temel İş sağlığı ve...

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Fikri BİLİR

A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

İSG Şube Müdürü

İŞ KAZALARI

2013 yılı 1235

2014 yılı 1886

2015 yılı 1730

2016 yılı 1970

2013-2016 yılları 6821

Kaynak: İş Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi

Ölümler

İş Sağlığı ve Güvenliği nedir?

İşyerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli

nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar

verebilecek koşullardan korunmak amacıyla

yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.

İş Sağlığı ve Güvenliği amacı?

Çalışanın güvenliğini sağlamak

İşyerinin güvenliğini sağlamak

Üretim / hizmet güvenliğini sağlamak

Kısaca İSG

“İnsan merkezli yaklaşımın adıdır”

ÖNCELİKLİ HEDEFİ;

İŞ KAZALARINI VE MESLEK

HASTALIKLARINI

ÖNLEMEKTİR

İş Kazası nedir?

İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme

sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen

engelli hâle getiren olaya İş Kazası denir. (6331 S. İSG Kn.)

Meslek hastalığı:

Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık.

İş Kazası Hukuki Tanımı?

(5510 SSGSSK) MADDE 13- İş kazası;

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle

sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa

yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli

olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi

nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

İş Kazası Hukuki Tanımı?

(5510 SSGSSK) MADDE 13- İş kazası;

d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince

çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin

yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan

bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.

Kaza Zinciri

İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri

KAZA ZİNCİRİNİN 3. HALKASI

Tehlikeli Hareket

Tehlikeli Ortam

KAZA

KAZA ZİNCİRİNİN ÖNLENMESİ

% 88 Tehlikeli Hareket

% 10 Ortam

% 2 Diğer İş kazalarının;

% 88’i tehlikeli hareket,

% 10’u tehlikeli durum,

% 2’si kaçınılmaz ve sebebi

bilinmeyen

Sebeplerden kaynaklanmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri?


Yapılan istatistikler; kazaların,

% 50 kolayca önlenebilir,

% 48 etüd ve metodlu çalışma

% 2 önlenmesi mümkün olmayan

50 % Kolayca önlenen

% 48 Metodlu çalışma

% 2 Diğer

Kolayca Önlenebilir Metodlu çalışmaÖnlenemez


1 Ölümlü Kazax

29 Hafif Yaralanma

300 Yaralanmasız (Ramak Kala Olayı)

1

29

300

Ramak Kala : Çalışanı zarara uğratmamış ancak tekrarında, uğratma potansiyeli olan

KAZA PİRAMİDİ

İş Kazalarının Ekonomiye Etkisi

Kaza Sonucu Meydana

Gelecek Zararın

Büyüklüğü

Kestirilemez, Bu

Tamamen Tesadüflere

Bağlıdır

İş Kazalarının Ekonomiye Etkisi

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının toplam maliyeti ülkelerin i(GSYİH) %3 ü ile %5 ‘i arasında

değişmektedir. ( İLO)

GÖRÜNEN (DOĞRUDAN) ZARARLAR

• 1. Makine-teçhizat hasarı,

• 2. Tazminat ödemeleri,

• 3. İlk yardım masrafları,

• 4. Diğer tıbbî masraflar

• a. Doktor masrafları,

• b. İlâç masrafları,

• c. Tedavi masrafları

• d. Sosyal yardım ödenekleri

GÖRÜNMEYEN (DOLAYLI) ZARARLAR

• 1. Kaybolan iş günü,

• 2. Kaybolan iş gücü,

• 3. Üretim kayıpları

• 4. Toplumun uğradığı zararlar

İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için herkese

bir takım sorumluklar düşer.

DEVLET

ÇALIŞAN İŞVEREN

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarafları

ÇALIŞMA MEVZUATI

Anayasa

Uluslararası Sözleşmeler

Kanunlar, KHK

Tüzükler

Yönetmelikler

Tebliğler

Standartlar

Çalışma Mevzuatı

Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı

17. Maddesi : Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma

ve geliştirme hakkına sahiptir.

Zorla Çalıştırma Yasağı

18. Maddesi : Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.

Çalışma Hakkı ve Ödevi

49. Maddesi : Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.

ANAYASA

Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı

50. Maddesi : Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan

işlerde çalıştırılamaz.

Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar

çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.

Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.

Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve

şartları kanunla düzenlenir.

Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması

56. Maddesi : Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama

hakkına sahiptir.

ANAYASA

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi -1948 (1949) Madde 3:

Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır.

Madde 23:

Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve uygun çalışma

şartlarının sağlanması ve işsizlikten korunma haklarına sahiptir.

Uluslararası Sözleşmeler

İLO Sözleşmeleri

BM Ekonomik ve Sosyal Haklar Sözleşmesi - 1976 (2003)

Avrupa Sosyal Şartı (89/391/EEC) - 1961 (1996)

Kanunlar

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ( 30.06.2012 / 6331 )

İş Kanunu ( 22.05.2003 / 4857 )

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (31.05.2006 / 5510 )

Türk Borçlar Kanunu (11.01.2011 / 6098)

Türk Ceza Kanunu (26/9/2004 / 5237)

Çevre Kanunu ( 09.08.1973 / 2872 )

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (24.04.1930 / 1593)

Mesleki Eğitim Kanunu (05.06.1986 / 3308)

…..

…..

Vs……..

Kanunlar

( Borçlar Kanunu – Madde 417 )

İşveren, hizmet ilişkisinde çalışanın kişiliğini korumak ve saygı

göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni

sağlamakla, özellikle çalışanların psikolojik ve cinsel tacize

uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla

zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için

gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız

bulundurmak; çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği konusunda

alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

Kanun Numarası : 6331

Kabul Tarihi : 20/6/2012

Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 30/6/2012 Sayı : 28339


Kapsam ve istisnalar

MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve

işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak

ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet

konularına bakılmaksızın uygulanır.

MADDE 2 – (2)

a) TSK, Emniyet, MİT

b) Afet ekipleri

c) Ev hizmetleri

d) Kendi namına çalışanlar

e) İnfaz hizmetleri


Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu

veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi,

Tanımlar


Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile

ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve

benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve

yeterli eğitime sahip kişiyi,

Tanımlar


Eğitim hakkı

Sağlık gözetimi hakkı

Görüş bildirme hakkı

Katılma hakkı (Seçme ve seçilme hakkı)

Talep hakkı

Çalışmaktan kaçınma hakkı *

Çalışanların Hakları

* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.13


Çalışanların Yükümlülükleri

Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve

işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda,

kendilerinin ve yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların

sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

(6331 Sayılı İSG Kanunu - Md.19)



Mevzuata ve İşyeri kurallarına uyma

İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarına katılma

İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerine katılma

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili sağlık gözetimi yaptırma

* (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )



* (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )

Alet ve makineleri kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların

koruyucularını keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek,*

Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru

kullanmak ve korumak,*

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili gördüğü eksiklikleri bildirme,*



Ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma

tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde derhal haber vermek *

İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve

işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.

**

* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )

** 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.28 )

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

HUKUKİ SONUÇLAR

İSG faaliyetlerinin yürütülmesinden doğan sorumluluklarını

yerine getirmeyen İşveren / Vekilleri / 3.şahıslar hakkında; İdari Para Cezaları, Rücu Davaları, Tazminat Davaları, Ceza Davaları açılır.


HUKUKİ SONUÇLAR

Rücu Davaları

İş Kazası sonucu zarara uğrayan çalışana SGK tarafından;

Geçici ve Sürekli İş Göremezlik Ödeneği

Tedavi ve Sağlık giderleri

Kız çocuklarına evlenme ödeneği

Cenaze ödeneği

Ölüm halinde hak sahiplerine gelir

Ancak; SGK tarafından karşılanan zararlar İş Güvenliğini ihlal eden kişilerden tahsil edilir. (5510-Md.21)


HUKUKİ SONUÇLAR

Anayasa md. 129: “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin

yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat

davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun

gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine

açılabilir.”


HUKUKİ SONUÇLAR

Türk Borçlar Kanunu - MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir

fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

Maddi Tazminat

(İş Kazası nedeniyle SGK ca karşılanmayan zararlar)

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

(Ölümü halinde yakınlarına)

Manevi Tazminat

(Çalışana veya ölümü halinde yakınlarına)


HUKUKİ SONUÇLAR

Türk Ceza Kanunu:

Taksirle, Başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da

algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, 3 aydan 1 yıla

kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. .(TCK-89) (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)

Fiil 1 den fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, 6

aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.) (Bilinçli taksir hali hariç şikayete bağlıdır.)


HUKUKİ SONUÇLAR

Türk Ceza Kanunu:

Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi,

2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(TCK-85)

(Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)

Fiil, 1 den fazla insanın ölümüne ya da 1 veya 1 den fazla kişinin

ölümü ile birlikte 1 veya 1 den fazla kişinin yaralanmasına neden

olmuş ise, kişi 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile

cezalandırılır. (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)

TEHLİKE KAYNAKLARI ve RİSKLER

Gürültü, genel olarak istenmeyen ve rahatsız eden ses olarak

tanımlanır.

Gürültü

En düşük maruziyet eylem değeri = 80 dB

En yüksek maruziyet eylem değeri = 85 dB

Maruziyet sınır değeri = 87 dB

( Fiziksel Risk Etmenleri )

Fiziksel Etkiler: Geçici veya sürekli işitme bozuklukları

Fizyolojik Etkiler: Kan basıncının artması,dolaşım bozuklukları,solunumda

hızlanma,kalp atışlarında artma,ani refleks. İşitme duyusu kaybı, acı hissi, sinir

sistemi ve dolaşım sistemi bozuklukları ve hormonal denge bozulması

Psikolojik Etkiler: Davranış bozuklukları,aşırı sinirlilik stres, uygunsuzluk,

yorgunluk

Performans Etkileri :İş veriminin düşmesi , konsantrasyon bozukluğu

hareketlerin yavaşlaması. Konuşmaları engelleyerek iş performansının ve iş

güvenliğinin azalması ortaya çıkmaktadır.

Kaza Etkisi: Gürültülü ortamlarda çalışanlarda iş kazası görülme oranı daha

yüksektir.

Gürültü

Gürültünün insan sağlığına etkileri


Titreşim

Titreşim, araç, gereç ve makinelerin çalışırken oluşturdukları

vibrasyon ve salınım hareketleridir.

El – kol titreşimi 2,5 m/s²- 5 m/s² Bütün vücut titreşimi 0,5 m/s² - 1,15 m/s²

Beyaz parmak hastalığı


Termal Konfor

Termal konfor; Çalışanların büyük çoğunluğunun sıcaklık,

nem, hava akımı gibi iklim koşulları açısından gerek

bedensel, gerekse zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belli bir

rahatlık içinde bulunmaları

Isı 29 derece olursa performans % 5 düşer.



Isı 32 derece olursa performans % 30 düşer


Aydınlatma

Bütün algılamaların %80 ile %90’ı görme ile

gerçekleşmektedir.

Kötü aydınlatma sonucunda gözde:

• Okülomotor değişiklikler[1]

• Oküler ağrı[2]

• Kaşıntı

• Göz yaşarması

• Gözlerin uyum ve konverjans yeteneğinin[3] azalması

• Baş ağrısı, renk yanılgıları

• Azalan insan performası, artan yorgunluk

• Azalan verim, artan ıskarta, artan iş kazaları

[1] Okülomotor Değişiklik: Gözdeki refleks hareketlerinin değişmesi

[2] Oküler Ağrı: Göz kasındaki ağrılar

[3] Konverjans Yeteneği: Yakına odaklama


Radyasyon

Radyasyon;

Enerjinin elektromanyetik veya parçacık modeliyle taşınması

Yetkisiz kişiler Radyasyon alanına girmemelidirler


Basınç (Yüksek ve Alçak Basınç)

Basınç; Normal hava basıncının (atmosfer basıncı) daha fazla

veya daha az olması gereken veya olan basınçtır.

Yüksek veya Düşük basınçlı yerlerde çalışanlarda;

Kalp

Dolaşım

Solunum

Rahatsızlıkları görülebilir.


KİMYASAL RİSK ETMENLERİ

Kimyasal Risk Etmenleri

Kimyasal Madde Nedir?

Doğal halde bulunan

Üretilen

Bir işlem sonrasında oluşan

Atık olarak meydana gelen

Kazara oluşan

her türlü element, bileşik veya karışımlardır.


Dünyada bilinen 5 ila 7 milyon farklı türde kimyasal

bulunmaktadır.

Her yıl Dünyada,

Tarımda kullanılan kimyasal maddeler,

Gıda katkı maddeleri,

İlaçlar,

Enerji üretiminde kullanılan yakıtlar,

Kimyasal tüketim maddeleri, vb.

dahil en az 400 milyon ton kimyasal madde

üretilmektedir..

Her yıl 1200 yeni kimyasal madde üretiliyor


Kokulu veya kokusuz olabilirler.

Hepsinin tehlike ve zararları farklıdır.

Yutularak alınan bir kimyasal gözleri kör edebilir. (İspirto-Sahte rakı)

Ciltten emilen bir kimyasal daha tehlikeli olabilir. (Savaş gazları)

Renkli veya renksiz olabilirler.

Suyla temas eden bir kimyasal yanıcı gaz çıkarabilir. (Karpit)

İki zararsız kimyasal bir araya gelince zararlı olabilir. (N ve C Siyanür)

İki tehlikeli kimyasal bir araya gelince zararsız olabilir. (H ve O2 Su)

Havadan hafif veya daha ağır olabilirler. (LPG (sıvılaştırılmış petrol gaz -CNG

sıvılaştırılmış doğal gaz )

Kimyasal Maddelerin Bazı Özellikleri


Kimyasal Maddelerin Sınıflandırılması

Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS = Globally Harmonized System)


ESKİ YENİ

7 Piktogram 9 zararlılık işareti

15 Tehlikeli Sınıfı 28 Zararlılık Sınıfı

Risk İbaresi (R) Zararlılık İfadesi (H)

Güvenlik İbaresi (S) Önlem İfadesi (P)

İlave zararlılık ifadeleri ve etiket unsurları

Uyarı Kelimesi (Tehlike/Dikkat)

Müstahzar Karışım

Tehlike Zararlılık

Maddelerin Ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik

11 Aralık 2013

Toksik değildir, zararsızdır, kirletici değildir, ekolojiktir gibi ifadeler kullanılamaz

1. Fiziksel zararlar ( 16 sınıf )

2. Sağlığa ilişkin zararlar ( 10 sınıf )

3. Çevresel zararlı ( 2 sınıf )

KİMYASAL MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI

Zararlılık İfade: H Önlem ifadeleri: P

200 - 299 Fiziksel zararlar 100 - 199 Genel

300 - 399 Sağlık zararları 200 - 299 Korunma (Önleme)

400 - 499 Çevresel zararlar 300 - 399 Müdahale (Yapılması

gerekenler)

400 - 499 Depolama

500 - 599 Bertaraf

İlave etiketleme bilgileri (EUH…)


Tehlikeli Kimyasalların Sembolleri

ÇEVRE PATLAYICILAR YANICILAR OKSİTLEYİCİLER

BASINÇ ALTINDAKİ

GAZLAR

AŞINDIRICILAR

TOKSİKLER TAHRİŞ EDİCİLER SAĞLIĞA ZARARLILAR

GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI

Güvenlik Bilgi Formu İçeriği

1) Maddenin/karışımın ve şirketin/dağıtıcının kimliği

2) Zararlılık tanımlanması

3) Bileşimi/İçindekiler hakkında bilgi

4) İlk yardım önlemleri

5) Yangınla mücadele önlemleri

6) Kaza sonucu yayılmaya karşı önlemler

7) Elleçleme ve depolama

8) Maruz kalma kontrolleri/kişisel korunma

9) Fiziksel ve kimyasal özellikler

10)Kararlılık ve tepkime

11)Toksikolojik bilgiler

12)Ekolojik bilgiler

13)Bertaraf etme bilgileri

14)Taşımacılık bilgileri

15)Mevzuat bilgileri

16)Diğer bilgiler (19)

Güvenlik Bilgi Formları (GBF) kimyasalların güvenli tedarik, ambalajlama ve

kullanımında anahtar dokümanlardır.

KİMYASALLARIN ETİKETLENMESİ

YANICILIK

SAĞLIK REAKTİFLİK

ÖZEL RİSK

Tehlikeler, en yükseği dört olmak üzere 4 ile 0 arasında değişen sayısal

değerlerle gösterilir.

Kimyasal Maddelerin Elmas İle Gösterimi


KİMYASALLARIN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI

GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI

(SDS)

MUTLAKA İNCELENMELİ VE

GEREKLİ ÖNLEMLER

ALINMALIDIR.

Elektrik Öldürebilir.

25 Volt AC veya 60 Volt DC gerilimin üzeri ölümcül kazalara neden olabilir.

ELEKTRİĞİN ZARARLI ETKİLERİ

ELEKTRİK ŞOKU

YANIKLAR

YANGINLAR

DÜŞMELER

Elektrik Kazalarını Önleme

Kullanımda olmadıklarında elektrikli aletlerin düğmeleri

kapatılmalıdır.

Elektrikli aletlerin üstü kapatılmamalıdır.

Yanıcı maddeler, ısınabilir elektrikli aletlerin yanına

konmamalı / depolanmamalıdır

Kabloların zarar görmüş kısımları tümüyle

değiştirilmelidir.

Elektrik Kazalarını Önleme

Hasarlı ekipmanlar kullanımdan kaldırılmalı ve üzerine ‘Arızalı

kullanmayınız’ uyarısı konulmalıdır. Tamir edilmedikçe ve ehliyetli

bir kişi tarafından kullanım için onay verilmedikçe de kullanıma

konulmamalıdır.

Elektrikli aletlerin şu görsel olmayan belirtileri de kontrol

edilmelidir.

Aşırı ısınma

Kıvılcım çıkarma

Hasarlı ekipman rapor edilmeli ve yetkili bir kişi tarafından tamir

edilmeden kullanılmamalıdır

Elektrik Yangınlarına

Kesinlikle Su ile müdahale etmeyiniz.

Elektrik Arızalarına

Kesinlikle müdahale etmeyiniz

YANGIN GÜVENLİĞİ

Yanma nedir?

Maddenin ısı ve oksijen (O2) ile birleşmesi (reaksiyonu) sonucu

oluşan kimyasal bir olaydır.

OKSİJEN

Yanıcı olmayan ancak yanıcı maddelerle belirli

oranda birleştiğinde yakıcılık etkisi ile yanmayı

başlatan renksiz ve kokusuz gazdır.

Yanmanın devam edebilmesi için ortamda;

Gaz yangınlarında %12,

Katı ve sıvı yangınlarında ise % 16 oranında

oksijen olması gerekir.

ISI

Yanmanın meydana gelebilmesi için gerekli olan

en önemli etkendir. Çünkü günlük hayatta yanıcı

madde ve oksijen teması sürekli vardır. Ancak

yanmayı başlatacak etken ısıdır.

Yanmanın başlayabilmesi için sıcaklığın yanıcı

maddelerin tutuşma sıcaklığına ulaşması gerekir.

Yün 600 °C

Pamuk 400 °C

Tahta 240 – 270 °C

Gazete kağıdı 230 °C

Amonyak 650 °C

Bazı Maddelerin Tutuşma Sıcaklığı

YANICI MADDELER

YANICI MADDELER

GAZLAR SIVILAR KATI

MADDELER

Doğal gaz LPG Asetilen Hidrojen Karbonmonoksit ve diğerleri

Benzin Mazot Alkol Yağ Boya ve diğerleri

Ağaç Kumaş Kömür Plastik Kağıt Saman Mum ve diğerleri

YANMA ÇEŞİTLERİ

Yavaş Yanmalar

Kendi Kendine Yanmalar

Hızlı Yanmalar

Parlama ve Patlama Şeklinde Yanmalar

Detonasyon

YANGIN

Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin

kontrol dışı yanma olayına yangın denir.

Yangını söndürebilmek için; yanmanın esası olan üç şarttan ( oksijen,

yanıcı madde, ısı) herhangi birinin ortadan kaldırılması gerekir.

(Üç şart tamam değil ise yanma meydana gelmez)

YANGIN NEDENLERİ

Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması,

Bilgisizlik,

İhmal ve dikkatsizlik,

Kazalar,

Sıçrama,

Sabotaj,

Tabiat olayları

YANGIN SINIFLARI

A Sınıfı yangınlar

B Sınıfı yangınlar

C Sınıfı yangınlar

D Sınıfı yangınlar

F Sınıfı yangınlar

A SINIFI YANGINLAR:

Organik kökenli ( Katı ) madde

yangınları. Bu malzemeler genellikle

karbon bileşikleri olan organik yapıda

malzemelerdir ve yanmaları

sonucunda karlaşma ve kül meydana

gelir.

— Ahşap, Kömür, Kâğıt, Ot, Selüloz

— Kauçuk, Tekstil Ürünleri, Plastik v.s.

A SINIFI Yangınlar, soğutucu etki yaratan maddeler ile müdahale edilmek sureti

ile soğutularak söndürülür. Genellikle Su ile söndürülür.

http://1.bp.blogspot.com/_n0-__yewRWY/TSMjDY_2yUI/AAAAAAAACZ0/W7x-dDdrXJs/s1600/class a.jpg

B SINIFI YANGINLAR:

Sıvı yanıcı madde yangınlarıdır.

Benzin, tiner, mazot, alkol, boya,

yağlar, vb..

B Sınıfı Yangınlar, yanan madde ile oksijen teması kesilerek ( Boğmak ) sureti ile

söndürülür. Genellikle Köpük kullanılır.

http://2.bp.blogspot.com/_n0-__yewRWY/TSMjDk92UPI/AAAAAAAACZ8/jVga-PBYkQY/s1600/class b.jpg

C SINIFI YANGINLAR:

Gaz halindeki yanıcı madde

yangınlarıdır.

Doğal ve Üretilmiş Gazlar, Metan,

Hidrojen, Asetilen

LPG, Propan Doğal Gaz

C Sınıfı Yangınlar, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak

söndürülür. Genellikle CO2, KKT kullanılır.

http://3.bp.blogspot.com/_n0-__yewRWY/TSMjDhtbhqI/AAAAAAAACaE/HQENrNA0NH0/s1600/class c.jpg

D SINIFI YANGINLAR:

Hafif Metal Yangınlarıdır. (Titanyum,

Magnezyum, Alüminyum vb)

D Sınıfı Yangınlar, özel amaçla üretilmiş D sınıfı Kuru Toz ile söndürülür .

http://3.bp.blogspot.com/_n0-__yewRWY/TSMjDwj6j8I/AAAAAAAACaM/FEgyuLbjyok/s1600/class d.jpg

F SINIFI YANGINLAR:

Bitkisel ve hayvansal pişirme

yağlarının yangınlarını kapsar.

Kimyasal söndürücüler yada toz

söndürücüler ile söndürülür.

" ASLA SU İLE SÖNDÜRMEYİNİZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR "

http://3.bp.blogspot.com/_n0-__yewRWY/TSMjEEbBGlI/AAAAAAAACaU/ns_5u1pVqQw/s1600/class f.jpg

1- Yangının Büyüme Hızı

2- Yüksek Sıcaklık

3- Yangın Bileşenlerinin Yayılmaya Olan Etkileri

4- Yangının Safhalarındaki Tehlikeler

5- Gazların Neden Olduğu Solunum Zorluğu

6- Patlama Tehlikesi

7- Çökme Tehlikesi

8- Elektrik Tehlikesi

9- Kimyasal Tehlike

YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER

YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ

Soğutma

Boğma (Havayı kesme)

Yakıtı Giderme (Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma)


Soğutma

Yanıcı maddenin ısısı yanma ısısının altına getirilir ise yanma

olayı durur

Soğutma yöntemi, A sınıfı (korlu) yangınların söndürülmesinde etkilidir.


Boğma

Yanma sırasında reaksiyon için gerekli uygun karışım oranlarının

oluşmasını önleme

Boğma yöntemi, alevli B ve C sınıfı yangınların söndürülmesinde etkilidir.


Yakıtı Giderme

Yangın yerindeki gaz akışının kesilmesi, akaryakıt akışının engellenmesi

ve yangının sirayeti istikametinde bulunan diğer yanıcı maddelerin

ortamdan uzaklaştırılmasına denir.

SÖNDÜRME MADDELERİ

Söndürme Maddesi

Yangın Sınıfları

A B C D

Su x Köpük x x CO2 x x ABC x x x BC x x D Tozu x

Söndürme Maddeleri ve Etkili Olduğu Yangın Türleri

YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI KULLANIMI

YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER

“P.A.S.S. tekniği”

Pimi çek Aleve tut

Sık Süpür


Telaşlanmayınız !!!

Bulunduğunuz yere en yakın yangın ihbar düğmesine basınız.

Gaz vanalarını

kapatın !

Elektrik şalterini

kapatın !


Kendi güvenliğinizi kontrol edin.

Yangın durumunu kontrol edin, Yangın, ilk müdahale yapılarak

söndürülecek büyüklükte ise en yakındaki uygun yangın söndürme

cihazı veya diğer sistemleri kullanarak yangına müdahale edin.

A

Güvenli olarak ulaşabilecek bir

noktada ise Patlayabilecek maddeleri

mümkün olduğunca yangından

uzaklaştırın

Yangın söndürücüyü kullanarak

yangını söndürmeye çalışın


Hava akımını önlemek için. yangın kapı ve pencerelerini kapatın,

havalandırmayı durdurun.

İtfaiye gelene kadar yangını söndürme çalışmasına devam edin.

Eğer elbiseniz ateş alırsa derhal yere uzanın ve zemin üzerinde

yuvarlanın. Eğer yakınınızda bir battaniye veya benzeri şey varsa bunu

vücudunuza sararak yangını boğun.

Yangından ilk önce canlıları, sonra kurtarılması gerekli kıymetli evrak,

eşya ve cihazları kurtarınız ve emniyetinizi sağlayınız.

Tahliye sırasında asansörler asla kullanılmaz.

Yangın yerine görevlilerden başkasının girmesine engel olunuz.

Bunları yaparken kendinizin ve başkalarının hayatını tehlikeye atmayınız !!!

YANGIN MÜDAHALE EKİPMANLARI

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri

Yasaklayıcı İşaretler

Uyarı İşaretleri

Emredici İşaretler

Acil Çıkış ve İlk Yardım İşaretleri

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)


Kişisel Koruyucu Donanım (KKD);

Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya

birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan,

bu maksada uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar.

Baş koruyucuları,

Yüz koruyucuları,

Göz Koruyucuları

El, ayak ve bacak koruyucuları,

Solunum yolu koruyucuları

Kulak koruyucu,

Koruyucu giyim vb.


Tüm kişisel koruyucu donanımlar;

Tam koruma sağlamalı,

Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olmalı,

Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun

olmalı,

Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uymalı,

Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır,

İstisnai ve özel şartlar harici amacına uygun kullanılmalı,

İşyerinde var olan koşullara uygun olmalıdır.

Hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır

bulundurulmalıdır.

ERGONOMİ

Çalışanların etkinliğini arttırmak

Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak

Organizmanın zarar görmesini önlenmek

Lüzumsuz aktiviteleri önlemek

İnsan-makine-çevre uyumunu sağlamak

ONOMİ

Ergos: İş

Nomos: Yasa

İşin insana uygun hale getirilmesidir.

ERGONOMİ

ERGONOMİ

Sol El Sağ El Her iki El

Geçerli uzanma

alanı

Geçerli uzanma alanı Öncelikli uzanma alanı

Masa

kenarı

ERGONOMİ

ERGONOMİ

OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU

SORUNUZ ?

İş Sağlığı ve Güvenliği

Şube Müdürlüğü

Tel : 3034 (Dahili) Mail: [email protected]

TEŞEKKÜRLER

temel İş sağlığı ve...

Documents