde----yaygın-dır.

AkdenizBölgesi’ndekiTekeveTaşeliplatolarında----yaygındır.

Yukarıda verilen boşluklara sırasıy-la hangi kayaçlar getirilirse bilgiler doğru olur?

A)Obsidyen-Granit

B) Volkantüfü-Kalker

C) Andezit - Mermer

D) Linyit-Elmas

E) Taşkömürü-Jips

6. Magmatik kayaçlarla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yan-lıştır?

A)Tabakalıyapıyasahiptirler.

B) İçlerindefosilbulunmamaktadır.

C) Yerin iç yapısınaait bilgiler verir-ler.

D) Başkalaşımauğrayabilirler.

E) Türkiye’nin birçok bölgesinde bu-lunabilirler.


TEST


3. Tektonik deprem: Yeryüzünde en fazla görülen ve en fazla hasara yol açan bu dep-remin oluşmasında fay hatları boyunca yer-kabuğu bloklarının hareket etmeleri etkili-dir. Ülkemizde deprem olasılığının en fazla olduğu yerler faların geçtiği yerlerdir.

Depremin şiddeti ve etkisi;

Depremin büyüklüğü Depremin süresi Dep-remin merkezine yakınlığa ve Depremin ya-şandığı yerin arazi özelliklerine bağlı olarak değişiklik gösterir.

UYARI: Ülkemizde deprem riskinin en az olduğu yerler; Taşeli Platosu, Konya çevresi, Mardin Eşiği, Mersin, Kırklareli, Edirne ve Doğu Karadeniz kıyılarıdır.

Dünyada yakın jeolojik zamanda oluşmuş olan genç kıvrımlı ve kırıklı dağlar boyunca deprem tehlikesi artmaktadır. Depremler yalnızca karalarda değil, okyanus ve deniz tabanlarında da meydana gelmekte, yüzeyde dev dalgaların oluşmasına neden olmaktadır. Bu dalgalara tsunami adı verilir.

1. E 2. B 3. A 4. C 5. B 6. A 7. C 8. B 9. D 10. C 11.D 12. BTÜRKİYE’DE İÇ KUVVETLER

7. Bir alanda bazalt, obsidyen ve tüf gibi kayaçların bulunduğu ve bu alanlarda yoğun olarak tarımsal fa-aliyetlerin yapıldığı bilindiğine göre bu araziyle ilgili aşağıdaki yorum-lardan hangisi yapılabilir?

A) Yerlitopraklaroldukçayaygındır.

B) Karasaliklimözelliklerihakimdir.

C) Volkanizmanıngörüldüğübiralan-dır.

D) Karstikaraziyapısıgörülmektedir.

E) Masif arazilere rastlamak müm-kündür.

8. Karstikkayaçlarınyaygınolduğualan-lardaoluşanmağaralarıntavanlarınınçökmesiyleoluşansarsıntılaragöçme(çökme)depremdenilmektedir.

I

II

III

IVV

Buna göre, işaretli alanların hangi-sinde bu depremlerin görülme ihti-mali daha yüksektir?


9. Türkiye’nin III. jeolojik zamanda birdenizinaltındayeralırken IV. jeolojikzamanın sonlarında yükselmiş orta-lama yükseltisi fazla olan platolarıngenişalanlarkapladığıbirülkehâlinegelmiştir.

Yukarıdaki durumun ortaya çıkma-sının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Orojenez sonucundaKuzeyAna-dolu ve Toros Dağlarının ortayaçıkması

B) Volkanizma sonucunda İç Doğuve Güneydoğu Anadolu bölgele-rindevolkanikdağlarınoluşması

C) Akarsubiriktirmesisonucundadel-taovalarınınoluşması

D) LevhalarınetkisiyleTürkiye’ninku-zeyvegüneydensıkışaraktoptanyükselmeyeuğraması

E) Depremsonucundabazıalanlarınyükselmeyeuğraması

10. Kırıklı yapının yaygın olduğu yerle-rin özellikleri arasında aşağıdakiler-den hangisi kesin değildir?

A) Fayhatlarınınbulunduğu

B) Yerkabuğununzayıfvedirençsizolduğu

C) Dağlarınkıyıyadikuzandığı

D) Jeotermalkaynaklarınbulunduğu

E) Gençbiraraziyapısınınolduğu

11. Bir bölgede kırıklı dağ yapısının yaygın olması paralelinde aşağı-dakilerden hangisinin gelişmesine uygun ortam hazırlamaktadır?

A) Yayla turizmi

B) Kışturizmi

C) Trekking

D) Termal turizm

E) Kıyıturizmi

12. Yan basınçların etkisiyle esnek ya-pıda olmayan sert tabakalar kırılarakyükselir veya alçalır. Yükselen kütle-lerehorstalçalankütleleregrabende-nilmektedir.

Aşağıda verilen alanlardan hangisi Horst alanlara örnek olarak gösteri-lebilir?

A) KüreDağları

B) Bozdağlar

C) KöroğluDağları

D) TorosDağları

E) CanikDağları

07




TOPRAK EROZYONUToprak tabakasının üst kısmının, akarsular, sel suları ve rüzgârlar gibi dış kuvvetlerin etkisiyle taşınıp sürüklenmesi olayına eroz-yon denir.Kurak bölgelerde ve bitki örtüsünden yok-sun arazilerde hem rüzgâr hem de akarsu erozyonu çok fazla görülür.Erozyonu artıran faktörlerBitki örtüsünden yoksunluk, toprağın aşırı işlenmesi, meraların aşırı otlatılması, topra-ğın eğime paralel sürülmesi, yangınlar, ani su taşkınları, yağışların düzensiz olmasıErozyon derecesi hafif aşınım, orta aşınım, şiddetli aşınım ve çok şiddetli aşınım olmak üzere dört kategoriye ayrılmıştır. Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %36’sı şiddetli aşını-ma uğrarken, %22’si de çok şiddetli aşınıma uğramaktadır. Topraklarımızın önemli bir kısmı şiddetli ve çok şiddetli erozyon etki-sindedir.

TÜRKİYE’DE DIŞ KUVVETLER1. Ürgüp - Göreme çevresinde peri

bacalarının oluşması için aşağıdaki süreç veya durumlardan hangisine gerek yoktur?

A)Gürbitkiörtüsü

B) Akarsuaşındırması

C) Rüzgaraşındırması

D) Tüflüvolkanikaraziyapısı

E) Kurak-yarıkurakiklim

2. Yeryüzü şekilleri sürekli bir devinimiçerisindedir. İç kuvvetler yapıcı, dışkuvvetleriseyıkıcıözellikgöstermek-tedir. Bu süreç sürekli olarak devametmektedir.

Bu devinimin sona erip yüzey şe-killerinin ortadan kalkarak yeryü-zünün izdüşüm denen düzlüğe ulaşabilmesi için gerekli koşul aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Ekseneğikliğininortadankalkması

B) Kutuptakibuzullarınerimesi

C) Yağışların dünya genelinde artışgöstermesi

D) İçkuvvetlerinsonaeripsadecedışkuvvetlerinetkiliolması

E) Dünya genelinde bitki örtüsünün çokcılızolması

3. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazıalanlartaranarakgösterilmiştir.

I

II III

IV

Haritadaki alanlarda yer alan akar-sulardan hangilerinin aşındırma gücü daha fazladır?

A)IveII B)IIveIII

C)IveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

4. Ülkemizdeki akarsuların ortak özel-likleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Hidroelektrik potansiyelleri yük-sektir.

B) Üzerlerinde taşımacılık yapılama-maktadır.

C) Dengeprofilineulaşmışlardır.

D) Aşındırmagüçleriyüksektir.

E) Boylarıgenelliklekısadır.

5. Aşağıdabirbölgeninyağışvesıcaklıkgrafiğiverilmiştir.

Bu grafikten çıkarılacak bilgiler ara-sında aşağıdakilerden hangisi yok-tur?

A) Akarsuyunaşındırmagücününenyüksekolduğudönemkıştır.

B) Sıcaklığın en yüksek olduğu dö-nemdeakarsuakımıendüşüktür.

C) Akarsuyunrejimidüzensizdir.

D) Bölgede karstik arazi yaygın ola-rakgörülür.

E) Akarsuulaşımaelverişlideğildir.

6. Ülkemizdeki akarsu akış hızlarının fazla olması aşağıdaki durumlardan hangisinde artışa neden olmaz?

A)Sulamasıkıntılarında

B) Hidroelektrik enerji potansiyelinde

C) Suerozyonunşiddetinde

D) Çentikvadioluşumunda

E) Ulaşımimkanında

12


T e s t Coğrafya


Ü N İ T E 3

Artezyen Kaynaklar: Özellikle kıvrımlı ya-pılarda iki geçirimsiz tabaka arasında yer altı suları birikir. Bu suların bulunduğu alan-lar sondajla açılırsa, bu sular basınçlı bir şekilde fışkırır. Böyle kaynaklara artezyen kaynak adı verilir.

Karstik Kaynaklar: Kireç taşlarının çatlak-larından sızan suların, yer altı mecraların-da toplanması ve bunların vadi tabanı ile yamaçlarında bol debili akması sonucunda oluşurlar.Karstik kaynaklar, kalkerli arazide oluştuğu için, suları bol miktarda kireç içerir.Ülkemizde başta Akdeniz Bölgesi olmak üzere karstik arazilerin bulunduğu alanlarda bol su çıkaran karstik kaynaklar bulunur.

1. Jips, dolomit, kalker gibi kayaç türle-rininbulunduğualanlardakarstikkay-naklarbulunmaktadır.

II

VIV

IIII

Buna göre, haritada işaretli alan-ların hangisinde bu tür kaynaklara daha sık rastlanmaktadır?


2. Dengeprofilineyakınolanalanlardakiakarsular üzerinde taşımacılık yapıl-maihtimalidahayüksektir.

Buna göre, ülkemizdeki aşağıda-ki bölgelerin hangisinde akarsular denge profiline yakındır?

A) Karadeniz B) Akdeniz

C)Güneydoğu D)İçAnadolu

E) Marmara

3. Bataklık alanlarının insanlar tarafın-dan kurutulmasının ortaya çıkardığı olumsuzluklar arasında aşağıdaki-lerden hangisi yoktur?

A) Su döngüsünün devamlılığı zarargörür.

B) Atmosferinnemkaynağıazalır.

C) Canlılarınyaşamalanıdaralır.

D) Selvetaşkınsayısıartar.

E) Yeraltısuseviyesiyükselir.

4. Aşağıda beş akarsuyun akış güzer-gahlarıgösterilmiştir.

II

V

IV

III

I

Yukarıda akış güzergahları verilen akarsulardan hangisinin akış hızı daha düşüktür?


5.

III

III

Yukarıda verilen kaynak türlerinin görülebileceği şehir eşleştirmele-rinden hangisi doğrudur?

I II III

A) Yozgat Adana Trabzon

B) Antalya Konya Rize

C) Muğla Rize Konya

D) Trabzon Antalya Adana

E) Samsun Konya Antalya

6. Ülkemizde yer alan Toros Dağla-rı’nın güney yamaçlarında bitki ör-tüsünün kuzey yamaçlara oranla daha gür olmasında;

I. Nemkoşulları, II. Bakı, III. Jeolojikyapı, IV.Eğim unsurlarından hangileri etkili ol-

muştur?A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

TÜRKİYE’DE SU TOPRAK VE BİTKİ15


TEST


Bir yerde doğal olarak yetişen bitkilerin oluşturduğu topluluklara bitki örtüsü denir. Orman, bozkır, çayır, maki gibi...

Ot Toplulukları

Doğal koşulların ağaç yetişmesine uygun ol madığı alan-larda bulunurlar. Bu ot toplulukları belirli dönemlerde yağan yağmurlarla yeşeren bitkilerdir. Örneğin; Sudan, Nijerya gibi ülkelerde görülen yaz yağışlarıyla yeşeren uzun boylu ot toplulukları gibi...

Orman Toplulukları

Uzun boylu, sık, gür ağaçların oluşturduğu, kendine özgü iklim koşulları olan topluluklardır. Örneğin; Endo-nezya ve Malezya’da bulunan tropikal ormanlar gibi...

Çalı Toplulukları

Ormanların tahribi sonucunda oluşan topluluk lardır. Örneğin; İtalya’da kızılçamların tahribi sonucu mey-dana gelen makiler gibi.

1. E 2. B 3. C 4. D 5. A 6. D 7. E 8. A 9. B 10. A 11. E 12. A

7. I.BüyükÇekmece II. Eymir III.Mogan IV.Durusu(Terkos) V. İznik Yukarıda verilen göller oluşumları

açısından ikişerli eşleştirildiğinde hangi seçenekteki göl dışta kal-maktadır?


8. Akarsu seviyesinde yıl içerisindemeydana gelen seviye değişimlerineakarsu rejimi denir. Seviye değişimifazlaysa akarsu rejimi düzensiz, se-viyedeğişimiaziseakarsurejimidü-zenlidir.

Buna göre, aşağıda verilen akarsu-lardan hangisinin rejimi düzenlidir?

A)Çoruh

B)Bakırçay

C)Seyhan

D) Büyük menderes

E) Göksu

9. Toprağın oluşmasını etkileyen fiziki faktörler arasında;

I. Yerşekilleri II. Tarımsaletkinlikler III. İklim IV.Yerleşmefaaliyetleri unsurlarından hangileri bulunmak-

tadır?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

10. -Kırmızırenklidir. - Zonal topraklar arasında yer al-

maktadır. - Verimdeğeridüşüktür. - Yıkanmaşiddetifazladır. Yukarıda belirli özellikleri verilen

toprak türü aşağıdakilerden hangi-sidir?

A)Laterit

B) TerraRossa

C) Çernozyum

D) Alüvyon

E) Podzol

11. - Yumuşak kireç taşı üzerinde olu- şantopraktır.

- Killiarazideyaygınolarakbulunandönen toprak olarak bilinen top-raktır.

- Buzullarıntaşıdığıtopraklardır.

- Dağların yamaçlarında çözülenmalzemelerindışkuvvetlerintaşı-masıyla eteklerde biriken toprak-lardır.

Yukarıda özellikleri verilen toprak-lar arasında aşağıdakilerden hangi-si yoktur?

A)Morenler B)Rendzinalar

C)Vertisoller D)Kolüvyaller

E)Regosoller

12.

II

V

IV

III

I

Haritada işaretli alanların hangisin-de topraktaki erozyon şiddeti daha fazladır?


TÜRKİYE’DE SU TOPRAK BİTKİ 16


T e s t Coğrafya


Ü N İ T E 2

Nüfusun kır ve kente göre dağılımı ülkele-rin gelişmişlik düzeyine göre değişmektedir. Gelişmiş ülkelerde nüfusun önemli bir kısmı kentlerde yaşarken az gelişmiş ülkelerde kırsal kesimde yaşayanların oranı fazladır. Bu durumda kentlerdeki sanayileşme ve kır-dan kente göçlerin önemi büyüktür.

Nüfus artış hızının fazla olmasının sonuçları;

- İşsizlik artar.

- Kalkınma hızı azalır.

- Kişi başına düşen millî gelir azalır.

- Tasarruflar azalır, tüketim artar.

- Hayat şartları zorlaşır.

- İç ve dış göçler artar.

- İhracat azalır.

- Nüfusa bağlı yatırımlar (Demografik yatırım) artar.

- Belediye hizmetleri zorlaşır.

- Konut sıkıntısı yaşanır.

- Çevre kirliliği artar.

- Gecekondulaşma artar.

- Tarım arazileri amaç dışı kullanılır.

1. 60

Nüfus(milyon) Yüz ölçümü (km2)

50

40

30

20

10I II III IV

60

50

40

30

20

10

= Nüfus Yüz ölçümü

Yukarıdaki tablo incelendiğinde aritmetik nüfus yoğunluğu en fazla ve en az olan merkezler hangi seçe-nekte doğru olarak verilmiştir?

En fazla En az

A) V I

B) IV II

C) II IV

D) I III

E) III V

2. Bir bölgede nüfus yoğunluğunun fazla olmasında;

I. Eğimengebesininfazlaolması II. Yüzölçümününküçükolması III.Dış bölgeden alınan göçün fazla

olması IV.Hayvancılığın yoğun olarak yapıl-

ması unsurlarından hangileri etkili ol-

maktadır?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

3. Aşağıdanüfusunyaşgruplarınagöredağılışını gösteren dört piramit veril-miştir.

8

15

6 4 2 0I II

III IV

2 4 6 8

60

8

15

6 4 2 0 2 4 6 8

60

KE

8

15

6 4 2 0 2 4 6 8

60KE KE

8

15

6 4 2 0 2 4 6 8

60

Yukarıda piramitleri verilen ülkelerin hangilerinde hizmet ve sanayide ça-lışanların oranları daha yüksektir?A)IveII B)IveIIIC)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

4. Aşağıdabir ülkeyeait nüfus piramidiverilmiştir.

Yukarıdaki nüfus piramidine sahip

ülkenin özellikleri arasında aşağı-dakilerden hangisi söylenemez?A) Aritmetiknüfusyoğunluğufazladır.B) Kişibaşınadüşenmillîgelirfazladır.C) Doğanın insan faaliyetleri üzerin-

dekietkisiazdır.D) Dışticaretaçığıazdır.E) Bağımlınüfusoranıdüşüktür.

5. Dünya nüfusuyla ilgili verilen, aşa-ğıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)NüfusartışhızınınenfazlaolduğukıtaAfrika’dır.

B) Avrupa kıtasında ekonomik geli-şimhızınüfusartışhızındanyük-sektir.

C) AmazonveKongohavzalarıyük-seksıcaklıkvenemözelliklerindendolayıseyreknüfusludur.

D) Yaşlı nüfusun toplam nüfus için-dekioranınınendüşükolduğukıtaGüneyAmerikakıtasıdır.

E) Avustralyakıtasınıngelişmişlikse-viyesiAfrika’danfazladır.

6. Aşağıda verilen nüfus piramitle-rinden hangisi doğum oranları dü-şükken son yıllarda artış gösteren gelişmiş ülkeye aittir?

8

15

65

642 0 2 4 6 8

15

65

A)

D) E)

B) C)

642 0 2 4 6 8

15

65

642 0 2 4 6 8

8

15

65

642 0 2 4 6 8 8

15

65

642 0 2 4 6 8

NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ VE ÖNEMİ18


T e s t Coğrafya


Ü N İ T E 3

Türkiye Nüfusunun Genel Özellikleri— Nüfus artışı yüksektir— Genç nüfus fazladır.— Aktif nüfus (çalışabilecek nüfus) fazladır.

Çalışma çağındaki nüfustur. Çalışan nüfus ya da faal nüfus da denir.

— İşsizlik oranı fazladır.— Sağlık, eğitim ulaşım sorunları yaşanmak-

tadır.— Çalışan nüfusun %55’i hizmet, %20’si sa-

nayi ve %17’si tarımda çalışır.— Bağımlı nüfus fazladır.— Ortalama yaşam süresi azdır.— Kırsal kesimde kadın nüfusu fazladır. (göç

nedeniyle)— Kentsel nüfus en fazla Marmara bölgesin-

de, kırsal nüfus en fazla Karadeniz bölge-sindedir.

— Kentsel nüfus fazladır. (göç sonucu)— Tabanı geniş ve kenarları içe dönük nüfus

piramidi Türkiye nüfus yapısını gösterir. Örneğin; kalkınmakta olan bir ülke eğitim

çağına girenlere eğitim kurumları, çalışma çağına girenlere iş olanakları sağlamak du-rumundadır.

TÜRKİYE’DE NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ - GÖÇLER191. AşağıdaTürkiye’nin1927-2010yılla-

rıarasındakinüfusartışhızlarıvetop-lamnüfusuverengrafikgösterilmiştir.

1927

80Nüfus (milyon)

706050403020100

1935

1940

1945

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

2000

2010

2016

Grafikten çıkarılabilecek yargılar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?A) II.DünyaSavaşınüfusartışhızını

olumsuzetkilemiştir.

B) Günümüzeyaklaştıkçanüfusartışhızıyükselmektedir.

C) Nüfus her dönemde artmaya de-vametmiştir.

D) Nüfus artış hızı hiçbir dönemdeeksiyedüşmemiştir.

E) 1927 yılından 2010 yılına nüfusyaklaşık60milyonartmıştır.

2. Türk tarihinde görülen en büyük göç olan Kavimler göçünün neden-leri arasında aşağıdakilerden han-gisi yoktur?

A)Olumsuziklimşartları

B) Hayvan sayısındaki artışın fazlaolması

C) Çevresindeki ülkelerin siyasi veaskeribaskıları

D) Meraveotlaklarınyetersizkalması

E) Salgınvehastalıklarınortayaçık-ması

3. Ülkemizde doğal zenginliklere sahipolanbölgelerçevrelerindengöçalarakzamanlabüyümüşlerdir.

Bu şehirlere verilebilecek örnekler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Trabzon

B) Denizli

C) Nevşehir

D) Bursa

E) İzmit

4.

II

IV

III

I

Yukarıda verilen işaretli noktaların hangilerinde daha fazla mevsimlik göç gerçekleşmektedir?

A)IveII B)IIveIII

C)IveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

5. Ülkemizde gerçekleşen kırdan ken-te göçün sebepleri arasında aşağı-dakilerden hangisi yer almaz?

A)Toprağınverimininazalması

B) Aileler arasında kan davalarınınolması

C) Tarım alanlarının miras yoluylaparçalanması

D) Kırsalkesimdehayatpahalılığınınazolması

E) Kırsalda doğum oranının yüksekolması

6. Aşağıda verilen kentlerimizden hangisinde mevsimler arasındaki nüfus değişimi daha azdır?

A)Gümüşhane

B) Adana

C) Rize

D) Muğla

E) İstanbul


TEST


Ülkemizde yüksek oranda göç veren illerin başlıcaları şunlardır:• D. Anadolu’da, Kars, Tunceli, Bitlis, Ağrı,

Muş, Bingöl, Şırnak• G. D. Anadolu’da, Adıyaman, Mardin• Karadeniz’de, Zonguldak, Ereğli, Samsun

çevresi dışındaki iller• İç Anadolu’da, Sivas, Yozgat, Çankırı, Kır-

şehir, Niğde, Nevşehir• Ege’de, Afyon, Uşak, Kütahya • Akdeniz’de, Burdur, Isparta, K. Maraş• Marmara’da, Çanakkale, Kırklareli, Edir-

ne, Bilecikİç göç, özellikle Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerindeki illerde daha fazla olmaktadır.Yüksek oranda göç alan şehirlerin başlıcaları şunlardır:İstanbul, Ankara, izmir, Adana, Bursa, Şan-lıurfa, Antalya, Mersin, Konya, Samsun, Gaziantep, Diyarbakır gibi illerdir. İç göç, ülkemizde özellikle sanayileşmiş merkezlere daha fazla olmaktadır.İç göçlerin sonuçları• Ülke genelinde nüfusun dağılışında denge-

sizlik görülür.• Yatırımlar dengesiz dağılır.• Kırsal kesim yatırımlarında verimsizlik

meydana gelir.• Düzensiz kentleşme görülür.• Sanayi tesisleri kent içinde kalır. Kentler-

de konut sıkıntısı çekilir. Kent nüfusunda aşırı artış meydana gelir.

• Alt yapı hizmetlerinde (yol, su, elektrik) yetersizlik görülür.

• Kentlerde işsiz insanların oranı artar.

1. A 2. E 3. D 4. D 5. D 6.D 7. E 8. D 9. B 10. B 11. C 12. D20 TÜRKİYE’DE NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ - GÖÇLER

7. Türkiyegençoluşumluyüksek,enge-beli ve dağlık bir ülkedir. Buna bağlıolarak dağlık engebeli alanlar genelolarakseyreknüfusludur.

II

VIV

III

I

Yukarıdaki açıklamadan yola çıka-rak haritada verilen alanların han-gisinde nüfusun seyrek olması anlatılandan farklı bir nedene bağ-lıdır?


8. Ülkelerindeyaşanansavaşnedeniylebirçok ülkeye Suriye’li göçmenler ilti-ca etmiş, Türkiye ise gönüllü olarakönemlisayıdaSuriyeligöçmeninülke-mizegirmesinemüsadeetmiştir.

Yapılan araştırmalara göre, Türki-ye’de en fazla Suriyeli göçmenin bulunduğu şehir aşağıdakilerden hangisidir?

A)Ankara B)İstanbul

C)Şanlıurfa D)Hatay

E)Gaziantep

9. Aşağıda meslekleri verilen kişiler-den hangisinin dördüncül ekono-mik faaliyetlerinde yer aldığı söyle-nebilir?

A)BirholdingdeCEO’lukyapanHan-danHanım

B) Birşirkettegrafiktasarımcılığıya-pan Aykut Bey

C) BirfirmadaturizmrehberliğiyapanSelinHanım

D) Bir bankada güvenlik olarak çalı-şanOsmanBey

E) Bir maden ocağında çalışan AliBey

10. İç göçü engellemek için yapılabile-cek çalışma ve alınacak önlemler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A)Tarımdasulamaimkanlarınınartı-rılması

B) Kırsal alandaki doğal alanları ta-rımalanlarınaçevirmek

C) Mera hayvancılığının yerine besive ahır hayvancılığı için teşviklervermek

D) Kırsalkesimdeküçüksanayikolla-rınıgeliştirmek

E) İntansif tarım metodonu geliştir-mek

11. Ekonomik faaliyetlerin günümüzde sosyal etkileşimi artırması ve böl-geler arasında hızlı bir şekilde üre-tilen ürünün dağıtılmasında;

I. Ulaşımfaaliyetleri, II. İletişimdekigelişmeler, III. Tarımdakigelişmeler unsurlarından hangileri daha fazla

etkili olmuştur?

A)YalnızI B)YalnızII

C)IveII D)IveIII

E)I,IIveIII

12. Nüfus piramidi, 2017

ErkekKadın

6 4 2 0 2 4 6%

Yaş grubu90+

85-8980-8475-7970-7465-6960-6455-5950-5445-4940-4435-3930-3425-2920-2415-1910-145-90-4

Yukarıdaki piramit hakkında yapıla-bilecek yorumlar arasında aşağıda-kilerden hangisi yoktur?

A)15-64yaşgrubundabulunannü-fusoranıartışgöstermektedir.

B) Doğumoranları Avrupa’ya oranlafazladır.

C) Doğumoranlarındazamanzamandüşüşgerçekleşmiştir.

D) Nüfusunbüyükbirbölümüsanayisektöründeçalışmaktadır.

E) 65+ yaş grubu en az orana sa-hiptir.


T e s t Coğrafya


Ü N İ T E 4

Ülkemizde kara yollarının özelikleri hakkın-da şu maddeler sıralanabilir;

- Günümüzde bütün il merkezleri ile ilçele-rimizin çok büyük bir bölümü yollarla bir-birine bağlanmıştır.

- Bütün deniz kıyılarımız boyunca kıyı boyu ve kıyı yakını kara yolları yapılmıştır.

- İç bölgelerimiz düzgün kara yolları ile de-niz ve limanlarımıza bağlanmıştır.

- Kara yolları ülkenin her tarafına ulaşabil-diği için yük ve yolcu taşımacılığında en büyük rolü oynamaktadır.

Topografyanın engel teşkil ettiği yerlerde kara yolu yapımı ve taşımacılığı zorlaşmak-tadır. Bu bölgelerde ulaşım belli başlı geçit-lerle sağlanır.

1. Şehirlerinetkialanı,teknolojikgelişimiveşehirlerinekonomikseviyelerihavayoluulaşımpotansiyelinidoğrudanet-kilemektedir.

Buna göre, aşağıda verilen şehirler-den hangileri arasındaki hava yolu yoğunluğu daha fazladır?

A) Ankara - Hamburg

B) NewYork-Londra

C) İstanbul-Bağdat

D) Sydney - Tokyo

E) Marsilya - Oslo

2. Uluslararası hava trafiğinin gelişti-ği merkezler arasında aşağıdakiler-den hangisi gösterilemez?

A) Fransa

B) G.Kore

C) ABD

D) Meksika

E) Çin

3. Aşağıda verilen ülkelerden hangi-sinin Akdenize inmesi için İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanma-sına gerek yoktur?

A) Bulgaristan

B) Romanya

C) Ukrayna

D) Rusya

E) Gürcistan

4. Antalya’dan çıkan bir geminin Ce-belitarık veya Süveyş Kanalı’nı geç-meden ulaşabileceği ülkeler arasın-da aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)Mısır B)İsrail

C)Fransa D)İspanya

E) Portekiz

5.

I

IIIII

IV

V

Haritada verilen merkezlerden han-gilerinde kişi başına düşen kara ve demir yolu uzunluğu daha fazladır?

A)IveIII B)IIveIV

C)IIIveV D)IveIV

E)IIveV

6. I.Karayolu

II. Denizyolu

III. Demiryolu

IV. Havayolu

Yukarıda verilen ulaşım türlerinin ucuzdan pahalıya doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) I - II - III - IV

B) II - III - I - IV

C) III - II - I - IV

D) II - IV - I - III

E) III - I - II - IV

DÜNYA VE TÜRKİYE’DE ULAŞIM22


T e s t Coğrafya


Ü N İ T E 5

3. Tsunami

Okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, volkanik patlama ve heyelanlar so-nucunda meydana gelen dev dalgalara tsu-nami denir. Tsunami dalgaları özellikle ok-yanus kıyısındaki alçak düzlüklerde daha çok can ve mal kaybına neden olur. Tsunamilere bağlı doğal afetler en çok Büyük Okyanus kıyılarında görülür.

4. Kütle Hareketleri

Yamacın doğal dengesinin bozulmasına bağlı olarak toprak veya kaya gibi kütleler-in eğim doğrultusunda yer değiştirmesine kütle hareketleri denir. Bunlar; heyelan, kaya düşmesi ve çamur akıntıları şeklinde gerçekleşebilir.

1. 2018 yılında Çevre ve Şehircilik Ba-kanlığının uygulamaya başladığı “SıfırAtık” projesinde okulların yap-maları gereken çalışmalar arasında aşağıdakilerden hangisi bulunma-maktadır?

A)Sisteminkurulması

B) Eğtimlerinverilmesi

C) Farkındalık çalışmalarının yapıl-ması

D) Atölyeçalışmaları

E) Çöplerinimhaedilmesi

2. – Arazideeğimveengebeninfazlaol- ması

– Tabakalarıneğimedikuzanması – Anisağanakyağışlar – Bitkiörtüsününtahripedilmesi – Tarımsaletkinlikler Yukarıda verilen unsurlardan kaç

tanesi erozyona etki eden faktörler arasındadır?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

3. Aşağıda verilen ovaların hangisin-de deprem olma olasılığı daha dü-şüktür?

A)NiksarOvası

B) ErgeneOvası

C) ErzincanOvası

D) GedizOvası

E) AmikOvası

4. Doğu Karadeniz Bölümü Türkiye’deheyelan olayının en fazla görüldüğüalandır.

Bu yörede heyelan olayının fazla ol-masında;

I. Tabakaların eğim doğrultusundauzanması,

II. Geçirimli tabakaların altında killitabakanınbulunması,

III.Bitkiörtüsütahribatınınfazlaolma-sı,

IV.Yerleşmedokusununseyrekolma-sı

öncüllerinden hangileri etkili ol-muştur?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)IIveIV

E)IIIveIV

5.

Yukarıda verilen alanların tamamın-da etkili olan doğal afet aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Heyelan B) Deprem

C)Sel-Taşkın D)Çığ

E)Asityağmuru

6. Doğal afetlerin bazılarının yılın herdöneminde gerçekleşme olanağı bu-lunurken,bazıdoğalafetlerbelirlidö-nemlerdeartışgöstermektedir.

Belirli dönemlerde artış gösteren doğal afetler arasında aşağıdakiler-den hangisi yoktur?

A) Ormanyangını

B) Taşkın

C) Deprem

D) Şiddetlifırtına

E) Erozyon

DOĞAL AFETLER24


tet 01 Ünİte 1 co˜rafya yerİn yapisi ve levha...

Documents