meningiomlarda, görüntü analiz sistemi ile morfometrik...

8
"Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma" ii A Morphometric Study With Image Analysis System in Meningiomas" KENAN KIBICI, MURAT KUTLAY, AHMET ÇOLAK, M. NUSRET DEMIRCAN, OSMAN N. AKIN, HÜSEYIN BALOGLU GATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ, MND, ONA) GATA Haydarpasa Egitim Hastanesi Patoloji Servisi (HB) Gelis Tarihi: 03.01.2000 Q Kabul Tarihi: 15.05.2003 Özet Amaç: Bu çalismada, görüntü analiz yöntemi kullanilarak, feulgen pararozanilin ve AgNOR boyama yöntemleri ile hazirlanan tipik, atipik ve malign meningiom doku örneklerinde, meningiom hücrelerinin morfolojisine ait kriterler SAMBA 4000 sistemi ile arastirilmistir. Yöntem: 40 farkli primer meningiom doku kesitine ayri ayri feulgen pararozanilin ve AgNOR boyama yöntemeleri uygulandi. Preparatlar isik mikroskobu ile incelenerek, görüntü mikroskoba bagli kamera ile SAMBA 4000 görüntü analiz sistemine alindi. Sistemin "morphometry-dansitometry-textural analysis" ve "AgNOR" yazilimlari kullanilarak meningiom hücre nükleuslarina ait 10 fenotipik parametre saptandi. Bu sonuçlar istatistikselolarak degerlendirilerek marfometrik veriler elde edildi. Bulgular: Meningiom hücrelerinin maligniteye egilimi arttikça nükleus alani ve çevresi artmakta, sekli bozulmakta, DNA konsantrasyonu, içerigi ve kromatin miktari artmaktadir. Malign tümörlerde, AgNOR nokta sayisi ve AgNOR noktalari toplam alani diger gruplara göre fazladir. Sonuçlar: Görüntü analiz sisteminin morfometrik- dansitometrik analiz verilerinin, tipik, atipik ve malign meningiom hücrelerinin taninmasinda dogruluk payi çok yüksektir. AgNOR savisiIla ait veriler_ ijp h(içrp Abstract Objective: Typical, atypical and malignant meningioma specimens were stained with feulgen pararosanilin and AgNOR methods and image analyzing was made with SAMBA 4000 system. Some criteria about the meningioma cell morphology were investigated. Materials and methods: 40 different primary meningioma tissue specimens were stained with feulgen pararozanilin and AgNOR staining system and two different slides for each specimen were maintened. Slides were evaluated under light microscope and the images were transferred to the SAMBA 4000 analysis system with the camera of the microscope. "Morphometry- densitometry-textural analysis" and "AgNOR" software of the system were used and 10 different fenotypical parameters of meningioma cell nüclei were investigated. These results were statistically evaluated and the data of meningioma cell morphology was maintained. Results: As the malignancy tendeney of meningioma cells increased, the diameter and area of the nucleus increased, the nucleus was deformed, the DNA concentration and the chromatine content was increased. In malignant tumors AgNOR dots count and the total area of AgNOR dots were more than the other groups. Conclusion: In the diagnosis of typical, atypical and malignant meningiomacells . morphometric- densitometric analysis data of image analysis system has ri vprv hlP"li ;:ip(,11r~F''' Thp rl~t~ of Ao-~TnR_ 1'("\11"",+ ~-nrl (",;i11

Upload: others

Post on 21-Jan-2021

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

"Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ileMorfometrik Çalisma"

iiA Morphometric Study With Image Analysis System in Meningiomas"

KENAN KIBICI, MURAT KUTLAY, AHMET ÇOLAK,

M. NUSRET DEMIRCAN, OSMAN N. AKIN, HÜSEYIN BALOGLU

GATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ, MND, ONA)

GATA Haydarpasa Egitim Hastanesi Patoloji Servisi (HB)

Gelis Tarihi: 03.01.2000 Q Kabul Tarihi: 15.05.2003

Özet Amaç: Bu çalismada, görüntü analiz yöntemikullanilarak, feulgen pararozanilin ve AgNOR boyamayöntemleri ile hazirlanan tipik, atipik ve malignmeningiom doku örneklerinde, meningiom hücrelerininmorfolojisine ait kriterler SAMBA 4000 sistemi ilearastirilmistir.

Yöntem: 40 farkli primer meningiom doku kesitine ayriayri feulgen pararozanilin ve AgNOR boyamayöntemeleri uygulandi. Preparatlar isik mikroskobu ileincelenerek, görüntü mikroskoba bagli kamera ileSAMBA 4000 görüntü analiz sistemine alindi. Sistemin"morphometry-dansitometry-textural analysis" ve"AgNOR" yazilimlari kullanilarak meningiom hücrenükleuslarina ait 10 fenotipik parametre saptandi. Busonuçlar istatistikselolarak degerlendirilerekmarfometrik veriler elde edildi.

Bulgular: Meningiom hücrelerinin maligniteye egilimiarttikça nükleus alani ve çevresi artmakta, seklibozulmakta, DNA konsantrasyonu, içerigi ve kromatinmiktari artmaktadir. Malign tümörlerde, AgNOR noktasayisi ve AgNOR noktalari toplam alani diger gruplaragöre fazladir.Sonuçlar: Görüntü analiz sisteminin morfometrik­

dansitometrik analiz verilerinin, tipik, atipik ve malignmeningiom hücrelerinin taninmasinda dogruluk payiçok yüksektir. AgNOR savisiIla ait veriler_ ijp h(içrp

Abstract Objective: Typical, atypical and malignantmeningioma specimens were stained with feulgenpararosanilin and AgNOR methods and image analyzingwas made with SAMBA 4000 system. Some criteria aboutthe meningioma cell morphology were investigated.Materials and methods: 40 different primarymeningioma tissue specimens were stained with feulgenpararozanilin and AgNOR staining system and twodifferent slides for each specimen were maintened. Slideswere evaluated under light microscope and the imageswere transferred to the SAMBA 4000 analysis systemwith the camera of the microscope. "Morphometry­densitometry-textural analysis" and "AgNOR" softwareof the system were used and 10 different fenotypicalparameters of meningioma cell nüclei were investigated.These results were statistically evaluated and the data ofmeningioma cell morphology was maintained.Results: As the malignancy tendeney of meningioma cellsincreased, the diameter and area of the nucleus increased,the nucleus was deformed, the DNA concentration and

the chromatine content was increased. In malignanttumors AgNOR dots count and the total area of AgNORdots were more than the other groups.Conclusion: In the diagnosis of typical, atypical andmalignant meningiomacells . morphometric­densitometric analysis data of image analysis system hasri vprv hlP"li ;:ip(,11r~F''' Thp rl~t~ of Ao-~TnR_ 1'("\11"",+ ~-nrl (",;i11

Page 2: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003

ayirimi düsük dogruluk oranlarinda yapilabilirken,AgNOR alanlarina ait verilerle, atipik ve malignmeningiom hücrelerinin ayirimi yüksek dogrulukoranlarinda yapilabilir.Anahtar kelimeler: Meningiom, Görüntü analiz sistemi,Feulgen pararosanilin, AgNOR

GIRIs

Santral sinir sisteminin embriyolojik,morfolojik ve fonksiyonel yapisi son derecekarmasiktir. Sinir dokusunu olusturan karmasikyapi tümörlerine de yansimakta ve tümörlerinhistolojik tiplernelerinde, siniflandirmalarinda, tanive tedavilerinde önemli güçlükler yaratmaktadir.Histolojik çalismalarin alisilagelmis tipleri tümördavranisini iyi kavramada basarisiz kalabilir.Bunlardan dolayi proliferatif özellikleri farkli olantümor hücreleri arasinda diyagnostik verilerinsaptanmasi için kullanilan görüntü analiz yöntemi,klasik histopatolojik verilere göre oldukçadegerlidir ve hücre morfolojisi hakkinda oldukçaönemli bilgiler verir.

Görüntü analizinin tam bir tanimi yoktur.Genel anlamda görüntüden kantitatif bilgi çikarimiolarak tanimlanabilir. Patoloji ve sitolojidekiuygulamalari, ülkemizde verilen klasik egitimiçinde henüz yer almayan ve medikal uygulamaalanlari olarak histopatoloji ve sitopatolojide degiderek artan bir popularite de dikkati çekengörüntü analiz yöntemi ile, 40 farkli primermeningiom olgumuza ait doku kesitlerini feulgenpararosanilin ve AgNOR boyama yöntemlerikullanarak analiz ettik. Tipik, atipik ve malignmeningiom doku örneklerine ait 10 fenotipikparametreyi bu çalismada sundu k. Yaptigimizçalisma sonucu, malignite konusu hala tartismaliolan, meningiom hücre morfolojisine ait objektifkriterler saptadik.

Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma"

realization techniques have less accuracy rates but, thedifferentiation of both atypical and malignant cells byusing AgNOR area data has a very high sensitivity.

Key words: Meningioma, Image analysis system,Feulgen pararosanilin, AgNÇ>R

5l1m'lik standart hematoksilen-eozin kesitlerindeincelenerek her olguya ait bir parafin blok seçildi.Bu bloklardan standart teknik ile pozitif sarjlilamlara alinan 5 I1m'lik doku kesitlerine, ayri ayriFeulgen pararozanilin (Sekil la, Th, Ic) ve AgNOR(Sekil Ila, ITh,Ilc) ile boyama teknikleri uygulandi.

Sekil la: Tipik meningiom, Feulgen pararozanilin x 400

Sekil 1b:Atipik meningiom, Feulgen pararozanilin x 400

GEREÇ VE YÖNTEM

Retrospektif yapilan bu çalismaya, 40 primerintrakraniyal meningiom olgusu dahil edildi.Olgularin 25'i (%62.5) tipik meningiom, ll'i (%27.5)atipik meningiom ve 4'ü (%10) malign meningiomdoku tanilidir.

40 olguya ait operasyon materyalinin parafinbloklan=arsivden=cikarildi. Bloklarin durumu r'i_ -r_.'of ..•..• ,-r0 ·1·~

Page 3: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003 Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma"

AgNOR teknigi ile hazirlanan örnekler deyine ayni yöntemle bilgisayar ortamina alinmisolup, SAMBA 4000 görüntü analiz sistemininAgNOR yazilimi kullanilarak her bir tümör hücresiiçin 5 parametre kantite edildi. Bu parametrelertümör hücre nükleusundaki toplam AgNORnoktacik sayisi, nükleusdaki AgNORnoktaciklarinin toplam alani, en büyük AgNORnoktasinin alani, AgNOR noktalarinin ortalamaalani, toplam AgNOR alani / nükleus alanidir.

Sonuç olarak, feulgen pararozanilin veAgNOR teknikleri kullanilarak her 3 grupta yeralan meningiom hücrelerine ait toplam 10fenotipikparametre kantitatif olarak saptandi. Her grubunparametrik verileri "SPSS Win 6.0" bilgisayarprogramina aktarildi. Saptanan 10 fenotipiközelligin tipik, atipik ve malign meningiomgruplarindaki dagilimi ile, bu verilerin tek basinave muhtemel tüm kombinasyonlarda, tipik, atipikve malign meningiom ayriminda ne derecedebelirleyici oldugu istatistiksel deger olarakincelendi. Bu incelemede "student t testi" ve"diskriminant analiz" testleri kullanildi.

hücresinde 5 parametre kantite edildi. Buparametreler sirasiyla; tümör hücresinin nükleusalani, nükleus çevresi, nükleus sekil faktörü,nükleusun DNA konsantrasyonu ve nükleusdakromatinin dagilim özelligidir.

Görüntü Analizi (Morfometri-Dansitometrive AgNOR) verileri: Her üç grupta, Feulgenpararozanilin ve AgNOR teknikleri kullanilarakkantitatif olarak saptanan toplam 10 fenotipik pa­rametreye ait sonuçlar Tablo i'de görülmektedir.

BULGULAR

Hücrenin maligniteye egilimi arttikça,nükleus alani ve buna bagli olarak da çevresiartmaktadir. Tipik meningiom hücrenükleuslarinin sekli daha düzgündür, maligniteyeegilim ile nükleus sekli bozulmaktadir. Hücrenükleusunun kromatin heterojenitesi arttikçatümör benign özellik göstermekte iken nükleusunDNA konsantrasyonu arttikça tümör malignözellik göstermektedir . Nükleusdaki AgNORnokta sayisi ve AgNOR noktalari toplam alani,malign tümörlerde digerlerine göre daha fazladiri;r",hL:,d.l

••

••••

i.

"

Sekil 2a: Tipik meningiom, AgNOR x 100

Sekil2c: Malign meningiom, AgNOR x 100

Her iki yöntemle hazirlanan tümörörneklerine ait preparatlar isik mikroskobunda(Zeiss-Axiophote,GR), her olgudan en az 100tümör hücresi rasgele seçilerek degerlendirmeyealindi. Isik mikroskobunda seçilen hücreler,mikroskoba bagli CCD 3 chip-color/ Panasonickamera yardimiyla SAMBA4000 görüntü analizsistemi (Unilog, FR) ortamina tasindi. Feulgenpararozanilin teknigi ile boyanan ve analiz içinrasgele seçilen tümör hücre nükleuslarinda,programin "morphometry-densitometry-textural

~abL.c;is~ __.~razilim~-__kJ.illaml-E.xak---h..m;_~llimill;-,:.,O- ':oC.' ..;;.i:',:,:,-,-,"~ ~-",~~,~-",,_. -"~_~::o.~~":" .•

Sekil2b: atipik meningiom, AgNOR x 100

•...

Page 4: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129- J36, 2003

Tablo i: Görüntü analizi verileri.

Kibzci: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfome'trik Çalisma"

Görüntü analizi verileri Tümör TipiMinimumMaksimumOrtalamaSO

Tipik

35.21102.5468.1717.38

Nükleus alani (i,lm2)

Atipik44.19240.90102.2744.19

Malign

45.002249.00161.56116.59

Tipik

0.4150.3040.417.34

Nükleus çevresi (iim)

Atipik28.7199.9751.4013.04

Malign

30.11105.8963.7419.66

Tipik

0.330.730.610.08

Nükleus sekil faktörüAtipik0.380.740.540.09

Malign

0.050.670.430.07

Tipik

34.1569.6942.567.18

DNA konsantrasyonu (a.u)*

Atipik22.8255.6531.878.55

Malign

2.17115.072713.98

KromatininTipik1.1215.6711.172.75

nükleusdaki dagilim

Atipik6.5550.1618.017.58

özelligiMalign7.7355.1231.9114.05

AgNOR alani/Tipik0.000.850.180.19

nükleus alani (Ilm2)

Atipik0.000.600.110.11

Malign

0.000.600.150,15

Ortalama AgNORTipik0.0077.324.016.43

noktaciklariAtipik0.0038.802.62340

alani (Ilm2)

Malign0.0079.853.966.69

AgNOR noktalarinin

Tipik0.0011.005.062.76

sayisi

Atipik0.0019.005.173.18

Malign

0.0019.007.253.58

Nükleusdaki enTipik0.00293.8415.3624.54

büyük AgNOR nok-Atipik0.00136.138.9411.86

tasinin alani (Ilm2)

Malign0.00197.8916.5221.77

AgNOR noktaciklari

Tipik0.00148.1317.6820.42

toplam alani (Ilm2)

Atipik0.00111.0911.9812.74

Malign

0.0091.4723.8221.29

*a.u: arbitrary unit

Görüntü analiz yönteminin morfometri­dansitometri yazilimi ile yapilan degerlendirmesonucu tipik, atipik ve malign meningiomhücrelerinin morfolojik olarak ayiriminda anlamlifark saptandi (p<0,05). AgNOR yazilimi ile yapilandegerlendirme sonucu en büyük AgNQRnoktasinin alani açisindan tipik-malignmeningiomlar arasinda, AgNOR noktalarininsayisi ve AgNOR noktalari toplam alani açisindan

da atipik-malign meningiomlar arasindaki anlamli

fark bulunrnadi(p>0.05) (Tablo II). AgNOR sayisina

ait veriler, tipik, atipik ve malign meningiom

hücrelerinin taninmasinda düsük dogruluk

oranlarina sahiptir. AgNOR alanlarina ait veriler ile

atipik ve malign meningiom hücrelerinin ayirimi

daha yüksek dogruluk oranlarinda yapilabilir(Tablo im

Page 5: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003 Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma"

Tablo II : Tipik, atipik ve malign meningiomlarin saptanan 10 fenotipik özellik açisindan student t testisonuçlari (p degeri tablosu)

Morfometrik -dansitometrik veriler p degeri

Tipik-Atipik

Atipik-MalignTipik-Malign

Nükleus alani (Ilm2)

p<0.05p<0.05p<0.05

Nükleus sekli (Ilm)p<0.05p<0.05p<0.05

Nükleus sekil faktörüp<0.05p<0.05p<0.05

DNA konsantrasyonup<0.05p<0.05p<0.05

Kromatinin dagilim özelligi

p<0.05p<0.05p<0.05

AgNOR alani/nükleus alani (Ilm2)

p<0.05p<0.05p<0.05

Ortalama AgNOR noktaciklari alani (Ilm2)

p<0.05p<0.05p<0.05

AgNOR noktalarinin sayisip<0.05p=0.105p<0.05

Nükleusdaki en büyük AgNOR noktasinin alani (Ilm2)

p<0.05p<0.05p=0.176

AgNOR noktalari toplam alani (Ilm2)

p<0.05p=0.455p<0.05

Tablo III: Gruplar arasi diskriminant analiz sonuçlari

PARAMETRE Tipik-AtipikAtipik-MalignTipik -Malign

Nükleus alani (Ilm2)

71.1272.0394.23

Perimetre (Ilm)

70.2466.2593.42

Nükleer form faktör62.2575.0889.87

DNA konsantrasyonu

71.1755.0491.05

Kromatinin dagilim özelligi

76.7976.7394.38

AgNOR alani/nükleus alani (Ilm2)

55.7964.1044.71

Ortalama AgNOR noktaciklari alani (Ilm2)

52.4370.4464.87

AgNOR noktalarinin sayisi

51.5566.6567.57

Nükleusdaki en büyük AgNOR noktasinin alani (Ilm2)

51.5569.2064.16

AgNOR noktaciklari toplam alani (Ilm2)

50.5165.9136.58

TARTISMA ve SONUÇLAR

Görüntü analizinin patoloji ve sitolojidekiuygulamalari, ülkemizde verilen klasik egitimiçinde henüz yer almamaktadir. Medikal uygulamaalanlari olarak histopatoloji ve sitopatolojide degiderek artan bir popülarite dikkati çekmektedir.Görüntü analizi genel anlamda görüntüdenkantitatif bilgi çikarimi olarak tanimlanabilir.Görüntü analiz yönteminde ilk asama isikmikroskoD kavnakli mikroskohik p-öriiFitii

olustuktan sonra bu görüntünün analiz edilecekbilgisayar ortamina aktarilmasidir. Bu aktarim içinuygun kameralar kullanilir. Video kamera ile

alinan bilgiler bilgisayara ulastirilir. Orijinal resmeait veriler , görüntüyü olusturan noktasal resim

elementleri seklinde algilanir. Temelolay,görüntünün bir ag seklinde degerlendirilip hernoktanin ilgili rezolüsyonunun saptanmasi vebunun kameranin özelligine göre siyah-beyaz veyarenkli görüntülerle sayisallandirilmasidir.KClmpt'Clnmelnst-FrduR" ,,"rodintii ö7el-tasima

Page 6: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003

kablolariyla analog-dijital dönüstürücüye ulasir vegörüntü islenir.Bu konuda yazilim sistemleri önemtasir. Sayisal hale gelen bu sinyallerden bilgisayarekraninda görüntü yeniden olusturulur. Dahasoma görüntü segmente edilir. Bu islernde görüntüanlamli olarak bölgelere ayrilir. Ilgili obje,zeminden alan ve sinir saptama teknikleri ile enkeskin hatlarla ayrilir. Ilgili program uyarincabulunan degerler, sayisal veriler halinde sunulur(kantitasyon). Hedef objenin dijital görüntüdenayrilmasi somasinda, artik hedef obje ile ilgilimorfometrik, dansitometrik ve yapisal ölçümlereve bunlarin analizi asamasina geçilir.

Görüntü analiz yöntemi ile bugüne kadarmeningiom preparatlarinda yapilan çalismalarsinirlidir. Salmon ve ark., görüntü analiz sistemi ilemeningiom doku örneklerinde nükleus çevresi,alani ve DNA içerigi üzerine çalismalar yapmis veortalama nükleus alani degerleri arasinda anlamlifark saptamamistir (p>O.OS)(l2). Diger birçalismada ise , feulgen boyasi ve görüntü analizsistemini kullanarak hücrelerin morfolojiközellikleri kantitatif olarak saptanmis;meningotelyal, fibroblastik, transisyonel,anjiomatöz ve psammomatöz meningiomlarinmorfolojiközelliklerinin, malign meningiomlardananlamli farkli oldugunu tespit etmislerdir (p<O,OS)(11).

Feulgen pararozanilin boyasi kullanarak,görüntü analiz siteminin morfometrik­dansitometrik yazilimi ile tipik, atipik ve malignmeningiom hücrelerinin riükleus alani, çevresi,sekil faktörü, DNA konsantrasyonu ve kromatindagilim özelliklerinin kantitatif degerlerininortalamalarini karsilastirdik. Malign meningiomhücre nükleuslarinin alanlari diger iki grup dandaha büyük ve nükleus çevresi daha fazla idi(p<O.OS).Tümör hücre nükleuslarinin sekil faktörüanaliz edildiginde, tipik meningiom hücrenükleuslarinin atipik ve özellikle malign grubagöre nükleus sekilleri daha düzgündür (p<O.OS).Tipik meningiom hücre nükleuslarinin kromatindagilim özelligi; atipik ve malign gruplara göredaha iyidir (p<O.OS).Malign meningiom hücrenükleuslarinin DNA konsatrasyonu diger iki grubagöre fazladir (p<O.OS).Bu Salmon ve ark.'nin ilkçalismasindaki degerlerler iliskili olmasada ikinciç~masini desteklemektedir.

Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma"

Morfometrik-dansitometrik analiz ile eldeedilen parametrelerin diskriminant analizsonuçlarina bakildiginda; nükleus alani, çevresi,sekli, kromatin dagilim özelligi ve DNAkonsantrasyonu verileri, tipik, atipik ve malignmeningiom hücrelerinin dogru taninmasindaoldukça yararlidir ve dogruluk payi çok yüksektir.

Hücre kinetiginin saptanmasinda kullanilanargyrophilic teknik ilk olarak Howell ve Blacktarafindan gelistirilmistir ve soma Ploton ve ark.tarafindan modifiye edilmistir (lO). AgNORyöntemi genelde basit bir kolloidal gümüsteknigidir. AgNOR yöntemi rRNA senteziniyapan, DNA segmentleri ile birlikte bulunan asidiknonhiston fosfoproteinlerin gümüs ile siyahbenekler halinde boyanarak, isik mikroskobikgörünürlügünü saglayip, AgNOR beneklerininsayisi veya kapladigi alan ve dagilim özelligini,dolayisiyla da DNA gen segmentlerinin yapisal­fonksiyonel özelliklerini yansitmaktadir. Önemliavantaji retrospektif çalismalarin mümkünolmasidir. Proliferatif aktiviteleri farkli olan

normal, benign ve malign hücreler arasindaAgNOR beneklerinin özellikleri (sayi, alan vedagilim) farkli olacagi ileri sürülmüstür. Budogrultuda son yillarda pek çok çalismayapilmistir. Yöntemin diagnostik ve prognostikaçidan malign lezyonlarin degerlendirilmesindeoldukça kullanisli bir proliferatif indeks olduguortaya konulmustur. AgNOR skoru, malignhücrelerde artmaya egilimlidir (4). Malignitederecesi yüksek lezyonlarda, tüm nükleus içindedagilmis çok sayida benekler halinde AgNORalanlari görülür. Bu metod çekirdekçiginmorfolojisini açiklar, bunun için nükleer atipinintayinini arttirir. Bu basit gümüs boyama yöntemitüm meningiomlarda yapilabilmektedir. Sayimlarimaj analiz sistemsiz de tayin edilebilir ve herhangibir cerrahi patoloji laboratuarinda yapilabilir (S).AgNOR sayisimeningiomlarin histolojik grade'i venüksleri ile iyi iliskilidir.

Tipik ve atipik meningiomlarin histolojikolarak AgNOR skorlarini karsilastirdigindaanlamli fark tespit edilmistir (I, 2, 3, S, 7, 9).Anaplastik meningiom-nüks meningiom,anaplastik meningiom-nüks olmayan meningiomve hemanjioperisitom-nüks olmayanmeningiomlar arasinda da anlamli fark

a.o!a-.i:im.k,>t

Page 7: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003

meningiom subgruplari arasinda anlamli farksaptanmamistir (p>O.05). Bu çalismadaki AgNORsonuçlarinin, meningeal tümörlerin histolojikgrade'lernesi ve klinik davranislarini iyi yansittigidüsünülmektedir. AgNOR sayisinin proliferatifaktiviteyi yansittigini bildirmistir ve maligniteninartmasi ile sayisinin arttigini ifade etmislerdir (6).Benign meningiomlarin, gross totalrezeksiyonundan sonra nüks eden ve nüksetmeyenlerinin AgNOR skorlari arasinda anlamlibir fark saptanmistir. AgNOR skoru nüksmeningiomlarda daha yüksektir. AgNORboyamasinin gross total rezeksiyondan sonra bilenüks eden benign meningiomlarin mümkünolabilecegini gösteren basit ve yararli bir metotoldugunu ifade etmislerdir (2, 4).

Görüntü analiz sisteminin AgNOR yazilimiile AgNOR noktalarinin sayisina yönelikyaptigimiz analizler sonucu; malign meningiomhücre nükleuslarinda AgNOR noktalari sayisi,tipik ve atipik meningiomlara göre fazladir.Malignite derecesi yükseldikçe AgNOR sayisiartmaktadir. Nükleusdaki AgNOR noktalari sayisi,tipik ve malign meningiomlar ile tipik ve atipikmeningiomlar arasinda istatistikselolarak anlamlifark saptanirken (p<O.05), atipik ve malignmeningiomlar arasinda anlamli fark saptanmadi,buna bagli olarak atipik ve malign meningiomhücrelerinin ayirimi yapilamadi (p>O.05). Busonuçlar diger çalismalari destekler niteliktedir.AgNOR sayisinin yükselmesi ile, tümörün klinikdavranisi daha malign olmaktadir, fakat AgNORsayisi atipik ve malign gruplarin ayriminda düsükdogruluk oranlarina sahiptir.

Görüntü analiz sistemini kullanarak

meningiomlarda AgNOR alani tespiti ile yapilançalismalarda bir tek fokal alanda sayilan alanlarinmiktarinin tümör grade ile artigini ifade edilmistir(8, 12).

AgNOR alanlarina yönelik yaptigimizanalizler sonucu; hücrede maligniteye egilimarttikça, AgNOR noktalari toplam alaniartmaktadir. Tipik, atipik ve malignmeningiomlarda AgNOR alani/nükleus alani veortalama AgNOR noktaciklari alani açisindan farkanlamlidir (p<O.05). Bu veri, daha öncekiçalismalari desteklemektedir. En büyük AgNORnoktasLalani degerlendirildiginde tioik ve ma1ie:n

Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik Çalisma"

meningiom hücreleri arasinda istatistiksel farkyoktur(p>O.05). AgNOR noktaciklari toplam alanidegerlendirildiginde de atipik ve malignmeningiom hücreleri arasinda anlamli farksaptanmadi (p>O.05). Malign meningiomlarda,tipik meningiomlara göre daha küçük AgNORalanlari saptanirken en büyük AgNOR noktalarialani neredeyse esittir. AgNOR alanlarina yönelikveriler ile atipik ve malign meningiomhücrelerinin ayrimi daha yüksek dogrulukoranlarinda yapilabilir. AgNOR alanlarina yönelikliteratür çalismalari oldukça yetersizdir. Bizimçalismamiz bu konuda yol gösterici olacaktir.

Yazisma adresi: Kenan KibieiGATAHaydarpasa Egt. Hast.Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi81327 - Kadiköy/ISTANBULTel: 02163450295 / 2657-2663Faks: O216 3487880E-mail: [email protected]

KAYNAKLAR

i. Boon, AE, Sharif, H.: Value of AgNOR Method inPredicting Recurrenee of Meningioma [Letter].J ClinPathoL,42:1002-1003, 1989.

2. De Stefano,v., Salvatore, G.,Montieelli,A, Riceio,E,Cappabianea, P.,Bueeiero,A: Prognostie Signifieanceof Nucleolar Organizer Regions in Meningiomas. J

Neurosurg Sei, 40 (2):89-92, 1996.

3. Hara, A., Sakai,N., Yamada,H., Yoshimi,N., Tanaka,T., Mori, H.: Rapid Deteetion of ProliferatingPotential in Human Brain Tumors by NucleolarOrganizer Region Staining on Squash Preparations. JCaneer Res Clin Oncol 117(6):510-514, 1991.

4. Kunishito, K, Ohmoto, T, Matsuhisa, T, Maeshiro,T, Fumta, T, Matsumoto, K: The Significance ofNucleolar Organizer Region (Agnor) Seore inPredicting Meningioma Recurrenee [SeeComments].Cancer, 73(8):2200-2205, 1994.

5. Lawrence, S.C, David, R..H.: The StandardizedAssessment of Argyrophilie Nucleolar OrganizerRegions in Meningeal Tumors. J Neurosurg, 74:590­596,1991.

6. Maier,R, Morimura, T.,Halbmeker, C: ArgyrophilieNucleolar Organizer Regions (AgNORs) in HumanBrain Tumors: Relations with Grade of Malignaneyand Proliferation Indices. Acta NeuropathoL,80: 156­162,1990.

7. Maier,H., Öfner,D., Hittmair,A, Kitz,K, Budka,H.:Classic,AtypieaL,and Anaplastic Meningioma: ThreeHistopathological Subtypes of Clinical Relevance. J

Neurosurg, 77:616-623, 1992.

Page 8: Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ile Morfometrik ...norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_463.pdfGATA Haydarpaa Egitim Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahi Servisi (KK, MK, AÇ,

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 129-136, 2003

H., Hirakawa, M., Murakami, M., Tamura, A., Kirino,

T.: Correlation Between MIB-1 Staining Index and theImmnoreactivity of p53 Protein in Recurrent andNon-Recurrent Meningiomas. Am J Clin Pathol 106:776-781, 1996.

9. Parisi, G., Tropea, R., Gisuffrida, S., Lombardo, M.,Giuffre, E: Cystic Meningioma. Report of SevenCases. J Neurosurg, 64:35-38, 1986.

10. Preston-Martin, S., Mack, W., Henderson, B.E.: Risk

Kibici: "Meningiomlarda, Görüntü Analiz Sistemi ileMorfometrik Çalisma"

Factors for Gliomas and Meningiomas in Males in

Los Angeles County. Cancer Res, 49: 6137-6143, 1989.11. Samii, M., Ammirati, M., Mahran, A., Bini, W.,

Sepehrnia, A.: Surgery of Petroclival Meningiomas:Report of 24 Cases. Neurosurgery, 24:12-17, 1989.

12. Samii, M., Ammirati, M.: The Combined Supra­

Infratentorial Presigmoid Sinus Avenue to the Petro­Clival Region. Surgical Technique and ClinicalApplications. Acta Neurochir, 95:6-12, 1988.