radyoloji tarihi

RÖNTGEN CİHAZLARI ve FİZİK PRENSİPLERİ 1

Dr. Erol Akgül

Ç. Ü. SHMYO 1. Sınıf

RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI

RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI 1

• Radyodiagnostik, radyasyon ve diagnostik kelimelerinden oluşmuştur.

• Radyasyon; maddelerin enerji salması veya transferine verilen addır.

• Diagnostik, tanı anlamını taşır.

• Radyodiagnostik (Tıbbi görüntüleme), dokularda oluşturulan enerji salımı veya transferi yardımıyla hastalıkların tanınması olarak tanımlanabilir.


• Hastalıkların tedavisi için öncelikle insan vücudunun anatomi ve fizyolojisinin görüntülenerek hastalıkların tanısı gerekmektedir.

• Tanısal görüntülemede kullanılan enerji kaynağı hastanın içinde veya dışında olabilir.

• Hastadan kaynaklanan enerji doğal olarak bulunabileceği gibi, dış uyarılma veya enerji salan bir maddenin hastaya verilmesi ile oluşturulabilir.

• Diğer yöntemde ise hasta bir dış enerji kaynağı ile karşılaştırılır.


• Enerji etkileşimlerinde; insan vücudunda enerjinin geçişi, yansıması veya salımı yoluyla vücudun intrensek özellikleri ortaya konulur.

• Radyografi ve bilgisayarlı tomografide x-ışını geçişi (transmisyon), ultrasonografide ses dalgalarının yansıması (refleksiyon), manyetik rezonans görüntülemede radyo dalgaları salımı (emisyon), nükleer tıpta gamma ışınları salımı (emisyon) söz konusudur.

• Farklı enerji etkileşimleri dokuların farklı özelliklerini ortaya koyarak görüntü oluştururlar.


• Görüntüleme yöntemlerinin ortak özellikleri; enerji kaynağı, hasta ve görüntü kaydedicidir.

• Gelişen dijital teknoloji ve bilgisayar kullanımı görüntüleme yöntemlerini etkileyerek bu yöntemlerin başdöndürücü tempoda ilerlemelerine yol açmaktadır.

• Ancak hepsinin ortak amacı hastaya en az zarar ve sıkıntı vererek en kısa sürede en doğru tanının elde olunmasıdır.

RADYOLOJİ TARİHİ

RADYOLOJİ TARİHİ 1

8 Kasım 1895

Wilhelm Conrad Röntgen


• 1870-1880: İngiliz fizikçi William Crook’un geliştirdiği yarı vakumlanmış Crook tüpleri ile deneyler yapılmakta

• Modern floresan ve neon lambalarının öncüsü olan bu tüplerde yüksek voltaj farkı ile katoddan anoda elektron akımı oluşturulmaktaydı.

• 8 Kasım 1895’de Almanya’da Würzburg Üniversitesinde Wilhelm Conrad Roentgen benzer deneyler yapıyordu.


• Tüpü siyah kartonla kapattığı halde floresan bir kağıtta parlama fark etti.

• Bilinmeyen bir ışın olduğunu düşünerek x-ışını adını verdi.

• Tüple floresan ekran arasına elini koyduğunda iskeletinin şekillendiğini fark etti.

• 1896’dan itibaren x-ışınları tıpta kullanılmaya başlandı.• İlk kullanılan kaydediciler bir yüzüne fotografik

emülsiyon sürülmüş cam plaklardı.


• Aralık 1895: X-ışınlarını ilk kez tıbbi amaçla kullanıldı.

• 1896: X-ışınları ilk kez tedavi amacıyla kullanıldı. Thomas Edison, kalsiyum tungstatlı ranforsatörlerin kullanımındaki fizik prensipleri ileri sürdü.

• 1901: W.C. Röntgen, ilk fizik Nobel ödülünü aldı. X-ışınları ilk kez meme kanseri tedavisi amacıyla kullanıldı.


• 1904: Canlı model üzerinde bizmut kullanılarak ilk sindirim sistemini görüntüleme çalışmaları gerçekleştirildi.

• 1910: Kontrast madde olarak baryum sülfat geliştirildi.

• 1913: Bucky, gridi geliştirdi.• 1916: Görüntü yükseltici ekranlar (ranforsatör)

üretildi.


• 1918: Film bazı olarak sellüloz nitrat kullanılmaya başlandı.

• 1919-1921: İyotlu bileşikler ilk defa kontrast madde olarak benimsendi.

• 1920: Potter hareketli gridi tanımladı. İlk kez mammografi uygulandı. Sellüloz triasetat film bazı olarak benimsendi.

• 1922: Myelografi tekniği geliştirildi.• 1923: İlk anjiografi yapıldı.


• 1925: İlk defa Uluslararsı Radyoloji Kongresi yapıldı.

• 1929: Döner anotlu tüp bulundu. Üriner sistem için ilk kontrast kullanıldı (üroselektan). W. Frossmann, kendi kalbine kateter yerleştirdi.

• 1935: Konvansiyonel tomografi geliştirildi.• 1936: X-ışınları ile ilk olarak akciğer tüberkülozu

için kitle taraması yapıldı.• 1938: Görüntü kuvvetlendirici geliştirildi.


• 1946: Nükleer manyetik rezonansa ait ilk gözlem ve çalışmalar yapıldı.

• 1956: I. Donalt ve T. Brown tarafından ultrasonografinin geliştirilmesinde ilk çalışmalar yapıldı. Otomatik banyo cihazı üretildi.

• 1959: Mammografi tekniğinde önemli gelişmeler gerçekleştirildi.

• 1966: Diyagnostik ultrason rutin kullanıma girdi.• 1972: Sir Godfrey Hounsfield, ilk bilgisayarlı

tomografi cihazını geliştirdi.


• 1973: Lauterbur ve Damadian manyetik rezonansı geliştirdi.

• 1976: Dijital subtraksiyon anjiografiye ait ilk çalışma sonuçları yayınlandı.

• 1977: Gruentzig anjioplasti için özel kateter geliştirdi.• 1981: Manyetik rezonans görüntülemeye ait hasta

üzerinde ilk çalışmalar yayınlandı.• 1988: İlk olarak MR kontrastı kullanıldı.


• 1989: Spiral BT geliştirildi.• 1990: Ultrafast MR görüntüleme tekniği ortaya

kondu. Beyinin fonksiyonel MR incelemesi geliştirildi. Renkli Doppler rutin kullanıma girdi.

Kaynaklar

• Bushong SC. Radiologic Science for Technologist: Physics, Biology and Protection. 3rd ed. St. Louis, The C. V. Mosby Company, 1984.

• Oğuz M. Röntgen Fiziğine Giriş: Diagnostik I. Adana, ÇÜ Basımevi, 1992.

• Kaya T. Temel Radyoloji Tekniği. Bursa, Güneş & Nobel, 1997.

radyoloji tarihi

Documents