KAN TRANSFÜZYONLARI VE KOMPLİKASYONLARI

DOÇ.DR SUAT BİÇERYEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD

Transfüze edilen kan ürünleriEritrosit (RBC)Trombosit (PLT)Granülosit (Nötrofil)Plazma

Eritrosit (RBC) TransfüzyonuAmaç:- Kanın oksijen taşıma kapasitesini

artırmak- Doku oksijenasyonunu devam ettirmek

ÇOCUK VE ADOLESAN (>1 YAŞ)Akut kan kaybı (>%25)Hb < 8 g/dL (Perioperatif dönemde) Hb < 13 g/dl ve ağır kardiyopulmoner

yetersizlik varsaHb < 8 g/dL ve semptomatik kronik anemi varsaHb < 8 g/dL ve kemik iliği yetersizliği varsa

BEBEK (≤ 4 AY)Hb < 13 g/dl ve ağır pulmoner hastalık varsaHb < 13 g/dl ve ağır kardiyak hastalık varsaHb < 10 g/dl ve orta derecede pulmoner hastalık

varsaHb < 10 g/dL ve major cerrahi geçirecekse Hb < 8 g/dL ve semptomatik anemi varsa

Postoperatif dönemDevam eden kan kaybı + hemodinamik instabilite

Transfüzyon

Akut hemorajiKanamanın durdurulması + Perfüzyonun

sağlanması (kristalloid/kolloid)Kan kaybı > kan hacminin %25’i (>17 ml/kg)

ve instabil hastaTransfüzyon

Ağır pulmoner hastalıkVentilasyon desteği gerektiren ağır

akciğer hastalığında Hb normal

düzeylerde tutulmalıdır.

AnemiDemir eksikliği anemisi genelde iyi kompanse

edilir ve oral demir tedavisine iyi yanıt alınır. (Hb>5 g/dL).

Transfüzyon kararı:- Çocuğun semptomları, bulguları,

kompansasyon kapasitesine,- Kardiyorespiratuar, vasküler ve merkezi sinir

sistemi hastalığı olup olmamasına,- Aneminin nedenine ve izlemine göre verilir.

- Alternatif tedaviler (Eritropoetin-KBY)- Orak hücreli anemi ve talasemi major

YenidoğanFötal Hb var. Oksijen tutma kapasitesi yüksek.

2-3 difosfogliseratla ilişkisi zayıf. Kalp, akciğer ve damarların anemiyi kompanse

etme yeteneği zayıf.Renal, hepatik ve nörolojik fonksiyonlar henüz

tam gelişmemiş. Siyanotik konjenital kalp hastalıklı

yenidoğanda Hb>13 g/dL (Hct>%40) düzeyde tutulmalıdır.

Major cerrahi geçirecek olan yenidoğanda Hb>10 g/dL, Hct>%30 olmalıdır.

Semptomatik anemide: Taşipne, dispne, taşikardi, apne, bradikardi, beslenmede güçlük, letarji

Eritrosit suspansiyonuTam kandan sentifugasyonla ayrılır.Antikoagülan ve koruyucu eklenerek, %60 Hct (%70-

90) düzeyiyle kan bankasında 42 güne dek saklanabilir. 10-15 ml/kg dozda, 2-4 saat sürede verilir.Hiperpotasemi !! (50 mEq/L) (Özellikle yüksek

volümde (>25 ml/kg) transfüzyonda riskli)

Taze eritrosit suspansiyonuDepolama süresi <7 günHiperpotasemi riski düşükYenidoğanlarda daha çok tercih edilir.

TROMBOSİT (PLT) TRANSFÜZYONUTrombositopeni (< 50 × 109/L) + kanama

riski - Major cerrahi- Trombositopeni + kanama

PLT transfüzyonu endikasyonlarıÇocuk ve adolesan:

PLT < 50 × 109/L ve kanama var,

PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür uygulanacak,

PLT < 20 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği ve kanama

riski var enfeksiyon, organ yetersizliği, pıhtılaşma bozukluğu,

mukozal lezyonlar, ağır graft versus host hastalığı, anemi),

PLT < 10 × 109/L ve kemik iliği yetersizliği var,

Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit disfonksiyonu

var ve kanama var veya invazif prosedür geçirecek.

PLT transfüzyonu endikasyonları< 4 ay:

PLT < 100 × 109/L ve kanama var ya da ECMO

uygulanıyor,

PLT < 50 × 109/L ve invazif prosedür

uygulanacak,

PLT < 50 × 109/L ve klinik anstabil,

PLT < 20 × 109/L ve klinik stabil,

Trombositler herhangi bir sayıda, trombosit

disfonksiyonu var ve kanama var veya invazif

prosedür geçirecek.

Trombositopeni ve risk faktörleriAteş,Antimikrobiyal tedavi,Aktif kanama,İnvazif prosedür gereksinimi olması,Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC),Pıhtılaşma sorunu olan hastada karaciğer-

böbrek bozukluğu olması.Hedef PLT > 50 × 109/L

Kalitatif trombosit fonksiyon bozuklukları

Kalıtımsal ya da edinsel (karaciğer-böbrek fonksiyon bozukluğu ya da ECMO, kardiyak by-pass)

Ömür boyu sürebilir (kalıtsal)Tekrarlanan PLT transfüzyonları

alloimmunizasyon ve duyarsızlık oluşturur.Sadece kanama varsa ya da invazif prosedür

gereksinimi varsa PLT transfüze edilmeli.Kanama zamanı>x2Desmopressin asetat??Antiplatelet etkili ilaçlar (ör: NSAID) verilmemeli!

YenidoğanKanama ve tromboz için risk faktörleri fazlaTrombosit yıkımı yüksekTrombosit yapımı düşük- Kemik iliğinde megakaryosit progenitörlerinin

sayısı düşük- Trombopoetin yanıtı düşükTrombosit disfonksiyonu ve kanama ya da

kanama riski yoksa >100 × 109/L

PLT transfüzyonu-Doz:Amaç:>50× 109/L (Çocuk)>100× 109/L

(Yenidoğan)

Doz: <30 kg: 5-10 ml/kg>30 kg: 1 ünite2 saatte

Özellikle tekrarlayan transfüzyonlarda lökositi azaltılmış kan ürünleri ve lökosit filtreleri kullanılmalıdır.

Alloimmunizasyon,YanıtsızlıkCMV

GRANÜLOSİT (NÖTROFİL) TRANSFÜZYONUNötropenik hastalar antibiyotiklerin ve

granülosit koloni stimülan faktörlerin etkin

kullanımına rağmen progressif bakteriyel ve

fungal enfeksiyonlara karşı risk altındadırlar .

Özellikle hematopoetik progenitör hücre

tedavisi alanlarda risk büyüktür.

Granülosit transfüzyon endikasyonları:

Çocuk ve adolesanda:

• Ağır nötropeni (kan nötrofil sayısı <0.5 × 109/L) ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon,

• Kalitatif nötrofil defekti ve antimikrobiyal tedaviye rağmen devam eden bakteriyel ya da fungal enfeksiyon olması.

≤4 aylık bebeklerde:

* İlk 1 haftalık yenidoğanda kan nötrofil sayısı <3.0 × 109/L ya da >1 haftada kan nötrofil sayısı <1.0 × 109/L olması ve fulminan bakteriyel enfeksiyon olması

Doz< 10 kg: 1-2 × 109/kg nötrofil / granülosit

solüsyonu

>10 kg: 1 × 1010 nötrofil / granülosit

solüsyonu

Adolesan: 5-8 × 1010 nötrofil / granülosit

solüsyonu

İstenilen nötrofil düzeyi: Birkaç gün süreyle

1.0 × 109/L

PLAZMA TRANSFÜZYONUPlazma proteinlerinin (özellikle pıhtılaşma

faktörlerinin) replasmanı amacıyla uygulanır.

İki tip plazma ürünü vardır

1- Taze donmuş plazma (ilk 8 saatte hazırlanmış)

2- 24 saatlik plazma (Faktör V ve VIII düzeyleri

daha düşük)

Doz: 15 ml/kg

Plazma endikasyonları (Bebek, çocuk ve adolesan)Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve kanama,Pıhtılaşma faktörlerinde ağır düzeyde eksiklik ve invazif prosedür uygulanacak olması,

Warfarin etkisinin acil olarak giderilme gereksinimi,

Dilüsyonal koagülopati ve kanama (ör, masif transfüzyon),

Antikoagülan protein (antitrombin III, protein C ve S) replasmanı,

Plazma değişiminde replasman sıvısı olarak (ör: trombotik trombositopenik purpura), kanama riski taşıyan pıhtılaşma faktörlerinde eksiklik(ler), karaciğer yetersizliği).

Faktör II, V, X, XI eksikliğinde plazma tam tedavi sağlar.

Faktör XIII ve fibrinojen eksikliği: Kriyopresipitat,

Faktör VII, VIII (hemofili A), IX eksikliklerinde (hemofili B)

ve von Willebrand hastalığında spesifik faktörler

verilmelidir.

Hafif-orta şiddette hemofili A ve von Willebrand

hastalığında desmopressin yararlı olabilir.

Aktif kanama ya da acil cerrahi operasyon öncesi gibi

warfarin etkisinin acil olarak giderilmesi gereken

durumlarda ve faktör II, VII, IX ve X eksikliklerinde K

vitamini yeterli olmaz, TDP gerekir.

Tromboz eğilimiPlazmada antikoagülan etkili antitrombin III,

protein C ve protein S de var. TTP

Yenidoğanda plazma endikasyonları:Koagülasyon faktör düzeyleri düşük

Pıhtılaşma zamanları uzun Masif eritrosit transfüzyonlarında (kan

değişimi, kardiyak cerrahi gibi) tam kan etkisi yaratmak amacıyla,

K vitamini eksikliğine bağlı kanama,DIC ve kanama,Spesifik faktör replasmanının mümkün

olmadığı koagülasyon faktör eksikliklerinde.

TRANSFÜZYONLARDA KOMPLİKASYON VE RİSKLER

HIV (1/2 000 000)Hepatit C (1/1 500 000 – 2 000 000)

  TAHMİNİ RISK

Febril reaksiyon 1/300

Ürtiker ya da diğer deri reaksiyonları 1/50-100

Eritrosit alloimmunizasyonu 1/100

Yanlış tranfüzyon1/14,000-19,000

Hemolitik reaksiyon 1/6,000

Fatal hemoliz 1/1,000,000

Transfüzyonla ilişkili akciğer hasarı 1/5,000

HIV1 ve HIV21/2,000,000-3,000,000

Hepatit B1/100,000-200,000

Hepatit C1/1,000,000-2,000,000

Human T-cell lenfotropik virüs (HTLV) I ve II 1/641,000

Bakteriyel kontaminasyon 1/5,000,000

Malarya 1/4,000,000

Anaflaksi 1/20,000-50,000

Graft versus host hastalığı Sık değil

İmmünmodulasyon ?

Enfeksiyöz riskler:HIV, hepatit C, CMV

Hepatitis (A, B, E) ve retrovirüsler (human T-cell

lenfotropik virüs tip I ve II ve HIV-2), sifilis,

parvovirüs B19, Epstein-Barr virus, human

herpesvirüs 8, Batı Nil virüsü, sarı humma aşı

virüsü, malarya, babesiyoz, Anaplasma

phagocytophilum ve Chagas hastalığı.

Varyant Creutzfeldt-Jacob hastalığı

Enfeksiyon dışı riskler: Hemolitik ve non-hemolitik reaksiyonlar,

Sıvı yüklenmesi,

GVH hastalığı,

Elektrolit ve asit-baz denge bozuklukları,

Demir yüklenmesi,

Oksidan hasara karşı yatkınlık artışı,

Hemoliz,

Post-transfüzyon purpura,

Akut akciğer hasarı,

İmmunsupresyon,

Alloimmunizasyon.

GVH önlemi için irradyasyonPrematürebebeklerde immun olgunlaşma yetersizliği Post-transfüzyon graft versus host hastalığı gelişim riskinde artış?• Bebeğin postnatal yaşı,• Transfüze edilen üründeki immunocompetan lenfosit

sayısı, • Donör ve alıcı arasındaki HLA uyumluluğu,

Birçok yerde prematürelere kan ürünleri gama ışınlanmış (γ-irradiated) olarak verilmektedir. - İntrauterin ve kan değişiminde kullanılan lökosit içeren

kan ürünlerine,- Ağır kombine immun yetersizliği olanlara verilecek olan kan ürünlerine,- Kalp cerrahisi uygulanacak olan Di George sendromlulara

verilecek kan ürünlerine, - Hematopoietic progenitor hücre transplantlarına gama

ışınlama yapılmalıdır .

γ-ışınlama ?T-hücre antikor tedavisi (antitimosit globulin ya

da OKT3),Organ nakilleri,İmmunsupresif tedavi alanlar,HIV

Gama (γ) ışınlama:Sezyum, kobalt ya da lineer akselerasyonla

2500 - 5000 cGy dozda; minimum doz 2500 cGy.

Hücresel komponenti olan tüm kan ürünleri ışınlanmalıdır.

Plazma ve kriyopresipitat gibi dondurulmuş plazma ürünlerinin ışınlanmasına gerek yoktur.

Lökositi azaltılmış kan ürünlerinin kullanılması durumunda da ışınlama yapılmalıdır.