powerpoint sunusu -...

25.12.2012

1

ĠZLEME DEĞERLENDĠRME SĠSTEMĠ

• Deneyimler

• Dikkat edilmesi gereken hususlar

Cemil ÜN Orman Y. Mühendisi

ĠZLEME VE

DEĞERLENDĠRME

ĠZLEME VE DEĞERLENDĠRME;

Değişimi ölçmemize yarayan süreci ifade eder. Yani, değişimi (bir anlamda projenin hedeflerine ulaşmasını) ne kadar başarabildiğimizi /başaramadığımızı; neden başaramadığımızı; nerelerde sorunlarla karşılaştığımızı; sorunları çözme konusundaki kapasitemizi, stratejimizi anlama, yorumlama ve düzeltme olanağı tanıyan (kolaylaştırıcı) bir aktiviteler silsilesidir.

İzleme ve değerlendirme, proje kapsamında yapmak istediklerimizde nerede hangi aşamada olduğumuzu gösterir

İZLEME,

yapılan işlerle ilgili çıktı, etkiler ve tepkilerin gözlendiği, sürekliliği olan

bir süreçtir.

İzleme,

projedeki değişimleri ölçmek için, göstergelere ait ilk durum bilgileri

ile, belli dönemlerdeki bilgilerin kıyaslanmasıyla yapılır.

İzleme göstergeleri, değişimi en iyi temsil eden faktörler arasından

seçilir.

Örneğin: Mardin’de, 0-5 yaş arası çocuklarda görülen ishale

bağlı ölümlerin iki yıl sonunda tümüyle önlenmesi. Türkiye’de enflasyonun 2015 yılı sonuna dek, %5

düzeyine indirilmesi. Atatürk Baraj Gölü’nün içme suyu standartlarında

kalitesinin korunması.

Ġzlemeyi sağlıklı yapabilmemiz için:

İlk durum (mevcut durum) bilgilerinin doğru ve güvenilir olması;

Göstergenin değişimi çok iyi temsil ediyor olması;

İzlenmesi zor, pahalı, riskli olan göstergelerin seçilmemesi;

İzlenecek göstergenin izleme programı ile birlikte proje içinde

gösterilmesi;

İzlemenin mümkün olduğu kadar aynı zaman aralıklarıyla, aynı

mekânlarda ve aynı yöntemlerle yapılması (örneğin su kirliliği

için örneklerin belli zaman aralıklarında, belli yerlerden alınması ve

aynı yöntemle aynı parametrelerin analizlerinin yapılması);

Projeyi yürüten ekip içinde, herkesin konusuyla ilgili olarak neyi

izleyeceğinin daha önce planlanması ve izleme uzmanı tarafından

belli aralıklarla kontrol edilmesi,

İzlemenin düzenli kayıt altına alınması, gerekiği zamanlarda

doğruluğunun kontrol edilmesi.

25.12.2012

2

Gösterge Seçimindeki Kriterler

Ölçülebilir

Numerik – çoğu zaman nitelik içeren bilgilerle tamamlanır.

Güvenilir Tekrarlanabilir, farklı kişiler tarafından aynı şekilde ölçülebilir.

İlişkili İlgi duyulan programa atfedilebilir/ilişkilendirilebilir.

Yönetim için faydalı Net anlam, fikirleri destekler

Doğrudan İlgi duyulan konunun sonucu ile net ve anlaşılır bir ilişkisi vardır.

Hassas İlgi süresince değişmesi muhtemel.

Tepkisel Eylem ile değiştirilebilir.

Bölünebilir Bölge, yaş ve cinsiyete göre ayrılabilir.

Pratik

Makul maliyetle uygun zamanda toplanabilir.

8

Temel İzleme Çeşitleri

Çıktı

Faaliyet

Girdi

Sonuç

Etki

Sonuç İzleme

Uygulamayı İzleme (Araçlar ve Yöntemler)

Uyg

ula

ma

So

nu

çla

r

Değerlendirme,

izlemeden elde edilen sonuçların yorumlandığı aşamadır.

Değerlendirme aşamaları

İzlemeyi yapan kişi ya da ekibin veriyi ilk elde

ettiği an değerlendirmesi;

Verilerin belli sürelerde birikmesi ile proje

ekibinin birlikte değerlendirmesi;

Projede belirtilen sonuçlara ait göstergelerin,

belirlenen tarihlerde ulaşılıp ulaşılamadığının proje

ekibi ve diğer ilgililerle birlikte değerlendirilmesi;

Proje hedeflerine yönelik göstergelere ulaşılıp,

ulaşılamadığının değerlendirilmesi

Değerlendirme kriterleri

Uygunluk

Verimlilik

Etkinlik

Etki

Sürdürülebilirlik

açısından faklı biçimlerde ve farklı zamanlarda

ele alınmaktadır.

12

ĠZLEME VE DEĞERLENDĠRMENĠN FARKI

İzleme proje faydalanıcısı tarafından yapılır.

Ara değerlendirme bağımsız Ara Değerlendirme Ekibi tarafından yürütülür.

İzleme bilgi temini ve aktarımına dayanır.

Ara değerlendirme izleme sürecinde elde edilen bilgiden faydalanır.

İzleme ne olduğu, nasıl ve niçin olduğu sorularını cevaplarken, değerlendirme nasıl bir farkın ortaya konduğu sorusuna cevap arar.

İzleme sürekli bir aktivite olmakla beraber, değerlendirme uygulamadan önce, uygulama sırasında ve uygulama sonrasında yani, belirli sıklıklarla yapılır.

25.12.2012

3

Ġzleme Değerlendirmenin yapım sıklığı

İzlenecek objeye göre izleme sıklığı, aralığı

Fiziki ve finansal izleme açısından özellikle proje

yıl sonlarında izleme ve değerlendirmeler,

Belli proje faaliyetlerinin sürekli bir izlemeye tabi

tutulabildiği İnteraktif bir İzleme Değerlendirme

Sistemi,

Sosyo-ekonomik açıdan proje başlangıc ve sonunda

Proje/Program

Değerlendirme Zamanı

Arzulanan durum

Ara dönem (Mid-term)

değerlendirmesi

Proje/Program bitimi (End of project)

veya son değerlendirme

Tamamlama sonrası (Ex-post)

veya etki değerlendirmesi

Mevcut durum Zaman

Ulaşılan fayda

ve etki

Uygulama öncesi (Ex-ante)

Değerlendirme-Analiz

ĠZLEME VE

DEĞERLENDĠRME SĠSTEMĠ

NEYİ, izlenecek obje iyi tanımlanmalı

NASIL, hangi metodlarla izleyeceğiz,uydu

görüntüsü hava fotoğrafı, yersel gözlem vb.

NE KADAR, hangi ayrıntıda izleyeceğiz (et,hbc)

vejetasyon izleme (spot, landsat aster vb.) MH

detay planlama (uydu görüntüsü-hava fotoğrafı)

(Zaman ve para kaybı)

NE ZAMAN, hangi sıklıkta

NEREDE, izlemenin yapılacağı yerler

KİMLER , iş tanımı ve yetki, görev ve

sorumluluklar,

İzlenecek veri teması orman

Süreç bozuk ormanlar

İzlenecek durum İyileştirilen Bozuk Orman Alanları ve Yeni Ormanların Tesisi

Alt süreç Erozyon Kontrolü

İzlenecek Veri Alt Bileşenleri Ağaçlandırma Durumu ve Başarı Oranı

Veri Alt Bileşen Ölçeği

Elde Edileceği Kaynak Amenajman Planları

İzleme Kriterleri

Başarı Oranı (veri kaynağı) Fidan Sayısı / Miktarı Kapalılık, Çap ve Boy Gelişimi, Adaptasyon, Alansal/Sayısal, Yöresel Türde Uyumluluk Alansal/Sayısal Artış Tür çeşitlerinde Değişim

İzleme Yöntem

Uzaktan Algılama, Arazi Çalışması

İzleme Sıklığı Plan Dönemine Bağlı veya Gerektiğinde

Veri Sağlanacak Kurum Verinin Mevcudiyeti Elde Edilme Yöntemi (Protokol, satın alma) Verinin Durumu (Güncelliği, kalite durumu, eksiklikleri, kullanılabilirliği) Veri ile ilgili ihtiyaçlar, öneriler (örn: Tamamlanmalı, güncellenmeli, vb.) Uzaktan Algılama Verisi (Pankromatik, multi-spektral görüntü Uzaktan Algılama Veri Alt Bileşeni hava fotoğrafı, uydu görüntüsü Çözünürlük (Mekansal, Radyometrik, Spektral (Pan,MS, HS, Mdalga), Zamansal)

İlave olarak

25.12.2012

4

Ġlave olarak,

veri formatı (OGC, herkes tarafından

kullanılabilir, açık, kapalı sadece kendi

yazılımında)

Metaveri: Verinin kim tarafından hangi tarihte

hangi yöntemle (datum, projeksiyon, kullanılan

standartlar, format) hangi ayrıntıda, yapılan

güncellemeler

STANDARTLAR….

Dikkat edilmesi gereken hususlar


Doğru zamanda doğru veriyi tam olarak toplamak

gerekir,

Veri dönüşümünde muhakkak veri kaybı

olmaktadır.

Çalışılacak ölçeğin ve oluşturulacak veri tabanının

iyi belirlenmesi gerekir.

Metaveri: Verinin kim tarafından hangi tarihte

hangi yöntemle (datum, projeksiyon, kullanılan

standartlar, format) hangi ayrıntıda, yapılan

güncellemeler

Girdi-Ġşlem-Çıktı = Sonuç

Neleri sorgulayarak sonucunda ne almak, ne elde

etmek istiyoruz?

verileri ona göre toplayacak,

sisteme aktaracak,

analiz edecek,

Sorgulayacak ve

sonucunu alacağız

Sisteme ne verirsen onu alırsın elma diktim armut alayım

olmaz.


Kurumlarca benimsenmiş ortak standartların

kullanılması (örnekleme şekli, analiz ve

değerlendirmeler vb.)

paydaşlarla ortak veri setleri ,

sonuçların tüm paydaşların kullanımına

sunulması,

çalışma amacına ve çalışmadan elde edilmek

istenen detaya uygun uydu görüntüsü veya hava

fotoğrafı seçimi,

25.12.2012

5

Hava fotoğrafları ve uydu

görüntüleri

%30-35 Boyuna,%60-65 Yan Bindirmeli Çekilmiş Sayısal Hava Fotoğrafı Çifti

(RGB+İnfrared,40 cm çözünürlüklü (ölçek yaklaşık 60000))

30/57

Sayısal Hava Fotoğrafları

Çekim anında eĢ zamanlı olarak pankromatik, renkli ve

kızılötesi görüntülerin de elde edilmesi ile geniĢ bir ürün

yelpazesine sahip olunmaktadır. Aynı bölgeye ait farklı

özellikli bu görüntüler, çok çeĢitli çalıĢma alanlarında

kullanılabilmektedir.

Pankromatik

Renkli

Yakın IR

Renkli IR

25.12.2012

6


Radyometrik çözünürlüğün yüksek olması hava

Ģartlarından daha az etkilenilmesi anlamına geldiği için uçuĢa

uygun zamanın artmasını sağlamaktadır .

Dinamik Aralık 8 bit

Sayısal kamera dinamik aralığı: 16 bit = 65536 aşama

8 aşama = 3 bit

16 aşama = 4 bit

32 aşama = 5 bit

64 aşama = 6 bit

256 aşama = 8 bit

Çözünürlük

aşamaları

İnsan gözü

Hava filmi


Kıymetlendirme sırasında aynı bölgeye ait değiĢik

bantlardaki görüntülerin dönüĢümlü olarak kullanılması ile

birlikte, birinde görülemeyen detayların diğer bantlarda

görülmesi mümkün olamaktadır.

UYGUN UYDU GÖRÜNTÜSÜ SEÇĠMĠ

Bunlar dikkate alınarak iki kriter önemlidir.

1-Uydu sensörü

2-Görüntü tarihi

Uydu sensörü ,uydu platformunun yeryüzünü algılama iĢini gören parçasıdır.Algılamayı buradaki

dedektörler yapar ve çözünürlük bu dedektörlerin yapısıyla ilgilidir.

Görüntü tarihi ise yeryüzünün kaydedildiği andır.Ormancılık çalıĢmalarında en uygun zaman

vejetasyon mevsiminin baĢlangıcı ve bitiĢi arasındaki zaman dilimidir(mayıs-ekim ayları arası)

ÇalıĢma için uygun olan uydu görüntülerinin seçiminde aĢağıdaki faktörler önemlidir.

Bütçe

ÇalıĢma alanının büyüklüğü

Görüntü iĢleme sisteminin kapasitesi

Görüntü iĢleme ve yorumlamada uzman

kiĢiler

Amaca uygun uydu görüntüsü.

Bütçe

ÇalıĢma alanının büyüklüğü

25.12.2012

7

Landsat 2000

Worldview-2 2010

Uydu Görüntüleri

LANDSAT TM 432 Bant Kombinasyonu

Uydu Görüntüsü (İkonos) ► Yapılan çalışmalar uydu görüntülerinin, geniş sahalarda

orman alanlarının belirlenmesi ve haritalanmasına olanak

sağlayan ucuz ve güvenilir bilgi kaynağı olduğunu

göstermektedir.

► Diğer yandan uydu görüntüleri, belirli zaman aralıkları

içinde orman alanlarında meydana gelen değişikliklerin

izlenebilmesine olanak vermektedir.

►Yüksek yersel çözünürlüklü Ikonos,

QuickBird,Worldview2,Geoaye,IRS, SPOT-5 gibi uydu

görüntülerinin, mescere haritalarının üretilmesinde ve

güncelleştirilmesinde kullanılabilmesi mümkün olmaktadır.

► Böcek,Kar,Fırtına,Yangın gibi biyotik ve Abiyotik

zararların incelenmesinde kullanılmaktadır.

a-) Mekansal Çözünürlülük: Mekansal çözünürlülük,sensörün tasarımına ve

yüzeyden yüksekliğine iliĢkin bir fonksiyondur. Bir görüntüde farkedilebilir en

küçük detay ve görülebilen en küçük hedef boyutunu tanımlar. Çok büyük

nesnelerin görülebildiği görüntülerin çözünürlüğü düĢük, küçük nesnelerin

ayırt edilebildiği görüntüler ise yüksek çözünürlüklüdür.

Spot 5 (20x20 m) QUİCKBİRD 2 (0,6X0,6m)

Çözünürlük bir görüntüleme sisteminde kayıt edilen detayların ayırt

edebilebilirlik ölçüsüdür. Uydu Görüntüleri için 4 farklı çözünürlük

tanımlanmaktadır

Çözünürlük Özellikleri

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE MEKANSAL ÇÖZÜNÜRLÜK FARKLILIKLARI

Landsat 7 (30x30m)

Spot 5 (20x20 m)

Ġkonos 2 (1 x1 m)

QUĠCKBĠRD 2

(0,6X0,6m)

25.12.2012

8

2-)Spektral Çözünürlük: Görüntünün elektromanyetik spektrumda kapladığı

aralığın(bant aralığı)büyüklüğüdür.Spectral çözünürlüğün iyi olması bir kanal

yada bandın algıladığı dalga boyu aralığının küçük olduğunu gösterir.Çok

geliĢmiĢ çoklu-spectral algılayıcılar hiperspectral algılayıcılar.

Band Spektral Aralık (μm)

Alansal Çözünürlük (m)

1.band: 0.45-0.53 4

2.band: 0.53-0.61 4

3.band: 0.64-0.72 4

4.band: 0.77-0.88 4

Pan.: 0.45-0.90 1

Manuel ve otomatik olarak yapılan analiz ve yorumlamalarda spectral

imzalardan yararlanılır.Yapılmak istenen çalıĢmaya bağlı olarak bandlar

belirlenir.

QUİCKBIRD 16 bit

2^8 =0-255

QUİCKBIRD 32 bit

3-)Radyometrik Çözünürlük: Radyometrik çözünürlük sensörün parlaklık farklılıklarına olan hassasiyetini

belirtmektedir. Görüntünün radyometrik çözümlemesi, enerji kapsamındaki çok ince

farklılıkları ayırt etme (Dinamik aralık-DN) kabiliyeti olarak da tanımlanmaktadır. Bu

çözümleme sayısal numaralarla ifade edilmektedir.

Haziran 2004

Ikonos Uydu Görüntüsü(Beykoz)

Haziran 2005

4-)Zamansal Çözünürlük:

Zamansal çözünürlük bir uzaktan algılama sisteminin aynı bölgeyi görüntüleme sıklığı ile

ilgilidir..Örneğin bu zaman Landsat uydusu için 16 gün,spot uydusu için 26 gün,IRS 1 C/D

uydusu için 24-25 gün v.s.Bir bölgedeki değiĢimlerin çok zamanlı görüntü setleri kullanarak

değiĢim analizleri yapmaya olanak sağlar.

Haziran 2004

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN UZAKTAN ALGILAMA ÇALIŞMALARINDA

KULLANDIĞI UYDULAR VE ÇÖZÜNÜRLÜK ÖZELLİKLERİ

UYDU ADI SENSÖR

ÇÖZÜNÜRLÜLÜK ÖZELLİKLERİ

MEKANSAL

(m)

SPEKTRAL

(um)

RADYOMETRİK

(BİT)

ZAMANSAL

(GÜN)

SPOT 5

(Fransa))

PAN 2,5-5-10 1 BAND (0,49-0,69 8BİT 26(5)GÜN

MS 2,5-5-10-20 4 BAND

CARTOSAT 1 P5

(Hindistan) PAN 2,5

0,45-0,90 10 BİT 5GÜN

0,45-0,88 10 BİT

İKONOS 2

(ABD)

PAN 1 1 BAND(0,45-0,90)

11 BİT 3 GÜN MS 4 4 BAND

QUİCKBİRD 2

(ABD)

PAN 0,61 1 BAND(0,44-0,90)

11 BİT 1-3,5GÜN MS 2,44 4 BAND

Geoeye

(ABD)

PAN 0,5 1 BAND 11 BİT 3 Günden Az

MS 2 4 BAND

Worldview2

(ABD)

PAN 0,46 1 BAND

11 BİT

1,1Gün

3,7 Gün(Nadir20

Derece’de)

MS 2 8 BAND

Geometrik Düzeltmesi

yapılmamıĢ görüntü

Geometrik Düzeltmesi

yapılmıĢ görüntü

VERİ TABANI VE STANDARTLAR

OGM ÖRNEĞI

25.12.2012

9

BALIKESIR_OBS

KLASORU

VEKTOR KLASORU

RASTER KLASORU

ÇIKTI KLASORU

PROJE KLASORU

META DATA KLASORU

FONKSIYON.pdf

MESCERE.pdf

YOL.pdf

KADASTRO.pdf

.....

MESCERE .mxd

FONKSIYON.mxd

KADASTRO.mxd

.......

BALIKESIROBS.mdb

Veri Seti

Orman İdari Sınırlar Katmanı

Amenajman Katmanı

Silvikültür Katmanı

Koruma Katmanı

Tali Ürünler Katmanı

Kent Ormanları Mesire Yerleri

Katmanı

Bölge Müdürlüğü Sınırı

ĠĢletme Müdürlüğü Sınırı

Orman ĠĢletme ġefliği

Bölme

Bölmecik

Bölme Tipi

Detay

Tepe

YerleĢim

Fidan Üretim Yerleri

Üretilen Tohum Miktarı

Arboretum

Yangın Gözetleme

Kulesi

Yangın HaberleĢme

Merkezleri

Yangın Ġlk Müdahale

Ekipleri

Arazöz Ekiplerinin

Yerleri

Ekipman Yerleri

Su Temini

Yerleri

Uçak,Helikopter Pisti

Yerleri

Helikopter Yedek Yakıt

Tankeri Yerleri

Depo Binaları

Tali Ürünler

Orman Ġdari Sınırlar

SayısallaĢtırma iĢlemlerinde kullanılan altlık haritalar

Orman Harita ve Fotogrametri Müdürlüğünce verilmektedir.

Verilen Topografik haritalarda kullanıcıların karĢılaĢtığı problemlerde(yanlıĢ

rektifikasyon,eski tarih,yazılı paftalar v.b) kesin surette Müdürlüğümüz ile

iletiĢime geçilmeli ve paftalarda gereken düzeltmeler müdürlüğümüzce

yapılmalıdır!!!

Projeksiyon hataları

25.12.2012

10

VERILERDE EN ÇOK TESPIT EDILEN HATALAR:

Sınır hataları


Topoloji hataları


Çizim hataları (çizim ölçeği)

Vektör veri üretilirken 1/5000 ile 1/8000 ekran ölçeğinde çalıĢılmalıdır.


Tablo verisindeki hatalar

Tablo verisindeki hatalar

25.12.2012

11

bağlantılarının yapılmadığı

COĞRAFĠ BĠLGĠ SĠSTEMLERĠ EĞĠTĠMĠ 07-11 Aralık 2009,Antalya

Bazı TCK yolları ,Orman yolları,Köy yollarında aĢağıda görüldüğü

üzere üst üste çakıĢmalar olduğu,

COĞRAFĠ BĠLGĠ SĠSTEMLERĠ EĞĠTĠMĠ 07-11 Aralık 2009,Antalya

Yolların 1/25 000 lik topografik haritalardan tamamlanması gerekmekte

yol_durumu 4 (planlanan yol) olarak gösterilen bir yol

mevcut _tulu sutununa değilde

yapılacak_tulu sutununa miktarı yazılması gerektiği,

CBS TABANLI ĠZLEME VE


Dikkat edilmesi gereken hususlar Kurulacak sistemle ilgili;

Sistem ihtiyaçları

Veri İhtiyaçları

İdari / Yasal Çerçeve /Yetki İhtiyaçları

Yazılım İhtiyaçları

Eğitim ve işletim destek ihtiyaçları taraflarca tekrar gözden

geçirilmeli ve mutabık kalınmalı

Oluşturulacak sistem, tüm faaliyetleri kapsamalı ve projenin

temel amacın gerçekleşmesine odaklanmalı,

Sistem; karar vericilere (her aşamadaki yöneticiler) uygulama

konusunda bilgi vermeli, karar vermelerinde destek olmalıdır.

25.12.2012

12

CBS TABANLI ĠZLEME VE


CBS tabanlı bir izleme ve değerlendirme sistemi,

Servis bazlı, web tabanlı, (analiz, modelleme vb. masaüstü),

interaktif,

uygulayıcıların verilerini girebildiği,

İlişkisel veri tabanı

çapraz sorgulama,

raporlama

Kullanıcı dostu ara yüzler

Belli bilgilere verilen yetki dahilinde erişim

….

SĠSTEMDE

Vejetasyon İzleme,

Erozyon İzleme

Çığ İzleme

Proje Faaliyet İzleme (MHPlanları)

Sosyo-Ekonomik İzleme,

Finansal İzleme modülleri bulunmaktadır.

NEDEN CBS TABANLI

Grafik ve grafik olmayan her tür mekansal bilginin toplanması, depolanması, birbiriyle ilişkilendirilmesi,

güncellenmesi, sorgulanması, analiz edilmesi ve sunulması işlemlerini bütünleşik olarak yerine getiren donanım ve yazılım bileşenlerinden oluşan bir

sistemdir.

Coğrafi bilgi sistemlerinin sağlıklı bir Ģekilde çalıĢması aĢağıdaki 4 temel

iĢlevlerin yerine getirilmesine bağlıdır. Bunlar;

1- Veri toplama

2- Veri yönetimi

3- Veri işlem

4-Veri sunumu

Veri Toplanması

Kağıt ortamdaki haritaların taranarak sayısal ortama aktarılması

Verinin koordinatlandırılması

GPS yardımıyla arazide toplanan bilgilerin CBS ortamına aktarılması

Veri Yönetimi GeniĢ kapsamlı verilerin

saklanması, organize edilmesi ve yönetilmesi için Veri Tabanı Yönetim Sistemleri kullanılır. CBS için en kullanıĢlı sistem iliĢkisel (relational) veri tabanı yönetim sistemidir.

25.12.2012

13

Veri Analizi

Mevcut ham verilerin iĢlenmesi ve analiz edilmesi sonucunda farklı kullanım amaçlarına yönelik yeni veriler elde edilebilmektedir.

Örnek:EĢyükselti eğrilerinin enterpolasyonu sonucunda 3 Boyutlu Sayısal Arazi Modeli elde edilebilir.

Veri Sunumu

Coğrafi Bilgi Sisteminde hazırlanan çalıĢmaların sonuçları harita ve grafik gösterimlerle diğer kullanıcılara sunulabilir. Haritalar, yazılı raporlarla, üç boyutlu gösterimlerle, fotoğraf görüntüleri ve çok-ortamlı (multimedia) çıktı

çeĢitleriyle birleĢtirilebilmektedir.

narak

Deneyimler Web Tabanlı CBS Uygulamaları

25.12.2012

14

79

1- Biyolojik Çeşitlilik İzleme Sistemi (http//www.nuhungemisi.gov.tr)

84

25.12.2012

15

25.12.2012

16

Orman alanlarında meydana gelen değişimlerin (her türlü ormancılık faliyetleri sonucu oluşan değişimler, yangın,sel,fırtına gibi doğa olaylarının ormanlık alanlarında yaptığı etkiler sonucu oluşan değişimler,her türlü iç ve dış faktörlerin orman ekosisteminde meydana getirdiği değişimler gibi) dijital ortamda Coğrafi Bilgi Sistemlerini kullanarak, izlenilmesi ve karar verilmesi sistemidir.

Mescere Haritasında Bulunan Rumuzların Anlamları

Mescere Haritasında Bulunan Rumuzların Anlamları

6831 sayılı Orman Kanununun 16, 17, 18 ve 115’inci maddelerine göre verilecek muvafakat, izin ve irtifak haklarının harita destekli (Coğrafi Bilgi Sistemleri) bilgisayar ortamında yönetilmesine yönelik web bazlı bir yazılım geliştirilmektedir. Bu yazılım ile verilen izinlerin tüm aşamaları CBS destekli olarak izlenebilmektedir. İzin süreçlerinde etkin bir yönetim sağlanmaktadır.

http://izin.ogm.gov.tr/

http://izin.ogm.gov.tr/

25.12.2012

17

Sisteme, izinlerle ilgili tüm

bilgiler internet ortamında girilebilmekte, süreçler

takip edilebilmektedir.

İnternet ortamında, izinlere ilişkin konumsal bilgiler girilmekte, bu bilgiler editlenebilmektedir.

6831 sayılı Orman Kanunu’nun 16 maddesine istinaden ormanlık alanlarda verilmiş ve verilecek olan maden izinlerinde altlık veri olarak kullanılmak üzere “orman içi dinlenme yerleri, kent ormanı, tohum bahçesi, tohum meşçeresi, gen koruma ormanı, muhafaza ormanı,araştırma ormanı, araştırma amaçlı sabit deneme alanları

milli park, tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı, mesire yeri, sulak alanlar” gibi statülü alanlar sayısallaştırılmıştır.

http://yanginyonetimi.ogm.gov.tr/

34T03 –TREYLER

34D09-DOZER

34A15-ARAZÖZ

İlk 2 harf bağlı

Bölge

Müdürlüğünü, 3.

harf araç cinsini,

son 2 harf araç

numarasını

göstermektedir.

http://fotoarsiv.ogm.gov.tr/

http://yanginyonetimi.ogm.gov.tr/

http://fotoarsiv.ogm.gov.tr/

25.12.2012

18

7- Ormanlarda zamansal değişimin, gelişimin izlenmesi (Ġstanbul Örneği)

Orman alanlarındaki zaman içersindeki değişimin, gelişimin incelenmesi ve irdelenmesi ve geleceğe yönelik olarak gerek ağaç türleri ve gerekse meşcere tipleri asçısından ormanın durumunun belirli periyotlarla ( 10 yıl, 20 yıl sonra) neler olabileceğinin tahmin edilmesi açısından Ġstanbul örneğinde bu güne kadar yapılmış 1971, 1985,1992,2002 dönemlerine ait bütün planlar taranarak bilgisayar ortamına aktarılmış, sayısallaştırma işlemleri tamamlanmıştır.

Tablo verilerinin tamamlanmış ve matematiksel kurguların tamamlaması sonrasında ormandaki değişim gelişim izlenmiş ve simulasyon teknikleri ile geleceğe yönelik olarak gerek ağaç türleri ve gerekse meşcere tipleri asçısından ormanın durumunun belirli periyotlarla ( 10 yıl, 20 yıl) neler olabileceği ortaya konulmuştur.

25.12.2012

19

25.12.2012

20

Ġstanbul Ġli Ormanlarında 1971 - 2002 yılları arasındaki değişimler

1971 2002

Verimli Orman %43.5 %40.96 Bozuk Orman %5.46 %3.07 OT %1.13 %5.98 Ziraat %43.18 %31.10 İskan %3.82 %14.87

Verimli Orman %2.11 azalma Bozuk Orman %2.37 azalma OT %4.85 artış Ziraat %11.90 azalma İskan %11.07 artış

Uydu Görüntüleri ile yapılan uygulamalar

120

25.12.2012

21

1- STEREO UYDU GÖRÜNTÜSÜNÜN 1989 YILI

MEġCERE TASLAĞI ĠLE3 BOYUTLU OLARAK YORUMLANMASI

IRS-P5 Cartosat-1 Stereo

SENSOR RESOLUTİON COLOUR RESOLUTİON KAPSAMA

ALANI COLOUR

PanA - PanF 2.5 m Siyah - Beyaz 2.5 m 60X60 m Renkli (3 band)

Spot5 mono

ÇAM-GÖKNAR-MEŞE-KAYIN AYIRIMI İKİ ŞEFLİK SINIRI KENARLAŞTIRMASI

2009 YILI DENİZLİ-YENİDERE ŞEFLİĞİ QUICKBİRD UYDU YORUMU (İKİ BOYUTLU) SINOP BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DIKMEN ŞEFLIĞI WORLDVIEW 2

UYDU GÖRÜNTÜSÜ YORUMU

25.12.2012

22

ESKİ VERİ VE GÜNCELLEŞTİRİLMİŞ VERİ

1989 YILI

MEġCERESĠ

2010 YILI

GÜNCELLEġTĠRĠLMĠġ

VERĠ

1989 sayısal amenajman haritası

Güncelleştirilmiş veri(Küre Şefliği)

2- Arazi kullanımı Sınıflaması (Landsat )

Ġbreli

orman

(312)

GeniĢ

yapraklı

orman

(311)

KarıĢık

tarım

alanı

(2421)

Bitki

değiĢim

alanı

(324)

CORİNE SINIFLAMASI YAPILMIŞ BİR UYDU GÖRÜNTÜSÜ ALANI

Büroda CBS ( ARcGIS) ve Uzaktan Algılama (ERDAS,İdrisi,TNTMips) programları

kullanılarak gerekli altlık veriler hazırlanmaktadır.

2- Korumada Öncelikli Alanların Belirlenmesi (Boşluk Analizi)

Arazi ekipleri belli noktalarda deneme alanları alarak, formlar doldurulmaktadır.

Bölgedeki biyolojik çeĢitliliğe yönelik tehditlerin

belirlenmesi, gelecekte tehdide açık olabilecek

yerlerin saptanması ve bu tehditlerin azaltılması

için alınacak önlemlerin koruma maaliyetini

nasıl etkileyeceklerinin irdelenmesi TEHDĠT

ANALĠZĠ ile yapılmaktadır.

TEHDİT ANALİZİ

25.12.2012

23

Arazi ekibi ile merkezde yapılan toplantılar sonucunda 10 tehdit katmanı belirlenerek bunlar GIS ortamında sayısallaştırılmış, tehdit cinsine göre ilişki fonksiyonları, kontrol uzaklıkları ve üç tehdit yoğunluk sınıfına verilecek olan ağırlıklar konunun uzmanları tarafından belirlenmiş, Arc Gıs ve ĠDRĠSĠ programları kullanılarak analizleri yapılmış, türler için optimum yaşam uygunluk alanlarının tespiti için modelleme çalışmaları yapılmıştır.

AÇIK MADEN OCAĞI SAHALARI

TURIZM

YERLESIM ETKISI

YANLIġ ORMANCILIK UYGULAMALARI

MAKĠLERĠN TARIM ALANINA DÖNÜġTÜRÜLMESĠ

KENTSEL VE SANAYĠ KĠRLĠLĠĞĠ

AġIRI OTLATMA

SU KAYNAKLARININ YANLIġ KULLANIMI

USULSÜZ AVCILIK

TIBBĠ AMAÇLI BĠTKĠ TOPLAMA

BASIBOS EVCĠL HAYVAN

TEHDİT ANALİZİ

ENDEMİKLER

MEMELİLER

YAŞAM BİRLİKLERİ

KELEBEKLER

Toplam 449 türden 112

tanesi bu karede bulunuyor

Tür Zenginliği

• Bu çalıĢmayla ortaya çıkartılan

öncelikli koruma bölgeleri ,yöredeki

biyolojik çeĢitliliğin en az maaliyetle en

verimli biçimde korunmasına olanak

sağlar.

•Eksiksiz bir koruma için her birimde

koruma önlemleri almak gerekir.

136

Çölleşmeyi İzleme Projesi, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), İtalya, Portekiz ve

ülkemiz tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. DesertWatch Projesi,2004

yılında İtalya,İspanya,Portekiz,Yunanistan,Türkiye olarak proje

başlatılmış,daha sonra İspanya ve Yunanistan ayrılmış ve diğer 3 ülke

tarafından devam ettirilmiştir. Ülkemizde de çölleşmeyi izlemek amacıyla,

çalışma yapılacak pilot bölge olarak; Çoruh Vadisi,Konya Karapınar da

çalışmalar yapılmıştır.

3-Çölleşmeyi İzleme Projesi

Proje kapsamında; mülga Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü’nün

koordinasyonunda, Orman Genel Müdürlüğü, Harita ve Fotogrametri Müdürlüğü’nde

ÇölleĢmeyi izleme faaliyetlerinde yardımcı olmak üzere uydu teknolojisine dayalı olarak

geliĢtirilen “ÇölleĢmeyi Ġzleme Sistemi” kurulmuĢtur.

Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojileri ile çölleĢmeye duyarlı olan

alanların saptanması, bu alanların yıllar itibariyle izlenmesi, mevcut ve potansiyel

durumun ortaya konması, ilgili senaryoların hazırlanması, tehditlerin belirlenerek, farklı

kaynaklardaki verilerin depolanması, paylaĢılması, analizlerin yapılması, bu konudaki

kaynakların yayınlanması, toprak ve arazi bozulumunun olası sonuçları konusunda halkın

eğitimi ve bilinçlendirilmesi, zamanında müdahaleler açısından çölleĢmeyle mücadelede

daha etkin rol alınmasına neden olacaktır.

DW(Desert Watch) TÜRKİYE

25.12.2012

24

4-Uydu görüntüleri ile Ormanların Korunması, Kontrolü

Çarpık kentleşme ve izinsiz yapılaşma nedeniyle

orman varlığını korumak amacıyla belirli

periyotlarla uydu görüntüleri temin edilerek

değişim analizleri yapılmaktadır.

Beykoz ,Ümraniye, Sultanbeyli, Çavuşbaşı, Mahmut Şevketpaşa ile Elmalı ve

Ömerli Barajı mıntıkalarını kapsayan alanlarda ( 2003-2007) Ikonos

Beykoz Şefliği 2003 Yılı uydu

görüntüsü

Beykoz Şefliği 2004 yılı uydu

görüntüsü

Haziran 2004

Ikonos Uydu Görüntüsü(Beykoz)

Haziran 2005

Orman alanlarının değişiminin izlenmesi (İstanbul Çalışması vs.)

143

Uydu görüntüleri

veya hava

fotoğraflarını

kullanarak yangın

sonrasında ne kadar

alan yandığı ve

hangi işlemlerin

yapılacağına

yönelik çalışmalar

yapılmaktadır.

144

25.12.2012

25

2008 yılında Antalya Serik-Taşağıl

bölgesinde çıkan orman yangınına

ilişkin uydu görüntüleri

Yanan alan

Zarar görmeyen alan

♦ Orman yangınları kadar ormanlarımıza zarar veren böcek

zararlılarının mekan ve zamansal olarak incelenmesinde ve

gerekli önlemlerin zamanında alınmasında uydu

görüntülerinden yararlanılmaya başlanılmalıdır.

♦ Bu konuda ilk yapılan denemede, Hatila Vadisi Milli

Parkı’nda yaşayan Sekiz Dişli Kabuk Böceği ( İps typographus

(L.) )’nin sebep olduğu yoğun Ladin kurumalarının 1m.

çözünürlükteki İkonos uydu görüntüsü ile yayılım alanının

belirlenmesine çalışılmıştır.

KASTAMONU ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÇÖME ĠġLETME ġEFLĠĞĠNE AĠT

QUICKBIRD UYDUSUNDAN GÖRÜLEN BÖCEK ZARARI

ETKI ALANI

19.5 Ha

Ormanda zarara yol açan böcekli ve hastalıklı alanların tesbiti.

TEŞEKKÜRLER

powerpoint sunusu -...

Documents