Hazırlayan: Rabia ARIKAN

‘PIERRE MENARD’A GÖRE DON QUIXOTE’&’HOMER’İN

BAZI UYARLAMALARI’

JORGE LUIS BORGES

•  ARJANTİNLİ ŞAİR, DENEME VE KISA ÖYKÜ YAZARIDIR.

•  20. YÜZYILIN EN ETKİLİ YAZARLARINDAN BİRİ OLMUŞTUR.

•  ‘Pierre Menard’a göre Don Quixote’ 1939’da İspanyolca ‘Sud’ adlı dergide, ‘Homer’in Bazı Uyarlamaları’ da 1932’de ‘Discussion’ adlı bir

denemesinde yayınlanmıştır.

•  İspanyol Edebiyatına yön veren Borges, yazar kimliğiyle Latin Amerikan Edebiyatının mihenktaşlarından birisi olarak kabul edilir.

•  Kendisini ‘Uluslararası bir Edebiyatçı’ olarak niteleyen Borges, zamandan ve mekandan bağımsız, hayali ve

simgesel sözcükler yaratır.

JORGE LUIS BORGES (1899-1986)

•  Çağdaş yazın edebiyatının temel konularından birisi olan ‘eserleri yeniden yazmak’ felsefesini benimser ve aynı zamanda eserler arası bağlantı

kurmaya çalışarak kendince bir edebiyat akımı oluşturur.

•  Yazı üslubunda gerçekle kurmacayı birbirine karıştırarak okuyucuyu kendini sorgulamaya yöneltir.

•  Her sıradışı yazar gibi, edebiyata ulaşma amacının dili etkin kullanmakla gerçekleşeceğine inanır; dilin ‘büyü’ olarak başladığını, dilin sınırsız ve

özgürce kullanılması görüşünü savunur.

•  Borges’a göre modernleşme denilen olgu; yeni bir dil ve duyarlılık ortamı oluştururken aynı zamanda da geleneğe bağlı kalmaktır.

Jorge LuIS BORGES

•  Sanatın bir süreç olduğunu mağalardaki duvar resimlerinden başlayıp günümüze kadar tüm ülke ve toplumların sanat ve

edebiyatını kapsayan global bir oluşum olduğunu ve eş zamanlı olarak doğduğunu savunanların, geçmişinden emin olanlar,

geleceğe gönderme yapabilenler ve geçmişi tıpkı bir aile albümü gibi yaşatabilenlerin olduğunu sözlerine ekler.

•  Borges bütün konuları, metinler arasılık yöntemiyle yani

kendisinden önce ve kendisiyle birlikte yazan, düşünen ve yorumlayan bir tartışma ve beyin fırtınasına dönüştürür.

Jorge LuIS BORGES

•  Bugün düşündüğümüz herşey çoktan yazılmış olduğundan, Borges’a göre yeni bir eser üretmek, gerçekte yeniden yazma anlamına gelir.

•  Pierre Menard’a Göre Don Quixote’ öyküsünde de yaptığı gibi eski bir eseri satır satır yazmak bile, yeni bir eser üretmek anlamına gelmektedir.

•  Çünkü aradan geçen zaman içinde sözcüklerin anlamı değişmiş, yazarın ve okurun bakış açıları gelişmiş, hayat felsefeleri yenilenmiş ve yaşanan kültürel etkileşimlerle bilgi birikimleri artmıştır.

•  Borges, bir esere bitmiş bir eser olarak bakmaktan ziyade sürekli yeni ve farklı değişimler gerçekleştiren bir eser olarak bakmamız gerektiğini savunur.

Jorge LuIS BORGES

•  Don Quixote’un tüm sözcükleri teker teker yeniden yazıldığında ortaya

çıkacak eserde, çok belli olmasa da önceki eserin izlerinin görüldüğü bir

açıdan bakılabileceğini söyleyen anlatıcı, yazar ve eleştirmen Menard’ın,

okuma sanatını yeni bir teknikle zenginleştirdiğini ve tüm eserlere

sonsuzluk kapısını sonuna kadar açtığını şu sözleriyle de destekler:

‘Gerçek olmayan şey’ ya da ‘gerçek olmayan olay’ terimleri bir çelişki

içeriyor. Bir şey hakkında konuşabiliyorsak, ya da düşleyebiliyorsak, o

gerçektir demektir. Hamlet’in Lloyd Goerge’dan daha az gerçek olması için

geçerli bir neden görmüyorum.’

Jorge LuIs Borges

•  Menard, düşşel bir yazının sahtecisidir. Birinci kişinin adından anlatılan öyküde Nimes’li sembolist bir şair, kendisini Cervantes’in Don Quixote’unun dokuz ve sekizince bölümleriyle, yirmi ikinci bölümden bir kesiti kelimesi kelimesine kopyalamakla geçirir.

•  Eserde çalışma teknikleri ayrıntılı bir şekilde açıklanmasına rağmen, Menard’ın gerçek amacı Quixote’u bütünüyle kopyalamak olmuştur; çoğu zaman kendi öykülerini tekrar tekrar yazar.

•  Don Quixote’da Cervantes bir varlık kazanır, yazar yoktur artık, yazarı var etmek, tekrardan yaratmak gerekmektedir.

PIerre Menard’A GÖRE, DON QUIXOTE

•  Borges’ın bu eseri de, Pierre Menard’ın okuma sanatını farklı bir teknikle

yenileştirme çabasını ispatlar niteliktedir.

•  Borges, yazarın eserde bir ayrıcalığının olmadığını, yazmayı bitirdiği andan

itibaren eserdeki gücünü yitirdiğini, eserin yayınlanır yayınlanmaz artık

kamunun bir malı olduğunu bu eserinde de vurgular.

•  Her kitabın her okumada yeniden doğduğuna, yazın tarihinin, biçimlerinin

ve okuma nedenlerinin bir tarihi olduğuna: kısacası bir yazın türü

diğerinden ancak metniyle değil okunma biçimiyle de ayrıldığına bu öyküsü

örnektir.

PIerre Menard’A GÖRE, DON QUIXOTE

•  ‘Homer’in Bazı Uyarlamaları’da bu serinin içinde yer alan, o anki

edebi tartışmaların odak noktasını oluşturan bir eseridir.

•  Borges, ‘Homer’in Bazı Uyarlamaları’ adlı eserinde, Homer’in

yüzyıllar önce yazılan aynı paragrafında İngiliz çevirmenlerin

yaptıkları farklı tür yorumları karşılaştırır.

•  Homer’in Bazı Uyarlamaları’nda, ‘Pierre Menard’da, ‘Kafka ve

Öncülerinde’ onun arabuluculuğuyla daha da irdelenen, Borges’ın

yazarlığı hakkındaki okur görüşünü E.Rodriquez Monegal’in

ön sunusu olarak açıklar.

HOMER’İN BAZI UYARLAMALARI

•  J.L.Borges, ‘Pierre Menard’a Göre Don Quixote’ ve ‘Homer’in Bazı

Uyarlamaları’ adlı eserleriyle 1930’lu yıllar öncesindeki eserlere

bakış açımızı değiştirmiş; bizleri yorumlama tekniği ve

çevirinin doğası ile ilgili konularda daha farklı düşünmeye sevk

etmiştir.

•  Borges, Cervantes ve Homer aracılığıyla bizlere edebiyatın asıl

konusunun zamanın ötesine bulmak olduğunu, geçmiş

edebiyatın her zaman günümüz edebiyatının içinde olduğunu

yineler.

Sonuç

•  Borges böylelikle tüm yazınlarında bir eserin bir kişi için değil, tüm okurlar tarafından yazıldığını sürekli olarak tekrar eder.

•  Pierre Menard, Don Quixote’un yazarıdır; çünkü her okur gibi o da bir yazardır.

•  Bütün yazarlar tek bir yazardır; çünkü bütün kitaplar tek bir kitaptır; nitekim tek bir kitapta bütün kitaplardır.

•  Babil Kütüphanesinde olduğu gibi insanın kendisi sonsuz bir kütüphanedir; bazen aradığı kitabı bulamadığında bir başkasını yazar; ya da aynısını; yada benzerini….

•  Böylece edebiyat tam da Borges’ın istediği gibi, sonsuz bir sayıda gerçekleşen bir işlem halini alır…....

SONUÇ

Saygılarımla…

Aralık 2015 Rabia ARIKAN