AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ YÜKSEK LİSANS

DÖNEM PROJESİ

İŞLETMELERDE KAPASİTE KARARININ ÖNEMİ, TÜRLERİ,

KULLANILAN YÖNTEMLER

VE

KISA, ORTA VE UZUN DÖNEMDEKİ KAPASİTE SYRATEJİLERİ

İŞLETMELERDE KÜÇÜLME (DOWNSIZING)

HAZIRLAYAN

Hatice Canan GÖZE

112172035

DANIŞMAN

Yrd. Doç. Dr. Hatice ÇALIPINAR

İstanbul, 2011

İÇİNDEKİLER

1. Giriş……………………………………………………………………………… 2

2. Enformasyon Teknolojisi Bölümlerinin Değişen Rolü………………………..

2

3. Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ………………………………………………….. 3

4. Bilgi Teknolojileri ………………………………………………………………. 4

4.1.Bilişim Sistemleri …………………………………………………………... 4

4.2.Sağlık Bilişim Sistemleri …………………………………………………… 4

4.2.1. Klinik bilgi Sistemleri ………………………………………………. 5

a) Elektronik Sağlık / Hasta Kayıtları ………………………………... 5

b) Klinik Karar Destek Sistemleri …………………………………….. 6

c) Hemşire Bilgi Sistemleri …………………………………………….. 6

d) Tıbbi Görüntü Yönetim ve Depolama Sistemleri ………………….

6

e) Hasta Takip Sistemleri ……………………………………………… 6

f) Klinik İşletim Sistemleri …………………………………………….. 7

g) Vaka Bileşimi ………………………………………………………… 7

h) Sanal Gerçeklik Uygulamaları ……………………………………… 7

i) Akıllı Kart Uygulamaları …………………………………………… 7

j) Hastane Bilgi Sistemleri ……………………………………………... 8

4.2.2. Teşhis Tedavi Sistemleri …………………………………………….. 8

4.3. Sağlık Sektöründe İnternet Uygulamaları …………………………………

8

5. Değerlendirme…………………………………………………………………………. 8

KAYNAKLAR ................................................................................................................

...10

2

Giriş

İşletme ve mühendislik literatüründe ‘’İşletme Teknik Kapasitesi’’, İşletme Üretim

Kapasitesi’’, ‘’Tesis Kapasitesi’’ gibi farklı sözcüklerle ifade edilen kapasite genel

anlamı ile, bir işletmenin belirli bir süre içerisinde mevcut üretim faktörleri ile

meydana getirebileceği üretim miktarı veya üretim gücüdür.

İşletmeler belirli bir kapasitede faaliyetler yapmak için planlanarak oluşturulurlar. Bir

otel belirli sayıda kişiye hizmet verecek şekilde, bir fabrika bir süre içinde çıkarması

beklenen üretim hacmi ile, bir eğitim kurumu aynı anda belirli sayıda öğrenciye

hizmet verecek şekilde tasarlanır. İşletmelerin belirlenen hedeflere ulaşabilmesi için

kapasitelerini tam olarak kullanmaları beklenir. Ancak çeşitli nedenlerle bir çok

işletme kapasitesinin altında çalışır (Ömer DİNÇER, Yahya FİDAN, a.g.e. , s: 106).

Kapasite planlaması yapılırken mevcut kapasitenin yanında, işletmenin tahmini

beklenen satış rakamlarının da göz önünde bulundurulması ve planlamanın bu

ölçütlere göre yapılması gerekmektedir.

Günümüz sanayi işletmelerinde karşılaşılan kapasite büyüklüğü seçimi sorunu, çok

yönlü olarak çeşitli araştırmalar sonucu elde edilen bilgilere göre çözümlenebilir.

Kapasite seçimi işletmenin mevcut ve gelecekteki değişim ihtiyacına cevap verecek

şekilde yapılmalıdır. İşletme yöneticileri optimal kapasite büyüklüğünü etkileyen

işletme içi ve işletme dışı faktörleri objektif ölçülere göre değerlendirerek kapasite

planlaması yapmalıdırlar.

1. Kapasite Tanımı, Önemi ve Ölçme Kriterleri

İşletmeler, stratejik misyonlarıyla tutarlı bir şekilde, mevcut ve gelecekteki talebi

zaman ve miktar cinsinden karşılamak için yeterli kapasiteye ihtiyaç duyarlar.

Kapasite, işletmenin üretim yeteneğinin bir ölçüsüdür. “Bir işletmede belli bir

dönemde ulaşılabilecek çıktı hacmi” ya da “belli bir dönemde kullanılan üretim

faktörleri” şeklinde tanımlanabilir (Sevinç ÜRETEN, a.g.e. s:287).

1.1. Kapasite Tanımı ve Önemi

“Kapasite” konusu, işletmecilikte 1920’lerden sonra kullanılmaya başlayan ve bugün

üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Üretim planlamacıları “kapasite”

kavramından, üretilecek yapının nicelik, teslim zamanı ile kazanç ya da sosyal

gereksinmenin karşılanmasındaki düzeyi anlarlar (M. Hulusi DEMİR, Şevkinaz

GÜMÜŞOĞLU, a.g.e. s:104).

3

Operasyon yöneticileri kapasiteyi ele alırken aynı anda hem ellerindeki mevcut

kaynakları (teknoloji, iş gücü miktarı, makine sayısı v.b.) hem de üretecekleri

miktarları dikkate almak zorundadırlar. Belirli bir zaman periyodu için, gerekli çıktı

miktarına oranla elde mevcut olan üretim kaynakları miktarı kapasite terimini nispi

olarak ifade eder.

Kapasite kararlarının stratejik önemi:

• Ürün teslim zamanları

• Müşteri odaklılık

• Üretim maliyetleri

• Satışlar

• Esneklik

• Güvenilirlik

• Rekabet pozisyonu (Bersam BOLAT)

KAYNAKLAR

Ömer DİNÇER, Yahya FİDAN, “İşletme Yönetimine Giriş” 5. Baskı, Beta, 2000

Sevinç ÜRETEN, “Üretim/İşlemler Yönetimi Stratejik Kararlar ve Karar Modelleri”, 3.

Baskı, Gazi Kitapevi, 2005

M. Hulusi DEMİR, Şevkinaz GÜMÜŞOĞLU, “Üretim Yönetimi” 5. Baskı, Beta, 1998

Bersam BOLAT, “Kapasite Planlama” Ders sunum notları,

http://web.itu.edu.tr/~bayraktarde/UYT_dosyalar/Kapasite_planlama.ppt

4