interpreteer en gebruik inligting vir teks · 2009-01-27 · interpreteer en gebruik inligting uit...

AAsssseesssseerriinnggssggiiddssPPrriimmêêrree LLaannddbboouu::

IInntteerrpprreetteeeerr eenn ggeebbrruuiikk iinnlliiggttiinngg

vviirr tteekkss First Language Distribution

Zulu31%

Sotho17%

Other5%English

9%

Afrikaans11%

Xhosa27%

NKR Standaard: 3 US No: 8969

Assessor: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Werkplek / Maatskappy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kommoditeit: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . . . . . . . . .

Die beskikbaarheid van hierdie produk is toe te skryf aan die finansiële ondersteuning van die Nasionale Departement van Landbou en AgriSETA.

Bepalinge en Voorwaardes van toepassing

Interpreteer en gebruik inligting uit teks.

22 Primêre Landbou NKR Standaard 3 Eenheidstandaard No:8969

Version: 01 Version Datum: Julie 2006

VVoooorr oonnss bbeeggiinn…… ierdie assesseringsgids bevat al die nodige aktiwiteite en instruksies wat die assessor en leerder nodig het

om bewyse in te samel van die leerder se bevoegdheid soos vereis deur die eenheidstandaard. Hierdie gids is ontwikkel vir `n opgeleide en ge-akkrediteerde assessor wat geregistreer is om die spesifieke eenheidstandaard te te assesseer volgens die vereistes van AgriSETA ETQA.

Voor die aflewering van die program moet die assessor en die fasiliteerder vertroud wees met die inhoud van hierdie gids sowel as met die inhoud van die relevante leerderwerkboek.

Die assessor en die fasiliteerder moet die assesseringsproses gesamentlik beplan met die doel om aan die leerder die maksimum ondersteuning te bied en om te reflekteer op die leerder se bevoegdheid.

Daar moet streng gehou word by die beleid en prosedures wat vereis word met die toepassing van die assesserings en dit is verkrygbaar op die webwerf van AgriSETA. Die assessor moet hom/haarself vergewis van die dokument voordat hy/sy voortgaan met die proses.

Hierdie gids verskaf stap vir stap instruksies vir die assesseringsproses van:

HHierdie eenheidstandaard is een van die boublokke in die kwalifikasies wat hieronder aangedui word. Merk asseblief die kwalifikasie wat jy tans assesseer want dit sal bepaal word deur die konteks van die toepassing van die eenheidstandaard:

Titel ID Nommer NKR Standaard Krediete Punte

Nationale Sertifikaat in Diereproduksie 49048 3 120

Nationale Sertifikaat in Plantproduksie 49052 3 120

Merk asseblief die leerderprogram waarvoor jy ingeskryf is:

Is jy ingeskryf vir: J N

Leerlingskap?

Vaardigheidsprogram?

Kort kursus?

HH

Titel: Interpreteer en gebruik inligting uit teks

US No: 8969 NKR Standaard: 3 Krediete: 5

NNeeeemm kkeennnniiss::

Hierdie eenheidstandaard 8969 moet gelees word saam met die generiese Assessorgids soos voorgeskryf en uit gegee deur AgriSETA

NNoottaa aaaann ddiiee AAsssseessssoorr::

As jy die module assesseer as deel van `n vol kwalifikasie of leerderskap, maak seker dat jy jouself vergewis het van die inhoud van die kwalifikasie.




Woord Aanval vaardighede Hierdie is ‘n individuele aktiwiteit. U benodig ‘n pen en papier. Gaan deur die lys van komplekse terme in die eerste kolom. Pas hulle met die tweede lys. Die eerste antwoord is byvoorbeeld 1- j. Gebruik die woord-aanval tegnieke vir hierdie aktiwiteit.

1. Multi-nasionaal 2. Multi-millionêr 3. Grondwater 4. Bio-diversiteit 5. Inligtingstegnologie 6. Bou wetenskappe 7. Eko-sisteme 8. Eko-toerisme 9. Geo-chemie 10. Hipo-termie 11. Indringer plante

Betekenisse a. Om baie geld te besit b. Die somtotaal van die verskeidenheid en interaksie van lewe. Hierdie

somtotaal kan ingedeel word in genetiese diversiteit, spesie diversiteit, ekologiese en eko-sisteem diversiteit

c. Die studie van konstruksie d. Die studie van kommunikasie masjienerie e. Die aarde se chemie f. Die studie van die wyse waarop lewenssisteme in die omgewing fuksioneer g. Toestand waarby die liggaamstemperatuur onder normal is h. Die omgewingsvriendelike benutting van die omgewing deur besoekers en

toeriste. i. Water wat onder die grond bevind kan word deur krake en spasies in

grond, sand of klip. j. Meer as een land. k. Plantegroei wat nie inheems is aan Suid Afrika nie. Hierdie plantegroei

benodig voortdurende monitering en beheer.

Instruksies aan leerder:

Woord-aanval tegnieke 11 SSUU 11 Leerdergids: Bladsy 11 Fasiliteerdergids: Bladsy 13




Model Antwoord(e): 1 = j 2 = a 11=k 3 = i 4 = b 5 = d …… 6 = c 7 = f 8 = h 9 = e 10 = g Akronieme

1=l 2=f 3=h 4=g 5=e 6=d 7=i

8=c 9=a 10=b 11=k 12=j 13=m

Neologismes

1=d 2=f 3=e 4=g 5=c

6=h 7=b 8=a 9=I

Kliektaal

1=j 2=a 3=g 4=b 5=h

6=c 7=d 8=e 9=f 10=I Dubbelsinige woorde 1=f 2=e 3=d 4=b 5=c 6=a

MMyy NNoottaass ……

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Groep aktiwiteit: Dialek interpretasie

Leerders moet werk in groepe van vier of minder. U benodig ‘n bandopnemer.

Dink aan ‘n groep mense waarvan jy kennis dra wat ‘n dialek praat Hulle kan leerders by die kollege, familiede of ander lede van jou gemeenskap wees. As groep moet julle een so ‘n groep identifiseer en op daardie groep fokus. Bespreek dit voortydig en besluit wie die groep gaan benader. Verkry toetsemming om ‘n informele gesprek van hierdie groep op band te neem. Sodra die nodige toetsemming verkry is, neem ongeveer 10 min se gesprek op band. Stel bv voor dat die groep ‘n onlangse partytjie bespreek of enige ander tema wat vir hulle interessant mag wees.

Nadat u dit op band geneem het, luister met aandag na die opname. Maak ‘n nota van al die ongewone gebruik van Afrikaans. Kopiëer hierdie frases of woorde en vertaal in standard Afrikaans. Gebruik sintaks, konteks en woord-ontledings tegnieke om te help met die vertaling hiervan.

Bevestig jou vertaling en interpretasie met die groep..

NOTA: Indien die gebruik van ‘n bandopnmeer nie moontlik is nie, kan hierdie oefening aangepas word. U sal die gesprek per hand moet kopiëer.

Bespreek die toepassing hiervan met die fasiliteerder.

Model Antwoord (e): Help leerders met antwoorde waar nodig. Daar is geen stel van antwoorde vir hierdie aktiviteit nie.


Groep Aktiwiteit Dialek Interpretasie 22 SSUU 11

Leerdergids: Bladsy 15 Fasiliteerdergids: Bladsy 13


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Kyk na die volgende dubbelsinnige sinne. 1. Kinders maak voedsame happies 2. Die dokter het die man behandel wat die hond gebyt het 3. Seun begin vrou soek 4. Man jaag na vrou se dood 5. Tandi groet haar tante in die motor

Herskryf elkeen sodat alle dubbelsinnighede geëlimineer is. Alle dubbelsinnighede moet dus ten volle verduidelik wees. Ten einde hierdie dubbelsinnigheid uit te skakel sal elke sin tweemaal oorgeskryf moet word. Skryf die letterlike (verkeerde) asook die korrekte weergawe neer. Byvoorbeeld: Kinders maak voedsame happies Kinders, wanneer hul geëet word, is voedsaam Kinders berei voedsame eetgoed voor.

Model Antwoord (e): Die leerders moet antwoorde het wat min of meer dieselfde is as hierdie model antwoorde. • Kinders, wanneer hulle geeet word, maak voedsame happies. • Kinders kan hul eie voedsame happies maak. • Die dokter het die man wat deur die hond gebyt is behandel. • Die dokter het die hond behandel wat deur die man gebyt was. • Seun begin die vrou soek wat weggeraak het. • Seun begin vrou soek, want hy is gereed om te trou. • Man jaag na die ongeluks-toneel waar die vrou dood is. • Man kan nie wag dat die vrou dood gaan nie en jaag haar dood na.


Wat beteken hierdie sinne? 33 SSUU 11





Opsom van teks (Pare) Hiervoor benodig u ‘n pen en papier. Lees die artikel versigtig deur. Som eers artikel 1 en dan artikel 2 op. U moet daarin slaag om die hoofpunte uit te lig. Artikel 1 Kampioene van die Aarde toekenning • Dinsdag aand tydens ‘n glinster geleentheid aangebied deur die verenigde

Nasies Omgewingsprogram, by die VN hoofkwartiere in New York, het President Thabo Mbeki en die mense van Suid Afrika erkenning ontvang vir uitstaande omgewingsprestasies. Marthinus van Schalkwyk, Minister van Omgewingsake en Toerisme het die Kampiene van die Aarde toekenning namens die President en Suid Afrika ontvang en gesê: “Al wat benodig word vir die Aarde om te vergaan, is dat ons niks doen nie. Die beskerming van die omgewing en uitwissing van armoede kan geintegreer word in volhoubare sinergie. Die bestryding van armoede en bou van vooruitgang moet nie lei tot die vernietiging van ons planeet en opoffering van ons toekoms nie.”

• As vernaamste ongewingstoekenning van die Verenigde Nasies, was hierdie die

eerste toekenning van die Kampioene van Aarde toekenningsgeleentheid. Die ander ontvangers was die Koning en nasie van Bhutan, die ontslape Sy Hoogheid die Sheikh Zayed bin Sultan Al Nahyan van die Verenigde Arabiese Emirate; die Prins van Oranje van die Nederland; Me. Julia Carabias Lillo van Meksiko; Me. Sheila Watt-Clourier van Kanada; en Mnr. Zhou Qiang en die volle Sjina Jeug Federasie.

• Suid Afrika het erkenning ontvang vir beide toewyding aan kulturele- en

omgewings-diversiteit asook sterk leierskap op die Afrika kontinent deur die omgewingskomponent van NEPAD (New Partnership for Africa’s Development). “Die tydsberekining van hierdie plegtigheid kon nie meer beduidend gewees het nie,” het die Minister gesê. “Met die VN Kommissie op Volhoubare Ontwikkeling (CSD13) wat ook tans vergader hier in New York, demonstreer ons dat die behoeftes van mense en van die planeet ooreenstem. Sanitasie, vars waterbronne, globale verwarming, klimaatsverandering verlies aan bio-diversiteit en verwoestyning – is alles verwante uitdagings, gedeel deur die ontwikkelde en ontwikkellende lande.

• Onder die vele spesifieke Suid Afrikaanse prestasies wat deur die VN

Omgewingsprogram uitgelig is, was die pioniersrol wat Suid Afrika in Vryheidsparke inisiatief gespeel het, beskerming van byna 19 % van SA kuslyn deur vier nuwe Marine Beskermingsgebiede te verklaar, spesialis omgewings howe geskep het om omgewingswetgewing deur te voer, en was SA betrokke by 43 multi-laterale omgewingsooreenkomste.


Opsomming van teks (Pare) 44 SSUU 11





• “Daar is geen groter aanwins vir die mensdom as die langtermyn welstand van ons planeet nie. Geen doelwit kan van meer kardinale belang wees vir ons oorlewing, as die beskerming en behoud van ons natuurlike omgewing, nie.” Meen Minister Van Schalkwyk.“ Een van ons vernaamste uitdagings as ‘n globale gemeenskap is om alle nasies te oortuig om die internasionale pogings te ondersteun in hul pogingsom vernietiging van die osoonlaag bestry.

• Ek het geen twyfel dat die volgende paar jaar van kardinale belang sal wees –

om ons te beweeg van ‘n benadering van uitstel, vermyding en van verskonings maak na ‘n benadering waar ons verantwoordelikheid sal neem vir klimaatsverandering binne ‘n universeel inklusiewe multi-laterale raamwerk. Klimaatsverandering is ‘n globale euwel en vereis ‘n verenigde globale vennootskap indien vir aksie.”

• Tydens sy bedanking aan UNEP (VN Omgewingsprogram) vir hierdie toekenning

het die minister bygevoeg: “Hierdie erkenning is hoë lof en grootliks motiverend vir ons pogings in omgewingsbeskerming en bevordering.”

Departement van Omgewingsake Webtuiste 20 April 2005

Artikel 2

Grond tekstuur

Die tekstuur van grond verwys na die deeltjies waaruit grond bestaan. Daar kan klein klei deeltjies wees, growwe sand deeltjies en slefs groter gruis deeltjies. Meeste grondsoorte bevat ‘n mengsel van die drie bogenoemde soorte. Die kombinasie van die droe bepaal dan ook die tekstuur van die grond.

• Klei grond- Is swaar grond wat moeilik is om te bewerk wanneer dit nat is en onmoontlik om t ebewerk wanneer dit droog is. Klei grond is ryk aan minerale maar die beskikbaarheid daarvan aan die plant is beperk.

• Slik grond- is minder kompak as klei grond, lug en water beweeg nie so maklik daardeur nie en hierdie grond dreineer stadig en word poeierig wanneer droog. Slik is redelik hoog in minerale voeding maar hierdie minerale is nie geredelik beskikbaar vir plante nie.

• Sanderige grond –behou min water en voedingstowwe. Dis maklik bewerkbaar maar benodig baie kompos en voeding.

Ten einde die grondtipe te identifiseer is daar ‘n maklike toets beskikbaar: Skep ‘n graaf vol grond en benat met ‘n klein hoeveelheid water. Meng die grond met die water en voel dan daaraan. Druk die grond tussen jou duim en vingers vas. Probeer om die grond in ‘n lang dun strook te vorm. • Klei grond – sal voel soos klei en glad wees met aanraking. • Kleierige leemgrond - is soos stopverf maar ook geneig om te kraak. Voel

egter glad met aanraking. • Slik leemgrond – klouerig maar neig om te verkrummel. Voel egter glad met

aanraking • Fyn sanderige leemgrond -neig om klouerig te wees maar verkrummel baie

maklik. Die sandtekstuur kan gevoel word, asook olierigheid vanwëe die hoë organiese inhoud.

• Leem sanderige grond-klou nie maklik aanmekaar nie en neig om die vingers te verkleur.




• Sand – val uitmekaar en is nie vormbaar nie. Sandkorrels kan maklik gevoel word.

Strukture van sand • Hierdie verwys na vorm en samestelling van grond. Elke soort grond het sy

kenmerkende vorm en tekstuur. • Hierdie vorms en samestellling laat water en lug toe om tussen die

gronddeeltjies deur te beweeg. • Organiese materiaal dien as die sement wat hierdie deeltjies bymekaar hou. • Ten einde te bepaal watter tipe grond beskikbaar is, ‘n eenvoudige toets: • Bewerkings toets- skep ‘n graafvol grond en gooi dit uit op die grond. Kyk hoe

dit val en verbrokkel. • ‘n Goeie grondstruktuur sal uitmekaar val in krummels van verskillende

groottes. ‘n Swak struktuur sal, wanneer dit val, opbreek in kluite van verskillende grootes wat moeilik sal wees om op te breek met die hand.

• Plante benodig 15 elemente vanuit grond. Hierdie nodige elemente val binne twee hoof kategoriëe.

• Makro-elemente: stikstof, fosfor, kalium, kalsium, magenesium en swael. • Mikro –elemente: yster, mangaan, koper, sink, boor, molibdeen, chloor en

natrium • Dit is belangrik om te onthou dat ‘n plant alle voedingstowwe in die korrekte

hoeveelhede benodig en dat selfs net die afwesigheid van een, swak groei tot gevolg sal hê.

Formatiewe assesseringskriteria: SU1 – AK 1,3

Model Antwoord(e): Daar sal verskillende antwoorde wees.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Identifiseer Vooroordeel (Pare)

Vir hierdie aktiwiteit sal jy pen and papier nodig hê.

Bestudeer hierdie voorbeelde van bevooroordeelde stelling en identifiseer wat hul bron van oorsprong kan wees. Pas die stelling nommer met die bronnelys. Hou in gedagte dat ‘n bron ‘n vooroordeel ten koste of ten voordeel kan toon:

1. Bobbejane is peste en behoort op sig geskiet te word.

2. Die Israeli’s is boosdoeners en beset Palestina onwettiglik.

3. Die palestyne het geen reg om grond te besit in die Gaza strook-dit behoort aan Israel.

4. Eminem is een van die beste kletsrymers van alle tye.

5. Eminem se lirieke is weersinswekkend. Hy behoort geban te word.

6. Bobbejane is vredeliewende, skadelose diere.

7. Mans is lui en ons lewens sal verbeter indien hulle geëlimineer word.

8. Dobbelary is ‘n onding- dit sal lei tot morele agteruitgang..

9. Vroue is die beste! Lank lewe vroue!

10. Welsynsorganisasies vind geweldig baat by die Lotto- daarom is dobbelary ‘n goeie ding.

11. Plaasarbeiders is nie by magte om te onderhandel met bestuur nie.

12. Plaasarbeiders verkies die “dop” sisteem.

Bronne:-

a. ‘n Koerantartikel wat dobbelary voorstaan.

b. ‘n Artikel uit ‘n biljet getiteld: “Beskerm alle diere!"

c. ‘n Skrywer wat vuil en onwelvoeglike taal in musiek tëestaan.

d. ‘n Ondersteuner wat ‘n skrywe rig aan ‘n ondersteunersklub.

e. ‘n Pamflet wat Israel se reg om die Gaza Strook te beset, bevorder.

f. ‘n Artikel geskryf deur ‘n persoon wat nie van mans hou nie.


Identifsering van vooroordeel (Pare) 55 SSUU 22





g. ‘n Brief geskryf deur ‘n persoon wat deur bobbejane geteister word.

h. ‘n Plakaat wat Vroue Dag adverteer.

i. ‘n Artikel deur ‘n persoon wat gely het onder dobbelary.

j. ‘n Brosjure gepubliseer ten bate van Palestina se stryd om grondbesit.

k. ‘n Apartheid era, anti-unie, plaas beleidsdokument.

l. ‘n Brief van ‘n plaasboer wie goedkoop arbeid wou bekom het.

Model Antwoord (e):

1 = g 2 = j 3 = e 4 = d 5 = c 6 = b 7 = f 8 = i 9 = h 10 = a 11 =k 12 =l


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




U benodig ‘n pen en papier. U mag in groepe van twee werk.

Bestudeer hierdie voorbeelde van uittreksels uit artikels en Pas die uittreksel by die direkte of indirekte uitbeelding van ‘n houding/ uitgangspunt of geloofsisteem.

‘n Lys van houdings/uitgangspunte /geloofsisteme word onder gelys-sommige is korrek, ander nie.

Kies die een wat jy dink die outeur die akkuraatste beskryf.

Pas die toepaslike nommers.

1. Kinders is ‘n gemengde seëning. Hulle gee betekenis aan mens se lewe, verskaf vermaak, pret en hou mens jonk. Maar kinders is ook ‘n groot verantwoordelikheid.

2. Moderne musiek is in ‘n vreemde fase. Daar is geen meer grootse kitaarspelers soos Clapton en Hendricks van die 60's nie. Vandag se kitaarspelers dink dis voldoende om ‘n paar koorde te leer en dan hul gehoor te oorweldig met hul nuut gevonde talente.

3. Die mishandeling van Iraqi aangehoudenes was te wagte. Amerikaners het nog altyd min respek getoon aan hul oorlogsgevangenes. Mishandeling het gereeld voorgekom in vorige oorloë.

4. Die huidige tendens van kommer oor genetiese modifisering van voedselgewasse is gebaseer op verskeie wetenskaplike wanbegrippe. Die potensiële voordele is by verre meer as die nadele.

5. Afstand-onderrig is ‘n uitdaging. Die voordele daaraan verbonde is dat jy teen jou eiie pas kan vorder. Dit is ook moontlik om terselfdertyd ‘n inkomste te genereer.’n Nadeel is ‘n gebrek aan klasbesprekings.

Houding en geloof:

a. Negatiewe houding jeens afstand-onderrig

b. ‘n Positiewe houding jeens genetiese modifikasie; geloof dat dit meer voordelig a snadelig is.

c. ‘n Negatiewe houding jeens die VSA, geloof dat hulle krygsgevangenes mishandle.

d. Geloof dat moderne musiek beter is as 40 jaar gelede.


Identiseer houdings en geloof 66 SSUU 22





e. Geloof dat om kinders te hê ‘n positiewe ervaring is, positiewe houding jeens kinders

f. ‘n Positiewe houding oor die VSA; geloof dat VSA ‘n humanitêre nasie is.

g. Negatiewe houding teenoor genetiese modifikasie; geloof dat dit skadelik is.

h. Negatiewe houding oor moderne musiek; geloof dat dit verswak het oor di ejer.

i. Positiewe houding oor afstandstudie en korrespensie kollege; geloof dat dit beter is as voltydse studie.

Geloof dat dit sleg is om kinders te hê; negatiewe houding oor kinders.

Model Antwoord (e):

1 = e

2 = h

3 = c

4 = b

5 = i


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Bronne en voornemens (Pare)

U benodig ‘n pen en papier. Pas die volgende menings met die onderstaande bronne.

Die menings/voornemens ien moontlike bronne is s genommer.

• Vroëer dae was dit ongehoord dat jong vroue in beheer was van mans in die werkplek. Vrouens het hul plek geken in daardie dae. Ek sê nie dat vrouens nie gelyk is aan mans nie, maar daar moet ‘n perk wees.

• Mans kry net altyd hul sin. Hulle kry beter salarisse, kry meer geleentheid vir bevordering, het geen huislike pligte nie en ontvang meer respek vanaf hul kollegas as vroue.

• Afspraak-verkragting is aan die toeneem. Jong vroue behoort baie versigtig te wees in openbare plekke. Hulle behoort drankies van vreemdelinge te weier. Dis beter om veilig te wees as om later jammer te voel.

• Die dwelm cannabis, ook bekend as dagga in Suid-Afrika, is kontroversiëel in terme van die effek daarvan. Sommige sou meen dat dit veilig is in vergelyking met alkahol. Dit bly egter debateerbaar.

• Die boek ‘Notes on Nature’ is ‘n interessante samestelling van vyf jaar se natuur publikasies in die ‘Windhoek Advertiser’ koerant in Namibië.

• Wanner u ‘n mikrogolfoond gebruik, onthou om nie metaalvoorwerpe van enige beskrywing daarin te gebruik nie.

• Spaar tyd met verbouing van grond! Koop die nuwe ‘cultipacker’ en spandeer meer tyd met jou gesin.

• In 1999 het u, u rug op die beste kandidaat in Blikkiesfontein gedraai. Nou het u weer in 2004 ‘n geleentheid om vir haar te stem. Moenie dieselfde fout twee keer maak nie!

Voorneme/Uitgangspunt:

• Om lesers te oortuig dat mans beter behandel word as vroue, dat vroue moeiliker lewens het as mans;

• Om lesers op te voed aangaande die debat oor substans misbruik met die uitgangspunt dat die saak deeglike ondersoek verg;


Bronne en voornemens (Pare) 77 SSUU 22





• Om lesers in te lig oor ‘n bepaalde produk; ‘n redelike neutrale of objektiewe benadering;

• Om lesers te oortuig om vir ‘n bepaalde politikus te stem; met die uitgangspunt dat hierdie spesifieke politikus beteris as enige ander;

• Om lesers te oortuig dat hul lewens sal verander indien hulle ’n spesifieke produk aankoop; die opinie is indirek uitgespreek dat alle mense meer vrye tyd begeer

• Om lesers aan te moedig om ‘n boek aan te koop;

• Om lesers t eoortuig dat mans en vroue nie gelyk is nie; uitgangspunt is teen vroue regte alhoewel ni edirek uitgespel nie;

• Om jong vroue in te lig rondom leefstyl en keuses; met die uitgangspunt dat die lewe gevaar mag inhou vir vroue.

Bron:

A. Inligtingspamflet van die Voorkoming van verkragtingsburo;

B. Artikel getitel:"Why it pays to be male!”;

C. Pamflet wat ‘n nuwe produk vergesel;

D. Artikel in ‘n tydskrif gemik op jong lesers wat meer ingelig wil wees oor nuwe sake;

E. Boek oorsig oor natuur onderwerpe;

F. Advertensie van ‘n landbouproduk;

G. Politiese plakkaat;

H. Brief aan die pers van ‘n “Afgetrede Heer”"

Model Antwoord (e): 1 = g; H 2 = a; B 3 = h; A 4 = b; D 5 = f; E 6 = c; C 7 = e; F 8 = d; G




Vir die doel van hierdie aktiwiteit benodig u ‘n pen en papier.

Lees versigtig deur die volgende aanhalings en pas hulle by die outeur en doelwit gegee onderaan. Stel vas watter leestegniek elkeen ‘n voorbeeld van is. Hulle is gelys onder Outeur en doelwit en ook genommer.

1. “G'day mate! I'm taking the ute and my Sheila down to watch the Kiwis play rugger t'day”.

2. Jitte! Gisteraand was ‘cool’ – daai klub is nie so sleg nie- maar ‘rock’!

3. Die volgende diagram is ‘n sirkel grafiek wat kindersterftesyfers vir 2002 per provinsie weergee.

4. Chroniese obstruktiewe longsiektes is wanneer die bronchi and alveoli ontsteek raak. Die voorkoms onder rokers is hoog.

5. ‘n Prent van die Telly Tubbies wat waai en groet: "Good bye Winkie!"

6. Twee isotopiese vorms deuterium en tritium, waar die atomiese nukleus een of twee neutrone elk bevat, ook gevind in klein hoeveelhede in water.

Outeur en doelwit:

a. ‘n Illustrasie wat ‘n uitsendingskedule van die dag se TV programme vergesel. Geskryf deur die vermaaklikheids redigeerder ten einde kykers op hoogte t ehou.

b. Teks vanuit ‘n artikel oor kindersterftesyfers geskryf deur ‘n feitelike, betroubare tydskrif, geskryf deur ‘n ernstige joernalis wat poog om die publiek in te lig.

c. Uittreksel vanuit ‘n e-pos aan ‘n vriend, geskryf deur ‘n Australiër met die doel om geselskap te voer.

d. Uittreksel vanuit ‘n mediese joernaal geskryf deur ‘n kundige met die doel om eerste jaar mediese studente in te lig rondom longsiektes.

e. ‘n Vinnige nota aan ‘n vriend met die doel om te gesels.

f. Uittreksel van ‘n Leerdergids oor Generiese Landboupraktyke.


Wie en hoekom (Individueel) 88 SSUU 22

Leerdergids: Bladsy Fasiliteerdergids: Bladsy 15




Tipe tegnieke:

• Sleng/groeptaal

• Kliektaal/tegniese terminologie

• Grafiese illustrasie van data

• Prent vergesel met teks

• Dialek

Tegniese terminologie

Model Antwoord (e): 1 = c; E 2 = e; A 3 = b; C 4 = d; B 5 = a; D 6 = f; F


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Humoristiese advertensies (Pare)

U benodig tydskrifte, skêr, pen en papier. Vind twee voorbeelde in die tydskrifte van humoristiese advertensies. Sny uit en analiseer deur middle van die volgende vrae

1. Wat maak die teks snaaks/ humoristies?

2. Is die gepaardgaande visuele material ook humoristies? Verduidelik.

3. Wat is die outeur of skepper se doelwit met die advertensie?

Op watter gehoor is hierdie advertiensie gemik?

Model Antwoord (e): Daar is geen stel van antwoorde vir hierdie aktiviteit nie.


Humoristiese advertensies (Pare) 99 SSUU 22



. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Vir hierdie aktiwiteit sal u fasiliteerder aan u ‘n reeks televise advertensies vertoon. Kies drie wat meeste byval vind en voltooi daarna die aktiwiteit.

In pare, kies drie advertensies en voltooi aktiwiteit.

Ondersoek die drie advertensies ten opsigte van kleur, beligting, musiek en kamerahoeke. Kyk na ander detail wat u moontlik mag opval.

Kyk dan of u die volgende vrae kan beantwoord.

1. Wat is die doel van die advertensie?

2. Wat was die skepper se bedoeling met die ontwerp van die advertensie?

3. Wat is die implisiete boodskap in die advertensie?

4. Wie is die gehoor wat die advertensie probeer bereik?

Model Antwoord (e): Daar is geen stel van antwoorde vir hierdie aktiviteit nie.


Analisering van advertensies. (Pare) 1100 SSUU 22



. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Vir hierdie aktiwiteit het u ‘n pen en papier nodig. Kyk of u die volgende opdrag kan uitvoer:-

Skryf die alfabet neer.

Wys ‘n getal toe aan elke derde letter:- begin met A = 1; D= 2; G = 3 ensovoorts;

1. Tel G & J & Y bymekaar;

2. Trek hiervan die som van A & D af

3. Tel M hierby

4. Trek P af hiervan

• Wat is jou antwoord?

Model Antwoord (e):

• Nommer 1 gee jou 16 (3 & 4 & 9) • Nommer 2 gee jou 13 (16 - 3) • Nommer 3 gee jou 18 (13 & 5) • Nommer 4 gee jou 12 (18 - 6)


Volg van aanwysings (Pare) 1111 SSUU 33



. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Identifiseer Humor (Individueel)

U benodig ‘n pen en papier. Lees die volgende twee uittreksels deeglik.

Katte is almal tiere in hul harte-net een kyk na hul flitsende oë en jy weet jy’s in die moeilikheid as jy nie dadelik room en kaviaar lewer nie!

Uit met die kloue-handskoene is af ,by wyse van spreke- en jammer tog vir die meubels!

Alles wat kan skeur, sal en jy beter op die uitkyk wees. Natuurlik kan jou gunsteling kietie kat jou laat dink sy’s te dierbaar. Wanneer sy nou rerig iets soek sal sy teen jou opkrul en met ‘n uitlokkende prrr jou laat glo jy’s die beste eienaar in die wêreld.

Moenie geflous wees nie, onder die lieflike klanke skuil die angswekkende gegrom van die tier op jag.

Me Miller, die Agbare Lid vir Xanadu Park, is weer vol van haar ou streke. Terwyl sy al haar sjarme gebruik (ons weet almal hoeveel sy daarvan het) het sy die wetsgehoorsame, hoogheilige burgers van hierdie voorstad oortuig dat prostitusie en dwelmhandel eerbare metodes is vir mense om ‘n inkomste te genereer.

Nou, danksy haar pogings, kan ons almal uitsien na wonderllike strate met lieflike dames van die nag wat eensame verbygangers verlei terwyl heldhaftige verkopers van dwelms hul goedere verkoop.

Beide paragrawe maak staat op humor om hul boodskap oor te dra.

• Watter een is ‘n lighartige uittreksel? Hoe weet u dit? Wat is die doel van die outeur met hierdie skrywe? Is hierdie paragraaf ‘n poging om die leser te beinvloed? Gee redes.

• Watter stuk maak staat op sarkasme en ironie om ‘n ernstige punt te maak? Wat is die doel van die outeur met hierdie stuk? Probeer die outeur die leser beinvloed? Gee redes vir jou antwoord.


Identifiseer Humor (Individueel) 1122 SSUU 44





Model Antwoord (e):

• Die eerste een is ‘n lighartige uittreksel. Ons weet dit want die humor is gerig om ons te vermaak. Die doel van die werk is om vermaking te verskaf in ‘n positiewe lig. Die outeur probeer ons nie oorreed van ‘n bepaalde standpunt nie, maar net dat katte baie manipuleerend maar liefdevolle troeteldiere maak. Sal jou opinie oor katte verander nadat jy die stuk gelees het? Waarskynlik nie.

• Die gebruik van ironie en sarkasme is baie duidelik in die tweede uittreksel. Dit is duidelik dat die skrywer nie saamstem met wat Me Miller gedoen het nie. Hy / Sy beoog om ‘n sterk punt daarvan te maak dat prostitusie en dwelmhandel beslis nie eerbare metodes is vir mense om ‘n inkomste te genereer nie en dat dit ‘n skande is dat sulke dinge gebeur. Die skrywer probeer om vir die lesers te verduidelik hoe die samelewing sou wees indien Me Miller haar sin kry.

• Sarkastiese en ironiese tegnieke en pogings word gebruik om ondersteuning vir sy standpunt te verkry. Die leerders behoort aan te dui dat hulle deur hierdie stuk beinvloed kan word.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




Identifiseer tegnieke (Pare)

Vir hierdie aktiwiteit het jy ‘n pen en papier nodig. Lees die volgende sinne. Die sinne kom voor in artikels waar die skrywer die leser wil oortuig van ‘n saak.

1. Hierdie is die hartseerste storie ooit.

2. Die fliek gaan jou emmers vol laat huil.

3. Die pragtigste kind, van die wêreld se beste ma, is ontvoer.

4. Die ontvoerders het twee miljoen rand geeis van die vervreemde pa.

5. Aksie tonele in oorvloed gaan volg- genoeg om die mees bloeddorstige gehoor tevrede te laat.

6. Bowenal breek hierdie fliek jou hart.

7. Die twee hoofakteurs speel hul harte uit en die eindresultaat is ‘n tranetrekker van format.

8. Jou lewe sal nie afgerond wees as jy nie "The Boy Who Never Was" gaan kyk nie.

Kyk nou of jy die volgende kan identifiseer:-

• Twee voorbeelde van hiperbole;

• Twee voorbeelde van fuguurlike taalgebruik;

• Watter sin bevat ‘n feit en nie ‘n opinie nie?

• Watter boodskap oor ‘n fliek is verskeie male herhaal?

• Sal hierdie resensie jou oortuig om die fliek te gaan sien? Hoekom?

Model Antwoord (e): Sin 1, 2, & 3 is voorbeelde van hyperbole Sin 6, en 7 is voorbeelde van figuurlike taalgebruik. Sin 4 bevat ‘n feit en nie ‘n opinie nie. Die boodskaap dat ‘n fliek is


Identifiseer Tegnieke (Pare) 1133 SSUU 44





Vir hierdie aktiwiteit benodig u tydskrifte, pen, papier en ‘n skêr.

Vind twee advertensies van ‘n tydskrif of koerant waar die visuele beelde werklik u oog gevang het.

Bestudeer die prente en bykomende teks versigtig en beantwoord dan die vrae:

1. Wat omtrent die prent het u aandag getrek?

2. Beskryf die prent in woorde-is dit so effektief?

3. Het die prent ‘n opskrif gehad? Indien so, was dit effektief? Indien nie, skryf u eie.

4. Sou die prent alleenlik u kon oortuig om die produk te koop?.Hoekom?

5. Besluit of die meegaande teks u u in enige opsig sou beinvloed. Hoe?

6. Op watter gehoor is die teks gerig?

Waarvan probeer die teks u oortuig?

Model Antwoord (e): Daar sal verskillende antwoorde wees.


Analiseer Visuele materiaal(Individueel) 1144 SSUU 44



. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .




SSuummmmaattiieewwee TTooeettss eenn EEvvaalluuaassiiee vvaann HHoouuddiinnggss eenn EEiieennsskkaappppee

Oordat die toets vir kennis plaasvind moet die leerder ingelig word oor wat van hom verwag word in terme van summatiewe en reflektiewe bevoegdheid. Lees

en verduidelik aan die leerder die gedeelte; Voorbereiding vir jou Finale Assessering in die werkboek. Leerders en die assessor behoort by hierdie gedeelte te teken om te verseker dat hierdie stap af voltooi is.

Stel `n toets op om die leerder se kennis te toets en verskaf aan elke leerder `n toetsbladsy.

Elke verslag moet die volgende opskrif hê:

Vrae Model Antwoorde

1. Skryf die definisie van konteks neer.

• Konteks kan omskryf word as die teks aangaande ‘n woord of paragraaf. Die woorde, frases wat verskyn voor of na ‘n sekere woord of paragraaf in spraak of skrif. Die konteks verduidelik die woord se volle betekenis.

2. Hoe sal u ‘n neologisme definieer?

• ‘n Neologisme verwys na ‘n nuwe woord of betekenis, nuutskepping of frase

3. Hoe sal u sleng definieer? • ‘n Informele uitdrukking, woord of frase word na verwys as gebruikstaal. Sleng kan op twee maniere beskryf word, eerstens as baie informele praat, skryf of frase waar dit ontoepaslik sou wees in meer formele omstandighede.

4. Wat word bedoel met ‘n dubbelsinnige word of frase?

• ‘n Woord, frase, sin of kommunikasie is dubbelsinnig indien dit op meer as een manier geinterpreteer kan word.

5. Wat is ‘n “opsomming”? • Opsomming beteken om ‘n opsomming te maak en ‘n verkorte weergawe te gee van ‘n geskrewe stuk inligting. Hoofpunte word uitgelig.

6. Wat beteken ‘herfraseer’? • Herfrasering beteken om iets te vereenvoudig, om iets in ander woorde weer te gee. Dit beteken om die inligting te verkort.

VV

Eenheidstandaard: 8969 NKR Standaard: 3

Leerder Naam:





7. Wat is die doel van visuele material wat teks vergesel?

• Grafiese kommunikasie gee inligting weer met slegs ‘n blik en is dikwels ‘n baie meer effektiewe metode om te kommunikeer as met die gebruik van woorde.

8. Wat is twee grafiese wyses waarop ons numeriese data kan weergge om dit maklik verstaanbaar te maak?

• Prente • Tekeninge • Foto’s

9. Hoe sal u ‘diagram’ definieer? • ‘n Diagram kan gedefinieer word as ‘n eenvoudige voorstelling aan die hand waarvan ‘n konsep verduidelik word.

10. Wat beteken ‘ geimpliseerde boodskap’?.

• ‘n Implisiet boodskap is ‘n indirekte boodskap wat direk of indirek vanuit konteks opgetel kan word. Om iets te impliseer is om dit te sê sonder om dit direk te verklaar.

11. Hoe sal u beoordeel of ‘n bron betroubaar is al dan nie?

• Een metode om betroubaarheid van inligting te toets is om die bron te ondersoek.

12. Wat word bedoel met ‘vooroordeel’? • Vooroordeel kan gedefinieer word as ‘n voorkeur.

13. Wat is die verskil tussen 'figuurlik' en 'letterlike'?

• Figuuurlike uitdrukkings maak geskrewe taal meer interessant. Om te skryf dat iemand so sterk soos ‘n bees is of soos ‘n tier baklei, verlewendig taal. Aangesien figuurlike taal ons aandag aangryp, kan dit gebruik word as tegnieke en strategiëe om ons te oortuig van ‘n sekere uitgangspunt.

• Letterlik verwys na die vaste betekenis van ‘n woord. • "Sy sal my kop afbyt" letterlik beteken dit dat sy met haar

tande my kop gaan afkou, figuurlik beteken dit dat sy kwaad gaan wees en gaan raas.

14. Hoe sou u humoristiese literatuur beskryf?

• Humoristiese literatuur is a manier om lesers te laat ontspan en te vermaak. Dit word gebruik wanneer die doel vermaak of humor is.

15. Watter tipe kamerahoek sou gebruik word in ‘n skoot van ‘n kind wat met ‘n katjies speel, met die geimpliseerde boodskap dat katjies en kinders soete, onskuldige wesens is?

• ‘n Natuurlike hoek.

16. Wat word bedoel met die selektering van sekere material in ‘n teks?

• Verskillende teks het verskillende kontekse en vereis dat ons verskillende daarteenoor reageer.





17. Skryf ‘n definisie neer van ‘opdrag’

• Opdragte kan op twee manier gedefinieer word:- eers as bevele of tweedens as ‘n lys dinge wat gedoen moet word.

18. Skryf ‘n definisie neer van ‘versoek’.

• Met tye is verdere inligting nodig voor iemand kan reageer op ‘n versoek. Met tye moet die versoek eers georden word alvorens die toepaslike reaksie kan plaasvind. Versoeke word meestal as ‘n vraag gestel.

19. Hoe sou u teks-tipe beskryf? • Teks-tipe verwys na die lettertipe wat gekies word vir gebruik op die woordverwerker.

20. Wat word bedoel met die’formaat’ van ‘n geskrewe kommunikasie?

• Formaat verwys na die struktuur van iets; die wyse waarop iets aangebied is, georganiseer is of spesifiek in die konteks verwys dit na die wyse waarop ‘n geskrewe kommunikasie gestruktueer is.

21. Wat word bedoel met die word ‘register’ in taalgebruik?

• Register in hierdie konteks verwys na ‘n tipe taal wat gebruik word in sosiale omstandighede of wanneer daar gekommunikeer word met ‘n spesifieke groep mense.

22. Wat is ‘n informele register? • Vriendelike e-posse, notas en briewe.

23. Wat is ‘n formele register? • Kantoor memorandums, besigheidsbriewe, fakse (vir offisiële besigheid) en besigheids e=pos.

24. Wat is ‘n ander term vir ‘verandering van register’? • Kode-wisseling.

25. Skryf ‘n definisie neer van ‘vooroordeel’.

• Vooroordeel vorm of ondersteun ‘n bepaalde uitgangspunt. Vooroordeel is ‘n onregverdige voorkeur of afkeur in iets is.

26. Hoe sou u diskriminasie omskryf?

• Diskriminasie is die onregverdige behandeling, of beoordeling op grond van ras, geslag, ouderdon of kulturele groepering.

27. Wat is ironie en sarkasme, in u eie woorde?

• Ironie kan beskryf word as ‘n tipe humoristiese metode wat gebaseer is op die gebruik van woorde om ‘n teenoorgestelde betekenis aan te dui.

• Sarkasme is snydende taal: opmerkingswat die teenoorgestelde beteken as wat gesê is. Dikwels om die spot met iemand te dryf of om ‘n grap te maak oor iets of iemand.

28. Wat word bedoel met ‘stiltes’ in teks?

• Die wyse waarop die weglaat van sekere inligting ‘n leser kan beinvloed.

29. Hoekom sou ‘n outeur herhaling gebruik om sy/haar mening te vorm?

• Deur die herhaling van ‘n feit of ‘n opinie op verskillende wyses, kan die outeur sy opinie bevorder.





30. Wat word bedoel met hiperbole?

• Hiperbole kan gedefinieer word as oordrywing; dit is doelbewus en duidelike oordrywing wat gebruik word om ‘n sekere effek te kry.

31. Wat is ‘n stereotipe? • ‘n Oorvereenvoudiging, van ‘n idee, standaard beeld of ‘n mening wat deur een peroon gehuldig word.

32. Hoekom sou ‘n outeur prente en opskrifte gebruik om sy teks te vergesel?

• ‘n Outeur kan prente en opskrifte (beskrywing bokant ‘n prent) gebruik om ‘n leser te beinvloed en om ‘n spesifieke standpunt te probeer bevorder.

33. Hoe kan tipografie ‘n leser beinvloed?

• Tipografie verwys na die uitleg van ‘n bladsy of bladsye. Die visuele indruk geskep deur ‘n teks gedeelte is belangrik en kan die leser beinvloed. Indien ‘n teks gedeelte netjies en goed uiteengesit is, is ons geneig om dit meer ernstig op te neem.




Assesseringsterugvoervorm

Opmerkings

Terugvoer aan leerder oor assessering/voorstelle vir `n aksieplan t.o.v bevoegdheid:

Terugvoer van die leerder aan die assessor:

Assesseringsbeoordeling Jy is bevind:

Bevoeg

Nog nie bevoeg in hierdie eenheidstandaard

Aksies wat moet volg:

Assessor verslag aan ETQA

Leerder resultate en bywoningsertifikaat uitgereik

Leerder Handtekening:

Datum:

Assessor Handtekening:

Datum:

Moderator Handtekening:

Datum:

interpreteer en gebruik inligting vir teks · 2009-01-27 · interpreteer en gebruik inligting uit...

Documents