powerpoint sunusu - gelisim
TRANSCRIPT
1.03.2019
1
MEDİKAL MUHASEBE (3)Öğr. Gör. Handan ÇETİNKAYA
İstanbul Gelişim Üniversitesi
TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
Toplam Maliyet
Sağlık kuruluşu tarafından gerçekleştirilen giderlerin toplamı birbirine ilave edildiğinde
toplam maliyet hesaplanır.
Toplam Maliyet = Değişken Gid. + Sabit Gid. +Yarı Değişken Gid.+ Yarı Sabit Gid.
Değişken Giderler (DG)=Değişim Oranı (a1)*İş Hacmi (x)=a1x
Sabit Giderler (SG) = b1
Yarı Değişken Giderler (YDG) = Değişken Kısım + Sabit Kısım = a2x + b2
Yarı Sabit Giderler (YSG) = Sabit Kısım + Değişken Kısım = b3 + a3x
TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
Toplam Maliyet (TM)
Toplam Maliyet = Değişken Gid. + Sabit Gid. +Yarı Değişken Gid.+ Yarı Sabit Gid.
(DG) + (SG) + (YDG) + (YSG)
Toplam Maliyet = (a1x) + (b1) + (a2x+b2) + (b3+a3x)
X = İş hacmi olduğuna göre
Toplam Maliyet = (a1+a2+a3)x + (b1+b2+b3)
a = a1+a2+a3
b = b1+b2+b3 TM = ax+b
TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
SORU
Bir Görüntüleme Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu görüntüleme merkezinde
görüntüleme sayısının aylık olarak 1.000 adet olduğunda toplam maliyet fonksiyonunu oluşturarak görüntüleme merkezi için
toplam maliyeti hesaplayınız?
Değişken Giderler
Gider Türü Gider
İlk Madde 2 TL/adet
Direkt İşçilik 6TL/adet
Enerji Gideri 3TL/adet
Tıbbı Sarf Malzemesi 3TL/adet
Toplam 14
Sabit Giderler
Gider Türü Gider
Amortismanlar 65.000 TL
Yönetici Maaşları 40.000 TL
Kira Giderleri 14.000 TL
Toplam 119.000
Yarı Değişken Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Bakım
Onarım
63.000 TL 5 TL/adet
Su 31.000 TL 5 TL/adet
Temizlik 3500 TL 1 TL/adet
Toplam 97500 11
Yarı Sabit Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Kalite Kontrol
Uzmanı
5.000 TL
Kalite Kontrol
Gid.
6 TL/adet
TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
SORUBir Görüntüleme Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu görüntüleme merkezinde
görüntüleme sayısının aylık olarak 2.000 adet olduğunda toplam maliyet fonksiyonunu oluşturarak toplam maliyeti
hesaplayınız?
Değişken Giderler
Gider Türü Gider
İlk Madde 2 TL/adet
Direkt İşçilik 4 TL/adet
Enerji Gideri 1 TL/adet
Tıbbı Sarf Malzemesi 1 TL/adet
Toplam 8 TL/adet
Sabit Giderler
Gider Türü Gider
Amortismanlar 5.000 TL
Yönetici Maaşları 10.000 TL
Kira Giderleri 4.000 TL
Toplam 19.000 TL
Yarı Değişken Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Bakım Onarım 3.000 TL 5 TL/adet
Su 1.000 TL 3 TL/adet
Temizlik 500 TL 1 TL/adet
Toplam 4.500 TL 9 TL/adet
Yarı Sabit Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Kalite Kontrol Uzmanı 2.000 TL
Kalite Kontrol Gid. 1 TL/adet
Toplam 2.000 TL 1 TL/adet
Toplam Maliyet (TM)
Toplam Maliyet = (DG) + (SG) + (YDG) + (YSG)
TM = (8*2.000)+(19.000)+(9*2000+4.500)+(2000+1*2000)
X = İş hacmi olduğuna göre
Toplam Maliyet = (8+9+1)x + (19.000+4.500+2.000)
TM Fonksiyonu = (18)x+25.500 = (18)*2.000+25.500=36.000+25.500 =
61.500 TL
BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
Birim Maliyet (TM)
Bir sağlık kuruluşunda toplam maliyetin iş hacmine (üretim miktarı) bölünmesi sonucunda
elde edilen tutar iş hacmi başına birim maliyettir. Aşağıdaki formül ile hesaplanır
Birim Maliyet (BM)= Toplam Maliyet./İş Hacmi (x)
BM = TM/x
BM = (ax+b)/x
BM= a+ (b/x) Birim Maliyet Fonksiyonu = BM = a + (b/x)
1.03.2019
2
BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
SORU
BirTahlil Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu tahlil merkezinde tahlil sayısının aylık
olarak 1.000 adet olduğunda birim maliyet fonksiyonunu oluşturarak tahlil merkezi için birim maliyeti hesaplayınız?
Değişken Giderler
Gider Türü Gider
İlk Madde 5 TL/adet
Direkt İşçilik 3 TL/adet
Enerji Gideri 1 TL/adet
Tıbbı Sarf Malzemesi 2 TL/adet
Toplam 11 TL/adet
Sabit Giderler
Gider Türü Gider
Amortismanlar 3.000 TL
Yönetici Maaşları 15.000 TL
Kira Giderleri 5.000 TL
Toplam 23.000 TL
Yarı Değişken Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Bakım Onarım 2.000 TL 4 TL/adet
Su 2.000 TL 2 TL/adet
Temizlik 1.000 TL 1 TL/adet
Toplam 5.000 TL 7 TL/adet
Yarı Sabit Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Kalite Kontrol Uzmanı 1.000 TL
Kalite Kontrol Gid. 2 TL/adet
Toplam 1.000 TL 2 TL/adet
Birim Maliyet (BM)= Toplam Maliyet./İş Hacmi (x)
BM = TM/x
BM = (ax+b)/x
BM= a+ (b/x) BM = a+(b/X)
BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI
SORU
BirTahlil Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu tahlil merkezinde tahlil sayısının aylık
olarak 1.000 adet olduğunda birim maliyet fonksiyonunu oluşturarak tahlil merkezi için birim maliyeti hesaplayınız?
Değişken Giderler
Gider Türü Gider
İlk Madde 5 TL/adet
Direkt İşçilik 3 TL/adet
Enerji Gideri 1 TL/adet
Tıbbı Sarf Malzemesi 2 TL/adet
Toplam 11 TL/adet
Sabit Giderler
Gider Türü Gider
Amortismanlar 3.000 TL
Yönetici Maaşları 15.000 TL
Kira Giderleri 5.000 TL
Toplam 23.000 TL
Yarı Değişken Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Bakım Onarım 2.000 TL 4 TL/adet
Su 2.000 TL 2 TL/adet
Temizlik 1.000 TL 1 TL/adet
Toplam 5.000 TL 7 TL/adet
Yarı Sabit Giderler
Gider Türü Aylık Sabit Değişken
Kalite Kontrol Uzmanı 1.000 TL
Kalite Kontrol Gid. 2 TL/adet
Toplam 1.000 TL 2 TL/adet
Birim Maliyet (BM)= Toplam Maliyet./İş Hacmi (x)
BM = TM/x
BM = (ax+b)/x
BM= a+ (b/x)
a= 11+7+2=20TL
b= 23.000+5.000+1000=29.000 BM=20+(29.000/1000)=49TL
X=1.000 TM =(20*1000)+29000= 49.000TL
MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
Maliyet analizi ile ilgili ilk başlangıç noktası amacın belirlenmesiydi. Bundan sonra giderlerin
belirlenmesi, gider merkezlerinin belirlenmesi ve giderlerin bu gider merkezleri ile
uyumlaştırılması gerekmektedir. Bu aşamadan sonra giderlerin dağıtılması için sağlık
kurumundaki toplam ve birim maliyetin hesaplanmasında kullanılacak maliyet yönteminin
belirlenmesi gerekmektedir. Maliyet analizi yapacak muhasebecinin bu maliyet yöntemini
seçerken aşağıdaki sorulara cevap araması gerekmektedir.
• Giderlerin tamamı dikkate alınacak mıdır? Alınmayacak ise hangi gider türleri hesaplamaya
dahil edilecektir?
• Gerçekleşmiş giderler mi yoksa tahmini giderler mi hesaplamada kullanılacaktır
• Genel üretim giderleri ile üretilen hizmetlerin nasıl ilişkilendirilecektir?
• Birim maliyet belirlenirken hangi yöntem kullanılacaktır?
MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
Maliyet analizi için bu soruların cevaplarının bulunmasıyla birlikte uygulanacak maliyet yöntemini de seçmiş olacaktır.
Maliyet yöntemlerine bakıldığında temelde 4 sınıfa ayrılmaktadır.
1- Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemleri
- Tam MaliyetYöntemi
- Kısmi MaliyetYöntemi
- Değişken MaliyetYöntemi
- Normal MaliyetYöntemi
- Asal (Direkt) MaliyetYöntemi
2- Maliyetlerin saptanma zamanına göre maliyet yöntemleri
-Fiili MaliyetYöntemi
-Tahmini MaliyetYöntemi
-Standart MaliyetYöntemi
3-Maliyetlerin saptanma şekline göre maliyet yöntemleri
-Sipariş MaliyetYöntemi
-Evre (Safha) MaliyetYöntemi
-İşlem Maliyeti (Karma)Yöntemi
4-Giderlerin dağıtımına göre maliyet yöntemleri
-FaaliyetTabanlı MaliyetYöntemi
-HacimTabanlı MaliyetYöntemi
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ
Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemlerinde maliyetlere dahil edilecek giderlerin türü
seçimi esası vardır. Giderlerin türü belirlenirken giderlerin faaliyet hacmi ile olan ilişkisi ve
yüklenme şekline göre sınıflandırmalar dikkate alınır.
1- Giderlerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması
- Değişken Giderleri
- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
- Direkt İşçilik Giderleri
- Değişken Genel Üretim Giderleri
- Sabit Giderler
- Sabit Genel Üretim Giderleri
2- GiderlerinYüklenme Şekline Göre Sınıflandırması
-Direkt (Dolaysız) Giderler
-Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
-Direkt İşçilik Giderleri
-Endirekt (Dolaylı) Giderler
- Genel Üretim Giderleri
MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
1- Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemleri
- Tam MaliyetYöntemi
- Kısmi MaliyetYöntemi
- Değişken MaliyetYöntemi
- Normal MaliyetYöntemi
- Asal (Direkt) Maliyet Yöntemi
1.03.2019
3
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE -TAM MALİYET YÖNTEMİ
Tam maliyet yöntemi en çok uygulanan maliyet yöntemidir. Bu yöntemde maliyet
hesaplaması yapılırken maliyet unsurlarının tamamı herhangi bir ayrım olmaksızın maliyet
hesabına dahil edilir. Yani direkt ilk madde malzeme, direkt işçilik ve genel üretim gideri
içerisinde yer alan sabit ve değişken olup olmadığına bakılmadan üretilen hizmetin maliyetine
aktarılır ve maliyet buna göre hesaplanır
Toplam Maliyet = Sabit Giderler + Değişken Giderler
Toplam Maliyet = Direkt Giderler + Endirekt Giderler
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + Genel Üretim Giderleri
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE -TAM MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Bir hastanenin dahiliye polikliniğinde yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri 750.000 TL, direkt işçilik giderleri
850.000 TL ve genel üretim giderleri 100.000 TL sabit ve 300.000 TL değişken olmak üzere toplam 400.000 TL’dir. Bu
poliklinikte hizmet sayısı 100.000 ise tam maliyet yöntemine göre toplam maliyeti ve birim maliyeti hesap ediniz. Soruyu
giderlerin faaliyet hacmi ilişkisi ve giderlerin yüklenme biçimine göre iki farklı şekilde çözünüz
1- Giderlerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması
- Değişken Giderleri
- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
- Direkt İşçilik Giderleri
- Değişken Genel Üretim Giderleri
- Sabit Giderler
- Sabit Genel Üretim Giderleri
2- GiderlerinYüklenme Şekline Göre Sınıflandırması
-Direkt (Dolaysız) Giderler-Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
-Direkt İşçilik Giderleri
-Endirekt (Dolaylı) Giderler
- Genel Üretim Giderleri
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE -TAM MALİYET YÖNTEMİ
SORU
a)Tam maliyet yönteminin giderlerin faaliyet hacmine ilişkisine göre çözümü
Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre
Giderler
Gider Türü Tutar (TL)
Değişken Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 750.000
Direkt İşçilik Giderleri 850.000
Değişken Genel Üretim Giderleri 300.000
Sabit Giderler Sabit Genel Üretim Giderleri 100.000
Toplam 2.000.000
Toplam Maliyet = Değişken Giderler+Sabit Giderler
TM=1.900.000+100.000=2.000.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 2.000.000/100.000
BM = 20 TL
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE -TAM MALİYET YÖNTEMİ
SORU
b) Tam maliyet yönteminin giderlerin yüklenme biçimine göre çözümü
Yüklenme Biçimine Göre Giderler Gider Türü Tutar (TL)
Direkt Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 750.000
Direkt İşçilik Giderleri 850.000
Endirekt Giderler Değişken Genel Üretim Giderleri 400.000
Toplam 2.000.000
Toplam Maliyet = Direkt Giderler+Endirekt Giderler
TM=1.600.000+4.000=2.000.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 2.000.000/100.000
BM = 20 TL
MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE -TAM MALİYET YÖNTEMİAVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
AVANTAJLAR
• Her türlü giderleri yansıtan bir maliyetinhesaplanması sağlanır
• Kar /zarar hesaplanmasında tüm giderler
dikkate alınır
DEZAVANTAJLAR
• Endirekt giderlerin maliyetlereyüklenmesinde dağıtım anahtarların
seçimi kolay değildir
• Dağıtım anahtarlarının seçiminde
sübjektif unsurlar rol oynayabilir
• Sabit giderlerin birim maliyetlere
yansıtılması nedeniyle dönemlere göre
maliyetler dalgalanabilir
KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ
Değişken maliyet yönteminde maliyet hesaplanmasında sadece değişken giderler dikkate
alınır. Bu nedenle maliyet hesaplarında sabit ve değişken giderlerin tanımlanması ve ayrılması
gerekir.
Toplam Maliyet = Değişken Giderler
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + Değişken Genel Üretim
Giderleri
1.03.2019
4
KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Bir sağlık kurumunun kardiyoloji polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri
650.000 TL, direkt işçilik giderleri 1.050.000 TL, genel üretim giderleri 250.000 TL sabit,
100.000 değişken olmak üzere 350.000 TL’dir ve poliklinik sayısı 55.000’dir. Değişken maliyet
yöntemine göre toplam maliyet ve birim maliyeti hesaplayınız
1- Giderlerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması
- Değişken Giderleri
- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
- Direkt İşçilik Giderleri
- Değişken Genel Üretim Giderleri
- Sabit Giderler
- Sabit Genel Üretim Giderleri
2- GiderlerinYüklenme Şekline Göre Sınıflandırması
-Direkt (Dolaysız) Giderler-Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
-Direkt İşçilik Giderleri
-Endirekt (Dolaylı) Giderler
- Genel Üretim Giderleri
KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre
Giderler
Gider Türü Tutar (TL)
Değişken Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 650.000
Direkt İşçilik Giderleri 1.050.000
Değişken Genel Üretim Giderleri 250.000
Sabit Giderler Sabit Genel Üretim Giderleri 100.000
Toplam 2.050.000
Toplam Maliyet = Değişken Giderler
TM=650.000+1.050.000+250.000=1.950.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 1.950.000/55.000
BM = 35,45TL
DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİAVANTAJLARI VE
DEZAVANTAJLARI
AVANTAJLAR
• Kara geçiş noktasının belirlenmesinde
etkilidir.
• Değişken giderlerle ilgili alınacak kararlarda
etkilidir.
• Sabit giderlerin dağıtımı ile ilgili sorunları
ortadan kaldırmaktadır.
DEZAVANTAJLAR
• Sabit giderler dikkate alınmadığından birim
maliyet hesaplamaları düşük çıkar ve kar
zarar hesaplarında sonuçlara dikkat etmek
gerekir.
KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET YÖNTEMİ
Normal maliyet yönteminde değişken giderlerin tamamı ve sabit giderler ise kapasite
kullanım oranına göre maliyetlere yansıtılması söz konusudur. Sabit giderlerin boş kapasiteye
düşen kısmı sonuç hesaplarına aktarılır
Toplam Maliyet = Değişken Giderler + (Sabit Giderler * Kapasite Kullanım Oranı)
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + (Değişken Genel Üretim
Giderleri ) + (Sabit Genel Üretim Giderleri * Kapasite Kullanım Oranı)
KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Bir sağlık kurumunun dahiliye polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri
350.000 TL, direkt işçilik giderleri 880.000 TL, genel üretim giderleri 100.000 TL sabit, 225.000
değişken olmak üzere 325.000 TL’dir ve poliklinik sayısı 52.000’dir. Kapasite kullanım oranının
%50 olması durumunda normal maliyet yöntemine göre toplam maliyet ve birim maliyeti
hesaplayınız
Toplam Maliyet = Değişken Giderler + (Sabit Giderler * Kapasite Kullanım Oranı)
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + (Değişken Genel Üretim
Giderleri ) + (Sabit Genel Üretim Giderleri * Kapasite Kullanım Oranı)
KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre
Giderler
Gider Türü Tutar (TL)
Değişken Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 350.000
Direkt İşçilik Giderleri 880.000
Değişken Genel Üretim Giderleri 225.000
Sabit Giderler Sabit Genel Üretim Giderleri 100.000
Toplam 1.555.000
Toplam Maliyet = Değişken Giderler+(Sabit Giderler*Kapasite Kullanım Oranı)
TM=350.000+880.000+225.000+(100.000*%50)=1.505.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 1.505.000/52.000
BM = 28,94TL
1.03.2019
5
KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET YÖNTEMİAVANTAJLARI
AVANTAJLAR
• Hizmet hacmine bağlı olarak ortaya çıkan
maliyet dalgalanmalarını önler
• Dönemler arasında karşılaştırma imkanı
tanımaktadır.
KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET YÖNTEMİ
Asal (direkt) maliyet yönteminde sadece direkt giderler dikkate alınır. Yani direkt ilk madde
malzeme ve direkt işçilik giderleri maliyetlere yüklenirken genel üretim giderleri maliyetlere
yüklenmemektedir. Endirekt giderler dönem gideri olarak dikkate alınır.
Toplam Maliyet = Direkt Giderler
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri
KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Bir sağlık kurumunun kadın doğum polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme
giderleri 425.000 TL, direkt işçilik giderleri 750.000 TL, genel üretim giderleri 120.000 TL sabit,
300.000 değişken olmak üzere 420.000 TL’dir ve poliklinik sayısı 54.575’dir. Kapasite kullanım
oranı %40’dır. Asal (Direkt) maliyet yöntemine göre toplam ve birim maliyet hesaplamasını
gerçekleştiriniz.
Toplam Maliyet = Direkt Giderler
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri
KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET YÖNTEMİ
SORU
Yüklenme Biçimine Göre Giderler Gider Türü Tutar (TL)
Direkt Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 425.000
Direkt İşçilik Giderleri 750.000
Endirekt Giderler Genel Üretim Giderleri 420.000
Toplam 1.595.000
Toplam Maliyet = Değişken Giderler
TM=425.000+750.000=1.175.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 1.175.000/54.575
BM = 21,53TL
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE MALİYET
YÖNTEMLERİ
2- Maliyetlerin saptanma zamanına göre maliyet yöntemleri
-Fiili MaliyetYöntemi
-Tahmini MaliyetYöntemi
-Standart MaliyetYöntemi
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET
YÖNTEMİ
Fiili maliyet yönteminde maliyetler faaliyetler yapıldıktan sonra giderlerin gerçekleşen
rakamları üzerinden hesaplanmaktadır. Bu yöntemde maliyetler gerçek verilere
dayanmaktadır. Fiili maliyetler gerçekleri yansıttığı için yönetim için önem arz etmektedir.
1.03.2019
6
MALİYETİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET
YÖNTEMİSORU
Bir sağlık kurumunun görüntüleme merkezinde 2016 yılındaki toplam 40.000 adet tomografi
çekilmiştir. Bu merkezde 2016 yılında Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 300.000 TL,
Direkt İşçilik Giderleri 130.000 TL ve Genel Üretim Giderleri 200.000 TL ise tam maliyet
yöntemine göre fiili toplam ve birim maliyet hesaplamasını yapınız?
Toplam Maliyet = Direkt Giderler + Endirekt Giderler
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + Genel Üretim Giderleri
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET
YÖNTEMİSORU
Yüklenme Biçimine Göre Giderler Gider Türü Tutar (TL)
Direkt Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 300.000
Direkt İşçilik Giderleri 130.000
Endirekt Giderler Genel Üretim Giderleri 200.000
Toplam 630.000
Toplam Maliyet = Direkt Giderler + Endirekt Giderler
TM=300.000+130.000+200.000=630.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 630.000/40.000
BM = 15,75TL
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE -TAHMİNİ MALİYET
YÖNTEMİ
Tahmini maliyet yönteminde maliyetler geçmiş tecrübelerden ve güncel girdi fiyatlarından
istifade edilerek maliyetler tahmin edilerek kayıtlar da bu tahminlere göre maliyetler
tutulmaktadır.
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET
YÖNTEMİ
Bu maliyet yönteminde faaliyetler yapılmadan önce bilimsel yöntemlerle saptanmakta ve
maliyet kayıtları buna göre tutulmaktadır. Standart maliyet yönteminde giderler önceden
standartlara göre maliyetlere yansıtılır. Fiilen gerçekleşme ile standartlar arasındaki fark ayrı
olarak hesaplarda takip edilir. Vergi mevzuatımız gereğince fiili ve standart maliyetler
arasındaki fark maliyet hesaplarına devredilerek kapatılmak zorundadır.
Standart maliyet yönteminde giderlerin standardı önceden belirlendiğinden fiili gerçekleşen
rakamlarla karşılaştırılması sağlanarak, bu maliyet yöntemi kontrol aracı olarak kullanılır.
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET
YÖNTEMİ
SORUBir sağlık kurumunun 2016 yılında 2017 yılı maliyetleri için departman bazında tahmin etmeye çalışmaktadır.
Radyoloji biriminin 2017 yılında toplam olarak 75.000 adet röntgen çekeceği tahmin edilmektedir. Radyoloji
biriminin 2017yılında %70 kapasite ile çalışacağı öngörülmektedir. Bu bilgiler çerçevesinde normal maliyet
yöntemine göre standart maliyeti ve birim maliyeti hesaplayınız.
Toplam Maliyet = Değişken Giderler + (Sabit Giderler * Kapasite Kullanım Oranı)
Toplam Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri + Direkt İşçilik Giderleri + (Değişken Genel Üretim
Giderleri ) + (Sabit Genel Üretim Giderleri * Kapasite Kullanım Oranı)
MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET
YÖNTEMİSORU
Faaliyet Hacmi İlişkisine Göre
Giderler
Gider Türü Tutar (TL)
Değişken Giderler Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 300.000
Direkt İşçilik Giderleri 400.000
Değişken Genel Üretim Giderleri 100.000
Sabit Giderler Sabit Genel Üretim Giderleri 100.000
Toplam 900.000
Toplam Maliyet = Değişken Giderler+(Sabit Giderler*Kapasite Kullanım Oranı)
TM=300.000+400.000+100.000+(100.000*%70)=870.000
Birim Maliyet (BM)= TM/x
BM = 870.000/75.000
BM = 11,60TL
1.03.2019
7
STANDART MALİYET YÖNTEMİAVANTAJLARI VE
DEZAVANTAJLARI
AVANTAJLAR
• Maliyet öğeleri etkili bir şekilde kontrol
edilir.
• Mamul maliyetinin hesaplanmasında hız ve
kolaylık meydana getirir.
• Planlama ve kontrol sayesinde üretim
faktörlerinin verimliliği artar
DEZAVANTAJLAR
• Standartlar iyi belirlenmemiş ise analize
için yanıltıcı sonuçlar meydana gelebilir.
• Standartlara fazla önem verilirse fiili
maliyetlerde ihmale neden olabilir.
• Standartlar çalışanlar üzerinde baskı
meydana getirebilir.
• Bu yöntemin uygulanmasında iyi bir bilgi
sistemi gerekir.
MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE MALİYET
YÖNTEMLERİ
3-Maliyetlerin saptanma şekline göre maliyet yöntemleri
-Sipariş MaliyetYöntemi
-Evre (Safha) MaliyetYöntemi
-İşlem Maliyeti (Karma)Yöntemi
MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE - SİPARİŞ MALİYET YÖNTEMİ
Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirinden
farklı niteliktedir. Her ürün ve hizmette farklı maliyet özellikleri vardır. Bu nedenle bu
yöntemin esası her bir ürün ve hizmetin maliyetinin ayrı ayrı hesaplanmasıdır.
Direkt İlk Madde ve
Malzeme Gid.
Direkt İşçilik Gid.
Genel Üretim Gid.
A Hizmeti
B Hizmeti
C Hizmeti
A Birim
Maliyeti
B Birim Maliyeti
C Birim
Maliyeti
MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE – EVRE (SAFHA) MALİYET
YÖNTEMİ
Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirine
benzerdir. Safhanın maliyetinin belirlenmesi önemlidir.
Direkt İlk Madde ve
Malzeme Gid.
Direkt İşçilik Gid.
Genel Üretim Gid.
1. Safha Maliyeti
2. Safha Maliyeti
3. Safha Maliyeti Toplam Maliyeti Birim Maliyeti
MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE – KARMA MALİYET
YÖNTEMİ
Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirine
benzerdir. Ancak belirli bir aşamadan sonra özelleşir örneğin araç aksesuarlarının değişmesi
neticesinden tüketiciye özel üretilmesi
Direkt İlk Madde ve
Malzeme Gid.
Direkt İşçilik Gid.
Genel Üretim Gid.
1. Safha Maliyeti
2. Safha Maliyeti
3. Safha MaliyetiB. Sipariş
Maliyeti
B. Birim
Maliyeti
A. Sipariş
Maliyeti
A. Birim
Maliyeti
GİDERLERİN DAĞITIMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ
4-Giderlerin dağıtımına göre maliyet yöntemleri
-FaaliyetTabanlı MaliyetYöntemi
-Hacim Tabanlı MaliyetYöntemi
1.03.2019
8
Hacim Tabanlı Dağıtım Yöntemi; geleneksel dağıtım yöntemidir. Hacim tabanlı dağıtım
yönteminde, genel üretim giderlerinin mamullere dağıtımında işletmede gerçekleşen hacim
kıstasları göz önünde bulundurulur. Örneğin genel üretim giderleri poliklinik sayısı, yatan
hasta sayısı, ameliyat sayısı, muayene süresi, hizmet süresi, direkt işçilik saati gibi gider dağıtım
kıstasları kullanılabilir.
Faaliyet Tabanlı Dağıtım Yöntemi; önce genel üretim giderlerinin meydana gelmesine neden
olan faaliyetlere dağıtılıp sonrasında faaliyetler bazında toplanan giderler hizmete
dağıtılmaktadır. Burada iki aşamalı bir dağıtım süreci söz konusudur. Birinci aşamada
maliyetler farklı havuzlarda toplanır ve ikinci aşamada dağıtım faaliyetler bazında maliyet
unsurlarına dağıtılır.
GİDERLERİN DAĞITIMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ