„program edukacji wczesnoszkolnej. Ćwiczenia z …7).pdf · zawiadomienie, list, notatka do...

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

AUTORZY: Irena Zarzycka

„PROGRAM EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ.

ĆWICZENIA Z POMYSŁEM” ANALIZA PROGRAMU

NAUCZANIA

Ćwiczenia z pomysłem | Klasy 1–3 Szkoła podstawowa 1–3

AutorkA: Irena Zarzycka



Treści nauczania z podstawy programowej

Umiejętności podstawowe z programu nauczania

Umiejętności ponadpodstawowe z programu nauczania

Klasa I

1. Edukacja polonistyczna

1.1 uczeń korzysta z informacji:

a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji,

Słucha wypowiedzi dzieci i dorosłych.Stara się zrozumieć, co przekazują.Wykonuje polecenia, zadania zgodnie z wysłu-chaną instrukcją.Słuchając tekstów, odróżnia utwory wierszo-wane od prozy.Słucha efektów dźwiękowych pochodzących z różnych środowisk i rozpoznaje te efekty (przyrodnicze, techniczne, społeczne).Podczas prowadzonej rozmowy słucha innych.

Uważnie słucha dzieci i dorosłych.Rozumie wypowiedzi innych.Słucha w skupieniu i ze zrozumieniem czyta-nych tekstów literackich.Słucha nagrań audycji radiowych i telewizyj-nych i je rozumie.Ilustruje wysłuchane teksty za pomocą prac plastycznych.

b) rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne, zna wszyst-kie litery alfabetu; czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci i wyciąga z nich wnioski,

Czyta głośno i po cichu ze zrozumieniem syla-by, wyrazy, zdania.Czyta i rozumie proste, krótkie teksty.Czyta ze zrozumieniem krótkie polecenia.Czyta ze zrozumieniem symbole, piktogramy, znaki informacyjne, tabelki, schematyczne rysunki, wykresy wynikające z realizowanych treści.Zna wszystkie litery alfabetu.Rozpoznaje w tekstach wszystkie litery, dwu-znaki, zmiękczenia.

Czyta płynnie krótkie teksty.Czyta po cichu i głośno ze zrozumieniem: krótkie teksty informacyjne, pytania, polece-nia, nazwy geograficzne, symbole, liczby zapi-sane cyframi i słownie, krótkie teksty encyklo-pedyczne, daty, zapisy w kalendarzu.

c) wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci,

Korzysta z podręczników, zeszytów ćwiczeń pod kierunkiem nauczyciela.

Korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji,np. z podręczników, albumów, encyklopedii, słowników.

d) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; po-trafi z nich korzystać;

Poznaje teksty użytkowe: zaproszenie, życze-nia, list.

Wie, że poznane formy użytkowe mogą być wykorzystywane w życiu codziennym, np. ży-czenia, zaproszenie, list.

1.2 uczeń analizuje i interpretuje teksty kultury:

a) przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dzieła-mi literackimi,

Rozumie pojęcia zawarte w czytanych tre-ściach.Wyodrębnia i nazywa w mowie i piśmie wyrazy oznaczające nazwy ludzi, roślin, rzeczy, czyn-ności i stanów, cech.

Wiąże treść utworu literackiego z różnymi for-mami ekspresji słownej, plastycznej, ruchowej.

b) w tekście literackim zaznacza wybrane frag-menty, określa czas i miejsce akcji, wskazuje głównych bohaterów,

Wiąże treść czytanych tekstów z ilustracjami.Ustala kolejność wydarzeń.

Wyodrębnia w utworze osoby, zdarzenia oraz zdania na określony temat.

c) czyta teksty i recytuje wiersze, z uwzględ-nieniem interpunkcji i intonacji,

Odtwarza z pamięci teksty dla dzieci. Czyta i recytuje wiersze oraz krótkie fragmen-ty prozy.

d) ma potrzebę kontaktu z literaturą i sztu-ką dla dzieci, czyta wybrane przez siebie i wskazane przez nauczyciela książki, wypo-wiada się na ich temat;

W miarę możliwości czyta lektury wskazane przez nauczyciela.Czyta zdania o życiu dzieci w innych krajach.Korzysta z biblioteki (z pomocą osoby dorosłej).Interesuje się książką i czytaniem.

Czyta lektury wskazane przez nauczyciela i wypowiada się na ich temat.Czyta krótkie teksty o życiu dzieci w innych krajach.







Klasa I

1.3 uczeń tworzy wypowiedzi:

a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie, krótki opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie,

W miarę poprawnie gramatycznie wypowiada się na temat własnych przeżyć, wydarzeń z życia, ilustracji, czytanych i słuchanych utworów.Opowiada o sytuacjach, w jakich się znajduje.Tworzy spontaniczne wypowiedzi na podsta-wie obserwacji, przeżyć, doświadczeń.W wypowiedziach zachowuje zgodność formy wyrazowej.Pisze odpowiedzi na pytania.

Wypowiada się poprawnie gramatycznie.Tworzy kilkuzdaniowe ustne i pisemne wypo-wiedzi na określony temat.

b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych,

Używa właściwych sygnałów niewerbalnych odpowiednio do sytuacji.We właściwy sposób artykułuje swoje potrze-by, oczekiwania.

Dostosowuje formy komunikowania się do ofi-cjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej.

c) uczestniczy w rozmowach, także inspiro-wanych literaturą: zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie i for-mułuje wnioski; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych,

Prowadzi rozmowę na tematy dotyczące zainteresowań, doświadczeń, przeżyć oraz literatury.Stawia pytania i odpowiada na nie.Rozumie pojęcia związane z realizowaną tema-tyką i uwzględnia je w swoich wypowiedziach.Omawia etapy swojej pracy i ocenia efekty.

Stosuje w mowie elementy techniki języka mówionego (tempo, pauza, intonacja).Stawia pytania związane z wydarzeniami z ży-cia, własnymi zainteresowaniami, czytanymi i wysłuchanymi tekstami.Udzielając odpowiedzi na pytania, zwraca uwagę na poprawność gramatyczną formuło-wanych zdań.Wypowiada się na temat własnej pracy, oma-wia jej przebieg i efekty.

d) dba o kulturę wypowiadania się; poprawnie artykułuje głoski, akcentuje wyrazy, stosuje pauzy i właściwą intonację w zdaniu oznaj-mującym, pytającym i rozkazującym; stosuje formuły grzecznościowe,

Rozmawia w kulturalny sposób i stosuje zwro-ty grzecznościowe.

Formułuje i artykułuje zdania pytające, oznaj-mujące, rozkazujące, wykrzyknikowe.Stosuje zwroty grzecznościowe.

e) rozumie pojęcia: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie; dostrzega różnicę między literą i gło-ską; dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście,

Zna określenia; głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie, i posługuje się nimi ze zrozumieniem.Dzieli słowa na głoski i sylaby.

Potrafi wskazać różnicę między głoską i literą.Dzieli wyraz na sylaby.Wyróżnia wyrazy w zdaniach i zdania w tek-ście.Zna alfabet.

f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega za-sad kaligrafii), dba o poprawność gramatycz-ną, ortograficzną oraz interpunkcyjną,

Pisze elementy literopodobne.Pisze poprawnie litery, wyrazy, zdania i stara się uwzględniać właściwy kształt liter, poprawne ich łączenia oraz równomierne położenie i jed-nolite pochylenie.Pisze znaki i symbole w zakresie realizowanej tematyki.

Pisze kształtnie i starannie litery, wyrazy i zda-nia, uwzględniając właściwy kształt liter oraz poprawne ich łączenie, równomierne położe-nie i jednolite pochylenie.Właściwie stosuje w piśmie kropkę, pytajnik, wykrzyknik, wielką literę.







Klasa I

g) przepisuje teksty, pisze z pamięci i ze słu-chu;

Przepisuje litery, wyrazy, zdania zapisane za pomocą liter pisanych i drukowanych.Pisze z pamięci proste wyrazy i krótkie zdania.Pisze ze słuchu proste wyrazy.Pisze wielką literę na początku zdania, w imio-nach i nazwiskach.Przenosi wyrazy do następnej linii, dzieląc je na sylaby.Podpisuje obrazy i ilustracje.Pisze swoje imię i nazwisko (podpisuje się).Pisze liczby w zakresie 10.

Bezbłędnie i starannie przepisuje litery, wyra-zy, zdania, zapisane za pomocą liter pisanych i drukowanych.Pisze z pamięci wyrazy i krótkie zdania zgodnie z wymową.Przepisując teksty drukowane, stosuje właści-we litery pisane, zdania oraz krótkie teksty z:– wyrazami z rz i ó wymiennym,– wyrazami z h i ch najczęściej spotykanymi.

1.4 uczeń wypowiada się w małych formach teatralnych:

a) uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje mimiką, gestem, ruchem zachowania boha-tera literackiego lub wymyślonego,

Bierze udział w zabawach teatralnych.Uczestniczy w grach dramowych.Wiąże treść czytanych zdań z rożnymi forma-mi ekspresji, doświadczeniami, przeżyciami.

Aktywnie uczestniczy w zabawach teatralnychzainspirowanych tekstem, opowiadaniem, sztuką teatralną, historyjką obrazkową, audy-cją.Ilustruje zachowania bohaterów mimiką, ge-stem, ruchem.

b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie posłużyć się nim w odgrywanej scen-ce.

Przygotowuje proste rekwizyty.Potrafi posługiwać się rekwizytami.Rozumie ich umowne znaczenie.

Samodzielnie przygotowuje proste rekwizyty i posługuje się nimi.

2. Język obcy nowożytny

Umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe przewidziane do osiągnięcia podczas nauki języka obcego nowożytnego bazują na zapisach pod-stawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych na I etapie edukacyjnym oraz na wybranych przez zespół nauczycieli materiałach edukacyjnych.

3. Edukacja muzyczna

3.1 W zakresie odbioru muzyki:

a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywno-ści muzycznej:– śpiewa proste melodie, piosenki z repertu-

aru dziecięcego; wykonuje śpiewanki i rymo-wanki; śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utworów w roku szkolnym); śpiewa z pamięci hymn narodowy,

– odtwarza proste rytmy głosem,– odtwarza i gra na instrumentach perku-

syjnych proste rytmy i wzory rytmiczne,– odtwarza i gra na instrumentach melo-

dycznych proste melodie i akompania-menty,

Śpiewa piosenki jednogłosowe indywidualnie i zespołowo.Gra na dostępnych mu instrumentach perku-syjnych i przedmiotach akustycznych.Akompaniuje do piosenek i zabaw za pomocą efektów akustycznych z wykorzystaniem róż-nych przedmiotów, instrumentów perkusyj-nych i niemelodycznych.Reaguje na zmiany tempa, dynamikę, wyso-kość dźwięków.Różnymi sposobami realizuje proste schematy rytmiczne.Rozpoznaje hymn Polski.

Poprawnie odtwarza melodie poznanych utworów.Chętnie akompaniuje do piosenek na różnych instrumentach perkusyjnych.Realizuje „echo rytmiczne”.







Klasa I

– realizuje sylabami rytmicznymi, gestem oraz ruchem proste rytmy i wzory ryt-miczne; reaguje ruchem na puls rytmiczny i jego zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki (maszeruje, biega, podskakuje); realizuje proste schematy rytmiczne (ta-taizacją, ruchem całego ciała),

– wyraża ruchem nastrój i charakter muzyki; tańczy podstawowe kroki i figury krako-wiaka, polki oraz innego, prostego tańca ludowego,

Wie, jak się zachować w czasie śpiewania hym-nu państwowego.Rozpoznaje krakowiaka, uczy się jego kroków.

b) rozróżnia podstawowe elementy muzyki (melodia, rytm, wysokość dźwięku, akom-paniament, tempo, dynamika) i znaki notacji muzycznej (wyraża ruchowo czas trwania wartości rytmicznych, nut i pauz),

Rozpoznaje dźwięki wysokie i niskie, ciche i głośne.Poznaje elementy muzyki: melodia, rytm, tem-po, akompaniament, wysokość dźwięków.Poznaje podstawowe znaki notacji muzycz-nej.

c) świadomie i aktywnie słucha muzyki (wyra-ża swe doznania werbalnie i niewerbalnie) oraz określa jej cechy: rozróżnia i wyraża środkami pozamuzycznymi charakter emo-cjonalny muzyki, rozpoznaje utwory wyko-nane: solo i zespołowo, na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w instrumentach muzycz-nych (fortepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe for-my muzyczne – AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne części);

Słucha pieśni, miniatur instrumentalnych, au-dycji radiowych, recytacji, piosenek, odgłosów.Słucha utworów muzycznych i niektóre z nich rozpoznaje.Wyraża swe doznania różnymi sposobami.Kulturalnie zachowuje się podczas koncertu.Ilustruje plastycznie utwory muzyczne.Wykazuje pozytywny stosunek emocjonalny do kontaktów z muzyką, także poważną.

Z uwagą i zaangażowaniem słucha utworów muzycznych i je rozpoznaje.Wykonuje starannie ilustracje do wysłuchanej muzyki.Rozpoznaje głosy ludzkie (sopran, bas) oraz brzmienie niektórych instrumentów.Słucha utworów muzycznych i wypowiada się na ich temat.

3.2 W zakresie tworzenia muzyki:

a) wie, że muzykę można zapisać i odczytać, Wie, że muzykę zapisuje się za pomocą zna-ków notacji muzycznej.

Odczytuje proste znaki notacji muzycznej, na-zwy dźwięków gamy.Zapisuje elementarne znaki notacji muzycznej.

b) tworzy proste ilustracje dźwiękowe do tek-stów i obrazów oraz improwizacje ruchowe do muzyki,

Interpretuje ruchem piosenki, tematy rytmicz-ne i utwory instrumentalne.

Wykonuje inscenizacje piosenek i zabaw przy muzyce.

c) improwizuje głosem i na instrumentach we-dług ustalonych zasad,

Improwizuje głosem zgodnie z podanymi za-sadami.

Improwizuje głosem i na instrumentach, zgod-nie z podanymi zasadami.

d) wykonuje proste utwory, interpretuje je zgodnie z ich rodzajem i funkcją.

Poznaje rodzaje i funkcje prostych utworów muzycznych.







Klasa I

4. Edukacja plastyczna

4.1 W zakresie percepcji sztuki:

a) określa swoją przynależność kulturową poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym; uczestni-czy w życiu kulturalnym tych środowisk, wie o istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz,

Przejawia zainteresowania tradycjami kulturo-wymi swojego regionu.Uczestniczy w życiu kulturalnym swojego śro-dowiska rodzinnego i szkolnego.

Poznaje lokalne zabytki, dzieła sztuki oraz placówki kultury działające w pobliżu miejsca zamieszkania.

b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora);

Korzysta z dostępnych technologii informa-cyjnych.Rozsądnie korzysta z komputera.

Wie, co to jest przekaz medialny.

4.2 W zakresie ekspresji przez sztukę:

a) ilustruje sceny i sytuacje (realne i fanta-styczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem, muzyką, korzysta z narzędzi multimedialnych,

Ilustruje sceny realne i fantastyczne inspirowa-ne wyobraźnia, literaturą, muzyką, otoczeniem społecznym i przyrodniczym.Koloruje obrazki, uzupełnia je nalepkami zgod-nie z instrukcją.

Wykorzystuje narzędzia multimedialne.Uwzględnia w swoich pracach ruch postaci, sceny zbiorowe oraz wyraża swoje marzenia, wyobrażenia i nastrój.Chętnie podejmuje działania plastyczne inspi-rowane przeżyciami, marzeniami, literaturą, filmem, sztuką teatralną.

b) podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki pla-styczne),

Chętnie podejmuje różnorodnedziałania związane z edukacją plastyczną.Rozpoznaje i nazywa barwy.Posługuje się takimi środkami wyrazu plastycz-nego, jak kształt, barwa, faktura.Przedstawia różnymi środkami i technikami plastycznymi barwne kompozycje.Właściwie rozmieszcza rysunek na ograniczo-nej płaszczyźnie.Oszczędnie gospodaruje materiałami.Przestrzega zasad bezpieczeństwa.Ma świadomość, że każda praca musi mieć swój cel, musi być skończona.

Nazywa kolory, materiały, przybory do ryso-wania, malowania i narzędzia wykorzystywane w działalności plastycznej.Sprawnie posługuje się przyborami i narzę-dziami do rysowania, malowania, wycinania, majsterkowania.Uwzględnia w swoich pracach: kształt, wiel-kość, barwę, proporcje, układ, fakturę.

c) realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, w tym służące kształtowaniu własnego wizerunku i otoczenia oraz upo-wszechnianiu kultury w środowisku szkol-nym (stosując określone narzędzia i wytwo-ry przekazów medialnych);

Wypowiada się w różnorodnych technikach plastycznych na płaszczyźnie i w przestrzeni, prezentując sceny np. z życia rodzinnego i szkolnego oraz z otoczenia przyrodniczego i społecznego.Tworzy przedmioty charakterystyczne dla re-gionu, w którym mieszka.Projektuje i wykonuje różnorodne formy użyt-kowe.Korzysta z szablonów, przyrządów.Korzysta z rysunków pomocniczych w procesie planowania, organizowania i realizacji różnorod-nych działań plastycznych i technicznych.

Stara się realizować proste projekty w zakresie form użytkowych.Stara się przedstawiać i wyrażać w swoich pra-cach własne przeżycia, obserwacje, marzenia, wyobrażenia, otaczającą rzeczywistość przy-rodniczą i społeczną oraz świat fantazji.







Klasa I

4.3 W zakresie recepcji sztuki:

a) rozróżnia takie dziedziny działalności twórczej człowieka, jak: architektura, sztuki plastyczne oraz inne określone dyscypliny sztuki (fotografika, film) i przekazy medialne (telewizja, internet), a także rzemiosło arty-styczne i sztukę ludową,

Rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: archi-tekturę (architekturę zieleni), malarstwo, rzeź-bę, grafikę, sztukę ludową i krótko wypowiada się na ich temat.Nazywa niektóre wytwory pracy człowieka.

Próbuje określać dziedziny działalności twór-czej człowieka, specjalności zawodowe, narzę-dzia, działy sztuki użytkowej.Poznaje funkcje rzemiosła artystycznego.

b) rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury; opisuje ich cechy charakterystyczne (posługując się elementarnymi terminami właściwymi dla tych dziedzin działalności twórczej).

Rozpoznaje niektóre obiekty z dziedziny archi-tektury, rzeźby, malarstwa.

Poznaje wybrane dzieła sztuki należące do polskiego dziedzictwa kultury.Rozumie elementarne pojęcia z dziedziny sztuki.

5. Edukacja społeczna

5.1 Uczeń odróżnia, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi;

Uczy się oceniać postępowanie swoje i innych, uczy się odróżniać, co jest dobre, a co złe.Dokonuje wyborów, zdając sobie sprawę z konsekwencji.Podejmuje próby samooceny.

Trafnie ocenia postępowanie swoje i innych jako członków różnych społeczności (domowej szkolnej) oraz uczestników ruchu drogowego, pasażerów, widzów, opiekunów zwierząt.

5.2 Uczeń odróżnia dobro od zła, stara się być sprawiedliwym i prawdomównym; nie krzyw-dzi innych, pomaga słabszym i potrzebującym;

Rozumie, że należy mówić prawdę.Dba o dobro własne i innych.Stara się panować nad emocjami.Buduje pozytywny obraz samego siebie.Przeżywa satysfakcję z własnego działania i osiąganych wyników.

Rozumie, że należy przestrzegać norm postę-powania jako członek różnych społeczności (np. dziecko, uczeń, kolega, widz, pasażer).Rozumie potrzebę działania na rzecz osób potrzebujących.

5.3 Uczeń zna podstawowe relacje między najbliższymi; podejmuje obowiązki domowe i rzetelnie je wypełnia; identyfikuje się ze swo-ją rodziną i jej tradycjami; ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się za pracę; rozumie, co to jest sytuacja ekonomiczna rodziny, i wie, że trzeba do niej dostosować swe oczekiwania;

Wykazuje poczucie przynależności do rodziny.Wie, że pieniądze otrzymuje się za pracę.Szanuje pracę własną i innych.Rozumie, że należy dostosowywać swoje oczekiwania do realiów ekonomicznych ro-dziny.

Zna podstawowe relacje między najbliższymi.Zna obowiązki domowe dziecka i stara się je wypełniać.Poznaje tradycje swojej rodziny.

5.4 Uczeń współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społecz-ności dziecięcej oraz świecie dorosłych; wie, jak należy zachowywać się w stosunku do dorosłych i rówieśników (formy grzecznościo-we); rozumie potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami w miejscu zamieszkania; jest chętny do pomocy, respektuje prawo innych do pracy i wypoczynku;

Współpracuje z innymi w różnych sytuacjach.Nawiązuje pozytywne kontakty w grupie.Chętnie podejmuje działania w zakresie kre-atywnego rozwiązywania problemów.

Zna zasady i przestrzega reguł współpracy.Wie, jak należy zachowywać się w stosunku do osób dorosłych.Chętnie i zgodnie współpracuje z rówieśnikami i z dorosłymi.Podejmuje zadania wymagające troskliwości i opiekuńczości.

5.5 Uczeń jest tolerancyjny wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej itp.; wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa;

Akceptuje różnice między ludźmi, przejawia szacunek dla odmienności.Uczy się zachowań tolerancyjnych.

Wykazuje szacunek i zrozumienie dla innych osób, świata przyrody.







Klasa I

5.6 Uczeń zna prawa ucznia i jego obowiązki (w tym zasady bycia dobrym kolegą), respektu-je je; uczestniczy w szkolnych wydarzeniach;

Dostosowuje swoje zachowanie do obowiązu-jących umów i zasad.Poznaje prawa i obowiązki ucznia.Chce być dobrym kolegą.Uczestniczy w szkolnych wydarzeniach.

Dąży do podtrzymywania pozytywnych kon-taktów z rówieśnikami.

5.7 Uczeń zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; potrafi wymienić status ad-ministracyjny swojej miejscowości (wieś, mia-sto); wie, w jakim regionie mieszka; uczestniczy w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność;

Zna nazwę miejscowości, w której mieszka, swojej narodowości, stolicy.Zna status swojej miejscowości (wieś, miasto).

Poznaje swoją najbliższą okolicę i jej najważ-niejsze obiekty oraz tradycje.

5.8 Uczeń wie, jakiej jest narodowości; wie, że mieszka w Polsce, a Polska znajduje się w Eu-ropie; zna symbole narodowe (barwy, godło, hymn narodowy) i najważniejsze wydarzenia historyczne; orientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miejscowości, w któ-rej mieszka, dla Polski i świata; rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej;

Zna swoją narodowość i symbole narodowe oraz rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej.Wie, że mieszka w Polsce, a Polska znajduje się w Europie i należy do Unii Europejskiej.

Wie, że są ludzie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i dla świata.

5.9 Uczeń wie, jak ważna jest praca w życiu człowieka; wie, jaki zawód wykonują jego naj-bliżsi i znajomi; wie, czym zajmuje się np. kole-jarz, aptekarz, policjant, weterynarz;

Zna zawody osób, które mogą pomóc w trud-nych i niebezpiecznych sytuacjach.

Poznaje pracę ludzi różnych zawodów i rozu-mie jej znaczenie.

5.10 Uczeń wie, gdzie można bezpiecznie orga-nizować zabawy, a gdzie nie można ich organi-zować i dlaczego;

Wie, gdzie można organizować zabawy.Samodzielnie i bezpiecznie organizuje sobie czas wolny w szkole, w domu i poza nimi.Unika miejsc i sytuacji niebezpiecznych w miejscu pobytu.

Przestrzega zasad bezpieczeństwa przeciwpo-żarowego.Przestrzega bezpieczeństwa dotyczącego za-truć pokarmowych.

5.11 Uczeń zna zagrożenia ze strony ludzi; po-trafi powiadomić dorosłych o wypadku, zagro-żeniu, niebezpieczeństwie; zna numery telefo-nów: pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer alarmowy 112.

Właściwie reaguje na sygnały alarmowe, sytu-acje niebezpieczne.Uczy się, jak właściwie się zachowywać w sytu-acji zagrożenia ze strony innych ludzi.Wie, do kogo zwrócić się o pomoc.

Szuka porady w sytuacjach zagrożenia lub udziela pomocy innym.Zna numery telefonów: pogotowia ratunkowe-go, policji, straży pożarnej i numer alarmowy 112.Rozpoznaje sygnały alarmowe (akustyczne) w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, wła-ściwie na nie reaguje.

6. Edukacja przyrodnicza

6.1 Uczeń obserwuje i prowadzi proste do-świadczenia przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczynę ze skutkiem;

Obserwuje zmiany zachodzące w otoczeniu przyrodniczym i społecznym.Przeprowadza proste obserwacje, pomiary, ćwiczenia i doświadczenia.Koncentruje swoją uwagę na przedmiocie poznania.Dokonuje analizy, porównywania, wnioskowa-nia i uogólniania.Rozróżnia rodzaje opadów w różnych porach roku.Potrafi obserwować pogodę i prowadzić kalen-darz pogody.

Wykazuje naturalną ciekawość poznawczą – stawia różnorodne pytania.Dostrzega w swoim otoczeniu cykle i regular-ności.







Klasa I

6.2 Uczeń opisuje życie w wybranych eko-systemach: w lesie, ogrodzie, parku, na łące i w zbiornikach wodnych; wie, jakie warunki są konieczne do rozwoju roślin i zwierząt w gospodarstwie domowym, w szkolnych uprawach i hodowlach itp.; wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta środowisku, i podaje pro-ste przykłady;

Rozpoznaje powszechnie znane rośliny i zwie-rzęta w różnych środowiskach przyrodniczych.Zna zwyczaje zwierząt z różnych ekosyste-mów.Wie, jaką rolę odgrywają w środowisku zwie-rzęta.Wie, czego roślina potrzebuje do życia.Zna zasady prowadzenia prostych hodowli i upraw.

Poznaje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, w zbiornikach wod-nych.Potrafi wymienić podstawowe warunki nie-zbędne do życia zwierzętom i roślinom.Samodzielnie prowadzi proste hodowle.

6.3 Uczeń nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego;

Poznaje charakterystyczne cechy krajobrazu regionu, w którym mieszka.

Poznaje charakterystyczne cechy krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego.

6.4 Uczeń nazywa oraz wyróżnia zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów Polski; rozpoznaje i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne;

Nazywa rośliny i zwierzęta żyjące w różnych regionach Polski.

Wymienia kilka typowych zwierząt dla danego regionu Polski.Wymienia i rozpoznaje niektóre zwierzęta egzotyczne.

6.5 Uczeń wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór roku; wie, jak zachować się odpowied-nio do warunków atmosferycznych;

Dostrzega i wymienia zmiany zachodzące w różnych porach roku.Nazywa zjawiska charakterystyczne dla róż-nych pór roku.Rozumie potrzebę dostosowania ubioru do warunków atmosferycznych.Potrafi wymienić sposoby przystosowania się zwierząt do poszczególnych pór roku.

Obserwuje zmiany zachodzące w otoczeniu przyrodniczym w różnych porach roku.Dostrzega przyczyny tych zmian.Rozumie komunikaty meteorologiczne poda-wane w radiu i telewizji.Świadomie podejmuje zachowania odpowied-nie do warunków atmosferycznych.

6.6 Uczeń podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; wie, że należy segregować śmieci, rozumie sens stosowania opakowań ekologicznych; wie, że należy oszczędzać wodę; wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek (wypala-nie łąk, zaśmiecanie lasów, nadmierny hałas, kłusownictwo); chroni przyrodę: nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę, pomaga zwie-rzętom;

Rozumie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, również w najbliższej okolicy.Chroni przyrodę i właściwie zachowuje się w lesie, w parku itp.Wie, że należy segregować śmieci. Zna zasady segregowania śmieci.Rozumie, dlaczego należy oszczędzać wodę.Rozumie sens stosowania opakowań ekolo-gicznych.Wie, jak postępować ze zwierzętami domo-wymi i dzikimi i jak im pomagać w różnych porach roku.

Świadomie podejmuje działania na rzecz ochrony środowiska.Zna nazwy niektórych roślin i zwierząt chro-nionych.Uzasadnia potrzebę oszczędzania wody.

6.7 Uczeń zna wpływ przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin:

a) wpływ światła słonecznego na cykliczność życia na Ziemi,

Rozumie stałe następstwo dni i nocy, pór roku. Poznaje wpływ światła słonecznego na cyklicz-ność życia na Ziemi.

b) znaczenie powietrza i wody dla życia czło-wieka, roślin i zwierząt,

Wymienia warunki potrzebne człowiekowi do życia oraz do rozwoju zwierząt i wzrostu roślin.Wie, jakie znaczenie ma woda dla ludzi, zwie-rząt, roślin.

Poznaje wpływ powietrza i wody na życie lu-dzi, roślin i zwierząt.







Klasa I

c) znaczenie wybranych skał i minerałów dla człowieka (np. węgla i gliny);

Wie, do czego wykorzystywany jest węgiel. Poznaje znaczenie wybranych skał i minerałów.

6.8 Uczeń nazywa podstawowe części ciała i organy wewnętrzne zwierząt i ludzi (np. serce, płuca, żołądek)

Nazywa podstawowe części ciała. Poznaje części ciała oraz organy wewnętrzne ludzi np. serce, płuca, żołądek.

6.9 Uczeń zna podstawowe zasady racjonal-nego odżywiania się, rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń lekarza i lekarza dentysty

Wymienia produkty sprzyjające zdrowemu odżywianiu się.Rozumie konieczność systematycznej kontroli stanu zdrowia i kontroli stomatologicznej.Dba o czystość ciała, higienę osobistą oraz o ład i porządek otoczenia.

Podejmuje działania dotyczące zdrowego od-żywiania się.

6.10 Uczeń dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości), orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach

Przestrzega przepisów i zasad bezpieczeństwa w szkole, w domu, na ulicy.Dba o czystość ciała, zęby, higienę osobistą oraz o ład i porządek w otoczeniu.Sprawnie i bezpiecznie posługuje się przybo-rami, narzędziami, niektórymi urządzeniami technicznymi w czasie podejmowanych działań.Potrafi wymienić zagrożenia dla środowiska ze strony człowieka i dla człowieka ze strony środowiska przyrodniczego.Odróżnia i właściwie reaguje na sygnały alar-mowe, ostrzegawcze, w szkole i w najbliższym otoczeniu.Wie, jak zachować się w sytuacjach wywoła-nych groźnymi zjawiskami atmosferycznymi.

Podejmując różnorodne formy aktywności bierze pod uwagę bezpieczeństwo własne i innych.Dostrzega niebezpieczeństwa związane ze zja-wiskami atmosferycznymi (burza, huragan, po-wódź, śnieżyca). Orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt.

7. Edukacja matematyczna

7. 1 Uczeń klasyfikuje obiekty i tworzy proste serie; dostrzega i kontynuuje regularności;

Klasyfikuje obiekty, tworzy kolekcje i nadaje im tytuły np. zwierzęta, zabawki, rzeczy do ubrania.Tworzy i klasyfikuje zbiory.

Tworzy serie, kontynuuje regularności.

7.2 Uczeń liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1, dziesiątkami od danej liczby w za-kresie 100 i setkami od danej liczby w zakresie 1000;

Układa elementy rosnąco i malejąco oraz je numeruje, określa obiekty poprzednie i na-stępne w danej serii.Przelicza zbiory w zakresie 20, korzystając z konkretów lub rysunków.Wymienia liczebniki porządkowe w zakresie 20.Liczy kolejno i wstecz w zakresie 10.

Posługuje się liczebnikami porządkowymi w zakresie 20.Liczy kolejno i wstecz w zakresie 10.Przelicza zbiory w zakresie 100.Liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1.Liczy dziesiątkami w zakresie 100.

7.3 Uczeń zapisuje cyframi i odczytuje liczby w zakresie 1000; rozumie dziesiątkowy system pozycyjny;

Zapisuje liczby cyframi w zakresie 10.Czyta liczby zapisane słownie i cyframi w za-kresie 10.Pisze liczby widoczne na zegarze, termome-trze, linijce centymetrowej (w zakresie 10).

Wyodrębnia w zapisie liczby jednocyfrowe, dziesiątki.







Klasa I

7.4 Uczeń ustala równoliczność porówny-wanych zestawów elementów mimo obser-wowanych zmian w ich układzie; porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 (słownie i z użyciem znaków <, >, =);

Ustala równoliczność mimo obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywa-nych zbiorach.Porządkuje i porównuje liczby w zakresie 20.Porównuje liczby, korzystając z konkretów lub rysunków.Pisze znaki matematyczne: +, -, <, >, =.Rozumie pojęcia: liczba, cyfra, dodać, odjąć, plus, minus, równa się, tyle samo, większy, mniejszy.

Porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 100.Stosuje znak: <, >, =.

7.5 Uczeń dodaje i odejmuje liczby w zakre-sie 100 (bez algorytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania;

Dodaje i odejmuje liczby w zakresie 10 (także w pamięci).Wykorzystuje dodawanie i odejmowanie w sy-tuacjach życiowych.Korzysta z przemienności dodawania.Sprawdza dodawanie za pomocą odejmowania i odwrotnie.

Sprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 20.Rozumie odwrotność dodawani i odejmowa-nia.

7.6 Uczeń mnoży i dzieli liczby w zakresie ta-bliczki mnożenia (bez algorytmów działań pi-semnych); podaje z pamięci iloczyny; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia;

Dodaje jednakowe składniki w zakresie 10. Mnoży i dzieli liczby w zakresie 20.

7.7 Uczeń rozwiązuje łatwe równania jedno-działaniowe z niewiadomą w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę);

Rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka.

7.8 Uczeń rozwiązuje proste zadania tekstowe (w tym zadania na porównywanie różnicowe, ale bez porównywania ilorazowego);

Rozwiązuje zadania jednodziałaniowe z treścią i stosuje zapis cyfrowy oraz znaki działań.Czyta ze zrozumieniem proste, krótkie zadania tekstowe.W sytuacjach wymagających wysiłku intelektu-alnego dąży do wykonania zadania.

Rozumie i sprawnie rozwiązuje zadania tek-stowe.Rozwiązuje proste zadania tekstowe oraz układa treść zadań do sytuacji, rysunku, zapisu matematycznego.

7.9 Uczeń wykonuje łatwe obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość) i radzi sobie w sytuacjach codziennych wymagających takich umiejętno-ści; zna będące w obiegu monety i banknoty; zna wartość nabywczą pieniędzy; rozumie, czym jest dług;

Zna monety i banknoty będące obecnie w obiegu.Posługuje się pieniędzmi (do 10 zł).Zna pojęcie długu i wie, że trzeba go spłacić.

Sprawnie posługuje się pieniędzmi (do 10 zł).Potrafi zaplanować zakupy.Dokonuje prostych obliczeń pieniężnych (cena–ilość–wartość).

7.10 Uczeń mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz odległości; posługuje się jednostkami: milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jednostek w obli-czeniach formalnych); używa pojęcia kilometr w sytuacjach życiowych, np. jechaliśmy auto-busem 27 kilometrów (bez zamiany na metry);

Mierzy długość (różnymi miarkami).Zna pojęcie centymetr.

Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu, zwią-zanych z długością.Odczytuje wskazania linijki w centymetrach.







Klasa I

7.11 Uczeń waży przedmioty, różnicuje przedmioty cięższe, lżejsze; używa określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram; wy-konuje łatwe obliczenia, używając tych miar (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jed-nostek w obliczeniach formalnych);

Mierzy masy (wagą).Zna pojęcie kilogram.

Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu zwią-zanych z masą.Waży przedmioty.Odczytuje wskazania wagi w kilogramach.

7.12 Uczeń odmierza płyny różnymi miarkami; używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra;

Mierzy ilość płynów (dowolną miarką).Zna pojęcie litr.

Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu zwią-zanych z ilością płynów.Odmierza płyny różnymi miarkami.

7.13 Uczeń odczytuje temperaturę (bez ko-nieczności posługiwania się liczbami ujemnymi, np. 5 stopni mrozu, 3 stopnie poniżej zera);

Odczytuje wskazania termometru. Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu, zwią-zanych z temperaturą.Odczytuje wskazania termometru.

7.14 Uczeń odczytuje i zapisuje liczby w syste-mie rzymskim od I do XII;

Poznaje znaki w systemie rzymskim od I do XII. Odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzym-skim od I do XII.

7.15 Uczeń podaje i zapisuje daty; zna ko-lejność dni tygodnia i miesięcy; porządkuje chronologicznie daty; wykonuje obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych; od-czytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzi-na, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje proste obliczenia zegarowe;

Posługuje się kalendarzem, nazywa dni tygo-dnia i miesiące w roku.Rozpoznaje godziny na zegarze.Zna pojęcie godzina.Odczytuje pełne godziny na zegarze.

Oblicza upływ czasu na zegarze (pełne go-dziny).Zna kolejność dni tygodnia, miesięcy.Dokonuje obliczeń kalendarzowych (pełne miesiące).Rozumie i posługuje się pojęciami do określa-nia czasu.Wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny).

7.16 Uczeń rozpoznaje i nazywa koła, pro-stokąty (w tym kwadraty) i trójkąty (również położone w różny sposób oraz w sytuacji, gdy figury zachodzą na siebie); rysuje odcinki o podanej długości; oblicza obwody trójkątów i prostokątów (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jednostek w obliczeniach formal-nych);

Rozpoznaje i nazywa figury geometryczne: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt.

Rozpoznaje i nazywa figury nietypowe, np. zachodzące na siebie.

7.17 Uczeń wyprowadza kierunki od siebie i in-nych osób; określa położenie obiektów wzglę-dem obranego obiektu, używając określeń: góra, dół, przód, tył, w prawo, w lewo oraz ich kombinacji;

Rozumie i określa kierunki w przestrzeni.Wyprowadza kierunki od siebie i innych osób.

Sprawnie wykonuje ćwiczenia mające na celu określanie kierunków, stosunków przestrzen-nych, wskazanie cech wielkościowych.

7.18 Uczeń dostrzega symetrię (np. w rysunku motyla); rysuje drugą połowę symetrycznej figury;

Dostrzega symetrię i rysuje drugą połowę da-nej figury lub przedmiotu.Umie dokończyć wzór szlaczka.

7.19 Uczeń zauważa, że jedna figura jest po-większeniem lub pomniejszeniem drugiej; ry-suje figury w powiększeniu i w pomniejszeniu.

Rysuje figuryw powiększeniu i pomniejszeniu.







Klasa I

8. Zajęcia komputerowe

8.1 Uczeń posługuje się komputerem w pod-stawowym zakresie;

Umie włączyć i wyłączyć komputer.Nazywa podstawowe elementy zestawu kom-puterowego.Posługuje się myszą i klawiaturą.Rozpoznaje klawisze literowe i cyfrowe.Zna niektóre pojęcia związane z obsługą kom-putera oraz nazwy klawiszy (np. kliknąć, kursor, przybornik, Spacja, Caps Lock, Enter, Shift, Backspace, Delete, Alt prawy).Wykonuje polecenia wymagające zastosowa-nia wybranych klawiszy.

Umie obsługiwać komputer w podstawowym zakresie.Sprawnie posługuje się myszą – korzysta z jej prawego i lewego przycisku.Rozpoznaje wybrane klawisze i wykonuje pole-cenia z ich wykorzystaniem.Rozpoznaje i nazywa nośniki (np. płyta CD.)

8.2 Uczeń posługuje się wybranymi programa-mi i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zain-teresowania; korzysta z opcji w programach;

Umie uruchomić edukacyjną grę komputerową i zna zasady jej działania.

Czyta prostą instrukcję; korzysta z opcji w grach komputerowych.

8.3 uczeń wyszukuje informacje i korzysta z nich:

a) przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły),

Obserwuje osobę dorosłą korzystającą z in-ternetu.Z pomocą nauczyciela wpisuje adresy stron internetowych i przegląda bezpieczne strony internetowe.

Uczy się korzystać ze wskazanych przez na-uczyciela adresów stron internetowych.

b) dostrzega elementy aktywne na stronie internetowej, nawiguje po stronach w okre-ślonym zakresie,

Dostrzega (z pomocą nauczyciela) elementy aktywne na stronie internetowej.

Z pomocą nauczyciela nawiguje po stronach internetowych.

c) odtwarza animacje i prezentacje multime-dialne;

Korzysta (z pomocą nauczyciela) z prezentacji multimedialnych.

Poznaje sposób odtwarzania animacji i prezen-tacji multimedialnych.

8.4 uczeń tworzy teksty i rysunki:

a) wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy i zdania,

Pisze (z pomocą nauczyciela) litery, cyfry, wyrazy, krótkie zdania, korzystając z edytora tekstu w programie Microsoft Word.

Samodzielnie pisze za pomocą klawiatury litery, cyfry, wyrazy, zdania i krótkie teksty, korzystając z edytora tekstu w programie Mi-crosoft Word.Stosuje niektóre elementy formatowania tek-stu (np. rozmiar i kolor czcionki).

b) wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora grafiki, np. z gotowych figur;

Korzysta (z pomocą nauczyciela) z podsta-wowych narzędzi z przybornika w edytorze grafiki Paint.

Wykonuje rysunki, korzystając z podstawo-wych narzędzi z przybornika w edytorze grafiki Paint.

8.5 uczeń zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, internetu i multimediów:

a) wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kon-takty społeczne, wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia,

Wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup.Rozumie, że z komputera i z internetu trzeba korzystać tak, by nie narażać własnego zdrowia i bezpieczeństwa.

Rozumie, że praca przy komputerze ogranicza kontakty społeczne.







Klasa I

b) ma świadomość niebezpieczeństw wynika-jących z anonimowości kontaktów i poda-wania swojego adresu,

Rozumie, że podczas korzystania z sieci nie wolno ujawniać swoich danych.

Poznaje niebezpieczeństwa wynikające z ano-nimowości kontaktów i podawania swojego adresu.Informuje innych o ewentualnych zagroże-niach.

c) stosuje się do ograniczeń dotyczących ko-rzystania z komputera, internetu i multime-diów

Dobrze zna regulamin obowiązujący w pra-cowni komputerowej i stosuje się do niego.

Przestrzega zasad prawidłowego włączania i wyłączania komputera.

9. Zajęcia techniczne

9.1 uczeń zna środowisko techniczne na tyle, że:

a) orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to zrobiono?”): meble, samochody, sprzęt go-spodarstwa domowego,

Orientuje się, w jaki sposób powstały przed-mioty codziennego użytku, np. meble.

Potrafi powiedzieć, jak działa wybrane urzą-dzenie domowe.

b) rozpoznaje rodzaje maszyn i urządzeń: transportowych (samochody, statki, samo-loty), wytwórczych (narzędzia, przyrządy), informatycznych (komputer, laptop, telefon komórkowy); orientuje się w rodzajach bu-dowli (budynki mieszkalne, biurowe, prze-mysłowe, mosty, tunele, wieże) i urządzeń elektrycznych (latarka, prądnica rowerowa),

Wie, jak ludzie wykorzystywali dawniej siły natury.Rozpoznaje rodzaje środków transportu (sa-mochody, statki, samoloty).Rozpoznaje urządzenia informatyczne(kompu-ter, laptop, telefon komórkowy).Korzysta z dostępnych mu nowych technologii informacyjnych.

Rozróżnia rodzaje budowli: budynki mieszkal-ne, wieże, tunele, mosty.Rozpoznaje urządzenia elektryczne, np. latar-kę.

c) określa wartość urządzeń technicznych z punktu widzenia cech użytkowych (łatwa lub trudna obsługa), ekonomicznych (tanie lub drogie w zakupie i użytkowaniu), este-tycznych (np. ładne lub brzydkie);

Posiada elementarną wiedzę z zakresu techniki niezbędnej w jego życiu.

Poznaje wartość urządzeń technicznych (cechy użytkowe, ekonomiczne, estetyczne).

9.2 uczeń realizuje „drogę” powstawania przedmiotów od pomysłu do wytworu:

a) przedstawia pomysły rozwiązań technicz-nych: planuje kolejne czynności, dobiera od-powiednie materiały (papier, drewno, metal, tworzywo sztuczne, materiały włókiennicze) oraz narzędzia,

Projektuje i wykonuje różnorodne płaskie i przestrzenne formy użytkowe. Korzysta z różnorodnych przedmiotów i materiałów dostępnych w otoczeniu.

Uczy się planować kolejne czynności.Uczy się dobierać właściwy materiał i narzę-dzia.Modyfikuje swoje działania w czasie wykony-wanych zadań.

b) rozumie potrzebę organizowania działania technicznego: pracy indywidualnej i zespo-łowej,

Ma świadomość konieczności właściwej orga-nizacji stanowiska pracy.Wie, że każda praca powinna być zakończona w określonym czasie.Ustala niezbędne czynności prowadzące do zrealizowania zadania.W czasie pracy przestrzega kolejności działań.Skutecznie działa indywidualnie i w zespole.Ocenia efekty własnych działań w pracy indy-widualnej i grupowej.

Potrafi pracować indywidualnie.Skutecznie działa w zespole.Elastycznie reaguje na propozycje zmian w czasie wykonywanej pracy.







Klasa I

c) posiada umiejętności:– odmierzania potrzebnej ilości materiału,– cięcia papieru, tektury itp.,– montażu modeli papierowych i z two-

rzyw sztucznych, korzystając z prostych instrukcji i schematów rysunkowych, np. buduje latawce, makiety domów, mo-stów, modele samochodów, samolotów i statków,

– w miarę możliwości, montażu obwodów elektrycznych, szeregowych i równole-głych z wykorzystaniem gotowych zesta-wów;

Wykonuje proste zabawki napędzane siłami natury.W miarę możliwości konstruuje urządzenia techniczne z gotowych zestawów do mon-tażu.Uczy się odmierzać potrzebną ilość materiału.Potrafi ciąć papier.

Sprawnie konstruuje urządzenia techniczne z gotowych zestawów do montażu.Korzysta z prostych instrukcji i schematów rysunkowych.Uczy się montować modele z papieru i two-rzyw sztucznych, np. latawce, samoloty, ma-kiety.

9.3 uczeń dba o bezpieczeństwo własne i innych:

a) utrzymuje ład i porządek wokół siebie, w miejscu pracy; sprząta po sobie i pomaga innym w utrzymaniu porządku,

Wykazuje samodzielność, dba o swoje rzeczy.Organizuje swoje miejsce pracy.Utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy.Porządkuje miejsce pracy po zakończeniu działań.

b) właściwie używa narzędzi i urządzeń tech-nicznych,

Bezpiecznie korzysta z urządzeń technicznych.Bezpiecznie posługuje się materiałami i narzę-dziami.Rozumie potrzebę właściwego, oszczędnego wy-korzystywania narzędzi i urządzeń technicznych.

Potrafi uzasadnić dobór narzędzi, materiałów, urządzeń technicznych do wykonywanych działań.

c) wie, jak należy bezpiecznie poruszać się po drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze środków komunikacji; wie, jak trzeba zacho-wać się w sytuacji wypadku.

Przestrzega przepisów i zasad bezpieczeństwa w szkole, w domu, na ulicy.Wie, jak bezpiecznie korzystać ze środków komunikacji.Wie, jakie zasady obowiązują pieszych poru-szających się po drogach.Wie, jak bezpiecznie korzystać z roweru.Wie, jak należy się zachować w sytuacji wy-padku.Właściwie reaguje na sygnały alarmowe, sytu-acje niebezpieczne.

Rozumie, że jako uczestnik ruchu drogowego, jest obowiązany przestrzegać zasad bezpie-czeństwa.

10. Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotnaPodane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju fizycznym.

Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się stosownie do ich możliwości.

10.1 uczeń w zakresie sprawności fizycznej:

a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,

Bierze udział w marszobiegach. Rozumie, że należy dbać o swoją sprawność fizyczną.

b) umie wykonać próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgo-słupa,

Poprawnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne i proste układy taneczne.Systematycznie wykonuje ćwiczenia gimnastycz-ne wzmacniające mięśnie brzucha i kręgosłupa.Poznaje próby mięśni brzucha oraz próbę gib-kości dolnego odcinka kręgosłupa.







Klasa I

c) potrafi pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne;

Ćwiczy pokonywanie przeszkód naturalnych i sztucznych.

Pokonuje przeszkody, skacze i biega.

10.2 uczeń w zakresie treningu zdrowotnego:

a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawie-nia do ćwiczeń oraz wykonuje przewrót w przód,

Reaguje ruchem na różne sygnały wzrokowe i dźwiękowe.Poznaje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń.Wykonuje ćwiczenia przygotowujące do prze-wrotu w przód.

Przyjmuje poprawne pozycje wyjściowe do ćwiczeń.Wykonuje przewrót w przód.

b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkoda-mi,

Opanowuje skoki przez skakankę.Wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami.

Sprawnie skacze przez skakankę.

c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przy-boru, z przyborem i na przyrządzie;

Wykonuje ćwiczenia: równoważne w różnych układach, kształcące skoczność i zwinność.

Wykonuje ćwiczenia kształcące zręczność i zwinność, z przyborem i na przyrządzie.

10.3 uczeń w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:

a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i prowadzi ją,

Rzuca i chwyta, uczy się kozłować piłką, odbija i toczy piłkę.Rzuca do celu.

Sprawnie rzuca, chwyta, celuje, kozłuje, odbija i prowadzi piłkę.

b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad poruszania się po drogach,

Jeździ na rowerze.Świadomie przestrzega zasad poruszania się po drogach.

Chętnie podejmuje naukę jazdy na rolkach, wrotkach.

c) bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respek-tując reguły i podporządkowując się decy-zjom sędziego,

Bierze udział w grach, zabawach i zawodach sportowych.Respektuje zasady gier i zabaw oraz podpo-rządkowuje się im.Przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas zajęć ruchowych.

Aktywnie uczestniczy w grach zespołowych i zawodach sportowych.Poznaje gry terenowe.Rozumie rolę sędziego i podporządkowuje się jego decyzjom.

d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa, i radzi sobie z porażkami w mia-rę swoich możliwości;

Stara się właściwie reagować na zwycięstwo i porażkę.

10.4 uczeń w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:

a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży, Dba o czystość ciała, prawidłową postawę, zęby, higienę osobistą, czystość odzieży oraz ład i porządek w otoczeniu.

Rozumie konieczność systematycznej kontroli zdrowia.

b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właści-we odżywianie się oraz aktywność fizyczna,

Rozumie, że należy przestrzegać zasad higieny i właściwie się odżywiać.Wie, jak należy się odżywiać, gdy prowadzi się aktywny tryb życia.

Stara się dbać o swoje zdrowie.Rozumie znaczenie prawidłowego odżywiania dla zdrowia.Przyjmuje prawidłową postawę ciała w zależ-ności od podejmowanych form aktywności.







Klasa I

c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem,

Dostrzega niebezpieczeństwa związane z: zatruciami pokarmowymi, środkami che-micznymi, narkotykami, grzybami, używkami, papierosami, lekami, ogniem, urządzeniami elektrycznymi i gazowymi, molestowaniem seksualnym, wymuszeniami, ruchem drogo-wym, pozostawaniem bez opieki dorosłych.

d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole,

Stara się prawidłowo siedzieć w ławce i przy stole.

Dba o prawidłową postawę ciała w każdej sytuacji.Poznaje podstawowe ćwiczenia korygujące postawę ciała.

e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowa-nia się w trakcie zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem,

Przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas zajęć ruchowych.

Sprawnie korzysta z różnych przyborów gim-nastycznych.

f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do za-baw i gier ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Potrafi wybrać bezpieczne miejsca do zabawy.Wie, do kogo zwrócić się o pomoc.Wie, jak właściwie zachować się w sytuacji zagrożenia.

Przestrzega zasad bezpieczeństwa i reguł współdziałania podczas zabaw i gier rucho-wych.

11. Etyka

11.1 Uczeń rozumie, że ludzie mają równe prawa, niezależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny; okazuje szacunek osobom starszym;

Wie, że ludzie żyją w różnych warunkach i dla-tego nie można się chwalić bogactwem.Nie dokucza dzieciom z biedniejszych środo-wisk.Grzecznie zwraca się do innych osób.Okazuje szacunek starszym. Ustępuje miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot, przepuszcza starszych w drzwiach.

Przestrzega reguł obowiązujących w grupie dziecięcej.

11.2 Uczeń zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych; stara się nieść pomoc potrzebującym;

Wie, że nie można dążyć do zaspokojenia swoich pragnień kosztem innych i kosztem niszczenia przyrody.

11.3 Uczeń wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji, i pomaga im;

Niesie pomoc potrzebującym, także w sytu-acjach codziennych.

Rozumie trudną sytuację dzieci niepełno-sprawnych.Stara się nieść pomoc niepełnosprawnym w sytuacjach codziennych.

11.4 Uczeń wie, na czym polega prawdomów-ność i jak ważna jest odwaga przeciwstawiania się kłamstwu i obmowie; potrafi z tej perspek-tywy oceniać zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów;

Zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest praw-domówność.Stara się przeciwstawiać kłamstwu i obmowie.

Rozumie, jak ważna jest odwaga przeciwsta-wiania się kłamstwu i obmowie, ocenia z tej perspektywy zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów.







Klasa I

11.5 Uczeń wie, że nie można zabierać cudzej własności i stara się tego przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę; do-strzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”; pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy, nie niszczy ich;

Wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia.Pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich.

Wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę.Dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”.

11.6 Uczeń nawiązuje i pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możliwości;

Nawiązuje pozytywne kontakty z rówieśni-kami.Działa w zespole.

Stara się nawiązywać przyjaźnie. Współpracuje z dziećmi w zabawach i sytuacjach zadanio-wych.

11.7 Uczeń przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (grzecznie zwra-ca się do innych, współpracuje w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych (grzecznie zwraca się do innych, ustępuje osobom starszym miejsca w autobu-sie, podaje upuszczony przedmiot itp.);

Przestrzega reguł obowiązujących w grupie dzieci.Współpracuje z dziećmi w zabawach i w sytu-acjach zadaniowych.Grzecznie zwraca się do dorosłych, ustępuje miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot.

Wykazuje poczucie przynależności do grup społecznych, w których funkcjonuje: klasa, szkoła, rodzina, środowisko lokalne.

11.8 Uczeń wie, że jest częścią przyrody, chroni ją i szanuje; nie niszczy swojego otoczenia.

Szanuje swoje otoczenie.Nie niszczy przyrody.Rozumie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, również w najbliższej okolicy i otoczeniu.

Włącza się w akcje szkolne i środowiskowe na rzecz ochrony środowiska.







Klasa II




Słucha wypowiedzi innych oraz tekstów czyta-nych przez nauczyciela, kolegów i je rozumie.Słucha nagrań audycji radiowych i telewizyj-nych i je rozumie.Słucha ze zrozumieniem pytań, poleceń, krót-kich instrukcji wypowiadanych przez nauczy-ciela i kolegów.W czasie rozmowy stawia dodatkowe pytania i udziela odpowiedzi (słucha i mówi).Ilustruje usłyszane teksty za pomocą prac pla-stycznych.

Formułuje i stawia pytania w celu uzyskania dodatkowych informacji.Odróżnia i właściwie reaguje na sygnały alar-mowe w szkole oraz w najbliższym środowisku pozaszkolnym, np. na ulicy.


Czyta po cichu „od jednego rzutu oka” ze zro-zumieniem wyrazy oraz krótkie zdania.Czyta głośno w sposób płynny krótkie teksty.Czyta po cichu i głośno ze zrozumieniem: krótkie teksty informacyjne, uproszczone plany, pytania, polecenia, nazwy geograficzne, skróty, symbole, liczby zapisane cyframi i słow-nie, krótkie teksty encyklopedyczne, daty, zapisy w kalendarzu, niektóre znaki na mapie, niektóre schematy, niektóre rozkłady jazdy, plakaty teatralne, spisy treści.Czyta z podziałem na role.

Czyta głośno i po cichu ze zrozumieniem, wyciąga wnioski.Czyta poprawnie, płynnie, wyraziście, ze zrozu-mieniem krótkie teksty.


Korzysta z biblioteki.Korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji,np. z podręczników, albumów, encyklopedii, słowników.Korzysta pod kierunkiem nauczyciela z pod-ręczników, ćwiczeń i innych pomocy dydak-tycznych.

Sprawnie korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji.Samodzielnie korzysta z podręczników, ćwi-czeń, materiałów pomocniczych, słowników, encyklopedii i innych pomocy dydaktycznych.


Rozpoznaje teksty użytkowe, np. zawiadomie-nie, list, zaproszenie, życzenia z różnych okazji.

Wykorzystuje poznane formy użytkowe w ży-ciu codziennym, np. życzenia, zaproszenie, list.



Systematycznie poszerza zakres słownictwa. Zainspirowany tekstem, opowiadaniem, sztuką teatralną, filmem tworzy opowiadania twór-cze, np. ciąg dalszy opowiadania, dalsze losy bohaterów, inne zakończenie.


Wyodrębnia w utworze osoby, zdarzenia oraz fragmenty tekstu i zdania na określony temat.

Ustala kolejność wydarzeń.Wyodrębnia w tekście literackim postacie główne i drugorzędne, charakterystyczne ce-chy bohatera, czas i miejsce akcji.


Czyta i recytuje wiersze z uwzględnieniem: in-tonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicz-nego oraz czyta krótkie fragmenty prozy.

Recytuje wiersze z uwzględnieniem: intonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicznego.







Klasa II


Czyta lektury wskazane przez nauczyciela i wypowiada się na ich temat.Czyta krótkie teksty o życiu dzieci w innych krajach.

Czyta krótkie teksty wybrane przez siebie.Czyta lektury i wyczerpująco wypowiada się na temat ich treści.



Tworzy kilkuzdaniowe ustne i pisemne wypo-wiedzi na określony temat.Pisze krótkie wypowiedzi na podstawie prze-żyć, obserwacji, ilustracji, krótkich tekstów.Pisze zdania opisujące przedmioty, osoby, rośliny.Pisze krótkie listy, pozdrowienia, życzenia do bliskich, kolegów. Poprawnie adresuje list.

Samodzielnie tworzy spójne wypowiedzi ust-ne i pisemne na określony temat.Tworzy swobodne teksty na znane mu tematy.


Dostosowuje formy komunikowania się do ofi-cjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej.We właściwy sposób artykułuje swoje potrze-by, oczekiwania.

Wykorzystuje język symboli, wyrażeń, znaków, gestów, sygnałów niewerbalnych w procesie komunikowania się.


Prowadzi rozmowę (mówi i słucha) oraz wypowiada się na temat własnych przeżyć, wydarzeń z życia, czytanych lub wysłucha-nych utworów literackich, oglądanych sztuk teatralnych, filmów, wysłuchanych nagrań i audycji.Stawia pytania związane z wydarzeniami z ży-cia, własnymi zainteresowaniami, czytanymi i wysłuchanymi tekstami.Udzielając odpowiedzi na pytania, zwraca uwagę na poprawność gramatyczną formuło-wanych zdań.Wypowiada się na temat własnej pracy, oma-wia jej przebieg i efekty.

W rozmowach prezentuje swój punkt widzenia oraz przyjmuje informacje zwrotne.W wypowiedziach używa wyrazów blisko-znacznych, wieloznacznych, o znaczeniu po-dobnym i przeciwnym.


Poprawnie formułuje i artykułuje zdania pytają-ce, oznajmujące, rozkazujące, wykrzyknikowe.Stosuje zwroty grzecznościowe.

Dba o kulturę wypowiedzi.

e) rozumie pojęcia: wyraz, głoska, litera, syla-ba, zdanie; dostrzega różnicę między literą i głoską; dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście,

Potrafi wskazać różnicę między głoską i literą.Dzieli wyraz na sylaby.Wyróżnia wyrazy w zdaniach i zdania w tek-ście.Zna alfabet.

Zna alfabet, porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej według pierwszej litery.







Klasa II

f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega zasad kaligrafii), dba o poprawność grama-tyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną,

Pisze czytelnie, płynnie wyrazy i zdania, uwzględniając odpowiedni kształt liter oraz poprawne ich łączenie, jednolite pochylenie i właściwe rozmieszczenie.Właściwie stosuje w piśmie kropkę, pytajnik, wykrzyknik, wielką literę.Pisze liczby w zakresie 20 za pomocą cyfr i słownie.

Pisze czytelnie, płynnie zdania i krótkie teksty z zachowaniem poprawnego kształtu liter, pro-porcji oraz właściwego rozmieszczenia.


Przepisując teksty drukowane, stosuje właści-we litery pisane, dwuznaki i zmiękczenia.Pisze z pamięci i ze słuchu zdania oraz krótkie teksty z:– wyrazami z rz i ó wymiennym,– wyrazami z rz po spółgłoskach,– wyrazami z h i ch najczęściej spotykanymi,– wyrazami z ą i ę w różnych pozycjach,– nie z czasownikami i przymiotnikami.

Przepisuje z podręcznika, tablicy i innych źródeł, pisze z pamięci i ze słuchu teksty, prze-strzegając poznanych reguł gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.



Uczestniczy w zabawach teatralnych zainspiro-wanych tekstem, opowiadaniem, sztuką teatral-ną, historyjką obrazkową, audycją. Ilustruje za-chowania bohaterów poprzez mimikę, gest, ruch.Przedstawia sytuacje życiowe w grach dramo-wych.

Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, peł-niąc w grupie różne funkcje związane z realiza-cją zadania.Wiąże treść utworu literackiego, sztuki teatral-nej, audycji, filmu z różnymi środkami ekspresji.

b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie posłużyć się nim w odgrywanej scence.

Wykorzystuje rekwizyty w zabawach teatral-nych. Rozumie umowne znaczenie rekwizytu.





a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywno-ści muzycznej:– śpiewa proste melodie, piosenki z reper-

tuaru dziecięcego; wykonuje śpiewanki i rymowanki; śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utworów w roku szkolnym); śpiewa z pamięci hymn narodowy,




Śpiewa piosenki jednogłosowe indywidualnie i zespołowo.Gra na dostępnych mu instrumentach mu-zycznych.Akompaniuje do piosenek i zabaw za pomocą efektów akustycznych z wykorzystaniem róż-nych przedmiotów, instrumentów perkusyj-nych niemelodycznych.Prezentuje „echo rytmiczne” i inscenizuje piosenki.Interpretuje ruchem zmiany dynamiczne słu-chanych utworów.Zna kroki krakowiaka i polki oraz potrafi je zatańczyć.

Śpiewa piosenki ze słuchu, zbiorowo, z zasto-sowaniem zmian tempa, artykulacji i dynamiki.Śpiewa z pamięci hymn narodowy. Gra proste melodie ze słuchu i częściowo z nut na do-stępnych instrumentach melodycznych.Gra proste rytmy na instrumentach perkusyj-nych.Wykonuje i interpretuje ruchem zmiany dyna-miczne słuchanych utworów muzycznych.Wykonuje ćwiczenia rytmiczne i reaguje ru-chem na zmianę rytmu.Odróżnia niektóre tańce, np. oberka.Tańczy podstawowe kroki, np. krakowiaka, po-lki, tańca śląskiego.







Klasa II

– realizuje sylabami rytmicznymi, gestem oraz ruchem proste rytmy i wzory ryt-miczne; reaguje ruchem na puls rytmicz-ny i jego zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki (maszeruje, biega, podskakuje); realizuje proste schematy rytmiczne (ta-taizacją, ruchem całego ciała),



Rozróżnia podstawowe elementy muzyki i znaki notacji muzycznej; zna podstawowe pojęcia.

Wyraża ruchem czas trwania wartości rytmicz-nych i pauz.

c) świadomie i aktywnie słucha muzyki (wyraża swe doznania werbalnie i niewerbalnie) oraz określa jej cechy: rozróżnia i wyraża środka-mi pozamuzycznymi charakter emocjonalny muzyki, rozpoznaje utwory wykonane: solo i zespołowo, na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w instrumentach muzycznych (fortepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe formy muzyczne – AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne części);

Rozpoznaje dźwięki wysokie i niskie ciche i głośne, głosy ludzkie (sopran, bas, alt, tenor) oraz brzmienie niektórych instrumentów i rytm.Rozpoznaje długości trwania dźwięków.Słucha utworów muzycznych i wypowiada się na ich temat.Słucha piosenek, pieśni, miniatur instrumen-talnych, odróżnia cechy charakterystyczne niektórych utworów (np. tańce): rytm, tempo, dynamikę i nastrój.

Określa charakter i nastrój utworu muzycz-nego.Tworzy ilustracje muzyczne do opowiadań i wierszy oraz swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instru-mentalne.


a) wie, że muzykę można zapisać i odczytać, Odczytuje proste wzory melodii, znaki notacji muzycznej, nazwy dźwięków gamy.


Tworzy proste tematy muzyczne, ilustracje muzyczne do wierszy i opowiadań. Improwi-zuje melodie do zrytmizowanych wierszy oraz do podanego tematu rytmicznego.Interpretuje ruchem piosenki, tematy rytmicz-ne i utwory instrumentalne.

Wykonuje inscenizacje piosenek i zabaw przy muzyce.


Improwizuje głosem i na instrumentach, zgod-nie z podanymi zasadami.

Improwizuje melodie głosem i na instrumen-tach do zrytmizowanych wierszy oraz do po-danego tematu rytmicznego.


Interpretuje wykonywane utwory zgodnie z ich rodzajem i funkcją.

Gra na wybranym instrumencie krótkie utwory z nut.







Klasa II



a) określa swoją przynależność kulturową po-przez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w środowisku ro-dzinnym, szkolnym i lokalnym; uczestniczy w życiu kulturalnym tych środowisk, wie o istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz,

Uczestniczy w życiu kulturalnym swojego śro-dowiska rodzinnego i szkolnego.Poznaje placówki kultury działające w pobliżu miejsca zamieszkania.

Interesuje się życiem kulturalnym swojego śro-dowiska lokalnego.

b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora);

Wie, co to jest przekaz medialny. Wykorzystuje wytwory przekazów medialnych w swojej działalności.



Przedstawia w swoich pracach (rysunkach, pracach malarskich, rzeźbach, składankach, pracach technicznych) zjawiska i wydarzenia z otaczającej rzeczywistości.Uwzględnia w swoich pracach ruch postaci, sceny zbiorowe oraz wyraża swoje marzenia, wyobrażenia i nastrój.Wykorzystuje utwór literacki, muzyczny, sztu-kę teatralną, zmiany w przyrodzie w różnych porach roku do wyrażania siebie poprzez pra-ce plastyczno-techniczne.

Ilustruje sceny realne i fantastyczne inspirowa-ne wyobraźnią, literaturą, muzyką, otoczeniem społecznym i przyrodniczym.Bezpiecznie i rozważnie korzysta z dostępnych narzędzi multimedialnych i technologii infor-macyjnych.

b) podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki pla-styczne),

Nazywa kolory, materiały, przybory i narzędzia wykorzystywane w działalności plastyczno--technicznej.Sprawnie posługuje się przyborami i narzędzia-mi. Przestrzega zasad bezpieczeństwa.Uwzględnia w swoich pracach: kształt, wiel-kość, barwę, proporcje, sytuacje przestrzenne, układ, fakturę.Dobiera techniki plastyczne, materiały, przy-bory do wykonywanych zadań plastyczno--technicznych, wykorzystując ich różnorodne zastosowanie.Przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy.Elastycznie reaguje na propozycje zmian w czasie wykonywanej pracy.

W swoich pracach plastycznych i technicz-nych korzysta z różnych technik plastycznych, wykorzystuje różnorodne materiały, przybory i narzędzia.Ma świadomość celu podejmowanych zadań i ocenia ich efekty.


W procesie planowania, organizowania i reali-zacji różnorodnych zadań edukacyjnych korzy-sta z rysunków pomocniczych.Stara się realizować proste projekty w zakresie form użytkowych.Stara się przedstawiać i wyrażać w swoich pra-cach własne przeżycia, obserwacje, marzenia, wyobrażenia, otaczającą rzeczywistość przy-rodniczą i społeczną oraz świat fantazji.

Projektuje oraz wykonuje płaskie i przestrzen-ne formy użytkowe, uwzględniając zasady kompozycji.







Klasa II



Próbuje określać dziedziny sztuk plastycznych, specjalności zawodowe, narzędzia, działy sztu-ki użytkowej, związek funkcji i formy.Próbuje rozróżniać niektóre dziedziny dzia-łalności twórczej człowieka: architektura, sztuki plastyczne, fotografika, film, telewizja, internet.

Rozróżnia niektóre dziedziny działalności twórczej człowieka, np. rzemiosło artystyczne, sztuka ludowa.Podaje przykłady obiektów z różnych dziedzin sztuki(w tym rękodzieła artystycznego i sztuki ludowej).


Poznaje wybrane dzieła sztuki należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury.Rozumie podstawowe pojęcia z dziedziny sztuki.

Rozwija zainteresowania związane ze sztukami plastycznymi.



Stara się oceniać postępowanie swoje i innych, potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe.

Ocenia postępowanie własne i innych w sytu-acjach typowych dla ucznia zgodnie z przyję-tymi normami i systemem wartości.


Rozumie swoje role i przestrzega norm postę-powania jako członek różnych społeczności (np. dziecko, uczeń, kolega, widz, pasażer).Rozumie potrzebę działania na rzecz osób potrzebujących.

Uczestniczy w działaniach charytatywnych na rzecz potrzebujących pomocy.

5.3 Uczeń zna podstawowe relacje między najbliższymi; podejmuje obowiązki domowe i rzetelnie je wypełnia; identyfikuje się ze swo-ją rodziną i jej tradycjami; ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się za pracę; rozumie, co to jest sytuacja ekonomiczna rodziny, i wie, że trzeba do niej dostosować swe oczekiwania;

Zna podstawowe relacje między najbliższymi.Zna obowiązki domowe dziecka i stara się je wypełniać.Poznaje tradycje swojej rodziny.Wykazuje poczucie przynależności do rodziny.Wie, że pieniądze otrzymuje się za pracę.

Szanuje pracę rodziców.Rozumie, że trzeba dostosować swoje wyma-gania do sytuacji ekonomicznej rodziny.


Zna zasady i przestrzega reguł życia społecz-nego.Wykazuje poczucie przynależności do grup społecznych, w których funkcjonuje.Nawiązuje pozytywne kontakty w grupie.Wie, jak należy zachowywać się w stosunku do osób dorosłych.Podejmuje zadania wymagające troskliwości i opiekuńczości.

Uczy się, jak właściwie reagować w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych. Szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia ze strony innych ludzi.Rozumie konieczność utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami.


Akceptuje różnice między ludźmi, przejawia zachowania tolerancyjne i szacunek dla od-mienności.

Jest tolerancyjny wobec osób innej narodowo-ści, tradycji kulturowej.


Zna i stara się respektować prawa i obowiązki ucznia oraz zasady bycia dobrym kolegą.

Chętnie uczestniczy w życiu szkoły i szkolnych wydarzeniach.Zna prawa ucznia i zawsze ich przestrzega oraz chętnie wypełnia obowiązki ucznia, dziecka.







Klasa II


Poznaje swoją najbliższą okolicę i jej najważ-niejsze obiekty oraz nazwę regionu, w którym mieszka; zna tradycje tego region.

Uczestniczy w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność.


Zna swoją narodowość i symbole narodowe oraz rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej.Wie, że są ludzie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i dla świata.

Wykazuje poczucie tożsamości kulturowej, historycznej i narodowej.


Poznaje pracę ludzi różnych zawodów i rozu-mie jej znaczenie.Zna zawody osób, które mogą pomóc w trud-nych i niebezpiecznych sytuacjach.

Szanuje i docenia znaczenie pracy w życiu człowieka.

5.10 Uczeń wie, gdzie można bezpiecznie orga-nizować zabawy, a gdzie nie można ich organi-zować i dlaczego;

Przestrzega zasad bezpieczeństwa w domu, szkole, na drodze, w środkach komunikacji, w czasie kąpieli, zabaw na śniegu.Unika sytuacji niebezpiecznych.Przestrzega zasad bezpieczeństwa przeciwpo-żarowego.Przestrzega bezpieczeństwa dotyczącego za-truć pokarmowych.

Podejmując różnorodne formy aktywności, uwzględnia zasady bezpieczeństwa.


Uczy się, jak właściwie się zachowywać w sytu-acji zagrożenia.Szuka porady w sytuacjach zagrożenia lub udziela pomocy innym.Zna numery telefonów: pogotowia ratunko-wego, policji, straży pożarnej i numer alarmo-wy 112.Rozpoznaje sygnały alarmowe (akustyczne) w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, wła-ściwie na nie reaguje.Stara się właściwie reagować w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych, szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia ze strony innych ludzi.

Właściwie reaguje w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych, szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia.



Wykazuje naturalną ciekawość poznawczą – stawia różnorodne pytania.Przeprowadza proste obserwacje, pomiary, ćwiczenia i doświadczenia.Dostrzega w swoim otoczeniu cykle i regular-ności.

Dokonuje różnorodnych pomiarów celem od-krywania, sprawdzania, wnioskowania.Bada związki przyczynowo-skutkowe, przepro-wadzając różnorodne doświadczenia.







Klasa II


Poznaje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, w zbiornikach wod-nych.Poznaje warunki konieczne do rozwoju roślin i zwierząt.

Prowadzi hodowle i uprawy.Podaje przykłady korzyści przynoszonych przez zwierzęta środowisku.


Poznaje charakterystyczne cechy krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego.


Wymienia kilka typowych zwierząt dla danego regionu Polski.Wymienia i rozpoznaje niektóre zwierzęta egzotyczne.

Potrafi wymienić różne zwierzęta żyjące w wy-branym regionie Polski i rośliny rosnące na tym terenie.


Obserwuje zmiany zachodzące w otoczeniu przyrodniczym (np. zmiany w przyrodzie, rośliny i zwierzęta w różnych ekosystemach i w różnych porach roku), otoczeniu społecz-nym (np. prace ludzi, ruch drogowy). Dostrzega przyczyny zmian.Świadomie podejmuje zachowania odpowied-nie do warunków atmosferycznych.

Wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór roku.


Rozumie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, również w najbliższej okolicy: nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę, pomaga zwierzętom.

Podejmuje działania na rzecz ochrony przyro-dy w swoim środowisku.Wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek.


Dostrzega w swoim otoczeniu przyrodniczym i społecznym cykle i regularności, funkcjonują-ce prawa i zależności.


Poznaje wpływ światła słonecznego na cyklicz-ność życia na Ziemi.


Poznaje wpływ powietrza i wody na życie lu-dzi, roślin i zwierząt.


Poznaje znaczenie wybranych skał i minerałów.

6.8 Uczeń nazywa podstawowe części ciała i organy wewnętrzne zwierząt i ludzi (np. ser-ce, płuca, żołądek);

Poznaje części ciała oraz organy wewnętrzne człowieka, np. serce, płuca, żołądek.







Klasa II

6.9 Uczeń zna podstawowe zasady racjonal-nego odżywiania się, rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń lekarza i lekarza dentysty;

Dba o czystość ciała, higienę osobistą oraz o ład i porządek otoczenia.

Rozumie konieczność właściwego odżywiania się.Rozumie konieczność systematycznej kontroli zdrowia.

6.10 Uczeń dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości), orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach;

Podejmując różnorodne formy aktywności bierze pod uwagę bezpieczeństwo własne i innych.Dostrzega niebezpieczeństwa związane ze zja-wiskami atmosferycznymi (burza, huragan, po-wódź, śnieżyca). Orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt.


7.1 Uczeń klasyfikuje obiekty i tworzy proste serie; dostrzega i kontynuuje regularności;

Klasyfikuje obiekty, tworzy serie, kontynuuje regularności.Tworzy i klasyfikuje zbiory.Porządkuje i numeruje elementy rosnąco i ma-lejąco.

Zachowuje regularność w prostych motywach.


Przelicza zbiory w zakresie 100.Liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1.Liczy dziesiątkami w zakresie 100 i setkami w zakresie 1000 (w przód i w tył).


Zapisuje liczby za pomocą cyfr i słownie.Wyodrębnia w zapisie liczby jednocyfrowe, dziesiątki, setki.

Zapisuje wyrażenia mianowane, używając skrótów.Zapisuje daty dowolnymi sposobami.


Porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 100.Stosuje znaki: <, >, =.

Porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 słownie i z użyciem znaków: <, >, =.


Dodaje i odejmuje dowolne liczby w zakresie 100.Korzysta z przemienności dodawania.Sprawdza dodawanie za pomocą odejmowa-nia i odwrotnie. Rozumie odwrotność tych działań.

Sprawnie dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100.Sprawdza wyniki odejmowania za pomocą do-dawania i odwrotnie.Wykonuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka.


Mnoży i dzieli liczby w zakresie 30 oraz mnoży w zakresie 50.Sprawdza dzielenie za pomocą mnożenia i od-wrotnie.Rozumie odwrotność tych działań.Korzysta z przemienności mnożenia.

Pamięciowo mnoży i dzieli liczby w zakresie tabliczki mnożenia.Sprawdza wyniki dzielenia zapomocą mnożenia i odwrotnie.



Korzysta z własności działań.







Klasa II


Rozwiązuje proste zadania tekstowe oraz ukła-da treść zadań do sytuacji, rysunku, schematu, zapisu matematycznego.Rozwiązuje proste zadania tekstowe na po-równywanie różnicowe.

Rozwiązuje trudniejsze zadania tekstowe.


Dokonuje prostych obliczeń pieniężnych (cena–ilość–wartość).

Uczy się, jak radzić sobie w codziennych sytu-acjach wymagających umiejętności obliczeń pieniężnych.


Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu, zwią-zanych z długością.Oblicza długości łamanych. Mierzy i zapisuje wyniki pomiarów, stosując jednostki miary.Uczy się rysować przy linijce, odczytuje wska-zania linijki w centymetrach.

Poznaje pojęcie kilometra w sytuacjach życio-wych.


Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu zwią-zanych z masą. Poznaje miary masy.Waży przedmioty, używa jednostek masy.Odczytuje wskazania wagi.Stosuje określenia kilogram, pół kilograma.

Zapisuje wyniki pomiaru masy.


Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu zwią-zanych z ilością płynów.Odmierza płyny różnymi miarkami, używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra.

Zapisuje wyniki pomiaru ilości płynów.

7.13 Uczeń odczytuje temperaturę (bez ko-nieczności posługiwania się liczbami ujemny-mi, np. 5 stopni mrozu, 3 stopnie poniżej zera);

Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu, zwią-zanych z temperaturą.Odczytuje wskazania termometru.

Uczy się odczytywania i zapisywania wyników pomiarów w formie tabelek, kalendarzy, wy-kresów, diagramów.


Odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzym-skim od I do XII.

Czyta znaki rzymskie (I–XII i więcej).


Zna kolejność dni tygodnia, miesięcy.Posługuje się kalendarzem.Dokonuje obliczeń kalendarzowych (pełne miesiące).Uczy się zapisywać i porządkować chronolo-gicznie daty.Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu zwią-zanych z czasem.Odczytuje wskazania zegarów,posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta.Wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny).

Zapisuje daty różnymi sposobami.Porządkuje chronologicznie daty.Odczytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami.Dokonuje obliczeń zegarowych.







Klasa II


Rozpoznaje i nazywa figury geometryczne: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt. Rozpoznaje i nazywa figury nietypowe, np. zachodzące na siebie.Rysuje odcinki o podanej długości.

Oblicza długości linii łamanych, obwody pro-stokątów, trójkątów, kwadratów.

7.17 Uczeń wyprowadza kierunki od siebie i in-nych osób; określa położenie obiektów wzglę-dem obranego obiektu, używając określeń: góra, dół, przód, tył, w prawo, w lewo, oraz ich kombinacji;

Sprawnie określa kierunki w przestrzeni.Wyprowadza kierunki od siebie i innych osób.Sprawnie określa stosunki przestrzenne wzglę-dem obranego obiektu.


Rysuje drugą połowę figury symetrycznej. Rysuje figury symetryczne.


Rysuje figury płaskie w powiększeniu i po-mniejszeniu (odcinki, linie proste, równoległe, prostokąty, kwadraty, trójkąty), wykorzystując przyrządy geometryczne.



Sprawnie posługuje się myszą – korzysta z jej prawego i lewego przycisku.Rozpoznaje wybrane klawisze i wykonuje pole-cenia z ich wykorzystaniem.Rozpoznaje i nazywa nośniki (np. płyta CD.)Poznaje najważniejsze elementy zestawu kom-puterowego i ich przeznaczenie.

Umie obsługiwać komputer w podstawowym zakresie.


Umie uruchomić edukacyjną grę kompute-rową; zna zasady jej działania, czyta prostą instrukcję; korzysta z opcji w grach kompute-rowych.

Posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowa-nia i poszerzając zakres wiadomości.

8.3 uczeń wyszukuje informacje i korzysta z nich:


Uczy się korzystać ze wskazanych przez na-uczyciela adresów stron internetowych.

Przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły).


Poznaje elementy nawigacji na stronie inter-netowej.

Dostrzega elementy aktywne na stronie inter-netowej, nawiguje po stronach w określonym zakresie.


Poznaje sposób odtwarzania animacji i prezen-tacji multimedialnych.

Korzysta z przekazów multimedialnych.







Klasa II



Samodzielnie pisze za pomocą klawiatury litery, cyfry, wyrazy, zdania i krótkie teksty, korzystając z edytora tekstu w programie Mi-crosoft Word.Stosuje niektóre elementy formatowania tek-stu (np. rozmiar i kolor czcionki).

Stosuje elementy formatowania tekstu (np. kopiowanie, usuwanie, pogrubianie).Zapisuje i drukuje opracowany samodzielnie tekst lub rysunek.


Wykonuje rysunki, korzystając z podstawo-wych narzędzi z przybornika w edytorze grafiki Paint.


a) wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kon-takty społeczne; wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia,

Wie, że z komputera i z internetu trzeba ko-rzystać tak, by nie narażać własnego zdrowia i bezpieczeństwa.

Zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, internetu i multimediów.Wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty spo-łeczne.


Poznaje niebezpieczeństwa wynikające z ano-nimowości kontaktów i podawania swojego adresu.

Rozumie, że podczas korzystania z sieci nie wolno ujawniać swoich danych.Informuje innych o zagrożeniach.


Stosuje się do regulaminu obowiązującego w pracowni komputerowej.Bezwzględnie przestrzega zasad prawidłowego włączania i wyłączania komputera.

Poznaje ograniczenia dotyczące korzystania z komputera, internetu i multimediów.Wie, że dzieci powinny korzystać tylko z gier dostosowanych do wieku i poziomu umiejętno-ści najmłodszych użytkowników komputerów.



a) orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to zrobiono?”): mebli, samochodów, sprzętu gospodarstwa domowego,

Dowiaduje się, w jaki sposób powstały przed-mioty codziennego użytku, np. meble.

Interesuje się zagadnieniem „jak to zrobiono ?”.


Rozpoznaje rodzaje środków transportu (sa-mochody, statki, samoloty).Rozpoznaje urządzenia informatyczne(kompu-ter, laptop, telefon komórkowy).Rozróżnia rodzaje budowli: budynki mieszkal-ne, wieże, tunele, mosty.Rozpoznaje urządzenia elektryczne, np. latar-kę.

Rozpoznaje podstawowe narzędzia i przyrzą-dy.Zna zasady działania prostych urządzeń.


Poznaje różne warunki wpływające na wartość urządzeń technicznych (cechy użytkowe, eko-nomiczne, estetyczne).







Klasa II



Uczy się planować kolejne czynności.Uczy się dobierać właściwy materiał i narzę-dzia.Ustala niezbędne czynności prowadzące do zrealizowania zadania.Modyfikuje swoje działania w czasie wykony-wanych zadań.

Projektuje i wykonuje płaskie i przestrzenne formy użytkowe, uwzględniając zasady kom-pozycji.Planuje kolejne czynności. Dobiera właściwy materiał i narzędzia.


Potrafi pracować indywidualnie. Umiejętnie działa w zespole.W czasie działania technicznego przestrzega kolejności zadań.Ocenia efekty własnej pracy.Ma świadomość, że każda praca musi być za-kończona w określonym czasie.

Rozumie potrzebę organizowania działania technicznego.




Uczy się odmierzać potrzebną ilość materiału.Potrafi ciąć papier.Korzysta z prostych instrukcji i schematów rysunkowych.Uczy się montować modele z papieru i two-rzyw sztucznych, np. latawce, samoloty, ma-kiety.

Potrafi ciąć tekturę.Wykorzystuje gotowe zestawy do montażu prostych obwodów elektrycznych.

9.3 uczeń dba o bezpieczeństwo własne i innych:


Utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy.Porządkuje miejsce pracy po zakończeniu działań.Wykazuje nawyk właściwego, oszczędnego wykorzystywania narzędzi i urządzeń tech-nicznych.

Ma świadomość konieczności właściwej orga-nizacji stanowiska pracy.


Bezpiecznie korzysta z urządzeń technicznych, narzędzi, materiałów.Potrafi uzasadnić dobór narzędzi, materiałów, urządzeń technicznych do wykonywanych działań.

Sprawnie posługuje się różnymi narzędziami potrzebnymi do pracy.Poznaje sposób korzystania z urządzeń infor-matycznych: telefonu komórkowego, kompu-tera, laptopa.


Dostrzega niebezpieczeństwa związane z ru-chem drogowym.Rozumie potrzebę poznawania zasad bez-piecznego poruszania się po drodze i korzysta-nia ze środków lokomocji.

Świadomie przestrzega przepisów ruchu dro-gowego.







Klasa II





Bierze udział w krótkich marszobiegach. Rozumie, że należy dbać o swoją sprawność fizyczną.


Świadomie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne.Poznaje próby mięśni brzucha oraz próbę gib-kości dolnego odcinka kręgosłupa.

Systematycznie wykonuje ćwiczenia gimna-styczne wzmacniające mięśnie brzucha i krę-gosłupa.


Ćwiczy pokonywanie przeszkód naturalnych i sztucznych.

Pokonuje przeszkody, skacze i biega.



Reaguje ruchem na różne sygnały wzrokowe i dźwiękowe.Poznaje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń.Wykonuje ćwiczenia przygotowujące do prze-wrotu w przód.

Przyjmuje poprawne pozycje wyjściowe do ćwiczeń.Wykonuje przewrót w przód.

b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkoda-mi,

Opanowuje skoki przez skakankę.Wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami.

Sprawnie skacze przez skakankę.


Wykonuje proste ćwiczenia równoważne w różnych układach.

Wykonuje ćwiczenia kształcące zręczność i zwinność, z przyborem i na przyrządzie.



Rzuca i chwyta, kozłuje i toczy piłkę. Sprawnie rzuca, chwyta, celuje, kozłuje, odbija i prowadzi piłkę.


Jeździ na rowerze.Świadomie przestrzega zasad poruszania się po drogach.

Chętnie podejmuje naukę jazdy na rolkach, wrotkach.


Chętnie uczestniczy w grach i zabawach spor-towych.Stara się respektować zasady gier i zabaw.Poznaje gry terenowe.

Poznaje i stosuje przepisy minigier zespoło-wych.Rozumie rolę sędziego i podporządkowuje się jego decyzjom.


Stara się właściwie reagować na zwycięstwo i porażkę.

Rozumie zasadę „fair play” i stara się ją stoso-wać.

10.4 uczeń w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:

a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży, Dba o czystość ciała, zęby, higienę osobistą, czystość odzieży.

Rozumie konieczność systematycznej kontroli zdrowia.







Klasa II


Stara się dbać o swoje zdrowie.Rozumie znaczenie prawidłowego odżywiania dla zdrowia.Przyjmuje prawidłową postawę ciała w zależ-ności od podejmowanych form aktywności.

Wie, jak należy się odżywiać, gdy prowadzi się aktywny tryb życia.Chętnie podejmuje i systematycznie realizuje działania związane z różnymi rodzajami aktyw-ności ruchowej.


Dostrzega niebezpieczeństwa związane z: zatruciami pokarmowymi, środkami chemicz-nymi, narkotykami, grzybami, alkoholem, papierosami, lekami, ogniem, urządzeniami elektrycznymi.


Poznaje podstawowe ćwiczenia korygujące postawę ciała.Przyjmuje prawidłową postawę, siedząc w ławce.

Dba o prawidłową postawę ciała w życiu co-dziennym.



Bezpiecznie posługuje się przyborami sporto-wymi.


Świadomie wybiera bezpieczne miejsce do zabawy.Wie, do kogo zwrócić się o pomoc.Wie, jak właściwie zachować się w sytuacji zagrożenia.

Przestrzega zasad bezpieczeństwa i reguł współdziałania podczas zabaw i gier rucho-wych.

11. Etyka


Ocenia postępowanie swoje i innych jako czło-nek różnych społeczności.Przestrzega reguł obowiązujących w grupie dziecięcej.Współpracuje z dziećmi w zabawach i w sytu-acjach zadaniowych.Grzecznie zwraca się do innych osób.Wie, że ludzie żyją w różnych warunkach i dla-tego nie można się chwalić bogactwem.Okazuje szacunek starszym. Ustępuje miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot, przepuszcza starszych w drzwiach.

Rozumie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.Nie chwali się posiadanymi dobrami material-nymi.

11.2 Uczeń zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych; stara się nieść pomoc potrzebującym;

Wie, że nie można dążyć do zaspokojenia swoich pragnień kosztem innych i kosztem niszczenia przyrody.Niesie pomoc potrzebującym, także w sytu-acjach codziennych.

Zastanawia się nad tym, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych.


Zdaje sobie sprawę, w jak trudnej sytuacji znaj-dują się dzieci niepełnosprawne.Stara się nieść pomoc niepełnosprawnym w sytuacjach codziennych.







Klasa II


Zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest praw-domówność.Stara się przeciwstawiać kłamstwu i obmowie.

Rozumie, jak ważna jest odwaga przeciwsta-wiania się kłamstwu i obmowie, i ocenia z tej perspektywy zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów.

11.5 Uczeń wie, że nie można zabierać cudzej własności, i stara się tego przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę; do-strzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”; pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy, nie niszczy ich;

Wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia.Pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich.

Wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę.Dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”.


Stara się nawiązywać przyjaźnie. Współpracuje z dziećmi w zabawach i sytuacjach zadanio-wych.

Pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możli-wości


Przestrzega norm postępowania jako członek społeczności szkolnej, domowej, lokalnej oraz jako pasażer, widz, opiekun przyrody, uczest-nik ruchu drogowego.Wykazuje poczucie przynależności do grup społecznych, w których funkcjonuje: klasa, szkoła, rodzina, środowisko lokalne.

Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, peł-niąc w grupie różne funkcje związane z realiza-cją zadania.Współpracuje w zabawach


Rozumie, że jest częścią przyrody.Wie, że nie może dążyć do zaspokojenia swoich potrzeb i pragnień kosztem niszczenia przyrody.

Uczestniczy w inicjatywach na rzecz ochrony przyrody.







Klasa III




Uważnie słucha wypowiedzi innych oraz tek-stów czytanych przez nauczyciela, kolegów i je rozumie.Słucha nagrań audycji radiowych i telewizyj-nych i je rozumie.Formułuje i stawia pytania w celu uzyskania dodatkowych informacji.Rozpoznaje sygnały alarmowe (akustyczne) w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych oraz właściwie na nie reaguje.Rozumie, że uważne słuchanie jest warunkiem odbioru informacji.

Słuchając innych, bierze pod uwagę ich punkt widzenia, dąży do kompromisu i porozumienia. Uwzględnia odmienność poglądów.


Czyta głośno i po cichu ze zrozumieniem tek-sty literackie, wyciąga wnioski.Czyta poprawnie, płynnie, wyraziście, ze zrozu-mieniem, np. teksty informacyjne, informacje zawarte w kalendarzu, wskazania termometru, wagi, linijki, informacje zapisane w formie przepisu, regulaminu, spisy treści, cenniki.Czyta z podziałem na role.Czyta proste rysunki techniczne, schematy, wykresy.

Analizuje i porównuje teksty, wnioskuje.Czyta liczby wielocyfrowe zapisane cyframi i słownie oraz wyrażenia mianowane.Czyta daty zapisane w różny sposób.


Korzysta z czytelni i biblioteki. Korzysta z róż-nych źródeł wiedzy i informacji, np. z podręcz-ników, albumów, encyklopedii, słowników.

Sprawnie korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji, np. z podręczników, albumów, en-cyklopedii, słowników.


Rozpoznaje teksty użytkowe, np. notatka do kroniki, zawiadomienie, list, zaproszenie, ży-czenia z różnych okazji.

Stosuje i zna rolę form użytkowych (np. życze-nia, zaproszenie, zawiadomienie,list, notatka do kroniki) i grzecznościowych w kontaktach międzyludzkich.



Systematycznie poszerza zakres słownictwa. Wprowadza do czynnego słownika pojęcia: społeczne, przyrodnicze, plastyczne, matema-tyczne, techniczne, muzyczne.Nabywa wrażliwości na piękno słowa pisanego.

W wypowiedziach używa wyrazów blisko-znacznych.


Wyszukuje w tekście odpowiedni fragment i argumentuje swój wybór.Wyodrębnia w tekście literackim postacie główne i drugorzędne, charakterystyczne ce-chy bohatera, zdarzenia istotne i mniej istotne, czas i miejsce akcji.

Wyodrębnia w tekście wydarzenia decydujące o zmianie postępowania bohaterów, zależno-ści między wydarzeniami, fragmenty tekstu zawierające np. opis, dialog.Wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte);Rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wy-razów w wypowiedzi.







Klasa III


Czyta i recytuje z uwzględnieniem interpunkcji i intonacji.Poprawnie akcentuje wyrazy i intonuje zdania.Recytuje wiersze z uwzględnieniem: intonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicznego oraz czyta krótkie fragmenty prozy.

Odróżnia język poetycki od mowy potocznej.Wygłasza wiersz z pamięci oraz krótkie frag-menty prozy z uwzględnieniem: intonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicznego.


Czyta książki wskazane przez nauczyciela i wy-powiada się na ich temat.Odczuwa potrzebę kontaktu z literaturą.

Czyta książki i czasopisma wybrane przez siebie.Potrafi wypowiedzieć się na temat przeczyta-nej książki. Systematycznie rozwija zaintereso-wania czytelnicze.



Tworzy swobodnie kilkuzdaniowe ustne i pi-semne wypowiedzi na określony temat.Potrafi napisać krótkie opowiadanie, list, opis, zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie, no-tatkę, życzenia.

Redaguje wielozdaniowe, spójne wypowiedzi ustne i pisemne w różnych formach literackich.Tworzy dłuższe formy wypowiedzi, uwzględ-niając zasady gramatyczne, reguły ortograficz-ne i interpunkcyjne.Wykorzystuje teksty literackie do tworzenia wypowiedzi kreatywnych.


Dobiera właściwe formy komunikowania się.Stosuje środki językowe w zależności od adre-sata, treści, celu wypowiedzi.Wykorzystuje język symboli, wyrażeń, sygna-łów niewerbalnych w procesie komunikowania się, nazywania i opisywania otaczającej rzeczy-wistości.

Prezentuje własne zdanie, uzasadniając swój punkt widzenia, sygnalizuje prośby, potrzeby i oczekiwania.


Wypowiada się na temat własnych przeżyć, wydarzeń z życia, utworów literackich, sztuk teatralnych, filmów, audycji. Stawia pytania związane z wydarzeniami z życia, wypowie-dziami nauczyciela i innych osób oraz omawia-nymi tekstami.Udziela adekwatnych odpowiedzi na posta-wione pytania.

Układa swobodne, spontaniczne, spójne wy-powiedzi i wielozdaniowe opowiadania twór-cze na podstawie własnych przeżyć, doświad-czeń, obserwacji, treści czytanych i słuchanych oraz oglądanych sztuk teatralnych.Wypowiada się na temat swojej roli w grupie, ocenia efekty pracy własnej i grupy.


Dba o kulturę wypowiedzi.Stosuje zwroty grzecznościowe.W wypowiedziach świadomie stosuje zasady gramatyki i frazeologii języka.

W czasie rozmowy zachowuje formę dialogo-wą (mówi i słucha), wyraża swoje odczucia.

e) rozumie pojęcia: wyraz, głoska, litera, syla-ba, zdanie; dostrzega różnicę między literą i głoską; dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście,

Potrafi wskazać różnicę między głoską i literą.Dzieli wyraz na sylaby.Wyróżnia wyrazy w zdaniach i zdania w tekście.Zna alfabet, porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej.

Rozpoznaje podstawowe części mowy, osoby i czasy gramatyczne oraz rodzaje gramatyczne.







Klasa III

f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega zasad kaligrafii), dba o poprawność grama-tyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną,

Pisze czytelnie, płynnie zdania i krótkie teksty z zachowaniem poprawnego kształtu liter, pro-porcji oraz właściwego rozmieszczenia.Właściwie stosuje w piśmie znaki interpunkcyj-ne, wielką literę.Pisze liczby za pomocą cyfr i słownie.

Zna i stosuje reguły gramatyczne i ortogra-ficzne.Pisze symbole, skróty związane z realizowaną tematyką.


Przepisuje z podręcznika, tablicy i innych źródeł, pisze z pamięci i ze słuchu teksty, prze-strzegając poznanych reguł gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.

Bezbłędnie przepisuje teksty z podręcznika, tablicy i innych źródeł.



W różnych formach ekspresji prezentuje treści czytanych lub słuchanych tekstów.Inscenizuje teksty lub ich fragmenty.Przedstawia sytuacje życiowe w grach dramo-wych.

Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, peł-niąc w grupie różne funkcje związane z realiza-cją zadania.Rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimi-ka, postawa ciała).

b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie posłużyć się nim w odgrywanej scence.

Rozumie umowne znaczenie rekwizytu.Wykorzystuje rekwizyty w zabawach teatral-nych.

Samodzielnie projektuje i wykonuje rekwizyty do odgrywanych scenek teatralnych.





a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywno-ści muzycznej:– śpiewa proste melodie, piosenki z reper-

tuaru dziecięcego; wykonuje śpiewanki i rymowanki; śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utworów w roku szkolnym); śpiewa z pamięci hymn narodowy,




Śpiewa piosenki ze słuchu, zbiorowo, z zasto-sowaniem zmian tempa, artykulacji i dynamiki.Śpiewa z pamięci hymn narodowy. Gra proste melodie ze słuchu i częściowo z nut na do-stępnych instrumentach melodycznych.Gra proste rytmy na instrumentach perkusyj-nych.Wykonuje i interpretuje ruchem zmiany dyna-miczne słuchanych utworów muzycznych.Wykonuje ćwiczenia rytmiczne i reaguje ru-chem na zmianę rytmu.Odróżnia niektóre tańce, np. oberek.Tańczy podstawowe kroki, np. krakowiaka, po-lki, tańca kaszubskiego.

Śpiewa piosenki jednogłosowo indywidualnie z zastosowaniem zmian tempa, artykulacji i dynamiki.Potrafi zatańczyć wybrane układy taneczne (krakowiaka, polkę).Określa charakterystyczne cechy polskich tań-ców narodowych (poloneza,krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka).Korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i in-formacji o muzyce.







Klasa III

– realizuje sylabami rytmicznymi, gestem oraz ruchem proste rytmy i wzory ryt-miczne; reaguje ruchem na puls rytmicz-ny i jego zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki (maszeruje, biega, podskakuje); realizuje proste schematy rytmiczne (ta-taizacją, ruchem całego ciała),



Rozróżnia podstawowe elementy muzyki i znaki notacji muzycznej; zna podstawowe pojęcia.

Określa charakter i nastrój utworu muzycz-nego.

c) świadomie i aktywnie słucha muzyki (wyraża swoje doznania werbalnie i niewerbalnie) oraz określa jej cechy: rozróżnia i wyraża środkami pozamuzycznymi charakter emo-cjonalny muzyki, rozpoznaje utwory wyko-nane: solo i zespołowo, na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w instrumentach muzycz-nych (fortepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe formy muzyczne – AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne części);

Słucha utworów muzycznych i niektóre z nich rozpoznaje.Rozróżnia ludzkie głosy (sopran, bas). Roz-poznaje brzmienie niektórych instrumentów melodycznych i perkusyjnych.Rozpoznaje podstawowe formy muzyczne: AB, ABA.Wyraża różnymi środkami charakter emocjo-nalny muzyki, np. malując ilustracje do słucha-nych utworów.

Słucha piosenek, pieśni, utworów muzycznych, określa ich skład, charakter, nastrój, budowę utworu oraz ich cechy charakterystyczne.Rozpoznaje barwy czterech głosów ludzkich (sopran, bas, alt, tenor) oraz brzmienie niektó-rych instrumentów.Wie, do jakich grup należą poznane instru-menty.Tworzy ilustracje muzyczne do opowiadań i wierszy oraz swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instru-mentalne.


a) wie, że muzykę można zapisać i odczytać, Odczytuje znaki notacji muzycznej, proste melodie oraz zapisy rytmiczne.

Wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na in-strumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych.


Wykonuje inscenizacje piosenek i zabaw przy muzyce. Swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instru-mentalne.Tworzy ilustracje muzyczne do opowiadań i wier-szy oraz swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instrumentalne.

Potrafi zaprezentować fragment układu ta-necznego według własnego pomysłu.


Akompaniuje do piosenek i zabaw. Improwizu-je głosem i na instrumentach, zgodnie z poda-nymi zasadami.

Improwizuje melodie do zrytmizowanych wierszy oraz do podanego tematu rytmicz-nego.


Improwizuje melodie do zrytmizowanych wierszy oraz do podanego tematu rytmicz-nego.

Gra na wybranym instrumencie krótkie utwory z nut.Zna wybrane przyśpiewki ludowe i wie, z któ-rego regionu kraju pochodzi melodia.







Klasa III



a) określa swoją przynależność kulturową po-przez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w środowisku rodzin-nym, szkolnym i lokalnym; uczestniczy w życiu kulturalnym tych środowisk, wie o istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz,

Uczestniczy w życiu kulturalnym swojego środowiska.Zna placówki kultury działające na jego terenie.

Interesuje się życiem kulturalnym swojego śro-dowiska i kraju.

b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgod-nie z elementarną wiedzą o prawach autora);

Wie, co to jest przekaz medialny. Wykorzystu-je przekazy medialne we własnej twórczości. Rozumie, że nie wolno naruszać praw autora.



Ilustruje sceny realne i fantastyczne inspirowa-ne wyobraźnią, literaturą, muzyką, otoczeniem społecznym i przyrodniczym.Bezpiecznie i rozważnie korzysta z dostępnych narzędzi multimedialnych i technologii infor-macyjnych.

Kontroluje swoje działanie i w razie potrzeby modyfikuje je w toku realizacji.

b) podejmuje działalność twórczą, posługując się takimi środkami wyrazu plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując określone materiały, narzędzia i techniki pla-styczne),

W swoich pracach plastycznych i technicz-nych korzysta z różnych technik plastycznych, wykorzystuje różnorodne materiały, przybory i narzędzia. Uwzględnia w swoich pracach: wielkość, kształt, barwę, fakturę. Projektuje i wykonuje płaskie i przestrzenne formy użyt-kowe, uwzględniając zasady kompozycji.Organizuje stanowisko pracy i porządkuje je po zakończeniu zadania.Ma świadomość celu podejmowanych zadań i ocenia ich efekty.Przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy.

Uzasadnia swoje wybory technik, materiałów, narzędzi i przyborów.Planuje kolejność podejmowanych czynności, prowadzących do realizacji zadania.Racjonalnie gospodaruje czasem podczas wy-konywania zadań.


Realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych. Przedstawia i wyraża w swoich pracach własne przeżycia, obserwacje, marze-nia, wyobrażenia, otaczającą rzeczywistość przyrodniczą i społeczną oraz świat fantazji.Przyczynia się do upowszechniania kultury w środowisku szkolnym.Realizuje proste projekty mające na celu kształtowanie własnego wizerunku.

Projektuje i wykonuje płaskie i przestrzenne formy użytkowe, uwzględniając zasady kom-pozycji.



Określa dziedziny sztuk plastycznych, specjal-ności zawodowe, czynności, narzędzia, działy sztuki użytkowej, związek funkcji i formy.Rozróżnia dziedziny działalności twórczej człowieka: architektura, sztuki plastyczne, fotografika, film, telewizja, internet, rzemiosło artystyczne, sztuka ludowa.

Rozróżnia dziedziny działalności twórczej czło-wieka i wypowiada się na ich temat.Rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące do polskiego i europej-skiego dziedzictwa kultury.







Klasa III


Rozpoznaje wybrane dzieła sztuki należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury.Posługuje się podstawowymi pojęciami z dzie-dziny sztuki.

Rozwija zainteresowania związane ze sztuką.



Ocenia postępowanie swoje i innych, potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe.

Ocenia postępowanie własne i innych w sytu-acjach typowych dla ucznia zgodnie z przyję-tymi normami i systemem wartości.


Rozumie swoje role i przestrzega norm postę-powania jako członek różnych społeczności (np. dziecko, uczeń, kolega).

Tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega działanie sprawiedliwe.Chętnie uczestniczy w działaniach charytatyw-nych na rzecz potrzebujących pomocy.

5.3 Uczeń zna podstawowe relacje między najbliższymi; podejmuje obowiązki domowe i rzetelnie je wypełnia; identyfikuje się ze swo-ją rodziną i jej tradycjami; ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się za pracę; rozumie, co to jest sytuacja ekonomiczna rodziny, i wie, że trzeba do niej dostosować swoje oczekiwania;

Wyjaśnia znaczenie rodziny w życiu oraz wska-zuje przykłady praw i obowiązkówprzysługujących poszczególnym członkom rodziny.Rozumie, że trzeba dostosować swoje wyma-gania do sytuacji ekonomicznej rodziny.Wykazuje poczucie przynależności do rodziny.

Interesuje się tradycjami rodzinnymi.


Rozbudza w sobie życzliwość wobec człon-ków rodziny, kolegów, nauczycieli i pracowni-ków szkoły.Nawiązuje pozytywne kontakty w grupie.Wykazuje szacunek i zrozumienie dla innych osób.Szanuje pracę własną i innych; wie, że pienią-dze otrzymuje się za pracę.Respektuje prawo innych do wypoczynku.Rozumie konieczność utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami.Właściwie reaguje w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych. Szuka pomocy lub jej udziela w sytuacjach zagrożenia.

Rozumie, że należy dbać o poprawne relacje z innymi ludźmi.Nabywa postawy prospołeczne, podejmuje działania na rzecz innych.


Akceptuje różnice między ludźmi, przeja-wia zachowania tolerancyjne i szacunek dla odmienności, szanuje cudze pomysły, orygi-nalność; jest tolerancyjny wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej.

Wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja.Jest wrażliwy na odrębność drugiego człowie-ka.Wdraża się do poznawania własnej odrębności i niepowtarzalności.


Potrafi komunikować się z rówieśnikami i do-rosłymi, rozwiązuje problemy bez użycia prze-mocy i agresji.Zna prawa i obowiązki ucznia.Ma potrzebę dzielenia się z innymi własną wiedzą, obserwacjami, spostrzeżeniami.

Zna prawa ucznia i zawsze ich przestrzega oraz chętnie wypełnia obowiązki ucznia, dziecka.Podaje przykłady działań samorządu uczniow-skiego w swojej szkole.Podaje przykłady praw i obowiązków obywa-teli Rzeczypospolitej Polskiej.







Klasa III


Poznaje otoczenie społeczne.Uczestniczy w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność.Zna swoją najbliższą okolicę i jej najważniejsze obiekty, zabytki oraz nazwę regionu, w którym mieszka; zna tradycje tego regionu.

Prowadzi obserwacje najbliższej okolicy.Zbiera informacje o swojej „małej Ojczyźnie”, o wydarzeniach z przeszłości i aktualnych.


Zna swoją narodowość i symbole narodowe oraz rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej.Wie, że są ludzie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i dla świata.Wykazuje poczucie tożsamości kulturowej, historycznej i narodowej.

Interesuje się tradycjami i kulturą regionu i kraju.


Poznaje pracę ludzi różnych zawodów i rozu-mie jej znaczenie.Zna zawody osób, które mogą pomóc w trud-nych i niebezpiecznych sytuacjach.

Szanuje pracę ludzi różnych zawodów.

5.10 Uczeń wie, gdzie można bezpiecznie orga-nizować zabawy, a gdzie nie można i dlaczego;

Dostrzega niebezpieczeństwa związane z ką-pielą, zabawami na śniegu i lodzie, ruchem drogowym, pozostawaniem bez opieki doro-słych.

Podejmując zabawy, zwraca uwagę na bezpie-czeństwo miejsca i okoliczności.


Potrafi właściwie zachowywać się w sytuacji zagrożenia ze strony innych ludzi.Zna numery telefonów: pogotowia ratunkowe-go, policji, straży pożarnej i numer alarmowy 112.Rozpoznaje sygnały alarmowe (akustyczne) w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, wła-ściwie na nie reaguje. Właściwie reaguje w sy-tuacjach trudnych, niebezpiecznych, szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia.



Obserwuje zmiany zachodzące w otaczającej rzeczywistości przyrodniczej i społecznej, do-strzega przyczyny i skutki, formułuje wnioski.

Interesuje się światem przyrody, systematycz-nie poszerza wiadomości.


Potrafi opisać życie w wybranych ekosyste-mach.Zna warunki konieczne do rozwoju roślin i zwierząt w gospodarstwie domowym, w szkolnych uprawach i hodowlach.Prowadzi hodowle i uprawy.Podaje przykłady korzyści przynoszonych przez zwierzęta środowisku.

Umiejętnie wykorzystuje różne źródła infor-macji (korzysta z atlasów, katalogów, albu-mów).Dokonuje różnorodnych pomiarów w celu: sprawdzania, analizowania, klasyfikowania, porównywania, uogólniania, odkrywania, wnio-skowania.







Klasa III


Wymienia charakterystyczne cechy krajobra-zów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskie-go.

Wie, co to jest wyżyna, nizina, i potrafi wymie-nić jej charakterystyczne cechy.Rozpoznaje na mapie niziny, wyżyny, góry.Podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka.


Wymienia kilka charakterystycznych i typo-wych zwierząt dla danego regionu Polski.Wymienia i rozpoznaje niektóre zwierzęta egzotyczne.

Potrafi wymienić różne zwierzęta żyjące w wy-branym regionie Polski i rośliny rosnące na tym terenie ( w tym nazwy gatunków chronionych).


Obserwuje zmiany zachodzące w przyrodzie oraz dostrzega ich przyczyny i skutki.


Właściwie zachowuje się w stosunku do zwie-rząt, roślin i całej przyrody.Rozumie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, również w najbliższej okolicy; podejmuje działania na rzecz ochrony przyro-dy w swoim środowisku.Wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek.

Ma potrzebę kontaktu z przyrodą.Wyrabia w sobie nawyk ekologicznego stylu życia.Rozumie potrzebę segregacji odpadów, wska-zując na możliwość ich ponownego wykorzy-stania.Zna formy ochrony przyrody stosowane w Polsce (parki narodowe, rezerwaty przyrody, pomniki przyrody).


Dostrzega w swoim otoczeniu przyrodniczym i społecznym cykle i regularności, funkcjonują-ce prawa i zależności.


Zna wpływ światła słonecznego na cykliczność życia na Ziemi.


Zna wpływ powietrza i wody na życie ludzi, roślin i zwierząt.


Zna znaczenie wybranych skał i minerałów.

6.8 Uczeń nazywa podstawowe części ciała i organy wewnętrzne zwierząt i ludzi (np. ser-ce, płuca, żołądek)

Wyróżnia i nazywa części ciała oraz organy we-wnętrzne np. serce, płuca, żołądek.

Wymienia podstawowe funkcje organów we-wnętrznych ludzi.

6.9 Uczeń zna podstawowe zasady racjonal-nego odżywiania się, rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń lekarza i lekarza dentysty

Zna podstawowe zasadyzdrowego odżywiania się.Rozumie konieczność systematycznej kontroli zdrowia; stosuje się do zaleceń lekarzy (w tym dentysty).Dba o zdrowie, czystość, higienę, ład i porzą-dek.

Rozumie konieczność właściwego odżywiania się, rozróżnia rodzaje żywności. Przestrzega zasad właściwego odżywiania się.







Klasa III

6.10 Uczeń dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości), orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach

Podejmując różnorodne formy aktywności bierze pod uwagę bezpieczeństwo własne, i innych.Dostrzega niebezpieczeństwa związane ze zja-wiskami atmosferycznymi (burza, huragan, po-wódź, śnieżyca). Orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt.


7.1 Uczeń klasyfikuje obiekty i tworzy proste serie; dostrzega i kontynuuje regularności;

Klasyfikuje obiekty, tworzy serie, kontynuuje regularności.


Liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1.Liczy dziesiątkami w zakresie 100 i setkami w zakresie 1000.


Zapisuje cyframi i odczytuje liczby w zakresie 1000.


Porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 (słownie i z użyciem znaków: <, >, =).


Dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100.Sprawdza wyniki odejmowania za pomocą do-dawania i odwrotnie.

Korzysta z przemienności dodawania.Dodaje i odejmuje liczby wielocyfrowe w przypadkach takich jak 230 + 80, 460 – 2300.Dodaje i odejmuje liczby wielocyfrowe z wy-korzystaniem kalkulatora.


Pamięciowo mnoży i dzieli liczby w zakresie tabliczki mnożenia.Sprawdza wyniki dzielenia zapomocą mnożenia i odwrotnie.

Rozumie odwrotność działań.Stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiają-ce obliczenia.



Korzysta z własności działań.


Rozwiązuje proste zadania tekstowe. Roz-wiązuje zadania tekstowe na porównywanie różnicowe.

Rozwiązuje trudniejsze zadania tekstowe.Rozwiązuje zadania, stosując własne, po-prawne, wygodne dla niego strategie rozwią-zania.Czyta ze zrozumieniem teksty o tematyce matematycznej.







Klasa III


Dokonuje obliczeń pieniężnych (cena–ilość–wartość) i radzi sobie w codziennych sytu-acjach wymagających takich umiejętności.Rozumie wartość nabywczą pieniędzy i wie, czym jest dług.Zna będące w obiegu monety i banknoty.

Zamienia jednostki w obliczeniach pienięż-nych.


Posługuje się oznaczeniami i skrótami jedno-stek miary długości.Odczytuje wskazania linijki.Wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar.

Zapisuje wyrażenia mianowane, używając skrótów.


Wykonuje proste obliczenia, używając miar masy.Waży przedmioty, używa jednostek masy.Odczytuje wskazania wagi.


Wykonuje proste obliczenia, używając miar pojemności.Odmierza płyny różnymi miarkami, używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra.

Zapisuje wyniki różnych pomiarów (ważenie, mierzenie temperatura, czas).

7.13 Uczeń odczytuje temperaturę (bez ko-nieczności posługiwania się liczbami ujemny-mi, np. 5 stopni mrozu, 3 stopnie poniżej zera);

Odczytuje wskazania termometru. Zapisuje wyniki pomiarów oraz obserwacji w formie tabelek, kalendarzy, wykresów, dia-gramów.


Odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzym-skim od I do XII.

Czyta i pisze znaki rzymskie (I – XII i więcej).


Zapisuje daty różnymi sposobami.Porządkuje chronologicznie daty.Dokonuje obliczeń kalendarzowych (pełne miesiące).Odczytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzi-na, pół godziny, kwadrans, minuta.Wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny).

Ma świadomość czasu w skali dnia, w skali roku, w skali lat, w skali historycznej.Sprawnie posługuje się zegarem w systemach 12- i 24-godzinnym. Sprawnie oblicza upływ czasu na zegarze.Dokonuje obliczeń zegarowych (pełne minuty).


Oblicza długości linii łamanych, obwody pro-stokątów, trójkątów, kwadratów.Rysuje odcinki o podanej długości. Rozpoznaje i nazywa figury geometryczne: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt. Rozpoznaje i nazywa figury nietypowe, np. zachodzące na siebie.

Rysuje za pomocą przyrządów geometrycz-nych odcinki, linie proste, łamane, równoległe oraz figury płaskie na sieci kwadratowej.







Klasa III

7.17 Uczeń wyprowadza kierunki od siebie i in-nych osób; określa położenie obiektów wzglę-dem obranego obiektu, używając określeń: góra, dół, przód, tył, w prawo, w lewo, oraz ich kombinacji;

Posiada orientację i wyobraźnię przestrzenną.


Rysuje figury symetryczne.


Rysuje figury w powiększeniu i pomniejszeniu oraz zachowuje regularność w prostych mo-tywach.



Umie obsługiwać komputer w podstawowym zakresie.Sprawnie posługuje się myszą i klawiaturą.

Komunikuje się z komputerem za pomocą ikon, przycisków, menu i okien dialogowych.


Poprawnie nazywa najważniejsze elementy zestawu komputerowego i zna ich przezna-czenie.Korzysta z pomocy dostępnej w programach i grach edukacyjnych.

Posługuje się podstawowym słownictwem informatycznym.

8.3 Uczeń wyszukuje informacje i korzysta z nich:

Samodzielnie uruchamia niektóre programy.Korzysta z poznanych opcji w programach.Posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowa-nia i poszerzając zakres wiadomości

Samodzielnie zdobywa informacje w wykorzy-staniem technologii komputerowej.Korzysta z zasobów sieci internet i progra-mów multimedialnych (w tym programów edukacyjnych) z różnych przedmiotówi dziedzin wiedzy.


Przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły).Wyszukuje informacje, korzystając ze wskaza-nych przez nauczyciela adresów stron interne-towych, i umie z nich skorzystać.

Korzysta z poczty elektronicznej przy realizacji projektów klasowych, szkolnych lub międzysz-kolnych.


Dostrzega elementy aktywne na stronie inter-netowej, nawiguje po stronach w określonym zakresie.


Odtwarza animacje i prezentacje multime-dialne.

Sprawnie korzysta z przekazów multimedial-nych; stosuje ich wytwory w swojej działalno-ści twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora).







Klasa III



Wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy, zdania i krótkie teksty.Stosuje wybrane elementy formatowania tek-stu (np. kopiowanie, usuwanie, pogrubianie).Zapisuje i drukuje opracowany samodzielnie tekst lub rysunek.

Sprawnie pisze, korzystając z edytora tekstu w programie Microsoft Word.


Wykonuje rysunki za pomocą wybranego edy-tora grafiki.

Sprawnie tworzy rysunki w programie Paint.


a) wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kon-takty społeczne, wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia,

Wie, że z komputera i z internetu trzeba ko-rzystać tak, by nie narażać własnego zdrowia i bezpieczeństwa. Zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, internetu i multi-mediów.Wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty spo-łeczne.

Przestrzega podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze, wyjaśnia zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzy-stania z komputera.


Ma świadomość niebezpieczeństw wynikają-cych z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu. Rozumie zagrożenia w kontaktach z nieznajo-mymi osobami.

Szanuje prywatność innych osób.


Stosuje się do regulaminu obowiązującego w pracowni komputerowej. Stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z kompu-tera, internetu i multimediów.Wie, że dzieci powinny korzystać tylko z gier dostosowanych do wieku i poziomu umiejętno-ści najmłodszych użytkowników komputerów.



a) orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to zrobiono?”): meble, samochody, sprzęt go-spodarstwa domowego,

Orientuje się, w jaki sposób powstały przed-mioty codziennego użytku, np. meble.


Rozpoznaje rodzaje środków transportu (sa-mochody, statki, samoloty).Rozpoznaje podstawowe narzędzia i przyrządy.Rozpoznaje urządzenia informatyczne (kom-puter, laptop, telefon komórkowy).Rozróżnia rodzaje budowli: budynki mieszkal-ne, biurowe, przemysłowe oraz wieże, tunele, mosty.Rozpoznaje urządzenia elektryczne, np. latarka.

Opisuje urządzenia techniczne ze swojego otoczenia, wyróżnia ich funkcje.Wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tymposługiwania się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu, wody.







Klasa III


Określa wartość urządzeń technicznych z róż-nych punktów widzenia.



Planuje kolejne czynności. Dobiera właściwy materiał i narzędzia.

Projektuje i wykonuje płaskie i przestrzenne formy użytkowe, uwzględniając zasady kom-pozycji.


Potrafi pracować indywidualnie i w zespole.Rozumie potrzebę organizowania działania technicznego.




Potrafi odmierzać potrzebną ilość materiału.Potrafi ciąć papier i tekturę.Potrafi montować modele z papieru i tworzyw sztucznych, np. latawce, samoloty, makiety.W miarę możliwości montuje obwód elek-tryczny pod kierunkiem nauczyciela.

9.3 Uczeń dba o bezpieczeństwo własne i in-nych:

Ma poczucie odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne i innych w szkole, w domu, na ulicy, w czasie zabaw.


Utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy i wie, dlaczego trzeba to robić.


Bezpiecznie używa narzędzi, materiałów, urzą-dzeń.

Sprawnie korzysta z urządzeń informatycz-nych: telefonu komórkowego, komputera, laptopa.


Ma świadomość możliwych zagrożeń zdrowia i życia.Wie, jak bezpiecznie korzystać ze środków ko-munikacji i poruszać się po drogach.Wie, gdzie i jak szukać pomocy w sytuacji wypadku.

Zna przepisy ruchu drogowego obowiązujące pieszych i rowerzystów.







Klasa III





Bierze udział w marszobiegach.


Systematycznie wykonuje ćwiczenia gimna-styczne wzmacniające mięśnie brzucha i krę-gosłupa.Umie wykonać próbę mięśni brzucha oraz pró-bę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa.

Sprawnie korzysta z różnych przyborów gim-nastycznych.Systematycznie dba o własną sprawność fi-zyczną.


Pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne.



Reaguje ruchem na różne sygnały wzrokowe i dźwiękowe.

Uprawia wybraną dyscyplinę sportową.

b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszko-dami,

Pokonuje niskie przeszkody jednonóż i obu-nóż, skacze przez skakankę.


Wykonuje ćwiczenia: równoważne w różnych układach, kształcące skoczność i zwinność.



Rzuca i chwyta, kozłuje, odbija i toczy piłkę. Sprawnie rzuca, chwyta, celuje, kozłuje, odbija i prowadzi piłkę, biega, skacze, pokonuje prze-szkody.


Jeździ na rowerze, rolkach, wrotkach.


Bierze udział w grach i zabawach sportowych.Respektuje zasady gier i zabaw oraz podpo-rządkowuje się im.

Rozumie i stosuje przepisy mini gier zespoło-wych.


Właściwie reaguje na zwycięstwo i porażkę.







Klasa III

10.4 Uczeń w zakresie bezpieczeństwa i eduka-cji zdrowotnej:

Przestrzega zasad bezpieczeństwa i reguł współdziałania podczas zajęć ruchowych.

a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży, Dba o czystość ciała, prawidłową postawę, żeby, higienę osobistą, czystość odzieży oraz ład i porządek w otoczeniu.


Wie, jak należy się odżywiać, gdy prowadzi się aktywny tryb życia.

Rozróżnia i nazywa rekreacyjne formy aktyw-ności ruchowej i niektóre dyscypliny sportu.Wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się i aktywnościruchowej w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu.


Dostrzega niebezpieczeństwa związane z zatruciami pokarmowymi, środkami che-micznymi, narkotykami, grzybami, używkami, papierosami, lekami, ogniem, urządzeniami elektrycznymi i gazowymi, molestowaniem seksualnym, wymuszeniami, ruchem drogo-wym, pozostawaniem bez opieki dorosłych.


Wykonuje podstawowe ćwiczenia korygujące postawę ciała.

Systematycznie koryguje postawę, np. siedząc w ławce, przy stole.



Bezpiecznie posługuje się nietypowymi przy-borami gimnastycznymi. Rozumie zasady właściwego zachowania podczas imprez spor-towych i przestrzega tych zasad.


Potrafi wybrać bezpieczne miejsca do zabawy.Wie, jak właściwie zachowywać się w sytuacji zagrożenia.

Zawsze przestrzega zasad bezpiecznej zabawy w różnych miejscach.

11. Etyka


Rozumie, że ludzie mają równe prawa, nieza-leżnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny.Okazuje szacunek starszym.

11.2 Uczeń zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć nie krzywdząc innych; stara się nieść pomoc potrzebującym;

Zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych. Stara się nieść pomoc po-trzebującym.

Podejmuje inicjatywy na rzecz ludzi potrzebu-jących pomocy.







Klasa III


Rozumie trudną sytuację dzieci niepełno-sprawnych.Stara się nieść pomoc niepełnosprawnym.


Wie, na czym polega prawdomówność i jak ważna jest odwaga przeciwstawiania się kłam-stwu i obmowie; potrafi z tej perspektywy oceniać zachowania bohaterów baśni, opowia-dań, legend, komiksów.

Przeciwstawia się kłamstwu i obmowie.

11.5 Uczeń wie, że nie można zabierać cudzej własności, i stara się tego przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę; do-strzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”; pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy, nie niszczy ich;

Wie, że nie można przywłaszczać sobie cudzej własności, i stara się tego przestrzegać.Wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę.Dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”.

Stara się naprawić wyrządzona szkodę.


Starannie dobiera przyjaciół i pielęgnuje przy-jaźnie w miarę swoich możliwości.


Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, peł-niąc w grupie różne funkcje związane z realiza-cją zadania.Współpracuje w zabawach


Wie, że jest częścią przyrody, chroni ją i sza-nuje.

Podejmuje inicjatywy na rzecz ochrony przy-rody.

„program edukacji wczesnoszkolnej. Ćwiczenia z …7).pdf · zawiadomienie, list, notatka do...

Documents