sinif tefsİr etkİnlİk kİtabidogm.eba.gov.tr/panel/upload/etkinlik/11. tefsir (3... · 2021. 1....

11.SINIF

DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TEFSİR

ETKİNLİKKİTABI


Dr. Fatma BALCI ARVASDr. Numan KONAKLI

Ayşe SAĞLAMHüseyin ÇINAR

Süleyman EMİROĞLU

TEFSİR11. SINIF

YAZARLAR

ETKİNLİK KİTABI

3

İÇİNDEKİLER

EditörSüleyman EMİROĞLU

Dil UzmanıMehmet Emin SARIKAYA

Program Geliştirme UzmanıTalip AYDEMİR

Ölçme ve Değerlendirme UzmanıHülya ERDUL

Rehberlik ve Psikolojik Danışma UzmanıKenan PINARBAŞI-Mevlüt SELVİ

Görsel Tasarım UzmanıHakan AVLUKYARI

Meryem ÜNSELYahya ÖZTÜRK

4

İÇİNDEKİLER

1. KAZANIM: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Kur’an tefsirine örnekler verir.1. Etkinlik:Eşleştirme2. Etkinlik:BoşlukDoldurma

2. KAZANIM: Sahabe ve Tâbiîn Dönemi tefsir çalışmalarının özelliklerini açıklar.3. Etkinlik:Eşleştirme4. Etkinlik:Sınıflandırma

3. KAZANIM: Tedvin Dönemi ve sonrasında Tefsir ilmi ile ilgili yapılan çalışmaları özelliklerine göre sınıflandırır.

5. Etkinlik:Sınıflandırma6. Etkinlik:Eşleştirme

4. KAZANIM: Kur’an’ın anlaşılmasında Türkçe tefsir çalışmalarının yerini fark eder.7. Etkinlik:İsimBulma8. Etkinlik:Bulalım

5. KAZANIM: Mâûn suresi ile ilgili verilen tefsirleri değerlendirir.9. Etkinlik:Eşleştirme

10. Etkinlik:Bulalım

6. KAZANIM: Kevser suresinden ilke ve değerler çıkarır.11. Etkinlik:BoşlukDoldurma12. Etkinlik:Eşleştirme

7. KAZANIM: Bakara suresi 285-286. ayetleri ile ilgili tefsirleri değerlendirir.13. Etkinlik:Bulalım14. Etkinlik:Oku-Yorum

............................................................... 8

............................................................... 11

............................................................... 14

............................................................... 17

............................................................... 20

............................................................... 23

............................................................... 26

............................................................... 29

............................................................... 32

............................................................... 35

............................................................... 38

............................................................... 41

............................................................... 44

............................................................... 47

3. Ünite Tefsir Tarihi

5

KİTABIMIZI TANIYALIM

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

20

Soru ve cevaplarla kazanımın gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilir.

1. Ek-1’deki etkinlik öğrenci sayısı kadar çoğaltılarak dağıtılır.

2. Ek-1’deki numaralı kutucuklarda rivayet ve dirayet tefsirleriyle ilgili bilgilerin, bu bilgilerin altında ise tefsir yöntemleriyle ilgili boş bölümlerin bulunduğu öğrencilere gösterilir.

3. Öğrencilerden üst taraftaki numaralı cümleleri dikkatli bir şekilde okumaları ve bunları alt taraftaki yöntemler içinde sınıflandırmaları istenir.

4. Cümle numaralarının aşağıdaki kutucuklara yazılmasıyla sınıflama yapılır.

5. Öğrencilerin cümle numaralarını kutucuklarla yazmasıyla etkinlik sona erer.

5TEFSİR 15 dk.

3. Ünite: Tefsir Tarihi

Kazanım: Tedvin Dönemi ve sonrasında Tefsir ilmi ile ilgili yapılan çalışmaları özelliklerine göre sınıflandırır.

EK-1

ETKİNLİK

21

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıda verilen cümleleri okuyunuz ve başlarındaki rakamları alttaki ilgili sütuna yazarak sınıflandırınız.

515 dk.

SINIFLANDIRMA

Dirayet Tefsiri: .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., ..........

Rivayet Tefsiri: .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., ..........

Fahreddin er- Râzî’nin Mefâti-hü’l-Gayb adlı eseri bu türün önemli tefsirlerindendir.

Kur’an ayetlerini tefsir ederken yöntem olarak konuyla ilgili haberleri ve bilgileri nakletmeyi esas alır.

Ayetleri yorumlamada Kur’an, hadis, sahabe ve tabiin sözlerini kaynak alan tefsirlere denir.

Bu tefsir türünün dilbilimsel tefsir, fıkhi tefsir, kelamî tefsir ve tasavvufî tefsir gibi alt dalları ortaya çıkmıştır.

Yaptıkları tefsir faaliyetlerinde Ya-hudi, Hristiyan ve diğer kültürler-den İslamiyet’e giren rivayetlere de yer vermişlerdir

Bu tefsir türü Peygamberimizin (s.a.v.) ve sahabenin Kur’an ayetlerini nasıl anladıklarını ve uyguladıklarını anlatmaları bakımından önemlidir.

Bu tür tefsirlere ma’kul ve re’y tefsiri adı da verilmektedir.

Hadislere, sahabe ve tabiin sözlerinin yanı sıra dil imkânlarına, içtihat ve akli çıkarımlara dayanan tefsir çalışmalarıdır.

Muhammed b. Cerir et-Taberî’nin Câmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l- Kur’ân adlı eseri bu tefsirin önemli örneklerindendir.

Bu tefsir yöntemine ad olan kelime sözlükte “anlama, idrak, kavrayış” gibi anlamlara gelir.

Bu tefsirlere me’sur, menkûl ya da naklî tefsir adı da verilmektedir.

İslam toplumunun genişlemesi ve Müslümanların değişik yaklaşımlarla yüz yüze gelmesi gibi sebeplerle bu tefsire olan ihtiyaç artmıştır.

EK-2

ETKİNLİK

22

515 dk.

SINIFLANDIRMA

CEVAP ANAHTARI

Dirayet Tefsiri: 1, 3, 4, 7, 8, 10, 12

Rivayet Tefsiri: 2, 5, 6, 9, 11

Fahreddin er- Râzî’nin Mefâti-hü’l-Gayb adlı eseri bu türün önemli tefsirlerindendir.

Kur’an ayetlerini tefsir ederken yöntem olarak konuyla ilgili haberleri ve bilgileri nakletmeyi esas alır.

Ayetleri yorumlamada Kur’an, hadis, sahabe ve tabiin sözlerini kaynak alan tefsirlere denir.

Bu tefsir türünün dilbilimsel tefsir, fıkhi tefsir, kelamî tefsir ve tasavvufî tefsir gibi alt dalları ortaya çıkmıştır.

Yaptıkları tefsir faaliyetlerinde Ya-hudi, Hristiyan ve diğer kültürler-den İslamiyet’e giren rivayetlere de yer vermişlerdir

Bu tefsir türü Peygamberimizin (s.a.v.) ve sahabenin Kur’an ayetlerini nasıl anladıklarını ve uyguladıklarını anlatmaları bakımından önemlidir.

Bu tür tefsirlere ma’kul ve re’y tefsiri adı da verilmektedir.

Hadislere, sahabe ve tabiin sözlerinin yanı sıra dil imkânlarına, içtihat ve akli çıkarımlara dayanan tefsir çalışmalarıdır.

Muhammed b. Cerir et-Taberî’nin Câmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l- Kur’ân adlı eseri bu tefsirin önemli örneklerindendir.

Bu tefsir yöntemine ad olan kelime sözlükte “anlama, idrak, kavrayış” gibi anlamlara gelir.

Bu tefsirlere me’sur, menkûl ya da naklî tefsir adı da verilmektedir.

İslam toplumunun genişlemesi ve Müslümanların değişik yaklaşımlarla yüz yüze gelmesi gibi sebeplerle bu tefsire olan ihtiyaç artmıştır.

Dersadı

Değerlendirmeyöntemi

Etkinlikadı

EtkinliksıranumarasıEtkinliksüresi

Üniteadı

Etkinliksüreciaçıklaması

Etkinlikyönergesi

Etkinlikalanı

SınıfKazanım

Cevapanahtarı

6

KİTABIMIZI TANIYALIM

ÜNİTE3

TEFSİR TARİHİTEFSİR TARİHİ

7

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

8


1. Ek-1’dekietkinliköğrencisayısıkadarçoğaltılarakdağıtılır.

2. Ek-1’insol tarafındakikutucuklardaKur’an-ıKerim’denayetler,sağ tarafındakikutucuklardaiseayetlerdegeçenaltıçiziliifadeleriçinHz.Peygamber’inyaptığıtefsirlerinolduğuöğrencilerebildirilir.

3. Öğrencilerdensoltaraftakiayetlerdegeçenaltıçiziliifadeleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarınsağtaraftakidoğrutefsirinibularakeşleştirmeleriistenir.

4. Öğrencilerinaltıçiziliifadelerindoğrutefsirlerinieşleştirmeleriileetkinliksonaerer.

1TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Hz.Muhammed’in(s.a.v.)Kur’antefsirineörneklerverir.

EK-1

ETKİNLİK

9

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Hz. Peygamber’in ayetlerde geçen altı çizili ifadeler için yaptığı doğru tefsirleri bularak sağdaki kutucuklara tik ( ✓ ) işareti koyunuz.

115 dk.

EŞLEŞTİRME

“Sahurdabeyazipliksiyahipliktenayırtedilinceyekadaryiyebilirsiniz...”

(Bakarasuresi,187.ayet.)

Akşamınkaranlığıgeceninışığından

Güneşinbatışıgündüzünaydınlığından

Şafağınaydınlığıgeceninkaranlığından

“Böylecesiziortabirümmetyaptıkkiinsanlaraşahitolasınız.Resuldesizeşahitolsun...”


Kuvvet

Adalet

İman

“Eyimanedenler!...İyilikveAllah’ınyasaklarındansakınmakonusundayardımlaşın,günahvedüşmanlıküze-rineyardımlaşmayın…”

(Mâidesuresi,2.ayet.)

Güzelahlak

Takva

Sadaka

“Namazlaraveortanamazadevamedin.Allah’asaygıvebağlılıkiçindenamazkılın.”


Cumanamazı

Öğlenamazı

İkindinamazı

“Bu, Hacc-ı Ekber gününde Allah veResulündeninsanlarabirbildiridir:Al-lahveResulümüşriklerdenuzaktır…”

(Tevbesuresi,3.ayet.)

RamazanBayramı’nınbirincigünü

KurbanBayramı’nınbirincigünü

KurbanBayramıöncesiarefegünü

EK-2

ETKİNLİK

10

115 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI

“Sahurdabeyazipliksiyahipliktenayırtedilinceyekadaryiyebilirsiniz...”


Akşamınkaranlığıgeceninışığından

Güneşinbatışıgündüzünaydınlığından

✓ Şafağınaydınlığıgeceninkaranlığından

“Böylecesiziortabirümmetyaptıkkiinsanlaraşahitolasınız.Resuldesizeşahitolsun...”


Kuvvet

✓ Adalet

İman

“Eyimanedenler!...İyilikveAllah’ınyasaklarındansakınmakonusundayardımlaşın,günahvedüşmanlıküze-rineyardımlaşmayın…”

(Mâidesuresi,2.ayet.)

✓ Güzelahlak

Takva

Sadaka

“Namazlaraveortanamazadevamedin.Allah’asaygıvebağlılıkiçindenamazkılın.”


Cumanamazı

Öğlenamazı

✓ İkindinamazı

“Bu, Hacc-ı Ekber gününde Allah veResulündeninsanlarabirbildiridir:Al-lahveResulümüşriklerdenuzaktır…”

(Tevbesuresi,3.ayet.)

RamazanBayramı’nınbirincigünü

✓ KurbanBayramı’nınbirincigünü

KurbanBayramıöncesiarefegünü

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

11


EK-2

ETKİNLİK

1. Ek-1’dekietkinliköğrencisayısıncaçoğaltılarakdağıtılır.

2. Öğrencilerden metinde boş bırakılan yerleri anahtar sözcüklerden biriyledoldurmalarıistenir.

3. Boşluklardaölçmeningüvenirliğinindüşmemesiiçinyardımcıfiiller,kelimeekleriveçoğullarkullanılmamıştır.

4. Etkinlik sonunda öğretmeninmetinle ilgili kısa açıklamalar yapması konunundahaiyianlaşılmasıaçısındanfaydalıolur.

5. Öğrencilerinboşluklarıanahtarsözcüklerledoldurmasıylaetkinliksonaerer.

2TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Hz.Muhammed’in(s.a.v.)Kur’antefsirineörneklerverir.

EK-1

ETKİNLİK

12

Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü yazınız.

215 dk.

BOŞLUK DOLDURMA

lügat ümmet

şirk zulümadalet mana

İbn Mesud sahabeLokman

Hz. Peygamber’in tefsir izahları bazen ………………….. yönüne yönelir. Fakat Peygamber(s.a.v.) devrindeki lügavî açıklama daha sonraki müfessirlerin lügavî açıklamaları gibideğildir.O,teferruatagirmedensorusoranındurumunagöre,enkısayoldan…………………..anlaşılmasınıhedefalır.Böylecemetindekidüğümnoktasıçözülmüşolurdu.ÖrneğinHz.Peygamber Bakara suresinin 143. “Böylece sizi insanlara şahid ve örnek olmanız için vasat bir ………………….. yaptık. Peygamber de size şahittir…”ayetindekiçeşitlimanalaragelebilen“vasat”kelimesinin“…………………..”manasındaolduğunusöylemiştir.

Hz.PeygamberEn’âmsuresi82. “Yürekten inanmış ve imanlarına zulüm bulaştırmamış olanlar var ya…” ayetinde geçen “…………………..” kelimesinin anlamını bildirmiştir.Buhârî’ninSahîh’inde…………………..tarafındannakledilenbirhaberdeEn’âmsuresininbuayetiindiğizaman,ayetiniçeriğisahabeyeağırgelmişveHz.Peygamber’eşöyledemişlerdi:“EyAllah’ınRasulü,kimkendinezulmetmezki?”Hz.Peygamberdeonlaracevapolarak“Ozannettiğinizşeydeğildir.Siz…………………..,oğluiçin‘DoğrusuAllah’aortakkoşmakbüyükbirzulümdür.’(Lokmânsuresi,13.ayet.)dediğiniduymadınızmı?”diyerekayettesözedilenzulmün “…………………..” anlamındaolduğunuaçıklamıştır.KısacaburadaHz.Peygamberayettekidüğümnoktasıolan“zulüm”kelimesineaçıklıkgetirerekayetinmanasınıizahetmişve…………………..yanlışbiranlayışadüşmesiniönlemiştir.

(İsmailCerrahoğlu,TefsirTarihi,FecrYayınevi,Ankara,1996,C1,s.53-54.)

EK-2

ETKİNLİK

13

EK-1

ETKİNLİK 215 dk.

BOŞLUK DOLDURMA

CEVAP ANAHTARI

Hz. Peygamber’in tefsir izahları bazen lügat yönüne yönelir. Fakat Peygamber (s.a.v.)devrindeki lügavîaçıklamadahasonrakimüfessirlerin lügavîaçıklamalarıgibideğildir.O,teferruatagirmedensorusoranındurumunagöre,enkısayoldanmananınanlaşılmasınıhedef alır. Böylecemetindeki düğümnoktası çözülmüş olurdu. ÖrneğinHz. PeygamberBakara suresinin 143. “Böylece sizi insanlara şahid ve örnek olmanız için vasat bir ümmet yaptık. Peygamber de size şahittir…”ayetindekiçeşitlimanalaragelebilen“vasat”kelimesinin“adalet”manasındaolduğunusöylemiştir.

Hz.PeygamberEn’âmsuresi82. “Yürekten inanmış ve imanlarına zulüm bulaştırmamış olanlar var ya…” ayetinde geçen “zulüm” kelimesinin anlamını bildirmiştir. Buhârî’ninSahîh’inde İbn Mesud tarafından nakledilen bir haberde En’âm suresinin bu ayeti indiğizaman,ayetiniçeriğisahabeyeağırgelmişveHz.Peygamber’eşöyledemişlerdi:“EyAllah’ınRasulü,kimkendinezulmetmezki?”Hz.Peygamberdeonlaracevapolarak“Ozannettiğinizşeydeğildir.SizLokman’ın,oğlu için ‘DoğrusuAllah’aortakkoşmakbüyükbirzulümdür.’(Lokmânsuresi,13.ayet.)dediğiniduymadınızmı?”diyerekayettesözedilenzulmün“şirk”anlamındaolduğunuaçıklamıştır.KısacaburadaHz.Peygamberayettekidüğümnoktasıolan“zulüm”kelimesineaçıklıkgetirerekayetinmanasınıizahetmişvesahabeninyanlışbiranlayışadüşmesiniönlemiştir.

(İsmailCerrahoğlu,TefsirTarihi,FecrYayınevi,Ankara,1996,C1,s.53-54.)

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

14



2. Ek-1’insoltarafındaSahabeveTâbiînDönemitefsirçalışmalarınınözellikleriyleilgili cümleler, sağ tarafta ise dönem başlıklarını yansıtan boş kutular olduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerden verilen cümleleri dikkatli bir şekilde okumaları ve bunları ilgilidönemleeşleştirmeleriistenir.

4. Eşleştirmeişlemiiçinöğrencidilediğişeklikullanabilir.

5. Öğrencilerinsoldakicümleler ilesağdakikutularıeşleştirmesiyleetkinliksonaerer.

3TEFSİR 15 dk.


Kazanım: SahabeveTâbiînDönemitefsirçalışmalarınınözellikleriniaçıklar.

15

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Sahabe Dönemi

Tâbiîn Dönemi

Kur’an tamamen tefsir edilmeye başlanmış ve tefsir müstakil bir ilim olarak ortaya çıkmıştır.

Kur’an tefsiriyle ilgili yaptıkları açıklamalar kendi dönemlerinde henüz tedvin edilmemiştir.

Tefsir yaparken daha çok garip kelimelerle ilgili kısa açıklamalar yapmışlardır.

Özellikle kıssaların tefsirinde Yahudi ve Hıristiyan kültürünün İsrailiyat adı verilen bilgileri kullanılmaya başlanmıştır.

Bu dönemde Tercümanü’l-Kur’an ünvanı verilen İbn Abbas’ın tefsirle ilgili rivayetleri oldukça fazladır.

Lügat, sarf, nahiv ve belagat gibi dilbilimi ve anlam bilimi çalışmaları yoğunlaşmıştır.

Mekke, Medine ve Kufe şehirlerinin ismiyle anılan tefsir ekolleri oluşmuştur.

Ayet ve surelerin nüzul sebeplerini yaşamış, Kur’an’ın manalarını Allah’ın (c.c.) elçisinden öğrenmişlerdir.

Ahkâm ayetlerini geniş bir tahlile tâbi tutarak hüküm çıkarımında bulunmamışlardır.

Arap olmayan Müslüman halklar ilmi faaliyetlerde özellikle de tefsir hareketinde büyük bir rol almıştır.

Sözlü tefsir faaliyetleri büyük oranda sürmüş fakat ayetlerin yorumunda rey ve içtihadın kullanımı genişlemiştir.

EK-1

ETKİNLİK

Sol tarafta verilen cümleleri sağdaki ilgili olduğu dönemle eşleştiriniz.

315 dk.

EŞLEŞTİRME

EK-2

ETKİNLİK

16

315 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI

Sahabe Dönemi

Tâbiîn Dönemi

Kur’an tamamen tefsir edilmeye başlanmış ve tefsir müstakil bir ilim olarak ortaya çıkmıştır. ✓

Kur’an tefsiriyle ilgili yaptıkları açıklamalar kendi dönemlerinde henüz tedvin edilmemiştir. ✓

Tefsir yaparken daha çok garip kelimelerle ilgili kısa açıklamalar yapmışlardır. ✓

Özellikle kıssaların tefsirinde Yahudi ve Hıristiyan kültürünün İsrailiyat adı verilen bilgileri kullanılmaya başlanmıştır. ✓

Bu dönemde Tercümanü’l-Kur’an ünvanı verilen İbn Abbas’ın tefsirle ilgili rivayetleri oldukça fazladır. ✓

Lügat, sarf, nahiv ve belagat gibi dilbilimi ve anlam bilimi çalışmaları yoğunlaşmıştır. ✓

Mekke, Medine ve Kufe şehirlerinin ismiyle anılan tefsir ekolleri oluşmuştur. ✓

Ayet ve surelerin nüzul sebeplerini yaşamış, Kur’an’ın manalarını Allah’ın (c.c.) elçisinden öğrenmişlerdir. ✓

Ahkâm ayetlerini geniş bir tahlile tâbi tutarak hüküm çıkarımında bulunmamışlardır. ✓

Arap olmayan Müslüman halklar ilmi faaliyetlerde özellikle de tefsir hareketinde büyük bir rol almıştır. ✓

Sözlü tefsir faaliyetleri büyük oranda sürmüş fakat ayetlerin yorumunda rey ve içtihadın kullanımı genişlemiştir. ✓

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

17


EK-2

ETKİNLİK


2. Ek-1’deki numaralı kutucuklarda Sahabe ve Tâbiîn Dönemi’ne ait bilgilerin, bubilgilerinaltındaisesözkonusudönemlereaitdoldurulmasıgerekenbölümlerinolduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdenüsttaraftakinumaralıcümleleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarıalttaraftakidönemleriçindesınıflandırmalarıistenir.

4. Cümlenumaralarınınaşağıdakisütunlarayazılmasıylasınıflandırmayapılır.

5. Öğrencilerincümlenumaralarınısütunlarayazmasıylaetkinliksonaerer.

4TEFSİR 15 dk.


Kazanım: SahabeveTâbiînDönemitefsirçalışmalarınınözellikleriniaçıklar.

EK-1

ETKİNLİK

18

Aşağıda verilen cümleleri okuyunuz ve başlarındaki rakamları alttaki ilgili dönemlerin sütununa yazarak sınıflandırınız.

415 dk.

SINIFLANDIRMA

Kur’an ayetlerinin tefsiriyle ilgili açıklamalarıkendidönemlerindetedvinedilmemiştir.

1

Kur’anayetlerinikendigörüşleriyletefsiretmehareketidahaaçıkolarakgörülmektedir.

2

Arap olmayan milletlerden Müslümanlar tefsirhareketindebüyükrolalmışlardır.

5

Aralarında özellikle Abdullah b. Abbas (r.a.),Abdullahb.Mesud (r.a.),Ubeyb.Ka‘b (r.a.) vb.isimlertefsirbilgisiileöneçıkmışlardır.

6

Ayetlerin yorumlanmasında büyük orandaKur’an’ınKur’an’la tefsirini vePeygamberimizin(s.a.v.)sözveuygulamalarınıesasalmışlardır.

9

Mücahid, İkrime, Sa’id b. Cübeyr, Tavus b.Keysânvb.isimlerbudönemdetefsirsahasındaünkazanmışlardır.

10

Kendi içtihatlarıylayapmışolduklarıtefsirlerdegenel olarak ya dil ya da dinî yöne önemvermişlerdir.

3

Bu zamanda bazı müfessirler Kur’an’ı baştansonatefsiretmeyebaşlamışlardır.

4

BukuşakKur’an’ı ayet ayet baştan sona tefsiretmemiştir.

7

Yaptıkları tefsir faaliyetlerinde Yahudi,Hıristiyanvediğerkültürlerdenİslamiyet’egirenrivayetleredeyervermişlerdir.

8

Mekke, Medine ve Kûfe tefsir ekollerioluşmuştur.

Sahabe Dönemi:..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........

Tâbiîn Dönemi:..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........,..........

11

Bu kuşağı tefsir sahasında yükselten enönemli husus hâdise ve sebepleri müşahedeedip hükümlerle aralarında münasebetkurabilmeleridir.

1212

10

8

6

4

2

11

9

7

5

3

1

EK-2

ETKİNLİK

19

EK-1

ETKİNLİK 415 dk.

SINIFLANDIRMA

CEVAP ANAHTARI

Kur’an ayetlerinin tefsiriyle ilgili açıklamalarıkendidönemlerindetedvinedilmemiştir.

1

Kur’anayetlerinikendigörüşleriyletefsiretmehareketidahaaçıkolarakgörülmektedir.

2

Arap olmayan milletlerden Müslümanlar tefsirhareketindebüyükrolalmışlardır.

5

Aralarında özellikle Abdullah b. Abbas (r.a.),Abdullahb.Mesud (r.a.),Ubeyb.Ka‘b (r.a.) vb.isimlertefsirbilgisiileöneçıkmışlardır.

6

Ayetlerin yorumlanmasında büyük orandaKur’an’ınKur’an’la tefsirini vePeygamberimizin(s.a.v.)sözveuygulamalarınıesasalmışlardır.

9

Mücahid, İkrime, Sa’id b. Cübeyr, Tavus b.Keysânvb.isimlerbudönemdetefsirsahasındaünkazanmışlardır.

10

Kendi içtihatlarıylayapmışolduklarıtefsirlerdegenel olarak ya dil ya da dinî yöne önemvermişlerdir.

3

Bu zamanda bazı müfessirler Kur’an’ı baştansonatefsiretmeyebaşlamışlardır.

4

BukuşakKur’an’ı ayet ayet baştan sona tefsiretmemiştir.

7

Yaptıkları tefsir faaliyetlerinde Yahudi,Hıristiyanvediğerkültürlerdenİslamiyet’egirenrivayetleredeyervermişlerdir.

8

Mekke, Medine ve Kûfe tefsir ekollerioluşmuştur.

Sahabe Dönemi:1,3,6,7,9,12

Tâbiîn Dönemi:2,4,5,8,10,11

11

Bu kuşağı tefsir sahasında yükselten enönemli husus hâdise ve sebepleri müşahedeedip hükümlerle aralarında münasebetkurabilmeleridir.

1212

10

8

6

4

2

11

9

7

5

3

1

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

20



2. Ek-1’deki numaralı kutucuklarda rivayet ve dirayet tefsirleriyle ilgili bilgilerin,bu bilgilerin altında ise tefsir yöntemleriyle ilgili boş bölümlerin bulunduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdenüsttaraftakinumaralıcümleleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarıalttaraftakiyöntemleriçindesınıflandırmalarıistenir.

4. Cümlenumaralarınınaşağıdakisütunlarayazılmasıylasınıflamayapılır.

5. Öğrencilerincümlenumaralarınısütunlarayazmasıylaetkinliksonaerer.

5TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Tedvin Dönemi ve sonrasında Tefsir ilmi ile ilgili yapılan çalışmalarıözelliklerinegöresınıflandırır.

EK-1

ETKİNLİK

21

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıda verilen cümleleri okuyunuz ve başlarındaki rakamları alttaki ilgili sütuna yazarak sınıflandırınız.

515 dk.

SINIFLANDIRMA

Dirayet Tefsiri: .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., ..........

Rivayet Tefsiri: .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., .........., ..........

Fahreddin er- Râzî’nin Mefâti-hü’l-Gayb adlı eseri bu türünönemlitefsirlerindendir.

Kur’an ayetlerini tefsir ederkenyöntem olarak konuyla ilgilihaberleri ve bilgileri nakletmeyiesasalır.

Bu yöntemi kullananmüfessirler;hadis, fıkıh ve kelam gibi ilimleryanındadilbilimiileilgiliilimleredeönemvermişlerdir.

Bu tefsir türünün dilbilimseltefsir, fıkhi tefsir, kelamî tefsirve tasavvufî tefsir gibi alt dallarıortayaçıkmıştır.

Ayetleri yorumlamadaKur’an,ha-dis,sahabevetabiinsözlerinikay-nakalantefsirleredenir.

Bu tefsir türü Peygamberimizin(s.a.v.)vesahabeninKur’anayetlerininasıl anladıklarını ve uyguladıklarınıanlatmalarıbakımındanönemlidir.

Bu tür tefsirlere ma’kul ve re’ytefsiriadıdaverilmektedir.

Hadislere, sahabe ve tabiinsözlerininyanısıradilimkânlarına,içtihatveakliçıkarımlaradayanantefsirçalışmalarıdır.

Muhammed b. Cerir et-Taberî’ninCâmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’ânadlıeseributefsirinönemliörneklerindendir.

Butefsiryöntemineadolankelimesözlükte “anlama, idrak, kavrayış”gibianlamlaragelir.

Butefsirlereme’sur,menkûlyadanaklîtefsiradıdaverilmektedir.

İslam toplumunun genişlemesi veMüslümanlarındeğişikyaklaşımlarlayüzyüzegelmesigibisebeplerlebutefsireolanihtiyaçartmıştır.

EK-2

ETKİNLİK

22

515 dk.

SINIFLANDIRMA

CEVAP ANAHTARI

Dirayet Tefsiri:1,3,4,7,8,10,12

Rivayet Tefsiri:2,5,6,9,11

Fahreddin er- Râzî’nin Mefâti-hü’l-Gayb adlı eseri bu türünönemlitefsirlerindendir.

Kur’an ayetlerini tefsir ederkenyöntem olarak konuyla ilgilihaberleri ve bilgileri nakletmeyiesasalır.

Bu yöntemi kullananmüfessirler;hadis, fıkıh ve kelam gibi ilimleryanındadilbilimiileilgiliilimleredeönemvermişlerdir.

Bu tefsir türünün dilbilimseltefsir, fıkhi tefsir, kelamî tefsirve tasavvufî tefsir gibi alt dallarıortayaçıkmıştır.

Ayetleri yorumlamadaKur’an,ha-dis,sahabevetabiinsözlerinikay-nakalantefsirleredenir.

Bu tefsir türü Peygamberimizin(s.a.v.)vesahabeninKur’anayetlerininasıl anladıklarını ve uyguladıklarınıanlatmalarıbakımındanönemlidir.

Bu tür tefsirlere ma’kul ve re’ytefsiriadıdaverilmektedir.

Hadislere, sahabe ve tabiinsözlerininyanısıradilimkânlarına,içtihatveakliçıkarımlaradayanantefsirçalışmalarıdır.

Muhammed b. Cerir et-Taberî’ninCâmiu’l-Beyân an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’ânadlıeseributefsirinönemliörneklerindendir.

Butefsiryöntemineadolankelimesözlükte “anlama, idrak, kavrayış”gibianlamlaragelir.

Butefsirlereme’sur,menkûlyadanaklîtefsiradıdaverilmektedir.

İslam toplumunun genişlemesi veMüslümanlarındeğişikyaklaşımlarlayüzyüzegelmesigibisebeplerlebutefsireolanihtiyaçartmıştır.

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

23


EK-2

ETKİNLİK


2. Ek-1’insoltarafındadirayettefsirininaltdallarıylailgilicümleler,sağtaraftaisebucümlelerinaitolduğualtdallarıgösterenboşkutularınbulunduğuöğrencile-regösterilir.

3. Öğrencilerdensoltaraftakicümleleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarısağtaraftakidoğrukarşılıklarıyla(✓)şeklindeeşleştirmeleriistenir.

4. Öğrencilerinherbircümleninaitolduğuşıkkıbulupeşleştirmesiyleetkinliksonaerer.

6TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Tedvin Dönemi ve sonrasında Tefsir ilmi ile ilgili yapılan çalışmalarıözelliklerinegöresınıflandırır.

EK-1

ETKİNLİK

24

Sol taraftaki cümleleri sağdaki ait oldukları bölümlerle (✓) şeklinde işaretleyerek eşleştiriniz.

615 dk.

EŞLEŞTİRME

Dilbilimsel Tefsir

Kelamî Tefsir

Fıkhî Tefsir

Tasavvufî Tefsir

İslam inançlarını sağlam temellere dayandırmaçabası ve inanç esaslarının savunulması bu tefsirindoğmasınasebepolmuştur.

Ferrâ’nınMeâni’l-Kur’an’ıveZemahşerî’ninel-Keşşâf’ıbudalınönemlitefsireserlerdendir.

Bu tür tefsirler, ibadet ve muamelatı içeren ahkâmayetlerininaçıklamasınıyapmaktadır.

Farklı milletlerden insanların Müslüman olmaları veonların Kur’an’ı anlama istekleri bu alandaki tefsirçalışmalarınıhızlandırmıştır.

ButürtefsirintemelindeMüslümanlararasındaortayaçıkandünyevileşmeyetepki,ahlakibirhayatsürmeveruhuarındırmaanlayışıyatmaktadır.

İmam Mâturîdî’nin Te’vîlâtu’l-Kur’ân’ı ve Fahreddiner-Râzî’nin Mefâtihü’l-Gayb’ı bu tefsirin önemliörneklerindendir.

Tefsir ilmi geleneğinde buna “İş’ârî Tefsir” adı daverilmektedir.

İlk tefsir çalışmaları Kur’an kelimelerinin anlamlarınıaraştıranMeâni’l-Kur’anisimlikitaplarolmuştur.

İlkyazılıörneğiMukâtilb.Süleyman’ınTefsirü’l-HamsMieÂyemine’l-Kur’an’ıkabuledilmektedir.

Kur’an’ın anlaşılması zor veya yabancı kökenlikelimeleriyle ilgili çalışmalar Garîbu’l-Ku’rân; eş sesliveeşanlamlıkelimeleriniaraştırançalışmalar iseel-Vücûhve’n-Nezâiradlıkitaplardatoplanmıştır.

Ebû Abdurrahman es-Sülemî’nin Hakâiku’t-Tefsîr’ive Kuşeyrî’nin Letâifü’l-İşârât’ı bu dalın başta geleneserleriarasındadır.

Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’nin Ahkâmu’l-Kur’an’ı ileKurtubî’nin(ö.1273)el-CâmîliAhkâmu’l-Kur’an’ıbununönemliörneklerindendir.

EK-2

ETKİNLİK

25

EK-1

ETKİNLİK 615 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI

Dilbilimsel Tefsir

Kelamî Tefsir

Fıkhî Tefsir

Tasavvufî Tefsir

İslam inançlarını sağlam temellere dayandırmaçabası ve inanç esaslarının savunulması bu tefsirindoğmasınasebepolmuştur.

✓

Ferrâ’nınMeâni’l-Kur’an’ıveZemahşerî’ninel-Keşşâf’ıbudalınönemlitefsireserlerdendir.

✓

Bu tür tefsirler, ibadet ve muamelatı içeren ahkâmayetlerininaçıklamasınıyapmaktadır.

✓

Farklı milletlerden insanların Müslüman olmaları veonların Kur’an’ı anlama istekleri bu alandaki tefsirçalışmalarınıhızlandırmıştır.

✓

ButürtefsirintemelindeMüslümanlararasındaortayaçıkandünyevileşmeyetepki,ahlakibirhayatsürmeveruhuarındırmaanlayışıyatmaktadır.

✓

İmam Mâturîdî’nin Te’vîlâtu’l-Kur’ân’ı ve Fahreddiner-Râzî’nin Mefâtihü’l-Gayb’ı bu tefsirin önemliörneklerindendir.

✓

Tefsir ilmi geleneğinde buna “İş’ârî Tefsir” adı daverilmektedir.

✓

İlk tefsir çalışmaları Kur’an kelimelerinin anlamlarınıaraştıranMeâni’l-Kur’anisimlikitaplarolmuştur.

✓

İlkyazılıörneğiMukâtilb.Süleyman’ınTefsirü’l-HamsMieÂyemine’l-Kur’an’ıkabuledilmektedir.

✓

Kur’an’ın anlaşılması zor veya yabancı kökenlikelimeleriyle ilgili çalışmalar Garîbu’l-Ku’rân; eş sesliveeşanlamlıkelimeleriniaraştırançalışmalar iseel-Vücûhve’n-Nezâiradlıkitaplardatoplanmıştır.

✓

Ebû Abdurrahman es-Sülemî’nin Hakâiku’t-Tefsîr’ive Kuşeyrî’nin Letâifü’l-İşârât’ı bu dalın başta geleneserleriarasındadır.

✓

Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’nin Ahkâmu’l-Kur’an’ı ileKurtubî’nin(ö.1273)el-CâmîliAhkâmu’l-Kur’an’ıbununönemliörneklerindendir.

✓

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

26



2. Ek-1’de Türkçe kaleme alınmış dört tefsir eseriyle ilgili metinlerin bulunduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdenöncelikleverilenmetinleridikkatlibirşekildeokumalarıistenir.

4. Daha sonra öğrencilere okudukları bu metinlerde tanıtılan eserlerin isimlerinibulmalarıiletilir.

5. Öğrencilerineserlerinisimleriniyazmalarındansonraetkinliksonaermektedir.

7TEFSİR 20 dk.


Kazanım: Kur’an’ınanlaşılmasındaTürkçetefsirçalışmalarınınyerinifarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

27

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıdaki metinleri okuyarak tanıtılan eserlerin isimlerini bulunuz.

720 dk.

OKU-BUL-YAZ

ÖmerNasuhiBilmentarafındanyazılanTürkçebirtefsirdir.1964-1966yıllarıarasındasekizciltolarakİstanbul’dayayınlanmıştır.Surelerintefsirine,osureninnüzulyeri,nüzulzamanı,isimleri,muhtevasıveayetsayısıverilerekbaşlanmıştır.AyetlerinönceArapçaasılları,ardındanTürkçemeallerivedahasonradaizahbaşlığıylatefsirleriyapılmıştır. Bilmen, ayetlerdeki kelime ve kavramları açıklamış; kişi ve varlıklarhakkındakısabilgilervermiştir.Yeryergüncelkonularadeğinmiş, izahsonlarındakonuylailgilişiirleryazmışvebazenbaşkaşairlerdenşiirleraktarmıştır.

Mehmed Vehbi Efendi (ö. 1949) tarafından yazılan Türkçe Kur’an tefsiridir. VehbiEfendiMeclis-iMebusan’ın1911’defeshiüzerinememleketiKonya’yadönerektefsiriniyazmayabaşlamışvedörtyılsürenbirçalışmasonunda1915’teeserinionbeşciltolaraktamamlamıştır.Dirayetmetoduylayazılaneserdeayetlergenellikle tektekelealınırdahasonraaçıklamakısmınageçilir.Tefsirkaynaklarındanbolcanakilleryapılarakâyetteyeralankelimelerinçeşitlianlamlarıüzerindedurulur.

1926-1938yıllarıarasındaElmalılıMuhammedHamdiYazır’ınyazdığıtefsirkitabıdır.HamdiYazıronikiyılınıvererekbutefsirihazırlamıştır.Eserilkolarak,1939’daDiyanetİşleri Başkanlığı tarafından dokuz cilt hâlinde basılmıştır. İslam kültürünü temsiledengelenekselilmibirikimi(medreseilimleri)engüzelşekildeyansıtan,bubirikimilemodernbilimlerarasındaköprükurmayıhedefleyenbireserdir.Eserbuözelliklerinedeniylekelamdanfelsefeye,fıkıhtansosyolojiyeuzanangenişbirilgialanıvekonuçeşitliliğinesahiptir.

SondönemâlimlerindenCelalYıldırımtarafındankalemealınanTürkçebirtefsirdir.Esertoplam14cilttenoluşmaktadır.Eserdeayetlerintefsiriyapılırkengençkuşaklargöz önünde bulundurulmuş, dönemin ilmi çalışmaları dikkate alınmış ve ayetlerininişsebepleritespitedilereközetmahiyetindeaçıklamalaryapılmıştır.Tefsiredilenayetler;ilmî,ahlaki,hukuki,tarihi,psikolojik,sosyalveekonomikaçıdanelealınmış;ayetlerinnasihatveibretvericiyönleriaçıklanmıştır.Eserindikkatçekenbirözelliğiisekonulutefsirmetodunubenimsemesidir.

1

2

3

4

..................................................

..................................................

..................................................

..................................................

EK-2

ETKİNLİK

28

720 dk.

OKU-BUL-YAZ

CEVAP ANAHTARI

ÖmerNasuhiBilmentarafındanyazılanTürkçebirtefsirdir.1964-1966yıllarıarasındasekizciltolarakİstanbul’dayayınlanmıştır.Surelerintefsirine,osureninnüzulyeri,nüzulzamanı,isimleri,muhtevasıveayetsayısıverilerekbaşlanmıştır.AyetlerinönceArapçaasılları,ardındanTürkçemeallerivedahasonradaizahbaşlığıylatefsirleriyapılmıştır. Bilmen, ayetlerdeki kelime ve kavramları açıklamış; kişi ve varlıklarhakkındakısabilgilervermiştir.Yeryergüncelkonularadeğinmiş, izahsonlarındakonuylailgilişiirleryazmışvebazenbaşkaşairlerdenşiirleraktarmıştır.

Mehmed Vehbi Efendi (ö. 1949) tarafından yazılan Türkçe Kur’an tefsiridir. VehbiEfendiMeclis-iMebusan’ın1911’defeshiüzerinememleketiKonya’yadönerektefsiriniyazmayabaşlamışvedörtyılsürenbirçalışmasonunda1915’teeserinionbeşciltolaraktamamlamıştır.Dirayetmetoduylayazılaneserdeayetlergenellikle tektekelealınırdahasonraaçıklamakısmınageçilir.Tefsirkaynaklarındanbolcanakilleryapılarakâyetteyeralankelimelerinçeşitlianlamlarıüzerindedurulur.

1926-1938yıllarıarasındaElmalılıMuhammedHamdiYazır’ınyazdığıtefsirkitabıdır.HamdiYazıronikiyılınıvererekbutefsirihazırlamıştır.Eserilkolarak,1939’daDiyanetİşleri Başkanlığı tarafından dokuz cilt hâlinde basılmıştır. İslam kültürünü temsiledengelenekselilmibirikimi(medreseilimleri)engüzelşekildeyansıtan,bubirikimilemodernbilimlerarasındaköprükurmayıhedefleyenbireserdir.Eserbuözelliklerinedeniylekelamdanfelsefeye,fıkıhtansosyolojiyeuzanangenişbirilgialanıvekonuçeşitliliğinesahiptir.

SondönemâlimlerindenCelalYıldırımtarafındankalemealınanTürkçebirtefsirdir.Esertoplam14cilttenoluşmaktadır.Eserdeayetlerintefsiriyapılırkengençkuşaklargöz önünde bulundurulmuş, dönemin ilmi çalışmaları dikkate alınmış ve ayetlerininişsebepleritespitedilereközetmahiyetindeaçıklamalaryapılmıştır.Tefsiredilenayetler;ilmî,ahlaki,hukuki,tarihi,psikolojik,sosyalveekonomikaçıdanelealınmış;ayetlerinnasihatveibretvericiyönleriaçıklanmıştır.Eserindikkatçekenbirözelliğiisekonulutefsirmetodunubenimsemesidir.

1

2

3

4

Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri

Hülâsatü’l-Beyân

Hak Dini Kur’an Dili

İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

29


EK-2

ETKİNLİK


2. Ek-1’de Elmalılı Hamdi Yazır’ın tefsiriyle ilgili bir metin olduğu öğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdenverilenmetnidikkatlibirbiçimdeokumalarıistenir.

4. DahasonraöğrencilerebumetindenhareketleElmalılı tefsirininkarakteristiközelliklerinibulmalarıvealttakitabloyayazmalarıiletilir.

5. Öğrencilerinbulupyazacaklarışıklarlabirlikteetkinliksonaermektedir.

8TEFSİR 20 dk.


Kazanım: Kur’an’ınanlaşılmasındaTürkçetefsirçalışmalarınınyerinifarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

30

Aşağıdaki metinden hareketle Elmalılı tefsirinin karakteristik özelliklerini bularak alttaki tabloya yazınız.

820 dk.

BULALIM

.....................................

Önemlitefsirkaynaklarındanfaydalanması

Elmalılı Tefsirinin Özellikleri

.....................................

..........................................................................

..........................................................................

EK-2

ETKİNLİK

31

EK-1

ETKİNLİK 820 dk.

BULALIM

CEVAP ANAHTARI

Birzaruretolmadıkçazahir/temelanlamasadıkkalması

Önemlitefsirkaynaklarındanfaydalanması

Elmalılı Tefsirinin Özellikleri

Kur’an’ıbelirlibirzamanınbilgisiylesınırlamaması

ÖzgünyorumlarortayakoymasıYararlandığıkaynaklarıeleştiri

süzgecindengeçirmesi

Bilimseltefsiranlayışınıkullanması

Tefsirdegünceltartışmalarayervermesi

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

32



2. Ek-1’in sol tarafındaki kutucuklarda Mâûn suresi ayetleri, sağ tarafındakikutucuklardaiseayetlerinmuhtemeltefsirlerininolduğuöğrencilerebildirilir.

3. Öğrencilerdensoltaraftakiayetlerdegeçenaltıçiziliifadeleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarınsağtaraftakidoğrutefsirinibularakeşleştirmeleriistenir.

4. Öğrencilerin altı çizili ifadeleri doğru tefsirlerle eşleştirmeleriyle etkinlik sonaerer.

9TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Mâûn suresi ile ilgili verilen tefsirleri değerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

33

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Mâûn suresindeki altı çizili ifadelerin sağdaki kutucuklardaki doğru tefsirlerini bularak eşleştiriniz.

915 dk.

EŞLEŞTİRME

1.Diniyalanlayanıgördünmü?

Okudunmu?

Anlayıpbildinmi?

Dinledinmi?

1. Diniyalanlayanıgördünmü?

Örfveâdet

Allah’ın(c.c.)birliği

Hesapgünü

2-3.İşteo,yetimiitipkakar. Yoksulu doyurmayateşviketmez.

Düşkünlerinacıvedertlerinipaylaşmaz.

Toplumdakizayıflarınhaklarınıçiğner.

Malveparasınıpaylaşmadacimrilikyapar.

4.Yazıklarolsunonamazkılanlaraki

Allah’a(c.c.)gerçekanlamdakulluketmeyenler

Namazlarınıveibadetlerinivaktindeyapmayanlar

İbadetvekulluktatemizliğedikkatetmeyenler

5.Onlarnamazlarınıciddiyealmazlar.

Namazlarınıvaktindeedaetmezler.

Başkaşeylerinamazatercihederler.

Namazındinîöneminibilmezler.

7. Hayradaengelolurlar.

Yardımvehayıreserleri

Zekâtgibifarzolansadakalar

İnsanınyararınaolanherşey

EK-2

ETKİNLİK

34

915 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI

1.Diniyalanlayanıgördünmü?

Okudunmu?

Anlayıpbildinmi?

Dinledinmi?

1. Diniyalanlayanıgördünmü?

Örfveâdet

Allah’ın(c.c.)birliği

Hesapgünü

2-3.İşteo,yetimiitipkakar. Yoksuludoyurmayateşviketmez.

Düşkünlerinacıvedertlerinipaylaşmaz.

Toplumdakizayıflarınhaklarınıçiğner.

Malveparasınıpaylaşmadacimrilikyapar.

4.Yazıklarolsunonamazkılanlaraki

Allah’a(c.c.)gerçekanlamdakulluketmeyenler

Namazlarınıveibadetlerinivaktindeyapmayanlar

İbadetvekulluktatemizliğedikkatetmeyenler

5.Onlarnamazlarınıciddiyealmazlar.

Namazlarınıvaktindeedaetmezler.

Başkaşeylerinamazatercihederler.

Namazındinîöneminibilmezler.

7. Hayradaengelolurlar.

Yardımvehayıreserleri

Zekâtgibifarzolansadakalar

İnsanınyararınaolanherşey

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

35


EK-2

ETKİNLİK


2. Ek-1’in üst tarafında Mâûn suresi meali, alt bölümde ise sureden çıkarılmasımuhtemelbazıfikirleriiçerenkutularınolduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdenöncelikleayetleridikkatlibirşekildeokumalarıistenir.

4. Dahasonraöğrencilerdensuredençıkarılabilecek fikirler içinkutularınbaşına(✓),çıkarılamayacakolanlariçinde(X)işaretikoymalarıistenir.

5. Öğrencilerinkutularayapacakları işaretlemelerdensonraetkinliksonaermek-tedir.

10TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Mâûnsuresiileilgiliverilentefsirlerideğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

36

Mâûn suresini okuyunuz ve sureden çıkarılabilecek fikirler için alttaki kutulara (✓), çıkarılamayacak olanlar için de (X) işareti koyunuz.

1015 dk.

BULALIM

“Dini yalanlayanı gördün mü? İşte o, yetimi itip kakar. Yoksulu doyurmaya teşvik etmez. Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki onlar namazlarını ciddiye almazlar. Onlar gösteriş yaparlar. Hayra da engel olurlar.”

(Mâûnsuresi,1-7.ayetler.)

[...] İbadetlerde şekil şartları vazgeçilmezolmaklabirlikte iman,niyet, ihlas, takva, ihsangibikavramlaradaönemverilmelidir.

[...]Yeryüzündeyaratılanhervarlığınbirhikmeti,bir faydası, ilahi plana uygun bir fonksiyonuvardır.

[...] Gerçek mümin yardımlaşma vedayanışmanınönünütıkayandeğil,aksinegelişipyaygınlaşmasınavesileolandır.

[...] Allah’a (c.c.) gönülden ibadet etmek ileyardımlaşma ve dayanışma Müslümanlıktabirbirindenayrılmaz.

[...]Din, vicdan ve ibadetözgürlüğüesastır vehiçkimseherhangibirdinegirmeyezorlanamaz.

[...]İnsansevgisindenmahrumiyetintemelindehesapgününüinkâretmevardır.

[...] Dineinananveâhiretsorumluluğutaşıyaninsan hem Allah’a (c.c.) hem de yaratılmışlarakarşıödevlerininbilincindeolandır.

[...] İnsanlarınAllah (c.c.)katındakideğerlerinidinîveahlakierdemleribelirler.

[...] Allah Teâlâ insana bir nimet lütfettiğindeO’na hamd ve şükür etmek Müslümanlığınödevlerindendir.

[...] Yetim ve yoksulu itip kakmak toplumdakizayıflarınhaklarınıçiğnemektir.

[...] İslam insanlar arasında dayanışmayısağlamavesıkıntılarındapaylaşıldığıbirinsanlıkbilincioluşturmayıamaçlar.

EK-2

ETKİNLİK

37

EK-1

ETKİNLİK 1015 dk.

BULALIM

[✓] İbadetlerde şekil şartları vazgeçilmezolmaklabirlikte iman,niyet, ihlas, takva, ihsangibikavramlaradaönemverilmelidir.

[X]Yeryüzündeyaratılanhervarlığınbirhikmeti,bir faydası, ilahi plana uygun bir fonksiyonuvardır.

[✓] Gerçek mümin yardımlaşma vedayanışmanınönünütıkayandeğil,aksinegelişipyaygınlaşmasınavesileolandır.

[✓] Allah’a (c.c.) gönülden ibadet etmek ileyardımlaşma ve dayanışma Müslümanlıktabirbirindenayrılmaz.

[X] Din, vicdan ve ibadet özgürlüğü esastır vehiçkimseherhangibirdinegirmeyezorlanamaz.

[✓]İnsansevgisindenmahrumiyetintemelindehesapgününüinkâretmevardır.

[✓] Dineinananveâhiretsorumluluğutaşıyaninsan hem Allah’a (c.c.) hem de yaratılmışlarakarşıödevlerininbilincindeolandır.

[X] İnsanlarınAllah (c.c.) katındaki değerlerinidinîveahlakierdemleribelirler.

[X] Allah Teâlâ insana bir nimet lütfettiğindeO’na hamd ve şükür etmek Müslümanlığınödevlerindendir.

[✓] Yetim ve yoksulu itip kakmak toplumdakizayıflarınhaklarınıçiğnemektir.

[✓] İslam insanlar arasında dayanışmayısağlamavesıkıntılarındapaylaşıldığıbirinsanlıkbilincioluşturmayıamaçlar.

CEVAP ANAHTARI

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

38


1. Ek-1’dekietkinliköğrencisayısıncaçoğaltılarakdağıtılır.

2. Öğrencilerden Kevser suresinin tefsiriyle ilgili verilen metinde boş bırakılanyerlerianahtarsözcüklerdenbiriyledoldurmalarıistenir.

3. Boşluklardaölçmeningüvenirliğinindüşmemesiiçinyardımcıfiiller,kelimeekleriveçoğullarkullanılmamıştır.

4. Etkinlik sonunda öğretmenin şıklarla ilgili kısa açıklamalar yapması konunundahaiyianlaşılmasıaçısındanfaydalıolur.

5. Öğrencilerinboşluklarıanahtarsözcüklerledoldurmasıylaetkinliksonaerer.

11TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Kevsersuresindenilkevedeğerlerçıkarır.

EK-1

ETKİNLİK

39

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

1115 dk.

BOŞLUK DOLDURMA

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü yazınız.

Kevserkelimesi“çokluk”manasınagelen“………………..”kökündentüremişolupçokdeğerliveçokönemlişeyleri ifadeeder.Tefsirlerde “çokhayır,bitip tükenmez iyilik,………………..,müminedinîhayatındatanınankolaylıklar,peygamberlik,cennettekibirnehirveyahavuz,Hz.Peygamber’innesli,ashabınınveümmetininçokluğu, ………………..”gibiçeşitlianlamlardayorumlanmıştır.FahreddinRâzî’yegörekevser kelimesi,Allah’ın (c.c.),Resul-iEkrem’i düşmanlarınakarşı koruyupkendisine zaferlernasipedeceği,dünyaveâhirettebolnimetlerbağışlayacağıyönündemüjdelerdeiçermektedir.2.ayette,kendisinepekçokhayır lütfedilmişolanHz.Peygamber’inbunimetlerin şükrünüedaetmeküzeresadeceAllah’a(c.c.)yönelereknamazkılmasıveO’nunrızasıiçindeğerlimallarındankurbankesmesiemredilmiş;busuretleputlar içinkurbankesen………………..çoktanrılı inancınısiliptevhidinancınıyerleştirmesi ve kesilen kurbanlar sayesinde……………….. sağlanması amaçlanmıştır. Bilindiği gibinamaz,azdançoğagörearttırılarakMekkeDönemi’nde,yaygınkanaategörehicrettenüçyılkadaröncegerçekleşen………………..olayısırasındafarzkılınmış;kurban ibadeti iseHz.Peygambertarafındanhicrettenikiyılsonrauygulanmayabaşlanmıştır.Bizegöreayettevurgulananhusus,bellibirnamazvekurbanolmayıpbütünnamaz,kurbanibadetlerinin,yalnızcaAllah’a(c.c.),bütünnimetlerinsahibineözgükılınması,yalnızcaRabbeibadetedilmesidir.Araplarerkekçocuğuolmayankimseyi“sonuyok,………………..” gibi sıfatlarla niteler ve bu tür lakaplarla anarlardı. Tefsirlerde anlatıldığına göre Hz.Peygamber’in erkek çocukları ölüncemüşrikler onu da……………….. lakabıyla anmaya başlamışlarve “Bırakınonu;o,sonugelmeyecek,soyukesikbiradamdır!”diyerekhakaretetmek istemişlerdir.İşte3.ayet,onlarınbudavranışlarınıkınamakta,hernekadarerkekçocuklarıbulunsadaasılsoyukesileceklerin kendileri olduğunu haber vermektedir. Çünkü onlar kıyamete kadar ………………..anılırkenHz. Peygamber rahmetle anılmakta, ismi dünyanın her tarafında günde beş vakit ezanda………………..adıylabirlikteokunmaktadır.Mekkeputperestleri,olaylarınsadecedışyüzünebaktıklarıiçinHz.Peygamber’i………………..vegüçsüz,kendilerinikalabalıkvegüçlügörürvebunadayanarakResul-i Ekrem’in davasının sonuçsuz kalacağından emin olduklarını söylerlerdi. Ama “Allah (c.c.)durumuonlarınaleyhineçevirdi;asılgüçlüolanın,Allah’ın(c.c.)desteklediklerivegüçsüzolanlarındaAllah’ın(c.c.)zilleteuğrattıklarıolduğunubildirdi.BöylecekesretvekevserHz.Muhammed’in(s.a.v.)olurkenonadüşmanolanlarınpayınadaebterlik,alçalışvezilletdüştü.”Buifadeler,dolaylıolarakHz.Peygamber’inyolunuizleyen,inançvekararlılığınıdevamettiren………………..içindebirmüjdedir.

(bk.Komisyon,Kur’anYolu,DiyanetİşleriBaşkanlığıYayınları,Ankara,2012,C5,s.700-702.)

soyu kesik

kesretzillet ebter

Kur’an-ı Kerim sosyal yardım

arkasız

Allah (c.c.)müşrikler

Miraç İslam dini müminler

EK-2

ETKİNLİK

40

1115 dk.

BOŞLUK DOLDURMA

Kevserkelimesi “çokluk”manasınagelen“kesret”kökündentüremişolupçokdeğerliveçokönemlişeyleriifadeeder.Tefsirlerde“çokhayır,bitiptükenmeziyilik,Kur’an-ıKerim,müminedinîhayatındatanınankolaylıklar,peygamberlik,cennettekibirnehirveyahavuz,Hz.Peygamber’innesli,ashabınınveümmetininçokluğu,İslamdini”gibiçeşitlianlamlardayorumlanmıştır.FahreddinRâzî’yegörekevserkelimesi,Allah’ın(c.c.),Resul-iEkrem’idüşmanlarınakarşıkoruyupkendisinezaferlernasipedeceği,dünyaveâhirettebolnimetlerbağışlayacağıyönündemüjdelerdeiçermektedir.2.ayette,kendisinepekçokhayırlütfedilmişolanHz.Peygamber’inbunimetlerinşükrünüedaetmeküzeresadeceAllah’a(c.c.)yönelereknamazkılmasıveO’nunrızâsıiçindeğerlimallarındankurbankesmesiemredilmiş;busuretleputlar içinkurbankesenmüşriklerinçoktanrılı inancınısiliptevhid inancınıyerleştirmesivekesilenkurbanlar sayesindesosyal yardımın sağlanması amaçlanmıştır.Bilindiği gibi namaz, azdançoğagörearttırılarakMekkeDönemi’nde,yaygınkanaategörehicrettenüçyılkadaröncegerçekleşenMiraçolayısırasındafarzkılınmış;kurbanibadetiiseHz.Peygambertarafındanhicrettenikiyılsonrauygulanmayabaşlanmıştır.Bizegöreayettevurgulananhusus,bellibirnamazvekurbanolmayıpbütünnamaz,kurbanibadetlerinin,yalnızcaAllah’a(c.c.),bütünnimetlerinsahibineözgükılınması,yalnızcaRabbeibadetedilmesidir.Araplarerkekçocuğuolmayankimseyi“sonuyok,soyukesik”gibisıfatlarlanitelervebutürlakaplarlaanarlardı.TefsirlerdeanlatıldığınagöreHz.Peygamber’inerkekçocuklarıölüncemüşrikler onudaebter lakabıyla anmayabaşlamışlar ve “Bırakınonu; o, sonugelmeyecek,soyukesikbir adamdır!” diyerekhakaretetmek istemişlerdir. İşte3. ayet, onlarınbudavranışlarınıkınamakta,hernekadarerkekçocuklarıbulunsadaasılsoyukesileceklerinkendileriolduğunuhabervermektedir.ÇünküonlarkıyametekadarzilletleanılırkenHz.Peygamberrahmetleanılmakta, ismidünyanın her tarafında günde beş vakit ezanda Allah’ın (c.c.) adıyla birlikte okunmaktadır. Mekkeputperestleri,olaylarınsadecedışyüzünebaktıklarıiçinHz.Peygamber’iarkasızvegüçsüz,kendilerinikalabalıkvegüçlügörürvebunadayanarakResul-iEkrem’indavasınınsonuçsuzkalacağındaneminolduklarınısöylerlerdi.Ama“Allah(c.c.)durumuonlarınaleyhineçevirdi;asılgüçlüolanın,Allah’ın(c.c.)desteklediklerivegüçsüzolanlarındaAllah’ın(c.c.)zilleteuğrattıklarıolduğunubildirdi.BöylecekesretvekevserHz.Muhammed’in(s.a.v.)olurkenonadüşmanolanlarınpayınadaebterlik,alçalışvezilletdüştü.”Buifadeler,dolaylıolarakHz.Peygamber’inyolunuizleyen,inançvekararlılığınıdevamettirenmüminleriçindebirmüjdedir.

(bk.Komisyon,Kur’anYolu,DiyanetİşleriBaşkanlığıYayınları,Ankara,2012,C5,s.700-702.)

soyu kesik

kesretzillet ebter

Kur’an-ı Kerim sosyal yardım

arkasız

Allah (c.c.)müşrikler

Miraç İslam dini müminler

CEVAP ANAHTARI

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

41


EK-2

ETKİNLİK


2. Ek-1’insoltarafındaKevsersuresinintefsirindençıkarılancümleler,sağtaraftaisesureninayetlerineaitkutularınbulunduğuöğrencileregösterilir.

3. Öğrencilerdensoltaraftakicümleleridikkatlibirşekildeokumalarıvebunlarısağtaraftakiilgiliayetlerle(✓)şeklindeişaretleyerekeşleştirmeleriistenir.

4. Öğrencilerinherbircümleyiaitolduğuayetleeşleştirmesiyleetkinliksonaerer.

12TEFSİR 15 dk.


Kazanım: Kevsersuresindenilkevedeğerlerçıkarır.

EK-1

ETKİNLİK

42

1215 dk.

EŞLEŞTİRME

Kevser suresinin tefsiriyle ilgili cümleleri sağ tarafta ait oldukları ayetlerle (✓) şeklinde eşleştiriniz.

1. ayet 2. ayet 3. ayet

Putlara kulluk eden müşriklerin çok tanrılı inancını silip tevhidinancınıyerleştirmekamaçlanmıştır.

Gerçekanlamdahayırveiyilik;servet,malveevlatsahibiolmaklaeldeedilmez.

İmanedenveMüslümanolankişiçokdeğerliveçokhayırlışeyleresahiptir.

Müminlerekötülükyapmayıdüşünenlerbuniyetlerinieylemedök-melerihalindebilesonuçalamazlar.

İbadetlermüşriklerinyaptıklarınıntersinesadeceAllah(c.c.)içinolmalıdır.

Müminleri arkasız ve güçsüz, kendilerini kalabalık ve güçlügörenlerindavalarısonuçsuzkalacaktır.

Kendisine “nesli kesik” diyen müşriklerin sözlerinden dolayıüzülmüş olan Hz. Peygamber’in üzüntüsü giderilmiş ve şanınınyüceliğigösterilmiştir.

Hz.Peygamberrahmetleanılmakta, ismidünyanınhertarafındagündebeşvakitezandaAllah’ın(c.c.)adıylabirlikteokunmaktadır.

İnsan, Allah’ın (c.c.) ikramıyla sahip olduğu nimetlerin şükrünüyerinegetirmeyedevametmelidir.

Hz.Muhammed’e(s.a.v.)veİslam’adüşmanolanlarınpayınazilletdüşecektir.

EK-2

ETKİNLİK

43

EK-1

ETKİNLİK 1215dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI

1. ayet 2. ayet 3. ayet

Putlara kulluk eden müşriklerin çok tanrılı inancını silip tevhidinancınıyerleştirmekamaçlanmıştır.

✓

Gerçekanlamdahayırveiyilik;servet,malveevlatsahibiolmaklaeldeedilmez.

✓

İmanedenveMüslümanolankişiçokdeğerliveçokhayırlışeyleresahiptir.

✓

Müminlerekötülükyapmayıdüşünenlerbuniyetlerinieylemedök-melerihalindebilesonuçalamazlar.

✓

İbadetlermüşriklerinyaptıklarınıntersinesadeceAllah(c.c.)içinolmalıdır.

✓

Müminleri arkasız ve güçsüz, kendilerini kalabalık ve güçlügörenlerindavalarısonuçsuzkalacaktır.

✓

Kendisine “nesli kesik” diyen müşriklerin sözlerinden dolayıüzülmüş olan Hz. Peygamber’in üzüntüsü giderilmiş ve şanınınyüceliğigösterilmiştir.

✓

Hz.Peygamberrahmetleanılmakta, ismidünyanınhertarafındagündebeşvakitezandaAllah’ın(c.c.)adıylabirlikteokunmaktadır.

✓

İnsan, Allah’ın (c.c.) ikramıyla sahip olduğu nimetlerin şükrünüyerinegetirmeyedevametmelidir.

✓

Hz.Muhammed’e(s.a.v.)veİslam’adüşmanolanlarınpayınazilletdüşecektir.

✓

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

44



2. Ek-1’inüst tarafındaBakarasuresi285-286.ayetlerininmeali,altbölümde isebuayetlerintefsirindençıkarılmasımuhtemelbazıfikirlerinolduğuöğrencilerebildirilir.

3. Öğrencilerdenöncelikleayetleridikkatlibirşekildeokumalarıistenir.

4. Dahasonraöğrencilerdenayetlerdençıkarılabilecekfikirleriçinalttakikutularınbaşına(✓),çıkarılamayacakolanlariçinde(X)işaretikoymalarıistenir.

5. Öğrencilerin kutucuklara yapacakları işaretlemelerden sonra etkinlik sonaermektedir.

13TEFSİR 20 dk.


Kazanım: Bakarasuresi285-286.ayetleriileilgilitefsirlerideğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

45

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

1320 dk.

BULALIM

Bakara suresi son iki ayetinin mealini okuyunuz ve bu ayetlerin tefsirinden çıkarılabilecek fikirler için alttaki kutucuklara (✓), çıkarılamayacak olanlar için de (X) işareti koyunuz.

“Allah’ınelçisivemüminler,Rabbindenonaindirileneimanettiler.HerbiriAllah’a,meleklerine,kitaplarına, peygamberlerine inandılar. ‘O’nun elçileri arasında ayırım yapmayız.’ ve ‘İşittik,itaatettik,bağışlamanıdilerizRabbimiz,dönüşsanadır.’dediler.Allahhiçbirkimseyi,gücününyetmediği bir şeyle yükümlü kılmaz. Lehinde olanı da kendi kazandığıdır, aleyhinde olanı dakendi kazandığıdır. Rabbimiz! Unutur veya yanılırsak bizi cezalandırma! Bizden öncekilereyüklediğingibibizedeağıryükyükleme!Üstesindengelemeyeceğimizşeyleriboynumuzaborçkılma!Bizibağışla,ayıplarımızıörtvebizerahmetinlemuamelebuyur!Senbizimsahibimizveyardımcımızsın;artıkinkârcıtopluluğakarşıbizeyardımet!”

(Bakarasuresi,285-286.ayetler.)

[...]Kulunkarşılaşacağıcezalarvemükâfatlaronun kendi işlediği iyi ve kötü amellerinin so-nuçlarıdır.

[…] Herkes tek başına yaptıklarının hesabınıvermekdurumundakalacakvesadeceimanvesalih amellerle Allah’ın (c.c.) huzuruna gelmişolmakbirdeğerifadeedecektir.

[...] Sırf dünya nimetlerinin peşinde koşarakyaşamakkalıcıolanâhiretmutluluğunutehlike-yesokabilir.

[…] İnsanların ortaya koydukları fiillerde vedavranışlardakendilerinemahsusiradevekud-retlerivardır.

[…]İslam’ınbaştagelenözelliklerindenbiride“kolaylık”prensibidir.Esas itibariylekullukgüçdeğildir.

[…] YüceAllah’ınhoşnutluğunueldeetmeninyegâne yolu O’nun bildirdiklerine bütünüyleinanmaktangeçer.

[…]Resulvegerçekmüminlerinimanlarınınveitaatlerinin Allah (c.c.) tarafından tasdik edil-mesibenzersizbiriltifattır.

[…]İslamianlayışagöredin;iradeveakılsahibivarlıklararasındauyuşmazlıklarıveçekişmeleriönleyipuzlaşmasağlayanbirkanundur.

[…]Sorumlulukçağındakiherkesdünyahaya-tındayaptıklarınıbirgünmutlakaönündebula-cakveilahiadaletegörebunlarınhesabınıver-mekzorundakalacaktır.

[…] Müslümanların bu duasında yer alan yüceidealler, İslam’ın ilk dönemlerinde yaşadıklarızorluklararağmenahlakîyöndennasıleğitildik-lerinigöstermektedir.

[…] İslam’ın getirdiği yükümlülükler fıtratauygundur. Şahsi ve özel durumlar sebebiylezorluk baş gösterdiği takdirde de ruhsatlarvardır.

EK-2

ETKİNLİK

46

1320 dk.

BULALIM

CEVAP ANAHTARI

[✓]Kulunkarşılaşacağıcezalarvemükâfatlaronun kendi işlediği iyi ve kötü amellerinin so-nuçlarıdır.

[X] Herkes tek başına yaptıklarının hesabınıvermekdurumundakalacakvesadeceimanvesalih amellerle Allah’ın (c.c.) huzuruna gelmişolmakbirdeğerifadeedecektir.

[X]Sırfdünyanimetlerininpeşindekoşarakya-şamakkalıcıolanâhiretmutluluğunutehlikeyesokabilir.

[✓] İnsanların ortaya koydukları fiillerde vedavranışlardakendilerinemahsusiradevekud-retlerivardır.

[✓] İslam’ınbaştagelenözelliklerindenbiride“kolaylık”prensibidir.Esas itibariylekullukgüçdeğildir.

[X] YüceAllah’ın hoşnutluğunu elde etmeninyegâne yolu O’nun bildirdiklerine bütünüyleinanmaktangeçer.

[✓]Resulvegerçekmüminlerinimanlarınınveitaatlerinin Allah (c.c.) tarafından tasdik edil-mesibenzersizbiriltifattır.

[X]İslamianlayışagöredin;iradeveakılsahibivarlıklararasındauyuşmazlıklarıveçekişmeleriönleyipuzlaşmasağlayanbirkanundur.

[✓]Sorumlulukçağındakiherkesdünyahaya-tındayaptıklarınıbirgünmutlakaönündebula-cakveilahiadaletegörebunlarınhesabınıver-mekzorundakalacaktır.

[✓] Müslümanların bu duasında yer alan yüceidealler, İslam’ın ilk dönemlerinde yaşadıklarızorluklararağmenahlakîyöndennasıleğitildik-lerinigöstermektedir.

[✓] İslam’ın getirdiği yükümlülükler fıtratauygundur. Şahsi ve özel durumlar sebebiylezorluk baş gösterdiği takdirde de ruhsatlarvardır.

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

47


EK-2

ETKİNLİK

1. Ek-1’dekietkinlik(2sayfa)öğrencisayısıkadarçoğaltılarakdağıtılır.

2. Ek-1’deBakarasuresinin286.ayetininbirbölümüyleilgilibirtefsirmetniverilereksorularhazırlanmıştır.

3. Öğrencilerdenverilenmetnidikkatlibirbiçimdeokumalarıistenir.

4. Ayrıca metinle ilgili üç soruyu dikkatlice okumaları ve özgün bir şekildecevaplamalarıöğrencilereiletilir.

5. Öğrencilerin sorulara verecekleri yazılı cevaplarla birlikte etkinlik sonaermektedir.

14TEFSİR 20 dk.


Kazanım: Bakarasuresi285-286.ayetleriileilgilitefsirlerideğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

48

1420 dk.

OKU-YORUM

Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

“Allah hiçbir kimseyi, gücünün yetmediği bir şeyle yükümlü kılmaz…”


Allah(c.c.)kimseyegücününyettiğindenbaşkasınıyüklemez.Yükleyemezdeğil,yüklemez.Allah’ın(c.c.) kendi kullarına yüklediği sorumluluk, kulların güç yetireceği kadardır ve hatta onun çokaltındadır.Allah(c.c.)insanlarızorakoşmaz,güçlerinisonsınırınakadarzorlamaz,sıkıntıyasokmaz,müşkülatvemeşakkatvermez.Mükellefolankullarogörevlerigüçlerirahatrahatyetecekşekildeyapabilirler.NitekimO“Allahsizekolaylıkdiler,zorlukdilemez...”(Bakarasuresi,185.ayet.)buyurmuştur.Hakdinkolaylıktır,ondazahmetyoktur.Böyleolmasıdagüçyetmezbir sorumluluğuyüklemeyeAllah’ın (c.c.) kudreti olmadığından değildir, sırf fazl-ı kereminden ve rahmetindendir. Bu suretleAllah’ın (c.c.) kullarına bahşettiği güç ve takat onlara emrettiği görevlerden daha fazladır. Busayedeonlaragörevleriniyaptıktansonradinlenecek,gezipdolaşacak,dünyavemaişet işlerindeçalışacak,hattadahabaşkaemredilmemişolanhayırvehizmetişleriyleilgilenecekzamanveimkânkalabilecektir.Nitekimkullar farzları yaptıktansonradahanelerneler yapabilirler.Meselagündebeşvakitnamazdanbaşkadahaneişlergörebilirler.Gerçisorumlulukiradeyebiranlamdazahmetyüklemekdemektir,herzahmetdebirenerjitüketiminigerektirir.Buhikmettendolayıheryükletilensorumlulukonagüçyetirebilmeşartınabağlıdır.Fakatoyükünbugücüzorlamamasıdaşarttır.Yaniherbirferdinsorumluluğugücüylevekapasitesiyleölçülmekgerekir.Bundandolayıkişileringüçvetakatlerifarklıolduğundan,gücüvekapasitesifazlaolanlarınsorumlulukdereceleridefazlaolacaktırkiadaletveeşitlikdebunugerektirir.Mesela,malıolmayanzekâtlamükellefolmayacağıgibiçeşitlizenginlerinzekâtlarıdabirölçüçerçevesindedeğişikolur.Zenginlikderecesinegörekimion,kimiyüz verir. Fakat hepsi de aynı nispet dahilinde,mesela kırktabirdir. Kudret hesaba katılmayaraknüfusbaşınaeşitolarakşukadarverilecekdemek,butemeleaykırıdüşer.Yinebunungibiümmetetoptan yönelik olan farz-ı kifâyenin fertlere ilişkisi de böyledir. Ayrıca bir şahsın uhdesinedüşensorumlulukların toplamı hesap edildiği zaman dahi onun gücünü aşmamalıdır… Velhasıl bu ayetİslam’ınyasamahikmetininenbüyükesasınıözetolarakifadeetmiştir.Sorumlulukonuyüklenecekolanınkapasitesiileorantılıdır.

(ElmalılıHamdiYazır,HakDiniKur’anDili,EserKitabevi,İstanbul,1971,C2,s.997-998.)

EK-1

ETKİNLİK

EK-1

ETKİNLİK

49

1420 dk.

OKU-YORUM

1. “Her yükletilen sorumluluk ona güç yetirebilme şartına bağlıdır.” ifadesi ne anlama gelmektedir? Açıklayınız?

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

2. İnsanların sorumluluk derecelerinin farklı olması hangi gerekçelere dayanır?

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

3. “Hak din kolaylıktır, onda zahmet yoktur.” cümlesini doğrulayan başka hangi örnekler bulunmaktadır? İki örnekle açıklayınız.

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

sinif tefsİr etkİnlİk kİtabidogm.eba.gov.tr/panel/upload/etkinlik/11. tefsir (3... · 2021. 1....

Documents