EditörProf. Dr. Hülya Harutoğlu

KKTC Yükseköğretim Planlama, Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu (YÖDAK) - Lefkoşa

Yardımcı Editörler Prof. Dr. İpek Yeldan

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon AD., İstanbul

Dr. Öğr. Üyesi Buket AkıncıBiruni Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

Dr. Öğr. Üyesi Başar ÖztürkBiruni Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

Dr. Öğr. Üyesi Yonca Zenginler Yazganİstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı

REHABİLİTASYON

KARDİYAK

Yayıncılık

Yayıncılık

© 2019 KARDİYAK REHABİLİTASYON

ISBN: 978-605-9160-95-7

Tüm hakları saklıdır. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası gereği; bu kitabın basım, yayın ve

satış hakları Hipokrat Yayınevi’ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri

mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kağıt ve/veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz,

dağıtılamaz. Tablo, şekil ve grafikler izin alınmadan, ticari amaçlı kullanılamaz.

Editör

Prof. Dr. HÜLYA HARUTOĞLU

Yardımcı Editörler

Prof. Dr. İpek YELDAN

Dr. Öğr. Üyesi Buket AKINCI

Dr. Öğr. Üyesi Başar ÖZTÜRK

Dr. Öğr. Üyesi Yonca ZENGİNLER YAZGAN

Yayıncı

Hipokrat Kitabevi

Grafik-Tasarım

Hipokrat Grafik Tasarım

Baskı - Cilt

Sözkesen Matbaacılık

İvedik Organize 1518. Sokak Matsit İş Merkezi No: 2/40

Tel: (0312) 395 21 10 - Yenimahalle / Ankara

Süleyman Sırrı Caddesi No:16/2 Sıhhiye/ANKARATel: (0312) 433 03 05 - 15www.hipokratkitabevi.com

Çok sevdiğim ailem;

anneme, babama

Gizdem’e

Görkem’e

ve bu mesleğe gönül vermiş tüm meslektaşlarıma, tüm öğrencilerime......

.

vProf. Dr. Hülya HARUTOĞLU

1984 yılında Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu’ndan lisans, 1988 yılında İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü’nden yüksek lisans (MSc), 1994 yılında ise İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimataloji Anabilim Dalı’ndan doktora (PhD) derecesini aldı. İstan-bul Üniversitesi’nde 2000 yılında Yardımcı Doçent, 2003 yılında Doçent, 2008 yılında Profesör oldu.

1985-1999 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü Kardiyo-pulmoner Rehabilitas-yon ünitelerinin kuruluş aşamasında, 1990-1993 yılları arasında da Florence Nigtingale hastanesi kuruluş çalışmalarında fizyoterapist olarak görev aldı. 1999-2005 yılları arasında yeni kurulan İstanbul Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu’nda, Bölüm Başkanı, Anabilim Dalı Başkanı ve Müdür Muavini görevle-rinde bulundu. 2005-2010 yılları arasında Doğu Akdeniz Üniversitesi Genel Eğitim Bölümü’nde ‘SPIKE’ Koordinatörü ve öğretim üyesi olarak görev yaptı. 2010-2015 yılları arasında Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Kurucu Dekanı ve Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Kurucu Müdürü olarak görev aldı. KKTC’de ilk Fizyoterapi ve Rehabiltasyon bölümünü kurdu. Fizyoterapist olarak ilk kurucu dekan ünvanına sahiptir.

Sosyal sorumluluk projesi kapsamında 2010 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde KKTC’nin ilk Pro-tez, Ortez ve Biyomekanik Laboratuvarı ile Sağlıklı Yaşam Merkezi ve diğer fizyoterapi ve beslenme labora-tuvarlarını halkın kullanımına açtı. Toplum sağlığı için 2012-2014 yıllarında haftalık yayınlanan ‘Yaşadıkça Yaşatıyoruz ve ‘Sağlıklı Yaşam’ isimli televizyon programlarının yapımını ve sunuculuğunu üstlendi ve sağlık alanında pek çok değerli uzmanı programına konuk ederek toplumu bilinçlendirmeye çalıştı.

2015 yılında “Lefkoşa İngiliz Üniversitesi” Sağlık Bilimleri Fakültesi dekanı, rektör vekili ve üniversite-nin CEO’su olarak görev yaptı. Eğitim alanında dünyanın ilk kadın CEO’su ünvanına sahiptir.

2016 yılında “Ada Kent Üniversitesi” Kurucu Rektörü ve Sağlık Bilimleri Fakültesi Kurucu Dekanı olarak görev yaptı. Fizyoterapist olarak ilk Kurucu Rektör ünvanına sahip oldu. KKTC Üniversitelerinde sağlık bilimleri ile ilgili onlarca lisans ve yüksek lisans programını kurulmasına öncülük etti.

2017 yılında KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından, KKTC Yüksek Öğretim Planlama Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu’na (YÖDAK) seçilerek, KKTC Cumhurbaşkanı tarafından atanan, Prof. Dr. Hülya Harutoğlu halen bu görevini sürdürmektedir. 1993 yılından kurulmuş olan YÖDAK’a KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından seçilerek tam zamanlı olarak atanmış olan ilk üyedir.

Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında imzalanan milletlerarası anlaşma hükümleri kapsa-mında, YÖK ve YÖDAK üyelerinden oluşan ortak komisyonun üyesi olarak görev yapmaktadır.

Birçok mesleki dernek üyelikleri bulunmaktadır. 2014 yılında kurulan Kıbrıs Geriatri Vakfı’nın kurucu başkanıdır. TURSAF’ın akademik danışma kurulundadır. Uluslararası ve ulusal 100’ün üzerinde makalesi ve birçok bilimsel etkinliği bulunmaktadır. Halen, birtakım bilimsel ve sosyal sorumluluk projelerinde yer almakta, noktakibris.com gazetesi sağlık köşesinde köşe yazarlığına devam etmektedir.

Gizdem ve Görkem’in annesidir.

.

viiÖnsöz

Yaşamda amaçlarımızı gerçekleştirebilmek günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız olmamızla ve özgürce ka-rarlarımızı doğru yöntemlerle uygulamamızla mümkündür. Buradaki başarıda ise stresten arınmış yaşam sürmek, sağlıklı olmak ilk koşul olup ayrıca sakinliği, sevgi, neşe ve hoşgörüyü benimseyip yaşamımıza aktif devam etmek önemli olmaktadır. Sanırım bu yolla büyük ölçüde sağlıklı kalabilir, hastalıklardan koruna-biliriz. Aksi takdirde farklı nedenler de gündeme gelince olumsuzluklar ve hastalıklarla tanışabiliriz. Bu durumda da sorunu cesaretle kabul edip kendimizi hazırlayıp etkin tedavi yöntemlerine yönelmemiz doğru olacaktır.

Kardiyak problemler karşılaşılabilecek en önemli sağlık sorunlarından olup tedavisi multidisipliner yak-laşımla ele alınması gereken pek çok hastalığı kapsamaktadır. Bu hastalıkların tedavisinde Fizyoterapistler de aktif rol almakta ve tedavi sürecin de mesleklerine özgü yöntemleri uygulamaktadır.

Kardiyak fizyoterapi ve rehabilitasyon Ülkemizde 1970’li yıllarda Hacettepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümünde Prof. Dr. Fikret Durusoy tarafından başlatılmış ve bu gün iki değerli hocamız olan Prof. Dr. Nilgün Gürses ve Prof. Dr. Hülya Arıkan bu alanda öncü başarılı çalışmaları sürdürmüş ve ha-len devam etmektedirler. Daha sonraları bu bilim alanına çok sayıda fizyoterapist ilgi duymuş lisansüstü eği-timlerini tamamlamış ve çok başarılı olmuşlardır. İşte bu kitabın yazarları bu çok değerli meslektaşlarımdır.

Editörü ise başarısı, içtenliği ve sevgi dolu güzel kalbi ile her zaman takdir ettiğim değerli meslektaşım Prof. Dr. Hülya Harutoğlu olup kitabın gerçekleşmesine vesile olmuştur. Kendisini ve çok değerli diğer mes-lektaşım olan yazarları gönülden kutluyorum. Mesleğimize katkı veren bu değerli kitap kardiyak fizyoterapi ve rehabilitasyon alanında çalışan meslektaşlarıma ve Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü öğrencilerine büyük fayda sağlayacaktır.

Ayrıca bu önsözü yazmam için öngörü ve davetleri için sayın editöre ve ekibine teşekkür ediyor bu alanda çalışan tüm meslektaşlarıma ve bu kitapta yer alan değerli yazarlara başarı dileklerimle sevgilerimi iletiyorum.

Prof. Dr. Z. Candan ALGUNİstanbul, 2018

.

ixEditörden

Değerli meslektaşlarım, sevgili öğrencilerim ve bu konuya tüm gönül verenler ;Dünya’da, son yıllarda kardiyovasküler hastalıklar en önemli iş gücü kaybı ve ölüm nedenlerindendir.

Hastalığın önlenmesi, tedavisi ve iyileşmesi aşamalarında Kardiyak rehabilitasyon uygulamalarının önemi gittikçe artmaktadır.

Kardiyak Rehabilitasyon, kardiyovasküler hastalıkları önlemede, kronik hastalıklara bağlı organ bozuk-luğu ve işgücü kaybı nedeniyle yakınan hastalarda bireysel olarak günlük yaşam fonksiyonları ve sağlığa bağ-lı yaşam kalitesini optimal düzeye getirmeyi amaçlayan, bilimsel temele dayalı, sistematik olarak kullanılan uygulamaların bütünüdür.

Kardiyak rehabilitasyon, konuları çok geniş kapsamlı olup, birçok birimi ilgilendiren ve multidisipli-ner çalışmayı gerektiren bir süreçtir. Henüz gerçek anlamda tam olarak istenilen düzeyde uygulamaların gerçekleşemediği, hala farklı görüşler ve farklı rehabilitasyon yöntemlerinin uygulandığı bir bilim dalıdır diyebiliriz. Bu nedenle kitapta, bölüm yazarları arasında birtakım görüş farklılıklarının olmasını hoşgörü ile karşılayacağınızı umuyorum.

Kitabımızda konuyla ilgili yararlı olabileceğine inandığımız hiçbir ayrıntıyı atlamamaya çalışarak nihayet son noktayı koyduk.

Uzun çalışmalar, yoğun emekler sonucu titizlikle hazırlanan Kardiyak Rehabilitasyon kitabımızı sizlerle paylaşmanın büyük mutluluğunu yaşıyorum.

Bu onurlu mutluluğumda payı olan;Önsöz yazısıyla kitabımızı onurlandıran, mesleğimizin duayenlerinden çok değerli, saygıdeğer bilim in-

sanı Prof. Dr. Candan ALGUN hocama,Kitabın her aşamasında, bölüm yazarı olmanın yanında, süreç boyunca değerli destek ve katkılarını

esirgemeyen, beni cesaretlendiren kadim dostlarım, Prof. Dr. Gül BALTACI, Prof. Dr. M.Gülden POLAT hocalarıma,

Büyük bir özveri ve titizlikle emeklerini ortaya koyan kıymetli yardımcı editörlerim Prof. Dr. İpek Yeldan, Dr. Öğr. Üyesi Buket Akıncı, Dr. Öğr. Üyesi Başar Öztürk, ve Dr. Öğr. Üyesi Yonca Zenginler Yazgan hocalarıma,

Konularında uzman, güncel bilgiler ışığında büyük bir emekle bilgi birikimlerini ve deneyimlerini aktar-mak için hiçbir karşılık beklemeden kitabımın bölüm yazarlığını üstlenen tüm saygıdeğer bilim insanlarına,

Sürecin sonunda, yayına hazırlık, tasarım ve basılması aşamalarında profesyonel işgücüyüyle Kardiyak kitabımızı şekillendiren HİPOKRAT yayınevinin tüm değerli çalışanlarına, gönülden teşekkürü borç bilirim.

Kardiyak Rehabilitasyon kitabımızın fizyoterapistlere, öğrencilere ve bilim dünyasına katkı sağlaması, ışık olması umudu ile....

Prof. Dr. Hülya HARUTOĞLUEkim, 2018

Gazimağusa KKTC

.

xi

Uzm. Dr. Abdullah Arif YILMAZ

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kartal Koşuyolu SUAMKalp ve Damar Cerrahisi AD, Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi Bilim Dalı, İstanbul

Prof. Dr. Ali Can HATEMİ

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kartal Koşuyolu SUAMKalp ve Damar Cerrahisi AD, Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi Bilim Dalı, İstanbul

Prof. Dr. Arzu RAZAK ÖZDİNÇLER

Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Doç. Dr. Aysel YILDIZ

Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Uzm. Fzt. Ayşe UZUN

Özel Ankara Güven Hastanesi, Ankara

Dr. Öğr. Üyesi Başar ÖZTÜRK

Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Uzm. Fzt. Batuhan İ. DERİCİOĞLU

Uluslararası Kıbrıs ÜniversitesiSağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, KKTC

Dr. Öğr. Üyesi Buket AKINCI

Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Uzm. Fzt. Burhan POLAT

Türkiye Gazetesi HastanesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ünitesi, İstanbul

Prof. Dr. Deniz İNAL İNCE

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Doç. Dr. Ebru ÇALIK KÜTÜKCÜ

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Prof. Dr. Edibe ÜNAL

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

EditörProf. Dr. HÜLYA HARUTOĞLU

KKTC Yükseköğretim Planlama, Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu (YÖDAK) - Lefkoşa

Bölüm Yazarları

Doç. Dr. Ela TARAKCI

İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Nörolojik Fizyoterapi ve Rehabilitasyon AD., İstanbul

Prof. Dr. Fatma KARANTAY MUTLUAY

Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Prof. Dr. Gamze EKİCİ

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Ankara

Öğr. Üyesi Gizdem AKDUR

London School of Economicsİşletme Bilişim Sistemleri Bölümü, LondraKing’s College LondonDigital Humanities Bölümü, Londra

Öğt. Gör. Görkem AKDUR

Kadir Has ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Bölümü, İstanbulUluslararası Kıbrıs Üniversitesi, KKTC

Prof. Dr. Gül BALTACI

Özel Ankara Güven Hastanesi, Ankara

Prof. Dr. M. Gülden POLAT

Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Prof. Dr. İpek YELDAN

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Fizyoterapi ve Rehabilitasyon AD., İstanbul

Uzm. Fzt. Kartal SELİCİ

Zonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiSağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Zonguldak

Yrd. Doç. Dr. Macide ARTAÇ ÖZDAL

Lefke Avrupa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi-Lefke, KKTC

Doç. Dr. Melda SAĞLAM

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Doç. Dr. Meriç YILDIRIM

Dokuz Eylül ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, İzmir

Doç. Dr. Naciye VARDAR YAĞLI

Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Doç. Dr. Neslihan DURUTÜRK

Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Prof. Dr. Nevin ŞANLIER

Lokman Hekim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiBeslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara

Dr. Öğr. Üyesi Nilay ARMAN

İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon BölümüFizyoterapi ve Rehabilitasyon AD., İstanbul

Yrd. Doç. Dr. Nilüfer Demirci YONGUÇ

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı, İzmir

Fzt. Nur Banu KARACA

Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Prof. Dr. Nur TUNALI

Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Bölüm Yazarlarıxii

Doç. Dr. Nüket GÖÇMEN MAS

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı, İzmir

Prof. Dr. Özen GÜVEN

İstanbul Üniversitesi, İstanbul (ÇAPA) Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD, İstanbul (emekli)

Yrd. Doç. Dr. Özge ÖZALP

Uluslararası Kıbrıs ÜniversitesiSağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, KKTC

Prof. Dr. Rengin DEMİR

İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü, İstanbul

Uzm. Dyt. Rukiye BOZBULUT

Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi HastanesiPediatrik Endokrinoloji BD, Ankara

Uzm. Fzt. Safa HEYBET

Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Uzm. Fzt. Seda SAKA

Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Doç. Dr. Seher ÖZYÜREK

Dokuz Eylül ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, İzmir

Doç. Dr. Selim KARABEKİR

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir

Dr. Öğr. Üyesi Semra OĞUZ

Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Doç. Dr. Semiramis ÖZYILMAZ

Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul

Doç. Dr. Sevda LAFCI FAHRİOĞLU

Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı, KKTC

Dr. Öğr. Üyesi Yonca ZENGİNLER YAZGAN

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon BölümüNörolojik Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul

Doç. Dr. Zeynep HAZAR KANIK

Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara

Doç. Dr. Zuhal KUNDURACILAR

Afyon Sağlık Bilimleri ÜniversitesiSağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabiltasyon Bölümü, Afyon

Bölüm Yazarları xiii

.

xvİçindekiler

KISIM I

KARDİYOVASKÜLER SİSTEMBölüm 1Kalbin Fonksiyonel Anatomisi ........................................................................................ 3

Doç. Dr. Sevda Lafcı Fahrioğlu Doç. Dr. Selim KarabekirYrd. Doç. Dr. Nilüfer Demirci YonguçDoç. Dr. Nüket Göçmen Mas

Bölüm 2Dolaşım Sistemi Fizyolojisi ve Kalp Hastalıkları .............................................................. 9

Prof. Dr. Özen Güven

KISIM IIKARDİYAK REHABİLİTASYONA GENEL BAKIŞBölüm 3Kardiyovasküler Hastalıkları Toplumda Önleme Stratejileri ......................................... 31

Yrd. Doç. Dr. Macide Ataç Özdal

Bölüm 4Kardiyak Rehabilitasyonun Tarihsel Gelişimi ................................................................ 43

Uzm. Fzt. Batuhan İ. DericioğluProf. Dr. Hülya Harutoğlu

Bölüm 5Kardiyak Rehabilitasyon Modelleri ............................................................................... 51

Prof. Dr. Deniz İnal İnce

Bölüm 6Kardiyak Rehabilitasyon Ekibi ...................................................................................... 61

Dr. Öğr. Üyesi Başar Öztürk

Bölüm 7Kardiyak Rehabilitasyonda Değerlendirme ......................................................................

Prof. Dr. İpek Yeldan

İçindekilerxvi

KISIM IIIKARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARDA RİSK FAKTÖRLERİ VE KORUMA YÖNTEMLERİBölüm 8Kardiyak Rehabilitasyonda Korunma Yöntemleri ......................................................... 91

Prof. Dr. Nur Tunalı Uzm. Fzt. Seda Saka

Bölüm 9Kardiyovasküler Hastalıklarda Değiştirilebilen ve Değiştirilemeyen Risk Faktörleri ... 103

Prof. Dr. M. Gülden PolatDoç. Dr. Aysel Yıldız

KISIM IVÖZEL DURUMLARDA KARDİYAK REHABİLİTASYONBölüm 10Kardiyak Rehabilitasyonda Metabolik Sendrom ......................................................... 125

Yrd. Doç. Dr. Özge ÖzalpProf. Dr. Hülya Harutoğlu

Bölüm 11Anjina Pektoriste Rehabilitasyon................................................................................ 135

Doç. Dr. Zuhal KunduracılarUzm, Fzt. Kartal Selici

Bölüm 12Aritmili Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon .............................................................. 147

Doç. Dr. Naciye Vardar Yağlı

Bölüm 13Akut Koroner Sendrom ve Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon ........................................................................... 159

Doç. Dr. Melda Sağlam

Bölüm 14Akut Miyokard İnfarktüsü Sonrası Kardiyak Rehabilitasyon ....................................... 167

Doç. Dr. Semiramis Özyılmaz

Bölüm 15İmplant Kardioverter Defibrilatörlü Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon ................... 179

Prof. Dr. Deniz İnal İnceDoç. Dr. Naciye Vardar Yağlı

İçindekiler xvii

Bölüm 16Kalp Pili İmplantasyonunda Kardiyak Rehabilitasyon ................................................. 187

Doç. Dr. Neslihan Durutürk

Bölüm 17Hipertansiyonlu Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon ................................................. 197

Prof. Dr. Gülden PolatUzm. Fzt. Burhan Polat

Bölüm 18Diyabette Kardiyak Rehabilitasyon ............................................................................ 211

Prof. Dr. M. Gülden Polat

Bölüm 19Periferik Arter Hastalığında Kardiyak Rehabilitasyon ................................................ 231

Doç. Dr. Neslihan Durutürk

Bölüm 20Kardiyak Problemi Olan Nörolojik Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon ..................... 241

Dr. Öğr. Üyesi Semra Oğuz

Bölüm 21Kardiyak Hastalıklarda Kas-İskelet Sistemi Etkilenimi ................................................ 253

Doç. Dr. Zeynep Hazar Kanık

Bölüm 22Kardiyak Hastalarda Pulmoner Problemlerin Rehabilitasyonu .................................... 261

Uzm. Fzt. Safa HeybetProf. Dr. Hülya Harutoğlu

Bölüm 23Yoğun Bakımda Rehabilitasyon .................................................................................. 269

Doç. Dr. Seher Özyürek

KISIM VKALP DAMAR CERRAHİSİNDE KARDİYAK REHABİLİTASYONBölüm 24Kalp ve Damar Cerrahisi ............................................................................................ 283

Uzm. Dr. Abdullah Arif YılmazProf. Dr. Ali Can Hatemi

İçindekilerxviii

Bölüm 25Koroner Arter Bypass Cerrahisi Sonrası Fizyoterapi ve Rehabilitasyon ...................... 291

Dr. Öğr. Üyesi Buket AkıncıProf. Dr. Hülya Harutoğlu

Bölüm 26Kalp Kapak Cerrahisinde Kardiyak Rehabilitasyon ..................................................... 301

Doç. Dr. Meriç Yıldırım

Bölüm 27Kalp Transplantasyon Cerrahisi Sonrası Fizyoterapi ve Rehabilitasyon ...................... 311

Dr. Öğr. Üyesi Buket Akıncı

KISIM VIEGZERSİZE DAYALI KARDİYAK REHABİLİTASYON YAKLAŞIMLARIBölüm 28Egzersiz Testleri ......................................................................................................... 323

Prof. Dr. Rengin Demir

Bölüm 29Program Geliştirme-Egzersiz Reçetesi Oluşturma ...................................................... 335

Prof. Dr. Gül BaltacıUzm. Fzt. Ayşe Uzun

KISIM VIIKARDİYAK REHABİLİTASYONDA BESLENME İLKELERİBölüm 30Kardiyometabolik Sendromlu Hastalarda Beslenme Danışmanlığı ............................. 343

Uzm. Dyt Rukiye BozbulutProf. Dr. Nevin Şanlıer

KISIM VIIIEV TEMELLİ KARDİYAK REHABİLİTASYON YAKLAŞIMLARIBölüm 31Kardiyovasküler Hastalık Sonrası İşe Dönüş ............................................................... 361

Prof. Dr. Fatma Karantay Mutluay

İçindekiler xix

Bölüm 32Kardiyak Rehabilitasyon ve Ergoterapi ...................................................................... 371

Prof. Dr. Gamze Ekici

Bölüm 33Kardiyak Hastalarda Günlük Yaşam Aktiviteleri ......................................................... 379

Doç. Dr. Ela TarakcıDr. Öğr. Üyesi Nilay Arman

KISIM IXTEKNOLOJİ TEMELLİ KARDİYAK REHABİLİTASYON YAKLAŞIMLARIBölüm 34Kardiyak Rehabilitasyonda Teknoloji Kullanımı .......................................................... 393

Dr. Öğr. Üyesi Yonca Zenginler YazganProf. Dr. Arzu Razak Özdinçler

KISIM XKARDİAK REHABİLİTASYONDA PSİKO-SOSYAL, BİLİŞSEL-DAVRANIŞSAL MODELLEMEBölüm 35Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı (BETY) .................................................................... 401

Prof. Dr. Edibe ÜnalFzt. Nur Banu Karaca

KISIM XIKARDİYAK REHABİLİTASYONDA MALİYET - ETKİNLİK ANALİZLERİBölüm 36Kardiyak Rehabilitasyonda Ekonomik Değerlendirme ............................................... 409

Öğt. Gör. Görkem AkdurÖğr. Üyesi Gizdem Akdur

KISIM XIISONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KULLANIMIBölüm 37Matris Sonuçları ......................................................................................................... 419

Prof. Dr. Deniz İnal İnceDoç. Dr. Ebru Çalık Kütükcü

.