OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIK SORUNLARI

Dr.Handan SARIOĞLU

BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR ve PROGRAMLAR ŞUBESİ

Obezite artık basit bir estetik sorun değil,ciddi sonuçlara yol açabilen bir hastalık olarak kabul edilmektedir

Genel olarak obezitenin

KVS ile ilişkili mortaliteyi 4

Kanser ile ilişkili mortaliteyi 2

Tüm sebeplere bağlı mortaliteyi 6-12

kat arttırdığı izlenmiştir

OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIK SORUNLARI

Metabolik sendrom Tip 2 DM HT Dislipidemi Koroner arter hastalığı Osteoartrit,kas-iskelet sistemi problemleri İnme Kanser(endometriyum,meme,mesane,prostat…) Uyku apne sendromu Astım,solunum zorluğu Gastroözefagial reflü,safra kesesi hastalıkları,karaciğer yağlanması Gebelik komplikasyonları Menstürasyon düzensizlikleri, aşırı kıllanma, infertilite Ameliyat risklerinde artış Ruhsal sorunlar(anoreksiya nevroza, blumia nevroza,gece yeme send) Toplumsal uyumsuzluklar

MEKANİZMA

Adipoz dokunun işlevi; lipid depolamak ve endokrin fonksiyonlarda bulunmaktır

Adipokin denilen bir takım molekülleri üreterek kan dolaşımına vermektedirler

Adipokinler; metabolik organların ve beynin değişen metabolik gereksinimlerine yanıt oluşturmasında rol almaktadır

Leptin,adinopektin ve pro-inflamatuar moleküller en önemli adipokinlerdir

Bir çok adipokin ve diğer kimyasal mediatörler(tümör nekroz faktör alfa,interlökin 6,lipoprotein lipaz….) obez hastalarda yüksek konsantrasyonda bulunur

Bunların tümü pro-inflamatuar ve protrombotik bir durum yaratarak başta KVS olmak üzere tüm sistemler üzerinde olumsuz etkiler gösterir

ENDOTEL HASARI

SONUÇ

DAMAR DÜZ KAS HİPERTROFİSİ

DİYABET VE OBEZİTE

TURDEP II ye göre ülkemizde Tip 2 DM sıklığı %13.7

OBEZİTE VE HİPERTANSİYON

Hipertansif hastaların 1/3-2/3 ü obez

Obezlerde HT gözlenme olasılığı 3 kat fazla

Framingham çalışma verileri; hipertansif erkeklerin%70, kadınların %60’ından fazlasının obez olduğunu bildirmekte

Aynı çalışma sonuçlarına göre; ideal kilonun %20 üzerinde HT gözlenme olasılığı 8 kat artmaktadır

4,5 kilo almakla sistolik basınç erkeklerde 4.4 mmHg, kadınlarda 4,2 mmHg artar

Kan Basıncı =Kardiyak Debi x Periferik Vasküler Direnç

Obez insanlarda her ikisi de artmıştır

Kan basıncı ile kilo arasında doğru orantılı bir korelasyon vardır

Obezlerde aritmi ve ani kardiyak ölüm sıklığında artış söz konusudur

Obezlerde ani ölümün ölümcül aritmi

Framigham çalışmasına göre ; ani kardiyak ölüm obez kadın ve erkeklerde 40 kat daha yüksek

En sık nedeni

OBEZİTE VE BÖBREK HASTALIKLARI

Kronik böbrek hastalıkları için en önemli risk faktörleri

DM HT Obezite Kalp damar hastalığı Ailesinde böbrek hastalığı olanlar Yaşlılar

Obezite leptin ve adinopektin aracılığı ile başta sempatik sinir sisteminin

Renin anjiotensin aldesteron sistemi olmak üzere birçok sistemin aktivasyonu ile renal hasarlanma yaparken, benzer yollardan da hipertansiyona neden olmaktadır

OBEZİTE VE METABOLİK SENDROM

Metabolik Sendrom• İnsülin direnci • Abdominal obezite • Glukoz intoleransı veya DM• Dislipidemi• Hipertansiyon • Koroner arter hastalığı(KAH)

gibi sistemik bozuklukların birbirine eklendiği ölümcül bir endokrinopatidir

Abdominal obezite

Kadın > 88 cm

Erkek > 102 cm

Metabolik sendromdan korunma yolları

yaşam tarzı düzene sokulmalı

daha çok egzersiz yapılmalı

az kalori alınmalı

obezite, HT, DM, dislipidemi, kalp damar hastalığı açısından risk grubunda bulunanlar bir programa alınmalıdır

OBEZİTE VE GİS

GÖR GİS motilitesinde bozukluklar İBS Kolelitiyazis Non alkolik steatohepatit Akut pankreatit GİS kanserleri(özefagus adeno ca, mide adeno ca,

safra kesesi, pankreas, kolon, hepatoselüler ca)

OBEZİTE VE KANSER

Obezitede adipoz doku artar

OBEZİTE

Adipoz doku disfonksiyonu,

İnsülin direnci

ADİPOKİN ve inflamatuar SİTOKİNin aşırı üretimi

KARSİNOGENEZİS

Yapılan çalışmalar

EndometriyumMemeOverBöbrekProstatÖzefagusMideKolon

gibi çok sayıda kanser ile obezite arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir

OBEZİTE VE GEBELİK

OBEZİTE komplik

Gebelik ve doğum

Oligoanovula tuvar infertilite

Menstrual düzensizlik

OBEZİTENİN DOĞURGANLIĞA NEGATİF ETKİLERİ

Adet düzensizliği İnfertilite ihtimali artar İnfertilite ile ilgili cerrahi girişimler artar Düşük riski artar Gebelikte tansiyon yükselmesine(preeklemsi ) neden olur Gestasyonel diyabet oluşumu artar Gebelik sırasında İYE riski artar Bebeklerde omurilik ile ilgili gelişim bozuklukları (sıklıkla nöral tüp defekti,spina bifida) riski artar Fazla kilolu bebek doğurma riski artar

bebekte düşük kan şekeri buna bağlı beyin hasarı ve epilepsi nöbetleri Doğum süresinin uzaması, doğum sonrası kanama miktarının

artışı Sezaryan endikasyonunda artış,doğum sonrasında ciltte dikiş

yerlerinde yara infeksiyonu oluşumunda artış

LEPTİN

OBEZİTE VE İNFERTİLİTE

Aşırı şişmanlık kısırlık sebebidir Fazla sayıdaki yağ hücresi östrojen dengesini bozar Yüksek miktardaki östrojen,yumurtlamayı

engellediği için kısırlığa neden olabilir Erkeklerde vücut ağırlığının fazla olması testisleri

ve sperm üretimini olumsuz etkiler,yağ dokusundan testosteronun östrojene dönüşümü artar ve buna bağlı sperm sayısı azalır

Şişman erkeklerde testis bölgesindeki yağ oranının fazla olması , o bölgedeki vücut ısısını yüksek tutar ve aşırı sıcak nedeniyle testis damarlarının genişlemesi sonucu sperm üretimi ve kalitesi azalabilir

UYKU APNE SENDROMU VE OBEZİTE

Uyku boyunca tekrarlayan üst hava yolu obstüriksiyonu epizotları ve sıklıkla kan oksijen saturasyonun düşmesi ile tanımlanır

Buna bağlı olarak uykuda aşırı horlama görülür Uyku apnesi; aşırı kilolu, özellikle karın bölgesi

yağlanması daha fazla ve boyunda yağlanma olan bireylerde daha çok görülür

Boğaz kaslarının aşırı rahatsızlanmasıyla birlikte üst solunum yollarının kısmi olarak tıkanması durumudur

Kardiovasküler hastalığın etyopatogenezinde ve ilerlemesinde rol oynar

KVS hastalıklarından sorumlu temel hemodinamik değişiklikler,intratorasik negatif basınç artışı,hipoksemi katekolamin salınımı

OBEZİTE VE EKLEM HASTALIKLARI

Obezite; VKİ’nin 30 kg/m2 den fazla olmasıdır Vücutta birçok sistem bu durumdan etkilenmektedir Kas-iskelet sistemi de etkilenen bölümlerin başında

gelmektedir Bel ağrısı toplumda hekime başvuru nedenlerinin

başında gelir,özellikle abdominal obezitenin bel ağrısı sıklığını arttırdığı bilinmektedir

Lumber disk herniasyonu ve diz osteartrozu gelişiminde obezite bilinen bir risk faktörüdür

Teorik olarak;ekleme binen yük ne kadar fazla ise kıkırdak sorunları ve ağrı da o derecede fazla olur

Obez hastalarda eklem yüzlerinin aşınma hızları ve miktarları,normal kilolu hastalara göre daha fazladır

Obez hastalarda yük taşıyan eklemlerde osteoartroz da daha fazladır

SONUÇ Dünyada giderek yaygınlaşan ve dünyanın en

önemli sağlık sorunlarından biri haline gelen obezite, önlenebilir bir sağlık sorunudur

Obezite; yaşam kalitesini ve süresini anlamlı derecede etkilemektedir

Obezite; vücut sistemleri( endokrin sistem, KVS solunum sistemi, GİS, genitoüriner sistem, kas iskelet sistemi) ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık sorununa neden olmaktadır

Bu konuda en büyük önlem; halkı bilinçlendirmektir

Kilolu kişilerin;kalp hastalıkları,HT ve DM gibi hastalıklar açısından risk altında olduklarını bilmeleri gerekmektedir

Bu hastalıkların oluşumunu engelleyecek yaşam tarzı değişiklerini gerçekleştirmeleri ile bu hastalıklardan korunmuş olacaklardır

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde obeziteyle mücadele bir devlet politikası olmalı,yalnızca sağlık çalışanlarının ve Sağlık bakanlığının görevi olmamalıldır

Çocukluk döneminde verilecek eğitim ve kazandırılacak alışkanlıklar,gelecek nesillerin sağlıklı ve daha az hastalıklı olmasını sağlayacaktır

TEŞEKKÜRLER