Bazat e KomunikologjisëMr.Sc. Remzie Shahini-Hoxhaj

19.10.2011

komunikimi mes njerzëve është komunikim gjuhësor gjuha si mjet komunikimi mundëson që përmes saj t’i

kumtojmë mendimet tona njerëzve tjerëgjuha është një produkt njerëzor nga tingujt e artikular

nga vetë njerëzit kur ata dëshirojnë t’ju kumtojnë diçka njerëzve tjerë, të cilët i pranojnë këto tinguj përmes organeve të dëgjimit dhe kuptojnë atë çfarë iu është thënë

Kjo nuk do të thotë se i gjithë procesi i komunikimi është i natyrës verbale sepse me procesin gjuhësor të komunikimi lidhen edhe procese tjera të komunikimit jogjuhësor

gjuha si instrument për marrëveshje mes njerëzve mes veti, ka një funksion shumë të rëndësishëm

përmes saj mund të prodhojmë mendime dhe ide që nënkupton fuksionin kognitiv (mendor) dhe poashtu të japim mesazhe/ porosi që nënkupton fuksionin komunikativ.

Linguistika si pjesë e shkencave të komunikimit merret me përshkrimin dhe sqarimin e fenomeneve gjuhësore në aspektin teorik, ku gjuha qëndron si objekt studimi në aspektin e strukturës gjuhësore dhe asaj të komunikimit

Në qendër të studimit të saj janë tekstet dhe diskurset me prejardhjen e shenjave gjuhësore dhe jogjuhësore.

Semantika merret me kuptimin e shenjave gjuhësore dhe atyre që ju përkasin shenjave gjuhësore

Tek shenjat gjuhësore dallojmë tri dimesione: semantike, sintaksore dhe pragmatike

Aspekti semantik nënkupton marrëdhëniet mes shenjave gjuhësore që ju referohen atyre jashtë gjuhës siç janë objektet (njerëzit, gjërat, proceset, idetë etj)

Aspekti sintaksor nënkupton marrëdhëniet e shenjave mes veti, dhe fokus i studimit janë rregullat gramatikore sipas së cilave shenjat gjuhësore lidhen me njëra tjetrën

Pragmatika merret me studimin e marrëdhënieve në mes shenjave dhe shfrytëzuesve të tyre, pra merret me mënyrën dhe formën e përdorimit të shenjave gjuhësore.

Narrare (lat.)- të rrëfyera jo të kënduara, tregime, fabula, përralla

formë fiksionale dhe faktikeDy qasje që studiojnë narracionin në

mediat moderne:- teoritë e narracionit sugjerojnë që tregimet në çfarëdo media dhe çfarëdo kulture kanë tipare të caktura

Por media të ndryshme janë në gjendje ti tregojnë tregimet/ storiet në forma të caktuara

Synojnë të kuptojnë ndarjen dhe kushtet se si mbulohet një ngjarje (fiksionale apo faktike)

Si organizohen në sekuenca dhe si bëhen që të nxisin kureshtjen e publikut

Syd Field- hyrja/ fillimi, ballafaqimi, përfundimi/ zgjidhja

shkenca e mediave narracionin mundohet ta kuptoj në aspektin social dhe ideologjik

Shkolla strukturalliste ruse: Vladimir Propp, Roland Barthes, Tzvetan Todorov dhe Levi-Strauss

Propp – pavarësisht strukturës sipërfaqësore karakteret mund të grupohen

1. Shtrigat/ shpirtrat e kenqinj2. heroi, ose nje karakter qe kerkon dicka i

motivuar nga mungesa e te hollave, e prindeve etj. (kjo nuk ka te beje me gjinin e tij lidhet ngusht kuptimin e gjere te fjales “i admiruar” ose “i mire”

3. donatori i cili jep nje gje me fuqi magjike4. ndihmuesi i cili ndihmon heroin5. princesa dhurate per heroin 6. babi i saj i cili e shperblen heroin7. udherefyesi i cili ia tregon rrugen heroit8. heroi falso Tridhjete e nje funksione (si “nadelsat per

nje hero” ose “shtriga meson dicka per viktimen e saj) e cila situate e sjell situaten ne tregim ne nje situate te parashikueshme

teroinë e “ekuilibrimit” -vet tregim fillon me balancim të situatës “na ishte njëherë” (“workers today decided to reject the pay offer of 1%”)

tregimi ka fillimin, mesin dhe fundin mirepo ne fakt ai paraqet nje balanse te gjendjes

narracioni funksionon ne baze te 5 kodeve (kodi i prioriteteve, enigma hermeneutike, semika, kodi referncial/kultuuror dhe simbolik)

p.sh “kodi i enigmës” mban të zgjuar lexuesin për atë se çfarë do të ndodh me karakterin e dashur

Fotografia- p.sh mund te duket forme e vjeter dhe e ftofte e narracionit pasi prezenton momente te veqanta, mirepo me te drejte thuhet se “nje fotografi flet me shume se nje 1000 fjale”.

Stripi – kombinimi i fjaleve me fotografi dhe ilustrimi i rasteve te veqanta (firshkellima, thyerje etj.)

Kino- manipulimi i kohes dhe hapesires me shume se fjaleve dhe zerit

Radio- aftesi te ndikimit permes zerave dhe efekteve te tjera te zerit

Narracioni i hapur (sop operas)-Mund të vazhdojnë edhe nëse dikush largohet-Karakteret jo në hierarki-Përzierja e roleve- Episodat mund te jene te gjate

Narracioni i mbyllur (filmat ne kinema)- Audienca në dijeni se do e sheh një storie të tërë-Karaketeret në hierarki-Koha e kompresuar

Gjini (genre)- lloj ose tipNdan formën ose tipin nga strukturat tjera të

përbashkëta ose dallueseNë media na mundëson analizën e një teksti

përballë teksteve tjeraElementet përbërse: narratori, pikëpamjet si

rrejdhin ngjarjet përfshirë edhe karakteret, audienca etj.

Gjini # format (p.sh. Si të bëhesh milioner, “kuizi” ju takojnë gjinisë së kuizit por dalojnë nga strukturat)

Big Brother gjinia televizive e shek21Reality TV edhe Docu –Soap (Dokumentar

+Telenovelë)Përzirrja e gjinive edhe në sfera tjera p.sh

musicles dhe western p.sh. Chicago, Kill Bill

Kuptimin e statusit të ultë të masmediave dhe relacionit të tyre me format e larta të artit

Formave të argëtimit që shumë shpesh janë ikja nga realiteti

Si produkte të ulta kulturore konsiderohen filmat, muzika, magazinat etj- prodhime që ju dedikohen masës dhe jo elitave

Fomat e argëtimit –kontradiktore si propagandë apo ideologji që i mundëson publikut ikjen nga realiteti

Formatet mediale ndërtohen në bazë të kodeve dhe shpesh nuk ka dallim mes reales dhe imagjinatives

Disa gjini në bazë të përceptimit si të “ngjara” (p.sh. Spiderman, Star Wars, Day after tomorow)

Në këtë aspket diskutohet dhuna në mediaFilmat vizatimor