jeto gjelber_135

8/13/2019 Jeto gjelber_135

1/8

JANAR 20141

CMYK

JETO GJELBRETO GJEL R

Gazet Period ike, (Janar 2014) Nr. 135

SHPRNDAHET

FALAS

Pyjet n peshoren midis dy InventarveKombtar n Kosov 2002- 2012

"Drejt prmirsimitt qeverisjes s

pyjeve e kullotavekomunale"

Bashkpunimi i Pushtetit Lokal me Shoqrin Civile, kyi i

suksesit n Menaxhimin e Qndrueshm t Bimve Mjeksore

Gjendja dhe masat e marra prruajtjen dhe mbrojtjen e pyjeve

n Komunn Topoj, Fier

Kosova i pret 1.600.000 m3 pr do vit, dhe vetm

7% e ktij volumi drusor t prersht e kontrolluar

nga shteti

Ky raport sht vlersuar nga Departamenti i Pylltaris n Min-istri t Bujqsis, pasi dokumenton nj arritje t madhe n his-torin e pylltaris n Kosov. Pr her t par, e gjith Kosovasht vlersuar. Inventarizimi Kombtar i Pyjeve, ofron informa-cionin e par t sigurt pr prerje druri n Kosov, duke u bazuarn vlersimet n terren. Tanim kemi nj kuptim m t mir t

kushteve t pyjeve, zhvillimit dhe nivelit t prerjes.sht me in-teres kombtar e strategjik n do vend pr t monitoruar rritjendhe prerjen e drurit. Ky informaciondo t ndihmoj investitort,t cilt jan n krkim t mundsive t biznesit n industrit mebaz drurin.far lloj produktesh mund t prodhohet nga druriyn? far lloj teknologjie prpunimi sht enevojshme? Pr-derisa bhemi m t integruar me Evropn, fqinjt dhe partnerttan ndrkombtar jant interesuar n at se si ne kryejmpunt n kontekstin m t gjer rajonal dhe evropian.Inventarizimi Kombtar i Pyjeve sht prgatitur dhe realizuarnga "Planifikimi i Menaxhimit t Pyjeve meGIS", q implemento-het nga Noregian Forestry Group n bashkpunim me Agjenc-in Pyjore t Kosovs.Qeveria e Norvegjis sponsorizoi punn,Agjencia Pyjore e Kosovs, ka kontribuar me stafin e nevojshmprt kryer punn n terren.

N MES DY INVENTARVEInventarizimi i pari Pyjeve t Kosovs sht br n vitin 2002.

Inventarizimi i dyt Kombtar i Pyjeve (IKP) t Kosovs, shtkryer n 2012/2013, dhjet vjet pas t parit. Kjo ka mundsuar t

bhen krahasime se sa rritet e sa pritet pr do vit npyjet eKosovs.Duke prdorur metodn e quajtur inventarizimi sistematik i sipr-faqeve prov dhe kombinuar me teknologjine remote sensingdhe vlersimit tradicional n terren, 12 pylltar kan vizituar dhevlersuar 1 860 siprfaqeprov n t gjith territorin, gjat peri-udhs prej gjasht muajsh. Pr her t parjan vlersuar tgjithasiprfaqet pyjore.Qllimi i IKP sht q t ofroj informacione

pr qeverin pr t ndihmuar zhvillimin e sektorit pyjor, pr tv-

lersuar qndrueshmrin e menaxhimit t pyjeve dhe pr t

(vijon n faqen 2)

FAQE 3-4-5

NERITAN ALKU

Bimt Mjeksore jan nj nga asetet natyroreme t rndsishme n Shqipri, pr t cilat shtfolur dhe jan br shum studime dhe analizatregjesh, sidomos n nivelin e politik-brjes, por

jo shum ose me sakt, jo aq sa duhet n nivellokal, me aktort lokal, t cilt prfitojndirekt

nga ky aset imuari flors s vendit ton.Megjithse sht aprovuar ligji pr Bimt Mjek-sore, i cili sht prmirsuar n krahasim meligjin e vjetr, akoma ky ligj nuk sht prthithurn nivelin e duhur nga institucionet lokale dhe

Pushteti Lokal n veanti. Nse Drejtorit eShrbimit Pyjor me specialistt e tyre janm t azhornuara me kt Ligj, punonjsit ePushtetit Lokal ende nuk e kan br ligjin

pjes t puns dhe praktiks s tyre. Kshtu,Pushteti Lokal ka shum pak dijeni pr

prgjegjsit dhe rolin e tij n proesin emenaxhimit t Bimve Mjeksore.Federata Rajonale e Pyjeve dhe KullotaveKomunale n Dibr me mbshtetje nga Pro-grami SENiOR-A i financuar nga SIDA dhezbatuar nga REC-Albania...

GENCI PINAInxhiner Pyjesh, Komuna Topoj

FAQE 6

(vijon n faqen 7)



2/8

2

CMYK

JANAR 2014JETO GJELBRETO GJEL RPyjet n peshoren midis dy Inventarve

Kombtar n Kosov 2002- 2012prmbushur detyrimet e mundshme ndrko-mbtare t raportimit n shfrytzimin e toks,ndryshimin e prdorimit t toks dhe sektort epylltaris.Ky raport sht i organizuar n bazt 6 kritereve shum t dakorduar dhe treguesvelidhur me raportiminpr menaxhimin e qn-drueshm t pyjeve n Evrop. Si rezultate kra-hasohen me ato t vendeve t tjera nEvropnJug Lindore, q jan prfshir.Rezultate shpresdhnse q dshmojn bu-jarin e toks kosovare

Siprfaqja pyjore n Kosov sht mjaft eqndrueshme me rreth 481 000 ha (44.7% esiprfaqes totale).Disa toka bujqsore mund t ken qen kon-vertuar n kullota dhe vendbanime, por kjosht e pamundurpr shtetin, me siguri q nj zon t madhe tpaklasifikuar, pr shkak t kufizimeve t ak-sesueshmris dhemungess s t dhnave nvitin 2003, tani sht klasifikuar. 38% e sipr-faqes pyjore sht n pronsiprivate, ndrsa62% jan pyje publike. Pyjet cungishte domi-nojn siprfaqet pyjore me 84%. Pyjet e pas-trafletore mbulojn pothuajse 83% t siprfaqespyjore.Vllimi n kmb i drurve me diametrn lartsi t gjoksit ?7 cm mbetet n 40.5 mil-

ion m3, afrsisht njsoj si dhjet vjet m par.N mesin e drurve, specietFagus kontribuojn46% t vllimit, ndrsa speciet Quercuspr-faqsojn 23%. Mesatarja e vllimit drusor nkmb n Kosov sht 84 m3/ha.Rritja vjetore mbi lvore t drurve me diametr(DLG) ?7 cm sht llogaritur n 1.55 milionm3, 1.32 milion m3fletor dhe 0.23 milion m3 edrurve halor. Maksimumi i prerjes vjetoreafat-gjat n mnyr rigoroze nganj pik eproduktivitetit t par sht n rendin e 1.45milion m3. Kjo sht nj shifr bruto dhe duhettreduktohet pr shkak t humbjeve n pre-rje, humbjet natyrore dhe konsideratat mje-disore. Vllimi maksimal neto i prerjeve afat-gjata pr Kosovn sht n nive-

lin prej 1.2 milion m3. Kyvlersim duhet t reduktohetmtej pr shkak t siprfaqeve tpadisponueshme pr furnizimme dru, duke prfshir ParqetKombtare.Pritet aq sa rritet, rreth 10 herm shum se sa planifikohet, dhevetm 7% kontrollohet nga sh-tetiNj analiz e kryer n 60% tdokumenteve pr siprfaqet py-jore, evidenton se jan prer me-satarisht 950,000 m3do vit.Rrjedhimisht, prerjet vjetore mund t vler-sohen n afrsisht 1.6 milion m3. Vetm

nj pjes e vogl e prerjeve (7%) sht kry-er n prputhje me legjislacionin pyjor. Nnivel kombtar duket selargimet vjetore dhehumbjet natyrore t drurit jan t balancuarame rritjen vjetore bruto. Bazuar n pjesnepyjeve t lart t degraduar dhe rezul tatet

nga planet e menaxhimit t pyjeve, kohvet fundit, n shumsiprfaqe t caktuarakan ndodhur mbi-prerje.Q nga viti 2006, zhvillimi i planeve t reja

pr menaxhimin e pyjeve kosto-efikase kaqen nj prioritet pr qeverin e Kosovs.

Nj total jan prgatitur 39 plane t rejamenaxhimi. Gati gjysma e njsive menax-huse t pyjeve do t ken plane t reja derin fund t vitit 2013. Metoda pr plani-fikimin e menaxhimit t pyjeve prfshin

klasifikimin e grumbujve pyjor n baz tklasave t menaxhimit. Gjat IKP ky klas-ifikim sht aplikuar edhe n siprfaqet

prov, duke siguruar statistikat e prgjiths-hme pr Kosovn.Pyjet e Kosovs jan t pasura me llojedrusore, 132 000 ha (27.5%) e siprfaqes

pyjore sht e prbr me katr ose mshum specie. Pothuajse t gjith siprfaqet

pyjore (99%) tregojn nj lloj t ndikimitnjerzor.Parqet Kombtare t Sharrit dhe Bjeshkvee Nmuna, jan prcaktuar si zona t mbroj-tura nga qeveria. M shumse 90% tvllimit n kmb jan halor dhe pyje t

prziera halor/fletor q shtrihen brendaparkut. Menaxhimi i pyjeve me objektivin e

prodhimit t lnds drusore do t jet i mun-dur brenda zonave t prcaktuara q dotprfaqsojn pjes t mdha t parqeve.

N pyjet e Kosovs nuk sht asnj burim sidepozitues i dioksidit t karbonit, gazit ser. Kjo

pr shkak tsasis s barabart t rritjes vje-

tore s biomass drusore me at t larguardo vitdhe shumica e digjet si dru zjarri dhenprmjet proesit t djegies, karboni liro-het n atmosfer.Zjarri sht shqetsim domethns i grum-

bujve pyjor. Nj siprfaqe prej 12 200 ha,ose 2.5% e siprfaqes pyjoretotale u gjett jet prekur seriozisht nga zjarri. Pr pr-onart e pyjeve, kjo sht nj humbjeekonomike ku14.5% e vllimit n kmb kadisa lloj dmtimesh. Megjithat, n shumraste kto dme nuk do t zvoglojnvitali-tetin n afat t gjat. Shqetsimet biotikdhe abiotik jan pjes e ekosistemit tshndetshm t pyjeve.

DREJT MENAXHIMITT QNDRUESHM

Qllimi kryesor i Inventarizimit Kombtart Pyjeve (IKP) t Kosovs, sht q t

promovoj nj menaxhimt qndrueshm tpyjeve duke vlersuar resurset totale tpyjeve dhe nivelin e prerjeve vjetore t qn-drueshme. Inven-tarizimi i pyjeve i

pari n nivel vendisht kryer nvitet 2002-2003nga Organizata eKombevet Bash-kuara pr Ushqimdhe Bujqsi(FAO), dhe imple-mentuar nga Nor-wegian ForestryGroup (NFG). Nvitin 2010 Minis-tria e Bujqsis,Pylltaris dhe Zh-villimit Rural (MB-PZHR), kakrkuar njriprtritje t IKP t Kosovs - dhjet vjet

pas tpar it. N Dokumentin pr Polit ikdhe Strategjin pr Zhvillimin e Sektorit t

Pylltaris n Kosov 2010 -2020, thuhet:"Informacionet e sakta rrethgjendjes s resurseve pyjore dot jen gjithmon n dispozicion.

N veanti, pol itikat e Qeverisjan q t krijohen dhe t mirm-bahen resurset e prhershmepr zhvillim t inventa rizimevekombtare t pyjeve. Kto in-formacione do t sigurojn tdhna pr monitorim t resurse-ve pyjore, brjen e politikavedhe planifikim strategjik prej au-toriteteve qndrore t pyjeve,

n mnyr q t ruhen dhe t shfrytzo-

hen produktet drusore n harmoni me zh-villimet e bazs s resurseve pyjore".Objektivat kryesore t Inventarizimit tdyt Kombtar t Pyjeve pr Kosovn

jan:- Sigurimi i statistikave t vlefshme pr py-

jet n shfrytzimin e toks dhe ndryshimin eprdorimit t toks;- Nxjerrja e statistikave t vlefshme pr

py je t mb i gj en dj en dhe ndrysh imi n evllimit n kmb,rritjes s drurit, dhe stoku i karbonit pr plan-ifikimin kombtar dhe raportimin ndrko-mbtar;- Ruajtja dhe forcimi i vlersimit t njohu-rive pr pyjet.Pse Inventarizimi total i Pyjeve?Inventarizimet Kombtare t Pyjeve jant dobishme pr qllime t ndryshme:-Ndihmon hartuesit e politikave n zhvil-limin e sektorit t pyjeve;-Vlersimi i ekuilibrit n mes prerjes s

pyjeve dhe rritjes;-Vlersimi i disponueshmris t materia-leve t paprpunuara t drurit;- Krijimi i kapaciteteve t nevojshme t

prpunimit dhe teknologjis pr t prm-bu sh ur m mi r k rk es at e tr eg ut meprodukte .

T dhnat e IKP t Kos-ovs, jan t rndsishme

pr rap ort im t obl igi -meve ndrkombtare. Si"the GlobalForest Resources As-sessment t FAOs dheKonferenca RajonaleMinistrore pr Mbrojtjene Pyjeve n Evrop(FOREST EUROPE), qkrkojn informacione

pr pyjet n nivel vendi.Nev oja t e ard hsh me tKosovs, pr raportimndrkombtar, mund tgrupohen n tri kategori:1. Vlersimet e kryeranga FAO, t tilla si: "the

Global Forest Resources Assessment"2. Ndryshimet klimatike. Kosova ende nuksht nnshkurese e Konvents Kuadrt Kombeve t Bashkuara mbi NdryshiminKlimatik (1993)/[UN Framework Conven-tion on Climate Change (1993)], dhe Pro-tokollit t Kiotos (2004) [Kyoto Protocol(2004)].Megjithat, si nj vend potencial t ashtu-quajtur "no-Annex 1", Kosova do t jet enevojshme t siguroj disa informacionembi emetimet e karbonit dhe mbytet ngasektor t ndryshm, duke prfshir pr-dorimin e toks, ndryshimi i prdorimit ttoks dhe pylltaris.3. Proeset rajonale mbi kriteret dhe in-dikatort pr menaxhimin e qndrueshmt pyjeve (FOREST EUROPE). Proesika identifikuar gjasht kriteret, secili me

nj sr treguesish sasior prmonitorimin, vlersimin dhe raportimin mbiprogresin drejt menaxhimit t qndrueshmt pyjeve n nivel kombtar.

Marr nga interneti.Redaksia e gazets

(vijon nga faqja 1)


3/8

JANAR 20143

CMYK

JETO GJELBRETO GJEL R"Drejt prmirsimit t qeverisjes

s pyjeve e kullotave komunale"FRPKK QARKU DIBR

(SHKLQIM HASA)Federata e Pyjeve dhe Kullotave Komunale,Qarku Dibr, e mbshtetur nga CNVP prvitin 2013 ka realizuar nj sr aktiviteteshn kuadr t projektit "Fuqizimi i Qn-drueshm i Pyjeve Komunal II" Komunatpilot: Ulz, Zerqan, Melan.Identifikimi i prdoruesve, hartografimime pjesmarrje

sht punuar n komunn Melan/fshatiMelan dhe komunn Zerqan/fshati Zall -Strikcan.Hartimi i planit strategjik t PKK mepjesmarrje: Takimi dy ditor n nivel ko-mune; takime n t gjith fshatrat me pjes-marrjen e burrave dhe grave; workshop nnivel komune; diskutim i draft strategjis;hartimi i planit strategjik me pjesmarrje.Hartimi i planeve operacionale vjetore: Dibraka hartuar 4 plane operacionale, Bulqiza 4 dheMati 3.Gjat vitit q lam pas jan zhvilluar vizita prshkmbime eksperiencash ku prmendimviz-itn studimore n Federatn Kor dheGjirokastr, vizitn studimore n Bullgari dhe

Suedi.Mbshtetjepr aktivitetet ekonomike dherritjen e t ardhurave: Kshillime dhendrgjegjsime pr krijimin e modeleve t ar-rorve; trajnime pr rritjen e cilsis dhe kush-teve t prodhimit; metodat e shartimit t gsh-tenjs (Ostren, Melan, Tomin dhe Baz); tra-jnim mbi teknikat e pasveljes me Klubin e Ar-rorve; mbshtetje pr grupet prodhuese tgrave mbi teknikat e marketingut dhe aplikimine standarteve; trajnim mbi mnyrn e mar-ketimit t produkteve dhe mbshtetje pr pjes-marrje n panaire.U mbshtet organizimi n 2panaire, nj lokal dhe nj rajonal ( Ulz, Pesh-kopi) ku morn pjes 62 gra dhe 120 burra.Aktivitetet e Grupit Ky:Vizit n terren

pr projektin e erozionit, ndarja e eksperiencavenga vizitat jasht vendit,shkmbim eksperienceme Federatn e Kors e Gjirokastrs.Rregjistrimi i P.K.K n ZRPP: sht realizuarregjistrimi i PKK pr komunn Zerqan dhekomunn Melan. sht prgatitur dokument-acioni dhe sht gati pr regjistrim komunaUlz. U lidhn kontratat e para me prdoruesitn komunn e Melanit.Aktivitete ndrgjegjsuese pr rritjen e pjes-marrjes dhe prfaqsimit t grave:Vizita prshkmbim eksperience me 3 grupet kye meqllim promovimin e rolit t gruas n aktivitetetpyjore (morn pjes 33 gra).Takime OGAT(vlersimi organizativ par nga kndvshtrimigjinor) n tre komuna. Seminar mbi ditn

ndrkombtare t grave rurale, me qllim pro-movimin e modeleve dhe rritjen e ndrgjegj-simit (40 gra, n tre shoqatat e komunave pilotkemi gra n bord).Aktivitete mes aktorsh: Rolet detyrat dheprgjegjsit e aktorve DSHP, Komun, Sho-

PRVOJA NGA FEDERATAT RAJONALE T PYJEVE DHE KULLOTAVE KOMUNALE TQARQEVE T SHQIPRIS

qata. Takim n Dibr, Bulqiz dhe Mat.Monitorimi i siprfaqeve prov: Jan monitoru-ar 35 siprfaqe prov, prej tyre n Dibr 16siprfaqe prov, Bulqiz 12 siprfaqe prov dheMat 7 siprfaqe prov. Aktualisht jemi n

proesin e prpunimit t t dhnave.PYJET E FERMERIT:Kryerja e punimeve

prmirsuese n komunat Melan dhe Zerqan.Rrallime, gardhime, krasitje.Trajnim pr zjarret n pyje: Trajnimet janzhvilluar me t gjith aktort e prfshir nmenaxhimin e qndrueshm t zons s shpal-lur zon e mbrojtur "Korab-Koritnik".Kontrolli dhe monitorimi i erozionit (shrbimemjedisore) ka n fokus monitorimin dhe kon-

trollin e erozionit q shkaktohet nga prurjet endryshme ujore.Verifikimin e impaktit q kapylli n frenimin e ktij fenomeni. T bj njvleresim real t kontributit q jep pylli nmbrojtjen e toks nga erozioni, nprmjetmatjeve dhe testimit pr 1 vit rresht.Pr kt, n 3 komuna, Lis, Su dhe Klos janngritur 48 siprfaqe me nga 16 siprfaqe

prov n seciln komune, q jan 6 tipe tndryshme vegjetacioni me 3 shkall t ndry-shme pjerrsie. Jan ngritur siprfaqet provnga 100 m2secila, t cilat jan strukturuar si-

pas formatit t paracaktuar dhe sht testuarmarrja e mostrave. Matjet: Temperatura dhereshjet nse ka, maten do dit dhe shnohetniveli i tyre n formulart e paraprgatitur.

Matjet e prurjeve t dheut bhen pas doshiu, ku merren nga 3 shishe prov 1 litroshepr 1 siprfaqe, n total 48 shishe pas dornie shiu pr komun. Matjet dhe rezultatetgrumbullohen 1 her n muaj dhe bhet anal-iza e tyre. Matet sasia e dheut q precipeton

n fundin e shishes pas 48 orsh dhe llog-aritet totali i prurjeve pr fui dhe pr 100 m2q sht siprfaqja. Kjo sasi dheu q do narezultoj nga ananilza e tipeve t ndryshmet vegjetacionit do na tregoj se sa sht kon-tributi q ka pylli n mbojtjen e toks ngaerozioni.Lobim pr ligjin e pyjeve dhe reformat institu-cionale: Dhnia e mendimeve pr strukturne Sherbimit Pyjor. Dhnia e rekomandimeve

pr ligjin e ri t pyjeveProdukte: Hartim i planit staategjik me

pjesmarrje pr tre komunat. Tre planestrategjike; identifikimi i prdoruesve n fs-hatin Melan dhe Zall -Strikcan, prgatitja e

dokumentacionit pr to; plotsimi i kontrat-ave; rregjistrimi i pyjeve dhe kullotave ko-munale n tre komuna; organizimi i panairitrajonal t arrorve dhe panairit t Ulzs; nxjer-rja e t dhnave direkte mbi erozionin n ba-zenin e Ulzs; hartimi i planeve nj -vjearet shfrytzimit n komun - 8 plane operacio-nale; prmirsimet ligjore; strukura e Shr-

bimit Pyjor; t dhnat pr 35 siprfaqe prov;shkrime n gazetn"Jeto Gjelbr"Ndrgjegjsimi: NjQV-t jan tepr t in-teresuara pr menaxhimin e qndrueshm t

pyjeve (34 NjQV). Interes pr ligjin dhe prrolet e prgjegjsit e aktorve n menaxhimine pyjeve. Permiresimi i llojeve t arrorvenprmjet shartimeve. Forcimi i bashkpunim-

it mes aktorve rajonal. sht rritur numri igrave n aktivitetet pyjore dhe strukturat ven-dimmarrse. Krijimi i modeleve t pyjet tefermereve. Ndrgjegjsim i komunitetit prrastet e zjarreve dhe elementet e domos-doshm pr sigurin n pun.

Sfidat: Eleminimi i boshllqeve dhe mbiven-dosjeve t kuadrit ligjor, i cili ka br q proesii transferimit t mos prfundoj. Legjitimimi i

pronarve tradicional, t cilt aktualish tmenaxhojn pyjet. Tejkalimi i vshtirsive thasura n ZRPP pr regjistrimin e pyjeve dhekullotave komunale. Kompletimi transferimitt pyjeve dhe kullotave pran NjQV-ve masetet shoqruese, teknike dhe financiare.Konsolidimi i Shoqatave dhe rritja e pjesmar-

rjs s grave.Fokusi i puns n t ardhmen: Puna do tfokusohet tek fuqizimi i i rolit t Shoqatsdhe Federats. (t punohet akoma m shumn mbshtetje t shoqatave); rritja e rolit tFederats si ofruese shrbimesh; shtimi i num-rit t komunave me aktivitetet q kemi reali-zuar n komunat pilot (prhapja e modelit);kalimi n pronsi i pyjeve t prdorura tradi-cionalisht; lobimet pr zbatimin e kuadrit lig-

jor dhe prshpejtimin e reformave decentral-izuese; nxitje pr pagesat dhe shrbimet mje-disore pr fermeret; prfshirjen e grave norganet vendimarrese n menaxhimin e pyjevedhe n organizatat prodhuese; mbshtetje przbatimin e punimeve t planifikuara n plan-

et e menaxhimit e ato strategjike pr pyjetdhe jo vetm; prdorimi racional i burimevenatyrore, pr nj qndrueshmri mjedisore;vazhdimi i puns pr prmirsimin e proesitt decentralizimit dhe qeverisjes s qn-drueshme t pyjeve, duke rritur kapacitetin e

NjQV-ve; rritjen ekonomike nprmjet sig-urimit t t drejtave pr pronn dhe promov-imit t prodhimeve pr produktet e dyta t

pyllit.

FRPKK QARKU ELBASAN(FATMIR BRAZHDA)

N janar 2013 Bordi i Federats miratoi pla-nin vjetor pr funksionimin e saj, n t cilin u

prfshin zgjedhjet e prgjithshme (n 6 mu-

jorin e par); mbledhjet e bordit do tre muaj;bashkpunimi me CNVP pr zbatimin e pro-jektit pr har-tografimin dhedisa programe ttjera (barazia gji-nore, asistenc

pr komunat prPlanet Operacio-nale etj); bash-kpunimi me in-stitucionet ven-dore dhe rajonale

pr mbshtetjen eproesit t tras-ferimit (Komunat, DSHP, Qarku, ZVRPP,

CNVP, etj.); hartimi i projekteve pr aplikimtk donator t ndryshm; bashkpunimi meFederatn Kombtare pr shtje t prbash-kta; bashkpunimi me organizata homologe.

(vijon n faqe 4)


4/8

4

CMYK

JANAR 2014JETO GJELBRETO GJEL RTransferimi dhe regjistrimi: Mbi 90 % ekomunave ka ndodhur trasferimi i pyjeve npronsi t tyre, kemi disa komuna si Stravaj,Papr, Stbleve q nuk sht br ose jan

br me vones pr arsye t mos rnies da-kord mbi siprfaqen. Jan gjithsej 13 komu-na n qark q kan depozituar krkesn prregjistrimin e pyjeve ne ZRPP.Dy komunat pilot Orenj dhe Gjinar kan pr-funduar t gjitha proedurat tekniko-ligjore prregjistrimin e pyjeve n pronsi. Vrehen mu-nges kapacitetesh n hartimin e dosjeve qnevojiten pr t dorzuar pran ZRPP. Kaneglizhenc dhe burokraci nga ZRPP n rre-the pr kryerjen e proesit t regjistrimit.Hartat e pyjeve nuk prputhen mir me har-tat kadastrale apo ortofotot.Komunat Pilot:N Qarkun e Elbasanit janprzgjedhur dy komuna pilot: Gjinar dhe Oren-j. Ato gjat ksaj periudhe kan kryer aktiv-

itete t tilla si hartimin e nj dosje tekniko-ligjore pr proesin e regjistrimit (vendime,ligje, lista pronash, harta etj.); rishikimin e har-tave kadastrale pyjore t planit t menaxhim-it pr prputhjet e tyre me realitetin (ortofo-tot); gjeoreferimin dhe trasferimin e tyre nhartn me shkall 1 : 2500 sipas kadastrsbujqsore; hartografimin e disa siprfaqevet fermerve t ndryshm n komun (24Orenj) q kan kufij t qart dhe q janprdorues tradicional; krijimin e dosjeve prdo fermer; takime dhe ndrgjegjsime nnivel fshati dhe grup familjesh; krijimin e mod-eleve t rrallimeve n disa siprfaqe t ferm-ereve duke i mbshtetur me asistenc tekni-ke; trajnime pr shartimin e gshtenjs - Gru-

pi i Dibrs ; ngri tjen e Grupit t GraveProdhuese; bashkpunime me ZRPP dheDSHP; takimet n nivele rajonale; si edhe sh-kmbimet e eksperiencave.Problemet:NJQV-t nuk kan prvojn dheeksperiencn e duhur, si dhe kan mungesstafi. ZRPP-ve u mungon vullneti i bash-kpunimit (rasti i komuns Gjinar). Prdoruesitkan interes, por hezitojn t'a regjistrojnpronn si rezultat i presioneve apo keqinformi-meve q u bhen n lidhje me tarifa t majmeq ata do t duhet t paguajn n rast se i regjis-trojn. Vrehet mosprputhje e hartave dheshoqatat jan shum pak t angazhuara osenuk prfilln nga drejtuesit e pushtetit vendor.Nuk ka investime t tjera q mbshtesin ferm-

erin n trajtimin e pyjeve dhe shtimin e pyllz-imeve apo mbjelljen bimve mjeksore. DSHPnuk po e kryen dhe aq sa duhet rolin e saj ndosh-ta kjo lidhet me interesin ose bashkpuniminq ofron Komuna. Ndrgjegjsimi dhe grum-bullimi i tarifave sht n nivele shum t ulta.Si konkluzionmund t thuhet se regjistrimi ipyjeve n ZRPP sht prioritet, por krkohetnj mbshtetje dhe impenjim. ZRPP duhet tzbatojn ligjet n fuqi. Disa NjQV i kan dr-guar dosjet n ZRPP, por nuk kan vijuar meproedurat q nevojiten dhe ky proces duhett vazhdoj e t mos mbetet n mes.Shoqatat jan n gjendje jo shum aktive dheduhet nj nxitje, ku Federata duhet t luaj njrol m aktiv. DSHP-t jan prfshir n proes,

por nuk kan mjete informimi, komunikimidhe transporti. Disa NJQV kan punsuarspecialist pyjesh dhe prshirja e tyre duhett vijoj n t gjitha komunat e tjera. Pr-doruesit e pyjeve dhe kullotave komunale kaninteres, por duhen nxitur dhe mbshtetur.

Propozime:T prfundohen t gjitha hapatpr marrjen e ertifikates s pronsis ngady Komunat pilot. T mbshteten edhe mshum komuna t tjera pr t'a kryer proesine regjistrimit. SHPPKK-t t nxiten dhe tmbeshteten pr t'u prfshir n proeseekonomike (kooperativa). T trajnohen grupe

prdoruesish pr trajtimin e pyjeve, sidomosn prerjen e gjethit, bimt mjeksore etj. Fed-eratat t kryejne trajnime dhe t japin ekspe-rienca t ndryshme sipas krkess santarve.

FRPKK QARKU GJIROKASTR(KLEANTHI MANDI)

Gjat periudhs 2010-2013, me mbshtetjene projektit CNVP-SIDA II jan zhvilluar tra-

jnime me tema t ndryshme pr t'i siguruarFederats Rajonale dhe shoqatave t PPKKantare t saj, shrbimet e prshtatshme przhvillimin e kapaciteteve dhe mundsive prgjenerimin e t ardhurave pr familjet e varu-ra nga pyjet dhe kullotat. Pr nj menaxhim

t qndrueshm t siprfaqeve pyjore, q janprdorur tradicionalisht nga trungjet familjare,synimi yn sht ndrtimi i modeleve t "pyl-lit t fermerit" pr t'a menaxhuar at n mnyrt qndrueshme dhe fitim-prurse pr famil-

jen. Kemi realizuar mbshtetje me trajnime

pr regjistrimin e pyjeve dhe kullotave dheshtje q lidhen me transferimin n pronsiose t drejta prdorimi afatgjata. Kemi dhnmbeshtetje pr regjistrimin e pyjeve dhe kullo-tave komunale n ZVRPP. Prfshirja e ko-munitetit dhe pushtetit lokal n prgatitjen e

planit strategjik. Studimi i detajuar i Planit tMenaxhimit dhe hartimi i Planeve operacio-nale vjetore. Lobim dhe ndrgjegjsim i ko-munitetit pr pjesmarrjen aktive t grave nvendimmarrje, prfshirja e tyre n bordet eshoqatave, komisionet e fshatrave dhe bordine Federats. Ngritja dhe trajnime t Grupit

Ky pr t mbshtetur prdoruesit e pyjevedhe kullotave komunale. Trajnime mbi menax-himin e kullotave n komunat pilot dhe n nivelrajonal. Takime reflektuese n fshat pr

proesin dhe puna n terren me GPS pr ndar-jen e pyllit. Kemi zhvilluar aktivitete dhe fus-hata ndrgjegjsuese pr grumbullimin e tari-fave n pyje dhe kullota, si burimi kryesor przhvillim t qndrushm t pyjeve dhe kullo-tave komunale.Rrethi i Gjirokastrs (11 Ko-muna dhe 2 Bashki) nga 10 komuna jangrumbulluar 8 251 410 lek t ardhura nga

pyjet dhe kullotat komunale. Proesi irregjistrimit ka nisur dhe po vazhdon n ko-munn e Picarit q ka marr ertifikatn e

pronsis pr 72 parcela pyjore e kullosore

me siprfaqe 3522 ha dhe ka n proes 116parcela me siprfaqe 2315.7 ha. Komuna Pi-car ka transferuar 25.6 ha siprfaqe pyjoretek prdoruesit dhe ka n proes 83.2 ha prtransferim n fshatin Shtepz. Rrethi iPrmetit nga 7 Komuna dhe 2 Bashki ka

vjel 5 655 980 lek t ardhura nga pyjet dhekullotat komunale. Komuna Petran ka pr-funduar regjistrimin e siprfaqeve t pyjevedhe kullotave dhe ka marr vrtetim pronsie

pr 89 parcela me siprfaqe 2841.7 ha. Ko-muna Petran ka n proes 40.0 ha siprfaqe

pyjore pr transferim tek prdorues grup

familjesh n fshatin Ogdunan.Rrethi i Tepe-lens nga 2 Bashki dhe 8 Komunat ka vjelderi n Nntor 5 497 750 lek t ardhura nga

pyjet dhe kul lotat komunale. Proes i irregjistrimit vetm n komunn Kurvelesh

jan regjistruar 15 parcela me siprfaqe 228.8ha. Vetm n Komunat Pilot t Picarit shtndjekur plani Operacional vjetor dhe jan re-alizuar 63% ri-investim n pyje dhe kullotadhe n Petran jan realizuar 38% ri-inves-time n pyje dhe kullota nga t ardhurat prvitin 2013.

FRPKK QARKU KOR(RRUZHDI HYMETLLARI)

Transferimi dhe regjistrimi i Pyjeve n Qarkun

e KorsDrejtimet kryesore pr forcimin e kapac-iteteve me mbshtetjen CNVP kan qn

prmirsimi i menaxhimit t decentralizuardhe sigurimi i t drejts s pronsis pr pr-doruesit n Rajonin e Kors; Prmirsimi istrategjis prgjenerimin e tardhurave; Forci-mi i kuadrit insti-tucional dhe ligjor

pr pyj et dhekullotat; Prmir-simi i menaxhimitt pyjeve dhekullotave.

Pr menaxhimine pyllit t fermer-it jan prdorurteknika dhe praktika q fillimisht kan konsis-tuar n proesin e transferimit t regjistrimitt pronave; analizn e kuadrit ligjor, si edhekomentet mbi t; vizita pr shkmbime pr-vojash; krijimin e modeleve t pyllit t ferm-erit (rritjen e pjesmarrjes s banorve nmenaxhimin e pyjeve); si dhe workshope dhetavolina dialoguese n shoqata e komuna.

N qarkun e Kors jan transferuar 72,166ha pyje dhe kullota, ndr to 19,193 ha jandrguar pr regjistrim. Jan regjistruar 3000.2ha pyje e kullota, ku pr to jan shprndar96 ertifikata. Me qllim marrjen e informa-

cionit pr gjendjen e pyjeve dhe rirtjen e cil-sis s menaxhimit, jan ngritur dhe monitor-ohen 19 siprfaqe prov, ku 11 prej tyre janrealizuar gjat periudhs 2012 - 2013.far krkojm:Krkojm mbshtetjen menj projekt t ri q t ket n fokus vazhdi-min e puns s nisur me Ministrin, NjQV

dhe CNVP qsht nj rrug e qart pr re-habilitimin e pyjeve dhe veanrisht t shkur-reve dhe arrorve. Prfshirja e pyjeve n shr-

bime mjedisore a-sekuestrimi i karbonit; b-mbrojtja e toks nga erozioni;c-ruajtja e ujit.Njkomponent i projektit t mbshtes forcimine kapacitetit. Po ashtu duhet t ecet paralel-isht me zbutjen e varfris dhe punsimin efermereve dhe mbshtetjen e SHPPKK.Shrbimet q duhet t afrojm pr tardhmen:Shprndarjen e modeleve, njohu-rive, teknikave dhe eksperiencave tek t gjithashoqatat; mbshtetje pr hartimin e planeveoperacionale; problemi i pronsis(transferiminga komuna tek prdoruesit tradicional nt gjith fshatrat dhe prdoruesit tradiciona-

l); bashkpunimi pr sigurimin e mekaniz-mave t financimit pr menaxhimin e pyjeve,

psh. (taksa tarifa, grante, aplikime,kredi, pag-esa shrbimesh mjedisore); bashkpunimi meQarkun, t cilt duhet t prfshihen m shumn proesin e transferimit me koordinim dhelobim; trajnime m t shpeshta pr stafin dheSHPPKK n aspektet organizative dhemenaxhuese dhe nprmjet mbshtetjes; prf-shirja n masn mbi 30 % t grave n bordetdrejtuese.

FRPKK QARKU KUKS(XHELAL SHUTI)

Rezulta tet e Projektit 'Fuqizimi i Qn-

drueshm i PKK Qarku Kuks

Hartografimi, transferimi, regjistrimi:Przgjedhja e komunave dhe e fshatrave Pi-lot sht br n

baz t kriterevet paracaktuaraku prfshihen:T ken pyjedhe kullota ttransferuara n

prone si tkomuns.Komunat ketPlanMbarshtrimi

p r pyj et dhekullotat komunale. Komuna t ket t dhnaelektronike t disponueshme. Prezenca e

llojve arrore n fondin pyjor (Geshtenja, Arradhe Lajthia).T mos ket konflikte pr pyjetdhe kullotar.T ket prvoj n menaxhimintradicional t pyjeve dhe kullotave.1-Komuna Malzi siprfaqja e transferuar8285.4 ha, nga kto: Pyje 7911.5; Kullo-ta 373.9 ha; Fshati pilot Petkaj me 491hanga kto 125 ha pyje gshtenje.2-Komuna Bujan siprfaqja e transferu-ar 1137.9 ha, nga kto: Pyje 676.7 haKullota 63 ha Fshati Pilot Gri me 100.75ha pyje dhe 216 ha pyje gshtenje. 1150 ha

pyje gshtenje jan n prdorim t komuns.Rezultate:Fshati Petkaj komuna Malzi. Uidentifikuan 27 grup familjesh; u hartuan 27dosje, mesatarishte me nga 15 ha; u lidhen 27

kontrata; fshati Gri, komuna Bujan; u identi-fikuan 16 grup familjesh, mesatarisht me nga6 ha; u hartuan 16 dosje; nuk jan lidhurkontratat.Regjistrimi n Kuks ka nj prvojdhe ecuri shum t mir, nga 86370 ha t trans-feruara nkomuna, 25385 ha pyje e kullota

(vijon nga faqja 5)

Nj komponent i projektit t mbshtesforcimin e kapacitetit. Po ashtu duhet tecet paralelisht me zbutjen e varfrisdhe punsimin e fermereve dhe mbsh-tetjen e SHPPKK.Shrbimet q duhet t afrojm pr tardhmen:Shprndarjen e modeleve, njo-hurive, teknikave dhe eksperiencave tekt gjitha shoqatat; mbshtetje prhartimin e planeve operacionale; prob-lemi i pronsis(transferimi nga komunatek prdoruesit tradicional n t gjith

fshatrat dhe prdoruesit tradicional);bashkpunimi pr sigurimin e mekaniz-mave t financimit pr menaxhimin epyjeve, psh.


5/8

JANAR 20145

CMYK

JETO GJELBRETO GJEL Rjan regjistruar n ZVRPP nga 10 NjQV.Konsolidimi i grupeve prodhuese:Nprmjettrajnimeve t ndryshme u konsoliduan dhe urritn kapacitetet menaxhuese t dy ShPP-KK-ve; u ngritn klubet e arrorve dhe u iden-tifikuan prodhuesit kryesor (komuna Bujan200 persona, komuna Malzi 100 persona); u

rrit prfaqsimi dhe gjithprfshirja n vendi-marrje e grave dhe grupeve prodhuese nmasn 40%; u rrit kapaciteti profesional prmenaxhimin e pyjeve dhe kullotave n stafete komunave.Regjistrimi ne ZRPP, Komunat pilot: Ko-muna Malzi ka regjistruar n ZRPPnj sipr-faqe pyjore prej 6686.9 ha nga 7911.5 ha qka n total dhe 100% t siprfaqes kullosore(373.9ha).Komuna Bujan ka regjistruar nZRPP 656 ha pyje nga 676.7 ha q ka ntotal dhe nj siprfaqe kullosore prej 63 ha.Nuksht regjistruar nj siprfaqe prej 1150 hapyje gshtenje, pasi mungon VKM.Planifikimi Strategjik PKK:Plani Strategjikpr pyjet dhe kullotat komunale pr komunn

Bujan, sht hartuar dhe miratuar n kshilline komuns.Plani Strategjik pr pyjet dhe kullotat komu-nale t komuns Malzi sht hartuar, por ako-ma nuk sht miratuar n kshillin e komuns.Problemet e hasura: Hartat pyjore nukplotsojn standartet e ZRPP; hartat pyjorejan n shkalln 1:25000, ndrsa krkesa eZRPP sht pr harta n shkall 1:2500; har-tat e pyjeve mbivendosen mbi tokat bujqsore/urbane; ka devijime t hartave pyjore ngaortofotot; sipas krkesave t ZRPP, lumen-jt, prrenjt, rrugt etj. duhet t ndahen sipasuri me vehte dhe kto nuk jan t reflek-tuara tek hartat pyjore; fshati njihet nga ZRPPsi njsi kadastrale; kufijt e fshatrave nuk jan

t njjt si n hartat pyjore dhe ato adminis-trative aktuale, si dhe ka shmangie nga orto-fotot; administrata e komuns nuk i ka ka-pacitetet profesionale t mjaftueshme pr kry-erjen e ktij proesi.Avantazhet e proesit:Legalizimi i pronsmundson hapjen e rrugs s proeseve tzhvillimit dhe menaxhimit t qndrueshm tksaj pasurie; rrit sigurine investimeve przhvillimin e burimeve natyrore nga kapitalet evet prdoruesit dhe t donatoreve; lehtsohetmundsia pr dhnien e prioriteteve, pr llojetq gjenerojn t ardhura t shpejta (arrort);rritet prgjegjsia pr pjesmarrje dhe pr-faqsim n organet vendimarrse, pr zhvil-limin e ktyre pasurive; rritet prgjegjsia e

NjQV pr menaxhimin e pyjeve dhe kullo-tave dhe marrdhnia me t trett.Qndrueshmria: Decentralizimi sht njprirje n politikat e qeverisjes qndrore.NJQV-t rrisin m shum kujdesin pr pyjete tyre. Dhnia e pyjeve dhe kullotave n pr-dorim tek prdoruesit tradicional, minimizonrastet e prerjeve t paligjshme, zjarreve npyje dhe ul rrezikun e erozionit.Menaxhimi iduhur i pyjeve gjeneron m shum t ardhurapr fermeret dhe gjith komunitetin.Marrja et drejts s pronsissht njels pr zh-villimin e mtejshm ne kto zona rurale tvarfra. sht rritur interesi i prdoruesvenga fshatrat e tjer t komuns pr legaliz-imin e prons. Lidhja e kontratave u jep pr-doruesve mundsin t aplikojn pr granteapo kredi sepse kan dokumenta ligjore.(Rasti i Qarkut Kuks). Kjo ndikon nprmirsimin e gjendjes s pyjeve, n plot-simin e nevojave t tyre dhe prmirson

jetesn n kto zona t varfra. Fermrt meprona t legalizuara mund t prfitojn ngaskema e subvencionit t Ministris s Bujq-sis dhe Ushqimit, apo donatorve t tjer.

FRPKK QARKU LEZH (ALBANA LLESHAJ )

Hapat drejt decetralizimit t mtejshem tpyjeve nga komuna tek prdoruesit tradiciona-ledhe prmirsimi i qndrueshmris styre.Qllimi: Forcimi Institucional i Federats dheSHPPKK -ve, nprmjet zhvillimit t aktiv-iteteve promovuese.Mbshtetjav n proes-in e reforms rajonale t toks pyjore pro tvarfrve n kuadr t tranzicionit historik nganj sistem i centralizuar n nj ekonomi tregut lir.shtjet kryesore:Lobimi dhe advokacia;trajnime dhe mbshtetje t drejtprdrejtprShoqatat dhe Komunat mbi pyjet e kullotat,transferimin e t drejts s prons, decentral-izmin e kompetencave n pyjet komunal,

prmirsimin e bazs ligjore; krijimi i modeleve

tpyllit t fermerit; prgatitja dhe vlersimi iPlaneve Operacionale; rrallimi n pyje dhemasa menaxhuese t tjera; monitorimi nprm-

jet siprfaqeve prov t prhershme.Aktivitetet: Zhvillimi i bashkpunimit dhe

partneriteve mes aktorve t ndryshm prpyjet brenda Qarkut Lezh.Organizimi i trajn-imeve n 12 fshatra nkomunat Kthell dheUngrej me qllim rritjen e pjesmarrjes s ban-orve n menaxhimin e pyjeve dhe kullotavekomunale, si dhe rritjen e kapaciteteve organi-zative dhe menaxhuese t SHPPKK-ve. Nx-itjen e partneriteteve mes aktorve t ndryshmKomente pr ndryshimin e kuadrit ligjor. Or-ganizimi i takimeve Rajonale mbi problemet dhemundsit e zhvillimit t pyjeve komunal para

dhe pas transferimit (planet operacionale). Tra-jnime mbi Planet e Mbarshtrimit nnivel fs-hati ; zhvillimi i modelit dhe trajnime t pyllit tfermerit; ngritja e dy siprfaqeve prov t

prhershme; udhtimet studimore dhe vizitatpr shkmbime eksperience (Kosov, Kala eDods); mbshtetja e vizits n terren prKonferencn e IUFRO-s.Rezultate:12 Shoqata Prdoruesish t Pyjevekan prmirsuar njohurit e tyre n menax-himin e pyjeve; drejtuesit e Komunave tQarkut Lezh kan marr njohuri pr kuadrine ri ligjor t pyjeve, si dhe njohurit e duhura

pr rolin dhe prgjegjsit e qeveris vendoren pyje; Federata Lezhsht m e konsoliduardhe plotson rolin e saj prfaqsues n nivele

t larta; Federata e Lezhes sht funksionaledhe po asiston SHPPKK-t antare t saj;aplikimi i metodave/praktikave t reja mbimenaxhimin e pyjeve;Federata bri zgjedhjetn muajn Nntor dhe miratoi bordin me sh-tat antar, ku ndr to tre jan femra, poashtukryetarja dhe n/kryetarja u zgjodhn fem-ra; proesi i transferimit t pyjeve dhe kullo-tave tek perdoruesit tradicional vazhdon(regjistrimi i 4 prdoruesve tradicional, ko-muna Kthell); prfshirja e SHPPKK, Ko-munave, DSHP dhe prdoruesve n krijimine 2 siprfaqeve prov t perhereshme dhemodelet e pyllit t fermerit. Identifikimi i pri-oriteteve rajonale lidhur me tokn.Qarku Lezh ka 19 Komuna dhe Bashki dhe

168 fshatra, nga kto komuna Kthell ka brregjistrimin e pyjeve n ZVRPP, Mirdit. Ko-muna Fan ka br regjistrimin siprfaqes

pyjore t 4 fshatrave. Komunat q kan fillu-ar proesin e transferimit t pyjeve tek pr-

doruesit tradicional jankomuna Kthell me40 ha t transferuar tek 5 prdorues dhe Ko-muna Zejmen me pyje t transferuar tek 7

prdorues.Tarifat: Komuna Kthell ka mbledhur tardhura n total 42700 lek,komuna Fan kambledhur t ardhura 200000 lek dheBash-

kia Rubik ka mbledhur te ardhura ne total190000 lek.Komunat q kanekspertpyjesh jan 15,ku

pothuajse shumica e tyre jan me profe-sion profesionin prkats dhe nj numr ivogl komunash kanpersonel tek pyjet, por

jo me ars imin prkats pyjor.Komunat qkanekspertpyjesh me arsim tlartpyjor,jan dy, ndrsa tre komuna nukkan fare personel pyjor.

FRPKK QARKU SHKODR(ISLAM LAAJ)

Projekti: Fuqizimi i Qndrueshm iPyjeve KomunaleRiorganizimi i fundit i Federats Rajonale t

Qarkut Shkodr u krye n Mars 2013. Risi eproesit ishte zgjerimi i antarsis me Sho-qatn e Bashkis Shkodr. U kryen zgjedhjete prfaqsis s grave n Bordin e Feder-ats, si dhe u b zgjerimi i kapacitetit teknik.Bordi u zgjodh me 11 persona, ku ndr ta 5

jan femra dhe 6 antar jan specialis tpyjesh. Federata e Shkodrs prbhet nga 21Shoqata + Shrbimi Pyjor. sht br pre-zantimi i strukturs s re dhe jan ndrtuarraporte t mira me CNVP, DSHP, Qarkundhe Komunat. Mbi 20 ekspert t fushaverelevante punojn brenda ksaj Federate, ku4 jan me koh t plot dhe 2 me 80% tkohs. sht kryer riorganizimi i SHPKK nShkrel dhe Shllak. Jan kryer zgjedhjet e pr-

faqsis s grave n bordet e shoqatave tpyjeve, si dhe pjesmarrja e grave antare n

shoqata ka arritur n masn 40%. Jan ngri-

tur e grupet e puns me prfaqsues nga Fed-erata, komunat, shoqatat, biznesi, hipotekat,DSHP dhe Qarku Shkoder. U przgjodhndy komuna pilot, prmes nj proesi t hapur,

bazuar n kritere t paracaktuara. sht mar-r informacioni baz mbi situatn sociale dheat t pyjeve dhe kullotave.Objektivat e puns s Federats: Rritjae kapacitetiteve nprmjet trajnimit t ferm-erve dhe t stafit administrues t pyjeve tkomuns mbi legjislacionin, rolet dhe

prgjegjsi t, si dhe pr gjenerimin e tardhurave.Aftsimi i administrats pyjore tkomunave dhe SHPPK pr hartimin e plan-eve operacionale, zbatimin dhe monitorimin etyre n praktik.Rritja e kapaciteteve menax-

huese t fermereve dhe stafit t pyjeve komu-nal nprmjet ndrtimit t modeleve teknike

pr menaxhimin e qndrueshm t pyjeve dhekullotave komunale dhe pyllit tefermerit.Aftsimin e stafit teknik t komuns

pr plotsimin e dokumentacionit teknik e ligjormbi mundsin e regjistrimit t pyjeve n hipotekadhe dhnien e tyre n perdorim (hartografia).Aktivitetet:Forcimi i kapaciteteve teknike tadministrats s komuns dhe pyjeve n pr-gatitjen e planeve operacionale dhe zbatimin emodeleve praktike n terren. Aftsimi i stafit

t komuns dhe shoqatave n vlersimin e ka-paciteteve prodhuese t pyjeve dhe kullotavedhe prkthimi i tyre n t ardhura, taksa dhemundsi pr ri-investim.Trajnimi i stafeve t komunave dhe shoqataven njohjen e roleve dhe prgjegjsive, si dheformat e komunikimit mes aktorve, n funk-sion t menaxhimit t pyjeve.Trajnimi i stafeve t komunave dhe shoqatave

pr prdorimin e teknikave n mbrojtjen epyjeve nga dmtues t ndryshm. Trajnimi istafit t komuns dhe shoqatave pr rritjen ekapacitetit prodhues t pyjeve prmes mbjell-

jeve, shartimeve dhe shndetsimeve.Trajnimi i stafit t komunave dhe shoqatave nshtjet e hartografimit me pjesmarrje,

zgjidhjen e konflikteve, mbajtjen e evidencsdhe hartimin e kontratave t dhenies n pr-dorim t pyjeve dhe kullotave. Trajnimi i stafitt komunave dhe shoqatave n monitorimin erritjes, shtje t inventarizimit dhe t planifikimitstrategjik. Trajnimi i shoqatave n lidhje me tra-

jtimin e produkteve t dyta pyjore dhe lidhja etyre me tregun.Rezultatet e Arritura: Komunat jan t aftat hartojn planet vjetore t zhvillimit dhe t'izbatojn ato n terren. Aktort i njohin mirrolet dhe prgjegjsit e tyre.Komunat njohinteknikat e hartografimit dhe dhnies n pr-dorim. Mbi 200 fermer burra dhe gra t prf-shira dhe 250 poligone t matura. Fermert jant angazhuar n aktivitete pyjore, marrin infor-

macionin dhe mbshtetjen e nevojshme ngakomuna dhe DSHP. Komunat pilot kan kri-

juar fondin e ri-investimit n pyje dhe mbsh-tesin shoqatat n aktivitetet e tyre menax-huese, ku fondi i ri-investimit t komuns Sh-krel arrin 12 000$ dhe i komuns Shllak 10000$. Hartimi i manualeve dhe modeleve tndryshme teknike q lidhen me menaxhimine pyjeve nga fermert. Mbi 220 takime trealizuara brenda ktyre viteve dhe mbi 3000fermer dhe aktor t tjer t prfshir n ktoaktivitete. Grat: T prfshira n aktiviteteekonomike, vendimmarrje, si dhe mbrojtjen e

pyjeve, menaxhimin dhe aktivitete ekonomike.

FRPKK QARKU BERAT

(SOKRAT KERRI)N qarkun e Beratit grumbullohet rreth 40%e t ardhurave nga qerat e PKK , por nukka patur mbshtetje t duhur financiare qFederata e Beratit t ushtroj aktivitetet nmbshtetje t SHPPKK-ve t ktij qarku.Federata Kombtare duhet te ktheje syt ngaQarku i Beratit dhe t shikoj mundsin embshtetjes.

FRPKK PUK (PASHK PRENDI)Federata e Puks deri m tani ka realiuartransferimin dhe ertifikimin e pyjeve n

pronsi t 5 Komunave t rrethit Puk mehartn n shkall 1:25000, duke gjetur mirk-uptimin me ZVRPP dhe puna vazhdon. Nuk

kemi patur mbshtetje me buxhet, prandajmendoj se Federata Kombtare duhet t'ashikoj n t ardhmen edhe Pukn, e cilaka siprfaqen m t madhe t pyjeve nshkall vendi.


6/8

6

CMYK

JANAR 2014JETO GJELBRETO GJEL R

Komuna Topoj e rrethit t Fierit me VKMnr. 982, dt. 02.07.2008 ka marr n pronsinj fond pyjor prej 1468.3 ha, duke u shpallur"Pyll Komunal",ku 39.4% prbhet nga pyjetrungishte, 2.6% pyje cungishte, rreth 10%shkurre dhe pjesa tjetr tok me bimsi py-jore, inproduktive dhe siprfaqe ujore.N njsin vendore Topojsht krijuar Nj-sia Tekniko-Administrative pr Pyjet dheKullotat, n vartsi t drejtprdrejt t Or-ganeve t Qeverisjes Vendore q prej vitit2008. Pr zbatimin e ktij ligji n kt komu-nsht ngritur struktura pr menaxhimin dhe

mbrojtjen e pyjeve, struktur e cila ka n pr-brjen e saj nj Specialist t Lart Pyjesh, njTeknik t Mesm Pyjesh dhe tre vrojtuesa,ku tekniku dhe vrojtuesat jan miratuar meVendim t Kshillit t Komuns.Shrbimi Pyjor i Komuns ka si detyr,mbrojtjen e pyjeve nga prjerjet e paligjshmedhe dmtimet e fardo natyre qofshin ato,mbrojtjen nga znia dhe prdorimet pa lejet fondit pyjor, mbrojtjen nga zjarri , kullotjae paligjshme etj.Ndr prioritetet kryesore t strukturs prmenaxhimin e pyjeve t komuns shtfurnizimi me material drusor i komunitetit(dru zjarri + lnd punimi), i cili realizohetnga kontigjentet e planifikuara n planin op-

eracional vjetor, duke patur parasysh kri-terin baz qsht mundsia e shfrytzimitdhe specifikimet e VKM nr. 22, dt.09.01.2008 "Pr prcaktimin e proeduravedhe kritereve t administrimit t pyllit ko-munal".Regjistrimi i pasuris "Pyll" n ZRPP kaqn nj proedur tepr e lodhshme. Ar-syet se jan toka t ish-pronarve e kanzvarritur proesin. Komuna ka hipotekuarvetm 42.6 ha dhe jan n proes hipoteki-mi edhe katr pasuri, pr t cilat nuk shtmarr ende prgjigje. Institucionit t komu-ns Topoj i sht hequr edhe nj pjes emir e vijs bregdetare, rreth 1500 ml, kuka pronar dhe vazhdojn proeset gjyq-

sore pr t marr pjesn e godulls deri nderdhje t lumit Seman. Komuns i takont administroj vetm 1 km nga 8 km qsh-t vija bregdetare n territorin e saj.

Gjendja dhe masat e marra pr ruajt jen dhe

mbrojt jen e py jeve n Komunn Topoj, Fiernga nj subjekt privat nga Kurbini. Pr mo-mentin shfrytzimi ekonomik sht ndalur,

pasi sht objekt i puns s Prokuroris srrethit Fier, pr hetimin e ngjarjeve n ngas-trn nr. 8 n bregdet - Seman.Komuna Topoj ka 9 fshatra me rreth 8000

banor. Ka 2050 familje , t cilat prdorindru zjarri pr ngrohje dhe 980 familje pr-dorin dru zjarri edhe pr gatim, pa llogariturktu furnizimin e kopshteve e shkollave,furrave t buks, baxhove, si edhe disa dh-

jetra familje n nevoj, t cilat nuk pagua-jn tarifn pr drut e zja rrit, por komuna

i lejon t plotsojn nevojat e tyre, duke ipajisur me leje shfrytzimi.Aktiviteti n fushn e pyjeve i komunska qn konform t gjitha rregullave, me

projekte t ndryshme n zbatim t VKMnr. 22.Bashkpunimi i kohve t fundit me Orga-net e Policis Pyjore, si dhe ato t RenditPublik ka sjell minimizimin e dmtimit t

pyjeve. Struktura e ngritur n komun prmenaxhimin e pyjeve ka dhn rezultat, si-domos n drejtim t mbrojtjes s pyjeve ngazjarri, ku nuk ka patur asnj vatr zjarri prshum vite.

Ndrtimet e paligjshme n plazhin Seman,n ngastrn nr. 127 jan trashguar si t

tilla prej vitit 2008, kur komuna ka marrfondin pyjor n pronsi. Jan 6 subjekte, tcilt kan zn pa leje siprfaqe mbi 2 hadhe ende vazhdojn aktivitetin si t til l.Ka 2 vjet q n kt ngastr sht ngriturnj kamping privat, pa marr leje ngaaskush. Komuna Topoj pr kt territor

prej 14.5 ha ka marrert ifikatn e pron-sis q n Shkurt 2013. N aksionin pr

prishjen e ndrtimeve pa leje, n Shtator tvitit 2012, kto subjekte nuk u cnuan dhenuk u zbatua vendimi pr prishjen e tyre.Bashkpunimi me organet e PolicisPyjoredhe ato tRendit Publik n kuadr t riogani-zimit dhe lufts pr mbrojtjen e pyjeve dhemjedisit n prgjithsi,do t sjellndikim

pozitiv pr prmirsimin e klims n ktfush.

GENCI PINAInxhiner Pyjesh, Komuna Topoj

Po afron koha e prshtatshme pr mbjelljen e fidanve pyjor! Ju njoftojm se disponojm fidan t llojeve tndryshme si m posht:Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr, 2000 fidan pishe t zez me lartsi 1-5 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan t llojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur tkontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355 332 22 843.N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjellje n vjesht Arr 2 vjeare 4000cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Bli dekorativ 1.5 m mbi 1000 cop.Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 34 01 378.Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopis disponon fidan sherebele t ciltbhen gati pr mbjellje para dats 20 Shtator. T interesuarit jan t lutur t kontaktojn me Z. Haxhi Manin numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

NJOFTIM

N grumbujt e pyjeve t bregdet-Semanitt ndrtuar me kontribut vullnetar mbas vitit1965, n datn 17.07.2013 ka filluar prerjadhe vjeljen e materialit drusor pr llogari t

familjes s z. Nevin GODO, familje e cilasht e njohur si pronare nga Agjensia eKthimit dhe Kompensimit t Pronave.Shfrytzimi ekonomik i pyllit sht realizuar

Komuna Topoj e rrethit t Fierit me VKM nr. 982, dt. 02.07.2008 ka marr n pronsi njfond pyjor prej 1468.3 ha, duke u shpallur "Pyll Komunal",ku 39.4% prbhet nga pyjetrungishte, 2.6% pyje cungishte, rreth 10% shkurre dhe pjesa tjetr tok me bimsi pyjore,

inproduktive dhe siprfaqe ujore. N njsin vendore Topojsht krijuar Njsia Tekniko-Administrative pr Pyjet dhe Kullotat, n vartsi t drejtprdrejt t Organeve t Qever-isjes Vendore q prej vitit 2008.

Bashkpunimi i kohvet fundit me Organet ePolicis Pyjore, si dhe atot Rendit Publik kasjell minimizimin edmtimit t pyjeve.Struktura e ngritur nkomun pr menax-

himin e pyjeve ka dhnrezultat, sidomos ndrejtim t mbrojtjes spyjeve nga zjarri, ku nukka patur asnj vatr zjar-ri pr shum vite.Ndrtimet e paligjshmen plazhin Seman, nngastrn nr. 127 jantrashguar si t tilla prejvitit 2008, kur komunaka marr fondin pyjor npronsi. Jan 6 subjekte,t cilt kan zn pa lejesiprfaqe mbi 2 ha dhe

ende vazhdojn aktivite-tin si t till.


7/8

JANAR 20147

CMYK


(PROJEKT I FINANCUAR NGAPROGRAMI SENIOR-A)

Bimt Mjeksore jan nj nga asetet natyroreme t rndsishme n Shqipri, pr t cilat sh-t folur dhe jan br shum studime dhe anal-iza tregjesh, sidomos n nivelin e politik-brjes,

por jo shum ose me sakt, jo aq sa duhet nnivel lokal, me aktort lokal, t cilt prfitojn-direkt nga ky aset imuari flors s vendit ton.Megjithse sht aprovuar ligji pr Bimt Mjek-sore, i cili sht prmirsuar n krahasim me

ligjin e vjetr, akoma ky ligj nuk sht prthithurn nivelin e duhur nga institucionet lokale dhePushteti Lokal n veanti. Nse Drejtorit eShrbimit Pyjor me specialistt e tyre jan mt azhornuara me kt Ligj, punonjsit e Push-tetit Lokal ende nuk e kan br ligjin pjes t

puns dhe praktiks s tyre. Kshtu, PushtetiLokal ka shum pak dijeni pr prgjegjsit dherolin e tij n proesin e menaxhimit t BimveMjeksore.Federata Rajonale e Pyjeve dhe Kullotave Ko-munale n Dibr me mbshtetje nga ProgramiSENiOR-A i financuar nga SIDA dhe zbatuarnga REC-Albania ka filluar kto dit projektin

Quercus robur (sinonimi Quercus penducu-lata) q n vendin ton njihet si Rrnja apo n

vende t ndryshme njihet si lisi Anglez apo lisiFrancez sht lloj autokton n pjesn m tmadhe t Europs dhe q nga Anadolli nKaukaz, gjithashtu dhe n disa pjes tAmeriks s Veriut. Q. robur (latinisht quer-cus "lis" + robur "i fort, dru i fort" shtspecia tip e gjinis (specia me t ciln prcak-tohet gjinia Quercus) dhe bn pjes n sek-sionin e dushkut t bardh Quercus. Popul-latat n Itali, Europn Juglindore dhe Azin eVogl dhe Kaukaz ndonjher trajtohen sispecie t veanta, respektivisht Q. brutia Ten-ore, Q. pedunculiflora K. Koch dhe Q. haasKotschy. Relativish e afrt me Rrnjn shtedhe Bunga (Q. petraea), lloj i cili ka mjaftkarakteristika t prbashkta me t. Dallimi iRrnjs nga Bunga bhet nga bishti i gjethes, i

cili tek Rrnja sht shum i shkurtr 3 - 8mm dhe nga lendet, t cilat mbahen nga njbisht. Kto dy lloje shpesh hibridizohen nnatyr, hibrid i cili njihet si Quercus rosacea.Rrnja sht nj dru i lart gjetherns me di-ametr q arrin nga 1.3 m e n raste t vean-ta deri n 3.8 m. Rrnja ka gjethe t vrigullu-ara 7 - 14 cm t gjata dhe pothuajse t ngjitu-ra me krcellin. Lulzimi zhvillohet n mesine pranvers dhe frutat, t cilat quhet lende,piqen n vjesht. Lendet jan 2 - 2.5 cm tgjata (t cilat mbahen nga nj bisht 3 - 7 cm igjat) t grupuara nga 1 - 4 lende pr do bisht.sht nj lloj drusor jetgjat me kuror tmadhe t prhapur n gjersi me deg t sh-kallzuara. Ndrsa n mnyr natyrore mundt jetoj disa shekuj, shum prej drurve mt vjetr jan krasitur apo cunguar, gj q kamundsuar zgjatjen e potencialit t jetgjat-sis s drurit, n qoft se jo shndetin e tij.Dy drur t shquar pr jetgjatsin e tyre janLisi Stelmu? n Lituani dhe Lisi Granit nBullgari, t cilt besohet t jen m shum se1500 vjear, ka i bn ata dy lisat m t vjetrn Europ; nj tjetr kampion (mostr) i qua-jtur 'Kongeengen' (Lisi i Mbretrve) i vler-suar t jet rreth 1200 vjear rritet n Jaeger-spris t Danimarks. Nj tjetr gjendet nKvilleken t Suedis, i cili sht mbi 1000 vjeardhe me diametr 4.5 m, si edhe n Ivenack nGjermani. Gjithashtu Lisi Bowthorpe n Lin-colnshire t Anglis vlersohet t jet 1000vjear, duke e br at drurin m t vjetr nMbretrin e Bashkuar, megjithse ekzistonedhe Lisi i Knightwood (fshat n Hampshire,

Angli) pr t cilin thuhet se sht po aq i vjetr.Dendsia m e madhe e drurve t lart tRrnjs me nj diametr m t madh se 1.3 mndodhet n Letoni. Brenda amplituds autok-tone, Rrnja vlersohet pr rndsin e saj prinsektet dhe pjesn tjetr t fauns s egr.Nj numr i madh insektesh jetojn n gje-thet, sythat dhe lendet e saj. Rrnja mbshtetbiodivers itetin m t lart t insekteve her-bivor se do lloj tjetr bime n Britani. Len-det prbjn nj burim t rndsishm ushqi-mor pr disa gjitar (psh. pr derrin e egr)dhe disa lloje zogjsh, sidomos grifshat euroa-ziatike (Garrulus glandarius). Grifshat kan qnprhapsit primar t jashtzakonshm t dush-qeve para se njerzit t fillonin mbjelljen tregtaret tyre, pr shkak t zakonit t tyre t marrjes s

lendeve nga kurora e drurit am dhe groposjess tyre pa i dmtuar diku tjetr. N mnyr tngjashme disa lloje ketrash grumbullonin lendedushku dhe lloje t tjera frutash dhe i harroninato gjat veprimtaris s lvizjes apo depozitimitt tyre, duke i ln kshtu t rriten. Rrnja sht

Rrnja, krenaria e zonsfushore shqiptare,

aktualisht gati n zhdukje

Bashkpunimi i Pushtetit Lokal me ShoqrinCivile, kyi i suksesit nMenaxhimin eQndrueshm t Bimve Mjeksore

pjes e vegjetacionit natyror t pyjeve ose e mb-

jell dhe prodhon nj myje jetgjat dhe rezistente,shum e krkuar pr punime t brendshme dhemobilje. Druri i rrnjs identifikohet nprmjetekzaminimit nga afr t seksionit trthor per-

pendikular me fibrat. Druri karakterizohet ngarratht vjetor t rritjes t dallueshm (shpesh

t gjra) me ngjyr kafe t errt dhe t elt. N

ditt e sotme druri i lisit zakonisht prdoret prmobilje, dysheme, rimeso dhe ndrtesa druri.Druri i lisit gjithashtu prdoret edhe pr fui, nt cilat mbahet vera dhe uiski (whiskey) prt'i rritur cilsin. Ashklat e lisit prdoren pr

prgatitjen e ushqimeve t tymosura, ndrsa

lvorja dhe gungat e lisit jan t pasura n tan-

in dhe prandaj prdoren n preparatet mjek-sore dhe pr regjjen e lkurs. Lendet prdoren

pr brjen e miellit ose piqen pr prodhimin ekafes s lendes.

BURIMI: WIKIPEDIARedaksia

n mbshtetje t menaxhimit t qndrushm tBimve Mjeksore n Rajonin e Dibrs. Ky

projekt ka pr qllim prmirsimin e cilsis sjets s komunitetit t rajonit t Dibrs, ku Sho-qria Civile dhe Pushteti Lokal sbashku kon-tribuojn n sigurimin e nj zhvillimi t qndrush-m t mjedisit n kt rajon dhe ku BimtMjeksore trajtohen si pasuri natyrore. Synimikryesor i ktij projekti shtforcimi i bash-kpunimit mes Shoqris Civile dhe PushtetitLokal n rajonin e Dibrs pr mbrotjen dhe

menaxhimin efektiv t Bimve Mjeksore.Projekti krkon t arrijrritjen e ndrgjegjsiminmbi rndsin e Bimve Mjeksore, mbrotjen dhemenaxhimin e qndrueshm t tyre nga Push-teti Lokal, Shoqria Civile, sektori privat dhekomuniteti, duke siguruar nj bashkpunimin in-stitucional midis Shoqris Civile dhe PushtetitLokal. Kapacitete t rritura t Pushtetit Lokaldhe Shoqris Civile n proesin e planifikimitdhe menaxhimit t Bimve Mjeksore.

Nj sr aktivitetesh ndrgjegjsuse me aktortlokal dhe t pushtetit vendor do ndrmerren

pr t diskutuar dhe njohur m mir rolin e tyren menaxhimin e qndrueshm t Bimve

Mjeksore. Do t organizohen tavolina dialo-guse, fushat ndrgjegjsimi, seminare dhe nj

pilotim pr planin e menaxhimit t BimveMjeksore n Komunn e Melanit, e cila shtnj nga komunat e prparuara n menaxhimin e

burimeve natyrore, pyjeve dhe kullotave. Eks-perienca e krijuar n kt komun do t shrbe-j si model dhe pr komunat e tjera n rajonin eDibrs dhe m gjer. Nj zyr e ngritur pranksaj komune do t mundsoj nje vend takimim t mir mes gjith aktorve q do t ndajn

mes tyre eksperiencat dhe shkmbejn infor-macione t ndryshme pr proesin e menax-himit t Bimve Mjeksore.Projekti do t zgjas 12 muaj, dhe zbatohet nrajonin e Dibrs, me komun pilot komunnMelan, e cila sht dhe partneri kryesor n kt

projekt s bashku me Federatn Rajonale tPyjeve dhe Kullotave Komunale Dibr dhe sho-qatn mjedisore "Miqt Herbal". Megjithsesht nj projekt i vogl, partneret jan optimistq do t ket nj inpakt t madh pr menax-himin e qndrueshm t Bimve Mjeksore.

NERITAN ALKUEkspert pr Bimt Mjeksore


8/8

8

CMYK

JANAR 2014JETO GJELBRETO GJEL R

Quercus robur (synonym Q. pedunculata)is commonly known as the English oak,pedunculate oak or French oak. It is native tomost of Europe, and to Anatolia to the Cauca-sus, and also to parts of North Africa. Q. robur(Latin quercus, "oak" + robur "strength, hardtimber") is the type species of the genus (thespecies by which the oak genus Quercus isdefined), and a member of the white oak sec-tion Quercus section Quercus. The populations

in Italy, southeast Europe, and Asia Minor andthe Caucasus are sometimes treated as sepa-rate species, Q. brutia Tenore, Q. pedunculi-flora K. Koch and Q. haas Kotschy respec-tively.A close relative is the Sessile Oak (Q. pe-traea), which shares much of its range. Q.robur is distinguished from this species by itsleaves having only a very short stalk 3-8 mmlong, and by its pedunculate (stalked) acorns.The two often hybridize in the wild, the hy-brid being known as Quercus rosacea.Quercus robur is a large deciduous tree,with circumference of grand oaks from 4m to exceptional 12m. Q. robur has lobedand nearly sessile (very short-stalked)

leaves 7-14 cm long. Flowering takes placein mid spring, and their fruit, called acorns,ripen by the following autumn. The acornsare 2-2.5 cm long, pedunculate (having apeduncle or acorn-stalk, 3-7 cm long) withone to four acorns on each peduncle.It is a long-lived tree, with a large widespread-ing crown of rugged branches. While it maynaturally live to an age of a few centuries,many of the oldest trees are pollarded or cop-piced, both pruning techniques that extend thetree's potential lifespan, if not its health. Twoindividuals of notable longevity are the Stel-mu? Oak in Lithuania and the Granit oak inBulgaria, which are believed to be more than1,500 years old, possibly making them the old-

est oaks in Europe; another specimen, calledthe 'Kongeegen' ('Kings Oak'), estimated tobe about 1,200 years old, grows in Jaeger-spris, Denmark. Yet another can be found inKvilleken, Sweden, that is over 1,000 yearsold and 14 metres around, as well as in Iven-ack in Germany. Also the Bowthorpe Oak inLincolnshire, England is estimated to be 1,000years old making it the oldest in the UK, al-though there is Knightwood Oak in the NewForest which is also said to be as old. Highestdensity of the Q. robur grand oaks with a cir-

This report is appreciated by the Forest Department of the Ministry of Agriculture, asdocuments a huge achievement in the history ofKosovo's forestry. For the first time, the entireKosovo is assessed. The National Forest Inven-tory provides the first reliable basic informationon wood cuttings in Kosovo, basing on assess-ments on ground. We, already have a better un-

derstanding of conditions, development and therate of cuttings in the forests. It is of national andstrategic importance in every country to monitorthe growth and cutting of wood. This informa-tion will help investors, who are seeking op-

portunities of doing business in wood-based in-dustries. What kind of products can be pro-duced by our wood? What kind of processingtechnology is needed? While we are being in-tegrated to Europe, our international neighborsand partners are interested in how we do car-ry out works in the broader regional and Euro-

pean context.The National Forest Inventory is prepared andcarried out by "Forest Planning and Manage-ment via GIS" implemented by Norwegian For-

estry Group in cooperation with Kosovo's For-est Agency. The government of Norway pow-ered the work, whereas Kosovo's Forest Agen-cy has contributed with the needed staff to carryout the field work.

BETWEEN TWO INVENTORIESThe first inventory of Kosovo's forests is carriedout in 2002. The second Kosovo's National For-est Inventory is carried out in 2012/2013, ten yearsafter the first one. This has enabled to make com-

parisons on forest growth and cuttings in Koso-vo's forests. By using the method called system-atic inventory of sample plots and combined withthe remote sensing technology and the traditionalassessment on ground, 12 foresters have visited

and assessed 1,860 sample plots in the entire ter-ritory during a period of six months. For the firsttime are assessed all forest areas. The purposeof the National Forest Inventory is to provide in-formation to the government to help developmentof the forestry sector, to assess sustainability offorests management and to meet the internation-al obligations of reporting in land utilization, landuse change and forestry sectors. This report isorganized based on 6 agreed criteria and indica-tors related to reporting on sustainable forest man-agement in Europe. Results are comparative with

Quercus robur, the pride

of Albanian lowland, currentlynearly in extinction

Forests on the balance of the

two National Inventories inKosovo 2002 - 2012

cumference 4 metres and more is in Latvia.Within its native range Q. robur is valued forits importance to insects and other wildlife.

Numerous insects live on the leaves, buds,and in the acorns. Q.robur supports the high-est biodiversity of insect herbivores of anyBritish plant. The acorns form a valuable foodresource for several mammals (e.g. wild hogs)and some birds, notably Eurasian Jays Garru-

lus glandarius. Jays were overwhelmingly theprimary propagators of oaks before humansbegan planting them commercially, becauseof their habit of taking acorns from the um-

bra of its parent tree and burying it undam-aged elsewhere. Similarly some squirrels spe-cies hoard acorns and other nuts, and forgetthem, to leave them to grow in the action ofmoving or storing them.Quercus robur is part of natural forest vegeta-tion or planted for forestry, and produces a long-lasting and durable heartwood, much in demandfor interior and furniture work. The wood ofQ. robur is identified by a close examination ofa cross-section perpendicular to fibres. Thewood is characterized by its distinct (often

wide) dark and light brown growth rings. To-day oak wood is commonly used for furniture,flooring, veneer and for timber frame build-ings. Oak wood is also used for barrels, to givethe wine and whiskey greater refinement. Oakwood chips are used for smoking foods. Oak

bark and galls are rich in tannin and thereforeused in medical preparations and for tanningleather. Acorns are used for making flour orroasted for acorn coffee.

SOURCE:WIKIPEDIA

KOSOVO CUTS 1,600,000 CUBIC METERS WOOD EACH YEAR AND ONLY7% OF THIS CUT WOOD VOLUME IS CONTROLLED BY STATE

those of other countries in southeast Europe in-volved.

PROMISING RESULTS EVIDENCINGTHE GENEROSITY

OF KOSOVO'S LANDForest area in Kosovo is quite stable with around481,000 hectares (44.7% of the total area). 38%

of the forest area is in private ownership, where-as 62% are public forests. Coppice forests dom-inate the forest area with 84%. Broadleaves for-ests cover almost 83% of the forest area. Stand-ing timber volume of trees with basal height di-ameter ?7 cm remains 40.5 million cubic meters,approximately the same as ten years ago. As tothe types of forests, Fagus species contribute with46% of the total volume, whereas Quercus spe-cies 23%. The average of standing timber vol-ume in Kosovo is 84 m3/ha. Annual growth oftrees with basal height diameter ?7 cm is calculat-ed in 1.55 million cubic meters, where 1.32 millioncubic meters belong to broadleaves forests and0.23 million cubic meters belong to conifers. Themaximum of annual cutting is at the range of 1.45

million cubic meters. This is a gross figure and shouldbe reduced due to the losses during harvesting,natural losses and environmental considerations.The maximal net volume of cutting is at range of1.2 million cubic meters. This assessment should

be further reduced due to the unavailable areas ofwood supply, including National Parks.Is being cut the same as the growth, around tentimes more than it is planned and only 7% is beingcontrolled by the stateAn analysis carried out in 60% of documents onforest areas, evidences that are cut on average950,000 cubic meter each year. Consequently, theannual cuttings can be assessed in approximately1.6 million cubic meters. Only a small share ofcuttings (7%) is carried out in line to forest legisla-

tion. At national level it seems that the annual cut-tings and natural loss of wood are balanced withthe annual gross growth. Based on the degradedhigh forests and results of forest management plans,lately, in many forest areas over-cuttings have oc-curred. Since 2006, development of new cost-effi-cient plans on forest management has been a pri-ority to the government of Kosovo. In total are

prepared 39 new management plans. Almost thehalf of

TAKEN ON INTERNETEDITORIAL OFFICE

jeto gjelber_135

Documents