kemİk - acikders.ankara.edu.tr · atlas 1. servikal vertebradır. oksipital kemiğinkondülleri...

KEMİKDicle Aras

Kemiğin anatomik ve morfolojik yapısı, kemik hücreleri ve tipleri, insan vücudundaki kemikler

3.9.2015 1

Kemik

Kemik bilim Osteologia’dır (osteoloji).

Osteon (os) + loji

Kemikler skeletum’u (iskeleti oluşturur.

İnsan vücudunda 208 adet kemik bulunur. Doğumda bu rakam270, 14 yaşına gelindiğinde ise 256’dır.

3.9.2015 2

Kemiği yapısı

Vücudun en sert dokularından biridir.

Bağ dokusunun kemik dokuya dönüşmesiyle oluşur.

Kemik dokuda hücreler arası madde kalsifiye olmuştur. Bunaosein denir.

Kemikteki hücreler arası madde organik ve inorganik iki kısımdanmeydana gelmiştir.

3.9.2015 3

Kemiğin yapısı

Organik maddeler;

Kemik dokunun % 60-70’ini oluştururlar.

Büyük bölümü Tip1 kollagen fibriller tarafından meydanagelmiştir.

Bu lifler protein ve glikozaminoglikan’lardan oluşmuştur.Hücreler arası madde bunların içinde bulunur.

3.9.2015 4

Kemiğin yapısı

Organik maddeler;

Kollagen lifler birbirine paralel dizilmişlerdir ve aralarındahidroksiapatit kristalleri yerleşmiştir.

Hidroksiapatit , dokuya sertlik veren maddedir.

3.9.2015 5

Kemiğin yapısı

İnorganik maddeler;

Kemik dokunun % 30-40’ını oluştururlar.

Bunun % 85’i kalsiyum fosfat, %10’u kalsiyum karbonat ve % 5’iise kalsiyum florid, magnezyum florid, hidroksit ve sulfatbileşikleri ve sodyum ile potasyumdur.

3.9.2015 6

Kemiğin yapısı

İnorganik maddeler;

Kalsiyum ve fosfor hidroksiapatit kristallerini oluştururlar.

3.9.2015 7

Kemik hücreleri

Kemik hücreleri dört tanedir. Bunlar;

1. Osteoprogenitör

2. Osteoblast

3. Osteosit

4. Osteoklast

3.9.2015 8

Kemik hücreleri

3.9.2015 9

Kemik hücreleri

1. Osteoprogenitör;

Osteoblasta veya kondroblasta dönüşebilirler.

Bu hücreler kemiklerin Havers ve Volkmann kanallarında inaktifolarak bulunurlar.

3.9.2015 10

Kemik hücreleri

2. Osteoblast;

Kemik yapımında görevli genç hücrelerdir.

Kemik yüzeyinde tabaka oluşturacak şekilde dizilmiş, kübikhücrelerdir.

Yüksek düzeyde metabolik aktivite gösterirler.

3.9.2015 11

Kemik hücreleri

2. Osteoblast;

Membranlarında parathormon reseptörü taşırlar.

Parathormon ile kemik kalsiyum salınımı hızlanır,osteoblastlar azalır ve osteoklastlar çoğalır.

3.9.2015 12

Kemik hücreleri

3. Osteosit;

Kemiğin asıl hücreleridir.

Kemik dokunun canlı kalmasını sağlarlar.

Besin maddeleri ve hormonlar, sitoplazmik uzantılarla hücredenhücreye geçer.

3.9.2015 13

Kemik hücreleri

4. Osteoklast;

Bu hücrelerin görevi, kemik dokunu yıkımı yanirezorbsiyonudur.

3.9.2015 14

Kemik hücreleri

3.9.2015 15

Kemiğin morfolojik yapısı

Kemikler morfolojik olarak iki bölümden oluşur. Bunlar;

Substantia compacta (substansiya kompakta, sert, sıkı kemik),

Substantia spongiosa (substansiya spongioza, süngerimsi kemik).

3.9.2015 16


3.9.2015 17


3.9.2015 18

Kemiğin morfolojik yapısı - SubstantiacompactaKemiğin dış kısmında bulunur.

Kemikte inorganik maddelerin yoğun olduğu tabakadır.

3.9.2015 19

Kemiğin morfolojik yapısı - SubstantiacompactaSubstantia compactadaki, kemiğin enine kanala Volkmann kanalı

denir.

Kemiğin boyuna paralel, endosteum ile örtülü Havers kanallarıuzanır.

Havers kanallarında kan damarları, sinirler ve gevşek bağ dokusuvardır.

3.9.2015 20

Kemiğin morfolojik yapısı - SubstantiacompactaKanalların yanlarında lameller, lamellerin aralarında ise lacuna

(lakuna) denilen boşluklar bulunur.

Bu boşluklarda ise osteoblastlar vardır. Bunlar daha sonraosteocytlere dönüşürler.

3.9.2015 21

Kemiğin morfolojik yapısı - Substantiacompacta

3.9.2015 22

Kemiğin morfolojik yapısı - SubstantiaspongizaKemiğin iç kısmındaki boşluklu ve süngerimsi yapıdır.

Kemikte organik maddelerin yoğun olduğu tabakadır.

Havers ve Volkmann kanalları yoktur. Besin ve oksijen kemikiliğinden alınır.

3.9.2015 23

Kemiğin morfolojik yapısı - SubstantiaspongizaSpongioz kemik, ince kemik bölmelerinden oluşmuştur.

Trabeküllerdeki lameller paralel seyreder ve aralarında boşluklarvardır.

Bu boşluklar kırmızı kemik iliğiyle doludur ve kırmızı kan hücresiüretir.

3.9.2015 24

Kemiğin morfolojik yapısı – Medulla ossium(kemik iliği)Uzun kemiklerin ve bazı yassı kemiklerin iç yüzünde canalis

ossium medulla bulunur.

Bu kanalda medulla ossium rubra yani kırmızı kemik iliği bulunurve bu kırmızı kan hücresi üretir.

3.9.2015 25

Kemik oluşumu

İki tür kemikleşme vardır. Bunlar;

1. İntramembranöz kemikleşme (intramembranos ossification),bağ doku tarafından gerçekleştirilir.

2. Endokondral kemikleşme (chondral ossification), hyalin kıkırdakhücreleri ile oluşur.

3.9.2015 26

Kemiğin anatomik yapısı

Uzun kemiklerin gövdelerine diaphysis (diafiz) her iki uç kısmınaise epiphysis (epifiz) denir.

Diafiz ile epifiz arasındaki kıkırdak yapılı kısım metaphysis’dir(metafiz).

Metafiz kemik metabolizmasının en yoğun olduğu kısımdır.

3.9.2015 27


3.9.2015 28


Epifiz çizgisi, epifiz plağı, büyüme çizgisi, büyüme plağı.

Kemikte büyümenin devam ettiğini gösteren hyalin kıkırdaktanoluşmuş dokudur.

Büyüme tamamlandığında bu bölge kemikleşerek ortadankaybolur.

3.9.2015 29


Metafizde bulunan hücreler kemiklerin uzunlamasınabüyümesinde önemli rol oynar.

Kemiklerin enine büyümesi ise periostun altındaki tabakadabulunan osteobalstların faaliyetleriyle yeni kemik tabakasınıneklenmesi ile olur.

3.9.2015 30

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokularıKemiğin iç ve dış yüzeyleri kemiği oluşturan hücrelerden ve bağ

dokusundan oluşan tabakalarla örtülüdür.

Bunlar;Dışarıda periosteum,

İçeride endosteum’dur.

3.9.2015 31

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokularıPeriosteum;

Kemiği dıştan saran kalın bir tabakadır.

Dış fibröz tabakası kollagen lifler ve fibroblastları, hücredenzengin olan iç tabakası osteoprogenitör hücreleri içerir.

3.9.2015 32

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokularıPeriosteum;

Periost kemik matriksine Sharpey fibrilleri ile sıkıca tutunur.

Kemiğin ekleme katılan kısımları tendon birleşme yerleridışındaki her yeri periost (kemik zarı) ile örtülüdür.

3.9.2015 33

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokularıPeriost’un görevleri;

Kemiği korur.

Kemiğin beslenmesini sağlar.

Kemik dokunun büyümesini sağlar.

Kemiğin onarılmasını sağlar.

Ligament ve tendonların kemiklere tutunmasını sağlar.

3.9.2015 34

Kemiğin anatomik yapısı – Kemiğin bağ dokularıEndosteum;

Kemiğin içindeki tüm boşlukları örter.

Tek katlı yassı, kübik osteoprogenitör hücreler ile bağdokusundan oluşmuştur.

Periost gibi, kemik dokunun beslenmesi, büyümesi veonarılmasında görevlidir.

3.9.2015 35

Kemik Tipleri

1. Os longum (uzun kemik), femur, falankslar.

2. Os breve (kısa kemik), ossa carpi, tarsal kemikler.

3. Os planum (yassı kemik), sterneum, parietal kemik.

4. Os pneumaticum (havalı kemik), maksilla, frontal kemik.

3.9.2015 36

Kemik Tipleri

5. Os irregulare (düzensiz kemik), vertebralar, yüz kemikleri.

6. Os sesamoidea (sesamoit kemik), patella.

3.9.2015 37

Kemik Tipleri

3.9.2015 38

Kemik dokunun görevleri

Kemik dokunun görevleri;

Vücudu destekler.

Korur.

Hareket sağlar.

Bazı kemiklerin kemik ilikleri kırmızı kan hücresi oluşturur.

Kalsiyum, fosfor gibi mineralleri depolarlar.

3.9.2015 39

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (eklemler)

Condylus (kondil): Yuvarlak çıkıntı, lokma.

Caput (kaput): Baş.

Facies articularis (facies artikülaris): Düzgün eklem yüzeyi.

Cavitas articularis (kavitas artikülaris): Eklem boşluğu.

3.9.2015 40

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (eklemler)

Capsula articularis (kapsula artikülaris): Eklem kapsülü.

Ligamentum articulare (ligementum artikülare): Eklem bağı.

Labrum articulare (labrum artikülare): Eklem içi oluşum.

Discus articularis (diskus artikülaris): Disk şeklindeki eklem içioluşum.

3.9.2015 41

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (ligamentler) Linea (linea): Çizgi.

Crista (krista): Keskin kenar.

Spina (spina): Dikenimsi çıkıntı.

Precessus (prosessus): Gaga şeklindeki çıkıntı.

3.9.2015 42

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (ligamentler) Tuberculum (tüberkülüm): Tümsekçik.

Tuberositas (tüberositaz): Pürtüklü alan.

3.9.2015 43

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (çukurlar, izler ve açıklıklar) Apertura (apertura): Açıklık, ağız.

Canalis (kanalis): Kanal.

Canaliculi (kanalikuli): Kanalcık.

Foramen (foramen): Delik.

3.9.2015 44

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (çukurlar, izler ve açıklıklar) Fissura (fissura): Yarık şeklindeki açıklık.

Fossa (fossa): Çukur.

Fovea (fovea): Çukurluk.

Foveola (fovela): Çukurcuklar.

3.9.2015 45

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (çukurlar, izler ve açıklıklar) Sulcus (sulkus): Oluk.

Sinus (sinus): Hava ile dolu kısım.

Meatus (meatus): Yol, geçit.

Aditus (aditus): Açıklık.

Margo (margo): Kenar.

3.9.2015 46

Kemiklerle ilgili anatomik terimler (çukurlar, izler ve açıklıklar) İmpressio (impresiyo): İz.

Gyrus (girus): Çıkıntı.

Angulus (angulus): Açı.

Caliculus (kalikulus): Tomurcuk.

Stria (sitria): Çizgi.

3.9.2015 47

KemiklerKafatası 8

Yüz 14

Kulak 6

Hyoid 1

Spinal Kolon 26

Sternum ve kostalar 25

Üst ekstremite ve omuz kuşağı 64

Alt ekstremite ve pelvik kuşak64

Bu kemiklerin 177 tanesi istemli hareketlerinoluşumuna katılır.

3.9.2015 48

Kemikler – Kafa kemikleri (neurocranium)

3.9.2015 49

Kemikler – Kafa kemikleri (neurocranium)ADI KONUMU ÖZELLİKLERİ

Os frontale (alın kemiği) Kafatasının ön, üst duvarını oluşturur.Arkada parietal kemikle, yanlardatemporal kemiklerle eklem yapar.Etmoid ve sfenoid kemiklerin üstündebulunur.

Üç kısmı vardır. Bunlar; squamafrontalis, pars orbitalis ve parsnasalisdir. Sinus frontalisler içi havayladolu, mukoza ile kaplı yapılardır.

Os parietale (çeperkemiği)

Kafatasının yan, üst duvarını ve çatısınıyapar. Çifttir, dört kenarlı ve dört köşeliyassı bir kemiktir. Önde frontal, ortahatta diğer parietal ve arkada oksipitalkemik ile eklem yapar.

İç yüzünde beyni besleyen a.meningea medianın geçtiği oluk vardır.Beynin venöz kanını toplayan sinussagittalis superiorun bulunduğu olukvardır.

Os occipitale (ard kafakemiği)

Kafatasının arkasını oluşturur. Öndeher iki parietal, yanlarda temporalkemiklerle ve arkada sfenoid kemikleeklem yapar. Squama occipitalisin içyüzü dört boşluktur. Üstteki çukurlarabeynin oksipital lobu, alttakilere isecerebellum (beyincik) oturur. Dışyüzüne ense kasları yapışır.

Kafatası boşluğu cavun cranii ileomurga kanalı canalis vertebralisibirbirine bağlayan foramen magnumburadadır. Bunun içinden medullaspinalis geçer. Yan parçalar 1. boyunomuru atlas ile eklem yapar. Foramenjugulare içinden 9.,10. ve 11. kranialsinirler geçer.

3.9.2015 50


3.9.2015 51


3.9.2015 52


3.9.2015 53


Os temporale (şakakkemiği)

Kafatasının yan kısmını oluşturur. Çiftkemiklerdendir. Önde frontal, arkadaoksipital ve sfenoid kemikle, üstteparietal ve yüz kemiklerinden olanzigomatik kemikle eklem yapar.Articulatio temporomandibularisinçukur eklem yüzü fossa mandibularisburada bulunur.

Üç kısımlıdır. Squama temporalis dışkulak yolunun ağzı porus acusticusexternus bulunur. Pars petrosa sfenoidve oksipital kemik arasına girer.Eminentia arcuata yarım dairekanallarının yaptığı kabartıdır. Tegmentympani orta kulak boşluğunun üstduvarıdır. Pars tympanica dış kulakyolu işitme ve denge oranı, orta kulakkemikcikler ve iç kulak yolu bulunur.

3.9.2015 54


3.9.2015 55


Os sphenoidale (temelkemik)

Frontal, temporal ve oksipitalkemiklerle eklem yapar. Corpus ossissphenoidalis denen cismi, yanlardabüyükü kanatları ala major, küçükkanatları ala minör ve aşağı doğruuzanan çıkıntısı processuspterygoideusu vardır.

Sinus sphenoidalis, corpusun üstündecelle turcica, ortasında fosssahypophysialis bulunur ve içinde hipofizbezi vardır. Ala minorun üstünden n.opticusun geçtiği kanal bulunur.

Os ethmoidale (kalburkemik)

Burun boşluğu (cavum nasi) tavanını,göz çukurunun (fossa orbita) medialduvarını yapar. Frontal ve sfenoidkemikle eklem yapar. Yatay lamina(lamina cribrosa), düşey lamina(lamina verticalis) birbirlerini 90⁰açıyla keser.

Lamina cribrosanın üstünde foraminacribrosa bulunur ve bu deliklerdenkoku siniri lifleri (fila olfactoria) geçer.Lamina verticalisin üstünde üst ve ortakonkalar bulunur (conca nasalissuperios, conca nasalis media). Cristagalli ise dura materin dış yaprağınıntutunduğu çıkıntıdır.

3.9.2015 56


3.9.2015 57


3.9.2015 58

Kemikler – Yüz kemikleri (splanchnocranium)

3.9.2015 61


3.9.2015 62

ADI KONUMU ÖZELLİKLERİ

Maxilla (üst çenekemiği)

Çift kemiklerdendir. Ağız boşluğu(cavum oris) tavanını, göz çukurunun(fossa orbita) tabanını ve burunboşluğunun (cavum nasi) tabanınıyapar.Processus zygomaticus zigomatikkemikle, processus frontalis nasalkemikle eklem yapar. Processusalveolarise üst çene dişleri tutunur.Processus palatinus ise damakçıkıntısıdır.

Sinus maxillaris en büyük paranasalsinusdur. Sert damakta (palatumdurum) glandula palatinalar bulunur.Dişlere ait damar ve sinirlerin geçtiğikanallar vardır.

Os palatinum (damakkemiği)

Maksilla ve sfenoid kemiğin pterigoidçıkıntısı arasında ‘’L’’ şeklinde birkemiktir. Yatay laminası laminahorizontalis ve düşey laminası laminaperpendicularisdir. Üç tane çıkıntısıvardır. Bunlar; proscessus pyramidalis,sphenoidalis ve orbitalisdir.

Yatay laminası sert damağın yapısınakatılır. Düşey laminası burunboşluğunun yan tarafını yapar.


3.9.2015 63


Os zygomaticum(elmacık kemiği)

Çift kemiktir. İki çıkıntısı üç yüzü vardır.Maksilla ve frontal kemiklerle eklemyapar. Temporal kemiğin çıkıntısıylabirleşip arcus zygomaticusu oluşturur.

Os lacrimale (gözyaşıkemiği)

Çift kemiktir. Dört kenarı ve iki yüzüvardır. Orbitanın medial duvarınınyapısına katılır.

Maksillanın frontal çıkıntısı ilebirleşerek gözyaşı bezinin çukurunu(fossa sacci lacrimalis) yapar. Kemiküstündeki oluğa canalis nasolacrimalisdenir. Bu, gözyaşını burna akıtır.

Os nasale (burunkemiği)

Çift kemiklerdendir. İki yüzü, dörtkenarı vardır. Burun sırtının iskeletinioluşturur. Karşı nasal kemikle, frontalkemikle ve maksilla ile birleşir.


3.9.2015 64


Os vomer (sapankemiği)

Tek kemiktir. Ön kenarı burunseptumunun arka alt kısmının yapısına,alt kenarı ise etmoid kemikle kıkırdakile birleşir.

Os conca nasalisinferior

İki yüzü, iki kenarı ve iki de ucu olançift kemik yapıdır. İç yüzü konvekstir veburun bölmesine bakar.

Üst kenarında processus lacrimalis,etmoidalis ve maxillaris denilen üççıkıntısı vardır.

Os mandibula (alt çenekemiği)

Çene eklemini oluşturan kafaiskeletinin hareketli tek kemiğidir.Corpus mandibulae denilen birgövdesi, ramus mandibulae adında kolkısmı ve ikisinin arasında angulusmandibulae açısı vardır.


3.9.2015 65

Kemikler – Vertebralar (columnae vertebralis)

3.9.2015 66


3.9.2015 67


Vertebrae cervicales Boyun omurları 7 tanedir. Corpusvertebrae, arcus vertebrae, processusspinosus, processus transversus gibiparçaları bulunur.

Processus transversus ve üstündeiçinden a. v. vertebralisin geçtiğiforamen transversarium bulunur.

Atlas 1. servikal vertebradır. Oksipitalkemiğin kondülleri ile eklem yapar.Başın öne ve arkaya hareketlerinisağlar.

Gövdesi yoktur. Massa lateralis denileniki yan parçası vardır. Facies articularissuperior üst eklem yüzü, faciesarticularis inferior alt eklem yüzüdür.

Axis 2. servikal vertebradır. Atlas ile eklemyapan dens axisdir.

Vertebrae thoracicae(göğüs omurları)

12 tanedir. Göğüs kafesinin arkasınıkaplar. Kostalarla eklem yaparlar.

Eklem yüzeyleri gövdelerinin yanyüzeyleridir.


3.9.2015 68


3.9.2015 69


Vertebrae lumbales (belomurları)

5 adettir. Columna vertebralisin altkısmını oluştururlar. Vücut ağırlığınıdesteklerler. Bunlara derin sırt kaslarıyapışır. Vücut hareketlerinde roloynarlar.

Corpusları çok kalındır. Processusspinousları ise kısa ve yassıdır.Processud mamillaris ve eklemçıkıntıları vardır.

Os sacrum (kuyruksokumu kemiği)

5 sakral vertebranın birleşmesiyleoluşur. Tabanı yukarıda ve tepesiaşağıda üçgen şekilli tek bir kemiktir.

Facies pelvica ve facies dorsalis olarakiki yüzü vardır. Üst kenarın en çıkıntılıyeri promontoriumdur. Crista sacralismediana, crista sacralis medialis vecrista sacralis lateralis parçaları vardır.

Os coccygis (kuyrukkemiği)

3-4 gelişmemiş vertebranın birleşmesisonucu oluşmuş bir kemiktir.

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga)

Spinal kolon 33 – 34 segmentten yani vertebradan meydanagelmiştir.

Spinal kolonun görevleri;

medülla spinalisi korur,

başın dik durmasını ve hareket etmesini sağlar,

omuz kuşağını destekler ve

pelvik kuşağa bağlantılıdır.

3.9.2015 70


Omurga’nın (columna vertebralis) segmentleri;

7 servikal (cervical) (boyun bölgesi) vertebra,

12 torakal (thorocal) (göğüs bölgesi) vertebra,

5 lomber (lumbal) (bel bölgesi) vertebra,

5 sakral (sacral) vertebra,

4-5 koksigeal (coccygeal) (kuyruk sokumu bölgesi) vertebra ve

Toplam 33-34 vertebradır.

3.9.2015 71


5 sakral vertebranın birleşmesi ile sakrum,

4 – 5 koksigeal vertebranın birleşmesiyle de koksik (coccyx, kuyruk sokumu) kemikleri oluşur.

3.9.2015 72


Vertebraların tümü;

bir vertebral cisim (corpus vertebrae),

bir vertebral kavis (arcus vertebrae),

iki adet transvers çıkıntı (processus transversus),

bir spinöz çıkıntı (processus spinosus) ve

eklem yüzeylerinden (processus articularis) oluşur.

3.9.2015 73


3.9.2015 74

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – VertebracismiVertebranın cismi omurga üzerine binen yükü taşıyan parçadır.

Yük taşıma kapasitesi mineral tuz içeriğine bağlıdır.

İlerleyen yaşla birlikte kemiğin yoğunluğu azalır ve böylece yüktaşıma kapasitesinde bir azalma oluşur.

3.9.2015 75

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – VertebracismiVertebra cisimlerinin yük taşıma kapasiteleri yukarıdan aşağıya

inildikçe yani kranialden kaudale doğru gidildikçe artar.

Aksiyal yüklerle antrenman yapmak bu kapasiteyi daha da artırır.

3.9.2015 76

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –İntervertebral diskSakral bölgenin üzerindeki 24 adet vertebranın vertebra cisimleri

arasında şok-yük absorbe (emici) edici işlev gören birintervertebral disk bulunur.

İntervertebral disk fibröz bir bant olan annulus fibrosustarafından çevrelenen nucleus pulposustan oluşur.

3.9.2015 77

Spinal Kolon (Omurga)

3.9.2015 78

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın biçimiİnsanın omurgası dümdüz değildir.

Bulundukları bölgenin ismini alan karakteristik kavisleri vardır.

Öne doğru olan eğriliklere lordoz, arkaya doğru olanlara ise kifozdenir.

3.9.2015 79

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın biçimi

3.9.2015 80

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın biçimiBuna göre servikal bölgede lordoz (servikal lordoz), torakal

bölgede kifoz (torokal kifoz), lomber bölgede lordoz (lomberlordoz), sakral bölgede kifoz (sakral kifoz) bulunur.

Bu kavisler dik duruşun korunmasına ve omurganın esnekliğinekatkıda bulunur.

3.9.2015 81

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın biçimi

3.9.2015 82

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın biçimiOmurgada yana doğru olan kavisler ise patolojiktir ve skolyoz adı

verilir.

3.9.2015 83

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) –Omurganın hareketleriOmurga hareketleri vertebralar arasındaki küçük eklemlerle

sağlanır ve kayma tarzında hareketlerdir.

Özetle omurganın hareketliliği yukarıdan aşağıya doğru azalır.

3.9.2015 84

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax(Göğüs kafesi)Toraks (thorax), omurganın baş ve boyun bölgesi ile lumbosakral

bölge arasında bulunur.

Hareket dinamiği açısından bir köprü görevi yapan toraks,gövdenin iki ucu arasında yer alır.

3.9.2015 85

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax(Göğüs kafesi)Göğüs kafesi;

yaşamsal organları korur,

ritmik olarak genişleyip küçülerek de solunumsal işlevlere destek olur.

3.9.2015 86

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax(Göğüs kafesi)

Toraks, 12 adet torakal vertebra, 12 çift kosta(kaburga) ve sternumdan oluşmuştur.

İlk yedi kosta sternumla kıkırdak yapısında vedoğrudan bir bağlantı kurar, bunlara gerçek kostada denir.

8., 9. ve 10. kostalar , yedinci kostanın kıkırdakyapısındaki bağlantıları aracılığı ile sternumabağlanır.

3.9.2015 87

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax(Göğüs kafesi)11. ve 12. kostalar ise önden bağlantı kurmazlar uçları boştadır.

12 çift kostanın hepside arkada vertebral kolon ile eklemyaparlar.

Kostovertebral eklemlerle toraksın hareketliliği sağlanır. Budurum solunum açısından da önemlidir.

3.9.2015 88

Kemikler – Spinal Kolon (Omurga) – Thorax(Göğüs kafesi)

3.9.2015 89


3.9.2015 90


Costae Göğüs kafesini yapan 12 çift kemiktir.Caput costae, collum costae, corpuscostae, sulcus costae ve içinde a. v. n.intercostalis bulunur.

Caput costae vertebralar ile eklemyapar. Kostalar önde sternum ile eklemyapar.

Kemikler – Üst ekstremite (Skeletonappendiculare ossa membri superioris)

3.9.2015 91


Sternum Göğüs kafesinin önünde bulunan yassıkemiktir. Üç parçası vardır. Bunlar;manibrium sterni, corpus sterni veprocessus xiphoideusdur.

Incisura costalis clacicular ve ilk yedikostanın kıkırdaklarıyla eklem yapar.


3.9.2015 92


Scapula İki yüzü (facies costalis, faciesposterior), üç kenarı ve üç açısı vardır.Arka yüzde spinae scapula bunuüzerinde fossa supraspinata, altındafossa infraspinata bulunur. Spinascapulanın kalın ucu acromion,processus coracoideusu bağlar vekaslar buraya yapışır.

Angulus lateraliste bulunan cavitasglenoidalis humerusun caput humerisiile eklem yapar.


3.9.2015 93


3.9.2015 94


3.9.2015 95


Claviculare Yatık ‘’S’’ harfi şeklinde, iki uçlu, tekgövdelidir. Extramitas sternalis veextramitas acromialis ligamentlerin vekasların yapışma yerleridir.

Extramitas sternalis sternum ile,extramitas acromialis ise scapula ileeklem yapar.

Kemikler – Üst ekstremite – Omuz kuşağı

Omuz kuşağı, kolu gövdeye bağlamak üzere, kolla birleşir.

Bu kemer, skapula, klavikula ve sternumdan oluşmuştur.

3.9.2015 96

Kemikler – Üst ekstremite – Omuz kuşağı

Pelvik kemer ile karşılaştırıldığında, omuz kuşağının bağlantılarıçok gevşektir.

Omuz kuşağının hareketliliği, üst ekstremitenin eklem hareketaçıklığının yaklaşık iki katı artırır.

Bu durum, elin nesneleri yakalama mesafesi için büyük önemtaşır.

3.9.2015 97


3.9.2015 98


Os humerus (kolkemiği)

Articulatio humeri ile articulatio cubitiiarasındaki kemik, yukarıda scapula,aşağıda medialde ulna ve lateralderadius ile eklem yapar. Üst ucundacaput humeri, collum anatomicum,tuberculum majus, tuberculum minusve collum chirurgicum bulunur. Altucunda ise epicondylus lateralisepicondylus medialis ve iç tarafında isen. ulnarisin geçtiği oluk bulunur.

Proximal ucu, distal ucu ve gövdesicorpus humeri vardır. Gövdede sulcusnervi radialis ve tuberositas deltoideabulunur. Alt uç ulna ile eklem yapacaktrochlea humeri ve radius ile eklemyapacak caputulum humeriyi içerir. Altuçta ayrıca dirsek çukuru (fossaolecrani) anterior medialde fossacoronoidea ve lateralde fossa radialisvardır.


3.9.2015 99


3.9.2015 100


Ulna (dirsek kemiği) Önkolun medialindeki uzun kemiktir.İki ucu bir gövdesi vardır. Üst uç dirsekçıkıntısı (olecranon), ön yüzde incisuratrochlearis, altında processuscoronoideus vardır. Alt ucunda caputulnae iç tarafında ise processusstyloideus ulnae bulunur.

İç kenardaki (margo interosseus)incisura trochlearis, trochlea humeriile eklem yapar. Caput ulnae radius ileeklem yapar. Radiusun başı incisuraradialis eklem yapar.


3.9.2015 101


3.9.2015 102


Radius (döner kemik) Önkolun lateralindeki kemiktir. İki ucuve bir gövdesi vardır. Üst uç caputradii, üstündeki çukur fovea capitisradii, etrafında ise circumferentiaarticularis radii bulunur. Baş ve gövdebirleşme yeri collum radiidir. Gövdeninüç yüzü üç kenarı vardır. Alt uçta içtarafta procsessus styloideus radiibulunur.

Caput radii humerustaki capitulumhumeri ile eklem yapar. Circumferentiaarticularis radii ulnadaki incisuraradialis ile eklem yapar. Tuberositasradiiye biseps kası yapışır. Alt ucuulnanın caput ulnası ile eklem yapar.Facies articularis carpalis birinci sıracarpal kemiklerle eklem yapar.


3.9.2015 103


3.9.2015 104


Ossa carpi (el bilekkemikleri)

8 kısa kemiktir. Proksimalde osscaphoideum, os lunatum, ostriquetrum ve os psiformedir.Distaldekiler; os trapezium, ostrapezoideum, os capitatum ve oshamatumdur (lateralden mediale).

1. sıra karpal kemikler ulnayla ve 2. sırakarpal kemiklerle, 1. sıra karpalkemikler ise el tarak kemikleri ileeklem yaparlar.

Ossa metacarpi (eltarak kemikleri)

5 tane ince uzun kemik avuç içiiskeletini oluşturur. Basis ve caputmetacarpi parçaları vardır.

2. sıra karpal kemiklerle ve el parmakkemiklerinin 1. sırası ile eklemyaparlar.

Ossa digitorum manus(el parmak kemikleri)

Başparmakta proximal ve distalphalanx, diğer parmaklarda proximal,media ve distal phalanx bulunur.

Her falanksın basis, corpus ve caputuvardır.


3.9.2015 105

3.9.2015 106

Kemikler – Alt ekstremite (Skeletonappendiculare ossa membri inferioris)

3.9.2015 107


Os coxae (kalça kemiği) Çift kemiktir. Üç kemiğin birleşmesiyleoluşmuştur.

Üç kemiğin gövdelerinin birleşimyerlerindeki çukurluğa acetabulumdenir.

Os ilii (leğen kemiği) İlium gövdesi corpus ossis iliidir. Alaossis ilii ve arada linea arcuata bulunur.Üst kenarı crista iliaca, ön ucu spinailiaca anterior superior, alt ucu spinailiaca anterior inferiordur. Üst kenardaarka uç spina iliaca posterior superiorve alt ucu ise spina iliaca posteriorinferiordur.

Spina iliaca anterior superioraligamentum inguinale yapışır. Dışyüzüne gluteal kaslar yapışır. Yanyüzünde sacrum ile eklem yapanFacies articularis bulunur. Incısuraischiadica major bir bağ ile kapatılır veforamen ischiadicum major oluşur.Bunun içinden n. ischiadicus geçer.


3.9.2015 108


3.9.2015 109


3.9.2015 110


3.9.2015 111


Os ischii (oturak kemiği) Gövdesi corpus ossis ischii ve kol kısmıramus ossis ischii, alttaki sağlamçıkıntısı ise tuber ischiadicum adını alır.

Incısura ischiadica minoru vardır.Foramen obturatumu sınırlayan kolaramus ossis ischii denir.

Os pubis (çatı kemiği) Gövdesi corpus ossis pubisdir. Ramussuperior ossis pubis ve ramus inferiorossis pubis denilen iki kolu vardır.Pecten ossis pubis ve cristaobturatoria parçaları bulunur.

Karşı pubis kemiğiyle eklem yapanyüzü facies symphysialis, ramussuperior ossis pubis foramenobturatumu üstten sınırlar.

Kemikler – Alt ekstremite – Pelvik kuşak

Pelvik kuşak, yapısına katılan yassı kemiklerin sağlamlığını dahada arttırdığı, kemer biçiminde bir yapıdır.

İki kalça kemiği (koksa)(coxae; iliyum, iskiyum ve pubiskemiklerinde oluşur) ve sakrum kemiklerinin birleşmesiyle oluşanbu kemer, omurgayla sağlam bir bağlantı oluşturur.

3.9.2015 112


3.9.2015 113


Os Femur (uylukkemiği)

Articulatio coxa ile articulatio genuarasında uzanan vücudun en uzunkemiğidir. Yukarıda acetabulum veaşağıda tibia ile eklem yapar. Üstucunda caput femoris, fovea caputusfemoris, collum femoris, trochantermajor ve trochanter minor bulunur.Major ve minor trochanterler arasındaönde linea trochanterica arkada isecrista trochanterica vardır. Alt ucunyan çıkıntılı kısımlarına condylusmedialis ve lateralis denir. Bunlarınarasında ise patellanın yerleştiği faciespatellaris bulunur.

Silindir şeklindeki linea aspera ikidudağa ayrılır. Bunlar labium medialeve labium lateraledir.


3.9.2015 114


3.9.2015 115


Patella (diz kapağı) Patella veya diz kapağı quadrisepsfemoris (m.quadriceps femoris) kasınıntendonu içine lokalize olmuştur.

Patella vücuttaki en geniş sesamoidkemiktir. Patella dizi korur, fakat dahada önemlisi quadriseps femoris kasınınkaldıraç gücünü arttırır.


3.9.2015 116


Tibia (kaval kemiği) Crusun medialindeki uzun kemiktir. İkiucu bir gövdesi vardır. Üst uç condylusmedialis ve lateralis, alt uç malleolusmedialisdir. İncisura fibularis, fibula ileeklem yapar. Alt uçta ayrıca ayak bileğieklemine katılan facies articularisinferior bulunur.

Corpus tibianın ön yüzündetuberositas tibia bulunur. M.quadriceps femoris ve ligamentumpatella buraya tutunur. Arka yüzündeise linea musculi solei görülür.

Fibula (kamış kemiği) Crusun lateralindeki uzun, incekemiktir. İki ucu ve bir gövdesi vardır.Caput fibula, tibia ile eklem yapan altuç malleolus medialis ve talusla eklemyapan malleolus lateralisin iç tarafıdır.

Gövdesi dört yüzlü ve dört kenarlıdır.


3.9.2015 117


3.9.2015 118


Ossa tarsi (ayak bileğikemikleri)

Üç proximalde dört tane de distaldeyer alır. Talus eklem, calcaneus topukve os naviculare sandal kemiktir. 2.sırada ossa cuneiforme (üç adetkamamsı kemik) ve os cuboideum(kübik kemik) bulunur.

Talus vücut ağırlığını tibiadan alır.

Ossa metatarsi (ayaktarak kemikleri)

5 tane ince, uzun kemik ayak tabanı vesırtını oluştururlar. Lateralden medialedoğru sıralanırlar. Basis, caput vecorpus metatarsi kısımları vardır.

2. sıra tarsal kemiklerle ve ayakparmak kemiklerinin 1. sırası ile eklemyaparlar.

Ossa digitorum pedis(ayak parmağıkemikleri)

Başparmakta proximal ve distalphalanx, diğer parmaklarda proximal,media ve distal phalanx bulunur.

Her phalanxın basis,corpus ve caputuvardır.


3.9.2015 119

kemİk - acikders.ankara.edu.tr · atlas 1. servikal vertebradır. oksipital kemiğinkondülleri...

Documents