Jacek Piekara

Ja, inkwizytor

Dotyk za

2010

Wydanie polskie

Data wydania:

2010

Grafika oraz projekt okadki:

Piotr Cieliski

Wydawca:

Fabryka Sw sp. z o.o.

20-607 Lublin, ul. Wallenroda 4c

www.fabryka.pl

email: biuro@fabryka.pl

ISBN: 978-83-7574-220-6 (oprawa mikka)

ISBN: 978-83-7574-224-4 (oprawa twarda)

Wydanie elektroniczne

Trident eBooks

tridentebooks@gmail.com

DOTYK ZA

Spytaa, czy mgby poda wino, a on j zabi. Chwyci za wosy, przycisn jej twarz

do obrusa i zatuk wieprzowym gnatem. Zatuk na mier, Mordimerze. Otton Pleiss

ostatnie zdanie wypowiedzia z takim niedowierzaniem, jakby zatuczenie kogo na mier

nie miecio mu si w gowie. Chocia... rzeczywicie, wieprzowym gnatem? Przy stole? O

podobnym wydarzeniu ja sam rwnie nie syszaem.

Czy pia a tak duo, e ten wanie powd mg skoni twojego kuzyna do podobnie

nieprzemylanego postpku? zapytaem ostronie.

Spojrza na mnie zym wzrokiem.

Prbujesz by dowcipny, Mordimerze?

Uchowaj Boe zaprotestowaem szybko, gdy naprawd nie miaem zamiaru artowa

z tej dziwnej mierci, zwaszcza e mier, tym razem zadana zgodnie z prawem boskim i

ludzkim, czekaa rwnie kuzyna mojego towarzysza, ktry to kuzyn popeni tak niezwyke

morderstwo.

Nieboszczka bya wspania kobiet stwierdzi Otton dobitnie, nadal przygldajc mi

si ze spor doz podejrzliwoci. I cho ku swej rozpaczy nie moga zosta matk, jednak

stworzya Robertowi prawdziwie przykadne ognisko domowe. Przed laty i ja si w niej

kochaem westchn gboko.

Musz przyzna, e po tych sowach spojrzaem na mego towarzysza nowym wzrokiem,

bowiem ze sw pask, z gruba ciosan twarz nie nalea do ludzi szczeglnie urodziwych i

nie wyglda na kogo, kto dawaby si unosi romantycznym porywom serca. Jak wida,

pozory myliy.

Czy pod t pozot nie krya si rdza? Wybacz pytanie zastrzegem, widzc jego min

ale sam przecie wiesz, ilu znajdujemy ludzi uchodzcych w oczach ssiadw za

przykadnych chrzecijan, podczas kiedy naprawd hoduj przernym grzechom lub

ukrywaj przed okiem blinich paskudne przywary. Moe obarczaa twego kuzyna win za

brak dzieci? Moe zatrua mu ycie narzekaniem i wyrzutami?

Medycy stwierdzili, e to jej wina. Otton wyd wydatne usta. Jeli o winie w ogle

mona mwi, bo to przecie zrzdzenie boe, nie niczyja wina.

Skinem gow, zgadzajc si z moim towarzyszem, gdy podobnie jak on nie

przyjmowaem do wiadomoci twierdze niektrych kaznodziejw, jakoby bezpodno bya

sprawiedliw kar dotykajc kobiety za pierworodny grzech Ewy. Zreszt w kazaniach tych

zotoustych mdrkw wszystko ze, co wydarzao si niewiastom, stanowio sprawiedliw

kar. Omielaem si sdzi, i tak wanie objawia si brak porzdnego chdoenia, gdy

mczyzna zadowolony z rozkoszy, jak mog mu da kobiety, mniej jest skonny, by

obarcza je odpowiedzialnoci za wszystkie istniejce i nieistniejce grzechy wiata.

Medycy zwykle skonni s twierdzi, e wina ley po stronie wyschnitego ona, nie

zgniego korzenia rzekem. Zauwayem rwnie, e jako atwiej im przekona mw

do podobnej diagnozy, a co za tym idzie wyj z honorarium, nie z siniakami na tyku.

Umiechn si pgbkiem.

Nie, Mordimerze, to nie tak. Moe nie uwaasz mnie za czowieka o zbyt lotnym

umyle, wierz mi jednak, e zauwaybym, gdyby mj kuzyn i moja dawna ukochana yli w

nienawici lub w obojtnoci. Oni si kochali, Mordimerze, sercem, dusz i ciaem. A to

rzadka cnota w dzisiejszych czasach.

Mj sodki Boe, nie wiedziaem, e Otton jest tak wymowny! Jak wida, rzeczywicie

zachowa sentyment dla ukochanej z modzieczych lat.

Zapewne nie z wielkiej mioci zatuk j obiadem burknem, gdy te peany na temat

kuzyna i jego ony wydaway si nie przystawa do tragicznej sytuacji.

Otton achn si.

Wolabym, aby okaza cho odrobin szacunku! rzuci ostro.

Wybacz, Ottonie, ale albo ty nie masz racji, wygaszajc opinie o ich zwizku, albo

morderstwo nie miao miejsca, czyli musimy zaprzeczy twojej teorii lub faktom.

Lub... Unis palec i spojrza na mnie badawczo.

O nie! rzekem bardzo stanowczo, poniewa ju wczeniej podejrzewaem, dokd

moe zmierza i czemu w ogle opowiada mi o caej sprawie. Nie, Ottonie. Lubi ci i

ceni, lecz nie zrobi tego nawet dla ciebie. Nie pojad do Wittlich i nie stwierdz, e twj

kuzyn zosta optany przez demona, w zwizku z czym potrzebuje pomocy egzorcysty, nie

kary z rki kata.

Wcale ci o to nie prosz burkn, opuszczajc wzrok.

Czyby?

Robert nie mg tego zrobi. Otton hukn pici w blat stou. Prawdziwie i

szczerze j kocha. wiata poza ni nie widzia. Poza tym wzruszy ramionami jest

szlachcicem.

A to znalaz argument obrony! Pokrciem gow. Czyli e niby szlachecka

delikatno nie pozwoliaby mu na zatuczenie ony koci? Wiesz co, Ottonie? Ju ty lepiej

zosta przy ich wielkiej mioci i nie szukaj dalszych usprawiedliwie.

Jest rwnie bogaty. Otton popatrzy na mnie spode ba.

Szkoda w takim razie, e nie moemy wytoczy mu procesu inkwizycyjnego, gdy

wtedy jego majtek przeszedby na rzecz witego Officjum stwierdziem lekkim tonem.

Otton zacisn zby, najwyraniej powstrzymujc si przed dosadnym sowem lub nawet

kilkoma dosadnymi sowami.

Mordimerze, nie prosz ci o nic innego, jak tylko eby pojecha do Wittlich i

przyjrza si sprawie. Moe dostrzeesz co... niezwykego. Zaatwi ci oficjaln delegacj u

Manfreda i postaram si o wynagrodzenie przekraczajce wysokoci oficjalne.

Manfred Sternmaier by naszym zwierzchnikiem i przeoonym oddziau Inkwizytorium

w Kaiserbad, gdzie miaem zaszczyt od niedawna suy. Na ile go poznaem, sprawia

wraenie czowieka yczliwego swym podwadnym, wic Otton rzeczywicie mg liczy na

pewne wzgldy.

Dlaczego wanie ja, Ottonie?

Bo ja nie mog. Rozoy bezradnie rce. W Wittlich wszyscy mnie znaj, jednak

nikt nie wie, e pracuj dla witego Officjum. Bywaem tam raz, dwa razy do roku, zawsze

jako go Roberta i Esmeraldy Byoby niezrcznie, gdybym oficjalnie zacz bada spraw

mojego kuzyna. Ale pojad z tob, Mordimerze, a raczej obok ciebie. Incognito. Gotw ci

suy wszelk pomoc.

Esmeralda powtrzyem. adne imi.

Zastanawiaem si nad tym, co usyszaem od Ottona, i nie byem, delikatnie mwic,

zachwycony jego pomysem. Spraw prywatnych, rodzinnych czy sentymentalnych nie naley

bowiem czy ze sprawami zawodowymi. Miaem pewno, e prdzej czy pniej Otton

zechce, bym nagi swe zasady i uratowa ycie jego krewniaka. Nie mg prosi o to

oficjalnie, zwaszcza naszego przeoonego, ale siedzc wraz ze mn w Wittlich, bdzie po

prostu dry spraw, wierci mi dziur w brzuchu i przekonywa, e nikomu nie stanie si

krzywda, jeli tylko zabior podejrzanego na rzekome badanie, aby w ten sposb usun go z

zasigu wzroku sdu oraz mieszkacw miasta. Poza tym co oznaczao sformuowanie:

Byoby niezrcznie, gdybym oficjalnie zacz bada spraw mojego kuzyna? Moe i byoby

niezrcznie, ale kto mg skutecznie zaprotestowa przeciw takiej niezrcznoci? Jednak

pniej zdaem sobie spraw, e Ottonowi nie chodzio bynajmniej o mieszkacw Wittlich, a

o naszych przeoonych, dla ktrych wszelkie rewelacje Ottona mogy by mao wiarygodne.

Dziedziczyby po niej majtek? zapytaem niechtnie.

Ona bya biedna wyjani szybko. Dobra rodzina, ale bez majtku. To Robert jest

bogaty.

Czy twj kuzyn jest mczyzn porywczym? Skorym do przemocy?

Mordimerze, to czowiek o anielskiej cierpliwoci i agodny niczym baranek!

A wic raczej typ milczka chowajcego urazy i niedajcego zna po sobie, kiedy zostaje

uraony lub skrzywdzony?

Otton prychn z niezadowoleniem.

Jest prawym, spokojnym czowiekiem stwierdzi stanowczo.

Sdz, Ottonie, e zo twojego kuzyna buzowaa niczym para w kotle. A w kocu

pary naroso tak wiele, e zerwaa pokryw. Wiesz dobrze z wasnego dowiadczenia, e takie

rzeczy przytrafiaj si ludziom. Rwnie tym najbardziej spokojnym i powszechnie

uwaanym za uczciwych. Po prostu wybuchn. Na krtk chwil, ktrej zapewne teraz

serdecznie auje. I tyle...

Znakomity byby z ciebie medyk warkn mj towarzysz. Stawiaby diagnoz

pacjentowi na drugim kocu Cesarstwa, nie kopoczc si nie tylko zbadaniem go, ale nawet

zobaczeniem. Powiedz wprost: wywiadczysz mi t grzeczno czy nie?

Podpar si piciami o blat stou i patrzy na mnie nachmurzony.

I co miaem zrobi w takiej sytuacji? Odmawiajc Ottonowi, uczyni sobie z niego

wroga, a to zawsze niefortunna sytuacja mie nieprzyjaciela w gronie wsppracownikw.

Zgadzajc si na ten wyjazd i poprowadzenie ledztwa, napytam sobie biedy. Bo albo nie

odnajd niczego niepokojcego i oddam w ten sposb Roberta w rce kata, albo zgodz si

udawa, e wierz, i zosta optany. Co wywoa komplikacje, o jakich Otton nawet nie

myla (a moe myla, lecz nie zawraca sobie nimi gowy, gdy ten kopot spadnie ju na

mnie). Mianowicie bd musia sporzdzi faszywe raporty z przesuchania, wysnu

faszywe wnioski, wszystko to powiadczy wasnym podpisem i wysa do Hez-hezronu,

siedziby wadz Inkwizytorium. P biedy, jeli raport ugrznie w bezdennych szafach

kancelarii Jego Ekscelencji. Ale jeli kto si nim zainteresuje? Jeli zechce sprawdzi, c to

by za demon, dlaczego opta tego czowieka i dlaczego go opuci? Oczywicie istniao

rwnie niewielkie prawdopodobiestwo, i podejrzenia Ottona oka si w jakim stopniu

uzasadnione. Moe na jego kuzyna rzeczywicie kto rzuci urok? Moe naprawd zosta

optany (chocia akurat ta hipoteza wydawaa mi si najmniej prawdopodobna)? Wtedy

szkoda byoby sprawy nie zbada. I wtedy, i tylko wtedy, wyszedbym z caej awantury z

tarcz. Uratowabym ycie kuzynowi Ottona oraz zapa czarnoksinika lub wiedm, ktrzy

go zaczarowali. Tyle e czuem, i skrka nie jest warta wyprawki.

Robert to szczodra dusza. Sowicie wynagrodzi ci trudy odezwa si Otton tonem

zachty.

Machnem rk.

Nie obraaj mnie propozycj apwki.

Nie apwki, a jedynie honorarium za dokonanie ekspertyzy rzuci szybko.

Niezalenie od tego, jak ekspertyza wypadnie? Spojrzaem mu prosto w oczy.

Zaakceptujesz mj wyrok, Ottonie? Nie bdziesz mnie namawia do zamania zasad oraz

prawa?

Zdam si na ciebie zapewni gorliwie. Bd usatysfakcjonowany, jeli tylko

zobacz, e zbadae wszystkie argumenty za i przeciw.

Szczerze mwic, nie bardzo chciao mi si wierzy w te obietnice, ale przynajmniej

miaem jego zobowizanie.

Bd z tob na miejscu. We wszystkim ci pomog doda.

I tego wanie si obawiam mruknem.

No wic jak: zgadzasz si? Wycign do w moj stron.

Po chwili wahania niechtnie podaem mu rk. Potrzsn ni z takim zapaem, jakby

spomidzy moich palcw mia nadziej wytrzsn zote monety.

Nie poaujesz, Mordimerze! Nie zapomn ci tego do koca ycia!

Oczywicie odparem, gdy doskonale wiedziaem, co sdzi o podobnych

zapewnieniach.

* * *

Wittlich byo sporym miastem, ktrego wietno jednak mina adne kilkanacie lat

temu. Niegdy syno z ogromnych, odbywajcych si dwa razy do roku jarmarkw, teraz

jarmarki przerodziy si w raczej smtne, lokalne targi. Niemniej o Wittlich nadal mwio si

gono z uwagi na prac znakomitych mistrzw farbiarskich, gdy tkaniny opuszczajce ich

pracownie niemal nie miay sobie rwnych w caym Cesarstwie. Miasto cieszyo si rwnie

przywilejami podatkowymi i sdowymi. To pierwsze byo mi obojtne, poniewa nie

zamierzaem si w Wittlich osiedla, zreszt wysoko moich dochodw czynia

bezprzedmiotowym martwienie si o podatki. Jednak druga kwestia moga okaza si istotna.

Przywilej sdowy oznacza bowiem, e miejski sd mia prawo ferowa wyroki we wszelkich

sprawach kryminalnych, jakie wydarzyy si na terenie Wittlich. Niestety, rwnie tych

dotyczcych szlachty, co mogo oznacza, e kuzyn Ottona nie zostanie zwyczajnie

powieszony, lecz poddany karom kwalifikowanym. Mogem wic spodziewa si oporu ze

strony mieszczan, ktrzy na pewno zwsz pismo nosem i domyl si, e przybyy

inkwizytor moe wyrwa ofiar z ich apsk i z publicznej egzekucji nic nie wyjdzie. A

przecie publiczna egzekucja, i to nie jakiego hultaja czy przybdy, lecz osoby bogatej oraz

szanowanej, byaby nie lada wydarzeniem! Rajcy Wittlich wykosztuj si na sprowadzenie

biegego w swym fachu kata, a wykonanie kary pocz zapewne z jarmarkiem, by w ten

sposb umili pobyt przyjezdnym gociom. Rozumiaem wic, e nie spodoba im si kto, kto

te plany moe pokrzyowa. Inna sprawa, e nieszczeglnie przejmowaem si opini

mieszczan na temat dziaania funkcjonariuszy witego Officjum, chocia z uwagi na

delikatno sprawy nie zamierzaem te nastawia ich przeciwko sobie.

Kuzyn Ottona by czowiekiem tak znanym i bogatym, e zapewniono mu cakiem

przyzwoite warunki czekania na wyrok i pniejsz, pewn przecie ka. Nie rzucono go do

loszku pod ratuszem razem z byle jakimi obwiesiami, oskaronymi o drobne kradziee czy

burdy. Takich ludzi zwykle uroczycie chostano, czasem pitnowano na rynku w witeczny

dzie, by wracajcy z mszy mieszczanie mogli ucieszy wzrok. Poza tym jake pokrzepiajcy

by to widok dla uczciwego chrzecijanina, widzcego, e zo zostaje ukarane, i mogcego

marn kondycj skazanych porwna ze swym bogobojnym yciem. Sdz, e Roberta nie

rzucono do loszku nie tylko z uwagi na szacunek dla jego majtku i pozycji, lecz rwnie z

obawy, by nie staa mu si krzywda. Przecie c to byby za cios dla miasta, gdyby

zoczyca tej miary zwyczajnie skipia w wizieniu. Dla niego szykowano znacznie bardziej

interesujce atrakcje. W zwizku z tym burmistrz Wittlich okaza wyrane niezadowolenie z

mojej obecnoci, bo natychmiast przestraszy si dwch rzeczy. Po pierwsze, e zechc mu

zabra oskaronego, a po drugie, e mog wszcz procedury zmierzajce do odkrycia

czarnoksiskich praktyk. A co obecno entuzjastycznie nastawionego do pracy inkwizytora

oznaczaa dla miasta, nie trzeba byo nikomu tumaczy. Staraem si wic nie wyglda na

entuzjastycznie nastawionego do pracy.

Chc przeprowadzi nawet nie rutynowe przesuchanie, a zaledwie wyjaniajc

rozmow zapewniem burmistrza w dobrze pojtym interesie miasta oraz jego

mieszkacw.

Filip Bromberg, gdy tak nazywa si burmistrz, przyglda mi si spode ba i nerwowymi

ruchami gadzi dug, jedwabist brod, ktra kada mu si na piersi na podobiestwo

futrzanego serdaka. Wyranie stara si znale argumenty, by mi odmwi, ale oczywiste i

dla niego, i dla mnie byo, e odmwi nie moe. Przecie miaem oficjalne penomocnictwa

nakazujce wyjanienie sprawy Roberta, zreszt nawet jakbym nie posiada stosownych

dokumentw, i tak nie mgby mnie powstrzyma.

Szczerze doceniam fakt, e przewietne Inkwizytorium zainteresowao si kopotami

naszego maego, spokojnego miasteczka powiedzia w kocu unionym tonem. Lecz

wierzcie mi, mistrzu inkwizytorze, e nie mamy tu do czynienia z niczym innym jak z

przypadkiem zego czowieka, ktry wywar pomst na onie, gdy ta nie potrafia da mu

potomka. Ot, smutna historia, jakich wiele.

W peni si z wami zgadzam odparem szczerze. I te sdz, e marnuj tu czas. Ale

wiecie, jak jest: pan kae, suga musi. Rozkaz to rozkaz, panie Bromberg, i c my biedni

mamy do gadania.

Pokiwa smutno gow na tyle jednak delikatnie, by nie zburzy tym kiwaniem

kompozycji z wasnej brody, ktr to kompozycj pieczoowicie zbudowa wczeniejszymi

czuymi ganiciami.

Chciabym, bycie wygodnie spdzili u nas czas i bycie dobrze wspominali Wittlich.

Umiechn si tak serdecznie, jakbym by przyjacielem, ktry wanie oferowa mu

bezprocentow poyczk. Pozwlcie, e zaproponuj wam wygodny pokj u mistrza

farbiarskiego Ericha Grunna. Wyl chopaka, eby was zaprowadzi. U Ericha i spokj

bdziecie mie, i wygod, a jego ona... rozmarzy si. Mj Boe, jak ta kobieta gotuje!

Powiadam wam, e nigdy nie zapomnicie jej wiowej polewki. Znakomite danie, cho

postne. A raki? Jakie ona przyrzdza raki! Nie uwierzycie, pki nie sprbujecie.

Bd wam szczerze wdziczny zapewniem. A kiedy tylko si rozgoszcz, bdcie

tak uprzejmi zaprowadzi mnie do Roberta Pleissa, gdy jeszcze dzisiaj chciabym go pozna.

Widz, e prawdziwy z was gorczka, mistrzu, jeli wolno mi si tak omieli

zauway na pozr dobrodusznie.

* * *

Kuzyn Ottona przebywa zamknity w piwnicy domu burmistrza. Jak wic wida,

dostojny ojciec miasta postanowi sam troszczy si o bezpieczestwo winia, z pomoc,

rzecz jasna, czerwononosych chopcw z miejskiej milicji, ktrzy kiedy otworzylimy drzwi,

wanie grali w koci. A jeden z nich kl tak wymylnie i tak paskudnie, e dawno nie

syszaem podobnej wizanki przeklestw. Na nasz widok zerwali si z zydli, a ten o

niewyparzonym jzyku wgapi si w nas z rozdziawion paszcz. Omielaem si

wnioskowa, e nie by to czowiek o umyle lotnym niczym skrzyda Pegaza.

To tak pilnujecie winia, otry?! warkn burmistrz.

Przeca zamknity. Jemu za jedno, czy gramy, czy co inszego robimy burkn drugi z

milicjantw, zarwno mielszy, jak i bardziej wymowny.

Dobrze, dobrze, przetumaczysz to mistrzowi inkwizytorowi, ktry wanie przyby

porozmawia z winiem. A moe i nie od rzeczy bdzie, jak pogawdzi ze stranikami?

doda Bromberg ze zoliwym byskiem w oku.

Wygadany stranik mimowolnie cofn si o krok i spojrza na mnie z wyranym

strachem.

My nic... tylko w koci gramy. No przecie to chrzecijaska rozrywka, jakby co...

No, ty! Burmistrz pogrozi mu palcem.

Potem sign za pas, wycign solidny klucz i zagmera nim w zamku. Oho, ho, a wic

Bromberg nie ufa na tyle chopakom z milicji, by pozwoli im na dostp do winia. Moe i

susznie, bo skoro Robert Pleiss dysponowa fortun, to kto wie czy nie potrafiby kupi sobie

chwili nieuwagi stranikw?

Kuzyn Ottona lea na drewnianej pryczy i nawet nie drgn na nasz widok. Rozejrzaem

si uwanie i musiaem przyzna, e Bromberg nie drczy swego winia niewygodami.

ko byo proste, ale solidne i z dobrze wypchanym siennikiem oraz grubym kocem. Na

stoliku zauwayem talerz z kilkoma kawaami chleba i misa, dzbanek oraz dwa jabka. Na

skrzyni sta trjramienny wiecznik dajcy wystarczajco duo wiata, by Robert mg sobie

czytaniem umili oczekiwanie na egzekucj. Bo przy nogach ka leay rwnie dwie

ksiki w skrzanych czarnych oprawach. A w kcie sta duy nocnik z dwojgiem szerokich

uszu. Na szczcie by zasonity pokryw, cho i tak woniao z tamtej strony niepiknie.

Pewnie jak zwykle podobny fetor przeszkadza tylko mnie, gdy Bg by askaw

pobogosawi mnie niezwykle czuym powonieniem. Zreszt czsto zastanawiaem si, czy

sowo pobogosawi jest w tym wypadku odpowiednie...

Czego chcecie? warkn kuzyn Ottona, podnoszc na nas wzrok.

By to mczyzna chudy, o ptasio ostrych rysach twarzy i wosach koloru przegniej

somy. Szar, zmczon twarz porastay mu kpki jasnego zarostu. No c, jak wida,

balwierza ju mu im burmistrz nie zamwi. Kiedy tylko wypowiedzia te bdce kiepskim

powitaniem sowa, nagle zarzzi, jakby mu kto podrzyna gardo, potem rozkaszla si

chrapliwie. Pniej wcign gboko powietrze w puca, przez chwil patrzy na nas

wybauszonymi oczyma, a w kocu charkn na podog kul gstej flegmy. Wreszcie

odetchn bolenie.

Nazywam si Mordimer Madderdin i mam zaszczyt by inkwizytorem oddelegowanym

do Wittlich w celu zbadania waszej sprawy rzekem oficjalnym tonem, kiedy

przedstawienie, jakie nam zaserwowa, dobiego kresu.

Inkwizytor? Robert spojrza na mnie uwanie. Ach tak...

Burmistrza najwyraniej zdziwia ta nad wyraz letnia reakcja winia. Mnie nie, gdy

byem pewien, e zdawa sobie spraw, i zostaem przysany przez Ottona.

Zostawcie nas, z aski swojej poprosiem Bromberga.

Ten, zaniepokojony, pogaska si kilka razy szybko po brodzie.

No jake tak... jake tak...

Tajemnica inkwizytorskiego ledztwa wyjaniem, patrzc wprost na niego, a on

uciek ze wzrokiem.

No tak, no tak, ale bd musia was zamkn, wybaczcie...

A zamykajcie sobie na zdrowie zgodziem si. I dopilnujcie rwnie, eby aden z

tych waszych zuchw nie przykada ucha do drzwi, gdy zdajecie sobie zapewne spraw, e

niebezpiecznie jest pozna tajemnice inkwizytorw.

Tak, no tak, oczywicie. Burmistrz wycofa si rakiem, a my w milczeniu

odczekalimy, a usyszymy zgrzyt klucza w zamku.

Jestecie od Ottona, prawda? zaszepta wizie.

Przytaknem i przysiadem na zydlu.

Dobry z niego przyjaciel. Umiechn si smtnie. Sdziem, e raczej bdzie

pragn mnie pogry, a on, patrzcie no, chce uratowa...

Czemu miaby was pogra?

Kocha si w Esme. Dawne dzieje, ale...

Mwi mi o tym. Mwi te, e nie wierzy, bycie chcieli z wasnej woli skrzywdzi

on.

Sdzicie, e zostaem optany? e to demon moimi rkami zabi moj ukochan?

Pokrci gow. Nie, inkwizytorze, to ja. Tylko ja.

A uwaacie, e gdyby wnikn w was demon, musielibycie o tym wiedzie?

Unis si na ku i opuci stopy na podog.

A mgbym nie wiedzie?

Wola Zego przejawia si na wiele rnych sposobw odparem. Kto wie?

Opowiecie mi, co si stao?

Co tu opowiada. Wzruszy ramionami. Jestem winien i niech mnie pieko

pochonie doda z zawzitoci w gosie. Zasuyem na wszystko, co mi tu szykuj. I na

wicej.

Nie bdzie lekko powiedziaem. Nie wiem, co wam dokadnie gotuj, ale jeeli

sprowadz dobrego kata, bdziecie umiera przez wiele godzin. Na pewno nie wolelibycie

upewni si wpierw, e wina za ten nieszczsny wypadek jest tylko po waszej stronie? e nie

bylicie jedynie marionetk w rku si, ktrym nie moglicie si przeciwstawi?

Dugo milcza, najwyraniej przetrawiajc moje sowa.

Nikt mnie nie opta. Ja j zabiem rzek wreszcie mocno. Ani to by demon, ani zy

urok. Tylko moja przeklta zo, skarz mnie, Panie Boe.

Dziwne, co opowiadacie, zwaywszy, i Otton twierdzi, e jestecie czowiekiem

spokojnym oraz rozwanym.

Wzruszy ramionami.

Te tak o sobie zawsze mylaem, a bo to wiadomo, co naprawd siedzi w ludzkim

sercu? Jakie zo tam si czai i jak znajdzie drog, by wychyn na powierzchni?

To ja powinienem wygosi podobnie brzmic kwesti, gdybym chcia pognbi

Roberta. A tutaj prosz bardzo, oskarony wchodzi w buty oskaryciela...

Panie Pleiss, poprosz was teraz o co, a wy, z aski swojej, spenijcie t prob. Nie

czekaem na jego odpowied i kontynuowaem Ot: sprbujcie stan obok wydarze,

poczujcie si jak ich wiadek, nie uczestnik. Ot, wyobracie sobie, e jestecie wasnym

ssiadem. Czy patrzc najzupeniej z boku na Roberta Pleissa i jego on Esmerald,

przypuszczalibycie, e to ze maestwo? Czy podejrzewalibycie, e kiedykolwiek w tym

domu dojdzie do tragicznego wypadku?

Do morderstwa poprawi mnie z nachmurzon twarz.

Odpowiedzcie na pytanie!

Nie przyzna niechtnie. Nigdy bym czego takiego nie podejrzewa.

To teraz zastanwcie si: skoro wy sami nie uwierzylibycie w taki dramat, czemu mnie

kaecie w niego wierzy?

Podnis na mnie wzrok.

Wiecie co rzek po namyle. Jako tak wykrcilicie spraw, e sam nie wiem, co o

tym myle. Niech wic wam bdzie. Opowiem o wszystkim, bycie zrozumieli, e nie ma w

tym niczyjej winy poza moj. I niczyja inna rka, lecz wanie moja zamordowaa sodk

Esme.

Opowiadajcie, prosz.

Przymkn oczy, jakby zapragn namalowa pod powiekami obraz tamtych chwil.

Jedlimy obiad i rozmawialimy zacz. Esme opowiadaa mi jakie ploteczki o

ssiadkach, zreszt jak pamitam, cakiem zabawne, chocia nie powiem, pikantne.

Umiechn si do wspomnie, nie otwierajc jednak oczu. Wiecie, lubia zaprasza

ssiadw, zawsze kazaa szykowa co do picia, jedzenia, jakie sodycze dla dzieci. Bo

mnstwo do nas przychodzio dzieci. Znowu si umiechn i tym razem otworzy oczy.

renice mu byszczay. I takie, co jeszcze matka je trzymaa przy cycku, i takie ju niele

odchowane. Esme wszystkie houbia, bawia si z nimi, dawaa prezenty, pozwalaa bawi

si w caym domu... Szczerze mwic, mam wraenie, e wiem, gdzie mona by poszuka

kilku sreber, ktrych nie mogem si doliczy...

Gdzie? przerwaem mu szybko.

Spojrza na mnie wytrcony z myli.

Co: gdzie?

Kto mg zabra wasze srebra? Gdzie je mona znale?

A po co wam to? Wzruszy ramionami. Co wy, sreber przyszlicie szuka? Teraz i

mnie one niepotrzebne. Niech tam kto si nimi cieszy na zdrowie. Ja mu grzech zodziejstwa

ze szczerego serca odpuszczam.

Bardzo piknie z waszej strony odparem. Ale wolabym, abycie raczyli jednak

odpowiedzie na moje pytanie.

Posuchajcie no...

Nie! To wy, do cholery cikiej, posuchajcie! Zrobiem kawa drogi na prob Ottona,

eby zbada spraw i stara si uratowa wasze nic niewarte ju ycie. Ale skoro chcecie

zdycha w mczarniach za grzech, ktrego by moe nie jestecie winni, wasza wola.

Podniosem si z zydla. Ja powiem Ottonowi, e umywam rce. Radcie sobie sami.

Poczekajcie odezwa si sabym gosem, kiedy byem ju przy drzwiach. Naprawd

sdzicie, e nie jestem winien tego grzechu? Odwrciem si.

Nie wiem. I nie dowiem si, pki mi nie pomoecie.

Usidcie, prosz. Czego wy waciwie chcecie?

Abycie odpowiadali na pytania, panie Pleiss. Nawet jeli wydaj wam si

bezsensowne.

Westchn ciko.

Maria Grolsch. Podejrzewam, e wanie jej syn ukrad nam kilka przedmiotw. To

hultaj, zoliwy le i nic dobrego. W kocu zakazaem wpuszcza do domu zarwno

chopaka, jak i jego matk.

Pewnie nie byli zachwyceni wasz decyzj?

Ano nie. Ta Grolsch oplua nawet Esme na ulicy. Miaem kaza wychosta ajdaczk,

ale Esme uprosia, eby nic nie robi...

Zacna kobieta.

ebycie wiedzieli. Zerkn podejrzliwie, jakby chcia si upewni, czy nie kpi sobie

z niego lub zmarej ony.

Mielicie innych wrogw? Czym wy si w ogle zajmujecie, panie Pleiss? W jaki

sposb zarabiacie na ycie? Otton mwi, e jestecie bogaci...

Bogaty? No moe i bogaty. Wzruszy ramionami. Zaley, jakiej uy miary.

Wypuciem w dzieraw kilka wsi, a sam przeniosem si do miasta. Esme chciaa mieszka

wrd ludzi, to kupiem tu kamienic...

Jeeli umrzecie, kto bdzie po was dziedziczy?

Miaem nadziej, e Esme. W oczach Roberta pojawiy si zy. Bo mnie ju

niewiele zostao czasu, inkwizytorze. Podnis na mnie wzrok. Syszelicie, jak kaszl, a

bywa gorzej, tak e tchu nie mog zapa i czuj, jakbym mia dusz i serce wyplu. Medyk

mwi, e jeno cud moe mnie uratowa i e moje ycie ju nie jest w ludzkich rkach, a

boskich.

Przyjrzaem mu si uwanie. Nie sprawia wraenia czowieka zdrowego i w peni si

witalnych, lecz nie wyglda rwnie na miertelnie chorego. No c, znamy przecie

dolegliwoci, ktre zeraj ludzi od rodka, nie dajc na zewntrz silnych objaww. Zreszt w

tym akurat wypadku objawy byy, gdy Pleiss kaszla rzeczywicie wyjtkowo parszywie.

Jeli nie pani Esmeralda, kto zostanie spadkobierc?

Nie mam adnych krewnych prcz Ottona. Ojca i brata hoota zasieka pod Schengen.

Takie nieszczcie. Ledwie siedmiu naszych tam zgino, a wrd nich oni dwaj. Westchn

ciko i przeegna si. Wola Boa, ot co.

Z tego, co wiedziaem i widziaem, pod Schengen zgino o wiele wicej cesarskich

onierzy, poniewa starcie przynajmniej w pierwszej fazie okazao si niezwykle zajade. Ale

szanowny pan Pleiss zapewne mwi o rycerstwie, gdy ofiar wrd najemnikw czy piechoty

wybranieckiej nie raczy ju wzi pod uwag. Taki to by pryzmat, przez ktry spogldali

szlachetnie urodzeni...

Czyli majtek dostanie si Ottonowi, jeli was ska?

Nie sdz, panie Madderdin, nie sdz. Ju bracia Esme zadbaj, eby niewiele tam

zostao z mojego dobra. Wiem, e wynajli prawnikw, wiem, e wysali ludzi, by wygonili

dzierawcw. Wezm wszystko na poczet zadouczynienia, a jeli nie wszystko, to niemal

wszystko. Otton pewnie co dostanie, ale nie bdzie tego za wiele.

Ha, zadziwiajca yczliwo mojego towarzysza z Inkwizytorium staa si wicej ni

zrozumiaa. Jeeli Pleiss umrze oskarony o zabjstwo ony, z jego majtku zostan okrawki,

a spadkobierca bdzie musia si zmaga z roszczeniami. Jeli natomiast Pleissa uwolni od

winy, czy Otton nie zostanie jego jedynym spadkobierc? Zwaszcza e przejcie tego

spadku, wedug sw samego Pleissa, ktry uwaa si za miertelnie chorego, nie trwaoby

zbyt dugo.

No dobrze, wrmy do pytania dotyczcego wrogw. Czy s ludzie, ktrzy chtnie

widzieliby was na szafocie?

Panie Madderdin odezwa si po chwili sami najlepiej wiecie, e nie moemy

sdziowa we wasnej sprawie, ale Bg mi wiadkiem, nie znam nikogo, o kim z rk na

sercu mgbym przysic, e yczy mi najgorszego.

Pokiwaem tylko gow, gdy albo byy to jedynie pobone yczenia niezbyt

rozgarnitego czowieka, albo Pleiss rzeczywicie y, nie wadzc innym.

A bracia pani Esmeraldy?

Nigdy midzy nami nie byo niezgody. Znienawidzili mnie od czasu, kiedy zabiem ich

siostr. Hardo i patrzc na mnie, wypowiedzia sowa zabiem ich siostr. Zreszt czy

mona im si dziwi?

Wrmy pamici do owego nieszczsnego dnia zaproponowaem. Oto siedzicie

przy stole, artujecie i... w pewnej chwili... Co si takiego zdarzyo, panie Pleiss?

Poprosia o wino powiedzia cicho. Taka bya zarumieniona, rozemiana, z

byszczcymi oczami. A ja pomylaem sobie... Westchn chrapliwie. A ja pomylaem

sobie...

Wyranie nie mg wykrztusi dalszych sw, wreszcie zapa si za pier i rozkaszla.

Atak trwa jeszcze duej ni poprzednio i Pleiss z trudem apa po nim dech. Zwali si

ciko na ko.

Pochyliem si nad podog.

W waszej plwocinie nie ma krwi powiedziaem. Jake to wic wybieracie si

umiera?

Teraz nie ma. Chcia machn rk, nie zebra jednak tyle si, wic ledwo unis do

znad materaca. Sam si dziwi... Ale co to ma waciwie do rzeczy?

Ano nic. Opowiadajcie dalej, z aski swojej. Skoczylicie na tym, e poprosia o wino.

Zamkn oczy. Tym razem chyba jednak nie po to, eby przypomnie sobie wszystkie

szczegy tragicznego zajcia, lecz by odgrodzi si od wiata murem zamknitych powiek. I

odgrodzi si ode mnie, tak aby mogo mu si zdawa, e dokonuje spowiedzi przed samym

sob, nie przed obcym czowiekiem.

Kiedy patrzyem na ni mwi guchym gosem tak szczliw, rozemian,

pikn, kiedy tak patrzyem na ni, wtedy pomylaem sobie... pomylaem sobie...

Matko Boska Bezlitosna! Czy kiedy przejdziemy przez t przeszkod?! wrzasnem w

mylach, ale na zewntrz jedynie zacisnem palce na kolanie.

...pomylaem sobie...

Zacisnem na kolanie rwnie palce drugiej doni.

...pomylaem sobie, e jej nienawidz wykrztusi wreszcie. I e chtnie zmazabym

umiech z jej twarzy. To byo... to byo... to byo...

Oho, mielimy kopoty z nastpnym sowem.

To byo obce... zwierzce, ta nienawi, to obrzydzenie, ta wcieko. W tamtym

momencie, w tamtej chwili, w tamtej minucie...

Czy on wiele zna jeszcze sw na okrelenie tego samego pojcia? pomylaem.

...wtedy...

A wic zna!

Wtedy wydawaa mi si najszkaradniejsz, najobrzydliwsz i najbardziej godn

pogardy istot na caym wiecie. Inkwizytorze! Otworzy szeroko oczy. Ja po prostu

czuem, e moim zadaniem, moj misj, moj powinnoci, jest wymazanie tego stworzenia

ze wiata ywych.

Co udao si wam nad podziw dobrze, zwaywszy, e do dyspozycji mielicie jedynie

wieprzow nog, dopowiedziaem w mylach.

Dugo oddycha spazmatycznie i baem si, e znowu zakoczy si to atakiem kaszlu.

Udao mu si jednak powstrzyma.

Potem widziaem wszystko jakby we nie. Jakbym znalaz si w jakim dziwnym

odrtwieniu, gdzie nie ja kierowaem moimi wasnymi ruchami. Usiadem, napeniem

kieliszek winem i wypiem do dna. I dopiero kiedy spojrzaem w jej ... w jej... zaka

bolenie i ukry twarz w doniach w jej martw, zakrwawion twarz, dopiero wtedy zdaem

sobie spraw z tego, co uczyniem. Wypadem z domu i zaczem krzycze. Zbiegli si

ludzie, a potem, no, reszt ju znacie...

Przez chwil siedziaem w milczeniu, pniej wstaem.

Dzikuj, panie Pleiss, e podzielilicie si ze mn tragicznymi wspomnieniami.

Wiedzcie, e bolej razem z wami nad losem waszym i waszej ony.

Jestem winien, prawda? Podnis na mnie pene ez oczy.

To bd musia dopiero wykaza odparem. Powiedzcie jeszcze, z aski swojej, te

ataki dusznoci, ktre was drcz, czy nasiliy si, czy raczej osaby po tych strasznych

wydarzeniach?

A wiecie, e osaby przyzna ze zdziwieniem, jakby dopiero teraz zda sobie spraw z

tego faktu. Wida Bg chce, bym stan na miejscu kani, bdc w peni si, i bym

nieosabiony chorob przey kad chwil mki, jak zgotuje mi kat.

By moe macie racj rzekem. Odwiedz was jeszcze dodaem i zastukaem w

drzwi, by milicjanci wypucili mnie na zewntrz.

* * *

Mj gospodarz, Erich Grunn, by zwalistym mczyzn w sile wieku, o oszronionych

siwizn skroniach i wielokrotnie zamanym nosie, ktry zajmowa mu bez maa poow

szerokiej twarzy.

Go w dom, Bg w dom rzek, kiedy zobaczy mnie w progu. Zachodcie no,

panie, pokj ju wam kazaem wywietrzy i wysprzta.

Nazywam si Mordimer Madderdin i jestem inkwizytorem powiedziaem, cho na

pewno ju zdono go poinformowa, kim jestem i jak si nazywam. Jak wiecie,

przybywam tu, by zbada spraw nieszczsnego zdarzenia, ktrego ofiar bya pani Pleiss.

Mam nadziej, e szybko zakocz ca rzecz i nie bd wam dugo zawad.

Z izby obok wypad jasnowosy chopczyk, najwyej trzyletni, jeli nie mylia mnie

zdolno oceniania wieku. Przytuli si do nogi ojca i zza tej bezpiecznej zasony zerkn na

mnie z ciekawoci.

Mj pierworodny. Michaek rzek Grunn z dum w gosie i pooy do na ramieniu

dziecka.

Mia cikie, spracowane rce, ale zauwayem, e gest by wicej ni delikatny, tak

jakby mczyzna obawia si, e ramiona syna s z krysztau i mog pkn pod dotykiem

jego palcw.

Przywitaj mistrza inkwizytora, synku nakaza agodnym tonem.

Dob-ry wie-czr odezwa si smyk i zaraz potem znikn za nog ojca.

Dobry wieczr, mody paniczu powiedziaem z umiechem. Umiesz si wietnie

chowa.

Grunn da znak sucej, eby zabraa dziecko, i zaprosi mnie, bym wszed na schody.

Macie pokj na pitrze oznajmi. Nikt wam tam nie bdzie przeszkadza.

Uprzejmie wam dzikuj.

Zauwayem jeszcze przez drzwi, e dziecko z rk sucej odebraa moda kobieta, tak

moda, e mona byo j wzi za crk Grunna. Miaa jasn twarz, starannie upite zote

wosy i sukni, w ktrej nie powstydziaby si pokazywa bogata szlachcianka. Otacza j

sodki, delikatny zapach perfum przywodzcy na myl lene konwalie ozocone promieniami

soca. Najwyraniej interes farbiarski szed w Wittlich cakiem niele, skoro Grunna sta

byo, by dogadza kaprysom modej ony. Zreszt jak zdoaem si zorientowa, kiedy

poproszono mnie na kolacj, ten dom by naprawd bogaty. W przeszklonym kredensie

pyszniy si srebrne, zdobione naczynia, ciany obito kolorowymi tapiseriami, a meble,

cikie i rzebione, wykonano z cedru, ktry wszak nie nalea do najtaszych gatunkw

drewna. W domu pomagay dwie suce, syszaem te dochodzcy z oddali gos kucharki.

No c, wida trafiem nie najgorzej i mogem ywi tylko nadziej, e gocinno moich

gospodarzy dorwnuje ich zamonoci. Moda, dostatnio ubrana kobieta okazaa si, tak jak

si po cichu spodziewaem, nie crk, a on mistrza farbiarskiego. Miaa na imi Eliza.

Straszna tragedia westchnem, kiedy zakoczylimy ju modlitw poprzedzajc

posiek. Takie wydarzenie musiao wstrzsn mieszkacami waszego spokojnego miasta.

Duo si pewnie o nim mwi, prawda?

Eliza chciaa ju co odpowiedzie, jednak m j ubieg.

My yjemy spokojnie i innym w okna nie patrzymy rzek, mocno artykuujc sowa.

To sprawa midzy Pleissem, Panem Bogiem i trybunaem, nie nasza.

Ale wycie dobrze znali Esmerald, czy nie? zwrciem si do pani domu.

Zachodzilicie na pewno do niej?

Nie ryzykowaem zbyt wiele, gdy po pierwsze, dom Grunna od kamienicy nalecej do

Pleissa dzieliy ledwie dwie ulice, a po drugie, jeli Esmeralda Pleiss tak lubia dzieci, to na

pewno nie odmwia sobie przyjemnoci goszczenia wesoego chopczyka i jego matki.

Tym razem Grunn ju si nie odezwa, pozwalajc odpowiedzie onie.

To bya dobra kobieta odpara Eliza. Biedna jak kada, ktrej los nie pozwoli

zazna szczcia bycia matk, ale dobra.

Roberta Pleissa te uwaano za dobrego czowieka zauwayem. To prawdziwe

nieszczcie, kiedy jeden dobry czowiek zabija drugiego dobrego czowieka.

Ano, ebycie wiedzieli wtrci Grunn. Tak wanie jest, jako ecie rzekli.

Prawdziwe nieszczcie. Ale cudze, nie nasze, Bogu dzikowa, wic i nie ma o czym gada.

Kobieta zwrcia na niego spojrzenie.

Mistrz Inkwizytorium pragnie wywiedzie si, co o tym mylimy. Tak jak i bdzie

pragn si wywiedzie, co myl inni, ktrzy bywali u Esmeraldy. Sdz, e nie ma w tym

nic zego, jeli powiemy, co nam wiadome. Teraz odwrcia si w moj stron. A wiemy,

e oni postpowali wedug boskich i ludzkich przykaza. Nigdy nie podnis na ni gosu czy,

nie daj Boe, rki. Zreszt i mnie Pan nie poskpi podobnego ma. Pooya wsk do

na wielkim apsku Ericha, a ten a si rozpromieni, syszc te sowa.

Czasem w spokoju i ciszy rwnie mona krzywdzi czowieka zauwayem.

Nie wygldaa na krzywdzon. Eliza potrzsna gow. I by moe w tej mierze

my, kobiety, mamy lepszy wzrok nawet od inkwizytorw.

Grunn zesztywnia, jakby obawia si mojej reakcji, lecz tylko si umiechnem.

Pewnie jest, jak mwicie zgodziem si. Tote z tego wanie powodu rzecz caa

wydaje mi si wyjtkowo dziwna. A Maria Grolsch? Czy to te dobra kobieta? zapytaem,

majc na myli kobiet, ktrej zakazano wstpu do domu Pleissw.

Mistrzu Madderdin Grunn wyprostowa si na krzele czy nie mylicie kolacji z

przesuchaniem?

Rozoyem rce i pochyliem gow.

Upraszam o wybaczenie powiedziaem agodnie. Moe rzeczywicie pogawdmy o

przyjemniejszych sprawach. W kocu czasu mamy do, a ja zostan w Wittlich tylko tak

dugo, pki wszystkiego i na pewno nie bd wiedzia.

Eliza parskna miechem, a m obrci na ni zdziwiony wzrok. Jak wida, ona poja

dwuznaczno mojej wypowiedzi, natomiast do jego umysu dopiero wtacza si ociay wz

rozumienia.

Co ci tak rozbawio? spyta z dobroduszn naiwnoci.

No prosz, a jednak wz si nie wtoczy. Bywa i tak.

Nic, kochany, nic. Znowu pooya mu do na rku. Zjedz kuropatw. Upieczona

tak jak lubisz, w majeranku.

O! Twarz mu si rozjania. Dobra ona to skarb, mistrzu Madderdin, mwi wam:

skarb. A wy moecie mie on? Wolno wam?

Nie jest to zabronione odparem. Ale jako tak si zdarza, e ci spord nas, ktrzy

zaoyli rodziny, rzadko dochodz do wysokich funkcji.

Pokiwa gow ze zrozumieniem.

I moe racja, bo kiedy czowiekowi zaley na rodzinie, to coraz chtniej uciekaby z

pracy, a w pracy samej, zamiast myle o robocie, to myli, czy aby dziecko nie zakaszlao,

czy pod wz nie wpado, czy nie zadawio si czym, nie daj Boe...

Czy onka nie chowa kogo pod pierzyn dodaa Eliza z filuternym umieszkiem.

Eeee, nie. Poczerwienia i zakopotany potar brod knykciami. Skoro Bg

obdarowa mnie mioci najpikniejszej kobiety w miecie, to chyba nie po to, by mi j

zabra? Nie mam racji, mistrzu Madderdin? Co?

Ufam, e macie odparem grzecznie, cho trudno byo powstrzyma mi si od myli,

e do pewnego czasu, podobnie jak Grunn, mg myle rwnie Hiob.

Zerknem szybko z ukosa na Eliz, ktra w blasku wiec wygldaa naprawd wieo i

licznie. Nie wiem, czy bya najpikniejsz kobiet w Wittlich, lecz ze sw jasn cer,

agodnymi rysami twarzy i zotymi wosami nawet na magnackim dworze nie przyniosaby

wstydu. A przy tym wydawaa si osob obdarzon wiksz lotnoci umysu od maonka.

Co, jak wiedziaem, nie zawsze wychodzi mczynie na dobre.

Czy macie jakie ulubione dania, mistrzu? Kobieta odwrcia si w moj stron.

Co szczeglnego, co mogabym wam przyrzdzi?

Nie miabym naduywa gocinnoci rzekem i ktem oka zauwayem, jak Grunn

kiwa gow najwyraniej z uznaniem dla mojej powcigliwoci.

Ju nie opowiadajcie. Umiechna si. Jestem pewna jak amen w pacierzu, e

Bromberg wam nagada o wiowej polewce...

I o rakach dodaem, odpowiadajc jej umiechem.

Co prawda, to prawda wtrci Erich. Jak yj, takich rakw nie jadem. Zreszt

wiecie, ja to p ycia o takowych specjaach mogem sobie jedynie pomarzy. Zacz

dokadnie wyciera sos chlebem. Potem dopiero Bg pozwoli, bym cik prac zdoby to i

owo. I Bg te pozwoli, bym si mg szczliwie dzieli swym plonem z rodzin.

Nic nie odpowiedziaem, bo c tu odpowiada. Przytaknem tylko. Grunn mi si

podoba. By prostym, surowym czowiekiem, ktry jednak wydawa si mie w sercu i

umyle wbudowan busol prowadzc go w dobrym kierunku. Miaem wicej ni pewno,

e tego czowieka dobrze mie za przyjaciela, a niedobrze za wroga.

Wasze zdrowie, panie Grunn. Podniosem kielich. I wasze, mia pani.

O nie! Mczyzna unis naczynie, lecz nie zbliy go do ust. Zawsze wpierw

pijemy zdrowie naszego synka. eby y szczliwy i zdrowy i eby Pan Bg oraz Anioowie

czuwali nad nim w kadej chwili jego ycia.

Na twarzy gospodarza odbio si prawdziwe wzruszenie, kiedy wypowiada te sowa.

Pikny toast rzekem. Oby dziao si, jak mwicie. Serdecznie wam tego ycz.

Wypilimy, a wino byo naprawd smaczne i jak podejrzewaem, nie naleao do

najtaszych. Ale c, czowiek, ktry wasn cik prac doszed do majtku, mia przecie

prawo tym majtkiem si cieszy. O wiele bardziej podoba mi si ni ci, ktrzy chowaj

zoto po skrzyniach, skpic go i sobie, i swoim najbliszym. A efekt podobnego

postpowania jest zwykle taki, e kiedy podobny dusigrosz umiera, to rodzina, zamiast

pogry si w smutnej zadumie, zajmuje si zajadym rozpruwaniem kufrw.

Z Erichem i Eliz pogawdziem jeszcze chwil, nieoczekiwanie cieszc si

towarzystwem szczliwych ludzi, ktrzy szczciem tym nie chepili si, lecz te nie

zamierzali go ukrywa. Potem poegnaem ich, gdy rozumiaem, e w pewnym momencie

obecno obcego czowieka staje si kul u nogi. Zwaszcza i wczeniej Grunn napomyka,

e chtnie widziaby w swym domu nie jedno dziecko, lecz stadko maych urwisw.

Pomylaem, e jeli pjd wczeniej spa, bdzie mia wiksze szanse, by rozpocz

realizowanie swych zamiarw. A zwaywszy na urod jego ony, zapewne nikt nie musia go

do podobnego postpowania przymusza kijem.

* * *

Nastpny dzie obudzi mnie stukaniem deszczu w okiennice, ale zanim zdyem wyj

z domu Grunnw, ulewa zamienia si najpierw w mizerny kapuniaczek, potem w rzadk

mawk, a wreszcie zupenie ustaa. I tylko nad miastem nadal unosia si zbita warstwa

oowianych chmur, tak e spogldajc w niebo, mona byo mie wraenie, i zostao si

zamknitym w olbrzymiej jaskini o ciemnosinym suficie.

Postanowiem odwiedzi Mari Grolsch, ktra zostaa przegnana z domu Pleissw pod

zarzutem kradziey. Liczyem, e zo kobiety nie ustpia i e w trakcie rozmowy wymknie

jej si co najmniej kilka sw, ktre pozwol mi lepiej pozna maestwo Esmeraldy i

Roberta. A moe nawet nie lepiej pozna, lecz przekona si, co o tym zwizku mwi osoba

im niechtna. Bo peany Ottona jako nie do koca do mnie przemawiay.

Mari Grolsch mona byo nazwa ssiadk Pleissw, gdy dom, w ktrym mieszkaa,

dzielio ledwie dwiecie, moe dwiecie dwadziecia sni od domostwa Esmeraldy i

Roberta. Ale oba budynki dzielio znacznie wicej ni odlego, bowiem znaleziona przeze

mnie na p przegnia i pokryta grzybem rudera bya najwyraniej jedn z najtaszych

czynszwek w miecie. mierdziao wok niej wylewanymi prosto na bruk nieczystociami,

a w stchej sieni cuchno uryn. Kiedy wszedem do rodka, starajc si oddycha przez

usta, powita mnie dobiegajcy z pitra kobiecy wrzask. Kto dar si wciekym, szalonym

krzykiem, nawet na chwil niezamierajcym, a tylko przechodzcym od widrujcego w

uszach staccato a do zaguszajcego wszystko legato (ostatnimi czasy zaszczyciem pewn

piewaczk kilkoma wsplnymi nocami, wic podobna terminologia nie bya mi obca).

Trzeba przyzna, e wytrzymanie w podobnych warunkach stanowio naprawd spor sztuk.

Ciekawio mnie, jak dugo nieznana mi, a zapewne cierpica osoba potrafi tak wrzeszcze.

Smarkaczowi, ktry doprowadzi mnie pod drzwi Grolschowej, wcisnem w do

miedziaka, a potem zastukaem. Mocno, pici. Musiaem powtrzy trzykrotnie ten

manewr, zanim wreszcie drzwi si uchyliy.

Maria Grolsch bya bardzo wysok kobiet, niemal tak wysok jak ja, a przecie wasz

uniony suga nie naley do karzekw i rzadko kto patrzy na niego z gry. Moe to te jaka

niemajca zwizku z fizycznymi warunkami cecha inkwizytorw? e ludzie kurcz si, kiedy

na nich spogldamy, i dziki temu wydajemy si nad nimi growa? W kadym razie Maria

Grolsch bya wysoka i mniej wicej tak samo powabna jak zagodzona kobya. Nawet zby

miaa koskie: szerokie i te, kolorem nieodstajce szczeglnie od skry twarzy.

Czego? warkna od progu, przygldajc mi si niechtnym wzrokiem.

Nazywam si Mordimer Madderdin i jestem inkwizytorem odezwaem si na tyle

gono, by przekrzycze wyjc na pitrze kobiet. Teraz wya nieco ciszej (moe zaczynaa

si mczy?), ale nadal na tyle gono, by przeszkadza w konwersacji.

Kady tak moe powiedzie nie sposzya si. Macie jakie dokumenty?

Musiaem nachyli si do niej, by usysze, co mwi, a wtedy, niestety, owion mnie

trupi odr bijcy z jej paszczy niczym ze wieo otwartego grobowca. Wzdrygnem si i

odsunem na krok. Ludzie zazwyczaj nie pytaj inkwizytorw o dokumenty. Jeeli

pojawiamy si w subowym stroju: czarnym paszczu z wyhaftowanym poamanym

srebrnym krzyem, to sprawa jest oczywista. Jeli natomiast wystpujemy, tak jak w tamtej

chwili, w zwyczajnym, codziennym odzieniu, to najczciej wystarcza samo sowo

inkwizytora. Bowiem niezgodne z prawd podawanie si za funkcjonariusza witego

Officjum jest karane z ca bezwzgldnoci oraz surowoci. Kamc skazuje si na mier,

a publiczna egzekucja trwa caymi godzinami i stanowi wietny materia do przemyle dla

tych, ktrzy chcieliby popeni podobn zbrodni. Patrzc jednak od strony formalnej, kobieta

miaa prawo zada stosownych papierw. Wyjem wic z zanadrza pismo i rozpostarem

przed jej oczyma. Penomocnictwo jasno mwio, e jestem inkwizytorem i zostaem

oddelegowany do przeprowadzenia badania na terenie miasta Wittlich oraz okolic. Grolsch

nie udawaa nawet, e patrzy.

Nie umiem czyta. Przyjdcie no tu z kim, kto umie i kogo znam, eby mi...

Tego byo ju za wiele. Pchnem Mari w pier otwart doni tak mocno, e klapna

tykiem na ziemi. Rozjazgotaa si z twarz cignit nienawici, ale wtedy przekroczyem

prg i szturchnem j szpicem buta pod ebra. Stracia dech, a wrzask umilk. Nadal

syszaem jednak kobiet z pitra. Tym razem na szczcie tylko jczaa, a kady jk

oddzielony by od drugiego solidnym interwaem.

Moe jednak uwierzycie, e jestem inkwizytorem? spytaem agodnie. atwiej nam

bdzie wtedy doj do adu.

Wstaa z trudem, pokasujc i stkajc, chocia nie kopnem jej na tyle silnie, by

wyrzdzi krzywd. Zdumiao mnie tylko, jak bardzo jest blada. Mogo si zdawa, e za

chwil osunie si nieprzytomna na podog, tak bardzo nienaturalna bya ta blado. Jednak

kiedy spojrzaa na mnie, ju stojc, i zobaczyem jej wzrok, zaczem si zastanawia, czy nie

rzuci mi si z pazurami do oczu. Nie rzucia.

Trzeba byo tak od razu. Zachodcie powiedziaa nieoczekiwanie uprzejmie.

Co miaa na myli? e kiedy tylko otworzya drzwi, miaem j spra po pysku? Przecie

inkwizytorzy to ludzie grzeczni, a ja naleaem do tych o najgadszych obyczajach.

Sie bya brudna i zagracona, pokj nie lepszy. Na podog rzucono dwa porwane

sienniki z wystajcymi kpami somy, za st suya deska przerzucona przez dwa drewniane

kloce, a za krzeso prosty, byle jak zbity kufer, straszcy wystajcymi po bokach

przekrzywionymi gwkami gwodzi. Krtko mwic, w tym domu bieda a piszczaa.

Zreszt c tu mwi, nie tylko o bied chodzio. Widywaem domy ubogich ludzi, ktrzy

starali si jednak w miar swych skromnych moliwoci zadba o porzdek. Biedakiem jeste

z woli Boga, niechlujem jedynie z wasnego lenistwa. Maria Grolsch okazaa si dobitnym i

poaowania godnym przykadem kobiety niechlujnej. Nawet ciany w jej domu byy

brudnoszare, pene naciekw i smug od sadzy, z burymi wykwitami grzyba.

Sidnijcie no se, dobry mistrzu zagruchaa przymilnie. Moe co pojecie albo

wypijecie?

Oczywicie. Wanie po to przyszedem do tej rudery. Na wytworny obiadek wzbogacony

smakowitym napitkiem.

Obejdzie si burknem.

Usiadem na skrzyni, sprawdzajc przedtem, czy gwd lub drzazga nie ukuj mnie w

poladki.

Przychodzia do Esmeraldy Pleiss, prawda? przeszedem od razu do sedna sprawy,

ktra mnie tu przywioda. Czsto tam bywaa?

Tam zaraz czsto. Tak jak dobra ssiadka, wypyta niby co i jak...

Pniej zakazano ci tam przychodzi, bo ukrada srebra, czy nie?

Nic nie ukradam! wrzasna, a mi zawidrowao w uszach.

To moe twj bkart?

Wgapia si we mnie takim wzrokiem, e jeli jej spojrzenie miaoby moc podpalania, to

zamienibym si wanie w kupk popiou. Grdyka na gsiej, pomarszczonej szyi lataa jej w

gr i w d.

On nie jest adnym bkartem powiedziaa po chwili dziwnie spokojnym gosem.

Ojciec mu umar. I niczego nie ukrad! Nie wytrzymaa dugo w tym udawanym spokoju i

znowu si rozdara: Biedni jestemy, ale uczciwi!

Naplua na pani Pleiss. Zniewaya j na ulicy przy ludziach. Czemu?

Bo ludzi oszukaa! Gadaa, em zodziejka. A ja swoje prawa znam i nie dam si

nikomu.

Bardzo bya za na pani Esmerald, prawda? I czego jej yczya? Wszystkiego

niedobrego. A moe nie tylko yczya? Chwyciem suchy przegub jej doni i cisnem tak,

e krzykna. Moe odprawiaa czary? Moe rzucaa uroki? Wzmocniem chwyt, a

zwina si z blu. Mam ci zabra na przesuchanie? Chcesz, ebym pokaza ci narzdzia?

A moe ka bada twojego syna? I powiem mu, e musi cierpie, bo matka robia ludziom

ze rzeczy? Chcesz, eby twoje dziecko pakao w mce, pacc za twoje winy?

Zemdlaa. Po prostu zemdlaa i upada pod st. Zaklem i puciem jej bezwadn do.

Szczerze mwic, nie takiej reakcji si spodziewaem, gdy miaem nadziej, e moe w

gniewie lub strachu wykrzyczy o jedno sowo za duo. A ta jdza mi po prostu ucieka.

Leaa teraz, wiecc biakami oczu, z zesztywnia twarz i gow odchylon gboko w ty,

tak gboko, e pod mostem z jej karku przemaszerowaaby pewnie caa armia szczurw.

Gdyby nie fakt, e w tej ruderze zapewne nawet szczury wyzdychay.

Rozejrzaem si wok. Odnalazem dzbanek z urwanym uchem i zajrzaem do niego. W

rodku byo troch wody, wic chlusnem ni w twarz nieprzytomnej. Usta Marii Grolsch

poruszyy si spazmatycznie, a tczwki wrciy na waciwe im miejsce. Nie miaem przy

sobie soli trzewicych, wic w zastpstwie kuracji szturchnem kobiet butem w rami.

Wstawaj no i sztuki mi tu nie odprawiaj nakazaem surowo.

Zajczaa i zwrcia spojrzenie w moj stron.

Bagam. Nie ruszcie mego synka. Bagam was, dobry mistrzu, nie ruszcie go... Po jej

wyschnitych policzkach zaczy pyn zy.

No prosz, prosz, a wic nawet tak ndzne stworzenie jak ona miao jakie ludzkie

uczucia.

Musisz mi wszystko opowiedzie, Mario zagodziem ton, poniewa uznaem, e

nadszed czas, by gorycz szturchacw i pogrek osodzi uprzejmoci. Przecie nie

jestem twoim nieprzyjacielem, a jedynie pragn wyjani tajemnic nieszczsnej mierci

ssiadki. Jeli mi pomoesz w tym zbonym dziele, moe bd mia dla ciebie co wicej ni

dobre sowo.

Stkajc i sapic, podniosa si z podogi. Przysiada na skraju niskiego stou, czujna

niczym karaluch, ktry przed chwil z trudem umkn przed podeszw buta.

Ile? zapytaa szybko, a jej ciemne oczy zalniy. Ile mi zapacicie?

C, jak wida, szybko dochodzia do waciwej sobie bezczelnej kondycji. Ale by to ju

krok w dobr stron, gdy najwyraniej uznaa, e wie co, za co warto zapaci. Gdyby wasz

uniony suga by psem na polowaniu, teraz wanie postawiby uszy.

Cena zawsze zaley od jakoci towaru wyjaniem. Ciekaw jestem, co takiego

wiesz, Mario? Czy w ogle moe mnie to zainteresowa? Nie za bardzo chce mi si wierzy,

e poznaa co poza babskimi plotkami... nadaem gosowi ton lekcewaenia.

Oho, ho, bardzo bycie si pomylili! wykrzykna. Ju ja wiem, co za ziko byo z

tej Pleissowej.

Dlaczego tak mwicie?

Ile dacie? Dajcie dziesi koron, a powiem wam wszystko. Na miecz Panajezusowy

wam przysigam, e nie poaujecie. Dla dodania wagi tym sowom hukna si pici w

wychude piersi.

Dostaniesz koron i ani zamanego grosza wicej powiedziaem twardo. A teraz

gadaj.

Przekna lin, poruszya wargami, jakby pilnowaa, by z jej ust nie wymkno si

przeklestwo, po czym westchna.

Niech ju bdzie na wasze, szlachetny mistrzu znw przymilnie zagruchaa i ta

przymilno wydaa mi si jeszcze bardziej odraajca. Jeno dajcie od razu, cobycie potem

nie przepomnieli.

Nie chciao mi si spiera z Grolschow, wic wycignem z mieszka jednokoronwk i

rzuciem jej pod nogi. C, jeli opowie mnie nie zadowoli, zawsze bd mg odebra

pienidze. Schylia si byskawicznie, pochwycia monet i obejrzaa dokadnie ze wszystkich

stron. Spokojnie czekaem. Wreszcie podkasaa spdnic, co tam pod ni zagmeraa, a ja

pomylaem, e wanie chowa monet w miejscu, do ktrego na pewno nie chciabym z

wasnej woli sign. I tak wanie stracie koron, biedny Mordimerze, pomylaem.

Ju wam wszyciutko teraz powiem. Rozsiada si wygodniej i zoya donie na

podoku. Pleissowa chodzia za rzek, do babki.

Do babki? Do znachorki znaczy? I co w tym dziwnego? Nie moga mie dzieci, to

szukaa kadego sposobu.

Nie, nie, nie. Zamachaa chudym palcem. Z obrzydzeniem zauwayem, e

zakoczony jest on brudnym i dugim szponem. To nie tak, dobry mistrzu. Nie po to ona

chodzia, by mie dziecko, ale po to, eby go nie mie.

Przecie bya bezpodna. Wzruszyem ramionami.

Bezpodna prychna. Od kiedy pd spdzia, to moe i bezpodna! Tak, tak

wykrzykna. Wiem to na pewno! Spdzia!

Kamstwa burknem, gdy wiedziaem, e w maych miasteczkach ludzie yj

podobnymi historiami i czsto mao w nich jest prawdy. Nawiasem mwic, w duych

miastach wszystko wyglda podobnie, tylko tematw i obiektw do obmawiania jest wicej.

Wiem to od samej babki!

A po co do niej chodzia? Jakie sprawy masz ze znachork? zapytaem szybko i

czujnie.

Zgarbia si i opucia wzrok.

Zioa mi dawaa, coby mnie w kociach mniej amao, bo tak u mnie, e na kad burz,

kadziuteki deszcz, kadusi...

Milcz! warknem, bo biadolenie kobiety wyprowadzao mnie z rwnowagi.

Powiedz lepiej, gdzie ta babka mieszka. Gdzie za rzek?

Mieszka? Mieszka? Mieszkaa, nie mieszka! Ramiona a jej si zatrzsy ze miechu.

Bdzie pi lat, jak j panowie inkwizytorzy spalili.

No i masz babo placek, westchnem w mylach, gdy w tym miejscu trop si urywa.

Chciaem jeszcze spyta, za co j spalili, ale potem machnem rk. Czy to wane za co?

Wane, e nic ju mi nie powie ani o Pleissowej, ani o innych swoich sprawkach.

Tu j spalili?

Ano tu. Pokiwaa gow. Widowisko byo jak si patrzy. Na rynku babk postawili,

za rk acuchem przywizali do elaznego pala, wkoo drew naoyli i podpalili. A babka,

cho stara, to tak biegaa, tak biegaa Grolsch prychna z rozbawieniem jakby jej z pi

krzyykw ujli. No, ale w kocu si upieka.

Ten rodzaj kani, o ktrym opowiadaa, rzeczywicie czasami stosowano, najczciej w

przypadku zatwardziaych heretykw, czarownikw lub wiedm, ktrzy nawet w obliczu

pewnej mierci i mki nie chcieli pojedna si z Panem Bogiem oraz Kocioem. Przy

podczepieniu odpowiednio dugiego acucha i przy umiejtnie podoonych drwach skazany

mg cierpie adne kilka godzin, co jak wiedziaem, zawsze, ale to zawsze dostarczao nie

lada uciechy zgromadzonemu tumowi. Jeli kto by mdry, sam od razu szed w pomienie,

by nie przedua cierpienia. No, ale by tak uczyni, trzeba przecie wykaza si wielkim

hartem ducha, gdy saba ludzka natura wzdraga si zwykle przed samounicestwieniem.

Zreszt skazani czsto do samego koca ywili nadziej na ocalenie. Twardo stpajcy po

ziemi realici liczyli, e spadnie ulewny deszcz i egzekucja si odwlecze, natomiast

marzycielscy idealici wierzyli, e z czeluci piekielnych wychynie diabe i zabierze ich do

swego krlestwa. Deszcz czasami rzeczywicie potrafi zakci przebieg egzekucji, o

przypadku z demonem jednak nie syszaem.

A rajcy Boemischowi ze miechu od patrzenia na t gonitw babki koo supa a co si

w rodku rozpko. I skona biedaczyna nastpnego dnia dodaa Grolsch, po czym zrobia

smutn min.

Czort z nim mruknem. Ty mnie tu nie zagaduj babk i jej histori. Znasz kogo,

kto moe potwierdzi, e mwisz prawd? e Esmeralda Pleiss zabia nienarodzone dziecko?

A co to niby za dziecko, kiedy jeszcze siedzi w brzuchu? oburzya si. Usun takie

co to jak naroli si pozby albo paznokcia... O! Pokiwaa znowu tym dugim szponem.

Nie wytrzymaem i chwyciem j za kudy, po czym trzasnem jej bem o blat. Nie za

mocno, eby znowu nie omdlaa, no i musiaem uwaa, eby jej przypadkiem nie zabi.

Przynajmniej pki nie zadam jeszcze kilku pyta. Pniej niech sobie zdycha...

To jest czowiek, wiedmo! warknem. W brzuchu czy nie w brzuchu, ale may

czowiek! I jego ycie naley do Boga, nie do ludzi.

Puciem j i strzepnem z doni kaki, ktre zostay mi pomidzy palcami. Grolsch

zsuna si ze stou i odczogaa ode mnie na bezpieczn odlego, a potem skulia przy

cianie. Znowu czujna niczym przeraony szczur i najwyraniej wcieka, i przez chwil

zapomniaa o tej czujnoci. Wiedziaem, e uniosem si bez potrzeby, gdy podobnym

kreaturom co Maria Grolsch nie wbije si do ba mioci do ywych istot ani dobroci, ani

przemoc. Ba, gdyby do szlachetnych uczu dao si nakoni ludzi pici czy butem, jake

szybko wiat pawiby si w nieustajcej szczliwoci!

Powtarzam: kto jeszcze co mi opowie o pani Pleiss? Moe twj syn, co? poznaem

ju jej sabe miejsce, wic nie zawahaem si, by w nie ugodzi.

Nie, nie, nie mj syn! Co on tam wie! wykrzykna. Znajdcie Margarit, niby

suc Pleissowej dodaa ju spokojniejszym tonem. Ta wcieka suka wie wszystko o

sprawkach swojej pani.

Margarita. Dobrze. Gdzie j znajd?

A diabe i szatani wiedz. Wykrzywia twarz. Pewnie gzi si z jakim piekielnym

gachem, czarownica przeklta.

Dlaczego nazywasz j czarownic?

Sssami zobaczycie wysyczaa. Sami si przekonacie.

C, Grolsch nie paaa nadmiern sympati do suebnej dziewki Pleissw i wasz

uniony suga mia zamiar sprawdzi, dlaczego tak si dzieje. Moe we wszystkim, co dziao

si wok maestwa Roberta, nie byo ani zbrodni, ani czarw, ale z ca pewnoci

mnstwo ludzkiej zoci oraz nienawici. I cakiem solidna szczypta tajemnicy.

Kobieta na pitrze, ktra przez cay czas trudnej rozmowy z Mari Grolsch daa nam

moment wytchnienia od swych jkw, rozwrzeszczaa si znowu.

Co tu macie za ssiedztwo? zagadnem. Czemu ta jdza drze pysk w tak

nieprzyjemny sposb?

Rodzi od wczoraj i nie moe urodzi odpowiedziaa po chwili. A na babk ani

medyka nie ma nawet grosza. No to tylko krzyki jej zostay. Skrzywia usta w zoliwym

umiechu. Tak to jest, jak si niepoczciwie wyprzedao cnot bye komu i zostao samej z

brzuchacizn.

Najwyraniej bya niezmiernie zadowolona z nieszczcia drugiego czowieka.

Bez sowa wyszedem za prg. Wycie dobiegajce z pitra stao si jeszcze goniejsze i

jeszcze bardziej rozpaczliwe. Pokrciem gow z niezadowoleniem dla wasnej saboci

kacej mi si wtrca w sprawy obcych ludzi i zawrciem do Grolschowej, ktra nie

zdya jeszcze zamkn drzwi.

Wiesz, gdzie w pobliu mieszka jaki medyk? Prowad do niego raz-dwa, bo popdz

kijem.

Wymruczaa co, co brzmiao mi jak: Widzicie go, kijem by pdzi, ale poniewa

jednoczenie szybko wybiega z mieszkania, uznaem, e mog jej darowa te pomruki, aby

tylko zaprowadzia mnie na miejsce.

* * *

Medyk odziany by jedynie w przybrudzony dugi szlafrok, spod ktrego wystaway

blade, gsto owosione ydki. Na stopach mia kapcie, jeden czarny, drugi zielony. Kiedy

otworzy drzwi, zza jego plecw wiono smrodem medykamentw.

Czego tam? warkn, krzywic si na nasz widok.

Mordimer Madderdin, inkwizytor przedstawiem si, z niema satysfakcj

obserwujc, jak zo wykrzywiajca twarz medyka zmienia si w strach, a nastpnie

rozpywa w przypochlebnym umiechu.

W czyme mog usuy dostojnemu mistrzowi witego Officjum? Niemal zgi si

w pak, wypowiadajc te sowa.

Zbierajcie si rozkazaem, a z twarzy mczyzny odpyna caa krew.

Czy... czy jestem aresztowany?

A czy istniej jakie powody, dla ktrych miabym was aresztowa? Spojrzaem mu

prosto w oczy, a on natychmiast uciek ze wzrokiem.

Nie... Skd... Czemu niby...

Potrzebuj waszego talentu, nie was samych wyjaniem. Bdziecie odbiera pord.

Pord? Wyranie zgupia, bo z ca pewnoci nie tego si spodziewa po wizycie

inkwizytora.

Tak, pord. To taki krtki etap poredni pomidzy byciem w ciy a posiadaniem

dziecka. Pokrciem gow. No dobra, zabierajcie narzdzia i idziemy. Tylko szybko,

czowieku, szybko!

Rzeczywicie zebra si cakiem sprawnie i nie miny trzy pacierze, a stalimy ju na

progu czynszowej rudery, w ktrej cierpiaa rodzca kobieta.

A gdzie wy mnie prowadzicie? Twarz medyka cigna si pod wpywem

niezmiernego obrzydzenia. Przecie tu mieszkaj najgorsze szumowiny, przecie tu...

Biedni jestemy, ale uczciwi! wrzasna oburzona Grolschowa za moimi plecami.

Mczyzna, ktry zapomnia ju w ogle o istnieniu kobiety, a podskoczy z wraenia, a

i ja przyznam, e nerwowo drgna mi brew, kiedy usyszaem ten jazgotliwy gos.

Widzicie? Biedni, ale uczciwi. Klepnem medyka w rami. No ju, ju...

Kiedy otworzylimy drzwi prowadzce do pokoju rodzcej, kobieta nie krzyczaa ju, a

tylko chrapliwie jczaa. Nie spodziewaem si, e bdzie a tak moda (moga mie najwyej

czternacie lat), a dugotrwae cierpienie uczynio jej blad twarz niemal przejrzyst. Obok

siennika, na ktrym leaa, przycupna jaka zgarbiona starowina. Spojrzaem w jej

zamglone trunkiem oczy i kazaem Grolschowej, eby wykopaa staruch za prg.

Dziewczyna przygldaa nam si penym boleci wzrokiem, w ktrym nie byo nie tylko

nadziei, ale nawet zainteresowania. Jak wida bl, zmczenie oraz poczucie beznadziejnoci

wywary ju na niej stosowne pitno.

Medyk cign z rodzcej koc, ktrym bya okryta, obmaca jej brzuch (miaem

wraenie, e nieszczeglnie sili si na delikatno), po czym a zakl.

W ostatniej chwili ecie mnie uprosili burkn. Tu jeszcze godzina, dwie bez

pomocy i by umara.

Pozostawiem bez komentarza fakt, e nie byo mowy o adnym upraszaniu, gdy

moment nie wydawa mi si odpowiedni, by wykca si z lekarzem o znaczenie

konkretnych sw.

A wiecie, co robi? zapytaem tylko.

Dobry medyk zawsze wie, co robi odpar wyniosym tonem. To czasem

niewdziczni pacjenci umieraj, nie doceniajc naszych stara.

I znowu pozwoliem sobie nie skomentowa tej bezczelnej odzywki. Od zawsze

wiedziaem, e lekarze nale do mocno szemranej konfraterni i przewraca im si we bach o

wiele szybciej ni innym ludziom. Na t bolczk by jeden dobry sposb, a nazywa si baty.

No, ale nie zawsze dao si go zastosowa.

Skoro jestecie inkwizytorem, zapewne macie niejakie wyobraenie o funkcjonowaniu

ludzkiego organizmu zauway, kiedy ju kaza Grolschowej przynie wiadro gorcej

wody.

Niejakie przyznaem skromnie, cho edukacja w przesawnej Akademii

Inkwizytorium dawaa mi prawo do uycia znacznie mocniejszych okrele.

I bardzo dobrze. Bdziecie wic asystowa mi przy zabiegu, bo sprawa ciko si

zapowiada.

Pogupielicie. Wzruszyem ramionami.

Jak sobie chcecie, ale bez pomocnej doni nie rcz za ycie ani tej kobiety, ani dziecka.

A co to, adnej poonej nie ma w tym piekielnym miecie?!

Zanim po ni polemy, dziewczyna umrze. I tak cud, e przeya noc. Powiem wam te,

mistrzu zapatrzy si we mnie z powan min e nieustajco mnie zadziwiaj sia

ludzkiego organizmu oraz emanujca z czowieka wola przetrwania, objawiajca si w

pokonywaniu najwikszych niedogodnoci.

Skinem gow. Taaak, z podobn tez mogem si bez trudu zgodzi. Kady, kto

uczestniczy w inkwizytorskich interrogacjach, mg si przekona, i wielu

przesuchiwanych rozpaczliwie czepiao si ndznych strzpw ycia, jakie im pozostay.

Najczciej zreszt niezgodnie z rozsdkiem, gdy dla wielu z nich mier bya

wybawieniem.

Skoro trzeba, to trzeba mruknem.

Inkwizytorzy s przyzwyczajeni do widoku krwi oraz ludzkiego cierpienia, a ebymy

mogli wykonywa skutecznie nasz prac, musimy zamieni serce w twardy gaz. Jednak nikt

nie mg przygotowa mnie do uczestniczenia w misterium narodzin, gdzie pord krwi i

krzyku wykluwao si nowe ycie. I kiedy ju po wszystkim (a nie byo lekko, mili moi, o

nie) spojrzaem na czerwon twarz noworodka, pomylaem sobie, w jak zdumiewajcy

sposb Bg ukada ludzkie losy. Oto ja, inkwizytor, staem z domi czerwonymi od krwi w

pokoju, w ktrym do niedawna wibrowa przeraajcy krzyk blu, i nie tylko nikomu nie

uczyniem krzywdy, lecz w dodatku mogem sobie pogratulowa, e przyczyniem si do

przetrwania dwch istot ludzkich. Co prawda zwaywszy na mizerny stan matki zarwno

fizyczny, jak i majtkowy, trudno byo powiedzie, czy nie wyrzdziem im w ten sposb

niedwiedziej przysugi... Ale dalszy los tych dwojga lea ju w rkach Pana, nie moich. Na

razie moda matka spaa kamiennym snem, a noworodek przysysa si do jej piersi.

Dziewczyna i dziecko maj przey rozkazaem medykowi. Zajmiecie si, by

niczego im nie brakowao. Potrzebuj jej zdrowej i ywej.

Bardzo wyranie si skrzywi.

A kto mi niby za to zapaci? spyta niechtnie. Ci tutaj nawet jak miedziaka

zobacz, obrc go trzy razy w palcach.

Lepiej si zastanwcie, jak zapat odbierzecie, jeli ta kobieta nie przeyje i jej

zeznania nie bd mogy mi pomc w ledztwie odparem agodnie.

Westchn i nic ju nie odpowiedzia, byem jednak pewien, e pozostawiam dziewczyn

w dobrych rkach. Lekarz zadba o tych dwojga, majc na uwadze cao swej drogocennej

skry. No i dobrze, bowiem nie interesoway mnie w tym wypadku pobudki postpowania,

lecz tego postpowania skutek.

I po co to y takiej wywoce? burkna Grolschowa zza moich plecw. Na wstyd

ludzki tylko.

No c, naleaa, jak wida, do osb nieumiejcych trzyma jzyka za zbami rwnie

wtedy, gdy dowiadczenie nauczyo, e mona za ten brak umiarkowania tgo oberwa.

Nawet jeli matka jest wywok, przecie nie ma w tym winy dziecka. Medyk

wzruszy ramionami, a ja pomylaem, e odezwa si cakiem do rzeczy.

No dobrze powiedziaem. Licz, e mnie nie zawiedziecie, doktorze. Bd si

dowiadywa co i jak. A teraz wybaczcie, obowizki wzywaj...

Skinem mu gow, nie spojrzaem na Grolschow i opuciem mieszkanie. Przyznam, e

odczuwaem nieliche zadowolenie. Nie byo to moe cakiem obce mi uczucie, gdy ycie do

tej pory stawiao mnie przed wieloma wyzwaniami, ktrym potrafiem piewajco sprosta,

niemniej wielce satysfakcjonujce.

* * *

Mj towarzysz, ktrego obecno w Wittlich na razie nie bya zawad (cho pospnie

przewidywaem, e ten stan rzeczy moe si w kadej chwili odmieni), wysa posaca z

prob o jak najszybsze spotkanie. Chcc nie chcc pofatygowaem si do obery, w ktrej

zajmowa pokj. Zajazd ten chlubi si niezmiernie kolorowym i wielkim szyldem, na ktrym

wymalowano co, co na pierwszy rzut oka przypominao wielkie pogite wiadro, natomiast na

drugi rzut oka rycerza w pytowej zbroi. Obera nazywaa si Pod Walecznym Chektorem,

co niewtpliwie wiadczyo o rozlegych horyzontach waciciela i o tym, e antyczna

opowie Homera o obronie dalekiego Ilium wywara na nim stosowne wraenie.

Otton czeka na mnie w alkierzu, gdzie raczy si obiadem. Praw doni zajadle

wiosowa w misce penej polewki, a lew podszczypywa usugujc mu dziewk.

Mio ci widzie w dobrej kondycji i humorze rzekem od progu.

Mj towarzysz zerwa si na rwne nogi i rozpromieni w szczerym umiechu.

Zacny przyjacielu, jak dobrze, e ju jeste!

Zaszepta co dziewce do ucha i klepn j w poladki, a ona zamiaa si piskliwie, po

czym szybko znikna za kotar oddzielajc alkierz od gwnej czci sali.

Mordimerze, musisz ratowa teraz nawet nie Roberta, a jego dobytek obwieci Otton

dramatycznym tonem.

Co podobnego mruknem. Ciekawe, jakie zlecisz mi kolejne zadanie. No dobrze.

Machnem doni. Mw, o co chodzi z tym dobytkiem?

Usiadem na krzele i przysunem sobie misk Ottona.

Pozwolisz, zacny przyjacielu? Jako zgodniaem, kiedy zobaczyem ci jedzcego z

takim apetytem.

Ale prosz, prosz... Wszystko, czego sobie zayczysz.

A wic? miaem pene usta, zatem uznaem, e ta skrcona wersja pytania musi

wystarczy. Polewka bya rzeczywicie cakiem nieza.

Bracia Esme wdarli si do domu Roberta i zajli go, w sposb oczywisty postpujc

wbrew prawu.

Przeknem.

Zawoaj dziewk, jeli aska. Niech przyniesie chleb, bo jak tu je sam polewk... No

tak, twj kuzyn wspomina o dzierawcach czy...

Nie, nie, nie przerwa mi Otton. Wiejska posiado bya zapisana na Esme, wic

rzecz nie jest jednoznaczna z prawnego punktu widzenia. Sam przecie wiesz, e morderca

nie moe czerpa korzyci majtkowej ze swej zbrodni, zatem...

Ottonie, znam podstawy prawa. Zmierzaj, z aski swojej, do sedna. I przypominam o

chlebie.

Tak, tak...

Wydar si na suebn i kaza jej migusiem przynie wiey bochenek. Dla

wzmocnienia wagi swych sw zapa j za poladki, jakby byy jabkiem, a on palcami chcia

si wedrze do gniazda z pestkami. Pisna jeszcze goniej ni wczeniej, lecz po minie

mogem pozna, e nie w gowie jej sprzeciwia si karesom Ottona.

Teraz te otry panosz si w domu Roberta. W jego domu, tu, w miecie.

Czy w jaki sposb uzasadniaj swoje postpowanie?

O tak. Nie s tacy gupi. Wystpili o zabezpieczenie powdztwa, jednak nieruchomo

zajli, nim ktokolwiek im na to zabezpieczenie wyda zgod. Zanim prawnik Roberta zdoa

uzyska korzystny wyrok, w domu nic nie przetrwa. Podobno wszystko chc wywie. Goe

ciany tam zostan...

I co ja mam niby zrobi? zapytaem niechtnie, chocia oczywicie wyobraaem

sobie cakiem dobrze, co ma na myli mj towarzysz i jakiej zechce uy sztuczki prawnej. A

raczej uycia jakiej sztuczki prawnej bdzie oczekiwa ode mnie.

Zajmij nieruchomo, powoujc si na dobro ledztwa i konieczno zbadania miejsca

zbrodni.

Westchnem tylko.

Dobrze odparem. Zrobi to, bo nie podoba mi si, e bracia tej twojej Esmeraldy

uznali mier siostry za wspaniay interes.

Dokadnie tak! Klasn. To niegodziwe, prawda?

Spojrzaem na niego cikim wzrokiem.

Ju powiedziaem, e zrobi, o co prosisz. Nie musisz mnie przekonywa. Aha, owie

mnie jeszcze: ilu jest tych braci?

Siedmiu.

Siedmiu powtrzyem po chwili. Bg askaw, e nie siedemdziesiciu. Czy

powinienem jeszcze co wiedzie?

To zapalczywi ludzie, Mordimerze. Prawdziwie gorca krew.

Taaak. Pokiwaem gow. Postaram si j wic ostudzi w inkwizytorskiej pokorze.

Sucham? najwyraniej si zdumia.

Nic, nic, Ottonie.

Z okazji wizyty w domu Roberta Pleissa i rozmowy z jego szwagrami postanowiem

przywdzia oficjalny inkwizytorski strj, poniewa wolaem nie wdawa si w bitk z

siedmioma gorcokrwistymi otrami i ich rkodajnymi. A tak przecie mogliby potraktowa

intruza, zanimby wypytali co i jak. Tymczasem czarny paszcz i zamany srebrny krzy broni

lepiej ni najkunsztowniej wyklepana zbroja. Kilka razy musia si bowiem zastanowi

czowiek, ktry zamierza wej w drog funkcjonariuszowi witego Officjum. Wynikao to

z faktu, e zabjstwo, a nawet przeszkadzanie inkwizytorowi w wykonywaniu subowych

powinnoci byy karane z niezwyk surowoci, a sprawc cigano wszelkimi dostpnymi

sposobami. Nie na darmo przysowie mwio: Kiedy ginie inkwizytor, czarne paszcze

ruszaj do taca. Oczywicie naleao zawsze mie na uwadze, e w chwili gniewu ludzie

nie kieruj si racjonalnymi przesankami i mog zatuc inkwizytora, a dopiero potem

rozpacza nad tym, jak straszny los sprowadzili na siebie oraz swoich bliskich. A dla

martwego inkwizytora adnym pocieszeniem nie staaby si przecie wie, i morderca oraz

jego rodzina zostali ukarani z tak surowoci, e o ich kani opowiadano jeszcze dugimi

miesicami.

* * *

Nieruchomo nalec do Roberta Pleissa stanowia pitrowa murowana kamienica wraz

z niewielkim ogrodem. Od strony ulicy dom osania szary kamienny mur, porodku ktrego

zobaczyem szerok dwuskrzydow bram. W tej chwili brama ta bya otwarta na ocie i

wystaway zza niej by dwch zaprzonych do wozu koni. Jednego z nich trzyma przy

pysku rosy jasnowosy mczyzna i kl ile wlezie. Zobaczy mnie, dopiero kiedy stanem

tu przy nim.

Jakie kopoty? spytaem grzecznie.

Urwa w poowie przeklestwa i zagapi si na mnie, a wcieko powoli ulatniaa si z

jego oczu.

Gdzieby tam kopoty, mistrzu inkwizytorze wychrypia w kocu. Bydlta mi si

zapary i ni rusz nie chc przejecha.

Moe nie chc uczestniczy w zodziejskim procederze? rzekem tym razem twardym

tonem. Co wywozisz z tego domu, ajdaku?

Spurpurowia, ale by na tyle roztropny, by nie wybuchn gniewem.

To majtek mojej siostry. Jestemy w prawie, eby...

Nie macie adnych praw przerwaem mu. Poza prawem, ktre wam tu i teraz

udzielam: zabieraj swoich braci i znikaj std, zanim ka was wszystkich aresztowa.

Panie Reissberg! wydar si mczyzna. Panie Reissberg, bywajcie no!

Usyszaem tupot i zza bramy wyoni si szpakowaty mczyzna w czarnym kaftanie.

Zobaczy mnie i zdbia.

Hugon Reissberg, doktor praw wyjka, kiedy odzyska ju gos. W czym wam

mog usuy, mistrzu inkwizytorze?

Nazywam si Mordimer Madderdin i zostaem oddelegowany, by w imieniu witego

Officjum zbada spraw morderstwa Esmeraldy Pleiss. Zamykam dostp do tej

nieruchomoci dodaem chodno. Wy wyjanijcie swoim klientom, e stawianie oporu

wadzy inkwizytora jest wyjtkowo wrednym sposobem na napytanie sobie biedy.

Oczywicie, mistrzu. Macie najzupeniejsz racj, mistrzu odpar jurysta przymilnie.

Gdyby by kotem, nadstawiby mi zaraz wyprony grzbiet do pogaskania.

Jak to? warkn brat Esmeraldy. Przecie...

Zygfrydzie! Reissberg unis gwatownie do. Nie dyskutuj z mistrzem

inkwizytorem, ktry reprezentuje majestat prawa. Wasze dania zostan rozpatrzone pniej,

zapewne z ca wnikliwoci, pieczoowitoci oraz sumiennoci, na jak sta tylko

dostojnych przedstawicieli witego Officjum, lecz teraz musicie opuci ten dom.

I jak tu nie lubi prawnikw? Jake oni wietnie wiedz, z ktrej strony wieje wiatr!

Ale skoro... Jasnowosy mczyzna by wyranie oszoomiony zarwno nagym

zwrotem sytuacji, jak i sowotokiem doktora praw.

Zygfrydzie! zapia Reissberg wysokim gosem. Suchaj moich polece, na miecz

Pana! Powiedz braciom, eby wypenili zalecenia mistrza inkwizytora, gdy stanowczo im to

doradzam jako prawnik waszej rodziny.

Bezzwocznie wypenili uzupeniem.

Bezzwocznie! wykrzykn, trzsc gow. Zreszt za pozwoleniem waszym,

mistrzu inkwizytorze, sam pjd i wszystkiego dopatrz, abycie nie mieli adnych

przeszkd.

Bardzo bd wam wdziczny, panie Reissberg. Z aski swojej, bdcie rwnie

uprzejmi dopilnowa, by ci... zawiesiem ciki wzrok na bracie Esmeraldy najedcy nie

wynieli z domu niczego, co nie naley do nich.

Mczyzna nazywany Zygfrydem znowu spurpurowia, ale byem pewien, e nie ze

wstydu, i zosta przyapany na kradziey, lecz ze zoci, e kradzie ta si nie powioda.

Spiorunowa spojrzeniem jednak nie mnie, a prawnika, po czym znikn za wozem.

Oczywicie nie mogem czeka w tym miejscu, przy bramie, a wszystko zostanie

pomylnie zaatwione. C to bowiem byby za widok dla gawiedzi, gdyby dostrzega

inkwizytora czuwajcego u drzwi niczym jaki str lub inny chopiec na posyki. Rzecz

jasna, nie o moj dum czy wygod tu chodzio, gdy serce miaem tak pene pokory, e

gdyby byo trzeba, mogem nawet siedzie pod schodami i pozwoli, by wylewano na mnie

pomyje. Ale nosiem przecie oficjalny strj funkcjonariusza witego Officjum, a to

zobowizywao mnie do szczeglnej troski o dobre imi reprezentowanej instytucji. Dlatego

przeliznem si pomidzy koskim pyskiem a murem i wszedem na wybrukowane

podwrze. Z sieni domu dobiega mnie gwar rozzoszczonych gosw, lecz na zewntrz nie

dostrzegem nikogo. Zerknem na wz, ktry po brzegi wyadowano skrzyniami oraz

kuframi, wida bracia Esmeraldy postanowili zaj si majtkiem szwagra z niezwyk wrcz

trosk oraz pieczoowitoci. Potem przysiadem na aweczce w ogrodzie i z nisko zwisajcej

gazi zerwaem sobie dorodn gruszk. Pachniaa wprost upajajco, ale kiedy wgryzem si

w misz, splunem i odrzuciem owoc. Bowiem gruszka okazaa si mczasta i pozbawiona

smaku. Dokadnie taka, jakie jest ycie czowieka bez Boga, pomylaem i westchnem w

duchu.

Nie polubilicie naszych gruszek? usyszaem za plecami.

Odwrciem si, nie wstajc, i zobaczyem szczup, blad pann o wosach tak jasnych,

jakby zostay wysnute z ksiycowych promieni. Miaa biae donie o dugich palcach. Kim

bya ta dziewczyna? on jednego ze zodziejaszkw? Raczej nie. Wtedy nie uyaby

sformuowania naszych gruszek. Musiaa tu wic mieszka z Robertem oraz Esmerald

Pleiss, a skoro tak, zapewne nazywaa si Margarita. Szczerze mwic, spodziewaem si, e

suc Esmeraldy bdzie hoa, rumiana dziewucha o szerokich biodrach i czerwonych

doniach. Tymczasem ta panna wygldaa niczym duch utkany ze wiata i babiego lata. Co

bynajmniej nie oznaczao, e na swj sposb nie bya zajmujca, a nawet kto wie czy nie

mona by si pokusi o stwierdzenie: pikna.

Mog wam w czym usuy, mistrzu inkwizytorze? zapytaa grzecznie i zawiesia na

mnie spojrzenie bkitnych oczu. Trzeba przyzna: urokliwe to byy oczy.

Usid, prosz, Margarito. Wskazaem jej awk.

Podzikowaa mi umiechem i skinieniem gowy, nie dajc w aden sposb pozna po

sobie, e zdziwio j, i znam jej imi.

Bya suc pani Esmeraldy powiedziaem. A niektrzy mwi nawet, e nie

suc, a powiernic i przyjacik. Czy to prawda?

Byam suc pani Pleiss przytakna.

A przyjacik? dopytaem, widzc, e nie zdradza zamiaru, by powiedzie cho

sowo wicej.

Nie wiem, mistrzu. Musielibycie o to zapyta pani Esmerald, Boe, daj jej wieczne

szczcie w Twojej wiatoci. Ja tylko wiem, e nikt nie mgby marzy o lepszej pani ni

ona. W wielkich oczach Margarity zalniy zy i dziewczyna przechylia gow w stron

ramienia, jakby znuona wasnym smutkiem. Mistrzu inkwizytorze, czy pozwolicie, bym

zadaa wam pytanie? Zaskoczya mnie, gdy niewielu ludzi, zwaszcza tak mizernej kondycji

jak ona, omiela si mie pytania do przesuchujcego ich inkwizytora.

Prosz odparem.

Pani Esmerald zamordowa jej m. Nie czarami, nie zym urokiem, a wasnymi

rkoma. Czemu wic to wite Officjum prowadzi ledztwo? Wybaczcie, jeli was uraziam

sw prostot, ale... Zrobia skruszon min.

Nie urazia mnie przerwaem, mylc jednoczenie, e prostoty jest w tej

dziewczynie mniej wicej tyle, co w bawolim rogu. I chtnie ci rzecz ca wytumacz, aby

wiedziaa, e prowadz spraw nie przeciw pamici twej pani, lecz by znale i ukara kogo,

kto by moe kierowa rkoma Roberta Pleissa.

Moje sowa nie zrobiy na Margaricie wielkiego wraenia. Przytakna tylko i powanie

powiedziaa: Ach tak, po czym zamylia si.

Spokojnie czekaem, a powie co wicej, jednak milczaa. Tym razem podpara

podbrdek na cinitej pici i wydawaa si pogra w zadumie. Kiedy cisza nadmiernie

si przeduaa, zapytaem:

Syszaem, e ludzie nazywaj ci czarownic. Czemu?

Ludzie? Stara Grolsch, nie adni ludzie. Umiechna si.

Miaa drobne, biae zby.

Dlaczego? powtrzyem.

Z waszym przeproszeniem, ale to jej musielibycie zapyta odpara. Nie mam

pojcia, czemu ludzie wygaduj czasami takie straszne rzeczy, by ukrzywdzi blinich.

Margarita bya naprawd ciekaw kobiet, a rozmowa z ni w tym samym stopniu

prowadzia do celu co cieka na trzsawisku. Wyranie widziaem, e jest coraz mniej

zachwycona faktem, e zadaj jej pytania. Moe najbardziej urazio j przypomnienie o tym,

jakie plotki rozsiewa Maria Grolsch?

Ile lat suya w domu Pleissw?

Dziewi.

To byo dobre maestwo?

Kim jestem, by ocenia moich pastwa? spytaa szczerze poruszona. A poza tym, za

waszym pozwoleniem, mistrzu: c rozumiecie przez sowo dobre?

Takiej odpowiedzi mogem si spodziewa i nie zamierzaem bynajmniej brn w

wyjanienia, co pojmuj pod jakimi sowami, gdy w ten sposb moglimy si bawi w

nieskoczono. Nie chciaem jednak koczy rozmowy. Po pierwsze, miaem pewno, e

dziewczyna musi co wiedzie, a po drugie, jej bezczelno stawaa si wrcz intrygujca.

Bya w domu, kiedy doszo do zbrodni?

Nie, mistrzu.

A gdzie?

Pani Pleiss wysaa mnie na zakupy.

Dokd?

Na rynek.

Co si dziao, kiedy wrcia?

Pan Pleiss rozpacza, a pani leaa z roztrzaskan gow.

Ssiedzi zdyli ju si zbiec?

Nie, mistrzu.

Nikogo nie zauwaya?

Nikogo.

A pniej?

Pniej przybiegli.

Kto?

Wymienia kilka nazwisk, ktre nic mi nie mwiy, ale ktre postanowiem zapamita. A

potem dodaa:

Wybaczcie, lecz nie mog ju duej rozpamitywa tamtej chwili. Te wspomnienia s

tak bolesne, tak ywe...

Jej oczy zalniy zami. Westchna gboko. Przyjacielskim gestem ujem jej rk i

powiodem palcami po skrze wntrza doni. Margarita obdarzya mnie omdlewajcym

spojrzeniem.

Twoje donie szepnem. Gadkie jak jedwab. Niewiele chyba pracy zaznay,

prawda? Kiedy skoczyem mwi, gwatownie cisnem jej palce, jak w imadle, a ona

krzykna z blu. Tak nie wygldaj donie suek, dziewczyno. Puciem j.

Patrzya na mnie za i oszoomiona. W tej zoci i oszoomieniu jej twarz nie wydawaa

si ju tak delikatna i powabna jak przedtem.

Przy mnie moesz sobie darowa poz agodnej gobicy rzekem. Mw prawd,

dziewczyno, i nie prbuj na mnie swoich sztuczek. adnie wygldasz, adnie si wysawiasz,

wic nie czycia w tym domu podg ani nie palia w piecu. Pani Esmeralda zwierzaa ci

si ze swoich tajemnic, dobrze zgaduj? A ja bardzo chciabym pozna te tajemnice.

Nie wiem, o czym mwicie, mistrzu inkwizytorze powiedziaa obraonym tonem.

Nie wiem, co wam takiego uczyniam, e mnie krzywdzicie...

Ja dopiero mog ci skrzywdzi rzekem, patrzc jej prosto w oczy.

Z pocztku odpowiedziaa mi miaym wejrzeniem, lecz potem odwrcia gow.

Pani Pleiss chodzia do babki, za rzek. Po co?

Kobieta niemogca mie dzieci ima si kadego sposobu odpara szybko Margarita.

Kiedy nie pomog medycy, kiedy nie pomoe gorca modlitwa, to moe co zdziaaj zioa

albo napary?

Ale waszej babki nie spalono za zbieranie i gotowanie ziek... Czy nie?

Zo ludzka j spalia. Zawi i kamstwa.

Co takiego! udaem zdumienie. A ja sdziem, e spalono j z rozkazu

Inkwizytorium. Uwaasz, e inkwizytorzy zawierzyli garstwom lub plotkom?

Ja tam nie wiem najwyraniej uznaa, e czas si wycofa. Bo, powiedzcie sami, co

mog wiedzie? Ze mnie jest prosta dziewczyna, mistrzu inkwizytorze. I prawdziwie dobra

chrzecijanka. Zoya donie na piersiach, jakby zamierzaa si modli.

Oczywicie odparem bez cienia ironii, wiedzc, e niewielu spotyka si ludzi, ktrzy

w obliczu funkcjonariusza witego Officjum zapiewaj inn piosenk ni ta, ktr wanie

usyszaem. Wracajmy do dnia morderstwa. Oto na krzyk Roberta Pleissa zbiegaj si

ssiedzi Wymieniem z pamici podane przez ni nazwiska. Czy zauwaya co

osobliwego?

Zadajc to pytanie, pomylaem sobie, e jeli odpowie: Wyjanijcie mi, z aski swojej,

jakie zachowanie uwaacie za osobliwe?, to chyba paln Margarit w eb. Ale na szczcie

krtka lekcja (cho niemal bezbolesna) nauczya dziewczyn, e z inkwizytora nie mona

sobie bezkarnie kpi.

Nie wiem. Moe i tak. Bo wiecie, may Grolschowej te tam by i...

Dziecko Marii Grolsch?

Ano tak. Ten chopak.

Nie widziaem go, kiedy z ni rozmawiaem. Ile ma lat?

Nie wiem, mistrzu inkwizytorze.

Chciaem spyta, na ile wyglda, ale zdaem sobie spraw, e zapewne usysz uprzejm

odpowied: Zaley w czyich oczach. Albo co podobnego.

Ale kto mwi, e ma dziesi czy jedenacie, cho na moje oko wyglda na wicej

dodaa ku mojemu zdziwieniu. Prosz, prosz, a wic wykazywaa ch wsppracy!

Co tam robi?

Przyglda si.

Komu si przyglda?

Zwokom mojej pani.

C, nie byo w tym nic dziwnego. Na miejscu morderstwa ludzie na og przygldaj si

wanie zwokom, poniewa w danej chwili jest to najbardziej interesujcy ich obiekt.

Umiecha si dopowiedziaa, znowu mnie zaskakujc, gdy zdyem si ju

przyzwyczai, e raczy jedynie odpowiada na pytania, a tu prosz bardzo: zmieniaa taktyk.

Umiecha si powtrzyem.

Jakby z... zadowoleniem. Przypomniaam sobie o tym, kiedy spytalicie o kogo, kto

zachowywa si osobliwie.

Moe naprawd by zadowolony? odparem. W kocu pan Pleiss kaza wynosi si

z domu i jemu, i jego matce, prawda?

Prawda.

Czemu tak si stao? Oskarono ich o kradzie?

Wanie tak, mistrzu.

Rzeczywicie co ukradli?

Nie odezwaa si i popatrzya gdzie obok mnie.

Margarito rzekem ponaglajco czy ktre z nich zostao przyapane na kradziey?

Nie odpara po duszej chwili z wyran niechci.

Jeli Pleiss nie chcia, by przychodzili do jego domu, wystarczyo wyda taki zakaz.

Dlaczego wic ich oskarono?

Milczaa cay czas, wpatrzona w mienicy si kolorami kwietny klomb.

Es... moja pani twierdzia, e ten may ma ze oko.

Rzuca uroki?

Takie przypadki byy znane nam, inkwizytorom. Przypadki ludzi, ktrzy nie z wasnej

woli czynili zo. Tak jakby byli chorzy i chorob t niewiadomie roznosili wrd innych.

Czasami dawao si t dziwn przypado wyleczy, czciej jednak naleao

nieszcznikw likwidowa.

Nie odrzeka i potara nerwowym gestem policzek. Bya naprawd poruszona albo te

poruszon znakomicie udawaa. Mwia, e ten smarkacz jest jak plama sadzy na biaym