1'150

Zakład Zintegrowanej Opieki Medycznej ul. M. Curie-Skłodowskiej 7a, 15-096 Białystok

Tellfax: (085) 7485528, email: zzom@umwb.edu.pl, Kierownik: prof. dr hab. med. Elżbieta Krajewska-Kułak

Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Bialymstoku

Białystok, 12.02.2015

OCENA

rozprawy doktorskiej mgr Magdaleny Gruszczyńskiej

nt. "Motywacja a zachowania zdrowotne uczestników maratonów kolarstwa górskiego"

Kolarstwo górskie, to dyscyplina sportu, która rozwinęła się w USA na przełomie lat 70.

i 80., stając się nie tylko coraz bardziej popularnym i docenianym sposobem spędzania wolnego czasu,

ale także dyscypliną sportu wymagającą odpowiednich umiejętności technicznych i właściwego

przygotowania zarówno fIzycznego, jak też psychicznego.

Aktywność sportowa uważana jest za wyznacznik stylu życia, w tym zachowań

prozdrowotnych sportowca. Zachowania zdrowotne ksztahują się wprawdzie od wczesnego

dzieciństwa, ale mogą się także zmieniać, w ciągu całego życia, pod wpływem różnych

czyIlliików.

Niestety w literaturze przedmiotu można spotkać nieliczne doniesienia na temat poziomu

motywacji osób amatorsko uprawiających kolarstwo górskie, w tym nad motywacją

podejmowania tego rodzaju sportu, nad motywacją udziału w maratonach, czy też

przygotowaniu i startach w zawodach. Nie ma też badań na temat ich stylu życia i preferowanych

zachowań prozdrowotnych.

W związku z powyższym badania Doktorantki wypełniają istniejącą "lukę badawczą" w

tym zakresie.

Przedstawiona mi do recenzji rozprawa doktorska mgr Magdaleny GruszczYl'lskiej

obejmuje 94 strony maszynopisu, w tym 22 tabele, 122 pozycje piśmiemllctwa oraz aneks

zawierający kwestionariusz ankiety.

Układ pracy jest typowy dla rozprawy doktorskiej: zaWIera wykaz skrótów, wstęp

złożony z trzech podrozdziałów, założenia i cel pracy, materiał i metody, wyniki badań, dyskusję,

wnioski, wykaz piśmiellliictwa, streszczenia w języku polskim i angielskim oraz aneks.

W pierwszym rozdziale Doktorantka opISUJe psychologiczne aspekty procesu

kwestionariusze 819 osób. Pozostałe 167 kwestionariuszy była zmuszona odrzucić, ze względu

na nie spełnienie kryteriów włączenia do badania lub niekompletne ich wypełnienie.

Badanie przeprowadzono w styczniu 2014 roku, na terenie całej Polski i miało ono

charakter sondażu diagnostycznego. Zastosowano w nim narzędzia badawcze w formie

kwestionariusza autorskiego złożonego z metryczki i 24 pytań oraz kwestionariuszy

standaryzowanych - Kwestionariusza do Mierzenia Motywu Osiągnięć wg Widerszal-Bazyl,

Kwestionariusza "Dlaczego Uprawiasz Sport? Terryego, Fowlesa, w polskiej adaptacji

Sterkowicza, Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (rZZ) JuczYllskiego i Międzynarodowego

Kwestionariusza Aktywności Fizycznej (IPAQ).

Na wykonanie badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego (Uchwała nr KNW/0022/KB/2581l3 z dnia 10.12.2013).

Warunki prowadzonego badania, użyte narzędzia badawcze i metody analizy

statystycznej danych, nie budzą zastrzeżeń i są zgodne z wymogamI dla tego typu prac

badawczych.

Wyniki pracy zostały opracowane starannie i zebrane w postaci XXII tabel.

W omówieniu badań Doktorantka wykazała, że jest dobrze obeznana z fachowym

piśmiennictwem. Dyskusja jest przeprowadzona wzorowo, bardzo logicznie i z wyważoną

ostrożnością·

Uzyskane \vyniki pozwoliły Doktorantce na sformułowanie 5 wniosków zasadniczych

oraz jednego aplikacyjnego.

Doktorantka wykazała, że uczestnicy maratonów kolarstwa górskiego cechują SIę

przeciętnym poziomem motywacji osiągnięć oraz motywacji sportowej, a najważniejszym

motywem uprawiania tej dyscypliny sportu było dbanie o własne zdrowie. Stanowią też grupę

zróżnicowaną pod względem podejmowanych zachowań zdrowotnych. Zdecydowana większość

z nich deklarowała wysoki poziom aktywności fizycznej. Doktorantka wykazała także istnienie

zależności między poziomem motywacji osiągnięć, a podejmowanymi przez osoby badane

zachowaniami zdrowotnymi, przy czym istotną rolę odgrywał tym wiek badanych oraz ilość

czasu poświęcana tygodniowo na aktywność fizyczną. Stwierdziła także istotną zależność

pomiędzy poziomem motywacji sportowej, a poziomem aktywności fizycznej uczestników

maratonów kolarstwa górskiego. Wszystkie wnioski w pełni znajdują potwierdzenie w

przeprowadzonych badaniach własnych Doktorantki i pozwoliły na sformułowanie postulatu, w

myśl którego, powinno się zwrócić uwagę na propagowanie zachowań zdrowotnych w zakresie

praktyk zdrowotnych oraz zachowań profilaktycznych wśród osób rekreacyjnie uprawiających

sport.

Piśmiennictwo składa się ze 122 odpowiednio dobranych pozycji, głównie z okresu

ostatnich lat.

Uwagi

Doktorantka nie ustrzegła się pewnych niedociągnięć w postaci pojedynczych błędów

interpunkcyjnych i stylistycznych.

Zabrakło mi także zamieszczenia w aneksie zastosowanych przez Doktorantkę

standaryzowanych kwestionariuszy, co w moim odczuciu przyczyniło by się do rzetelniejszego

zaprezentowania zastosowanych narzędzi badawczych.

Poczynione uwagi w żaden sposób nie umniejszają jednak wysokiej wartości ocenianej

rozprawy, a całość pracy dokumentuje umiejętność badawczą Doktorantki.

Podsumowanie

Reasumując, oceniam rozprawę doktorską mgr Magdaleny GruszCZYllskiej, za niezmierne

ważną w ocenie rodzaju i poziomu motywacji oraz zachowań zdrowotnych uczestników

maratonów kolarstwa górskiego.

Doktorantka zwraca uwagę na fakt, iż uczestnicy maratonów kolarstwa górskiego

stanowią grupę zróżnicowal1ą pod względem podejmowanych zachowań zdrowotnych, a

większość badanej grupy, cechująca się wysokim poziomem aktywności ftzycznej, była także

silnie zmotywowana do uprawiania tej dyscypliny sportu, traktując ją jako doskonały sposób na

utrzymanie dobrego stanu zdrowia. Jak słusznie zauważyła Doktorantka, wartości prozdrowotne

w sporcie rekreacyjnym już z założenia powinny leżeć u jego podstaw, a właściwie rozumiany i

uprawiany sport amatorski powinien być alternatywą dla coraz powszechniejszego,

sedentaryjnego trybu życia współczesnych ludzi. Stąd, co także podkreśla Doktorantka, istotne

jest zwrócenie uwagi na kampanie społeczne promujące zdrowy styl życia oraz zwiększenie

dostępności obiektów sportowych i rozwój infrastruktury sportowej, w tym budowa ścieżek

rowerowych. Wszystko powyższe może przyczynić się bowiem do zmotywowania ludzi do

podejmowania aktywności ruchowej, a tym samym poprawy zdrowia całej populacji, bo jak już

twierdził Wojciech Oczko, doktor medycyny, nadworny lekarz królów polskich Zygmunta

Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy - "Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy

żaden lek nie zastąpi ruchu".

Całościowy układ pracy jest przejrzysty, UJęCIe tematu rzeczowe, OpISy wyników

logiczne, a omówienie wyczerpujące. Na podkreślenie zasługuje także bardzo staratma strona

edytorska rozprawy doktorskiej .

Na tej podstawie stwierdzam, że przedłożona mi do oceny praca doktorska Pani mgr

Magdaleny Gruszczyńskiej nt. "Motywacja a zachowania zdrowotne uczestników maratonów

kolarstwa górskiego" spełnia wszystkie wymogi stawiane rozprawom doktorskim.

Mam więc zaszczyt przedłożyć Wysokiej Radzie Wydziału Nauk o Zdrowiu Śląskiego

Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, pozytywną ocenę rozprawy wraz z wnioskiem o

dopuszczenie mgr Magdaleny Gruszczy6.skiej do dalszych etapów przewodu doktorskiego.

Białystok, 12.02.2015

Proj dr fia6. n. mea. r.E,fż6ieta 1(Jajews/ta-1(uEa/t

~,~\" v

Prodziekfz.n ds. studenc/ticfi (])zie/tan 'VVydziaEu 'Nau/to Zdrowiu 'U'J,1C}3 1(iero'tvni!tZa/tEadu Zintegrowanej Opieki 'J,1edycznej 'U'J,1C}3