test 01 9. sınıf kimya kİmya bİlİmİ / sİmyadan kİmyaya 3....

T e s t Ü n i t e 1

www.liderplus.com.tr

9. Sınıf KimyaKİMYA BİLİMİ / SİMYADAN KİMYAYA01

1. • Ölümsüzlük iksirini bulma,

• Değersiz madenlerden altın eldeetme,

işiyle uğraşan insanlara ne isim ve-rilir?

A)KimyaÖğretmeni

B) Kimyager

C)KimyaMühendisi

D)Simyacı

E)Laborant

2. Kimyabilimitümevreniinceleyerekin-sangelişiminekatkıdabulunur.Simyaisekimyanınbilimolmadanöncekihâliolarakkabuledilebilir.

Buna göre;

I. Deneme - yanılma yöntemi kulla-nılmıştır.

II. Teoriktemelleriyoktur. III.Sistematikbilgibirikimisağlamaz. yargılarından hangileri simyanın

bilim dalı sayılmasının nedenlerin-dendir?

A)I,IIveIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızI

3. Aşağıdakilerden hangisi simyacı değildir?

A)Empedokles

B) Cabir Bin Hayyan

C) EbûBekirer-Râzi

D) AntoineLavoisier

E) Democritus

4. I. Barut

II. Bitkiselboyalar III.Çanak-çömlek IV.Tuz V. Kükürt VI.Sabun Yukarıda verilen maddelerden kaç

tanesi simyacılar tarafından bulun-muştur?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

5. Aşağıda verilenlerden hangisi Ca-bir bin Hayyan’ın düşünce veya bu-luşlarından birisi değildir?A) Maddeninenküçükparçasıatomdur.B) Atombölünebilir.C) Modern anlamdakilere benzeyen

deneyaraçlarıtasarlamıştırD) Teraziyi bularak, çeşitli ölçümler

yapmıştır.E) HNO3, HNO3gibiasitlerisentezle-

miştir.

6. 1. Karıncalardan damıtma yolu ileformikasidieldeetmiştir.

2. Aristo’nundörtelementkavramınıçürüten“Kuşkucukimyager” isimlikitabınyazarıdır.

3. Bilinenilkkimyalaboratuvarınkur-muşveçeşitliasitlersentezlemiştir.

4. Yanma olayını açıklayarak kütle-ninkorunumukanunuortayakoy-muştur.

a) AntoniLavosier b) RobertBoyle c) Cabir bin Hayyan d) EbubekirEr-Razi

Yukarıda verilen kişi ve yaptıkları çalışmalar eşleştirildiğinde hangisi doğru olur?

A) 1.b B) 1.d C) 1.d

2.d 2.b 2.c

3.a 3.c 3.b

4.c 4.a 4.a

D) 1.b E) 1.b

2.a 2.c

3.d 3.d

4.c 4.a

Ölümü yenmek için hayat iksirini elde etme ve değersiz madenleri altına çevirme uğraşlarına simya (alşimi) bu işler uğraşan-lara da simyacı (alşimist) denir.

Sima ile Kimya Arasındaki

Temel Farklar

Simya bilim dalı değildir. Kimya bilim da-lıdır.

Simya sınama - yanılmaya dayalıdır. Kim-ya ise çalışmalarında sistematik ve bilimsel yöntemler kullanılır.

Simya sistematik bilgi birikimi oluştur-mamıştır. Teorik temelleri yoktur. Kimya bi-limi ise sistematik bilgi birikimi oluşturmuş-tur. Kimya bilimi ise sistematik bilgi birikimi oluşturmuştur.

Simyacıları amacı ölümsüzlük iksirini bul-maktır.

Kimyacıların amacı ise ekonomik madde-ler sentezlemek ve maddelerin özelliklerini incelemek.

TEST


KİMYA BİLİMİ / SİMYADAN KİMYAYA 1.D 2.A 3.D 4.E 5.D 6.B 7.B 8.C 9.E 10.E 11.C 12.C01 7. I. Yiyecekleri uzun süre saklamak

içinkükürtdumanıileağırtma,ku-rutma ve tuzlama gibi yöntemlerkullanmışlardır.

II. Cam,kağıt,barut,mürekkep,sera-mikveçeşitlialaşımlargünümüzeaktarılanönemlibuluşlardır.

III.Çeşitlikimyasalmaddelerleyaptık-ları sıra dışı gösteriler, büyücülükolaraknitelendirilmiştir.

Simya hakkında yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A)IveII B)I,IIveIII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızI

8. Yunan filozoftur.Dörtelementkavra-mınıortayaatmış.Maddeleribiraradatutan kuvvetin sevgi, uzaklaştıranınisenefretolduğunusöyleyerek;mad-delerin itme ve çekme kuvvetleriniaçıklamayaçalışmıştır.

Yukarıda sözü edilen filozof aşağı-dakilerden hangisidir?

A)Demokritos

B)Aristo

C)Empedokles

D) Cabir bin Hayyan

E)Plato

9. Aşağıda verilen yöntemlerden han-gisi simyacıların amaçları arasında bulunmamaktadır?

A) Değersizmadenleri altına dönüş-türme

B) Bütünhastalıklarıiyileştirmek

C) Ölümsüzlük iksirini bulmak

D) Felsefetaşınasahipolmak

E) Suyuelementlerineayırarak,eldeettikleri hidrojeni yakıt olarak kul-lanmak

10. Aşağıdaverilenaçıklamalardandoğruolana“D”,Yanlışolana“Y”yazılmıştır.

Buna göre; I. Aristo’ya göre madde hava, su,

toprak, ateş olmak üzere 4 anaelementtenoluşmuştur.(D)

II. Cabir bin Hayyan imbiği bularakçeşitliasitlerisentezleyensimyacı-dır.(Y)

III. Lavosier; benmari usulünü bul-muştur.(D)

verilen cevaplardan hangileri hata-lıdır?

A)YalnızI B)YalnızII

D)YalnızIII D)IveII

E)IIveIII

11. Aşağıdakilerden hangisi kimya bili-mine katkı sağlayan bilim insanları arasında sayılmaz?

A)RobertBoyle

B)AntoineLavaisier

C)VictorHugo

D)Aristotales

E)Empedokles

12. Simyacılar ile ilgili; I. Metalleri karıştırarak alaşım yap-

mışlardır. II. Mısırmedeniyeti,mumyalamako-

nusundauzmanlaşmıştır. III.Ölümsüzlüğübulmuşlardır. verilen yargılardan hangileri doğru-

dur?

A)I,IIveIII B)IveIII

C)IveII D)IIveIII

E)YalnızIII

Kimyanın simyadan yola çıkarak bir bilim olma sürecinde Mezopotamya, Esin, Hint, Mısır, Yunan, Orta Asya ve İslam uygarlık-larının önemli katkıları oluşmuştur.

Kimya bilimine katkı sağlayan bilim in-sanları;

Empedokles, Democritus, Aristo, Cabir bin Hayyan, Ebû Bekir er - Râzi, Robert Boyle, Antoine Lavoisier

Cabir bin Hayyan İslam dünyasında kim-ya biliminin temelini atmıştır. İlk defa mo-dern anlamdakilere benzeyen deney araç-larını keşfetmiş ve imbiği geliştirmiştir. Kral suyunu hazırlamış, HNO3 (niteik asit), H2SO4 (sülfürik asitleri) elde etmiştir. Atomur parçalanabileceği görüşünü savun-muştur.

İranlı hekim Ebû Bekirer Razi kostik sodayı gliserini keşfetmiş, tıpta kullanılmış;

karıncalardan damıtma yolu ile formik asidi elde etmiştir. Maddeleri sınıflandırılmıştır.

T e s t Ü n i t e 1 9. Sınıf Kimya


SİMYADAN KİMYAYA

Simyadan kimya bilimine aktarılan bazı bulgular; Alaşımların eldesi, cam, sa-bun, boya, barut, esans, çanak - çömlek, mürekkep, kozmetik üretimi, altın, civa ve gümüş elementleri, nitrik asit (kez-zap), sülfürik asit (zaç yağı), hidrojen klorür (tuz ruhu), formik asit (karınca asidi), asetik asit (sirke ruhu) sodyum hidroksit (sud-kostik) potasyum nit-rat) güherçile, Bakır (II), sülfat (göz taşı), Demir (II) Sülfat (Kıbrıs Taşı) gibi bileşikler, (damıtma, kristallen-dirme, mayalandırma, süzme, çözme, özütleme, günümüz laboratuvarlarında bulunan bazı araç - gereçlerin basit modelleri (imbik, eritme potaları, ısıt-ma kabı)

1. I. Plastik-Kimya

II. Çanak-çömlek-Simya III.Cam-Simya IV.İmbik-Kimya V. Elektroliz-Kimya

Yukarıda yapılan eşleştirmelerden hangisi hatalıdır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Aşağıda verilenlerden hangisi sim-ya çağında bulunan maddelerden değildir?

A)İmbik B)Nanotüp

C)Tuz D)Barut

E)Alaşım

3. Aşağıda verilen uygarlıklar ve ça-lışmaları eşleştirmenin hangileri doğrudur?

I. İnsan sağılığına önem vermişler,bulunantabletlerde12farklıilacınnasılyapıldığıanlatılmıştır."Me-zopotamya

II. Barutubulmuşlar.Çeşitlimetallerikullanmışlar."Çin

III.Mumyalama işleminde uzmanlaş-mışlardır."Mısır

A)I,IIveIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızII

4. Simyacılaryaptıklarıçalışmalardade-neme - yanılmayöntemini kullanmış,günümüzekadargelen teknikleribul-muşlardır.

I. Santrüfüjleme II. Kavurma III.Damıtma IV.Elektroliz V. Benmari Yukarıda verilenlerden kaç tane-

si simyacılar tarafından kullanılan yöntemlerden değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

5. Aşağıdakilerden hangisi simya dö-nemine ait bir bilgi değildir?

A) Çeşitliavaletlerininyapımı,

B) Kavurma, damıtma, su banyosugibiyöntemler,

C) Nükleerenerjieldesi,

D) Kralsuyununsentezi,

E) Bitkilerdenilaçyapımı,

6. HennigBrandisimlisimyacı: Altının soylu bir metal olduğunu dü-

şünmüş, yeryüzünde insandan soylubir şey insan idrarındançeşitli işlem-lerdengeçirmiş,altınıdeğilalmafos-forukeşfetmiştir.

Yukarıda verilen parçaya göre sim-yacıların yaptığı çalışmalarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi-ni ulaşılamaz?

A) Simyacılariçinaltınçokdeğerlibirelementtir.

B) Altıneldeetmekiçinenönemliha-yallerindendir.

C) YaptıklarıçalışmalarkimyaBilimi-neönemlikatkılarsağlamaktadır.

D) Çalışmaları deneme - yanılmayadayanır.

E) Brand,kendisindenöncefosforel-desiileilgiibilgibirikimlerindenya-rarlanılır.

02

TEST SİMYADAN KİMYAYA


Başlıca kimya disiplinleri; Analitik kim-ya, biyokimya, fizokimya, polimer kim-yası, anorganik kimya, organik kimya, endüstriye kimya, agro kimya (ilaç kim-yası).

Başlıca kimya endüstrileri; İlaç endüst-risi, petrokimya, boya endüstrisi, gübre endüstrisi, tekstil endüstrisi, arıtımı.

Kimya alanı ile ilgili başlıca meslekler; Kimyager, eczacı, kimya öğretmeni, kimya mühendisi, metalurji mühendisi.

02 7. Aşağıda verilen, kimya alt dalları ve

çalışma alanları ile ilgili bilgilerden hangisi hatalıdır?

KimyaAltDalları

UğraşAlanları

A)Organik Kimya

Karbon temelli bileşik-leriinceler.

B)AnalitikKimya

Çeşitli madde örnekle-rinin bileşiminde nelerbulunduğunu analizeder.

C)Biyokim-ya

Asit, baz, tuz, su gibianorganik yapılı mad-deleriinceler.

D)Polimer Kimyası

Naylon, plastik, teşon,PVC gibi büyük mole-külleriinceler.

E)Endüst-riyel Kimya

Sanayide kullanılanhammaddelerineldesiileuğraşır.

8. Aşağıda verilen uğraş alanlarından hangisi kimya ile ilgili değildir?

A)İlaçendüstrisi

B)Suyunarıtımı

C)Petrolünrafinasyonu

D)Boyaendüstrisi

E)Havacılıkveuzaysanayisi

9. I. Hastanelerde kan tahlilinin yapıl-ması

II. Plastik,orlon,kauçukgibimadde-lerinyapımı

III.Doğada bulunan güzel bir taşın,bileşimlerininincelenmesi

Yukarıda verilen örnekler hangi kimya alt disiplinleri ile ilgilidir?

I II III

A) FizikokimyaAnorganik kimya

Analitikkimya

B) BiyokimyaPolimer kimyası

Analitikkimya

C)Endüstriyelkimya

Polimer kimyası

Organik kimya

D) BiyokimyaAnorganik kimya

Organik kimya

E) BiyokimyaPolimer kimyası

Fiziko kimya

10. I. İlaçhammaddelerininüretimi

II. Tarımda ürün verimini artırmakiçingübreüretimi,

III. Petrolürünlerininişlenmesi,

IV.Suyunarıtılması,

V. Demirdenaltıneldesi Yukarıda verilenlerden kaç tanesi

kimyacıların uğraş alanlarındandır?

A) V B) II C) III D) II E) I

11. Aşağıdakilerden hangisi kimya ala-nı ile ilgili başlıca mesleklerden bi-risi değildir?

A) Eczacı

B) Kimyager

C)MetalurjiMühendisi

D)GenetikMühendisi

E) KimyaMühendisi

12. I. Dopinktestlerininyapımı,

II. Çevre kirliliğine sebep olanmad-deleri,

III.Araba lastiği üretimi için kauçukeldesi,

IV.Sertsularınınyumuşatılması, V. Ahşapyüzeylerininkorunması, Yukarıda verilenlerden kaç tanesi

kimyacıların uğraş alanlarındandır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



Elementlerin özellikleri;

★ Tek tür atomlar topluluğudur.

★ Saf ve homojen maddelerdir.

★ Belirli ayırt edici özellikleri vardır. (erime noktası, yoğunluk gibi)

★ Sembollerle gösterilir.

★ Hiçbir yöntemle ayrıştırılamaz. (Nükle-er tepkimeler hariç)

★ Atomik, (He, Ar), diatomik (iki atom-lu) (H2, N2, O2, Cl2) ve poliatomik (çok atomlu) (O3, P4, S8) yapıda bulunurlar.

Bileşiklerin özellikleri;

★ Farklı elementlerin belirli oranlarında kimyasal yöntemlerle bir araya gelme-siyle oluşurlar.

★ Saf ve homojen maddelerdir.

★ Fiziksel yöntemlerle ayrıştırılamaz kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilirler.

★ Formüllerle gösterilir.

★ Bileşiği oluşturan elementler arasında belirli bir oran vardır.

★ Bileşenlerinin özelliklerini göstermez.

1. • Na • H2 • CO2

• Mg • O2 • H2O • Ne • Cl2 • NH3

Yukarıdakimaddelertürlerinegöresı-nıflandırılmakisteniyor.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Elementsayısı6’dır.

B) Molekülsayısı6’dır.

C) Bileşiksayısı3’tür.

D) Atomik yapılı elementlerin sayısı3’tür.

E) Molekül yapılı elementlerin sayısı6’dır.

2. Aşağıda verilen özelliklerden han-gisi elementlere ait değildir?

A) Tekcinsatomlartopluluğudur.

B) Saftırlar.

C) Kimyasalyöntemlerleayrıştırırlar.

D) Sembollerlegösterirler.

E) Kaynama noktası gibi belirli ayırtediciözelliklerivardır.

3. I. Kalsiyumhidroksit

II. Kalsiyumoksit III.Dihidrojenmonoksit IV.Kalsiyumkarbonat Yukarıda sistematik isimleri veril-

miş olan bileşiklerle, yaygın adla-rı eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?

A)Kireçtaşı

B) Kezzap

C)Sönmüşkireç

D)Sönmemişkireç

E) Su

4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi yanlış adlandırılmıştır?

A) NaOH:Sodyumhidroksit

B) NaCl:Sodyumklorür

C) HNO3:Nitrikasit

D)KOH:Fosforhidroksit

E) H2SO4:Sülfürikasit

5. I. Saftırlar.

II. Homojendirler.

III.Belirliayırtediciözelliklerivardır.

IV.Formüllerlegösterirler.

V. Bileşenleriarasındabelirlibiroran

vardır.

Yukarıda verilenlerden kaç tanesi

bileşik ve elementlerin ortak özel-

liklerindendir?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

6. I.HCI III.NaHCO3

II.NaOH IV.CH3COOH Yukarıda verilen maddeler için,

aşağıdaki ifadelerden hangisi yan-lıştır?A) CH3COOH’ınyaygınadısirkeasi-

tidir.

B) NaOH’ınyaygınadısudkostik’tir.

C) NaHCO3halkarasındayemekso-dasıolarakbilinir.

D) HCI’nınsistematikadıtuzruhudur.

E) NaHCO3bileşiğisodyumbikarbo-natolarakokunur.

KİMYA ALT DİSİPLİNLERİ03



Yaygın olarak kullanılan bazı bileşiklerin sistematik ve yaygın adları,

03 1.E 2.C 3.B 4.D 5.C 6.D 7.B 8.C 9.A 10.E 11.A 12.E

7. Aşağıda verilen bileşiklerden han-gisinin formülündeki toplam atom sayısı en fazladır?

A) Kezzap

B)Zaçyağı

C)Sönmüşkireç

D)Yemeksodası

E) Amonyak

8. Bileşiklerle ilgili olarak verilen özel-liklerden hangisi yanlıştır?

A) Formüllerlegösterilirler.

B) Kimyasal yöntemlerle oluşur veayrışırlar.

C) Kendisini oluşturan elementlerinözelliklerinigösterirler.

D) Farklı cins elementlerin belirlioranlardabirarayagelmesiileolu-şur.

E) Homojendirler.

9. Annesi Ahmet’ten markete giderek, -Tuzruhu -Yemeksodası -Yemektuzu - Sirke almasınıistemiştir. Kasada poşetleri karıştıran Ah-

met’in poşeti hangisidir?

A)

HCINaHCO3

NaClCH3COOH

B)

NaClNa2CO3

KCICH3COOH

C)

HCINa2CO3

NaClCa(OH)2

D)

HNO3

NaHCO3

NaClCaCO3

E)

HCINa2CO3

NaClHNO3

10. I. Kükürt

II. Potasyum

III. Helyum

IV. Fosfor Yukarıda verilen elementlerin sem-

bolleri sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) K, P, He, F

B) K, P, H, Fr

C) S, Po, He, P

E) S, K, He, P

11. I. Kezzapformüllegösterilir.

II. AltınınsembolüAu’dur.

III. Kalemucuelementtir.

IV. Tuzruhuüçtürelementiçerir. Yukarıdaki bilgileri doğru (D) veya

yanlış (Y) olarak dolduran bir öğ-renci, sırasıyla tüm soruları uygun olarak cevapladığında aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşır?

A) D, D, D, Y

B) D, Y, D, Y

C) D, Y, Y, Y

D) Y, D, Y, D

E) Y, D, D, D

12. Aşağıda adları verilen elementler-den hangisinin sembolü yanlış ya-zılmıştır?

I II

A) Bor B

B) Kurşun Pb

C) Gümüş Ag

D) Kükürt S

E) Flor Fr

Bileşik Formülü

Sistematik Adı

Yaygın Adı

H2O Dihidrojen monoksit Su

NaCl Sodyum klorür Yemek tuzu

HCI Hidrojen klorür Tuz ruhu

HNO3 Nitrik asit Kezzap

H2SO4 Sülfürik asit Zaç yağı

CH3COOH Asetik asit Sirke asidi

NaOH Sodyum hid-roksit Sud-kastik

KOH Potasyum hidroksit Pataskastik

NH3 Amonyak Amonyak

CaCO3Kalsiyum karbonat Kireç taşı

CaO Kalsiyum ostikSönmüş kireç

Ca(OH)2Kalsiyum hidroksit Kireç sütü

Na2CO3Sodyum kar-bonat

Çamışr sodası

NaHCO3Sodyum bikarbonat

Yemek sodası



İnsan sağlığı ve çevre için önemi olan element ve bileşikler

★ Na(Sodyum): Vücuttaki su dengesini korur. Vücut sıvılarının nötrlük düzeyi-nin korunmasında görev alır. Toprak ve suda iyon dengesini sağlar.

★ K(Potasyum): Vücuttaki sıvıların iyon dengesini sağlar. Kandaki glikoz seviye-sinin düzenlemede, sinir işlevlerinin ça-lışmasında ve hormonların kontrolünde görev alır. Topraktaki iyon dengesini sağlar ve osmotik basıncın korunmasın-da etkindir.

★ Fe (Demir): Kana kırmızı renk veren hemoglobinin ve bazı enzimlerin temel maddesidir. Beyin fonksiyonlarının ça-lışmasında ve DNA sentezinde görev alır.

★ Ca (Kalsiyum): Kemiklerin ana bileşe-nidir. Bitki ve hayvanların yaşamı için önemlidir.

★ Mg (Magnezyum): Kemik, kas ve sinir-lerin gelişmesinde etkilidir. Bitkilerin büyümesi için gerekli.

★ H2O (Su): Canlılar için hayat suyudur.

KİMYASAL MADDELERİN İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVREYE ETKİLERİ

1. Yandaki kapta bu-

NaHCO3lunan madde ile ilgili;

I. Üç farklı cinselementiçerir.

II. Kimyasalyöntemlerleayrıştırılabi-lir.

III. Halk arasında yemek sodası ola-rakbilinir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)YalnızIII

C)IveII D)IIveIII

E)I,IIveIII

2. I. Tektüratomlartopluluğudur.

II. Sembolilegösterilir.

III. Safvehomojenmaddedir. özelliklerini taşıyan madde aşağı-

dakilerden hangisidir?

A) N2O B) NO C) Co

D) CO E) CO2

3. I. Kimyasal yöntemler ile kendisin-dendahabasitmaddelereayrıştı-rılamaz.

II. Safvehomojendir.

III. Moleküleryapılıdır. Yukarıda verilen özelliklerden han-

gileri H2 için doğru olduğu halde H2O için yanlıştır?


C)YalnızIII D)IveII

E)IIveIII

4. Özellik X Y ZFarklıcins

molekül içerme

İçermez. İçermez. İçerir.

Homojenolma

Homo- jendir.

Homo- jendir.

Homo- jendir.

Kimyasal yöntem-lerledahabasit

maddele-reayırma

Ayrılmaz. Ayrılır. Ayrılmaz.

X,YveZaitbazıözellikleryukarıdakitablodaverilmiştir.

Buna göre X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,I. Xaynıtüratomlardanoluşmuştur.II. Ymaddesiformülilegösterilir.III. Zarımaddedeğildir.

yargılarından hangileri doğrudur?A)YalnızI B)YalnızII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

5. Aşağıdaki elementlerden hangisi-nin az miktarda bile alınması insan sağlığı için tehlike oluşturur?

A) Na B) K C) Pb

D) Ca E) Mg

6. I. H2O

II. Hg III.Pb IV.K V. Fe Yukarıda verilenlerden kaç tanesi

canlı organizmaların ihtiyaç duydu-ğu temel maddelerindendir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

04



Bazı element ve bileşiklerin insan sağlığı ve çevreye zararları

★ Hg civa: Canlılarda sinir hasarlarına neden olur. Böbrek, beyin fonksiyonları ve DNA’da hasarlara neden olur.

★ Pb (Kurşun): Böbrek ve beyin hasarla-rı, sinir sisteminde bozulmalara neden olur. Hamilelerde düşüklere neden olur. Bitkide klorofil sentezini olumsuz etki-ler.

Cl2 (Klor): Solunum yolu rahatsızlarına neden olur.

Klorlu çamaşır suyu (NaClO) ve tuz ruhu (HCI) karıştırılırsa klor gazı olu-şur. Klor gazı zehirlenmelere ve ölüme neden olabilir.

04 1.E 2.C 3.A 4.E 5.C 6.C 7.B 8.A 9.E 10.D 11.A 12.D

7. Aşağıda verilen gazlardan hangisi küresel ısınmada en etkindir?

A) SO2 B) CO2 C) N2O3

D) CO E) Cl2

8. Benzinindüzenliyanması içinyapısı-na katılmış, zehirli etkileri anlaşıldık-tansonrayasaklanmıştır.Hemoglobinvesinirsistemindebasılmaya,böbrekvebeyinhasarlarınayolaçabilmekte-dir.

Yukarıda bahsedilen element han-gisidir?

A) Pb B) Hg C) Fe

D) Na E) Mg

9. Heryılonlarcaevhanımınınzehirlen-mesine,çokfazlamaruzkalındığındaölümünesebepolangazdır.Kimyasalsilah sayılmaktadır. Mikrop öldürme(dezenfektan) özelliğinden dolayı suarıtımında ve yüzme havuzlarındakullanılır.

Yukarıda bahsedilen çamaşır suyu ile tuz ruhunun karıştırılması sonu-cu ortaya çıkan bu gaz aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) CO B) CO2 C) N2O3

D) SO3 E) Cl2

10. Aşağıdabazıelementlerinyeterlimik-tardaalındığındainsansağlığınaetki-siverilmiştir.

Buna göre, hangi eşleştirme yan-lıştır?

ElementYararlı/zararlı

A) Fe Yararlı

B) Hg Zararlı

C) Ca Yararlı

D) Mg Zararlı

E) Pb Zararlı

11. I. SO2

II. SO3

III.N2O5

Yukarıda çevre kirliliğine sebep olan

gazlardanbazılarıverilmiştir.

Buna göre hangileri asit yağmurla-

rının oluşumunda etkindir?

A)I,IIveIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızIII

12. Karbon yanarken yeterince oksijenalamadığında ortaya çıkar. Vücuduoksijensiz bırakarak ölüme sebebiyetverebilir.

Odun, kömür gibi fosil yakıtların ye-terince hava almadan yanması ile açığa çıkan bu gaz aşağıdakilerden hangisidir?

A) SO3 B) SO2 C) Cl2 D) CO E) CO2



Kimya laboratuvarında kullanılan te-mel malzemeler;

KİMYA BİLİMİ / Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği

1. Laboratuvarda, I. Saçlar toplu, tırnaklar kesilmiş ve

varsa açık yaralar mutlaka bant-lanmışolmalıdır.

II. Kırık, çatlak, ve kirli cam eşyalarkullanılmamalıdır.

III.Kimyasallarkoklanmamalıvetadı-nabakılmamalıdır.

hangilerine dikkat edilmesi gerekir?A)YalnızI B)IveII C)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

2. I. Patlamaya sebep ola-bilecek maddelerinüzerindekietikettir.Bumadde ateş, kıvılcım

veısıdanuzaktutulmalıdır.

II. Çevresine radyasyonyayanmaddelerin üze-rindebulunur.Özelgiy-silerleyaklaşılmalıdır.

III. Zehirlimaddelerinüze-rindebulunur.Kesinliklekoklanmamalıvetemasedilmemelidir.

Yukarıda verilen güvenlik sembol-leri ile ilgili açıklamalardan hangile-ri doğrudur?

A)I,IIveIII B)IveII

C)IIveIII D)IveIII

E)YalnızI

3. I. a) Ayırma hunisi

II. b) Saç ayağı

III. c) Dereceli silindir

Laboratuvar malzemeleri ve isimle-ri hangi şıkta doğru eşleştirilmiştir?

A) I. c B) I. a C) I. b

a b a

b c c

D) I. a E) I. a

b c

a b

4. Aşağıda verilenlerden hangisi labo-ratuvar güvenlik kurallarına uyma-maktadır?A) Önlük,gözlük,maske,eldivengibi

koruyucu malzemeler kullanılma-malıdır.

B) Kimyasal maddeler kesinliklekoklanmamalıvetadınabakılma-malıdır.

C) Artan kimyasal maddeler tekrarkaplarınakonulmalıdır.

D) Zehirli,çevreyezararverecekatık-lar lavoboya dökülmemeli, atıkkaplarınaatılmalıdır.

E) Laboratuvardançıkarçıkmazelleryıkanmalıdır.

5. Aşağıdaverilenbazılaboratuvarmal-zemelerindenbazılarıverilmiştir.

Verilenlerden hangisi yanlıştır?

İsmiMalzeme

Balon jöje

Pipet

Kroze

Erlenmayer

İspirto ocağı

A)

B)

C)

D)

E)

6. Aşağıda verilenlerden hangisi yan-lıştır?A) Laboratuvara girerken eldiven,

gözlük,önlükgibikoruyucumalze-melerkullanılmalıdır.

B) Kimyasalmaddelerinüzerindebu-lunan güvenlik işaretlerine dikkatedilmelidir.

C) Deneye başlamadan önce bilgialınmalı, kullanılacak malzemeleröğrenilmelidir.

D) Yüzük, bileşik, küpe gibi takılarkullanılarak, laboratuvara şık ola-rakgirilmelidir.

E) Yavaşvedikkatlihareketetmeli,de-neyyapankişiyadakişileretemasetmemeyeözengösterilmelidir.

05

Cam balon

Beherglas

Deneytüpü

Ayırmahunisi

Balonjoje

Büret

Havan

Spatül

Pipet

Derecelisilindir

Kroze

Sacayağı

TEST


Güvenlik uyarı işaretleri

Kimyasal maddelerin üzerinde yer alan sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretlerine risk piktogramları denir.

KİMYA BİLİMİ / Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği 1.E 2.A 3.A 4.C 5.C 6.C 7.D 8.? 9.? 10.? 11.? 12.?

7. Yanda verilen güvenlik işareti taşıyan kimyasal bir malzeme kullanılırken aşağıdakilerden hangisi-

ne çok dikkat edilmelidir?

A) Yanıcı maddedir, ateşle yaklaşıl-mamalıdır.

B) Radyoaktif olduğundan koruyucuelbisegiyilmelidir.

C) Zehirlidir,tadınabakılmamalıdır.

D) Göz,ciltvediğerdokulariçinaşın-dırıcıveyakıcıolabileceğindença-lışırkenmutlakagözlük,eldivenveönlükkullanılmalıdır.

E) Patlayıcıolduğuiçin,dikkatlesak-lanmasıgerekir.

8. Aşağıdabazıgünlük işaretleri vean-lamlarıverilmiştir.

Verilenlerden hangisi hatalıdır?

A) Çevreye zararlı madde

Tahriş edici madde

Yanıcı madde

Radyoaktif madde

Zehirli (toksik) Madde

B)

C)

D)

E)

9. I. Büret

II. Havan

III. Deney Tüpü

Yukarıda verilen laboratuvar malze-mesi ve isimlerden hangileri doğru olarak verilmiştir?A)IveII B)IveIII C)IIveIII D)I,IIveIII E)YalnızI

10. Aşağıdabazımaddelerininsanveçev-reye olan etkilerinden bahsedilmiştir.Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?A) İhtiyaçtan fazla alınan maddeler

ve ne kadar yararlı olursa olsunsağlığımızıtehditeder.

B) Odunkömürgibifosilyakıtlarınat-mosferesaldığıCO2gazıküreselısınmayasebepolur.

C) NaveKvücutsıvılarınınyoğunlu-ğunun korunmasında, canlılar vetopraktakiiyondengesininsağlan-masındaroloynar.

D) NO2, SO3gazlar,yağmursuyuiletepkimeyegirerekHNO3veH2SO4 gibiasitlerioluşturur.Asityağmur-larınasebepolurlar.

E) Hg,Pb,Asgibiağırmetallerçokçatüketilmelidir.

11. Aşağıda verilen laboratuvar malze-melerinden hangisinin adı yanlıştır?

A)

Saatcamı

Baget

Huni

Beherglas

Spatül

B)

C) D)

E)

12. Laboratuvarda çalışırken; I. Atıklar, zehirli atık kutusuna atıl-

malıdır. II. Cilde temas eden madde olursa,

bolsuileyıkanmalıdır. III.Çekerocakaltındaçalışılmalıdır. hangilerine uyulması gerekir?

A)YalnızI B)IveIIC)I,IIveIII D)IIveIII E)IveIII

05

Yanıcımaddeler

Korozifmaddeler

Yakıcımaddeler

Tahrişedicimaddeler



Deneysel gözlemlere dayanarak olay-ları, nesneleri, olguları akılcı bir bi-çimde açıklayan şekillere model denir.

1. Sürtünme ile elektriklenme olayı ile ilgili olarak verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Atom altı parçacıkları varlığınıgösterir.

B) Atomalış-verişiolur.

C) Aynıyüklerbirbirini iter,zıtyüklerbirbiriniçeker.

D) Camçabukipekkumaşasürtüldü-ğündepozitif(+)yüklenir.

E) Ebonit çubuk yün kumaşa sürtü-lürsenegatif(–)yüklenir.

2. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Dalton atom modeline ait değildir?

A) Atomparçalanamaz.

B) Atom içerisinde (–) ve (+) yükleribulunur.

C) Aynıelementin tümatomlarışekilvebüyüklükbakımındanaynıdır.

D) Farklı element atomları tamamenfarklıdır.

E) Farklı element atomları belirlioranlardabirarayagelerekbileşikoluşturur.

3. Aşağıda verilen görüşler ve atom modelleri eşleştirmesinde hangisi yanlış verilmiştir?

GörüşAtomModeli

A) Atomlarbölünemez. Dalton

B)

(+) yüklü atom içe-risine (–) yükler ho-mojen olarak dağıl-mıştır.

Thomson

C)Atom içerisinde po-zitif yüklü çekirdekbulunur.

Rutherford

D)

Elektronlarçekirdek-tenbelirli uzaklıklar-daki yörüngelerdehareketeder.

Bohr

E)Yörüngeler çizgiseldeğilhacimseldir.

Chadwick

4. Aşağıdakilerden hangisi Ruther-ford atom modelinin özelliklerinden değildir?A) Biratomdaki(+)yüküntamamıçe-

kirdektetoplanmıştır.B) Çekirdekteki (+) yük miktarı aynı

elementin, tüm atomlarında aynı-dır.

C) Atomunkütlesiniprotonvenötron-laroluşturur.

D) Çekirdekteki (+) yükmiktarı farklıelementatomlarındafarklıdır.

E) Atomdaki(+)yüksayısı(–)yüksa-yısınaeşittir.

5. Thomson atom modeli için verilen; I. Negatif yüklü tanecikler, pozitif

yüklüatomiçerisinehomojenola-rakdağılmıştır.

II. Atomdaki(+)ve(–)yüksayısıeşitolup,atomnötrdür.

III.Atomunun kütlesini pozitif yükleroluşturur.

IV.(–)yüklütaneciklerbelirliyörünge-lerdehareketeder.

Bilgilerinden doğru olana “D”, yan-lış olana “Y” yazan bir öğrenci tüm sorulara doğru cevap verdiğinde aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşır?

A) Y B) D C) D D) D E) Y

D D D Y Y

Y D Y D D

D Y Y Y D

6. Dalton atom modeline göre; I. Atomlarbölünemez. II. Birelementintümatomlarıherba-

kımdanözdeştir. III.Atomiçindoluküredir. verilen bilgilerden hangileri, günü-

müz atom modeline göre hatalıdır?A)YalnızI B)IveIIC)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

???????????????????06

DaltonAtomModeli

RutherfodAtomModeli

ThomsonAtomModeli

BohrAtomModeli

ModernAtomTeorisi

TEST


Dalton Atom Modeli:★ Bilardo topuna benzetilebilir. Atomlar

çok yoğun, içi dolu kürelerdir.

Thomson Atom Modeli:★ Üzümlü keke benzetilebiliriz. Kekteki

üzümler negatif yüklü, kek ise pozitif yükü temsil eder.

Rutherford Atom Modeli:★ Gezegen modeli olarak bilinir. Çekir-

dekli modeldir. Rutherford atom çekir-değini güneşe, çekirdeğin etrafındaki elektronları da gezegenlere benzet-miştir. Pozitif yükün tümü, çekirdek denilen küçük bölgede toplanmıştır.

Atom hacminin büyük bir kısmı boşluk-tur. Elektronlar boşlukta çekirdek et-rafında döner.

1.B 2.B 3.E 4.C 5.B 6.E 7.A 8.D 9.C 10.C 11.B 12.DATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Atom Modelleri

7. I. Dalton atom modeli: İlk bilimselatommodelidir.

II. Thomson atom modeli: İlk defa(+)ve(–)yüklerdenbahsetmiştir.

III.Rutherford atom modeli:İlkdefaatomçekirdeğininvarlığınadeğin-miştir.

IV.Bohr atom modeli:İlkdefayörün-gelerdenbahsetmiştir.

Yukarıda atom modelleri ve bilim dünyasına kazandırdıkları ilkler ve-rilmiştir, buna göre hangileri doğru-dur?

A)I,II,IIIveIV B)I,IIveIII

C)I,IIveIV D)IveIII

E)IIveIV

8. Yaptığı alfa saçılma deneyi sonucu, çekirdeğin varlığından ilk defa bah-seden bilim adamı kimdir?

A)Bohr B)Dalton

C)Thomson D)Rutherford

E)Chadwick

9. Bohr atom modeli ile ilgili olarak ve-rilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Elektronlar çekirdekten belirliuzaklıklardaki yörüngelerde bulu-nurlar.

B) Enerjidüzeylerin=0,1,2,3,4...gibi rakamlarlaveyaK,L,M,N...gibiharflerleifadeedilir.

C) Çekirdeğe en yakın yörüngeninenerjisi diğerlerinden daha yük-sektir.

D) Elektronlarönceenerjisiendüşükolanyörüngeyeyerleşirler.

E) Düşük enerjili yörünge boşken,elektronyüksekenerjiliyörüngeyeyerleşmiş ise buna uyarılmış hâlelektrondağılımıdenir.

10. Thomson atom modeline göre, I. Atomda(+)ve(–)yüklerbulunur. II. Atomdakipozitifvenegatifyüksa-

yısıeşittir. III.Atomdaki negatif yükler, pozitif

yüklüatomiçerisinehomojenola-rakdağılmıştır.

verilen bilgilerden hangileri günü-müz atom modeline göre kesinlikle yanlıştır?



E)IveIII

11. Bohr atom modelinde; I. Elektronlar düşük enerjili yörün-

geden, yüksek enerjili yörüngeyegeçmek için enerji almasına ab-sorpsiyondenir.

II. Yüksekenerjiliyörüngeden,düşükenerjiliyörüngeyegeçenbirelekt-ronışımayapar.

III.Yörüngeler çizgisel değil, hacim-seldir.

verilen ifadelerden hangileri bulunur?A)I,IIveIII B)IveII

C)IIveIII D)IveIII

E)YalnızI

12. Tek elektronlu bir taneciğe dışardanenerji verilmiş, “K” kabuğundan “O”kabuğunageçişisağlanmıştır.

Kısa bir süre sonunda “K” kabuğunageridöndüğügörülmüştür.

Bu olay için verilen; I. Atomuyarılmıştır. II. Elektron “K” den “O” ya giderken

enerjiabsorplamıştır. III. “O”dan“K”yegeçerkenemisyon

yapar. IV.“O” kabuğunda iken daha kararlı

biryapıyasahiptir. V. Elektron önce 1. yörüngeden 4.

yörüngeye geçmiş, sonra temelhalegeridönmüştür.

yargılarından kaç tanesi yanlıştır?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

06



Bir elementin tüm özelliklerini taşıyan en küçük taneciğe atom denir.

Atomun yapısında proton, nötron, elektron, gluon, graviton, lepton, foton, kuark gibi daha küçük tanecikler bulu-nur.

Fakat atomu oluşturan temel tanecikler proton, nötron ve elektronlardır.

★ Proton, atom çekirdeğinde bulunan pozi-tif yüklü taneciktir. Kütlesi 1,673.10–24 gramdır. p+ ile gösterilir.

★ Nötron, atom çekirdeğinde bulunan yük-süz taneciktir. Kütlesi yaklaşık protonun kütlesine eşittir. no ile gösterilir.

★ Elektron çekideğin etrafında bulunan kütlesi 9,109.10–28 gram olan negatif yüklü taneciktir. Elektronun kütlesi pro-ton ya da nötronun kütlesinin 1836’da biri kadardır. e– ile gösterilir.

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Atomun Yapısı

1. Al1327 3+ iyonu ile ilgili olarak verilen,

I. Nötronsayısı14’tür. II. Elektronsayısı10’dur. III.Nükleonsayısı27’dir. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)I,IIveIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızI

2. I. K.N=ps+ns’dır.

II. AN=e–s+elektrikselyüktür. III.Nükleonsayısı=çekirdekyükü+

nötronsayısıdır. IV.Toplamtaneciksayısı=ps+ns+

e–sdır. V. AN=KN–NS Yukarıda verilen eşitliklerden kaç

tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3. Çekirdek yükü 20, kütle numarası 42 olan nötr bir atom 2 elektron ver-diğinde,

I. Elektronsayısı18olur. II. Katyonoluşur. III. Fizikselvekimyasalözellikleride-

ğişmez. IV.Toplamtaneciksayısı60’dır. V. Çekirdekyüküdeğişmez. ifadelerinden kaç tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

4. Nötr bir atom elektron alış - verişi yaptığında aşağıdaki verilenlerden hangisi yanlış olur?

A) ps > esisekatyonoluşur.

B) ps < esiseanyonoluşur.

C) Çekirdekyüküdeğişir.

D) Fizikselkimyasalözelliklerideğişir.

E) Çekirdeğinçapıdeğişmez.

5. X2+ iyonunun nötron sayısı elektronsayısından6 fazlavekütlenumarası44olduğunagöre,

I. Elektronsayısı18’dir. II. Nötronsayısı24’tür. III. Toplamtaneciksayısı62’dir. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)IveII B)IveIII

C)IIveIII D)I,IIveIII

E)YalnızI

6. X2– " Xa +2e–

Y3++4e– " Yb

Z2++e– " Zc

dönüştüğünde a, b, c yerine yazıl-ması gereken sayılar hangi seçe-nekte doğru verilmiştir?

a b c

A) 4– 7+ 3+

B) 4– 1– 3+

C) 0 7+ 1+

D) 0 1– 1+

E) 0 7+ 1+

07

TEST


Atomun kütlesini çekirdek oluşturma-sına rağmen çekirdeğin hacmi atomun hacminin yanında çok küçüktür.

★ Bir atom elektron aldığında (–) yük, elektron verdiğinde ise (+) yükle yükle-nir.

(–) yüklü iyonlara anyon, (+) yüklü iyon-lara katyon denir.

p+nA

Z

n

–

e–

+Kütlenumarası

PAtomNumarası

Elektronsayısı

Nötransayısı

e– e–

Atomnumarası

Çekirdekyükü

Protonsayısı= =

Kütlenumarası

Protonsayısı

Nötronsayısı= =

Kütle numarası = Nükleon sayısı

1.A 2.E 3.D 4.C 5.D 6.D 7.B 8.C 9.A 10.B 11.A 12.EATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Atomun Yapısı

7. Toplam tanecik sayısı 59 olan nötr A atomunun nötron sayısı, pro-ton sayısından beş fazla olduğuna göre,

I. Protonsayısı18’dir. II. Elektronsayısı20’dir. III.Nötronsayısı23’tür. IV.Nükleonsayısı41’dir. V. Protonveelektronsayılarıeşittir. yargılarından kaç tanesi doğrudur?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

8. Nötr X atomu 2 elektron verdiğinde; I. Artı yük sayısı, eksi yük sayısın-

danfazlaolur. II. Çekirdekyükü2+olur. III. e

p oranıbirdenbüyükolur. yargılarından hangileri doğru olur?


C)IveIII D)IveII

E)IIveIII

9. NH4+ kökü ile ilgili olarak verilen;

I. Protonsayılarıtoplamı11’dir. II. Nötronsayılarıtoplamı7’dir. III. Toplamelektronsayısı12’dir. yargılarından hangileri doğrudur? ( )N H7

1411-

A)I,IIveIII B)IveII

C)IIveIII D)IveIII

E)YalnızIII

10. OH–, KH, C4H6, SO3,? taneciklerininelektron sayıları toplamı bir örüntüoluşturacak biçimde yerleştirilmiştir.Soru işaretli yere, aşağıdakilerden hangisi getirilirse örüntü bozul-maz?

(1H–1C–7N–4O–9P–15P–16S–19K)

A) PF3 B) PO43-

C) H2SO4 D) NO31-

E) NH41+

11. XO31- ve YO3

2- köklerininprotonsa-

yıları toplamı79’dur. XO31- kökünün

toplamelektronsayısı32tir. Buna göre, X ve Y atomlarının pro-

ton sayıları hangi seçenekte doğru verilmiştir?

X Y

A) 7 16

B) 8 15

C) 32 47

D) 7 17

E) 8 16

12. A = 31, Z = 15 olan 3– yüklü bir iyon için verilen;

I. Nötronsayısı16’tır. II. Nükleonsayısı31’dir. III. Toplamtaneciksayısı49’dur. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

07



Proton sayısı > Elektron sayısı

Katyon1444442444443

Proton sayısı > Elektron sayısı

Anyon1444442444443

Elektron veren atomun birim elektron başına uygulanan çekim kuvveti artar.

Elektron koparmak zorlaşır. Tanecik çapı küçülür.

Elektron alan atomun birim elektron başına uygulanan çekim kuvveti azalır. Elektron koparmak kolaylaşır.

Tanecik çapı artar.

X atomunun anyonları ve katyonları arasındaki çap ilişkisi

X3– > X2– > X1– > X > X1+ > X2+ > X3+

şeklindedir.

İki taneciğin kimyasal özelliklerinin aynı olması için proton ve elektron sayı-larının eşit olması gerekir. İki tanecik-te bunlardan biri bile farklı olursa bu iki taneciğin kimyasal özellikleri farklı olur. Aynı elementin iyonlarının fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

İZOTOP, İZOTON, İZOBAR VE İZOELEKTRONİK ATOMLAR

1. Klor elementinin Cl1–, Cl ve Cl7+ ta-necikleri için verilen,

I. Çekirdekyükleriaynıdır. II. Kimyasalözelliklerifarklıdır. III.Elektronbaşınadüşençekimkuv-

vetleri,( ep ) Cl7+ > Cl > Cl1–şeklin-

dedir. IV.Periyodik cetveldeki yerleri farklı-

dır. V. Cl–1veCl+7’ninkimyasalözellikleri

benzerdir. ifadelerinden kaç tanesi doğrudur?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

2. P ve P1532 15

32 3- tanecikleri için ve-rilen,

I. Birbirininizotopudurlar. II. Kimyasalvefizikselözelliklerifark-

lıdır. III.Periyodik cetveldeki yerleri aynı-

dır. IV.Nötronsayılarıfarklıdır. ifadelerinden doğru olana “D”, yan-

lış olana “Y” cevabı verildiğinde hangi seçenek doğru olur?

I II III IV

A) D D D D

B) D Y Y D

C) D Y D D

D) D Y D Y

E) Y D Y Y

3. Cu2964 atomunun, izotonu hangi se-çenekte doğru verilmiştir?

A) Cu2965 B) ZN

3064

C) Ge3267 D) Gd

64156

E) S1629

4. x3– ve Y2+ iyonları hem izoelektrik,hem de izoton iyonlardır. X ve Y’ninkütle numaraları toplamı 67, X3–’üntoplamtaneciksayısı49dur.

Buna göre, X ve Y atomları için aşa-ğıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Farklıelementinatomlarıdır.

B) Nötronsayıları16’dır.

C) Y’ninnükleonsayısı36’dır.

D) Elektronsayılarıeşittir.

E) X’inçekirdekyükü15’tir.

5. Proton sayısı

Elektron sayısı10

C

BA

11

11

8

A, B, C elementleri için yukarıda ve-rilen olan grafiğe göre aşağıdakiler-den hangisi yanlıştır?

A) AveBaynıelementlerdir.

B) Ataneciğikatyonolup,elektrikselyükü1+dır.

C) Btaneciğinin essp oranıbirdenbü-

yüktür.

D) Ctaneciğianyondur.

E) AveCtanecikleriizoelektroniktir.

6. X3574 atomunun izotop iyonu, aşağı-dakilerden hangisidir?

A) X3574 2+ B) X

3474 2+

C) X3575 1– D) X

3575

E) X2978 1+

08

TEST


1.B 2.A 3.C 4.D 5.C 6.C 7.C 8.B 9.B 10.E 11.E 12.D

Proton sayısı aynı, nötron sayıları fark-lı başka deyişle kütle numarası farklı atomlardır. Aynı elementin atomlarıdır. Bir elementin izotop atomlarının kimya-sal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri farklıdır.

★ Örnek: ,Mg Mg H D T– – –1224

12 125

11

12 3

Nötron sayısı aynı, proton sayısı farklı atomlara izoton atomlar denir. Proton farklı olduğu için farklı atomlardır. Kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.

★ Örnek: 24

1212

231211

Mg Na–

Nötron ve proton sayıları faklı, kütle numaraları aynı olan atomlara izobar atom denir. Fiziksel ve kimyasal özel-likleri farklıdır.

146

147

C N–

Elektron sayıları ve elektron dağılım-ları aynı olan taneciklere izoelektronik tanecikler denir. Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Atomun Yapısı

7. ,H D ve T11

12

13 atomları ile ilgili

aşağıda verilenlerden hangisi yan-lıştır?

A) İzotopatomlardır.

B) Nötronsayılarıfarklıdır.

C) Kimyasalözelliklerifarklıdır.

D) Çekirdekyükleriaynıdır.

E) Periyodik cetveldeki yerleri aynı-dır.

8. ca

bXdn taneciği,12Y

2+ileizoelektronik,

Z1123

ile izobar ve T1327 ile izotondur.

Buna göre, X için verilen a,b, c, d ve n değerleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

a b c d n

A) 9 14 23 11 1+

B) 9 14 23 10 1–

C) 14 9 23 10 4+

D) 23 9 32 11 9+

E) 12 11 23 12 0

9. Farklı element atom veya iyonlarınınelektronsayılarıvedizilişleriaynı isebutaneciklereizoelektronikdenir.

Bu tanıma göre, I. Cl ve Cl17

35 11737 1- - tanecikleri

izoelektroniktir. II. Nötrikifarklıelementatomuizoe-

lektronikolamaz. III. İzoelektroniktaneciklerinkimyasal

özellikleriaynıdır. verilen ifadelerden hangileri doğru-

dur?



E)IIveIII

10. Farklı iki elementin iyonlarında; I. Çekirdekyükü II. Elektronsayısı III.Nükleonsayısı niceliklerinden hangileri aynı olabi-

lir?



E)IIveIII

11. X Y T816

716 3

817 2- -- -

Yukarıda verilen taneciklerle ilgili olarak verilen, seçeneklerden han-gisi yanlıştır?

A) XveTatomlarınınkimyasalözel-likleriaynıdır.

B) X ve T816

817 atomlarıizotoptur.

C) Y3–veT2–anyonlarıizoelektronik-tir.

D) X ve Y816

716 izobaratomlardır.

E) Y ve T716

817 atomlarının nötron

sayılarıfarklıdır.

12. X ve Y aynı elementin atomlarıdır. Proton sayıları toplamı 34, toplam nötron sayıları 38 ve Y’nin atom kütlesi X’den 2 fazla olduğuna göre, verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) İzotopatomlardır.

B) KN’leri35Xve37Y’dir.

C) Periyodik cetveldeki yerleri aynı-dır.

D) X’inatomçapıdahabüyüktür.

E) Kimyasal özellikleri aynı, fizikselözelliklerifarklıdır.

08



Rus Kimyager Mendeleyev O gün için bilinen 63 elementi atom

kütlelerine göre sıralanmıştır. Hazırla-dığı tablada bazı elementlerin yerlerini boş bırakarak yeni elementlerin bulu-nabileceğini öngörmüştür.

İngiliz Fizikçi Henry Moseley, X-ışınları ile yaptığı deneyler-

de çeşitli elementlerin atom numarala-rını bulmuştur. Günümüzdeki periyodik sistemi, artan atom numarasına göre düzenlemiştir. Hazırladığı tabloda ben-zer kimyasal özellikte olanlar aynı dü-şey sütunda bulunur.

Johann W. Böberener, De Chancourtois, John Newlands, Lot-

har Meyer ve William Ramsay’da peri-yodik sistem ile ilgili çalışmalar yapmış-tır.

1. 18A için verilen;I. Katmansayısı3’tür.II. Değerlilikelektronsayısı8’dir.III. Periyodik cetvelin 3. periyot 18.

grubundabulunur.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)I,IIveIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızIII

2. Aşağıda bazı elementlerin periyodikcetveldekiyerleriverilmiştir.

Buna göre hangi seçenek hatalıdır?

Element P.CetveldekiYeri

A) 12Mg3.periyot2A

grubu

B) 13Al 3.periyot13.grup

C) 8O2.periyot8A

grubu

D) 2He1.periyot8A

grubu

E) 17Cl 3.periyot17.grup

3. Mendeleyev’in periyodik tablosu ile ilgili verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A)Elementler atom kütlelerine göreyerleştirilmiştir.

B)Bilinmeyen elementlerin yerleriniboşbırakmıştır.

C)Tablodaelement ve7periyottanoluşmuştur.

D)Tablo, 18 grup ve 7 periyottanoluşmuştur.

E)Alt alta gelen elementler benzerözelliklergöstermektedir.

4. Soygazlarla ilgili olarak verilen;I. Kararlıyapıyasahiptirler.II. Hepsinin son yörüngesinden 8

elektronbulunur.III. Doğadagazhalindebulunurlar.


A)I,IIveIII B)IIveIII

C)IveIII D)IveII

E)YalnızI

5. Modern Periyodik cetvelle ilgili ola-rak;I. Yatay sıralamaperiyot, düşey sı-

ralaragrupdenir.II. Elementler kütle numaralarına

göreyerleştirilmiştir.III. 7tanegrup,18taneperiyotvardır.

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

6. Aşağıda verilenlerden hangisi me-tallerin özelliklerinden birisi değil-dir?

A)Renkleriparlaktır.

B) Isıveelektriğiiletirler

C)Telvelevhahalinegetirebilirler.

D)Bileşiklerinde elektron alarak (+)yüklüiyonoluştururlar.

E)Kendiaralarındaalaşımoluşturur-lar.

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Sistem09

TEST


Periyodik sistemde yatay sıralara peri-yot, düşey sütunlara grup adı verilir.

Periyodik tabloda üç kısa, iki orta ve iki uzun olmak üzere toplam 7 periyot bu-lunur.

Periyodik tablo A ve B grupları olmak üzere toplam 18 gruptan oluşur. 8 tane A grubu, 8 tane B grubu olmak üzere 16 tane grup bulunur. A grubu elementle-rine

8B grubu 3 alt sütundan oluşur.

A grup elementlerine baş grup, B grup elementlerine yan grup (geçiş) ele-mentleri denir.

B grubu elementleri 4 periyottan itiba-ren başlar.

B grubu elementleri 2A(2. Grup) ve 3A(3. Grup) arasında yer alır.

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Sistem097. I.Mendeleyev a) Elementlerin atom

numaralarını bul-muştur.

II.Berzelius b)Elementsembolle-rini; latince isimle-rininilkveyailkikiharfini kullanarakgöstermiştir.

III.Moseley c) 63 elementi atomağırlıklarına göresıralayarak, birperiyodik sistemoluşturmuştur.

Yukarıda verilen bilim insanları ve yaptığı çalışmalar hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) I.b

II. a

III.c

B) I.c

II.b

III. a

C) I.c

II. a

III.b

D) I.b

II.c

III. a

E) I. a

II.b

III.c

8. Yaptığı X ışınları deneyi ile element-lerin atom numaralarını bularak, de-ğişen özelliklerinin atom numarala-rı ile ilgili olduğunu söyleyen bilim insanı kimdir?

A)Moseley B)Mendeleyev

C)Rutherford D)Dalton

E)LotharMeyer

9. Modern periyodik sistemle ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangi-leri yanlıştır?

A)EnalttabulunanikisıraLantanitveAktinitserisidir.

B) İlk üç periyotta B grubu elementibulunmaz.

C)IUPACsistemigruplarıAveBola-rak ayrılmadan 1’den 18’e kadarnumaralandırılır.

D) 2He2Agrubuelementidir.

E) 1Hve2He1.periyotelementlerdir.

10. Ametallerin özellikleri ile ilgili veri-len;I. Doğada katı, sıvı ve gaz halinde

bulunabilirler.II. Telvelevhahalinegetirilemezler.III. Kendiaralarındaiyonikbağyapar-

lar.

ifadelerinden hangisi doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

11. Periyodik sistemle ilgili aşağıda ve-rilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A)Elementlerartanatomnumaraları-nagöreyerleştirilmiştir.

B) İlkyirmielementAgrubuelement-leridir.

C)Aynı gruptaki elementler benzerkimyasalözellikgösterirler.

D)8taneA,10taneBgrububulunur.

E)Bgrupları3.periyottanbaşlar.

12.

2A

Be

Mg

Ca

Verilen elementlerle ilgili olarak;

I. Toprak alkali metaller grubundayeralır.

II. Kimyasalözellikleribenzerdir.III. Atomnumaraları,Ca>Mg>Be’dir.



C)IveIII D)IveII

E)YalnızIII



Periyodik sistemde;★ İlk periyotta 2,★ İkinci periyotta 8,★ Üçüncü periyotta 8,★ Dördüncü ve beşinci periyotta 18,★ Altıncı ve yedinci periyot ise 32’şer

element içerir.

Altıncı ve yedinci periyodun 14’er ele-menti tablonun altında 2 yatay sıra ha-linde yer alır. Altıncı periyotta bulunan elementlere lantanitler, yedinci peri-yotta bulunan elementlere aktinitler denir.

Periyodik sistemde bazı grupların özel isimleri vardır:

★ 1A → Alkali Metaller (H. Hariç)★ 2A → Toprak Alkali Metaller★ 3A → Toprak Metalleri★ 4A → Karbon Grubu★ 5A → Azot Grubu★ 6A → Oksijen Grubu (Kalkojenler)★ 7A → Halojenler (Tuz yapan)★ 8A → Soy(asal) Gaz

B grubu elementleri → Geçiş Metalleri Lantanit ve Aktinit Serisi → İç Geçiş

Metalleri

1. Soygazlarla ilgili olarak verilen:I. Odakoşullarındahepsigazdır.II. Moleküleryapılıdır.III. Erime, kaynama noktaları ve yo-

ğunluklarıoldukçadüşüktür.

yargılarından hangisi doğrudur?


C)IveIII D)IveII

E)YalnızI

2. 7A

9F

17Cl

35Br

7A grubu elementleri için verilen;

I. HalojenlerolarakadlandırılırlarII. Değerlikelektronsayıları7’dirIII. Elektronegatifliği en yüksek olan

elementFlor’dur.



C)IveIII D)IveII

E)YalnızI

3. •XveYelementleriaynıgrupta

•YveZelementleriaynıperiyotta,bu-lunmaktadırlar.

Atom numaraları X > Z > Y olduğu-na göre, X, Y ve Z elementlerinin bulunduğu periyodik sistem kesiti hangi seçenekteki gibi olabilir?

A) Z Y

X

B)Y Z

X

C) Y Z

X

D) Y X

Z

E) X Y

Z

4. 15P3– iyonu için verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Katman elektron dizilimi 2e-)8e- )8e-) şeklindedir.

B)Çekirdekyüklü15’dir.

C)8Agrubundayeralır.

D)3.periyottabulunur.

E)Değerlikelektronsayısı5’dir.

5. Periyodik sistemin 4. periyot 2A grubunda yer alan X elementi için verilen;

I. Atomnumarası20’dir.

II. Değerlikelektronsayısı2’dir.

III. Toprak alkali metaller grubundayeralır.

ifadelerden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

6. 7N elementi ile aynı grupta bulunan X ve aynı periyotta bulunan Y ele-mentlerinin proton sayıları hangi seçenekteki gibi olabilir?

A) 6Xve16Y B)15Xve8Y

C) 9Xve15Y D) 9Xve12Y

E) 6Xve14Y

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Sistem10

TEST 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.


Periyodik Sistemde Yer Bulma Bir elementin atom numarasına göre

elektron dağılımı yazılır. Katman sayı-sı periyot numarasını, son katmandaki elektron (değerlik elektronu) sayısı ise grubu verir. (Bu kural ilk 20 ve A grubu elementleri için geçerlidir.)

Katman sayısı=Periyot numarası2 katman = 2 periyot

6e– = 6A grup son katmandakielektron sayısı

123

2e– 6e–

8O

3. katman = 3. periyot

4. katman = 4. periyot

3e– = 3A grubu

1e– = 1A grubu

123

123

2e–

2e– 1e–

8e–

8e–

3e–

8e–

13Al

19K

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Sistem107. 2– yüklü anyonun elektron dağılım

şeması

+

e-

e-

e-

e-

e-e-

e-

e-

e-

e-

şeklinde olan elementin nötr ato-mu için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)Değerlielektronsayısı6’dır.

B)2.periyotelementidir.

C)8Agrubundayeralır.

D) 16Silebenzerkimyasalözellikgös-terirler.

E)Kırılgandır.

8. 19K elementi ile ilgili olarak;

I. Katmanelektrondağılımı

2e-) 8e-)8e-) 1e-)dir

II. 4.periyot3Agrubundayeralır

III. Değerlikelektronsayısı1’dir.

IV. IUPACsistemindegöre1.gruptayeralır.

V. Toprak alkali metaller grubunda-dır.

Verilen ifadelerden kaç tanesi doğ-rudur?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

9. AynıperyottabulunanX,YveZele-mentleriiçin;

- Xbileşiklerindendaimapozitifde-ğerlikalıyor.

- Y kararlı yapıya sahip olup bileşikoluşturmayan

- ZYalnızca1–değerlikalıyor.

bilgileriveriliyor.

Buna göre;

I. ZelementiFlor’dur.II. Xbirmetaldir.III. YelementiHeolabilir.


A)IveII B)IveIII


E)YalnızI

10. Periyodikcetvellerdeyeralangruplarveadlarıeşleştirilmiştir.

Buna göre hangi seçenek hatalıdır?

Grup

Numarası GrupAdı

A) 1A Alkalimetaller

B) 2AToprakalkalimetaller

C) 3A Karbongrubu

D) 7A Halojenler

E) 8A Soygazlar

11. 3. peryotta bulunan X elementleri-nin halojen olduğu bilindiğine göre;I. Katman elektron dağılımı 2e-) 7e-)

şeklindedir.II. Protonsayısı17’dir.III. Ametalolupbileşiklerinde(+)veya

(-)değerlikolabilir.


A)IveII A)I,IIveIII

C)IveIII D)IIveIII

E)YalnızI

12. K L

M

Periyodik cetvelerden alınmış kesi-te göre;

I. K ve M elementlerinin kimyasalözellikleribenzerdir.

II. KveLaynıperiyottayeralır.III. AtomnumaralarıM>L>Kşeklin-

dedir.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII



Periyodik cetvelde sağdan sola doğru gidildikçe ve yukarıdan aşağıya doğru inildikçe,

★ Metalik özellik artar.

★ Atom yarıçapı artar.

★ Bazik özellik artar.

★ Metal aktifliği artar.

★ İyonlaşma enerjisi azalır.

★ Elektron ilgisi azalır.

★ Elektronegatiflik azalır.

★ Atom kütlesi artar.

1. 11Na, 12Mg ve 13Al elementleri için verilen;I. Atomçaplarıarasındakiilişki:Na>

Mg>Alşeklindedir.II. İyonlaşmaenerjileriarasındakiiliş-

ki:Mg>Al>Na’dırşeklindedir.III. Bileşiklerinde oluşturdukları iyon-

larizoelektroniktir.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

2. Z

X

YK

LT

Yukarıda periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler için verilenler-den hangisi hatalıdır?

A)YveTmetal,Kametaldir.

B)Xametal,Zyarımetal

C)L kararlı yapıya sahip olup, soy-gazdır.

D)X1Agurubundayeralır vealkalimetaldir.

E)Hepsibaşgrupelementidir.

3. 8O 9F

16S 17Cl

Periyodik sistemden alınan kesit ile ilgili;

I. “O”ve“S”16.gruptayeralır.II. Klorunelektrondağılımı

2e– 8e– 7e– şeklindedir.

III. Florhalojenlergrubundayeralır.V. FlorveKlor’unkimyasalözellikleri

aynıdır.IV. “O”ve“S”aynıgrupta,“O”ve“F”

aynıperiyottayeralır. yargılarından hangisi yanlıştır?

A)I B)II C)III D)IV E)V

4. Aşağıda periyodik sistemlerle ilgilibazıözelliklerverilmiştir.

Buna göre;

Özelik Artış Yönü

I. AtomÇapı

II. Elektronegatişik

III. İyonlaşmaenerjisi

artış yönlerinden hangileri doğru-dur?

A)IveII B)IveIII


E)YalnızI

5. 11N - 15P ve 8O elementleri için veri-len ifadelerden hangisi yanlıştır?

A)1. İyonlaşma enerjileri arasındakiilişkiP>O>Naşeklindedir.

B)Atom çarpanları arasındaki ilişkiNa>P>Oşeklindedir.

C) Na1+veO2–izotopiyonlardır.

D)Na ve P küresel simetri özelliğigösterir.

E) Na+, P3–veC2–iyonlarındaelektron

başınadüşençekimkuvvetleriara-

sındakiilişkiNa+>P3–>O2–şeklin-

dedir.

6. Periyodik sistemde, aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe hangi seçenekte verilen özellik azalır?

A)Atomnumarası

B)Atomçapı

C)Elektronegatiflik

D)Elektronilgisi

E)Ametalikaktiflik

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Özelliklerin Değişimi11

TEST


Periyodik cetvelde soldan sağa doğru gidildikçe ve aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça;

★ Ametalik özellik artar.

★ Atom yarıçapı azalır.

★ Asidik özellik artar.

★ Ametal aktifliği artar.

★ Elektron ilgisi artar.

★ Elektronegatiflik artar.

★ İyonlaşma enerjisi genellikle artar.

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Özelliklerin Değişimi117. İyonlaşma enerjisi ile ilgili verilen;

I. A+1(g)+E1 A2+

(g)+e–

E1=2.İyonlaşmaenerjisiII. B(k)+E2 B+1(suda)+e

– E2=1.İyonlaşmaenerjisiIII. C(g)+E3 C2+

(g)+2e–

E3 = İyonlaşma ve 2. iyonlaşmaenerjileritoplamıdır.


A)IveII B)IveIII


E)YalnızIII

8. X,YveZelementlerinin1.İyonlaşmaenerjileriverilmiştir.

Element 1. İE

(kj/mol)2. İE

(kj/mol)3. İE

(kj/mol)

X: 2400 5250 –Y: 500 7300 11800

Z: 900 1700 14850

Tabloya göre, hangi seçenekte veri-len bilgi yanlıştır?

A)Xelementibirsoygazdır.B)Y ve Z elementleri aynı periyotta

ise, X’in çapı Y’nin çapından bü-yüktür.

C)Xelementi2Agrubundayeralır.D)Yelementinindeğerlikelektronsa-

yısıbirdir.E)Zatomutoprakalkalimetallergru-

bundayeralır.

9.

X

İyonlaşma Enerj�s� (kj/mol)

Atom Numarası

Y

Z

T

X,Y,ZveTelementlerininİyonlaşmaenerjisi-atom numarası grafiği veril-miştir.

Buna göre hangi seçenek yanlıştır?

A)Aynıperiyottayeralırlar.

B)X, Z ve T elementleri küresel si-metriözelliğigösterirler.

C)Yatomukarbongrubundayeralır.

D)Atomçarpanlarıarasındakiilişki: T>Z>Y>Xşeklindedir.

E)Tatomukararlıyapıyasahipolup,doğadagazhalindebulunur.

10. I. Telvelevhahalindegetirilebilirler.II. Bileşiklerinde (+) ve (-) değerlik

alırlar.III. Katıvesıvıhaldeelektrikakımını

iletirler.IV.Kendi aralarında bileşik oluştura-

bilirler.V. Doğada katı, sıvı ve gaz halinde

bulunabilirler. Yukarıda verilen ifadelerden kaç ta-

nesi metallerin özelliğidir?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

11. 19X+1, 18Y ve 17Z-1 tanecikleri için;

I. YarıçaplarıarasındaZ1–>Y>X1+ ilişkisivardır.

II. Elektronbaşınadüşençekimkuv-vetleriarasında:X+1>Y>Z-1ilişki-sivardır.

III. Aynıgruptayeralırlar.


A)IveII B)IveIII


E)YalnızIII

12. 12Mg ve 13Al metalleri ile ilgili;

I. Alüminyumtoprakalkali,magnez-yumtoprakmetallerigrubundayeralır.

II. Magnezyum1. iyonlaşmaenerjisiAlüminyumdanfazladır.

III. Alüminyum,magnezyumdandahaaktifbirmetaldir.


A)IveII B)IveIII

C)YalnızI D)YalnızII

E)YalnızIII



Bir elementin atom yarıçapı, kom-şu iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısı olarak tanımlanmıştır.

★ Atomun üzerindeki (+) yük arttıkça

(elektron azaldıkça) elektron (e–) ba-

şına düşen çekim kuvveti artar. Atom

üzerindeki (–) yük arttıkça (elektron

attıkça) elektron başına düşen çekim

kuvveti azalır.

★ 13Al3+ > 12Mg2+ > 11Na+ > Ne

★ Ne > gF– > 8O2– > 7N3–

★ Elektron başına düşen çekim kuvveti ne

kadar büyükse çap o kadar küçüktür.

121. Peryodik sistemle ilgili verilen aşa-

ğıdaki ifadelerden hangisi yanlış-tır?

A)Ztaneperiyot,18tanegrupbulu-nur.

B)Bgruplarınıntamamımetaldir.

C)A gruplarında bulunan elementlerametaldir.

D)Ametaller doğada moleküler ola-rakbulunur.

E)Aynı gruptaki elementler benzerkimyasalözellikgösterilir.

2. K L

M N

Periyodik sistemden alınan kesit için,

I. AtomçaplarıM<N>K>Lşeklin-dedir.

II. Atom numarası en büyük olan Lelementidir.

III. Elektro pozitifliği en büyük olanM’dir.

verilen bilgilerden hangileri doğru olabilir?

A)IveII B)IveIII


E)YalnızI

3. Xatomunait;

-X(g)+E1 X+1(g)+e-

-X+1(g)+E2 X+2(g)+e-

-X+2(g)+E3 X+3(g)+e-

iyonlaşmadenklemleriverilmiştir.

Buna göre;

I. E1;nötrXatomunun1.iyonlaşmaenerjisidir.

II. E2;Xatomunun1.,2.ve3. iyon-laşmaenerjisidir.

III. E3>E2>E1’dir


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

4. 12Mg, 13Al, 15P ve 19K elementleri için verilen ifadelerden hangisi yanlış-tır?

A)1. İyonlaşmaenerjileri:arasındakiilişkiP>Mg>Al>Kşeklindedir.

B)Atomyarıçapları:arasındakiilişki

K>Mg>Al>P’dirşeklindedir.

C)Metalik aktifliği enbüyükelementpotasyumdur.

D)Elektronegatifliği en büyük ele-mentfosfordur.

E)2. İyonlaşma enerjileri arasındakiilişkiP>Al>Mg>Kşeklindedir.

5. X

T

YZ

Periyodik cetvelde yerleri belirtilen X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili veri-len bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Yelementininelektronegatifliğienfazladır.

B)Zelementidoğadagazhalindevemonoatomikyapıdabulunur.

C)Telementinin çapıX,YveZ’denfazladır.

D)Tatomutoprakalkali,Yhalojenlergrubundabulunur.

E)Xelementibiralkalimetaldir.

6. 3Li, 11Na ve 19K elementleri için;I. 1.iyonlaşmaenerjileri,K>Na>Li

şeklindedir.II. Metalikaktiflikleri,K>Na>Li’dir.III. Metalik yarıçapları, K > Li > Na

şeklindedir.

yargılardan hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Özelliklerin Değişimi

TEST


Gaz hâlindeki nötr bir atomundan elektron kopararak pozitif yüklü iyon oluşturmak için verilmesi gereken enerjiye iyonlaşma enerjisi denir.

★ Bir atomun elektron sayısı kadar iyon-

laşma enerjisi vardır.

X(g) + İ.E1 → X+(g) + e–

(İ.E1 = 1. iyonlaşma enerjisi)

X+(g) → İE2 → X2+

(g) + e–

(İ.E2 = 2. iyonlaşma enerjisi)

★ İyonlaşma enerjileri arasında;

İ.E1 < İ.E2 < İ. E3 < İ. E4 ..........

★ Periyodik cetvelde aynı periyotta sol-

dan sağa doğru iyonlaşma enerjisinin

sıralaması aşağıdaki gibidir:

1A < 3A < 2A < 4A < 6A < 5A < 7A < 8A

127. İyonlaşma Enerjisi (kj/mol)

A

B

CD

Atom Numarası

A, B, C ve D elementleri için verilen iyonlaşma enerjisi - atom numarası grafiğine göre;

I. Celementininçapıenbüyüktür.II. Dbirtoprakalkalimetaldir.III. Elektronegatifliği en büyük ele-

mentA’dır.

verilen ifadelerden hangileri doğru-dur?


C)IveIII D)IveII

E)YalnızI

8. Karbon grubu elementleri ile ilgili olarak verilen;

I. IUPACkurallarınagöre14.gruptayeralırlar.

II. Karbonelementlerinindoğadaçokfazlabileşiğivardır.

III. Değerlikelektronsayıları4tür.IV.Grupta:metal,yarımetalveametal

bulunur.V. Karbonelementibileşiklerinde(+)

veya(-)değerlikalabilir.

yargılarından kaç tanesi doğrudur?

A)5 B)4 C)3 D)2 E)1

9. İyonlaşma enerjisi için verilen ;I. Gazhalindekibiratomveyaiyon-

danbirelektronkoparmakiçinve-rilmesigerekenenerjidir.

II. Biratomuniyonlaşmaenerjisisa-yısı,toplamatomsayısınaeşittir.

III. Periyodik cetvelde soldan sağadoğrugenellikle,aşağıdanyuka-rıyakesinlikleartar.

ifadelerinden hangileri doğrudur?A)IveII B)IveIIIC)I,IIveIII D)YalnızI E)YalnızII

10. X, Y, Z ve T elementlerinin ilk dörtiyonlaşma enerjileri tabloda verilmiş-tir.BuelementlerininAgrubundaol-duklarıbilinmektedir.

Element 1.İE(kj/mol)

2.İE(kj/mol)

3.İE(kj/mol)

4.İE(kj/mol)

X: 750 3800 5650 –Y: 613 1200 4940 6510

Z: 415 912 4130 5484

T: 350 823 1719 3400

Buna göre aşağıda verilen ifadeler-den hangisi yanlıştır?

A)Xelement2.peryot1Agrubundayeralır.

B)Y ve Z elementleri toprak alkalimetallergrubundabulunur.

C)Z’nin atom çapı Y elementindenbüyüktür.

D)T elementi toprak metaller gru-bundayeralır.

E)X’inatomçapıT’denküçüktür.

11. 7N, 9O, 9F elementlerinin gaz halin-deki 1. iyonlaşma enerjilerinin kı-yaslanması hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A)F>O>N B)F>N>O

C)N>F>O D)N>O>F

E)O>F>N

12. - X(g)+E1X+1(g)+e-

- Y(g)+E2 Y2+(g)+2e

-

- Z(g)+e-Z-

(g)+E3

Tepkimeleri için verilen;

I. E1: X atomunun 1. iyonlaşmaenerjisidir.

II. E2: Y atomunun 2. iyonlaşmaenerjisiniifadeeder.

III. E3:Zatomununelektronilgisikar-şılığıdır.

yargılarından hangileri yanlıştır?



E)IIveIII

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM / Periyodik Özelliklerin Değişimi



13

Kimyasal türler atom, iyon ve molekül olarak sınıflandırılır.

Moleküller en az iki atomun birleşme-siyle oluşur.

★ Aynı atomlar birleşirse element mole-külünü oluştururlar.

Örnek: H2, N2, O2, O3, P4, S8 ...

★ Farklı atomlar birleşirse bileşik mole-külünü oluştururlar.

Örnek: CO2, H2O, CH4, N2O, CH3COOH ................

Elektron vermiş veya almış atom ya da atom gruplarına iyon denir. Pozitif yüklü katyon, negatif yüklü iyonlara anyon denir. Birden fazla atomun tek bir atom gibi davrandığı yüklü atom gruplarına kök denir.

Katyon; Na+, Fe2+, Al3+, NH4+, H3O+...

Anyon; Cl–, O2–, N3–, OH–, SO42– ...

Kök; NH+4, H3O+, OH–, SO4

2–...

1. Aşağıda verilen bileşik ve element-lerden hangisi doğada molekül ola-rak bulunmaz?

A)Azot B)Oksijen

C)Helyum D)Su

E)Hidrojen

2. KimyasalTür Adı

I. NO31– a)Molekül

II. Mg b)Atom

III. O3 c)İyon

Yukarıda verilen kimyasal türler ve adları hangi seçenekte doğru eşleş-tirilmiştir?

A) I.c

II.b

III. a

B) I.c

II. a

III.b

C) I. a

II.b

III.c

D) I. a

II.c

III.b

E) I.b

II. a

III.c

3. Aşağıdakilerden hangisi element molekülüdür?

A) NH4+ B)O2

C) SO3 D) Ne

E) Mg2+

4. Aşağıdakilerden hangisi bileşik molekülüdür?

A)Su B)Oksijengazı

C)Azotgazı D)Yemektuzu

E)Helyumgazı

5. Moleküller için verilen;

I. Aynıveyafarklıcinsametalatom-larınınetkileşmesiyleoluşur.

II. Elektronalış-verişileoluşur.

III. Element molekülleri (N2, O2 ....) ve bileşik molekülleri (H2O, CO2, SO2...)olmaküzereikiçeşittir.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

6. Kimyasal bir tür olan, iyonlar için;I. ps+ >es– isekatyondur.II. es>psiseanyondur.III. Birdenfazlaatomdanoluşursakök

adıverilir.

verilen ifadelerden hangileri doğru-dur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

7. Kimyasal tür kavramı ile ilgili aşağı-dakilerden hangisi yanlıştır?

A)Atom, molekül veya iyon olarakadlandırılır.

B)Protonveelektronsayılarıeşitde-ğilseiyondur.

C)Aynıametalatomlarınınbirbirleriy-leetkileşmesisonucuoluşanyapı-yaelementmolekülüdenir.

D) NO31–, SO4

2–, O2–, F1–bireriyondur.

E)Birtaneciğinçekirdekyükü,elekt-ronsayısındanfazlaiseanyonadı-nıalır.

KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/KimyasalTürler

TEST


13

Kimyasal türler arasındaki etkileşim-ler,

a) Bağlanan türlerine göre

b) Bağın sağlamlığına göre sınıflandırı-

labilir.

a) Bağlanan türlere göre sınıflandır-

ma; Atomlar arası ve moleküller

arası bağlar olarak sınıflandırılır.

b) Bağın sağlamlığına göre sınıflandır-

ma; Güçlü etkileşimler (kimyasal

bağ) ve zayıf etkileşimler (fiziksel

bağ) olarak sınıflandırılır.

Kimyasal türler arasındaki etkileşimler

Van Der Waals Kuvvetleri

Hidrojen bağı

Güçlü etkileşimler

İyonik bağ

Metalik bağKovalent

bağ

Zayıf etkileşimler

KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/KimyasalTürler

8.

Ca,Mg,Li,He,Ne,O2, CI2, F2, H2O, CO2, SO2

Z T

YX

Yukarıdaverilenelementvebileşiklertürlerinegöregruplandırılmıştır.

Buna göre aşağıdaki seçenekler-den hangisi yanlıştır?

A)Xgrubuatomlardanoluşmuştur.

B)Y grubu bileşik moleküllerindenoluşur.

C)X,Y,ZveTgruplarınıntamamın-da,protonsayısıelektronsayısınaeşittir.

D)T grubunun tamamınımoleküller-denoluşmuştur.

E)XveZgruplarınınkesişimiatomikyapılıelementlerdenoluşmuştur.

9. Kimyasal türler arası etkileşimlerle ilgili olarak verilen;I. Bütün atomlar arası etkileşimler

güçlüetkileşimdir.II. Türlerarasındaçekmekuvvetleri,

itmekuvvetlerindenbüyükse,güç-lüetkileşimlermeydanagelir.

III. Ar....Ar atomlar arasındaki etkile-şimzayıfbiretkileşimdir.


A)YalnızI B)IveII

C)IIveIII D)IveIII

E)I,IIveIII

10. İki farklı tür birbirine yaklaştığında;I. Protonlarbirbiriniiter.II. Elektronlarbirbiriniiter.III. Protonlarelektronlarıçeker.IV. İtme kuvvetleri daha büyük veya

çekme kuvvetlerine yakınsa zayıfetkileşimoluşur.


A)IveII B)IIveIII

C)I,IIveIV D)I,IIveIII

E)Hepsi

11. I. H ............. CIII. CO2.............CO2 III. Fe ............. FeIV. Ne ............. NeIV. O2 .............O2

Yukarıda verilen etkileşim türlerin-den hangisi atomlar arasında ve güçlü etkileşime örnek olarak veri-lebilir?


12.

H H

H H

I

H

H

II

H

H

III

F

F

Yukarıda verilen etkileşim türlerine göre, seçeneklerden hangisi yanlış-tır?

A) IveIIIzayıfetkileşimdir.

B) II.etkileşimtürügüçlüdür.

C)II.etkileşimatomlararasındager-çekleşmiştir.

D)III.etkileşimtürüatomlararasında-dır.

E) I. ve III etkileşim türümaddelerinerime ve kaynama noktaları üze-rindeetkindir.

13. Ne, N2, NO2 ve NO3– kimyasal türleri

hangi seçeneke doğru verilmiştir?Ne N2 NO2 NO3

–1

A) Atom Molekül Molekül Molekül

B) Atom Molekül Molekül İyon

C) Atom Atom Molekül Molekül

D) Atom Molekül İyon İyon

E) Atom Atom İyon Molekül



Element atomlarının değerlik elekt-ronlarının etrafında (.) ile gösteril-mesine Lewis elektron nokta yapısı denir. Her nokta bir elektronu temsil eder.

1A 2A 3A 4A 5A 6A 7A

A

SA

A A A A A A A

Metal atomları ile ametal atomları arasında elektron alışverişi sonucu oluşan bağa iyonik bağ denir.

Örnek: 11Na ile 17Cl elementleri arasın-da oluşan bileşiğin Lewis yapısını çize-lim.

Cl ClNa Na

–+ +

Örnek: 20Ca ve 8O elementleri arasında oluşacak bileşiğin lewis yapısını çizelim.

O OCa Ca

2–+ 2+

KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/GüçlüEtkileşimler

1. X element değerlik elektron sayısı-nın iki olduğu bilindiğine göre;I. Atomikyapılıbirelementtir.II. LewisnoktayapısıX:şeklindedir.III. Bileşiklerindeelektronalaraksoy-

gazkararlılığınaulaşır.

verilenlerden hangisi kesinlikle yanlıştır?

A)YalnızIII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

2. İyonik bağlarla ilgili olarak verilen;I. Sadecemetal veametalatomları

arasındagerçekleşir.II. Elektrostatik çekim kuvvetleri ile

oluşur.III. Erime ve kaynama noktaları ol-

dukçayüksektir.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

3. I. Na CI

II. [Mg]+2 [ CI ]-1

III. -1 CI – Ca2+ – CI -1

Yukarıda verilen Lewis nokta gös-terimlerinden hangileri yanlıştır?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

4. Aşağıda verilmiş olan kimyasal türlerden hangileri arasında iyonik bağ oluşmaz?

I II

A) K CI2B) Ca2+ NO3

1–

C) NH4+ SO4

2–

D) Mg F2

E) Fe Cu

5. İyonik bağlı bileşiklerle ilgili olarak verilen ifadelerden hangisi yanlış-tır?

A)Elektronalış-verişiileoluşur.

B) Eriyikleri ve sulu çözeltileri hare-ketliiyonlarlaelektrikakımınıiletir.

C) Kristalörgüyapısınasahiptirler.

D) Sertvekırılgandırlar.

E) Çaplarıbüyüdükçeerimevekay-namanoktalarıartar.

6. I. Cu(k)

II. NaCI(s)

III. NH4NO3(k)

Yukarıda verilenlerden hangileri elektrik akımını elektron hareketi ile iletir?



E)I,IIveIII

14

TEST


İyonik bileşiklerinin formüllerinin ya-zılması: 1. Önce katyon, sonra anyon yazılır.

2. İyon yüklerinin mutlak değerlerini element sembolleri sağ alt köşele-rine çapraz olarak yazılır.

3. Eğer iyonların yükleri eşitse çap-razlanan sayılar sadeleştirilir.

Al3+ N3– → AIN şeklinde yazılır. Al3 N3 şeklinde yazılmaz.

4. İyon yüklerinin sayısal değeri bir-birinin katı ise formül sadeleştiri-lir.

Sn4+ O2– → SnO2 şeklinde yazılır, Sn2 O4 şeklinde yazılmaz.

5. Katyon ve çok atomlu iyondan (kök) oluşan bileşiklerde, kökün altına sayı yazılacaksa kök paranteze alı-nır.

Al3+ → CO32– Al2(CO3)3

14 KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/GüçlüEtkileşimler

7. Güçlü etkileşimlerle ilgili olarak ve-rilen ifadelerden hangisi yanlıştır?A) İyonik, kovalentvemetalikolmak

üzereüççeşittir.B) Alaşımlarda metalik bağ görül-

mez.C) Kovalent bağlı bileşiklerin erime

ve kaynama noktaları genellikledahadüşüktür.

D) Ametal atomlarının ortak kullan-dıkları elektronlar eşit kuvvetleçekiliyorsa apolar kovalent bağoluşur.

E) Metallerin değerlik elektronlarınınserbestçehareketedebilmesi,me-talikbağınoluşmasınısağlar.

8. I. KCI

II. CO2

III. (NH4)2SO4

Yukarıda verilen bileşiklerden han-gileri hem iyonik hem de kovalent bağ içerir?



E)IIveIII

9. Aşağıda isimleri verilmiş olan bile-şiklerden hangisinin toplam atom sayısı en fazladır?

A)Amonyumfosfat

B)Alüminyumsülfat

C)Sodyumasetat

D)Alüminyumklorür

E)Diazotpentaoksit

10. Aşağıda verilen bileşiklerden han-gisinin suda çözündüğünde verdiği iyonlaşma tepkimesi hatalıdır?

A) Na2CO3 2Na1++CO32–

B)Al2(SO4)3 3Al2++2SO43–

C) MgI2 Mg2++2I–

D) FeSO4 Fe2++SO42–

E) Mg3(PO4)2 3Mg2++2PO43–

11. Aşağıda verilen kimyasal türlerle oluşturulan bileşikler, hangi seçe-nekte hatalı verilmiştir?

A) 20CO – NO31– Ca(NO3)2

B) 12Mg – 8O MgO

C) 13Al– PO43– AlPO4

D) 11Na – 15P NaP3

E) 19K – SO42– K2SO4

12. İyonik katılarla ilgili olarak verilen;I. Eriyiklerivesuluçözeltilerielektrik

akımınıiletir.II. Sertvekırılgandırlar.III. Geneliklesudaiyiçözünürler.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII



Ametal atomları arasında iki veya daha fazla elektronun ortaklaşa kul-lanılması ile kovalent bağ oluşur.

Kovalent Bağ

Polar KovalentBağ

Farklı ametal atomlarıarasında gerçekleşir.(HCI, CO2, NH3, CH4, H2O)

Aynı ametal atom-ları arasında ger-çekleşir.(H2, N2, Cl2, O2)

Apolar Kovalent Bağ

Molekülün Lewis yapısı; o molekülün polar mı, apolar mı olduğunu anlama-mızı sağlar.

1. Lewis nokta yapısı;

O

H H

şeklinde olan H2O bileşiği için;

I. 2 çift ortaklanmamışelektron çiftibulunur.

II. Atomlarınarasındapolarkovalentbağbulunur..

III. Hidrojenatomları oktetini tamam-lamıştır.

verilen yargılardan hangileri doğru-dur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

2. I. Elektrikakımıiletme,

II. Telvelevhahalinegetirebilme,

III. Renklerininparlakolması, Yukarıda verilen özelliklerden han-

gileri metalik bağın yapısından kay-naklanır?


C)IveIII D)IveII

E)YalnızI

3. CaO ve MgO bileşikleri için verilen;

I. CaO bileşiğinin iyonik karakteri,MgOfazladır.

II. MgO bileşiğinin erime noktasıdahabüyüktür.

III. Herikibileşiktedoğadagazhalin-debulunur.


A)YalnızI B)IveII

C)IIveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

4. Aşağıda verilenlerden hangisinin kovalent karakteri en fazladır?

A)Kl B)CO2

C) O2 D) SO2

E) N2O3

5. C OH

H

HH

Lewis yapısı yukarıda verilmiş olan bileşik için;

I. C –Obağıpolarkovalenttir.II. Karbonveoksijenatomlarıoktetini

tamamlanmıştır.III. Moleküleryapılıdır.

hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

6. Aşağıda verilen elementlerden han-gisinin Lewis nokta yapısı yanlış verilmiştir? (6C, 7N, 8O, 9F, 20Ca)

A) C B) N

C) O D) Ca

E) F

KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/GüçlüEtkileşimler15

TEST



Bazı Moleküllerin Lewis Yapısı (Cl2 molekülü (17Cl)

Cl + Cl Cl Cl→

(O2 molekülü (8O)O + =O O OO O→ →

(N2 molekülü (7N)

N + ≡N N NN N→ →

H2O molekülünde (1H 18O)

H + +O HH HH H

O O→ →

BH3 molekülünde (1H 15B)

H

H H H+ +

+B H

H HH HB B→ →

NH3 molekülünde (1H 17B)

H H H+ ++N H

HH H H HN N→ →

CH4 molekülünde (1H 16C)

H

H

HH H

H+ ++

+C H

HH H H HC C→ →

1.B 2.A 3.B 4.C 5.E 6.D 7.C 8.D 9.A 10.E 11.B 12.E15

7. Lewisnoktayapısı Y YX

şeklinde olan XY2 bileşiği için veri-len;

I. Xelementi4Agrubundadır.

II. Bileşikmolekülyapılıdır.

III. Y elementi oktetini, X elementidubletinitamamlamıştır



C)IveII D)IIveIII

E)I,IIveIII

8. K:2e) 8e- ) 8e-) 1e-)

N:2e-) 5e-)

Elektron dağılımları verilen ele-mentlerin oluşturduğu bileşik ile ilgili,

I. FormülüK3N’dir

II. Elektronortaklaşmasısonucuolu-şur.

III. Katıhaldeelektrikakımınıiletir.

yargılardan hangileri yanlıştır?

A)YalnızII B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

9. X

Y

Z

1A

1A grubunda bulunan X, Y ve Z metallerinin erime noktaları hangi seçenekte doğru bir şekilde kıyas-lanmıştır?

A)X>Y>Z B)X>Z>Y

C)Z>Y>X D)Y>X>Z

E)Z>X>Y

10. Metalik bağ içeren maddelerle ilgili;

I. Katıvesıvıhaldeelektrikakımınıiletirler.

II. Cıvahariç,doğadakatıhaldebu-lunurlar.

III. Karışımolabilirler

verilenlerden hangileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

11. Element Elektronegatiflik değeri

Na 1,01

Cl 2,83

F 2,74

I 2,21

Ca 1,04

O 3,50

Yukarıdabazıelementlerinelektrone-gatiflikdeğerleriverilmiştir.

Buna göre hangi seçenekte verilen bileşiğin iyonik karakterleri en faz-ladır?

A)CaS B)CaO

C) NaCI D) NaF

E) NaI

12. I. [Na]+ [ CI ]–

II. F F

III. H I Lewis nokta yapıları verilen, yuka-

rıdaki maddelerden hangileri kristal örgü yapısına sahiptir?


C)IveIII D)IveII

E)YalnızI



Zayıf Etkileşimler(Fiziksel Bağlar)

Hidrojen Bağları

Dipol - dipol etkileşimleri

İyon - dipol etkileşimleri

London kuvvetleri

(İndüklenmiş dipol-indük-

lenmiş dipol

★

★

★

Van Der WaalsKuvvetleri

Hidrojen bağı H atomunun elektro negatifliği yüksek F1, O ve N atom-larıyla oluşturduğu moleküllerde bulu-nur.

(NH3, H2O, HF, CH3OH)

Moleküller arası etkileşimler içinde dipol-dipol ve London kuvvetlerine göre en güçlü olan bağ hidrojen bağı-dır.

1. Aşağıda verilen olan moleküllerden hangisi apolardır?

A) CO2 B)H2O

C) NH3 D)Hf

E) CH3I

2. Aşağıda verilen moleküllerden han-gisi polardır?

A) CH4 B)BH3

C)CCl4 D) O2

E) NCI3

3. I. H2O

II. CO2

III. CH4

Yukarıda verilen bileşiklerden han-gilerinin molekül içi bağı kovalent iken, molekül apolardır?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

4.

H2S

H2O

-100

100

Kaynama Noktası

Periyot Numarası

-50

50

0

01 2 3 4 5 5

H2SeH2Te

Yukarıdaki kaynama noktası- PeriyotNumarası grafiğinde 6A grubu ele-mentlerinin hidrojenle yaptıkları bile-şiklerinkaynamanoktalarıverilmiştir.

Buna göre verilen;

I. H2O’nun kaynama noktası hidro-jenbağındandolayıdahayüksek-tir.

II. Kaynamanoktası;H2Te>H2Se>H2SnedeniLondonkuvvetininart-masıdır.

III. H2Omolekülarasındahidrojen,di-pole-dipoleveLondonetkişimleribulunur.

yargılardan hangileri doğrudur?A)YalnızI B)IveIIC)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

5. NH3 bileşiği ile ilgili;I. Moleküleriarasındahidrojenbağı

etkindir.II. Moleküldeazotkısmınegatifyük-

lüdür.III. Moleküliçibağıpolarkovalettir.

yargılarından hangileri doğrudur?A)I,IIveIII B)IIveIIIC)IveIII D)IveII E)YalnızI

6. H –– F –– H –– F1 2

HFbileşiğininmolekül içivemolekül-lerarasıetkileşimleriverilmiştir.

Buna göre;

I. 1 numaralı etkileşim polar kove-lentbağdır.

II. HFmolekülüpolardır.III. 2numaralıetkileşimhidrojenbağ-

dır.


A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

7. Madde ZayıfEtkişimTürü

I. NaCI - H2O İyon-dipol

II. NH3 - PH3 dipole-dipol

III. NH3 - H2O Hidrojen

IV. CH4 - H2 London

V. O2 - O2 London

Yukarıda verilen maddeler arasında etkin olan zayıf etkileşim türlerin-den kaç tanesi doğru verilmiştir.

A)5 B)4 C)3 D)2 E)1

KİMYASALTÜRLERARASIETKİLEŞİMLER/GüçlüEtkileşimler16

TEST



Moleküller arası çekim kuvvetleri bir maddenin fiziksel özelliklerini belir-ler.

★ Moleküller arası etkileşimler arttıkça;★ Taneciklerin birbirinden ayrılması zor-

laşır.★ Erime ve kaynama noktaları artar.★ Buhar basıncı düşer.★ Buharlaşma ısıları artar.

Kimyasal türler arasında en zayıf etki-leşim London kuvvetleridir.

Molekül ağırlığı ve dallanma arttıkça artar.

Tüm kimyasal türler arasında kesinlikle London kuvvetleri de bulunur.

Soygazlar ve apolar moleküller arasın-da London etkileşimi etkindir.

1. A 2. E 3. E 4. E 5.A 6. E 7. A 8. C 9. C 10.D 11.D 12.A13.D168. Yukarıdaverilenlerbileşiklerinyoğun

fazlarında moleküller arası etkileşimtürüLondonkuvvetleridir.

I. CH4

II. C2H6

III. C3H8

Bileşiklerin kaynama noktalarının kıyaslaması hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A)I>II>III B)I>III>II

C)III>II>I D)II>III>I

E)III>I>II

9. I. H2CO3

II. C6H6

III. CH3OH Yukarıda verilen bileşiklerin hangi-

lerinde moleküller arası etkileşim türü hidrojen bağdır?



E)IveIII

10. I. H2O

II. O2

III. CO2

Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin yoğun fazda mole-külleri arasında London kuvveti etkindir?

A)YalnızI B)IveII

C)IveIII D)IIveIII

E)I,IIveIII

11. I. H2O - NH3

II. CCl4-BH3

III. HCI - HF

IV.Al-Al

V. MgI2 - H2O Yukarıda verilen madde çiftlerinden

hangileri arasındaki etkileşim türü zayıf değildir?


12. C2H5OH - H2O moleküleri arasında;

I. London

II. Hidrojenbağı

III. Dipole-dipole

etkileşimlerinden hangileri bulu-nur?


C)IveIII D)IveII

E)YalnızII

13. Aşağıda verilen türler arasında han-gi seçenekler kalıcı dipole oluştura-bilir?

A) O2....O2

B)CO2....CO2

C) CCI4....CCI4

D) CH3OH–CH3OH

E) CI2....CI2

T e s t Ü n i t e 1 9.SINIF - KİMYA


KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Güçlü Etkileşimler171. I. Polar moleküller arasındaki çekim

kuvvetleri dipol-dipol’dür.

II. Apolar moleküllerin yoğun fazla-rında London kuvveti etkindir.

III. Soygaz atomları arasında katı ve sıvı halde etkileşim bulunmaz.

Yukarıda verilen ifadelerinden han-gileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II

C) I ve III D) II ve III

E) I, II ve III

2. I. O2

II. PH3

III. H2O

Yukarıda verilen moleküllerden hangileri yoğun fazda kalıcı dipol oluşturabilir?

A) Yalnız II B) I ve II


E) I, II ve III

3. I. O2(s)

II. C2 H5OH(s)

III. HF(s)

Yukarıda verilen moleküllerle ilgili,

II. Oksijen molekülleri arasındaki et-kileşim türü London’dır.

III. C2 H5OH ve HF’de kalıcı dipoller oluşur.

III. Kaynama noktaları arasındaki iliş-ki II > III > I şeklindedir.




E) I, II ve III

4. Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde daha iyi çözünürler.

Buna göre;

I. C2H5OH - H2O

II. CCl4 - I2

III. NaCl - H2O

verilenlerden hangilerinin birbiri içerisinde iyi çözünmesi beklenir?

A) I, II ve III B) II ve III

C) I ve III D) I ve II

E) Yalnız I

5. Aşağıda verilen kimyasal tür çiftle-rinden hangilerinin birbiri içerisin-de iyi çözünmesi beklenmez?

A) NH3 - H2O

B) O2 - C2H5OH

C) CCl4 - I2

D) MgI2 - H2O

E) CO2 - CH4

6. +δ –δ

Elektronegatişik farkı ile meydana ge-len yukarıdaki molekül,

I. HCI

II. H2

III. N2

verilenlerden hangileri olamaz?

A) I, II ve III B) I ve II

C) II ve III D) I ve III

E) Yalnız II

Polar molekül

Kalıcı dipollenme

Dipol

Apolar molekül ve soygaz atomları

Anlık dipollenme

İndüklemiş dipol

Benzer benzeri çözer;Polar moleküller polar çözücülerde, apolar

moleküllerin apolar çözücülerde iyi çözünmesi beklenir.

Su bazı iyonik bileşikler için iyi bir çözücüdür.

TEST


17 KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Güçlü Etkileşimler7. I. CH3 - CH2 - CH2 - OH

II. CH3 - CH2 - OH

III. CH2- CH2 - CH2 I I OH OH

Yukarıda verilen bileşiklerin kayna-ma noktaları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) I > II > III B) I > III > II

C) III > II > I D) III > I > II

E) II > III > I

8. Aşağıda verilen bazı maddelerin molekül içi ve moleküller arası et-kileşim türü hangi seçenekte yanlış verilmiştir?

Madde Molekül İçi Moleküler Arası

A) H2O Polar kovalent Hidrojen

B) I2 Apolar kovalent London

C) H2S Polar kovalent London

D) CO2 Polar kovalent London

E) NH3 Polar kovalent Hidrojen

9. X ve Y arasında iyon-dipol

X ve Z arasında hidrojen bağı

bulunmaktadır.

Buna göre X,Y ve Z hangi seçenek-teki gibi olabilir?

X Y Z

A) NH3 H2O NaCl

B) NH3 NaCl H2O

C) H2O NH3 NaCl

D) H2O NaCl NH3

E) NaCl H2O NH3

10. Değerlik elektron sayısı 5 olan 2. periyot elementi X için verilenler-den hangisi yanlıştır?

A) Lewis nokta gösterimi X şeklinde-dir.

B) Hidrojenle yaptığı bileşiğin formü-lü XH3’tür.

C) Hidrojenle oluşturduğu molekül polardır.

D) X2 molekülünde yoğun fazda dipo-le-dipol etkileşimi görülür.

E) X2 molekülü geçici dipol oluşturur.

11. Tuzun suda çözünmesi ile ilgili,

I. İyon-dipol etkileşimi gerçekleşir.

II. Pozitif yüklü Na+ iyonunun etrafı suyun negatif yüklü oksijenleri ta-rafından çevrilir.

III. NaCl kristal örgü yapısına sahip bir bileşiktir.


A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ve II

E) I, II ve III

12. I. N2

II. CO2

III. O2

Yukarıda verilen moleküllerin kay-nama noktaları kıyaslaması hangi seçenekte doğru verilmiştir?

(6C - 17N - 18O)

A) I > II > III B) II > III > I

C) I > III > II D) II > I > III

E) III > II > I

Hidrojen bağ sayısı arttıkça kaynama noktası artar. Alkollerde - OH sayısı arttıkça hidrojen bağ sayısı artar.

Molekül içi bağ denilince kimyasal bağ-lar moleküller arası bağlar denilince fi-ziksel bağlar düşünülmelidir.

Polar bir molekül olan suyun içine NaCl gibi iyonik bir katı eklendiğinde katı iyonlarına ayrışarak çözünür. İyonik ka-tının iyonları ile polar molekülün dipol-leri arasında gerçekleşen etkileşimlere iyon dipol etkileşimleri denir.

1.B 2.D 3.E 4.A 5.B 6.C 7.D 8.C 9.D 10.D 11.E 12.B



İyonikBileşiklerinAdlandırılması

KatyonAdı+AnyonAdı→BileşikAdı

Na+ + Cl– → NaCl Sodyum Klorür Sodyum Klorür

Al3+ + O2– → Al2O3

Alüminyum Oksit Alüminyum oksit

Ca2+ + SO42– → CaSO4

Kalsiyum Sülfat Kalsiyum sülfat

Değişkendeğerliklimetaliniyonadı

BileşikadıAnyonadı

+ →

Fe2+ + O2– → FeODemir (II) Oksit Demir (II) oksit

Fe3+ + O2– → Fe2O3

Demir (III) Oksit Demir (III) oksit

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Güçlü Etkileşimler181. Aşağıda bazı kökler ve adları veril-

miştir.

Hangi seçenekte yapılan adlandır-ma yanlıştır?

Kök Adı

A) NH4+ Amonyum

B) CN– Siyanür

C) CH3COO– Karbonat

D) PO43– Fosfat

E) NO31– Nitrat

2. I. SO2 a) Kalsiyum karbonat

II. (NH4)3PO4 b) Kükürt dioksit

III. CaCO3 c) Amonyum fosfat

Yukarıda formülleri verilmiş olan bileşiklerin, adları ile doğru eşleş-tirilmesi hangi seçenekteki gibidir?

A) I. b B) I. b C) I. a

II. c II. a II. b

III. a III. c III. c

D) I. a E) I. c

II. c II. a

III. b III. b

3. Aşağıda verilen bileşiklerden han-gisinin adlandırılması hatalıdır?

A) Fe(NO3)2 : Demir (II) nitrat

B) SnO2 : Kalay (II) oksit

C) CH3COOK : Potasyum asetat

D) (NH4)2SO4 : Amonyum sülfat

E) Hg2CO3 : Civa (I) karbonat

4. 12Mg atomunun NO3–, SO4

2–, PO43–, OH–

ve CO32– kökleri ile yaptığı bileşiklerin

formülleri verilmiştir.

Hangi seçenekteki formül hatalıdır?

A) Mg(NO3)2

B) Mg(SO4)2

C) Mg3(PO4)2

D) Mg(OH)2

E) MgCO3

5. I. Diazot pentaoksit

II. Demir (III) sülfat

III. Kalay (IV) sülfat

IV. Kalsiyum siyanür

Yukarıda formülleri verilmiş olan bileşiklerden hangisinin sistematik adı verilmemiştir?

A) Ca(CN)2 B) SnS

C) Fe2(SO4)2 D) N2O5

E) Sn(SO4)2

6. Aşağıda bazı iyonlar ve oluşturduk-ları bileşiklerin formülleri verilmiş-tir. Hangi seçenek hatalıdır?

A) Na1+ – SO42– Ş Na2SO4

B) Pb2+ –PO43– Ş Ca3(PO4)2

C) Pb4+ – O2– Ş PbO2

D) Mg2+ – P3– Ş Mg2P3

E) Al3+ – N3– Ş AlN

TEST


1.C 2.A 3.B 4.B 5.B 6.D 7.D 8.D 9.B 10.A 11.C 12.E 13.C 14.E

KovalentBileşiklerinSistematikAd-landırılması

1. Ametalin latince + 1. Ametalin + sayısı adı

2. Ametalin latince + 2. Ametalin sayısı anyon adı

Bileşikadı

CO → Karbon monoksit

CO2 → Karbon dioksit

N2O3 → Diazot trioksit

N2O → Diazot monoksit

CCl4 → Karbon tetraklorür

PF3 → Fosfor triflorür

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Bileşiklerin Adlandırılması187. I. N2O3 → Diazot trioksit

II. CO → Monokarbon monoksit

III. CS2 → Karbon disülfat

Yukarıda formülleri verilen bileşik-lerden hangilerinin sistematik ad-landırması yanlış yapılmıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ve II

E) II ve III

8. Aşağıda verilen adlandırmalardan hangisi hatalıdır?

A) No Azot monoksit

B) K2O Dipotasyum monoksit

C) PCI3 Fosfor triklorür

D) FeS Demir - II - sülfür

E) HgNO3 Civa - I - nitrat

9. • AI(OH)3 • Fe2(SO4)3

• NaNO3 • SO2

Hangi seçenekte adı verilmiş olan bileşiğin yukarıda formülü yoktur?

A) Kükürt dioksit

B) Sodyum nitrat

C) Sodyum sülfat

D) Demir - III - sülfat

E) Alüminyum hidroksit

10. I. S8 a) İyonik bağ

II. NO2 b) Polar kovalent bağ

III. Fe c) Metalik bağ

IV. Na3PO4 d) Apolar kovalent bağ

Yukarıda verilen kimyasal türler ve güçlü etkileşimlerin doğru eşleştiril-miş hâli hangi seçenekteki gibidir?

A) I. d B) I. d C) I. b

II. b II. c II. d

III. c III. b III. c

IV. a IV. a IV. a

D) I. b E) I. a

II. a II. b

III. c III. c

IV. d IV. d

11. Aşağıda verilen moleküllerden han-gisi kalıcı dipol oluşturur?A) O2 B) N2C) H2O D) CO2 E) He

12. Aşağıda verilen maddeler arasında gerçekleşen etkileşim hangisinde yanlış verilmiştir?

A) MgI2 – H2O → İyon - dipol

B) HF - NH3 → Hidrojen bağı

C) BH3 CO2 → Londo

D) HCI - HCI → dipol - dipol

E) NH4NO3 - H2O → dipol - dipol

13. Aşağıda verilen bileşiklerden han-gisi yanlış adlandırılmıştır?

Bileşik AdıA) NF3 Azot triflorürB) NH4Cl Amonyum klorür

C) SO3 Monokükürt trioksit

D) (H3O)3N Hidronyum nitrür

E) N2O4 Diazot tetraoksit

14. Aşağıda okunuşları verilen bileşik-lerin hangisinin formülü yanlış ya-zılmıştır?

Bileşiğin okunuşu Bileşiğin formülü

A) Bakır (II) nitrat Cu(NO3)2

B) Kükürt hekzaflorür SF6

C) Difosfor pentaoksit P2O5

D) Kalsiyum hidrür CaH2

E) Kurşun (II) sülfür Pb2S2



Fiziksel değişimler gerçekleşirken za-

yıf etkileşimler kopar veya oluşur, bu

nedenle fiziksel değişimlerin gerçek-

leşmesi için daha az enerji gerekir.

Kimyasal değişimler gerçekleşirken

güçlü ve zayıf etkileşimler kopar veya

oluşur.

Fiziksel değişimlerde kopan veya oluşan

bağın enerjisi genellikle 40 kj/mol’den

küçüktür. Kimyasal değişimlerde kopan

veya oluşan bağın enerjisi genellikle 40

kj/mol’den daha büyük ise kimyasal de-

ğişimdir.

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

1. Aşağıda verilen olaylardan hangisi kimyasal bir değişimdir?

A) Karın yağması

B) Buğdaydan un eldesi

C) Kolonyanın buharlaşması

D) Mumun yanması

E) Toz şekerden, pudra şekeri eldesi

2. I. Damıtma

II. Kristallendirme

III. Mayalanma

IV. Küflenme

V. Çürüme

VI. Süblimleşme

Yukarıda verilen olaylardan kaç ta-nesinde kimyasal değişim meydana gelir?

A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2

3. Çözünme olayı fiziksel veya kimyasal olarak gerçekleşebilmektedir.

Aşağıda verilen çözünme denklem-lerinden hangisi fiziksel olarak ger-çekleşir?

A) O2(g) + H2O(s) →

B) Na(k) + H2O(s) →

C) SO3(g) + H2O(g) →

D) CO2(g) + H2O(s) →

E) CaO(k) + H2O(s) →

4. I. C6H12O6(k) → C6H12O6(suda)

II. NaCl(k) → Na+(suda) + Cl–(suda)

III. NH3(g) + H2O → NH+4(suda) + OH–

(suda)

Yukarıda bazı maddelerin suda çö-zünme denklemleri verilmiştir.

Buna göre, hangi çözeltiler elektrik akımını iletir?

A) Yalnız II B) I ve II


E) I, II ve III

5. H2(g) + O2(g)

12

H2O(s)

H2O(g) H2O(k)

1

24

3

5

Su ile ilgili olarak verilen şemaya göre, hangisi yanlıştır?

A) Verilen tüm olaylarda maddenin fiziksel yapısı değişir.

B) Yalnız 5, kimyasal bir değişimdir.

C) 1 numaralı olay buharlaşmadır.

D) 4 numaraya karın yağması örnek olarak verilebilir.

E) 5. tepkime ekzotermiktir.

6. Aşağıda verilenlerden hangisi, sa-dece fiziksel değişim sonucu mey-dana gelir?

A) Sütten peynir eldesi

B) Sütten yoğurt yapımı

C) Yoğurttan ayran yapımı

D) Sütün ekşimesi

E) Peynirin küflenmesi

19

TEST


Kimyasaldeğişimlerebazıörnekler;

★ Asit - baz tepkimeleri

★ Çözeltilerin elektriği iletmesi

★ Yağlı boyanın kuruması

★ Betonun donması

★ Mayalanma olayları (sütten yoğurt el-

desi, üzümden sirke)

★ Küflenme, çürüme, paslanma

★ Yanma

★ Metallerin kararması

★ Fotosentez

★ Solunum

★ Sindirim

★ Elektroliz

Metallerin elektriği iletmesi fizikseldeğişimdir.

1.D 2.D 3.A 4.D 5.E 6.C 7.D 8.A 9.B 10.C 11.D 12.BKİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER / Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

7. I. Magnezyum şeritin yanması

II. Cu(k) metalinin elektriği iletmesi

III. Gümüş’ün metalinin kirli havada kararması

IV. Na metalinin suda çözünmesi

V. Hidroelektrik santrallerde elektrik üretimi

Yukarıda verilen olayların kaç tane-sinde sadece fiziksel değişim ger-çekleşir?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

8. Karın yağmasıKimyasalFizik

sel

Betonun KurumasıKimyasalFizik

sel

Portakalın suyununsıkılması

KimyasalFiziksel

Peynirin küflenmesi

KimyasalFiziksel

Tuzlu suyun elektrikakımını iletmesi

KimyasalFiziksel

Gökkuşağı oluşmasıKimyasalFizik

sel

1 2 3 4 5

Kavram haritasında verilen fiziksel ve kimyasal olaylara doğru cevap verildiğinde kaç numaralı çıkışa ulaşılır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

9. I. Metaller, elektrik akımını katı ve sıvı halde iletirler.

II. Asit, baz ve tuz çözeltileri elektrolit olup, elektrik akımını kimyasal ola-rak iletirler.

III. Alaşımların elektrik iletkenlikleri yoktur.

Elektrik iletkenliği ile ilgili olarak yukarıda verilen yargılardan hangi-leri doğrudur?



E) I, II ve III

10. I. Arabalarda bulunan hava yastığı-nın şişmesi

II. Şeker pancarından şeker eldesi

III. Demirin paslanması

IV. Petrolün damıtılması

V. Asit yağmurlarının oluşumu

Yukarıda verilen olaylardan kaç ta-nesi kimyasal değişime örnek ola-rak verilebilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

11. I. Yağlı boyanın kuruması

II. Mumun erimesi

III. Mumun yanması

IV. Şekerin karamelleşmesi

V. Etin pişmesi

Yukarıda verilen olaylardan kaç ta-nesi kimyasal değişimdir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

12. I. Asallık

II. Yanma

III. Fotosentez

IV. Damıtma

V. Süblimleşme

Yukarıda verilen olaylar, fiziksel ise “F”, kimyasal ise “K” olarak işaretlendiğinde, hangi seçenek doğru olur?

A) I. K B) I. K C) I. K

II. K II. K II. F

III. F III. K III. F

IV. F IV. F IV. F

V. F V. F V. K

D) I. F E) I. F

II. K II. K

III. K III. K

IV. F IV. F

V. K V. F

19



MADDENİN HÂLLERİ / Maddenin Fiziksel Hâlleri1.

Katı

Gaz

Sıvı

Plazma

1

23 5

64

7 8

Yukarıda verilen hâl değişim şema-sına göre, hangi seçenek hatalıdır?A) 1, 3, 5 ve 7 endotermiktir.B) Gazdan sıvıya geçişe iyonizasyon

denir.C) Maddenin plazma hâlinin yoğunlu-

ğu katı ve sıvılardan yüksektir.D) Katıların erimeden, gaz hâline ge-

çişine süblimleşme denir.E) Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşırlar.

2. I. Maddenin en düzensiz halidir. Be-lirli bir şekil ve hacimleri yoktur.

II. Sadece titreşim hareketi yaparlar. Maddenin en düzenli halidir.

III. Sıkıştırılamayan akışkanlardır. Tit-reşim ve öteleme hareketi yaparlar.

Yukarıda özellikleri verilmiş olan maddenin halleri hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?

A) I. Gaz B) I. Gaz C) I. Sıvı

II. Katı II. Sıvı II. Katı

III. Sıvı III. Katı III. Gaz

D) I. Sıvı E) I. Katı

II. Gaz II. Sıvı

III. Katı III. Gaz

3. Maddenin 4. hali olan plazma hâli için verilen;

I. İyon, elektron, molekül karışımı, iyonize olmuş gazlardır.

II. Negatif (–) yük sayısı, pozitif (+) yük sayısından fazladır.

III. Şimşek, yıldırım, güneş ve yıldız-lar örnek olarak verilebilir.

ifadelerden hangileri doğrudur?


C) II ve III D) II ve III

E) I, II ve III

4. I. Kırağılaşma

II. Deiyonizasyon

III. Buharlaşma

IV. İyonizasyon

V. Süblimleşme

Yukarıda verilen hâl değişimlerinin ısı alış-verişi hangi seçenekteki gi-bidir?

Endotermik Ekzotermik

A) I, II, III IV, V

B) III, IV, V I, II

C) II, III, V I, IV

D) I, II, III IV, V

E) III, V I, II, IV

5. I. Katı → Gaz a) İyonizasyon

II. Gaz → Plazma b) Sublimleşme

III. Katı → Sıvı c) Erime

Yukarıda verilen hâl değişimleri ve isimlerinin doğru eşleştirmesi han-gi seçenekteki gibidir?

A) I. b B) I. b C) I. a

II. c II. a II. b

III. a III. c III. c

D) I. a E) I. c

II. c II. a

III. b III. b

6. Su ile ilgili olarak verilenlerden ha-nisi yanlıştır?

A) Su olmadan, canlılar yaşamsal fa-aliyetlerini yürütemez.

B) Donarken özkütlesinin azalması, suyun yüzeyden buz tutmasına neden olur.

C) Buharlaşan su, bulut olur, daha sonra yağmur, kar veya dolu şek-linde yer yüzüne döner.

D) Atmosferde bulunan su buharına çağ adı verilir.

E) Çığ, dolu, kırağı ve sis olarak gö-rülebilir.

20

Katı

Maddenin H

âl Değişim

leri

Erim

e ısı alır.

Kırağılaşma

ısı verir. Süblimleşme ısı alır.İyonizasyon ısı alır.

Isı verir

De iyonizasyon

Yoğuşmaısı verir.

Donm

a ısı verir.

Buharlaşmaısır alır.

Gaz

Plazm

a

Sıvı

TEST


LPG, sıvılaştırılmış petrol gazı (Likit

Petrol Gazı) anlamına gelir. Bütan ve

propar gazlarından oluşan bir karışım-

dır. Normal koşullarda gaz fazında bu-

lunan LPG, basınç altında sıvılaştırılır.

LNG, sıvı doğal gaz (Likit Naturel Gaz)

anlamına gelir ve doğalgazın sıvılaştırıl-

ması ile elde ediler. %90’ı metan (CH4)

olmak üzere etan (C2H6), propan (C3H8)

bütan (C4H10) ve çeşitli hidrokarbonları

içerir. LNG doğal gaza göre daha saf-

tır. LNG’nin hacmi doğal gazın hacmin-

den çok küçüktü.

MADDENİN HÂLLERİ / Maddenin Fiziksel Hâlleri7. Aşağıda verilen ifadelerden hangi-

si yanlıştır?

A) LPG: Sıvılaştırılmış petrol gazı olup, bütan ve propan karışımıdır.

B) LNG: Sıvılaştırılmış doğal gazdır. %90’ı metandır.

C) LPG ve LNG yakıt olarak kullanılır.

D) Havanın sıvılaştırılıp, ayrımsal da-mıtılmasında en son ayrılan gaz azottur. (N2)

E) Buharlaşırken ortamdan ısı ala-rak, ortam sıcaklığını düşüren, klima ve buzdolaplarında kullanı-lan maddelere soğutucu akışkan denir.

8. Havadan azot (N2) gazı eldesi ile il-gili;

I. Kuru havanın sıvılaştırılıp, ayrım-sal damıtılmasıyla elde edilir.

II. Hava sıvılaştırıldığında içerisinde-ki su ve karbondioksit gazı dondu-ğundan karışımdan ayrılır.

III. Karışımdan ilk ayrılan gaz azottur.

verilen bilgilerden hangileri doğru-dur?



E) I, II ve III

9. I. Buzdolabı ve klimalarda kullanılan soğutucu akışkanlar,

II. Doğal gazın sıvılaştırılarak depo-lanması ve taşınması,

III. Havadan, oksijen ve azot gazının eldesi,

IV. Suyun önce buharlaşıp, sonra yağmur, kar, dolu olarak yağması,

V. Propan ve bütanın sıvılaştırılarak LPG haline dönüştürülmesi,

Yukarıda verilen olaylardan kaç ta-nesinde hâl değişimi gözlenir?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 1 E) 1

10. Naftalinin süblimleşmesi esnasında;

I. Isı alır.

II. Düzensizlik artar.

III. Enerjisi artar.

IV. Tanecikler arası mesafe artar.

V. Yoğunluğu azalır.

ifadelerinden kaç tanesi doğru olur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

11. Aşağıda verilenlerden hangisi mad-denin plazma hâline örnek olarak verilemez?

A) Floresan lambalar

B) LPG

C) Güneş

D) Plazma televizyonlar

E) Yıldızlar

12. Hava ile ilgili olarak verilen;

I. Kuru hava yaklaşık %78 Azot, %21 Oksijen ve %1 diğer gazları içerir.

II. Sıvılaştırılmış havanın, ayrımsal damıtılması ile azot ve oksijen gazları elde edilir.

III. Akışkandır.




E) I, II ve III

20



Sıvıların akmaya karşı gösterdiği di-rence viskozite, tersine ise akıcılık denir.

Sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvveti arttıkça akıcık azalır, viskozi-te artar. Yani moleküller arası kuvve-leri büyük olan sıvılar, moleküller arası kuvvetleri zayıf olan sıvılara göre daha yüksek viskoziteye sahiptir.

Sıcaklık arttıkça moleküller arasındaki çekim kuvvetleri azalacağı için viskozi-tesi azalır, akıcılığı artar.

MADDENİN HÂLLERİ / Katılar ve Sıvılar1. Aşağıda verilen katı türleri ve ör-

neklerinin eşleştirmelerinden han-gisi yanlıştır?

A) İyonik kristal: NaCl

B) Moleküller kristal: Grafit

C) Kovalent kristal: Elmas

D) Amorf katı: Cam

E) Metalik kristal: Bakır

2. I. Cam

II. Altın

III. Naftalin

IV. Elmas

Yukarıda verilen maddelerden han-gileri kristal yapılı katıya örnek ve-rilebilir?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) II, III ve IV

E) Hepsi

3. Amorf katılar için verilen;

I. Tanecikler gelişigüzel, düzensiz dizilmiştir.

II. Erime noktaları yoktur, camsı ge-çiş sıcaklıkları vardır.

III. Cam, plastik, tereyağı örnek ola-rak verilebilir.




E) I, II ve III

4. – Elektrostatik çekim kuvvetleri ile oluşur.

– Sert ve kırılgandırlar.

– Erime ve kaynama noktaları ol-dukça yüksektir.

– Sıvıları ve çözeltileri elektrik akı-mını iletir.

Yukarıda özellikleri verilen katı türü hangisidir?

A) İyonik B) Kovalent

C) Moleküler D) Metalik

E) Amorf

5. Madde Katı Türü

I. Lastik a) Metalik katı

II. NH4NO3 b) Kovalent katı

III. Elmas c) Molekül katı

IV. Demir (Fe) d) İyonik katı

V. Buz (H2O) e) Amorf katıYukarıda verilen maddeler ve katı türlerinin doğru eşleştirilmesi han-gi seçenekteki gibidir?A) I. e B) I. e C) I. e

II. d II. c II. b

III. b III. b III. c

IV. a IV. a IV. a

V. c V. d V. d

D) I. b E) I. b

II. a II. a

III. c III. e

IV. d IV. c

V. e V. d

6. Aşağıda verilen maddelerden han-gisi katı halde kristal yapıya sahip değildir?

A) Altın (Au)

B) Yemek tuzu (NaCl)

C) Kuru buz (CO2)

D) Grafit

E) Tereyağ

21

TEST


Buharlaşma, sıvının yeterli enerji ala-rak sıvı yüzeyindeki taneciklerin sıvı yüzeyinden ayrılmasına denir.

Buharlaşma yalnızca sıvıların özelliği değildir, katılarda bularlaşabilir.

Birim zamanda buharlaşan molekül sayısına buharlaşma hızı denir. Mad-denin cinsi, yüzey alanı, sıcaklık, nem, rüzgar gibi faktörlere bağlıdır.

Buharlaşmanın yalnızca sıvı yüzeyinde değil sıvının her noktasında meydana gelmesine kaynama denir.

MADDENİN HÂLLERİ / Katılar ve Sıvılar7. Aşağıda verilen maddelerden han-

gisinin belirli bir erime noktası var-dır?

A) Cam B) Tereyağ

C) Yemek tuzu D) Plastik

E) Mum

8. I. Sert ve kırılgandır.

II. Erime noktaları oldukça yüksektir.

III. Elektrostatik çekim kuvvetleri ile oluşur.

IV. Kristal örgü yapısına sahiptir.

V. Eriyik ve çözeltileri elektrik akımını iletir.

Yukarıda özellikleri verilmiş olan madde örneği, hangi seçenekte ve-rilmiştir?A)

Elmas

Buz

Tuz

Tereyağ

Altın

C)

B)

D)

E)

9. Sıvılar için verilen;Akışkanlık

SıcaklıkI. II.

III.

Sıcaklık

Viskozite

Moleküller arasıçekim kuvveti

Akışkanlık

grafiklerden hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

10. Aşağıda verilen olaylardan hangi-si suyun buharlaşması ile ilgili de-ğildir?

A) Denizden çıkan insanın üşümesi

B) Testideki suyun soğuması

C) Kolonyanın serinleme hissi vermesi

D) Gül yaprakları üzerinde çiğ damla-larının oluşması

E) Sıcak havalarda balkonların yı-kanması

11.

X(s) Y(s)

X ve Y sıvılarına özdeş bilyeler bırakıl-dığında batma sürelerinin Y > X oldu-ğu görülüyor.

Buna göre;I. Sıcaklıkları eşit ise, Y’nin viskozi-

tesi daha fazladır.II. Aynı sıvı iseler, X’in sıcaklığı

Y’den fazladır.III. Aynı sıcaklıkta X sıvısının mole-

küller arası çekim kuvveti Y’den büyüktür.

verilen yargılardan hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) II ve III D) I ve III E) I, II ve III

12. I. Buzdolabından çıkan balın ekme-ğe zor sürülmesi

II. Yolların yazın ziftlenmesiIII. Motorda ısınan yağın daha akıcı

hale gelmesiYukarıda verilen örneklerden han-gileri sıcaklığın viskoziteye etkisi ile ilgilidir?A) ?????? B) II ve IIIC) I ve III D) I ve II E) Yalnız I

21



MADDENİN HÂLLERİ / Katılar ve Sıvılar

BuharlaşmaveKaynamaArasındakiFarklar

Buharlaşma

★ Sıvı yüzeyinde gerçekleşir.

★ Her sıcaklıkta gerçekleşir.

★ Az enerji gerektirir.

★ Yavaştır.

★ Maddenin cinsine, safsızlığa, sıcaklık,

basınç, yüzey alanı ve neme bağlıdır.

Kaynama

★ Sıvının her noktasında gerçekleşir.

★ Belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir.

★ Çok enerji gerektirir.

★ Hızlıdır.

★ Maddenin cinsine, saflığına ve dış basın-

ca bağlıdır.

1. 20°C’de suyun viskozitesi 1.10–3 Pa.s

gliserinin viskozitesi 1,42 Pa.s’dir.

Buna göre verilen,

I. Gliserinin moleküller arası çekim kuvveti daha yüksektir.

II. Su daha akışkandır.III. Sıcaklık artarsa viskoziteleri de artar.ifadelerinden hangileri doğrudur?



E) I, II ve III

2. Aynı sıcaklıkta üç ayrı kapta bulu-nan;

Su

I.

Z.yağı

II.

Gliserin

III.

sıvılar içerisine özdeş bilyeler atıl-dığında, tabana ulaşma süreleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?A) I > II > III B) I > III > IIC) II > III > I D) III > I > II E) III > II > I

3. Buharlaşma olayı ile ilgili olarak ve-rilen;I. Sıvının yüzeyinde gerçekleşir.II. Sıvının olduğu her sıcaklıkta, bu-

harlaşma olur.III. Yüzeyde bulunan moleküller ye-

terli enerjiye ulaştıklarında gaz fa-zına geçerler.

yargılarından hangileri doğrudur?A) I ve II B) II ve IIIC) I ve III D) I, II ve III E) Yalnız I

4. Aşağıda verilenlerden hangisi kay-nama için yanlıştır?

A) Hızlı gerçekleşir.

B) Endotermiktir.

C) Saf maddelerin belirli bir kaynama noktaları vardır.

D) Sıcaklık kaynama noktasını değiş-tirir.

E) Sıvının her yerinde görülür.

5. I. Hızlıdır.II. Sıvının yüzeyindedir.III. Her sıcaklıkta gerçekleşir.IV. Yavaştır.V. Belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir.IV. Sıvının her yerindedir.Kaynama ve buharlaşma olayları-nın özellikleri karışık olarak veril-miştir. Bu özelliklerin düzenlenmiş hâli hangi seçenekteki gibidir?

Kaynama Buharlaşma

A) I, V, VI II, III, IV

B) I, II, V III, IV, II

C) II, III, IV I, V, VI

D) I, III, V II, III, VI

E) II, III, V I, III, VI

6. Sıvı Buhar Basıncı (mm/Hg)

X 25

Y 36

Z 40

X, Y ve Z sıvılarının aynı sıcaklıktaki buhar basınçları verilmiştir.Buna göre,I. Aynı ortamda kaynama noktaları X

> Y > Z’dir.II. Z’nin uçuculuğu en fazladır.III. Viskoziteleri arasında X>Y>Z iliş-

kisi vardır.verilen ifadelerden hangileri doğ-rudur?A) I, II ve III B) II ve IIIC) I ve III D) I ve II E) Yalnız I

22

TEST


MADDENİN HÂLLERİ / Katılar ve Sıvılar7. Buhar basıncı

X Y

Sıcaklık (°C)0

76

t1 t2

Buhar Basıncı-Sıcaklık grafiği veri-len X ve Y sıvıları için;I. Aynı sıcaklıkta X’in buhar basıncı

daha fazladır.II. 1 atm dış basınçtan, kaynama

anındaki buhar basınçları 76 cm-Hg’dir.

III. Y tuzlu su, X saf su olabilir.yargılarından hangileri doğrudur?A) I ve II B) I, II ve IIIC) I ve III D) II ve III E) Yalnız III

8.

Safsu

I.

Etilalkol

II.

Eter

III.

Yukarıda verilen sıvılar aynı rakımda bulunmaktadırlar. Buna göre,I. Kaynama noktaları I > II > III’tür.II. Aynı sıcaklıkta buhar basınçları I >

II > III’tür.III. Kaynama esnasındaki buhar ba-

sınçları I = II = III’tür.verilen yargılardan hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

9. Rakımı 0 m, 400 m, 1600 m olan X,Y ve Z yerleşim biriminde saf su kayna-tılıyor. Buna göre,

Kaynamaya başlama sıcaklıkları ara-sındaki ilişki nasıldır?

A) Z > Y > X B) X > Y > Z

C) X > Z > Y D) Z > X > Y

E) Y > X > Z

10.

Alkol

I.

Su

II.

Alkol

III.

Yukarıdaki şekilde aynı ortamda bulu-nan alkol (I), su (II) ve daha yüksek bir yerde bulunan alkol (III) verilmiştir.

Buna göre verilen;

I. Aynı sıcaklıkta buhar basınçları I = III > II’dir.

II. Kaynamaları esnasındaki buhar basınçları: I = II > III tür.

III. Kaynama noktaları II > I > III’tür.




E) I, II ve III

11. I. Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı artar.

II. Rüzgar, buharlaşma hızını artırır.

III. Dış basıncın düşük olduğu yerler-de, buharlaşma daha hızlıdır.

IV. Moleküller arası çekim kuvveti art-tıkça buharlaşma hızı azalır.

Yukarıda verilen yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” cevabı verildi-ğinde hangi seçeneğe ulaşılır?

A) I. D B) I. D C) I. Y

II. Y II. Y II. D

III. D III. D III. Y

IV. D IV. Y IV. D

D) I. Y E) I. D

II. D II. D

III. D III. D

IV. D IV. D

12. H2O(s) → H2O(g)

Suyun buharlaşma denklemine göre verilen,

I. Isı alarak gerçekleşir.

II. Buharlaşma olayıdır.

III. Düzensizlik artar.




E) I, II ve III

22

Kavr

amSi

mge

siBi

rim

i

Bası

nçP

atm

ve

mm

Hg’

dir.

1 at

m =

760

mm

Hg

Hac

imV

L ve

mL’

dir.

Sıca

klık

TKe

lvin

(K) y

a da

Mol

n6,

02 x

1023

tan

e ta

neci

k



??????????1. ?

2.

3. Sıcaklık (°C)

Zamana b c d

110

40

Saf bir maddenin sıcaklık-zaman gra-Şği verilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Saf madde bir katıdır.

B) Erime noktası 40°C’dir.

C) Erime noktası 40°C’dir.

D) a-b zaman aralığında, maddenin kinetik enerjisi artar.

E) c-d zaman aralığında, kaynamak-tadır.

4. I. 27°C

II. 147°C

III. 927°C

IV. 300°C

Yukarıda verilen sıcaklık değerleri

°C’den (Celsius), °K’e (Kelvin) dö-

nüştürüldüğünde hangi seçenek

başta kalır?

A) 300 B) 370

C) 420 D) 573

E) 1200

5. I. 1 atm = 76 cm-HgII. 0,5 atm = 38 mm-HgIII. 1520 mm-Hg = 152 cm-HgYukarıda verilen eşitliklerden han-gileri doğrudur?



E) I, II ve III

6. I. Basınç a) LitreII. Hacim b) KelvinIII. Miktar c) MolIV. Sıcaklık d) atmGazların davranışlarını etkileyen özellikler ve birimleri eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) I. d B) I. d C) I. a

II. a II. c II. d

III. c III. a III. c

IV. b IV. b IV. b

D) I. a E) I. a

II. c II. d

III. b III. c

IV. d IV. b

23

????????TEST


237. Sıcaklık (°C)

Zamana b

30

Saf bir X maddesi için verilen graŞğe göre;

I. Katı ise 30°C’de erir.II. Sıvı ise 30°C’de kaynar.III. a-b aralığında potansiyel enerjisi

artmaktadır.yargılarından hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

8. Sıcaklık (°C)

Zaman

90

20

0

Yukarıda sıcaklık-zaman graŞği veri-len saf bir katı için;

I. –5°C’de katıdır.II. 20–90°C arasında sıvıdır.III. 20°C’de kinetik enerjisi artmaktadır.yargılarından hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

9. Atmosferdeki hava ile ilgili aşağıda-ki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Havada su buharı ile azot, oksijen, karbon dioksit, argon gibi gazlar bulunur.

B) Havanın su buharı içeriği bağıl nem ile ifade ediler.

C) Su buharı bulunmayan havaya kuru hava denir.

D) Havadaki bağıl nem miktarı ger-çek sıcaklık ile doğru orantılıdır.

E) Hissedilen sıcaklık; gerçek sıcak-lık, nem, güneş ve rüzgar hızından yararlanarak değeri hesaplanır.

10. Bağıl nem ile ilgili;I. 1 m3 havanın neme doyma oranı

olarak tanımlanabilir.

II. Bağıl nem oranı düşükse hava sıc-kalığı olduğundan daha düşüktür.

III. Bağıl nem oranı arttıkça buharlaş-ma hızı azalır.

yargılarından hangileri doğrudur?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

11. Gazlar ile ilgili aşağıdaki ifadeler-den hangisi yanlıştır?

A) Ortalama kinetik enerjileri, mutlak sıcaklıkla ters orantılıdır.

B) Sıcaklık etkisiyle genleşebilir.

C) Birbiriyle homojen olarak karışır-lar.

D) Yüksek sıcaklık, düşük basınçta sıvılaşabilir.

E) Hacimleri bulundukları kabın hac-mine eşittir.

12. Gaz basıncı;I. Mutlak sıcaklık,

II. Tanecik sayısı,

III. Kap hacmi,

niceliklerinden hangilerin bağlı ola-rak değişir?A) Yalnız I B) I ve IIC) I ve III D) II ve III E) I, II ve III



??????????1. Su ile ilgili olarak verilen,

I. Ca2+ ve Mg2+ iyonunu çokça içeren sulara sert su denir.

II. Tatlı su kaynakları kısıtlı olduğun-dan, israftan kaçınmak gerekir.

III. Yumuşak sularda, sabun sarfiyatı daha azdır.




E) I, II ve III

2. Aşağıdakilerden hangisi su tasar-rufu için alınacak tedbirlerden biri-si değildir?

A) Çamaşır suyu, tuz ruhu gibi zararlı kimyasalların kullanımından kaçı-nılmalıdır.

B) Atık yağlar lavabolara dökülme-melidir.

C) Çamaşır ve bulaşık makinası kul-lanmak yerine elde yıkama tercih edilmelidir.

D) Bozuk musluklar tamir edilmelidir.

E) Duş alırken, kova kullanılmalı, su israfından kaçınılmalıdır.

3. Sert sularla ilgili;

I. Isıtıldığında dipte tortu bırakır.

II. Mg2+ ve Ca2+ derişimleri yüksektir.

III. Sabun köpürme özelliğini kaybe-der.


A) I, II ve III B) I ve II


E) Yalnız I

4. Aşağıda bazı gazlar ve çevreye ver-dikleri zararlar verilmiştir.

Buna göre verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) NOx, SO2, SO3 gibi gazlar asit yağ-murlarına sebep olmaktadır.

B) CO2 gazı küresel ısınmada (sera etkisi) rol oynayan gazdır.

C) CFC gazları ozon tabakasına za-rar vermektedir.

D) Yanardağ patlamalarının hava kir-liliğine etkisi yoktur.

E) Fosil yakıtlar, hava kirliliğine se-bep olur.

5. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirli-liğine sebep maddelerden değildir?

A) Piller

B) Tarım ilaçları

C) Deterjanlar

D) Oksijen gazı

E) Ağır metaller (Pb, Hg...)

6. Sert su ile ilgili aşağıdaki yargılar-dan hangisi yanlıştır?

A) Lezzeti hoş olmayan sudur.

B) Suyun sertliğinin fazla olması sağ-lık açısından tehlikelidir.

C) İçinde çözünmüş iyon miktarı yük-sektir.

D) Sert sularda sabun sarfiyatı daha fazladır.

E) Sıcak su borularında tortu bırakır.

24

????????TEST


7. Atmosferin üst katmanlarında bulunan ozon (O3) gazının oluşturduğu tabaka Dünya’yı güneşin zararlı ışınlarından koruyan bir kalkan görev görür. Bazı kimyasallar ozon gazını parçalayarak ozon tabakasının incelmesine neden oluşur.

Buna göre aşağıda verilen madde-lerden hangisi ozon tabakasının in-celmesine neden olur?

A) Azot oksitler

B) Karbon dioksit

C) Kloro floro karbon

D) Metan

E) Azot

24

test 01 9. sınıf kimya kİmya bİlİmİ / sİmyadan kİmyaya 3....

Documents