T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Gürültü-Titreşim Parametrelerinde Dikkat Edilecek Hususlar

İş Hijyeni

Ayhan ÖZMEN

İSG Uzmanı

Fizik Mühendisi

İSGÜM Şubat 2015

2

İçerik

Gürültü Titreşim

• Mevzuat • Standardlar • Metot Teyit (verifikasyon) • Ölçüm Belirsizliği • Talimat, Form ve Rapor Formatı • Cihaz ve Kalibrasyon

Bir ‘İş yeri’ Ne zaman ölçüm yaptırır ?

• Risk değerlendirmesi sonucunda ilgili risk faktörü bulunduğu

• Meslek hastalığı ortaya çıktığı

• İş yeri ortamında; çalışan veya çalışma ortamı veya makine ve/veya teçhizatı veya süreç vb. değiştiği

• Maruziyete karşın alınan önlemin uygunluğunun değerlendirileceği durumlarda, ölçümlere ihtiyaç duyar.

3

4

Gürültü

5

ÇALIŞANLARIN GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA

DAİR YÖNETMELİK

Yasal Mevzuat

6

Ortam Ölçümleri

Maruziyetin belirlenmesi

MADDE 6

(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar

c) Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.

7

TS EN ISO 9612:2009

Akustik çalışma ortamında maruz kalınan gürültünün ölçülmesi ve değerlendirilmesi için prensipler

Üç temel ölçüm stratejisi

Ölçüm sonucu doğrulaması

* 3 dB * 3,5dB * 3 dB

Ara Doğrulama 0,5 dB

8

TS 2607 ISO 1999

Akustik - İş yerinde maruz kalınan gürültünün tayini ve bu gürültünün sebep olduğu işitme kaybının tahmini

Standardın uygulanabilirliği

* 10 dB

Kararlı Gürültü

* 5 dB

Numune alma metotları ve istatistik dağılım kullanılarak günlük maruz kalınan gürültünün

ölçülmesi

9

TS ISO 1996-2

Akustik - Çevre gürültüsünün tarifi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi - Bölüm 2: Çevre gürültü seviyelerinin tayini

Endüstriyel Tesisler

* 5 dk * 10 dk

Eşdeğer daimi ses basınç seviyesi,

Eşitlik (2)

Artık ses

Mikrofon konumları

Ara Doğrulama

eqTL

10

11 11

TS EN ISO 11201 Akustik - Makina ve donanımdan yayılan gürültü - İhmal edilebilir

düzeydeki çevresel düzeltmelerle yansıtıcı bir düzlem üzerinde esas olarak açık bir alandaki iş mahallinde ve belirtilen diğer konumlardaki

emisyon ses basınç seviyelerinin tayini

Doğruluk derecesi

1 - 2

Düzeltme faktörleri

Doğruluk derecesi 2 için

Ara doğrulama

Ortam şartları

Sıcaklık, Basınç, Rüzgar

Ölçme zaman aralığı

Kaydedilecek ve Raporlanacak bilgiler

1K 2K

12 12

12

TS EN ISO 11202 Akustik - Makina ve donanımdan yayılan gürültü - Bir iş istasyonundaki ve benzer çevresel düzeltmeler uygulanmış belirtilen diğer konumlardaki

emisyon ses basınç seviyelerinin tayini

Doğruluk derecesi

2 - 3

Düzeltme faktörleri

ISO 3744 veya ISO 3746

Baskın kaynak: Belirlenebilen - Belirlenemeyen

Ara doğrulama

Ortam şartları

Sıcaklık, Basınç, Rüzgar

Ölçme zaman aralığı

Kaydedilecek ve Raporlanacak bilgiler

1K 2K 3K

3,maxK

13 13 13

13

TS EN ISO 11204 Akustik - Makina ve donanımdan yayılan gürültü - Bir iş istasyonundaki ve doğru çevresel düzeltmeler uygulanmış belirtilen diğer konumlardaki

emisyon ses basınç seviyelerinin tayini

Doğruluk derecesi

2 - 3

Düzeltme faktörleri

ISO 3744 veya ISO 3746

Ara doğrulama

Ortam şartları

Sıcaklık, Basınç, Rüzgar

Ölçme zaman aralığı

Kaydedilecek ve Raporlanacak bilgiler

1K 2K 3K

14

Metot Teyit (Verifikasyonu)

Kesinlik:

*Tekrarlanabilirlik *Ara Kesinlik *Tekrarüretilebilirlik

Cihaz, personel, koşullar

İstatistiki değerlendirme

Revizyon gerekleri (personel, ölçüm belirsizliği)

Raporlanacak bilgiler

15

Ölçüm Belirsizliği

Belirsizlik katkıları

Standard gerekleri

Cihazlardan gelen katkılar

Revizyon gerekleri (metot teyit)

Raporlanacak bilgiler

16

Talimat, Form ve Rapor Formatı

Deney talimatı

Cihaz kullanım talimatı

Laboratuvar formları

Ölçüm öncesi formlar

Saha kayıt formları

Sonuç Raporu

17

Cihaz ve Kalibrasyon

Cihaz ve Patlayıcı Ortam

Kalibrasyon ve Bakım

*IEC 61252 ye uygun cihazların kalibrasyonu, asgari olarak akustik kalibrasyonu içermelidir

*IEC 61672-1 e uygun cihazların kalibrasyonu: *IEC 61672-3 standardında verilen tüm parametreleri kapsamalıdır.

*IEC 60942 ye uygun cihazların kalibrasyonu aynı standardda verilen tüm parametreleri kapsamalıdır

Uygunluk kriterleri

Uygun olmayan cihaz işlemi

18

Titreşim

19

ÇALIŞANLARIN TİTREŞİM İLE İLGİLİ RİSKLERDEN KORUNMALARINA DAİR YÖNETMELİK

Ek-1

EL – KOL TİTREŞİMİ

1. Maruziyetin değerlendirilmesi,

TS EN ISO 5349-1 ve TS EN ISO 5349-2

Ek-2

BÜTÜN VÜCUT TİTREŞİMİ

1. Maruziyet değerlendirmesi,

TS EN 1032+A1:2011 ve TS ISO 2631-1

20

TS EN ISO 5349-1 Mekanik titreşim-Kişilerin maruz kaldığı elle iletilen titreşimin ölçülmesi

ve değerlendirilmesi-Bölüm 1:Genel kurallar

TS EN ISO 5349-2

Mekanik titreşim - Kişilerin maruz kaldığı, elden vücuda iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi - bölüm 2 : İş yerlerinde ölçme yapmak

için pratik kılavuz

Ağrlıklandırma filtresi

X, Y, Z yönleri

Sağ el ? – Sol el ?

Ölçüm süresi

hW

21

22

23

TS EN 1032+A1 Mekanik titreşim - Titreşim emisyon değerinin belirlenmesi amacıyla

hareketli makinaların deneye tâbi tutulması

TS ISO 2631-1 Mekanik titreşim ve şok - Tüm vücut titreşime maruz kalma

değerlendirilmesi - Bölüm 1: Genel kurallar

Ağırlıklandırma filtreleri

X, Y, Z yönleri

El kol titreşiminde kullanılır mı?

Tek başına kullanılabilir

dW kW

24

25

Metot Teyit (Verifikasyonu)

Kesinlik:

*Tekrarlanabilirlik *Ara kesinlik *Tekrarüretilebilirlik

Cihaz, personel, koşullar

İstatistiki değerlendirme

Revizyon gerekleri (personel, ölçüm belirsizliği)

Raporlanacak bilgiler

26

Ölçüm Belirsizliği

Belirsizlik katkıları

Standard gerekleri

Cihazlardan gelen katkılar

Revizyon gerekleri (metot teyit)

Raporlanacak bilgiler

27

Talimat, Form ve Rapor Formatı

Deney talimatı

Cihaz kullanım talimatı

Laboratuvar formları

Ölçüm öncesi formlar

Saha kayıt formları

Sonuç Raporu

28

Cihaz ve Kalibrasyon

Cihaz

Kalibrasyon ve Bakım

Kalibrasyonlar «Seviye doğrusallığı» ve «1/3 oktav bantlarında frekans ağırlıklandırmalı testleri» kapsamalıdır

Uygunluk kriterleri

Uygun olmayan cihaz işlemi

29

TEŞEKKÜRLER