konya sosyaldoku verİlerİnİn cbs ve akilli İŞ zekasi ... · aşamada tapu ve diğer bilgilerle...

TMMOB COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KONGRESİ 2013

11-13 Kasım 2013, Ankara

KONYA SOSYALDOKU VERİLERİNİN CBS VE AKILLI İŞ ZEKASI

ORTAMINDA ANALİZ EDİLMESİ Sümeyye Koçyiğit1 ,Nurullah Osmanlı2

1Konya Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı, Kent Bilgi Sistemi Şube Müdürlüğü, Selçuklu Konya, [email protected] 2Konya Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı, Kent Bilgi Sistemi Şube Müdürlüğü, Selçuklu Konya, [email protected]

ÖZET Bu çalışmada, Konya Büyükşehir Belediyesi yönetim erklerinde, bilimsel argümanlar kullanılarak çalışma alışkanlığının kazandırılmasına, sosyal verilerin rutin iş akışı içinde süreklilik arz edecek şekilde kullanılmasının sağlanmasına yönelik Kent Bilgi Sistemi Müdürlüğünce yapılan çalışmalardan örnekler sunulacaktır. Anahtar Kelimeler :Kent Bilgi Sistemleri, Mekânsal Analiz, Sosyal Doku Haritası, Akıllı İş Zekası, Yönetişim ABSTRACT THE ANALYSIS OF THE DATA OF THE SOCIAL STRUCTURE OF KONYA WITH USE GIS AND BUSINESS INTELLIGENCE This study will present examples conducted by the City Data System Directorate from the Konya Metropolitan Municipality administrative powers, and through the use of empirical arguments in relation to gaining a habit of working as well as the use of continuity in regards to the routine workflow of the social data. Key Words: Urban Information System, Spatial Analysis, Social Structure Map, Business Intelligence, Governance 1.GİRİŞ Her geçen gün büyüyen şehirlerimizde, kent yaşamı içinde farklı sosyal ve kültürel farklılığa sahip olan insanlara ulaşmak oldukça zor olmaktadır. Şehir yapılaşmasının yaygın olması sahanın tümünde araştırma yapmayı beraberinde getirmektedir. Özellikle sosyal durumu itibarıyla farklılık gösteren insan guruplarına ulaşımın esas alındığı bir çalışmada sahanın tamamını taramak yerine, farklılaşmanın kümelendiği bölgelere öncelik vermek saha çalışmalarını kolaylaştırmakta, tarama çalışmalarının maliyetlerini azaltmaktadır. İnsan sosyal durumlarının farklılık arz ettiği durumlarda, Coğrafi Bilgi Sistemi Mekansal İstatistik yöntemleri ile sahaya çıkmadan tarama faaliyetlerinin planlanmasında büyük avantaj sağlamaktadır.

İnsan ihtiyaçlarının kentleşmeyi ne kadar yönlendirdiği göz önüne alınırsa, mekan olgusunun bağımsız olmadığı, aksine diğer olgularla etkileşim halinde, bağımlı bir olgu olduğu görülmektedir. Mekan kavramı en çok da toplum kavramıyla karşılıklı etkileşim halindedir (Sinan E).Kentsel alanlar, coğrafya ve insan ilişkilerinin en yoğun yaşandığı mekânlardır. En karmaşık ilişkiler, en yoğun veri akışı ve değerlendirmeleri kentsel yerleşimlerde söz konusudur. Kent nüfusunun yoğunluğu, sağlık, eğitim, ulaşım ve kültürel hizmetlerin dağılımı, bu olanaklara erişim düzeyi kentleri daha yaşanabilir ya da yaşanamaz kılmaktadır. Tüm bilim dalları, insan yaşamını daha rahat, konforlu ve güvenli hale getirmeyi amaçlamaktadırlar. Bu bağlamda, özellikle coğrafi bilgi sistemlerinin kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesi konusundaki olumlu katkıları çok fazladır(Koçak,H.). 2.PROJE AMACI Sosyal doku haritası ile amaç; Konya’nın Sosyo- ekonomik ve demografik yapısının CBS teknolojisi altlığında çıkarılması, sosyal doku ve fakirlik haritalarının oluşturulması, belediye hizmet dağılımının sosyal boyutunun güçlendirilmesinin sağlanması, vatandaş-belediye arası etkileşimi anketler vasıtası ile desteklenmesi, şehir genelinde ihtiyaç sahibi insanların coğrafi bilgi sistemi altlığında dağılımının görülmesi, dezavantajlı grupların bulunduğu bölgelerin tespit edilmesi, bu bölgelerde sosyo–ekonomik çalışmaların artırılması, sosyal doku haritalarının, nazım imar planı noktasında stratejik kararlar alırken göz önünde bulundurulmasıdır. İnsan sorunlarına odaklanan Sosyal birimlerin probleme yaklaşımında, sözel sorgularla birden fazla unsuru çaprazlayarak ortaya çıkan sonucun istatistiksel anlamda bir değeri olsa da, bu sonucun mekan üzerine yansıtılması gerçekleşmeden mekan ve insan sorunu arasında bir ilişki kaçırılabilmektedir. Dezavantaj gurubuna sahip insanların bir çoğu devlet kurumlarından, ihtiyaçlarını isteyerek elde etmektedir. Bunların büyük bir kısmı toplumun genelinde, sosyal eşiğin altında kalan insanlar olmayabilmektedir. Dolayısıyla, anket çalışmasıyla elde edilen sözel tabanlı veri tabanının, hedeflenen kitleye çapraz sorgularla ulaşılmasına ilave olarak kent

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Konya Sosyal Doku Verilerinin CBS Ve Akıllı İş Zekası Ortamına Analiz Edilmesi

2

bilgi sisteminde yer alan tapu, bina resimleri, mekânsal analiz verilerini de kullanarak kesinleştirilmesidir. Kesinleştirilen hedef kitlenin(tespit edilmiş kişilerin) uzman ekiplerce ziyaret edilerek, yardım talep edenlerden çok, ihtiyacı olup da yardım talep edemeyenleri tespit edebilmek nihai amacı oluşturmaktadır. 3.PROJE ETAPLARI 3.1 1.ETAP 3.1.1. BARKODLAMA ÇALIŞMASI Kent Bilgi Sistemi veri tabanında bağımsız bölümü ifade eden bağımsız bölüm referans numaraları, tekrar etmeyen numaralardır. Bu numaraların araziye montajındaki maksat, arazide yapılan sosyal doku anket çalışmalarını kontrol etmek, daha önceki numarataj verilerini doğrulamak, envanterde fazla ve eksik çıkan unsurlar için özel tedbirler almak, barkotların hane numarası olmasını sağlayarak endeks okuma ekiplerinin kontrolünde kullanılmasını sağlamaktır. 3.1.2. NUMARATAJ ÇALIŞMASI 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca çıkarılan Adres ve Numaralamaya dair yönetmelik hükümleri ile parsel temelli numarataj çalışması yapılmış, bütün sokak ve caddelerin başlangıç ve bitişleri yeniden düzenlenmiştir. Numarataj çalışması Kent Bilgi Sisteminde bulunan ortofoto, sayısal kadastro ve imar planı üzerine cadde sokak ve numarataj unsurlarının işlenmesi, her binaya bir sicil numarası verilmesi, sayısal ortamda olan numara unsurunun araziye montajının sağlanmasını kapsamaktadır. Bu sayede şehrin tüm bina envanteri ortaya çıkarılmış ve CBS veri tabanında temsili sağlanmıştır. Kodlanması gereken tüm tablolarda, KBS kodlamaları ile TUİK kodlamaları aynı anda tutulmuştur. Bu verilerin TUİK tarafındaki veri tabanına gönderilmesi noktasında TUİK tarafından verilen referans numaraları mevcut KBS sistemine aynı anda işlenmiştir. Bu durum sonraki aşamalarda süreci devralan Nüfus Hizmetleri Genel Müdürlüğünün sağladığı Web servislerinin sistem tarafında bütünleşmesine olanak sağlamış ve büyük oranda eşleşme sağlanmıştır. Çevrimiçi olarak T.C kimlikten KBS tarafındaki obje ortamına ilişki sağlanabilmiş, obje ortamında mekana bağlı olan mülkiyet bilgisi, normalde(NVİ tarafında) mekana bağlı olmadığı halde, mekanda ifadelendirilen numarataj unsuru üzerinden ilişkilendirilmiştir. Kimlik bilgisi coğrafya üzerinde temsil edilebilir hale getirilmiştir. Bu durum sosyal bilgi merkezi programlarının hizmet alabildiği (yetkilendirmelere göre) bir unsur haline getirilmiştir (Şekil 1).

Şekil 1:Sözel kimlik bilgisinin UAVT ile ilişkilendirilerek mekansal hale getirilmesi

CBS İlçe Tablosu

UAVT İlçe Tablosu

CBS Mahalle Tablosu

UAVT Mahalle Tablosu

CBS Yol

UAVT Cad.

CBSNumarataj Tablosu

UAVT Bina Tablosu

CBS B.Bolum Tablosu

UAVT B.Bolum Tablosu

= = =

= =

NVİ AKS-KPS WEB SERVİSLERİ

MEKANSAL ADRES NO

MEKÂNSAL KİMLIK BİLGİSİ

ADRES NO

T.C KİMLİK NO

KONYA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ


3

3.1.3 ANKET ÇALIŞMASI Sosyal doku haritası, Konya Kent Bilgi Sisteminde var olan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ve CBS entegrasyonu verilerine bağlı olarak, her haneye özel olarak hazırlanmış, sosyal doku anket verilerine göre oluşturulmuştur. 2009 yılında yapılan çalışmada 291507 haneye bire bir gidilmiştir. Bu hanelerden içinde insan barındıran 278469 haneye birebir ulaşılmış,278469 haneden 212425 hanede hane sahipleri ile yüz yüze görüşme sağlanmış,180990 hane ankete katılmıştır. Anket yapmak istemeyen hane sayısı 31435,evde olmayan/kapı açmayan 66044 hane olmuştur. Bu hanelerin adresleri ve anket yapmak istemeyen aileler(T.C numaraları) sistemde kayıtlı bulunmaktadır (Osmanlı, N.). 3.1.4 ANKET VERİLERİNDE ÇAPRAZ SORGULAR Anketlerde vatandaşın verdiği bilgiler doğru olmayabilmektedir. Bu sebeple hanelerden elde edilen veriler belirli kıstaslar ışığında SQL çapraz sorgularla doğru hanelerin (adreslerin) elde edilmesi sağlanmaktadır. Aşağıda örnek vermek gayesiyle yapılan sorgu sonuçlarına değinilecektir. Mekânsal yoğunlaşma olan hedef mahallelerde belirlenen 13.567 hane verisinde ihtiyaçlı olduğunu belirten 2.363 hane tespit edilmiştir. Sorgu kriterine geliri 650tl’den az olanlar ve ikamet durumu kiracı olanlar eklendiğinde ise bu sayı 635 kişiye düşmüştür. İhtiyaçlı olduğunu beyan ettiği halde geliri 1750 tl ve üzeri, ikamet durumu ise ev sahibi olan 31 kişi, ihtiyaç sahibi kişilerin arasından elenmiştir. İhtiyaçlı olduğunu ve gelirinin 1750 tl ve üzeri olduğunu beyan eden kişilerin tapu bilgileri eşleştirildiğinde 28 kişinin üzerine kayıtlı arsa, bağ, apartman v.b gibi gayri menkullerin olduğu tespit edilmiş ve ihtiyaçlı hanelerin arasından elenmiştir. Anket verilerinde ihtiyaçlı olmadığını beyan ettiği halde geliri 650 tl den az olan, aracı olmayan, ikamet durumu kiracı olan 176 kişi tespit edilmiştir. Bu 176 kişinin tapu bilgileri eşleştirildiğinde ise üzerinde hiçbir gayrimenkul kaydı bulunmayan 161 kişi tespit edilmiştir. Bu kişilerin gerçekte ihtiyaç sahibi olduğu düşünülerek gerekli birimlere iletilmiştir. Bu sayede gerçek ihtiyaç sahibi olduğu halde gerekli yerlerden yardım talep edemeyen vatandaşlara da ulaşılma imkânı sağlanmıştır. 3.2-2.ETAP Tüm hanelere tek tek giderek vatandaşlara bir çok sorunun yöneltildiği anket çalışması yapmak yerine, öncelikle mekânsal analizler ile hedeflenen kitlelerin yoğunlaştığı bölgeleri kent haritaları üzerinde tespit edilmesi sağlanmıştır. Ardından yoğunlaşma bölgelerindeki anket verileri SQL sorgular neticesinde hedef kitle elemeler yapılmıştır. Son aşamada tapu ve diğer bilgilerle hedef kitlenin adresleri çıkarılarak, ikinci etap çalışmaya hazır veriler (adresler) belirlenmiştir. Böylelikle zaman ve maliyet konularında kazanç sağlanmış, vatandaşların tahkikat süresince gereksiz (bireysel) sorularla rahatsız edilmesi engellenmiştir. Bu etapta yapılacak çalışma mekansal analiz ve SQL sorgularla tespit edilen hanelere, uzman kişiler tarafından (halkla ilişkiler uzmanları, aile uzmanları, sosyologlar, psikologlar vb.) ziyaretler gerçekleştirilerek beyanın doğruluğunu yerinde tespit edip, gerçek ihtiyaç sahiplerine birebir ulaşılmasını sağlamaktır. Bu konuda engellilerle ilgili olarak hedef kitle çalışması yapılmış ve engellilerin evleri sosyal birimlerce ziyaret edilmesi sağlanmıştır. Sosyal birimlerce belirlenecek her hedef kitle çalışmasında çalışmaların bu şekilde yürütülmesi esas alınmaktadır. 4. GÜNCELLEME ÇALIŞMALARI

Anket güncellemesi, Konya Kent Bilgi Sistemi veri tabanında tanımlı olan 24 vakıf-dernek ve kurum tarafından kullanılan Sosyal Bilgi Merkezi (Osmanlı,N.) , adres beyanı işlemleri , abonelik işlemlerine esas adres belgesi işlemlerini yapmak üzere adres departmanına gelen vatandaşların, sosyal doku anketine katılmasının sağlanması üzerine kurulmuştur. Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında bulunan mekânsal tablolar, Konya Kent Bilgi Sistemi kodlama sistemini ve Adres Kayıt Sistemi ve 31 Temmuz 2006 tarihli adres ve numaralamaya dair yönetmelikte belirtilen kodlama sistemini birlikte içermektedir. Nüfus ve Vatandaşlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün sağladığı web servisleri vasıtası ile T.C numara sorgusu yapılan adres, Kent Bilgi Sisteminde bulunan adres bileşenleri tabloları ile eşleştirilmiştir. Bu tablolar vatandaş beyanına bağlı olarak taşınma veya yeni bir nüfus kaydına esas olarak güncellenebilmektedir. Bu entegrasyon sayesinde insana ait sözel nüfus bilgisi, mekânsal bir tablo haline gelmektedir.

2010 yılı Şubat ayı itibarı ile anket çalışmasına yeniden başlanmıştır. Eylül 2013 itibarı ile 13365 kişiye (haneye) ait sosyal doku bilgisi alınmıştır. Sosyal doku anketleri adrese dayalı nüfus kayıt sistemi ve CBS entegrasyonu içerdiğinden, taşınmaya bağlı olarak oluşan yeni nüfus beyanı işlemlerinden etkilenmekte aynı zamanda kişinin daha önce verdiği sosyal doku anket bilgisi de güncellenmektedir .


4

5. SOSYAL DOKU HARİTASI ÖRNEK ÇALIŞMALAR

Anketlerden gelen sözel verilerin geocode edilmiş olması, verilerin CBS platformlarında mekânsal analize tabi tutulmasını sağlamıştır. Bu sayede mekânsal analizler kullanılarak yoğunlaşma bölgelerinin kent haritalarının üzerinde görülmesi sorunlara hızlı, ekonomik ve doğru kararlar alınmasına olanak sağlamaktadır (Şekil 2).

Şekil 2:Örnek ısınma bilgileri ve solunum hastalıkları ilişkisinin analiz edilmesi.

Örnek Çalışma 1:Doğalgaz kullanımı ile solunum hastalıkları kıyaslaması Konya genelinde %20 oranında doğalgaz, %0,5 oranında fuel-oil, %79 oranında kömür kullanıldığı görülmüştür. Bu duruma mahsus olarak çıkarılan haritalarda hangi bölgelerde yoğunlaşmalar olduğu, doğalgaz verilebilecek(yapı ve nüfus açısından) bölgelerin nereler olabileceği, fizibilite açısından doğalgaz kullanmaya yönelik uygun alanlar haritalandırılmıştır. CBS ortamında SQL kriterlerini kullanarak, örtüşme analizleri ile kronik hastalıklardan solunum hastalığı ve yakıt kullanımı çaprazlandığında solunum hastalıklarının, tek etken olmamakla birlikte doğalgazın yoğun kullanıldığı yerlerde, kullanımın daha az olan yerlere göre daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Isınma verilerinden, ölçüme esas taşımayan(kömür kullanımın olduğu yerleri kirli kabul ederek) veriler ile potansiyel kirlilik alanları haritalandırılabilmektedir. Örnek Çalışma 2: Kronik Hastalık ve Gelir durumu kıyaslaması Hanelerde devamlı hastalık oranlarında %24,8 ile kronik hastalığın olduğu ve bu hastalığında kendi içinde tansiyon hastalığının %27,3,seker hastalığının %20,4, kalp hastalığının %16,4, solunum hastalığının %8,3 olduğu görülmüş, buna dair yoğunlaşma analizleri yaparak hangi hastalığın hangi bölgelerde yoğunlaştığı ve başka etkenlerle ilişkisinin olup olmadığı haritalara aktarılarak yorumlanmış, çalışma sağlık il müdürlüğü ile paylaşılmıştır. Hane geliri ile kıyasında özellikle tansiyon hastalığının gelir durumu ile ilişkili olduğu görülmüştür(Şekil 3).

Şekil 3: Örnek gelir bilgileri ve tansiyon hastalıkları ilişkisinin analiz edilmesi.


5

Örnek Çalışma 3:Aile hekimleri Çalışması

Bu çalışmada Konya Sağlık İl Müdürlüğünden temin edilen sağlık ocağı sözel verileri ve sağlık ocaklarının hizmet verdiği sorumluluk alanları, Coğrafi Bilgi Sistemi platformunda tanımlanmıştır. Bu alanlar içinde Konya Kent Bilgi Sisteminde mekânsal ortamla eşleştirilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verileri esas alınarak, mevcut durum itibarı ile hizmet verilen potansiyel nüfus bulunmuş, akabinde doktor başına düşen nüfus verisi elde edilmiştir. Aile Hekimliği Pilot Uygulaması yönetmeliğinde bulunan hekim başına maksimum 3000 kişi ve sağlık ocaklarının fiziksel yeterlilik kriterleri esas alınarak, sağlık ocağı veya doktor sayısı itibarı ile yeterli ve yetersiz bölgeler, CBS platformunda mekânsal analizler ile tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre hekim sayısı artırılacak sağlık ocakları ve mevcut binası yeterli olmayıp, sağlık ocağı yapılması gereken bölgeler tespit edilmiştir. Sağlık ocağı yapılması gereken bölgeler içerisinde, imar planında sağlık tesisi olan, üzerinde sağlık ocağı yapılmamış donatı alanları bulunmuş, hazine veya belediye ait olup imar planında sağlık tesisi olan mülkiyetler tespit edilerek, kısa vadede sağlık ocağı yapılabilecek bölgeler belirlenmiştir(Şekil 4).

Şekil 4:Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmeliğe Göre Aile Hekimi Ve Sağlık Ocağı Yapılması Gerekli Bölgeler( Koyu Renkli Alanlar& Taralı Bölgeler)

Son aşamada Sosyal Doku anketlerinin sağlık durumu başlığı altındaki verilerden, mekânsal analiz yöntemleri kullanarak elde edilen haritaların, aile hekimliği kapsamında yapılan çalışmalar ile kıyaslaması yapılmıştır (Şekil 5). Bu kapsam da yapılan tüm çalışmalar Konya İl Sağlık Müdürlüğüne rapor olarak sunulmuştur.

Şekil 5:Kronik Hastalıkların Ve Aile Hekimlerinin Yeşil Beyaz Renk Aralığında Dağılım ve Sentez Haritaları

Şekil 5:Kronik Hastalıkların Ve Aile Hekimlerinin Yeşil Beyaz Renk Aralığında Dağılım ve Sentez Haritaları


6

Örnek Çalışma 4: Engellilere Özel Toplu Ulaşım Hattı Planlaması Aşağıdaki örnekte anket verilerinden faydalanılarak oluşturulan özür durumlarına göre noktasal dağılım yapılmış engellilerin bulunduğu konutları gösteren bölgesel harita görülmektedir. Bu noktasal dağılım haritası çıkarıldıktan sonra gerekli birimlere iletilmiş ve engellilerin yoğun olduğu bölgelere özel olarak otobüs hattı tahsis edilmiştir (Şekil 6).Tahsis edilen otobüsler kişilerin engel durumlarına uygun olarak tasarlamış olan araçlardır.

Şekil 6:Özürlü haritasına göre özel ulaşım hattının uygulanması

Örnek Çalışma 5: Ortopedik engellilere özel park yerlerinin belirlenmesi Anket verilerine dayanılarak ortopedi hastalarının yoğun olduğu bölgeleri gösteren yoğunluk analizi görülmektedir.Bu analiz haritasından yola çıkılarak ilgili birimlerce ortopedi hastalarının faydalabilecekleri parklar ve piknik alanları inşaa edilmiştir(Şekil 7). Harita üzerinde kırmızı çizgi ile işaretlenmiş bölgeler bu parkların inşaa edildiği ve ulaşılabilirlik açısından en uygun bölgelerdir.

Şekil 7:Ortopedi hastalarının yoğun olduğu yerlerde özel park yapılabilecek alanlar

Örnek Çalışma 6: Kronik hastalıklar ve halk şikayetleri Analizlerde şebeke suyu ihtiyacı ile sindirim rahatsızlıkları yoğunluklarının paralel olarak şekillendiği görülmektedir(Şekil 8).Buradan yola çıkılarak içilen suyun temiz olmamasının insan sağlığını olumsuz yönde etkilediği söylenebilmektedir.


7

Şekil 8:Sindirim sistemi hastalıkları ile su şikayetlerinin analiz edilmesi

6. İSTATİSTİKSEL ÇALIŞMALAR Sosyal doku çalışmalarında amaç istatistiksel sonuçlar elde etmek değildir. Ancak tam sayım yöntemine yakın bir örneklem veri elde edildiğinden, kent yöneticileri tarafından istatistiksel anlamda da kullanma talebi olmuştur. Sosyal doku verileri Mekânsal analizlere ilave olarak, istatistiksel değerlendirmeye esas çalışmalar da yürütülmüştür. SPSS programı kullanılarak anket verisi içerisindeki ilişkileri anlama ve çıkan sonuçlara göre yorum yapabilme imkanı doğmuştur. Aralarında ilişki olabileceği veya bir faktörün diğerini etkileyebileceği sorular seçilerek SPSS programında 2x2 Ki-Kare testi, iki yüzde arasında farkın önemlilik testi, tek yönlü varyans analizi gibi analizler yapılarak sonuçlar ilgililerle paylaşılmaktadır. Aşağıda Sosyal Doku anket verileri ile yapılan istatistiksel testlerde kurulan hipotez örnekleri verilmiştir. Örnek Hipotez 1 (iki yüzde arasında farkın önemlilik testi) Anketteki başlıklardan araç varlığı (1/var-0/yok) İkamet durumu(1-2/kiracı/ev sahibi) Ho: Araç Varlığına göre ev sahipliği arasında anlamlı bir fark yoktur p>0.05 p1=p2 H1: Araç Varlığına göre ev sahipliği arasında anlamlı fark vardır. p<0.05 p1<>p2 SPSS yazılımında test uygulandığında; Araç Varlığı Grupları ile İkamet Varlığı gurupları ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır. (P1<>P2)(Araç varlığı gurubuna göre İkamet Durumu yüzdelerinin arasında fark vardır.) bu durumda H0 hipotezi reddedilir. Araç varlığının ikamet durumu ile ilgili olduğu söylenemez. Örnek Hipotez 2 (2x2 Ki-Kare testi) Anketteki başlıklardan kronik hastalıklar/kalp hastalığı- gelir gurupları H0: Kronik rahatsızlığı kalp hastalığı olan hanelerde gelir durumları arasında fark yoktur. P>0.05 H1: Kronik rahatsızlığı kalp hastalığı olan hanelerde gelir durumları arasında fark vardır. P<0.05 SPSS yazılımında test uygulandığında H1: Kronik rahatsızlığı kalp hastalığı olan hanelerde gelir durumları arasında fark vardır. Örnek Hipotez 3 (Tek yönlü Varyans Analizi) H0:Tansiyon ve Şeker Hastalığı bulunan hanelerde Gelir durumları arasında fark yoktur H1:Tansiyon ve Şeker hastalığı bulunan hanelerde Gelir durumları arasında fark vardır SPSS yazılımında test uygulandığında Gelir Durumu 3000 TL den fazla olan gelir gurubu , diğer gelir guruplarına göre şeker ve tansiyon hastalıklarına daha fazla sahiptir diyebiliriz. H1:Tansiyon ve Şeker hastalığı bulunan hanelerde Gelir durumları arasında fark vardır


8

6. SOSYAL DOKU VERİLERİNİN AKILLI İŞ ZEKASI PLATFORMUNDA YAYINLANMASI Kent Bilgi Sistemi bünyesinde CBS ortamına aktarılmış anket verilerini kullanarak yapılan diğer bir çalışma ise Business Intelligence(BI) programı ile yapılan uygulamadır. Bu uygulamanın sağladığı fayda, veri tabanına girilen verileri anlık yansıması sağlayarak, yöneticilerin bilgisayarlarından veya cep telefonlarından kent ile ilgili güncel verilere anlık ulaşabilmesini sağlaması, kent ile ilgili veriler web ortamında paylaşılarak vatandaşın ve ilgililerin bilgilendirilmesini de sağlamasıdır.

Şekil 9:Anket başlıklarının BI programı ile Web’de raporlandırılması

Aşağıdaki grafikler 2013 yılının Ocak ve Şubat aylarına ait kronik hastalık varlığı verilerinin yüzdelik olarak görüntülendiği grafiklerdir. Veri tabanına girilen verilerdeki değişiklikler, grafikler üzerinde hiçbir işlem yapılmadığı halde BI programı sayesinde güncellenmektedir. Ocak ayına ait grafikte kronik hastalık varlığı oranı %22,12 iken şubat ayında bu oranın %19,41 ‘e gerilediği görülmektedir. Ocak ayında %77,88 olan kronik hastalık olmayan oranı Şubat ayında %80,59 ‘a yükselmiştir. Bu örnekte olduğu gibi anketteki diğer soru başlıklarının değişimleri de anlık olarak BI sayesinde yıl yıl,ay ay hatta istenildiği takdirde gün gün raporlandırılabilmektedir.

Şekil 10:Kronik hastalık varlığı durumlarının Ocak ve Şubat aylarına ait pasta grafikleri

7.SONUÇ

Büyükşehir Belediyeleri 5216 sayılı yasanın 7/v-18/m-24/j maddeleri ile sosyal hizmetlerden sorumludur.Bu sorumluluk, kentte ihtiyaç sahibi yardım kurumlarının birbirleri ile entegre edilmesi, birbirlerinin yardımlarını görebilme imkanı ile aynı kişiye birden fazla kurumun yardım yapmasının engellenmesi ,eşgüdüm dahilinde çalışma sağlanarak yardımın yapılma amacına hizmet etmesi, önündeki her türlü istismar unsurunun kaldırılması temelli başlatılmıştır. Çalışmanın hedefi, başkanlık makamınca ortaya konulan sosyal doku haritası ve bu haritanın doğal olarak CBS ortamında hazırlanması gereği, yapılacak entegrasyona esas, yazılım platformunun CBS temelli olmasını gerektirmiştir. Bu sayede uygulamada ilgisi yok gibi görünen, insana bağlı sosyal unsurlar ile mekana bağlı unsurların etkileşimi, CBS’ nin Konya özelinde şimdiki zamana ve geleceğe yönelik yönetim politikalarının belirlenmesinde önemli bir etken olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Yatırımların hiç gerekmediği halde bir bölgeye popülist yaklaşımlarla yapılmasındansa, bilimsel verilerin ışığında harita görselliği de kullanılarak gösterilmesi, idarecilerin ikna edilmesine katkı sağlamakta, doğru kararlar alınmasına yardımcı olmaktadır. Çocuk nüfusun yoğunlaştığı bölgelerde çocuk parkları, nüfusun yaşlı olduğu bölgelerde ise yaşlılara yönelik sosyal konaklar yapılması da interaktif bir şekilde CBS ile sağlanmaktadır. Böylelikle hiç gerekmediği halde boşa giden bir yatırımın yapılması yerine doğru yere doğru yatırım ve hizmetin yapılması sağlanmaktadır.


9

KAYNAKLAR Koçak H. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, I. CBS Günleri Sempozyumu 2008 Konya Kent Bilgi Sistemi Merkezi Osmanlı N., Eruç R. Ve Sert E. Coğrafi Bilgi Sistemi Platformunda Aile Hekimliği Uygulamasının Değerlendirilmesi ve Konya Sosyal Doku Haritası Sağlık Unsurlarının Mekânsal Analizleri,I.Ulusal Planlamada Sayısal Modeller Sempozyumu, 24-26 Kasım 2010,İstanbul Teknik Üniversitesi,İstanbul

Osmanlı, N. Coğrafi Bilgi Sistemi Tabanlı Sosyal Bilgi Merkezi ve Konya Sosyal Doku Haritası, TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 2009, 02-06 Kasım 2009, İzmir Sinan E.Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13 – 16 Eylül 2006, Fatih Üniversitesi, İstanbul

konya sosyaldoku verİlerİnİn cbs ve akilli İŞ zekasi ... · aşamada tapu ve diğer bilgilerle...

Documents