05.2020 lekcja zdalna poprzez hangouts meet godz. 8.00 -...
TRANSCRIPT
Poniedziałek, 18.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 8.00 - 8.45
Temat : „Folwark Zwierzęcy” – poznajemy treść przerażającej bajki Georga Orwella.
Podręcznik do j. polskiego – str.194
https://www.youtube.com/watch?v=puJY9plvMDI – film w wersji animowanej
https://www.youtube.com/watch?v=9yccQidAWsY – film fabularny
1. Geneza powstania utworu. (nie przepisuj – zapamiętaj!)
Utwór został napisany pod wpływem inspiracji faktami historycznymi, które odmieniły
oblicze sporej części Europy. Bez trudu dostrzeżono związki z Rewolucją Październikową
1917 r., powstaniem nowego organizmu państwowego – Związku Socjalistycznych Republik
Radzieckich (1922) oraz modelem sprawowania władzy w nowym ustroju (Stalin). Trzeba
jednak pamiętać, że dążenie do uogólnienia, ucieczka od konkretu historycznego na kartach
dzieła, pozwalają odczytywać je jako uniwersalną parabolę o systemie totalitarnym, który
może stać się zagrożeniem dla ludzi pod różnymi szerokościami geograficznymi, jeśli tylko
uśpią swoją czujność i pozwolą działać w swoim imieniu demagogom pokroju Napoleona i
Sąuealera.
W marcu 1947 r. Orwell napisał w przedmowie do ukraińskiego wydania powieści, poniekąd
tłumacząc potrzebę pisania:
Po powrocie z Hiszpanii rozważałem zdemaskowanie mitu sowieckiego w opowiastce, którą
mógłby zrozumieć niemal każdy i którą nietrudno byłoby przełożyć na inne języki. Przez
pewien czas nie wiedziałem jednak, jaką treść mam nadać tej historyjce; pomysł przyszedł mi
do głowy, kiedy pewnego dnia (mieszkałem wtedy w małej wiosce) ujrzałem, jak może
dziesięcioletni chłopiec prowadzi wąską ścieżką potężnego konia pociągowego, Moszcząc
zwierzę batem, ilekroć tylko chciało ono zboczyć z drogi. Uderzyło mnie wtedy to, iż ludzie
wyzyskują zwierzęta prawie tak samo, jak bogacze wyzyskują proletariat.5
2. Czas i miejsce akcji.
Czas akcji - pierwsza połowa XX wieku,
- kilka lub kilkadziesiąt lat, dokładnie nie wiemy ponieważ początkowo upływ
czasu jest rejestrowany a potem są już przeskoki czasowe,
- można określić, że pierwsze spotkanie zwierząt w stodole na naradzie odbywa
się w marcu,
Miejsce akcji – folwark dworski należący do pana Jonesa,
- miejsce nieopodal Willingdon w Anglii,
- obok są dwa folwarki sąsiedzkie – Pinchwield i Foxwood,
3. Głowni bohaterowie.
Ludzie zwierzęta
Jones - farmer, właściciel Folwarku
Dworskiego, pijak zaniedbujący
gospodarstwo i żywy inwentarz;
Major - stary, 12-letni wieprz rasy
Yorkshire, bardzo doświadczony, autor idei
równości wszystkich zwierząt i buntu
przeciwko rządom człowieka;
Snowball - młody knur, wygadany, bystry,
pomysłowy, uznany za zdrajcę.
Piklington - właściciel sąsiadującego z
Folwarkiem Dworskim majątku
Lisigaj, niefrasobliwy szlachcic, który
zajmował się głównie polowaniem lub
rybołówstwem,
Napoleon - rosły knur (wieprz) rasy
Berkshire, małomówny, o srogim wyglądzie,
niezbyt mądry, bezwzględny dla innych,
rządny władzy,
Frederick - właściciel Sobkowa, drugiego
majątku przylegającego do Folwarku
Dworskiego, twardy i przebiegły, ciągle
toczący jakieś procesy sądowe;
Squealer - bardziej energiczny niż
Napoleon, szybciej też mówił i miał więcej
od niego pomysłów, przebiegły kłamca,
Whymper - adwokat z Willingdon, mały
człowieczek z bokobrodami, o chytrym
wyglądzie, przebiegły i chciwy, pośrednik w
handlu Folwarku Zwierzęcego z sąsiednimi
majątkami.
Boxer - olbrzymi koń pociągowy, niezbyt
rozgarnięty, ale niezwykle silny, pracowity i
uczynny, o niezłomnym charakterze;
Clover - drugi koń pociągowy,
Mollie - rozpieszczona, „śliczna, biała
klacz”, zaprzęgana przez Jonesa do jego
powozu, rozmiłowana we wstążkach i
rozmaitych ozdobach;
Osioł Beniamin - najstarszy, a także
najbardziej zgryźliwy ze zwierząt na
folwarku, milczący, w przeciwieństwie do
innych zwierząt nigdy się nie śmiał,
przywiązany bardzo do Boksera, uparty i
nigdy nie zmieniający swego zdania;
Jessie, Bluebell, Pincher - psy.
A także owce, krowy, kury, gęsi i kaczki,
4. Problematyka społeczna i moralna dzieła. (nie przepisuj – zapamiętaj)
Utwór jest aluzją do wydarzeń historycznych, które miały miejsce w latach trzydziestych w
ZSRR. Występujące w utworze zwierzęta można odnieść do radzieckich rewolucjonistów,
którzy obalili stary porządek, odsunęli od władzy znienawidzonych przywódców i sami
przejęli rządy. Początkowo cieszy ich swoboda, brak ograniczeń, samodzielność, jednak
wkrótce okazuje się, że spośród nich zaczynają wyłaniać się osoby, którym wcale nie leży na
sercu dobro publiczne, ale własne, prywatne interesy. Oni to, budując nową rzeczywistość,
gdzieś po drodze zagubili wysuwane na początku hasła i idee. Wspaniały przewrót, który
dawał nadzieję na lepszą przyszłość, zamiast poprawy warunków życia, przynosi
rozczarowanie i wypaczenie haseł rewolucyjnych. Przynosi ponownie wyzysk klasy
robotniczej, nierówne traktowanie i podział społeczeństwa oraz całkowite uzależnienie
jednostki od władzy i systemu totalitarnego.
Wtorek, 19.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 9.50 - 11.20
Temat : „Wszystkie zwierzęta są równe, ale świnie równiejsze…” – o bohaterach „Folwarku
Zwierzęcego”.
Temat : Opowiadanie twórcze i odtwórcze. (zaj. dodatkowe z j. polskiego)
Podręcznik do j. polskiego – str.194
https://www.youtube.com/watch?v=HPrBKxC4fQg - streszczenie
https://www.youtube.com/watch?v=9yccQidAWsY – film fabularny
1. Charakterystyka postaci.
Bohater w powieści Cechy bohatera
MAJOR
(Włodzimierz Lenin)
Major swym przemówieniem rozbudza nadzieje zwierząt na lepsze
jutro. Zapowiada nadejście przewrotu, który odmieni całkowicie los
ciemiężonych. Major cieszył się ogromnym szacunkiem zwierząt na
farmie. Był mądry i wierzył w solidarną postawę zwierząt w walce o
wolność.
SNOWBALL
(Lew Trocki)
Knur- stał przy boku Napoleona, gdy po rewolucji świnie
przejmowały rządy. Był inteligentny i pomysłowy. Chciał ulżyć
zwierzętom w ich pracy. W krytycznym momencie uciekł z
folwarku przepędzony przez sforę wytresowanych psów Napoleona.
Od tej pory winą za każde niepowodzenie obarczano Snowballa,
chociaż nigdy już na folwark nie powrócił.
NAPOLEON
(Józef Stalin)
Knur, przywódca zwierząt, który dążył do uzyskania władzy
absolutnej, wykorzystywał pracę swoich podwładnych dla swojego
dobra, odpowiedzialny za wygnanie z folwarku Snowballa i
egzekucje zwierząt.
BOXER
(grupa robotników w
Rosji)
Koń- bardzo silny i pracowity koń. Niezbyt inteligentny. Kochał
folwark i przyjaciół. Z ogromnym poświęceniem walczył o wolność.
Nie potrafił jednak ustosunkować się krytycznie do czynów i
wypowiedzi Napoleona. Wierzył we wszystko, co powiedział
przywódca, gdyż potrzebował autorytetu, dla którego mógłby
całkowicie się poświęcać. W milczeniu znosił głód, nie narzekał,
ciężko pracował. Jego postawa stanowiła wsparcie dla tyrana.
MOLLIE
(ludzi, którzy nie
potrafią ciężko
pracować, uwielbiają
wszelkie wygody)
Klacz- zainteresowana jedynie swoim wyglądem. Lubiła paradować
ze wstążkami wplecionymi w grzywę. Na Folwarku Dworskim
wykonywała lekką pracę. Po rewolucji nie zdołała dostosować się
do ciężkich warunków. Uciekła do sąsiedniego folwarku
PSY NAPOLEONA
(aparat policyjny w
Rosji)
Napoleon odebrał szczenięta Jessie i sam zajął się ich
wychowaniem, a raczej tresurą. Po pewnym czasie odpowiednio
wytresowane psy stały się bezwzględnie posłuszne swojemu
przywódcy. Na jego rozkaz gotowe były zamordować każdego.
OWCE
(bezmyślne masy
ulegające presji
silniejszych, podatne
na manipulację)
Wierzyły Napoleonowi, powtarzały bezmyślnie każdy slogan, nie
potrafiły samodzielnie podjąć żadnej decyzji ani wyrazić własnego
zdania.
2. Od buntu zwierząt do ich zniewolenia.
Folwark Dworski Folwark Zwierzęcy
■ pod rządami pana Jonesa
- zaniedbane zwierzęta, głodne,
wykorzystywane. Właściciel nie był dobrym
gospodarzem, ale też nie krył się z tym, że
alkohol jest dla niego ważniejszy niż
folwark. Niczego zwierzętom nie obiecywał.
■ pod rządami Napoleona
– ciężko pracujące zwierzęta, głodne,
wyczerpane. Czuły się zawiedzione
niespełnionymi obietnicami. W państwie
Napoleona panuje terror, inwigilacja,
egzekucje.
3. Świńskie metody zarządzania Folwarkiem.
(przepisz tylko metody, wyjaśnienia ich zapamiętaj)
W jaki sposób świnie całkowicie podporządkowały sobie zwierzęta i zmusiły je do ślepego
posłuszeństwa?
Propaganda
Od niej wszystko się zaczyna. Płomienne mowy o cudownej przyszłości, wielkie
obietnice, hasła równości i braterstwa. I wmawianie wszystkim, że sukces może zostać
osiągnięty tylko pod przewodnictwem Napoleona. Większość zwierząt gospodarskich
nie należała do najinteligentniejszych. Nic dziwnego, że uwierzyły. Te, które
zwietrzyły podstęp, wiedziały, że bezpieczniej jest siedzieć cicho (osioł Benjamin).
Zastraszanie, eliminowanie buntowników
Co zrobić, jeśli poddani wszczynają bunt? Przykładnie ukarać tych najgłośniejszych.
Kiedy kury zaprotestowały przeciwko odbieraniu im jajek, ukarano je głodówką.
Część buntowniczek zmarła, reszta skapitulowała.
Kult przywódcy
Wszystko co dobre, było zasługą Napoleona. Projekt wiatraka wykonany przez
Snowballa wkrótce po wygnaniu niewygodnego knura okazał się projektem
okrutne rządy pana
Jonesa doprowadzają
do buntu zwierząt
Zwierzęta cierpią głód,
są źle traktowane
i wykorzystywane
sprawiedliwe rządy ogółu,
potrzeba zmian
usprawniających pracę
Lenistwo świń i plan
przejęcia władzy nad
folwarkiem i zwierzętami
okrutne rządy Napoleona
oparte na wyzysku
i terrorze zwierząt
Wprowadzenie podziału
zwierząt na równych i
równiejszych
Napoleona. To oczywiście kłamstwo, ale odpowiednia propaganda sprawiła, że
zwierzęta w nie uwierzyły. Choroba Napoleona (a raczej kac po niezłym pijaństwie) to
powód do smutku wszystkich zwierząt. Napoleon musi lepiej się odżywiać, nie może
mieszkać w zwykłym chlewie. Nigdy nie pracuje fizycznie, bo przecież wykonuje
znacznie cięższą pracę, umysłową. I to on oczywiście podejmuje wszystkie decyzje,
on jeden kontaktuje się z ludźmi.
Kłamstwa
Jeśli poddani mają wątpliwości co do decyzji przywódcy, należy je rozwiać. Sztuka
niełatwa, ale Squealer był w tym mistrzem. Zwierzęta mówiły, że potrafi czarne
zamienić na białe. Najokrutniejsze kłamstwo dotyczyło śmierci Boxera. Zginął w
rzeźni, a zwierzętom powiedziano, że spokojnie umarł w szpitalu.
Walka z wrogami klasowymi
Wrogiem klasowym jest ten, kto postępuje wbrew zasadom wyznaczonym przez
rządzących i ośmiela się buntować lub chociaż myśleć inaczej niż myśli władza.
Obecność wroga klasowego jest bardzo wygodna dla rządzących. Bo to jemu właśnie
przypisuje się wszystkie niepowodzenia. Zniszczony wiatrak, głód, słabe plony,
nienawiść sąsiadujących z folwarkiem ludzi to wszystko świnie uznały za sprawkę
Snowballa, czyli wroga klasowego. Wszelki bunt zniechęconych zwierząt był
przypisywany szpiegowskiej działalności wygnanego knura. Kto zbratał się z wrogiem
klasowym lub chociaż uległ jego namowom, musi zostać surowo i przykładnie
ukarany – śmiercią. Dlatego w czasie dyktatury Napoleona każdy wiec zamieniał się
w egzekucję – zabijano te zwierzęta, które przyznały się choćby do myśli o
Snowballu. I z czasem nikt już nawet nie zastanawiał się, jak to możliwe, żeby jeden
knur zdołał zrobić tyle rzeczy i nie zostać przez nikogo zauważonym.
Samokrytyka – czyli dobrowolne przyznanie się do winy
Samokrytyka jest zapowiedzią poprawy, zmiany zachowania, ma przynieść
ułaskawienie błądzącemu, lecz skruszonemu członkowi partii. Ale na folwarku
samokrytyka prowadzi do egzekucji przyznającego się do winy zwierzęcia. Nie ma
mowy o przebaczeniu. Śmierć następuje błyskawicznie, a katami są bezlitosne psy.
Dlaczego więc zwierzęta masowo przyznają się do wymyślonych win? Są tak głupie
czy zdesperowane? Wolą umrzeć niż żyć w zakłamanym świecie? A może ktoś (np.
Squealer) namawia kolejnych naiwniaków, mówiąc im, że wina zostanie darowana.
Środa, 20.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 9.50 - 10.35
Temat : Obraz i ocena systemu totalitarnego.
Podręcznik do j. polskiego – str.194
https://www.youtube.com/watch?v=HPrBKxC4fQg - streszczenie
https://www.youtube.com/watch?v=9yccQidAWsY – film fabularny
1. Walka o władzę w nowej rzeczywistości – Snowball i Napoleon.
(nie przepisuj wszystkiego, staraj się jak najwięcej zapamiętać)
- po wypędzeniu ludzi zwierzęta miały nadzieję na lepszą przyszłość, były szczęśliwe
i dumne,
- postanowiły prowadzić gospodarstwo lepiej od Jonesa,
- było oczywiste, że świnie, które ostatnio pojęły sztukę czytania i pisania, powinny stanąć na
czele gospodarstwa,
- najpierw zmieniono nazwę – Folwark Dworski stał się odtąd Folwarkiem Zwierzęcym,
- na ścianie wielkiej stodoły wymalowano wielkimi literami Siedem Przykazań, w które ujęto
najbardziej istotne reguły Animalizmu:
- zwierzęta dokładały wielkich starań i wysiłków, żeby efekty ich pracy były jak najlepsze,
- dochodziło do zaskakujących zdarzeń i nadużyć, które starano się ukryć,
- świnie jako elita władzy stopniowo zagarniały dla siebie różne dobra (mleko, jabłka) i
przywileje (z czasem miały prawo odstępować od przyjętych zasad, a właściwie zmieniały
przykazania, żeby usprawiedliwić swoje dążenie do wygód, np. do mieszkania w domu,
spania w łóżkach, a nawet picia alkoholu).
- Snowball i Napoleon rozpoczęli dyskretną walkę o władzę,
Snowball zorganizował poszczególne gatunki zwierząt w grupy mobilizujące do jeszcze
większej aktywności – tak powstały: Komitet Produkcji Jaj, Liga Czystych Ogonów
zrzeszająca krowy, Ruch Walki o Bielszą Wełnę, do którego należały owce, Komitet
Reedukacji Dzikich Towarzyszy, który miał na celu obłaskawianie szczurów i królików (31).
Snowball zadbał o kształcenie zwierząt, dzięki temu niektóre z nich nauczyły się czytać.
Zaproponował też dla ich wygody skrócenie Siedmiu Przykazań do jednego: cztery nogi:
dobrze, dwie nogi: ile (33), które zostało niebawem wypisane na ścianie stodoły.
Napoleon postawił na wychowanie młodych, co w istocie zapewniło mu przyszłą
niepodzielną władzę utrwalaną przy pomocy psów. Było to możliwe dzięki wychowaniu w
izolacji od innych zwierząt i odpowiedniemu ukształtowaniu dziewięciu szczeniąt wcześnie
zabranych matkom, Jessie i Bluebell. To właśnie psy przepędziły z folwarku Snowballa.
- Napoleon narzucił wszystkim opinię, że w istocie Snowball był tchórzem i zdrajcą, zaś plan
1. Wszystko, co chodzi na dwóch nogach, jest wrogiem.
2. Wszystko, co chodzi na czterech nogach lub ma skrzydła, jest przyjacielem.
3. Żadne zwierzę nie będzie nosić ubrania.
4. Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku.
5. Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu.
6. Żadne zwierzę nie zabije innego.
7. Wszystkie zwierzęta są równe.
budowy wiatraka był tak naprawdę pomysłem Napoleona.
- spór miedzy Snowballem a Napoleonem dotyczył również ważnej dla folwarku kwestii
obrony przed kolejnym atakiem ze strony ludzi. Pierwszy sądził, że gołębie powinny
wzniecać bunt wśród zwierząt w innych gospodarstwach, który doprowadzi do przewrotów i
ludzie nie będą zdolni do jakiegokolwiek ataku. Drugi głosił pogląd, że należy kupić broń,
nauczyć się strzelać i przygotować się do samodzielnej obrony.
Snowball i Napoleon różnili się wiec w zasadniczych dla folwarku kwestiach – w sprawie
zorganizowania gospodarki wewnętrznej (wiatrak, metody pracy, perspektywa rozwoju) oraz
w dziedzinie obrony (stale istniało zagrożenie atakiem). Ciągłe spory i gwałtowne dyskusje
osiągnęły punkt kulminacyjny, kiedy miało dojść do decyzji w sprawie budowy wiatraka.
Snowball przekonał do tego pomysłu wiele zwierząt. Jego argumenty trafiały do przekonania,
były spójne, logiczne i otwierały perspektywę lżejszego, bardziej dostatniego życia.
Oczywiście władzy bardziej pragnął Napoleon i przeciwstawił się siłą. Na jego znak dziewięć
wielkich psów rzuciło się na zwolennika osiągnięć cywilizacyjnych. Snowball nie miał
żadnych szans – na oczach zgromadzonych zwierząt uciekł z folwarku. Tak oto doszło do
próby sił, która zaowocowała triumfem przemocy fizycznej nad logiką i nauką.
2. Zmiana postawy elity rządzącej – władza totalitarna.
Totalitaryzm (dawniej też: totalizm, łac. totalis – cały, całkowity) – system rządów (reżim
polityczny) oparty na obowiązującej wszystkich ideologii, w którym państwo w pełni
kontroluje społeczeństwo i stara się nadzorować wszystkie aspekty życia publicznego i
prywatnego na tyle, na ile jest to możliwe.
Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są: autokratyzm (w szczególności zasada
wodzostwa), kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia i ingerencja w
przekonania, poglądy, zachowania obywateli, rozbudowana propaganda (m.in. fałszująca
obraz rzeczywistości), dezinformacja, pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i
wymiarem sprawiedliwości – wykorzystywanymi jako elementy systemu terroru i represji
przeciwko społeczeństwu
Cechy władzy totalitarnej Napoleona na Folwarku:
■ przywódca bezwzględny, sięgnął po niepodzielną władzę metodą siły,
■ wprowadził nowe zasady podejmowania decyzji - samodzielność,
■ zlikwidował wspólne (tylko pozornie demokratyczne) metody zarządzania folwarkiem,
■ zakazał organizacji wieców, dyskusji, zgromadzeń,
■ nie pojawiał się osobiście, wszystko załatwiał w jego imieniu Squealer metodą kłamstwa i
zastraszania zwierząt,
■ umacniał własną pozycję, wysuwając bzdurne oskarżenia i fabrykując fałszywe opinie o
Snowballu.
■ rozwinął działalność szpiegowską, utrzymał współpracę z wrogami – ludźmi,
■ następowały oskarżenia, tortury i egzekucje prawdziwych oraz ewentualnych
przeciwników, ■ w nocy zmienił zasady Animalizmu, wypisane na ścianie stodoły w formie obowiązujących
Siedmiu Przykazań. Przy pomocy dopisanych słów manipulował treścią i uzyskiwał
pożądane sensy.
■ niesprawiedliwe i bezwzględne rządy Napoleona aż nadto przypominają model
reprezentowany przez Stalina. Obowiązują również podobne zwroty i określenia, np.
Towarzysz, Ojciec Wszystkich Zwierząt.
■ nowe rządy są lub muszą być akceptowane przez innych. Nie sposób przeciwstawić się,
kiedy z byle powodu można zostać straconym (takie były konsekwencje buntu kur), nie
można też zmierzyć się z wyszkoloną w zabijaniu ochroną – sforą groźnych psów.
■ zastraszone zwierzęta nie podejmowały żadnych działań przeciwko Napoleonowi. Niektóre
rozumiały też bezskuteczność takich starań,
■ tyrania wprowadzona przez Napoleona, okrucieństwo, przemoc, strach, fałsz, propaganda
sprawiły, że los zwierząt stawał się coraz bardziej ciężki,
■ zwierzęta muszą więcej pracować, nie mają pożywienia, nie mogą odpoczywać, nie mają
siły a są zmuszani do katorżniczej pracy,
Czwartek, 21.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 11.50 - 12.35
Temat : „Folwark zwierzęcy” parabolą i zjadliwą krytyką ustroju komunistycznego.
Podręcznik do j. polskiego – str.194
https://www.youtube.com/watch?v=9yccQidAWsY – film fabularny
https://www.youtube.com/watch?v=HPrBKxC4fQg - streszczenie
1. Parabola i alegoria
Parabola (przypowieść) – jest to utwór, którego fabuła służy przedstawieniu pewnych prawd
moralnych lub filozoficznych.
- oprócz znaczenia dosłownego parabola ma znaczenie alegoryczne
lub symboliczne.
- przedstawione wydarzenia ilustrują jakąś ogólną prawdę.
„Folwark Zwierzęcy” jest powieścią mającą cechy paraboli, gdyż autor pod postaciami
zwierząt zakamuflował konkretne osoby żyjące w określonym czasie i kraju.
Alegoria – motyw lub zespół motywów w dziele literackim albo plastycznym, który oprócz
znaczenia dosłownego ma znaczenie przenośne – alegoryczne.
Orwell ukazał (pod postaciami zwierząt) prawdziwe oblicza ludzi: fałsz i zakłamanie,
przebiegłość, wygodnictwo, uległość, naiwność, głupotę, pracowitość, wykorzystywanie
innych, oportunizm, słabość, przyzwoitość, bierność, zdradę.
2. Poziomy odczytu dzieła
a) poziom dosłowny – historia ze świata zwierząt,
b) poziom alegoryczny – sytuacja w Rosji, a potem w ZSRR,
c) poziom metaforyczny, uniwersalny – ukazanie pewnych mechanizmów sterujących
ludzkimi zachowaniami w określonych sytuacjach historycznych
(nie musisz przepisywać, zapamiętaj jak najwięcej)
a) poziom dosłowny: Pan Jones, właściciel folwarku, nie dba o swoje zwierzęta i okrutnie je
traktuje. Zaniedbane i głodne spotykają się w stodole i naradzają się nad możliwością
wyzwolenia spod ucisku człowieka. Stary knur Major uświadamia zwierzętom ich niedolę,
która jest skutkiem wyzysku. Major przekonuje zwierzęta, że to one, a nie człowiek powinny
rządzić światem. Tym bardziej, że człowiek w pełnieniu władzy jest nieudolny, a zwierzęta
umieją dużo więcej od niego. Rozochocone słowami Majora zwierzęta postanawiają wszcząć
bunt. Stary knur śpiewa hymn, co wprawia wszystkie zwierzęta w szalone podniecenie. Pan
Jones wystrzałem z dubeltówki ucisza harmider, jednak nie na długo. Wkrótce stary
Major umiera. Przewodnictwo grupy obejmują trzy inne knury: Napoleon, Snowball i
Squealer. Niebawem na folwarku wybucha rewolucja, w wyniku której pan Jones zostaje
wypędzony, a Folwark Dworski zamienia się w Folwark Zwierzęcy. Zwycięskie zwierzęta
ustalają swoje prawa, którymi zamierzają się kierować. Prawa te nazwały Siedmioma
Przykazaniami. Od tej pory ich życie całkowicie się zmieniło. Co prawda wciąż bardzo ciężko
pracowały, jednak były szczęśliwe, bo wiedziały, że pracują dla siebie. Wkrótce jednak
świnie uznały, że ktoś powinien kierować pracą i życiem zwierząt. Do tego najlepiej nadają
się właśnie one. I wówczas okazuje się, że wcześniejsze idee, ujęte w ramy filozofii zwanej
animalizmem, zostają wypaczone. Jedno z Siedmiu Przykazań, które kiedyś brzmiało:
„Wszystkie zwierzęta są równe”, zmieniło swą treść, dla wygody świń: „Wszystkie zwierzęta
są równe, ale niektóre zwierzęta są równiejsze od innych”. Wkrótce tylko to przykazanie
widniało na ścianie. Świnie stanowiły elitę rządzącą, a klasę pracującą –pozostałe zwierzęta.
U steru rządów stał Napoleon i Snowball, jednak narastające między nimi animozje
doprowadziły do rozwiązania sytuacji – Napoleon bezwzględnie eliminuje konkurenta,
obejmując dyktatorskie rządy. Wyznacznikiem dyktatury staje się terror, egzekucje i
przemoc. I wówczas zwierzęta uświadamiają sobie, że rządy pana Jonesa były znośniejsze.
Dawna tyrania została zastąpiona inną. Napoleon zbratał się z odwiecznym wrogiem
zwierząt – człowiekiem i doprowadził do tego, że Folwark Zwierzęcy znów został opanowany
przez ludzi.
b) poziom alegoryczny: (kto kogo uosabia)
■ knur Major – możemy go utożsamić z Leninem, teoretykiem komunizmu lub filozofem –
marzycielem. Uosabia nadzieję na lepsze jutro, chęć i możliwość przemian społecznych,
solidaryzm w walce o wolność. Jest także symbolem szacunku i mądrości.
■ Pan Jones – symbol systemu, który został obalony w czasie rewolucji.
■ Napoleon – Józef Stalin. Uosabia dyktaturę, tyranię terror, strach, zakłamanie.
To także bezwzględność postępowania, egoizm, materializm, brak wyższych uczuć,
okrucieństwo, zakłamanie,
■ Snowball – Trocki. Uosabia pomysłowość, inteligencję, troskę o wspólne dobro. Jest też
symbolem porażki w walce o własne ideały.
■ Boxer – symbol robotników w Rosji. Uosabia poświęcenie w walce o wspólne dobro,
miłość i szacunek dla innych, opiekuńczość i wytrwałość. To symbol małej inteligencji i
brak krytycyzmu w poglądach innych, bierność w poglądach i akceptacja warunków.
.■ Mollie – symbolizuje ludzi, którzy nie potrafią ciężko pracować, uwielbiają wszelkie
wygody, komfort i poczucie bezpieczeństwa, choćby tylko pozornego.
■ sfora psów Napoleona – aparat policyjny. Bezwzględny i posłuszny władzy, ślepy w
wypełnianiu poleceń, gotowy do najpodlejszych zbrodni.
■ owce – bezmyślne masy ulegające presji silniejszych, podatne na manipulację, bezmyślne.
c) poziom metaforyczny, uniwersalny:
– każda tyrania prowadzi do buntu, który z kolei powoduje obalenie tyranii i nastanie kolejnej
– zwierzęta wyzwoliły się spod tyranii pana Jonesa, nie zyskały jednak swobody, lecz
dyktaturę Napoleona;
– niektóre jednostki są ogarnięte żądzą władzy. Pragnienie władzy absolutnej demaskuje
zwierzęce instynkty ludzi. W drodze na szczyt nie liczą się z nikim i niczym, potrafią
posunąć się do najpodlejszych czynów i najhaniebniejszych rozwiązań;
– okazuje się, że prawdziwa równość obywateli nie ma racji bytu. Jeżeli społeczeństwo nie
jest typowo klasowe, wówczas i tak uwidacznia się podział na „równych i równiejszych”;
3. Od niewoli do niewoli koło się zamyka
Etap I – wizja utopijna Zaczęło się od szlachetnych planów. Stary knur Major podburzył zwierzęta pana Jonesa. Powiedział,
że człowiek jest największym złem, odwiecznym wrogiem wszystkich zwierząt. Nauczył je hymnu
Zwierzęta Anglii, obiecywał cudowne życie w świecie bez ludzi. Wytłumaczył, na czym powinien
polegać animalizm.
Etap V – kłamstwa i oszustwa Napoleon wprowadził despotyczne rządy. Każdy protest jest karany śmiercią. Ogłupiałe
(efekt pracy Squealera) i zastraszone zwierzęta nawet nie próbują się buntować. Pracy na
folwarku jest coraz więcej, a plony są słabe. O każde niepowodzenie oskarżani są wrogowie
klasowi (Snowball i ci, którzy mu sprzyjają).
Etap VI – reżim Już żadne z haseł animalizmu nie jest przestrzegane. Na ścianie stodoły pojawiają się nowe
formuły:
• Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku z prześcieradłami
• Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu bez umiaru.
• Żadne zwierzę nie zabije drugiego bez powodu.
Boxer zostaje sprzedany do rzeźni. Świnie zaczynają chodzić na dwóch nogach. Którejś
nocy ze ściany stodoły znikają wszystkie dotychczasowe hasła i na ich miejscu pojawia się
jedno: Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre zwierzęta są równiejsze od innych.
Etap II – sprawne przejęcie władzy Major umarł, a dowodzenie nad zbuntowanymi zwierzętami przejęły dwa knury –
Snowball i Napoleon. Tłumaczyły zwierzętom zasady animalizmu, głosiły powszechną
równość. Nadszedł moment rewolucji – pijany Jones zapomniał nakarmić zwierzęta.
Rozwścieczeni buntownicy z łatwością wygonili Jonesa wraz z parobkami z folwarku.
Były teraz jedynymi właścicielami Folwarku Zwierzęcego (wcześniej nazywany był
Dworskim).
Etap III – komunizm
Początkowo wszystko układało się doskonale. Wiece, zebrania, śpiewanie hymnu.
Zwierzęta wzajemnie się szanowały, ciężko pracowały dla wspólnego dobra. Uchwalono
(oczywiście z inicjatywy świń) siedem przykazań – Animalizm. Zwycięska bitwa z ludźmi
atakującymi folwark łączy zwierzęta.
Etap IV – rywalizacja między świniami
Bystry, ale nieco tchórzliwy Snowball musiał ustąpić wobec przemocy Napoleona. Został
wygnany i wkrótce potem ogłoszony zdrajcą. Komunistyczne wiece i komitety zostały
zniesione. Rozpoczyna się okres dyktatury Napoleona
Praca domowa ( tylko on-line, ale zapytam na lekcji o hasła)
https://learningapps.org/1377910 - sprawdź, co zapamiętałeś
https://learningapps.org/8989549 - trudniejszy test
Etap VII – kto jest świnią?
Mijają lata. Już niewiele zwierząt pamięta rewolucję. Świnie rządzą niepodzielnie i
zaprzyjaźniają się z właścicielami sąsiednich folwarków. Robią wszystko to, co kiedyś
uważały za złe i krzywdzące zwierzęta. Piją alkohol, grają w karty, chodzą w ubraniach.
Napoleon chwali się dyscypliną panującą w jego folwarku. Przywrócono nazwę Folwark
Dworski. Świnie wyglądem coraz bardziej przypominają ludzi. I znowu jesteśmy w
punkcie wyjścia.
Piątek, 22.05.2020 lekcja zdalna poprzez HANGOUTS MEET godz. 9.50 - 10.35
Temat : „Folwark Zwierzęcy” – elementy utopii i znaczenie utworu.
Podręcznik do j. polskiego – str.194
https://www.youtube.com/watch?v=9yccQidAWsY – film fabularny
1. Znaczenie Folwarku Zwierzęcego wiąże się z uniwersalną wymową dzieła.
Postulaty zawarte w treści:
- przestroga i nakaz, by nie wierzyć hasłom i obietnicom,
- weryfikować kompetencje polityczne i moralne przywódców,
- chronić stabilność prawa,
- zadbać o przestrzeganie zasad sprawiedliwości,
- nie pozwolić na poniżanie człowieka i szarganie jego godności,
- domagać się odpowiednich gratyfikacji za prace,
Znaczenie Folwarku Zwierzęcego tkwi w jego antytotalitarnej wymowie, którą niewątpliwie
wzmacnia paraboliczny sposób przedstawienia zagadnień i alegoryczność bohaterów.
Orwell bezlitośnie, ale i z literackim talentem skrytykował najważniejsze cechy ustroju
totalitarnego. Pokazał oblicze władzy, która szybko wypacza każdą nawet najbardziej
szlachetną ideologię. Chociaż inspiracją była sytuacja w byłym ZSRR, to przecież takie
zjawiska jak wykorzystywanie władzy przeciwko obywatelom, wymuszanie posłuchu
przemocą, bezwzględne eliminowanie przeciwników politycznych zdarzały się w innych
krajach i zawsze mogą zdarzyć w sprzyjających okolicznościach.
2. „Folwark Zwierzęcy” to utopia czy antyutopia?
Utopia - przestrzeń (miejsce), w którym panuje szczęśliwość, dostatek, harmonia i idealny
porządek. Wyrażała ona ludzką tęsknotę za ładem i lepszym światem.
Antyutopia zazwyczaj zawiera przekonanie, iż ceną za lepszy świat będzie ograniczenie
swobód i zaprzepaszczenie ideałów humanistycznych: poddawanie człowieka ciągłe kontroli,
nieustanne nadzorowanie, terror oraz swoiste zautomatyzowanie życia.
Elementy utopii Elementy antyutopii