İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Fikri BİLİR
A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
İSG Şube Müdürü
İŞ KAZALARI
2013 yılı 1235
2014 yılı 1886
2015 yılı 1730
2016 yılı 1970
2013-2016 yılları 6821
Kaynak: İş Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi
Ölümler
İş Sağlığı ve Güvenliği nedir?
İşyerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli
nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar
verebilecek koşullardan korunmak amacıyla
yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.
İş Sağlığı ve Güvenliği amacı?
Çalışanın güvenliğini sağlamak
İşyerinin güvenliğini sağlamak
Üretim / hizmet güvenliğini sağlamak
Kısaca İSG
“İnsan merkezli yaklaşımın adıdır”
ÖNCELİKLİ HEDEFİ;
İŞ KAZALARINI VE MESLEK
HASTALIKLARINI
ÖNLEMEKTİR
İş Kazası nedir?
İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme
sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen
engelli hâle getiren olaya İş Kazası denir. (6331 S. İSG Kn.)
Meslek hastalığı:
Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık.
İş Kazası Hukuki Tanımı?
(5510 SSGSSK) MADDE 13- İş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle
sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa
yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli
olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi
nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
İş Kazası Hukuki Tanımı?
(5510 SSGSSK) MADDE 13- İş kazası;
d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince
çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin
yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan
bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.
Kaza Zinciri
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri
KAZA ZİNCİRİNİN 3. HALKASI
Tehlikeli Hareket
Tehlikeli Ortam
KAZA
KAZA ZİNCİRİNİN ÖNLENMESİ
% 88 Tehlikeli Hareket
% 10 Ortam
% 2 Diğer İş kazalarının;
% 88’i tehlikeli hareket,
% 10’u tehlikeli durum,
% 2’si kaçınılmaz ve sebebi
bilinmeyen
Sebeplerden kaynaklanmaktadır.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri?
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri?
Yapılan istatistikler; kazaların,
% 50 kolayca önlenebilir,
% 48 etüd ve metodlu çalışma
% 2 önlenmesi mümkün olmayan
50 % Kolayca önlenen
% 48 Metodlu çalışma
% 2 Diğer
Kolayca Önlenebilir Metodlu çalışmaÖnlenemez
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Prensipleri?
1 Ölümlü Kazax
29 Hafif Yaralanma
300 Yaralanmasız (Ramak Kala Olayı)
1
29
300
Ramak Kala : Çalışanı zarara uğratmamış ancak tekrarında, uğratma potansiyeli olan
KAZA PİRAMİDİ
İş Kazalarının Ekonomiye Etkisi
Kaza Sonucu Meydana
Gelecek Zararın
Büyüklüğü
Kestirilemez, Bu
Tamamen Tesadüflere
Bağlıdır
İş Kazalarının Ekonomiye Etkisi
İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının toplam maliyeti ülkelerin i(GSYİH) %3 ü ile %5 ‘i arasında
değişmektedir. ( İLO)
GÖRÜNEN (DOĞRUDAN) ZARARLAR
• 1. Makine-teçhizat hasarı,
• 2. Tazminat ödemeleri,
• 3. İlk yardım masrafları,
• 4. Diğer tıbbî masraflar
• a. Doktor masrafları,
• b. İlâç masrafları,
• c. Tedavi masrafları
• d. Sosyal yardım ödenekleri
GÖRÜNMEYEN (DOLAYLI) ZARARLAR
• 1. Kaybolan iş günü,
• 2. Kaybolan iş gücü,
• 3. Üretim kayıpları
• 4. Toplumun uğradığı zararlar
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için herkese
bir takım sorumluklar düşer.
DEVLET
ÇALIŞAN İŞVEREN
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarafları
ÇALIŞMA MEVZUATI
Anayasa
Uluslararası Sözleşmeler
Kanunlar, KHK
Tüzükler
Yönetmelikler
Tebliğler
Standartlar
Çalışma Mevzuatı
Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı
17. Maddesi : Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma
ve geliştirme hakkına sahiptir.
Zorla Çalıştırma Yasağı
18. Maddesi : Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.
Çalışma Hakkı ve Ödevi
49. Maddesi : Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.
ANAYASA
Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı
50. Maddesi : Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan
işlerde çalıştırılamaz.
Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar
çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.
Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.
Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve
şartları kanunla düzenlenir.
Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması
56. Maddesi : Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama
hakkına sahiptir.
ANAYASA
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi -1948 (1949) Madde 3:
Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır.
Madde 23:
Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve uygun çalışma
şartlarının sağlanması ve işsizlikten korunma haklarına sahiptir.
Uluslararası Sözleşmeler
İLO Sözleşmeleri
BM Ekonomik ve Sosyal Haklar Sözleşmesi - 1976 (2003)
Avrupa Sosyal Şartı (89/391/EEC) - 1961 (1996)
Kanunlar
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ( 30.06.2012 / 6331 )
İş Kanunu ( 22.05.2003 / 4857 )
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (31.05.2006 / 5510 )
Türk Borçlar Kanunu (11.01.2011 / 6098)
Türk Ceza Kanunu (26/9/2004 / 5237)
Çevre Kanunu ( 09.08.1973 / 2872 )
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (24.04.1930 / 1593)
Mesleki Eğitim Kanunu (05.06.1986 / 3308)
…..
…..
Vs……..
Kanunlar
( Borçlar Kanunu – Madde 417 )
İşveren, hizmet ilişkisinde çalışanın kişiliğini korumak ve saygı
göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni
sağlamakla, özellikle çalışanların psikolojik ve cinsel tacize
uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla
zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için
gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız
bulundurmak; çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği konusunda
alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Kanun Numarası : 6331
Kabul Tarihi : 20/6/2012
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 30/6/2012 Sayı : 28339
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Kapsam ve istisnalar
MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve
işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak
ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet
konularına bakılmaksızın uygulanır.
MADDE 2 – (2)
a) TSK, Emniyet, MİT
b) Afet ekipleri
c) Ev hizmetleri
d) Kendi namına çalışanlar
e) İnfaz hizmetleri
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu
veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi,
Tanımlar
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve
benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve
yeterli eğitime sahip kişiyi,
Tanımlar
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Eğitim hakkı
Sağlık gözetimi hakkı
Görüş bildirme hakkı
Katılma hakkı (Seçme ve seçilme hakkı)
Talep hakkı
Çalışmaktan kaçınma hakkı *
Çalışanların Hakları
* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.13
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Çalışanların Yükümlülükleri
Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve
işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda,
kendilerinin ve yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların
sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
(6331 Sayılı İSG Kanunu - Md.19)
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Çalışanların Yükümlülükleri
Mevzuata ve İşyeri kurallarına uyma
İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarına katılma
İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerine katılma
İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili sağlık gözetimi yaptırma
* (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Çalışanların Yükümlülükleri
* (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )
Alet ve makineleri kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların
koruyucularını keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek,*
Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru
kullanmak ve korumak,*
İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili gördüğü eksiklikleri bildirme,*
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
Çalışanların Yükümlülükleri
Ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma
tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde derhal haber vermek *
İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve
işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.
**
* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.19 )
** 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Md.28 )
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
İSG faaliyetlerinin yürütülmesinden doğan sorumluluklarını
yerine getirmeyen İşveren / Vekilleri / 3.şahıslar hakkında; İdari Para Cezaları, Rücu Davaları, Tazminat Davaları, Ceza Davaları açılır.
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
Rücu Davaları
İş Kazası sonucu zarara uğrayan çalışana SGK tarafından;
Geçici ve Sürekli İş Göremezlik Ödeneği
Tedavi ve Sağlık giderleri
Kız çocuklarına evlenme ödeneği
Cenaze ödeneği
Ölüm halinde hak sahiplerine gelir
Ancak; SGK tarafından karşılanan zararlar İş Güvenliğini ihlal eden kişilerden tahsil edilir. (5510-Md.21)
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
Anayasa md. 129: “Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin
yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat
davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun
gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine
açılabilir.”
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
Türk Borçlar Kanunu - MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir
fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
Maddi Tazminat
(İş Kazası nedeniyle SGK ca karşılanmayan zararlar)
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
(Ölümü halinde yakınlarına)
Manevi Tazminat
(Çalışana veya ölümü halinde yakınlarına)
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
Türk Ceza Kanunu:
Taksirle, Başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da
algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, 3 aydan 1 yıla
kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. .(TCK-89) (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)
Fiil 1 den fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, 6
aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.) (Bilinçli taksir hali hariç şikayete bağlıdır.)
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN
HUKUKİ SONUÇLAR
Türk Ceza Kanunu:
Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi,
2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(TCK-85)
(Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)
Fiil, 1 den fazla insanın ölümüne ya da 1 veya 1 den fazla kişinin
ölümü ile birlikte 1 veya 1 den fazla kişinin yaralanmasına neden
olmuş ise, kişi 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır. (Bilinçli taksir halinde ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.)
TEHLİKE KAYNAKLARI ve RİSKLER
Gürültü, genel olarak istenmeyen ve rahatsız eden ses olarak
tanımlanır.
Gürültü
En düşük maruziyet eylem değeri = 80 dB
En yüksek maruziyet eylem değeri = 85 dB
Maruziyet sınır değeri = 87 dB
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Fiziksel Etkiler: Geçici veya sürekli işitme bozuklukları
Fizyolojik Etkiler: Kan basıncının artması,dolaşım bozuklukları,solunumda
hızlanma,kalp atışlarında artma,ani refleks. İşitme duyusu kaybı, acı hissi, sinir
sistemi ve dolaşım sistemi bozuklukları ve hormonal denge bozulması
Psikolojik Etkiler: Davranış bozuklukları,aşırı sinirlilik stres, uygunsuzluk,
yorgunluk
Performans Etkileri :İş veriminin düşmesi , konsantrasyon bozukluğu
hareketlerin yavaşlaması. Konuşmaları engelleyerek iş performansının ve iş
güvenliğinin azalması ortaya çıkmaktadır.
Kaza Etkisi: Gürültülü ortamlarda çalışanlarda iş kazası görülme oranı daha
yüksektir.
Gürültü
Gürültünün insan sağlığına etkileri
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Titreşim
Titreşim, araç, gereç ve makinelerin çalışırken oluşturdukları
vibrasyon ve salınım hareketleridir.
El – kol titreşimi 2,5 m/s²- 5 m/s² Bütün vücut titreşimi 0,5 m/s² - 1,15 m/s²
Beyaz parmak hastalığı
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Termal Konfor
Termal konfor; Çalışanların büyük çoğunluğunun sıcaklık,
nem, hava akımı gibi iklim koşulları açısından gerek
bedensel, gerekse zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belli bir
rahatlık içinde bulunmaları
Isı 29 derece olursa performans % 5 düşer.
Isı 30 derece olursa performans % 10 düşer.
Isı 31 derece olursa performans % 17 düşer.
Isı 32 derece olursa performans % 30 düşer
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Aydınlatma
Bütün algılamaların %80 ile %90’ı görme ile
gerçekleşmektedir.
Kötü aydınlatma sonucunda gözde:
• Okülomotor değişiklikler[1]
• Oküler ağrı[2]
• Kaşıntı
• Göz yaşarması
• Gözlerin uyum ve konverjans yeteneğinin[3] azalması
• Baş ağrısı, renk yanılgıları
• Azalan insan performası, artan yorgunluk
• Azalan verim, artan ıskarta, artan iş kazaları
[1] Okülomotor Değişiklik: Gözdeki refleks hareketlerinin değişmesi
[2] Oküler Ağrı: Göz kasındaki ağrılar
[3] Konverjans Yeteneği: Yakına odaklama
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Radyasyon
Radyasyon;
Enerjinin elektromanyetik veya parçacık modeliyle taşınması
Yetkisiz kişiler Radyasyon alanına girmemelidirler
( Fiziksel Risk Etmenleri )
Basınç (Yüksek ve Alçak Basınç)
Basınç; Normal hava basıncının (atmosfer basıncı) daha fazla
veya daha az olması gereken veya olan basınçtır.
Yüksek veya Düşük basınçlı yerlerde çalışanlarda;
Kalp
Dolaşım
Solunum
Rahatsızlıkları görülebilir.
( Fiziksel Risk Etmenleri )
KİMYASAL RİSK ETMENLERİ
Kimyasal Risk Etmenleri
Kimyasal Madde Nedir?
Doğal halde bulunan
Üretilen
Bir işlem sonrasında oluşan
Atık olarak meydana gelen
Kazara oluşan
her türlü element, bileşik veya karışımlardır.
Kimyasal Risk Etmenleri
Dünyada bilinen 5 ila 7 milyon farklı türde kimyasal
bulunmaktadır.
Her yıl Dünyada,
Tarımda kullanılan kimyasal maddeler,
Gıda katkı maddeleri,
İlaçlar,
Enerji üretiminde kullanılan yakıtlar,
Kimyasal tüketim maddeleri, vb.
dahil en az 400 milyon ton kimyasal madde
üretilmektedir..
Her yıl 1200 yeni kimyasal madde üretiliyor
Kimyasal Risk Etmenleri
Kokulu veya kokusuz olabilirler.
Hepsinin tehlike ve zararları farklıdır.
Yutularak alınan bir kimyasal gözleri kör edebilir. (İspirto-Sahte rakı)
Ciltten emilen bir kimyasal daha tehlikeli olabilir. (Savaş gazları)
Renkli veya renksiz olabilirler.
Suyla temas eden bir kimyasal yanıcı gaz çıkarabilir. (Karpit)
İki zararsız kimyasal bir araya gelince zararlı olabilir. (N ve C Siyanür)
İki tehlikeli kimyasal bir araya gelince zararsız olabilir. (H ve O2 Su)
Havadan hafif veya daha ağır olabilirler. (LPG (sıvılaştırılmış petrol gaz -CNG
sıvılaştırılmış doğal gaz )
Kimyasal Maddelerin Bazı Özellikleri
Kimyasal Risk Etmenleri
Kimyasal Maddelerin Sınıflandırılması
Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS = Globally Harmonized System)
Kimyasal Risk Etmenleri
ESKİ YENİ
7 Piktogram 9 zararlılık işareti
15 Tehlikeli Sınıfı 28 Zararlılık Sınıfı
Risk İbaresi (R) Zararlılık İfadesi (H)
Güvenlik İbaresi (S) Önlem İfadesi (P)
İlave zararlılık ifadeleri ve etiket unsurları
Uyarı Kelimesi (Tehlike/Dikkat)
Müstahzar Karışım
Tehlike Zararlılık
Maddelerin Ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik
11 Aralık 2013
Toksik değildir, zararsızdır, kirletici değildir, ekolojiktir gibi ifadeler kullanılamaz
1. Fiziksel zararlar ( 16 sınıf )
2. Sağlığa ilişkin zararlar ( 10 sınıf )
3. Çevresel zararlı ( 2 sınıf )
KİMYASAL MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI
Zararlılık İfade: H Önlem ifadeleri: P
200 - 299 Fiziksel zararlar 100 - 199 Genel
300 - 399 Sağlık zararları 200 - 299 Korunma (Önleme)
400 - 499 Çevresel zararlar 300 - 399 Müdahale (Yapılması
gerekenler)
400 - 499 Depolama
500 - 599 Bertaraf
İlave etiketleme bilgileri (EUH…)
Kimyasal Risk Etmenleri
Tehlikeli Kimyasalların Sembolleri
ÇEVRE PATLAYICILAR YANICILAR OKSİTLEYİCİLER
BASINÇ ALTINDAKİ
GAZLAR
AŞINDIRICILAR
TOKSİKLER TAHRİŞ EDİCİLER SAĞLIĞA ZARARLILAR
GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI
Güvenlik Bilgi Formu İçeriği
1) Maddenin/karışımın ve şirketin/dağıtıcının kimliği
2) Zararlılık tanımlanması
3) Bileşimi/İçindekiler hakkında bilgi
4) İlk yardım önlemleri
5) Yangınla mücadele önlemleri
6) Kaza sonucu yayılmaya karşı önlemler
7) Elleçleme ve depolama
8) Maruz kalma kontrolleri/kişisel korunma
9) Fiziksel ve kimyasal özellikler
10)Kararlılık ve tepkime
11)Toksikolojik bilgiler
12)Ekolojik bilgiler
13)Bertaraf etme bilgileri
14)Taşımacılık bilgileri
15)Mevzuat bilgileri
16)Diğer bilgiler (19)
Güvenlik Bilgi Formları (GBF) kimyasalların güvenli tedarik, ambalajlama ve
kullanımında anahtar dokümanlardır.
KİMYASALLARIN ETİKETLENMESİ
YANICILIK
SAĞLIK REAKTİFLİK
ÖZEL RİSK
Tehlikeler, en yükseği dört olmak üzere 4 ile 0 arasında değişen sayısal
değerlerle gösterilir.
Kimyasal Maddelerin Elmas İle Gösterimi
Kimyasal Risk Etmenleri
KİMYASALLARIN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI
GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI
(SDS)
MUTLAKA İNCELENMELİ VE
GEREKLİ ÖNLEMLER
ALINMALIDIR.
Elektrik Öldürebilir.
25 Volt AC veya 60 Volt DC gerilimin üzeri ölümcül kazalara neden olabilir.
ELEKTRİĞİN ZARARLI ETKİLERİ
ELEKTRİK ŞOKU
YANIKLAR
YANGINLAR
DÜŞMELER
Elektrik Kazalarını Önleme
Kullanımda olmadıklarında elektrikli aletlerin düğmeleri
kapatılmalıdır.
Elektrikli aletlerin üstü kapatılmamalıdır.
Yanıcı maddeler, ısınabilir elektrikli aletlerin yanına
konmamalı / depolanmamalıdır
Kabloların zarar görmüş kısımları tümüyle
değiştirilmelidir.
Elektrik Kazalarını Önleme
Hasarlı ekipmanlar kullanımdan kaldırılmalı ve üzerine ‘Arızalı
kullanmayınız’ uyarısı konulmalıdır. Tamir edilmedikçe ve ehliyetli
bir kişi tarafından kullanım için onay verilmedikçe de kullanıma
konulmamalıdır.
Elektrikli aletlerin şu görsel olmayan belirtileri de kontrol
edilmelidir.
Aşırı ısınma
Kıvılcım çıkarma
Hasarlı ekipman rapor edilmeli ve yetkili bir kişi tarafından tamir
edilmeden kullanılmamalıdır
Elektrik Yangınlarına
Kesinlikle Su ile müdahale etmeyiniz.
Elektrik Arızalarına
Kesinlikle müdahale etmeyiniz
YANGIN GÜVENLİĞİ
Yanma nedir?
Maddenin ısı ve oksijen (O2) ile birleşmesi (reaksiyonu) sonucu
oluşan kimyasal bir olaydır.
OKSİJEN
Yanıcı olmayan ancak yanıcı maddelerle belirli
oranda birleştiğinde yakıcılık etkisi ile yanmayı
başlatan renksiz ve kokusuz gazdır.
Yanmanın devam edebilmesi için ortamda;
Gaz yangınlarında %12,
Katı ve sıvı yangınlarında ise % 16 oranında
oksijen olması gerekir.
ISI
Yanmanın meydana gelebilmesi için gerekli olan
en önemli etkendir. Çünkü günlük hayatta yanıcı
madde ve oksijen teması sürekli vardır. Ancak
yanmayı başlatacak etken ısıdır.
Yanmanın başlayabilmesi için sıcaklığın yanıcı
maddelerin tutuşma sıcaklığına ulaşması gerekir.
Yün 600 °C
Pamuk 400 °C
Tahta 240 – 270 °C
Gazete kağıdı 230 °C
Amonyak 650 °C
Bazı Maddelerin Tutuşma Sıcaklığı
YANICI MADDELER
YANICI MADDELER
GAZLAR SIVILAR KATI
MADDELER
Doğal gaz LPG Asetilen Hidrojen Karbonmonoksit ve diğerleri
Benzin Mazot Alkol Yağ Boya ve diğerleri
Ağaç Kumaş Kömür Plastik Kağıt Saman Mum ve diğerleri
YANMA ÇEŞİTLERİ
Yavaş Yanmalar
Kendi Kendine Yanmalar
Hızlı Yanmalar
Parlama ve Patlama Şeklinde Yanmalar
Detonasyon
YANGIN
Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin
kontrol dışı yanma olayına yangın denir.
Yangını söndürebilmek için; yanmanın esası olan üç şarttan ( oksijen,
yanıcı madde, ısı) herhangi birinin ortadan kaldırılması gerekir.
(Üç şart tamam değil ise yanma meydana gelmez)
YANGIN NEDENLERİ
Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması,
Bilgisizlik,
İhmal ve dikkatsizlik,
Kazalar,
Sıçrama,
Sabotaj,
Tabiat olayları
YANGIN SINIFLARI
A Sınıfı yangınlar
B Sınıfı yangınlar
C Sınıfı yangınlar
D Sınıfı yangınlar
F Sınıfı yangınlar
A SINIFI YANGINLAR:
Organik kökenli ( Katı ) madde
yangınları. Bu malzemeler genellikle
karbon bileşikleri olan organik yapıda
malzemelerdir ve yanmaları
sonucunda karlaşma ve kül meydana
gelir.
— Ahşap, Kömür, Kâğıt, Ot, Selüloz
— Kauçuk, Tekstil Ürünleri, Plastik v.s.
A SINIFI Yangınlar, soğutucu etki yaratan maddeler ile müdahale edilmek sureti
ile soğutularak söndürülür. Genellikle Su ile söndürülür.
B SINIFI YANGINLAR:
Sıvı yanıcı madde yangınlarıdır.
Benzin, tiner, mazot, alkol, boya,
yağlar, vb..
B Sınıfı Yangınlar, yanan madde ile oksijen teması kesilerek ( Boğmak ) sureti ile
söndürülür. Genellikle Köpük kullanılır.
C SINIFI YANGINLAR:
Gaz halindeki yanıcı madde
yangınlarıdır.
Doğal ve Üretilmiş Gazlar, Metan,
Hidrojen, Asetilen
LPG, Propan Doğal Gaz
C Sınıfı Yangınlar, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak
söndürülür. Genellikle CO2, KKT kullanılır.
D SINIFI YANGINLAR:
Hafif Metal Yangınlarıdır. (Titanyum,
Magnezyum, Alüminyum vb)
D Sınıfı Yangınlar, özel amaçla üretilmiş D sınıfı Kuru Toz ile söndürülür .
F SINIFI YANGINLAR:
Bitkisel ve hayvansal pişirme
yağlarının yangınlarını kapsar.
Kimyasal söndürücüler yada toz
söndürücüler ile söndürülür.
" ASLA SU İLE SÖNDÜRMEYİNİZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR "
1- Yangının Büyüme Hızı
2- Yüksek Sıcaklık
3- Yangın Bileşenlerinin Yayılmaya Olan Etkileri
4- Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
5- Gazların Neden Olduğu Solunum Zorluğu
6- Patlama Tehlikesi
7- Çökme Tehlikesi
8- Elektrik Tehlikesi
9- Kimyasal Tehlike
YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER
YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ
Soğutma
Boğma (Havayı kesme)
Yakıtı Giderme (Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma)
YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ
Soğutma
Yanıcı maddenin ısısı yanma ısısının altına getirilir ise yanma
olayı durur
Soğutma yöntemi, A sınıfı (korlu) yangınların söndürülmesinde etkilidir.
YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ
Boğma
Yanma sırasında reaksiyon için gerekli uygun karışım oranlarının
oluşmasını önleme
Boğma yöntemi, alevli B ve C sınıfı yangınların söndürülmesinde etkilidir.
YANGIN SÖNDÜRME TEKNİKLERİ
Yakıtı Giderme
Yangın yerindeki gaz akışının kesilmesi, akaryakıt akışının engellenmesi
ve yangının sirayeti istikametinde bulunan diğer yanıcı maddelerin
ortamdan uzaklaştırılmasına denir.
SÖNDÜRME MADDELERİ
Söndürme Maddesi
Yangın Sınıfları
A B C D
Su x Köpük x x CO2 x x ABC x x x BC x x D Tozu x
Söndürme Maddeleri ve Etkili Olduğu Yangın Türleri
YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI KULLANIMI
YANGIN SÖNDÜRME CİHAZI KULLANIMI
YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
“P.A.S.S. tekniği”
Pimi çek Aleve tut
Sık Süpür
YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
Telaşlanmayınız !!!
Bulunduğunuz yere en yakın yangın ihbar düğmesine basınız.
Gaz vanalarını
kapatın !
Elektrik şalterini
kapatın !
YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
Kendi güvenliğinizi kontrol edin.
Yangın durumunu kontrol edin, Yangın, ilk müdahale yapılarak
söndürülecek büyüklükte ise en yakındaki uygun yangın söndürme
cihazı veya diğer sistemleri kullanarak yangına müdahale edin.
A
Güvenli olarak ulaşabilecek bir
noktada ise Patlayabilecek maddeleri
mümkün olduğunca yangından
uzaklaştırın
Yangın söndürücüyü kullanarak
yangını söndürmeye çalışın
YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
Hava akımını önlemek için. yangın kapı ve pencerelerini kapatın,
havalandırmayı durdurun.
İtfaiye gelene kadar yangını söndürme çalışmasına devam edin.
Eğer elbiseniz ateş alırsa derhal yere uzanın ve zemin üzerinde
yuvarlanın. Eğer yakınınızda bir battaniye veya benzeri şey varsa bunu
vücudunuza sararak yangını boğun.
Yangından ilk önce canlıları, sonra kurtarılması gerekli kıymetli evrak,
eşya ve cihazları kurtarınız ve emniyetinizi sağlayınız.
Tahliye sırasında asansörler asla kullanılmaz.
Yangın yerine görevlilerden başkasının girmesine engel olunuz.
Bunları yaparken kendinizin ve başkalarının hayatını tehlikeye atmayınız !!!
YANGIN MÜDAHALE EKİPMANLARI
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Yasaklayıcı İşaretler
Uyarı İşaretleri
Emredici İşaretler
Acil Çıkış ve İlk Yardım İşaretleri
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD);
Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya
birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan,
bu maksada uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar.
Baş koruyucuları,
Yüz koruyucuları,
Göz Koruyucuları
El, ayak ve bacak koruyucuları,
Solunum yolu koruyucuları
Kulak koruyucu,
Koruyucu giyim vb.
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)
Tüm kişisel koruyucu donanımlar;
Tam koruma sağlamalı,
Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olmalı,
Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun
olmalı,
Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uymalı,
Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır,
İstisnai ve özel şartlar harici amacına uygun kullanılmalı,
İşyerinde var olan koşullara uygun olmalıdır.
Hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır
bulundurulmalıdır.
ERGONOMİ
Çalışanların etkinliğini arttırmak
Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak
Organizmanın zarar görmesini önlenmek
Lüzumsuz aktiviteleri önlemek
İnsan-makine-çevre uyumunu sağlamak
ONOMİ
Ergos: İş
Nomos: Yasa
İşin insana uygun hale getirilmesidir.
ERGONOMİ
ERGONOMİ
Sol El Sağ El Her iki El
Geçerli uzanma
alanı
Geçerli uzanma alanı Öncelikli uzanma alanı
Masa
kenarı
ERGONOMİ
ERGONOMİ
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
ERGONOMİ
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
ERGONOMİ
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
SORUNUZ ?