Poniedziałek, 18.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 8.55 - 9.40

Temat: Jurand ze Spychowa jako postać tragiczna. (c.d.)

https://www.youtube.com/watch?v=9H35G4n67KE – losy Juranda (od min. 4,17)

1. Losy Juranda ze Spychowa (przypomnienie wiadomości z lekcji poprzedniej)

- szczęśliwy mąż i ojciec, dzielny i prawy rycerz polski,

- naznaczony tragedią rodzinną z winy Zakonu Krzyżackiego,

- wielki mściciel i postrach braci zakonnych,

- ojciec bezgranicznie kochający córkę, gotowy na wszelkie poświęcenia dla dobra dziecka,

- bezbronny rycerz, skazany na łaskę i niełaskę Krzyżaków, walczący o odzyskanie córki,

- ogarnięty szałem więzień Krzyżaków, zabójca jednego z zakonników,

- okrutnie okaleczony przez zakonników, oszukany i wypuszczony na pewną śmierć,

- zniedołężniały starzec cudem doprowadzony do Spychowa,

- człowiek skruszony, znający litość, miłosierdzie, skłonny do przebaczenia oprawcom,

- umiera szczęśliwy mogąc przytulić własne dziecko,

2. Tragedia i tragizm.

choroba,

utrata bliskiej osoby,

śmierć,

przeżycia budzące rozpacz,

ból, cierpienie

niezasłużona kara, nieszczęście,

TRAGIZM – splot nieszczęśliwych wydarzeń prowadzących do tragicznego końca

lub sytuacji bez wyjścia.

3. Etapy narastania tragizmu w życiu Juranda.

Początkowo Jurand był szczęśliwym człowiekiem:

- miał kochającą rodzinę – żonę i córkę,

- był zamożnym panem Spychowa: dobrym, sprawiedliwym, cenionym szanowanym przez

ludzi, mądrym i odważnym rycerzem,

- łączyły go dobre stosunki z Krzyżakami – żyli w zgodzie i w przyjaźni,

- cieszył się względami dworu Księcia Mazowieckiego ; książę cenił jego mądrość, rady,

rozwagę, rycerskość,

- słynął z męstwa, odwagi, waleczności, siły fizycznej, humoru i pogody ducha, przyjaznego

nastawienia do ludzi,

TRAGEDIA

Po napadzie Krzyżaków, w skutek którego Jurand stracił żonę, wszystko się zmieniło:

Etapy narastania tragizmu Zmiany w osobowości Juranda

Śmierć ukochanej żony w czasie

niespodziewanego napadu Krzyżaków na

Złotoryję

- szczęśliwy mąż i ojciec, wesoły

kompan, zmienia się w rządnego krwi

krzyżackiej, nienasyconego mściciela o

żelaznym sercu,

- ogarnięty chęcią zemsty, gniewny,

rozgoryczony, brutalny w stosunku do

Krzyżaków, bezwzględny,

Rozstanie z jego córką Danusią –

konsekwencje utraty żony, oddanie córki

na wychowanie księżnej w

przeświadczeniu, że tak będzie lepiej dla

dziecka

- nieustający ból z powodu nagłego

rozstania z żoną, nieporadność w

wykonywaniu ojcowskich obowiązków,

- szukanie w córce obrazu zmarłej

małżonki a tym samym rozdrapywanie

niegojących się ran,

- nieutulony żal, tęsknota, psychiczna i

fizyczna niemoc,

- narastanie gniewu i chęci odwetu na

braciach Zakonu, determinacja i

zdecydowanie,

Porwanie Danusi przez Krzyżaków Załamanie psychiczne, poczucie

bezsilności, niemoc, strach, obawa o

życie jedynego dziecka,

- wielka złość na Krzyżaków,

- wydarzenie to uczy go pokory, sprawia

wątpliwości, czy aby nie jest to kara za

jego chęć zemsty,

Przybycie Juranda do Szczytna i

podporządkowanie się żądaniom

Krzyżaków godzącym w dumę rycerza

- uświadomienie sobie, że znajduje się w

sytuacji bez wyjścia, bez względu jak

postąpi to i tak nie zobaczy dziecka

żywego, skończy się to tragicznie,

- wie, że Krzyżacy nie oddadzą mu córki

i że zechcą go zabić, mimo to podejmuje

ryzyko poświęcenia się dla dziecka, znosi

zniewagi i upodlenia

Pobyt w krzyżackim więzieniu - staje się ofiarą Krzyżaków, zostaje

brutalnie okaleczony

Wypuszczenie Juranda - kiedyś budził grozę, teraz jest

bezbronny, zdany na łaskę losu, zależny

od innych, bezbronny i niegroźny,

Spotkanie z oprawcą - okazuje miłosierdzie, litość,

przebaczenie, nie chce już zemsty

Śmierć Danusi - zamyka się we własnym świecie, traci

kontakt z rzeczywistością

Wtorek, 19.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 8.55 - 9.40

Temat : Rycerskie prawa i obowiązki opisane przez Sienkiewicza w powieści

„Krzyżacy”. https://slideplayer.pl/slide/809977/ - obyczaje w powieści Krzyżacy

1. Średniowieczny Kodeks Rycerski.

- zebrane w nim są prawa i obowiązki rycerza,

- przestrzeganie kodeksu było sprawą honoru ,

- rycerz był oddany królowie i jemu służył,

- rycerzem zostawał człowiek szlachetnie urodzony,

- rycerzem mógł zostać także biedniejszy człowiek,

lecz musiał wykazać się nadzwyczajnymi cechami,

- za zasługi rycerz otrzymywał od króla ziemię,

mógł osadzić na niej chłopów aby pracowali i

pomnażali jego majątek. Musiał jednak o nich dbać

i chronić ich przed niebezpieczeństwem,

- rycerz musiał być lojalny nie tylko wobec króla,

także i wobec rodziny i przyjaciół,

- musiał posiadać takie cechy jak: honor, męstwo,

odwaga, rozsądek, roztropność, szczerość,

- jego obowiązkiem była pomoc słabszym i

pokrzywdzonym, kobietom i dzieciom,

- przeciwników musiał traktować z szacunkiem,

2. Charakterystyka rycerzy Zakonu Krzyżackiego.

Rycerstwo Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.

Obraz Zakonu Krzyżackiego wyłania się z postępowania braci

zakonnych, relacji innych bohaterów oraz rozmyślań Wielkiego

Mistrza Konrada von Jungingena.

Cel: walka z poganami, nawracanie ich,

chrystianizacja ziem polskich

Wygląd:

- lśniące zbroje,

- hełmy z pawimi piórami,

- biała płaszcze z czarnym krzyżem,

- solidne uzbrojenie,

- potężne konie,

Cechy charakterystyczne:

- pochodzenie szlacheckie z najmożniejszych rodów niemieckich,

- składali zakonne śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa,

- cechuje ich własna duma i pycha, zakłamanie i rozpusta, egoizm, materializm, chęć

pomnażania bogactwa, skłonność do intryg, obżarstwo i pijaństwo, bezwzględność i

okrucieństwo,

- słynęli z samowoli wobec ludności poddanej, nakładali ogromne podatki, napadali i grabili

osady, mordowali nawet kobiety i dzieci, nie znali litości, byli rozpustni,

- w swojej pysze i przesadnej dumie nie słuchali nawet samego papieża, ich zwierzchnika,

Krzyżacy w powieści:

Zygfryd de Lӧwe ; Rotgier de Lӧwe ; Hugo de Danveld ; Kuno von Lichtenstein ;

Konrad von Jungingen ; Ulryk von Jungingen

3. Rycerstwo polskie.

Byli to ludzie pochodzący z najznamienitszych rodów polskich, zasłużonych dla króla i

ojczyzny. Ludzie prawi i honorowi.

Cel : walka o wolność narodu, posłuszeństwo wobec króla,

„Bóg, honor, ojczyzna”

Wygląd:

- potężnie zbudowani, wysocy, silni i krzepcy,

- zahartowani w walce, długo walczyli w pełnej zbroi,

- sprawni fizycznie, dobrze wyszkoleni w bitwie,

- energiczni, odporni na ciosy, zawsze z mieczem w dłoni,

- posiadali piękne i potężne konie,

Cechy charakterystyczne:

- skromni, bezinteresowni, lojalni,

- szlachetni i prawdomówni, zawsze wierni raz danemu słowu,

- odważni, rozsądni, znali umiar i swoje możliwości,

- gotowi na wszelkie poświęcenie w obronie swoich bliskich,

- uczciwi, sprawiedliwi, honorowi i dumni,

- przestrzegali bezwzględnie kodeksu rycerskiego,

- wierni królowi i ojczyźnie,

Najdzielniejsi rycerze polscy w powieści:

Zawisza Czarny ; Powała z Taczewa ; Maćko i Zbyszko z Bogdańca ; Jurand ze Spychowa ;

Środa, 20.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 8.00 - 8.45

Temat : Rycerstwo polskie a Zakon Krzyżacki – charakterystyka porównawcza.

https://www.youtube.com/watch?v=MuJ4IoZwgH0 – przypomnienie treści lektury

1. Kontrast postaci rycerzy Zakonu Krzyżackiego.

a) Zygfryd de Lӧwe - głęboko kochał Zakon i jego chwałę, - przesiąknięty chęcią posiadania, materializmem i egoizmem,

- fałszywy w pobożności, daleko mu do zakonnika,

- skłonny był do okrutnej zbrodni by pomścić syna,

- bestialsko okalecza bezbronnego Juranda, skazuje go na niechybną śmierć,

- torturami psychicznymi doprowadza do obłędu młodziutką Danusię,

- tocząc walkę z własnym sumieniem sam popada w obłęd i popełnia samobójstwo,

b) Rotgier de Lӧwe

- domniemany syn Zygfryda, nigdy się do tego nie przyznał,

- podstępny, samolubny, pyszny,

- chciwy i bezczelny w stosunku do polskich rycerzy,

- chce ziemi od króla w zamian za krzywdy wyrządzone

Zakonowi przez Juranda,

- poniża polskich rycerzy, gardzi nimi, prowokuje,

- nie przestrzega kodeksu rycerskiego,

- zbyt pewny siebie, postępuje niehonorowo,

- ginie z ręki Zbyszka w sprawiedliwej walce,

c) Hugo de Danweld

- intrygant i prowokator,

- podstępem uprowadza Danusie Jurandównę,

- bezwzględny lubieżnik, okrutny sadysta,

- nie ma sumienia ani skrupułów moralnych, - perfidnie kłamie rzekomo w imię Boże

d) Kuno von Lichtenstein

- poseł krzyżacki, który uosabia wszystkie wady Zakonu,

- przesadnie dumny, pyszny,

- okrutny i mściwy,

- obłudny i fałszywy,

e) Konrad von Jungingen

- Wielki Komtur Zakonu, Mistrz Krzyżacki,

- jedynie on widzi złe czyny Krzyżaków,

- obawia się gniewu Bożego, przestrzega swoich braci oślepionych chęcią zemsty i bogactwa,

- boi się zawrócić z tej drogi, jest słaby psychicznie i fizycznie,

Ulrych von Jungingen - przejmuję władzę w Zakonie po śmierci brata,

- jest bezwzględny i okrutny, chciwy, łasy na władzę i bogactwo

- dąży do wojny z królem Władysławem Jagiełłą,

2. Charakterystyka porównawcza Sienkiewicz tworzy wyraźny kontrast pomiędzy bohaterami:

Jurand ze Spychowa – Zygfryd de Lӧwe

Zbyszko z Bogdańca – Rotgier de Lӧwe

Władysław Jagiełło – Ulrych won Jungingen

Na podstawie ich cech i zasad postępowania można dokonać porównania:

Rycerstwo Polskie Zakon Krzyżacki

■ wierność zasadom rycerskim

■ odwaga, waleczność, męstwo

■ dążenie do sławy i bogactwa w uczciwej i

otwartej walce

■ duma rycerska, honor, szczerość

■ otwartość, prawość postępowania

■ szacunek dla kobiet, gotowość służenia im

■ służba ojczyźnie i królowi

■ kierowanie się zasadami wiary

chrześcijańskiej

■ łamanie zasad rycerskich

■ podstępność, przebiegłość, okrucieństwo,

■ niepohamowana chciwość i napaść,

■ ogarnięci materializmem i rządni sławy

■ pycha, zuchwałość, fałsz i obłuda

■ nagminne łamanie prawa i obyczajów

szlacheckich

■ brak jakichkolwiek względów dla kobiet

■ żądza władzy, działanie na rzecz

rozszerzenia sfery wpływów Zakonu

■ wykorzystywanie autorytetu Kościoła i

religii do niecnych zamiarów

■ fałszywa pobożność

Notatka:

„Henryk Sienkiewicz w powieści „Krzyżacy” zestawia ze sobą nie tylko dwie armie, jak w

bitwie pod Grunwaldem, ale i dwa narody: Polaków i Niemców. Pierwszych idealizuje,

tworzy postaci krystalicznie czyste i bez skaz, a jeśli postępujące źle, to w wyniku krzywd,

jakie doznali, a nie ze złych skłonności. Drugi naród przedstawia w ciemnych barwach, nie

szczędzi krytyki wkładanej w usta bohaterów, ukazuje od strony popełnianych zbrodni i

okrucieństw. Ostateczne zwycięstwo Rycerstwa Polskiego nad zakonem krzyżackim

dokonuje się na polach Grunwaldu. Doskonale zorganizowane i zdyscyplinowane wojsko,

pod wodzą znakomitych strategów i pobożnego króla, który powierzył losy bitwy Bogu i

Maryi pokonało uzurpatorów i obłudników. Ponadto król Jagiełło – najwyższy polski rycerz –

wykazuje się ogromną klasą. Z honorami należnymi największym wojskowym nakazuje

pochować zwłoki Ulricha von Jungingena, okazując tym samym szacunek dla mistrza

zakonu.”

Czwartek, 21.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 13.35 - 15.00

Temat: „Krzyżacy” jako powieść historyczna, napisana „ku pokrzepieniu serc”.

https://www.youtube.com/watch?v=O0dGh-fk3pw – elementy pow. historycznej

1. Cechy powieści historycznej.

Cechy powieści Cechy powieści historycznej Przykład z „Krzyżaków”

wiele wątków wśród wielu wątków musi być

wątek historyczny

wątek historyczny – wojna z

Krzyżakami,

wątek miłosny - …?

wątek poboczny – obyczaje …?

wielu

bohaterów:

główni,

poboczni,

epizodyczni

główni bohaterowie to postacie

fikcyjne i postacie historyczne.

Występują bohaterowie

drugoplanowi i epizodyczni.

postacie fikcyjne:

postacie historyczne:

boh. drugoplanowi:

postacie epizodyczne:

fabuła tworzona

w wyobraźni

pisarza

fabuła łączy wydarzenia fikcyjne

z wydarzeniami historycznymi,

odwzorowanymi zgodnie z

prawdą.

fikcja – losy Zbyszka, Maćka, Juranda,

prawda historyczna – konflikt i wojna

z Zakonem Krzyżackim

dowolny czas

akcji

czas akcji – przeszłość

historyczna (prawdziwa) w

stosunku do epoki, w której żył

sam autor.

czas akcji – XIV – XV wiek

życie Sienkiewicza – XIX – XX wiek

warsztat

pisarski (źródło

pomysłów)

konieczność badań

historycznych, wiarygodność ze

źródłami historycznymi,

dowolność w interpretacji

prawdy historycznej

w wydarzeniach autor odwołuje się do

Kroniki Jana Długosza, np. opis bitwy

pod Grunwaldem

dowolna interpretacja prawdy

historycznej – bezwzględna krytyka

Zakonu a pochwała rycerstwa

polskiego

2. „Krzyżacy” jako powieść historyczna.

- akcja toczy się w odległej dla autora przeszłości,

- opowiada o prawdziwych wydarzeniach z historii Polski, ale także wzbogaca je o fikcje

literacką, rozbudowuje wątek miłosny, ubarwia losy bohaterów,

- najważniejsi bohaterowie są fikcyjni a ich los jest kluczowy dla fabuły utworu,

- czytelnik dostrzega emocjonalny stosunek autora do wydarzeń historycznych (ocenia je, aby

zrealizować założony cel powieści – potępienie Krzyżaków, gloryfikacja rycerstwa

polskiego),

- język powieści dostosowany jest do epoki, w której dzieje się akcja, widoczna archaizacja i

stylizacja,

3. „Krzyżacy” jako powieść napisana „ku pokrzepieniu serc”.

W sytuacji porozbiorowej, kiedy Polska pozostawała pod zaborami, literatura przyjęła na

siebie rolę podtrzymywania niegasnącego ducha narodu polskiego. Miała przypominać piękną

i wzniosłą historię, tradycje i kulturę. Miała pokazywać momenty dziejowego zwycięstwa

narodu polskiego nad wrogami.

Powieść Sienkiewicza ukazuje moment panowania dynastii Jagiellonów, kiedy to Polska po

zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem, stała się najpotężniejszym mocarstwem Europy. Ta

historyczna wiktoria miała pokazywać Polakom, że jak niegdyś udało się pokonać Krzyżaków

tak i teraz można pokonać zaborcę pruskiego i skutecznie walczyć z germanizacją. Zgodnie i

solidarnie można ponownie wywalczyć niepodległość.

Piątek, 22.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 8.55 - 9.40

Temat : Rozprawka – poznajemy nową formę wypowiedzi argumentacyjnej.

Podręcznik do j. polskiego – str. 224

https://www.youtube.com/watch?v=8BMacJ3RM8c – o rozprawce

1. Rozprawka, czyli co?

Rozprawka - forma wypowiedzi pisemnej (krótka rozprawa), w której piszący prezentuje

własne stanowisko wobec określonego zagadnienia i uzasadnia je,

- służy analizie i wyjaśnieniu jakiegoś zagadnienie, lub ocenie ważnego

problemu społecznego, moralnego, etycznego,

- w rozprawce staram się najczęściej coś udowodnić, o czymś kogoś przekonać,

odpowiedzieć na postawione pytanie lub rozwiać jakąś wątpliwość,

Kiedy piszemy rozprawkę?

Formę rozprawki wybieramy zawsze, jeśli temat pracy jest sformułowany w następujący

sposób:

- Jak rozumiesz słowa „…”?

- Uzasadnij, że ….

- Udowodnij, iż ….

- Czy słuszne jest powiedzenie „…”?

- Czy można zgodzić się z opinią, że ….

- Opowiadam się za …

2. Z jakich elementów składa się rozprawka?

Pisząc rozprawkę musisz być świadomy, że ma ona niezbędne elementy, które muszą pojawić

się w twojej pracy. Tymi elementami są : teza lub hipoteza, argumenty i kontrargumenty

oraz zakończenie z potwierdzeniem tezy lub jej postawieniem. Wszystko zależy od rodzaju

rozprawki, który piszesz. Jest ich dwa, ale o tym potem.

Najpierw poznaj wymienione podstawowe terminy:

Teza – twierdzenie, którego jako autor rozprawki jesteś pewien i które będziesz udowadniał

przywołując argumenty i przykłady,

np.: Jestem całkowicie pewien, że czytanie książek jest pożyteczne.

Hipoteza - twierdzenie, którego jako autor rozprawki nie jesteś pewien i które wymaga

przeanalizowanie i zajęcia jasnego stanowiska (czyli postawienia tezy na koniec pracy),

np. Wydaje mi się, że czytanie książek może być pożyteczne dla ludzi.

Argument – dowód, który przytoczysz na udowodnienie swojej racji (swojego stanowiska),

np. Czytanie książek znacząco wzbogaca zasób naszego słownictwa oraz kształtuje

świadomość poprawności stylistycznej wypowiedzi.

Kontrargument – dowód, który przytoczysz aby podważyć lub całkowicie obalić czyjś

pogląd, stanowisko. Użyjesz go także aby badać słuszność problemu

postawionego w temacie rozprawki.

np. Czytanie książek może mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka, ponieważ często

skutkuje pogorszeniem wzroku.

3. Kiedy postawić tezę a kiedy hipotezę?

Wszystko zależy od tematu i rodzaju rozprawki.

Oto schemat ilustrujący rodzaje rozprawki.

4. Kompozycja rozprawki

Rozprawka dedukcyjna:

1. Wstęp zawierający tezę – stawiasz tezę, której jesteś pewien.

2. Rozwinięcie – podajesz argumenty i potwierdzające je przykłady (pamiętaj, aby każdy

wprowadzony przez ciebie argument był jednocześnie kolejnym akapitem pracy, każdy

argument powinien być poparty przykładem lub przykładami, każdy akapit powinien być

zakończony wyraźnym zamknięciem).

3. Zakończenie – stanowcze potwierdzenie przyjętej we wstępie tezy, którą udowodniłeś

podając argumenty w rozwinięciu pracy.

Rozprawka indukcyjna:

1. Wstęp zawierający hipotezę w formie pytania, czyli stwierdzenie, którego sam nie jesteś

pewien i będziesz je dopiero sprawdzał, udowadniał.

2. Rozwinięcie składa się z argumentów i kontrargumentów (czyli za i przeciw) oraz z

przykładów potwierdzających i argumenty i kontrargumenty.

3. Zakończenie - sprecyzowanie własnego stanowiska po przeanalizowaniu wszystkich za i

przeciw (w zakończeniu możesz sformułować tezę, która będzie jednocześnie wnioskiem

wynikającym z rozważań).

Na dzisiaj tyle, w poniedziałek kolejna porcja wiedzy o rozprawce.

ROZPRAWKA

INDUKCYJNA DEDUKCYJNA

jesteś pewien swego stanowiska

(dotyczącego problemu w temacie

pracy) i uzasadniasz je przez

logiczny wywód poparty

odpowiednimi argumentami;

przytaczasz argumenty oczywiste,

najtrafniejsze, możesz podać

kontrargumenty lecz nie musisz,

nie jesteś pewien, jakie stanowisko zająć w

sprawie problemu postawionego w temacie

pracy. Skoro nie masz pewności to musisz

rozważyć wszystkie za i przeciw, czyli

podjąć analizę zagadnienia i wnioskowanie.

Podajesz argumenty na tak i kontrargumenty

na nie. Potem musisz już zająć konkretne

stanowisko.