osnovne mere kardiopulmonalne cerebralne reanimacije 7

OSNOVNE MERE KARDIOPULMONALNE- CEREBRALNE REANIMACIJE

Dr Aleksandra Matić

OSNOVNE MERE KPCR

Prehospitalno zbrinjavanje Izvode ih i medicinsko osoblje i laici

Bez upotrebe dodatne opreme i sredstava

MEHANIZAM NASTANKA AKUTNOG ZASTOJA SRCA Dominantni mehanizam nastanka

akutnog zastoja srca u slučaju traume, intoksikacije, davljenja i kod većine dece je asfiksija; zato je ventilacija kritični momenat za reanimaciju ovih unesrećenih

Kod odraslih se najčešće radi o primarnom akutnom zastoju srca usled infarkta miokarda

MEHANIZAM NASTANKA AKUTNOG ZASTOJA SRCA

ODRASLI – AKUTNO ZATAJENJE SAMOG SRCA

DECA – PRIMARNO ASFIKSIJA

KPCR Tokom prvih nekoliko minuta nakon

neasfiktičnog akutnog zastoja srca nivo kiseonika u krvi je još uvek relativno visok, i dotok kiseonika u miokard i CNS je smanjen pre svega zbog smanjenog kardijalnog output-a; zato je ventilacija inicijalno manje važna nego kompresija grudnog koša

AKUTNI ZASTOJ SRCA

Nagao i neočekivani prestanak cirkulacije krvi izazvan funkcionalnim prestankom rada srca je AKUTNI ZASTOJ SRCA – CARDIAC ARREST

Akutni zastoj srca je vodeći uzrok smrti kod odraslih u Evropi, pogađajući oko 700.000 osoba godišnje

AKUTNI ZASTOJ SRCA U momentu prve analize srčanog ritma, oko

40% žrtava cardiac arresta ima ventrikularnu fibrilaciju, a verovatno i znatno više, jer u vreme prve EKG analize dosta dotadašnjih ventrikularnih fibrilacija ili tahikardija pređe u asistoliju

Ventrikularna fibrilacija se karakteriše haotičnim, brzim depolarizacijama i repolarizacijama, zbog čega miokard gubi svoju koordinisanu funkciju i prestaje da efikasno pumpa krv kroz krvotok

OSNOVNE MERE KPCR

Mnoge žrtve akutnog zastoja srca bi mogle preživeti ako očevici započnu KPCR odmah, kada je ventrikularna fibrilacija još prisutna, dok je reanimacija znatno manje uspešna kada srčani ritam pređe u asistoliju

Optimalni počenti tretman za VF akutni zastoj srca je brzo započeta KPCR (kombinovana kompresija grudnog koša i ventilacija) plus električna defibrilacija

LANAC PREŽIVLJAVANJA rano prepoznavanje hitne situacije i

pozivanje hitne medicinske pomoći rana primena osnovnih mera reanimacije rana defibrilacija rana primena produženih mera reanimacije

Lanac preživljavanja

KPCR U većini razvijenih zemalja je

izmereno vreme od 8 minuta ili duže od poziva hitne pomoći do njenog pristizanja do unesrećenog

Tokom tog vremena, preživljavanje unesrećenog je zavisno od brze pomoći prisutnih očevidaca

KPCR Žrtve akutnog zastoja srca trebaju hitnu

reanimaciju, koja obezbeđuje mali ali krucijalno važan protok krvi do srca i mozga; takođe, rana reanimacija povećava šanse da će defibrilacija prekinuti VF i omogućiti uspostavljanje efikasnog srčanog ritma

Kompresija grudnog koša je naročito važna u slučaju kada se defibrilacija ne može izvesti u prvih 4-5 minuta nakon kolapsa

OSNOVNE MERE KPCR – ALGORITAM POSTUPAKA PROVERITI OKRUŽENJE I OKOLNOSTI PROVERITI STANJE SVESTI POZVATI POMOĆ OTVORITI DISAJNI PUT PROVERITI DISANJE POZVATI HITNU MEDICINSKU POMOĆ 94 IZVESTI 30 SPOLJNIH KOMPRESIJA

GRUDNOG KOŠA 2 UDUVAVANJA VAZDUHA : 30 SPOLJNIH

KOMPRESIJA GRUDNOG KOŠA

Prići sigurno

Proveriti odgovor

Pozvati pomoć

Otvoriti disajni put

Proveriti disanje

Pozvati 94

30 k. grudnog koša

2 veštačka udisaja

Prići sigurno!

Okolina

Spasilac

Žrtva

Posmatrač

Prići sigurno

Pozvati pomoć


Proveriti odgovor


Proveriti disanje

Pozvati 94

30 k. grudnog koša

OSNOVNE MERE KPCR1. Proveriti da li postoji opasnost po spasioca,

unesrećenog i ostale prisutne2. Proveriti da li je unesrećeni komunikativan –

lagano ga prodrmati po ramenu i glasno upitati: “Da li ste dobro?”

3. Ako unesrećeni odgovara: Staviti ga u položaju u kome smo ga našli,

pod uslovom da ne preti opasnost Pokušati brzo proceniti šta se desilo sa

unesrećenim i pozvati pomoć Nakon poziva za pomoć, izvršiti pažljiviji

pregled

Proveriti odgovor

Prići sigurno

Proveriti odgovor

Pozvati pomoć


Proveriti disanje

Pozvati 94

30 k. Grudnog koša


Prodrmati ramena

Pitati “Da li ste dobro?”

Ako ima odgovora

• Ostaviti kako ste ga našli.

• Naći razlog.

Proveriti odgovor

OSNOVNE MERE KPCR

3b Ako unesrećeni ne odgovara na poziv: Povikati za pomoć Okrenuti unesrećenog na leđa i otvoriti

disajne puteve zabacivanjem glave i podizanjem brade – postaviti ruku na čelo i nežno zabaciti glavu unesrećenog unazad, a sa dva prsta postavljena ispod vrha brade, podići bradu kako bi se otvorili disajni putevi


Approach safely

Check response

Shout for help


Check breathing

Call 112

30 chest compressions

2 rescue breaths

OSNOVNE MERE KPCR

4. Održavajući disajne puteve otvorenim, proceniti disanje metodom “gledaj, slušaj, oseti”

Gledati – pokrete grudnog koša Slušati – ispred usta unesrećenog disajni

zvuk Osećati – kretanje vazduha na svom

obrazu postavljenom ispred usta unesrećenog

OSNOVNE MERE KPCR Imati u vidu da prvih nekoliko minuta nakon

cardiac arrest-a unesrećeni može plitko, jedva disati, ili praviti povremene, retke čujne udahe; ovo agonalno disanje ne treba zameniti za normalno disanje

Procena disanja metodom “gledaj, slušaj, oseti” ne treba da traje duže od 10s – ne gubiti dragoceno vreme !

Ako imate ikakve sumnje da li je disanje prisutno i normalno ili ne, postupajte kao da nije

Proveriti disanje

Approach safely

Check response

Shout for help

Open airway

Proveriti disanje

Call 112


2 rescue breaths

Proveriti disanje

Gledaš, slušaš i osećaš NORMALNO disanje

Nemoj napraviti zabunu sa agonalnim disanjem

OSNOVNE MERE KPCR

5a Ako unesrećeni diše normalno: Postaviti ga u bočni zaštitni položaj Poslati nekog ili otići po pomoć,

odnosno pozvati hitnu pomoć Što pre nastaviti praćenje

kontinuiteta disanja

Ako žrtva počne da diše normalno, postaviti ga u “koma” položaj

BOČNI ZAŠTITNI POLOŽAJ

OSNOVNE MERE KPCR

5b Ako unesrećeni ne diše normalno:

Poslati nekog po hitnu pomoć, ili ako ste sami, ostaviti na kratko unesrećenog i pozvati pomoć, a potom što pre započeti kompresiju grudnog koša

Approach safely

Check response

Shout for help

Open airway

Check breathing

Pozvati 94


2 rescue breaths

30 kompresija grudnog koša

Approach safely

Check response

Shout for help

Open airway

Check breathing

Call 112

30 k. Grudnog koša

2 rescue breaths

OSNOVNE MERE KPCR – kompresija grudnog koša

kleknuti sa strane unesrećenog, koga treba postaviti u položaj na leđima, na čvrstoj podlozi

postaviti koren dlana u centar grudnog koša unesrećenog, a na sredini grudne kosti

Postaviti koren dlana druge ruke preko prve i ukrstiti prste na rukama – time se izbegava primena pritiska preko rebara

Obratiti pažnju da se ne vrši pritisak na gornji deo abdomena ili donji okrajak grudne kosti

Kompresija grudnog koša

OSNOVNE MERE KPCR Postaviti se vertikalno iznad grudnog koša

unesrećenog i sa rukama ispruženim u lakatnom zglobu i ramenima tačno iznad grudne kosti praviti pritisak na središnji deo sternuma do ugibanja grudnog koša od 4-5 cm

Nakon svake kompresije, potpuno popustiti pritisak (bez odizanja ruku sa grudnog koša)

Kompresiju ponavljati ritmom od 100/min – nešto manje od 2 kompresije u sec

Vreme kompresije i dekompresije treba da bude podjednako

Postaviti koren dlana u centar grudne kosti

Postaviti drugu ruku na postavljenu

Ukrstiti prste Započeti kompresije grudnog

koša Frekvenca 100 min-1

Dubina 4-5 cm Jednako kompresija :

relaksacija Kada situacija dozvoljava

obezbediti zamenu izvođača reanimacije svaka 2 min

Kompresije grudnog koša

Veštačko disanje

Approach safely

Check response

Shout for help

Open airway

Check breathing

Call 112



OSNOVNE MERE KPCR Kombinovati kompresiju grudnog koša sa

veštačkim disanjem Nakon 30 kompresija, ponovo otvoriti

disajne puteve zabacivanjem glave i podizanjem brade

Palcem i kažiprstom ruke koja je oslonjena na čelo unesrećenog zatvoriti nosnice

Otvoriti usta, uz i dalje podignutu bradu Udahnuti, te svojim usnama obuhvatiti

usta unesrećenog tako da što bolje naležu

OSNOVNE MERE KPCR Snažno i ravnomerno uduvavati

vazduh tokom otprilike 1 sekunde uz istovremeno iskosa posmatranje da li se odiže grudni koš

Održavajući glavu zabačenom a bradu podignutom, nakon odvajanja usana od unesrećenog posmatrati spuštanje grudnog koša tokom izlaska vazduha iz disajnih puteva

Veštačko disanje

Zatvoriti nos Uzeti normalan udah Postaviti usne na usta Uduvavati dok se

grudni koš ne podigne

Trajanje oko 1 sekunde

Dozvoli da grudni koš padne

Ponoviti

Nastaviti CPR

30 2

OSNOVNE MERE KPCR Nakon dva spasilačka udaha, nastaviti sa

kompresijom grunog koša što pre, i nastaviti sa naizmeničnom kompresijom grudnog koša i veštačkog disanja u odnosu 30:2

Zaustaviti reanimaciju samo u slučaju da unesrećeni počne sam da diše; inače, ne prekidati reanimaciju sve do dolaska hitne medicinske pomoći ili premora spasioca

OSNOVNE MERE KPCR Ako inicijalno veštačko disanje ne postiže

adekvatno odizanje grudnog koša unesrećenog, pre sledećeg pokušaja uraditi sledeće:

• proveriti postojanje sadržaja u ustima unesrećenog

• ponovo proveriti pravilnu poziciju glave unesrećenog kako bi disajni putevi bili otvoreni

• ne pokušavati više od dva spasilačka udaha, nego se vratiti na kompresiju grudnog koša

OSNOVNE MERE KPCR Ako ima dva spasioca, jedan vrši

spoljašnju kompresju grudnog koša, a drugi veštačko disanje; radi prevencije zamora, nakon vremena od oko 2 minuta mogu zameniti uloge, ili ih smeniti drugi spasioci ako ih je više, s tim da vreme zamene bude minimalno

OSNOVNE MERE KPCR6b KPCR samo sa spoljašnjom

kompresijom grudnog koša: ako niste uvežbani ili ne želite da

dajete veštačko disanje, radite samo kompresiju grudnog koša

ako se radi samo kompresija grudnog koša, ona treba da je kontinuirana, ritmom od 100 kompresija u minutu

OSNOVNE MERE KPCR

KPCR prekinuti samo ako: pristigne kvalifikovana pomoć i

preuzme dalju KPCR unesrećeni počne normalno da

diše postanete suviše iscrpljeni

RIZIK ZA SPASIOCA Sigurnost kako unesrećenog tako i spasioca tokom reanimacije

treba da je od najvećeg značaja Prenošenje infekcije sa unesrećenog na spasioca je vrlo retko, sa

samo nekoliko izolovanih izveštaja o prenosu TBC-a i SARS-a; transmisija HIV-a tokom KPCR do sada nije zabeležena

Laboratorijske studije su pokazale da bi korišćenje izvesnih zaštitnika ili barijera sa valvulom propusnom u jednom smeru preveniralo oralnu transmisiju bakterija tokom ventilacije usta-na-usta

Tokom svake KPCR, a naročito u vreme epidemije visokokontagioznih oboljenja kao SARS, kompletne protektivne mere za spasioca su neophodne

KPCR Tokom KPCR cilj ventilacije je održati adekvatnu

oksigenaciju; međutim, optimalni tidal –volumen, frekvenca respiracija i koncentracija udahnutog kiseonika tokom veštačkog disanja nisu precizno utvrđeni

Hiperventilacija (prevelika frekvenca i/ili volumen) je ne samo nepotrebna, nego i štetna iz više razloga – povećava intratorakalni pritisak i time smanjuje povratak venskog priliva u srce i sledstveno i srčani otput, povećava se distenzija želuca, duži su prekidi u kompresiji grudnog koša

KPCR Kompresija grudnog koša treba da ima

frekvencu oko 100/min, uz ugibanje grudnog koša za 4-5cm kod odraslih, i uz potpuno vraćanje grudnog koša u prvobitni položaj u fazi dekompresije

Veštačko disanje treba da ima frekvencu ventilacija 10/min, udah da traje oko 1 sec sa tidal (disajnim) volumenom od 500-600ml (6-7 ml/kgtt)

Prići sigurno

Proveriti odgovor

Pozvati pomoć


Proveriti disanje

Pozvati 94

30 k. Grudnog koša


Prići sigurno

Proveriti odgovor

Pozvati pomoć


Proveriti disanje

Pozvati 94

Prikačiti AED

Pratiti zvučne komande

STRANO TELO U DISAJNIM PUTEVIMA


Algoritam za odrasle i decu stariju od 1 godine 1 ako unesrećeni pokazuje znake blage

opstrukcije disajnih puteva – podsticati ga da kašlje

2 ako unesrećeni pokazuje znake teške opstrukcije disajnih puteva i svestan je:

• 5 udaraca po leđima između lopatica • Heimlich-ov manevar 3 ako je unesrećeni bez svesti ili izgubi svest -

položiti ga na zemlju i započeti KPCR, prema algoritmu


BLAGA OPSTRUKCIJA – KAŠALJ TEŠKA OPSTRUKCIJA, UNESREĆENI

SVESTAN – 5 UDARACA, HEIMLICH-OV ZAHVAT

TEŠKA OPSTRUKCIJA, UNESREĆENI BEZ SVESTI - KPCR

DAVLJENJE Modifikacija – 5 inicijalnih udaha, potom

KPCR do dolaska pomoći; ova modifikacija samo za specijalno obučene spasioce

Davljenje se lako identifikuje, ali iza ovakvog događaja može biti trauma ili intoksikacija; zato je za spasioce – laike najbolje da se pridržavaju standardnog protokola KPCR

NEUROTRAUMA Većina komatoznih

neurotraumatizovanih pacijenata su potencijalno respiratorno isuficijentni

Kod svakog unesrećenog komatoznog sa neurotraumom uvek sumnjati na frakturu vratne kičme te postaviti imobilizaciju vrata

osnovne mere kardiopulmonalne cerebralne reanimacije 7

Education