ÖZEL EĞİTİM YASA TASARISININ

GENEL GEREKÇESİ

Özel eğitim gerektiren bireylerin, genel nüfus içerisindeki oranlarına bakılmaksızın, yaşam boyu eğitim ve rehabilitasyon haklarını kullanabilmelerinin ancak yasal dayanaklarla mümkün olabileceği günümüz dünyasında artık yadsınamaz bir gerçekliktir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1983 yılından bugüne özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimleri 17/1986 sayılı Milli Eğitim Yasası temel alınarak oluşturulan tüzük ve genelgelerle yürütülmektedir. İşte bu bağlamda oluşturulacak bir yasal yapılanma, sözü edilen bireylerin toplumsal yaşamın her alanına ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda azami katılımlarını ve sunulan hizmetlerin gelişmiş toplumlar ölçeğinde sürdürülebilir olmasını ulusal bir politika olarak güvence altına alacaktır.

Özel eğitim hizmetlerinin sürdürülebilir ve nitelikli olması hayati önem taşımaktadır çünkü özel eğitimdeki temel ilkelerden belki de en önemlisi, erken yaşta ve ara verilmeksizin eğitim alabilme hakkının bireylere sunulmasıdır. Bu ilkeyi uygulanabilir kılmanın en önemli koşulları ise, kapsamlı yasal dayanak ve devamında gelecek olan güçlü kurumsal yapılanmalardır.

Hazırlık aşamasında eğitim öğretim alanındaki güncel bilimsel yaklaşımlar, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, Avrupa Birliği Kriterleri ile KKTC Anayasası, Milli Eğitim Yasası gibi ulusal ve uluslararası ölçekli mevzuat metinlerinin iç tutarlılık temelinde ele alındığı bu yasa önerisi ile özel eğitim gerektiren bireylerin;

a) Nitelikli ortamlarda ve bilimsel yaklaşımlar ışığında erken tanılanmaları,b) En az sınırlandırılmış eğitim ortamlarına mümkün olan en erken yaşta yerleştirilmeleri,c) Kıbrıs Türk Milli Eğitimi’nin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda örgün nitelikteki

genel ve mesleki eğitim görme haklarını parasız ve parasız yatılı kullanabilmeleri,d) Tüm gelişimsel özellikleri dikkate alınarak hazırlanacak Bireyselleştirilmiş Eğitim

Programlarından ( BEP ) yerleştirildikleri eğitim ortamlarının tüm olanakları ile faydalanmaları,e) Eğitim ve destek hizmetleri sunulurken akranları ile birlikte olmalarına özen gösterilmesi,f) Öğrenim hayatlarının her aşamasında, Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarında belirtilen

özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmelerinin yasal güvence altına alınması,g) Her türlü rehabilitasyon hizmetlerinden ihtiyaçları doğrultusunda kesintisiz faydalanmaları,h) Gelişimleri doğrultusunda yeni eğitim programlarına veya uygun üst eğitim kurumlarına

yerleştirilmelerine olanak sağlayacak etkin izleme hizmetlerinden faydalanmalarıi) Ailelerinin de sunulacak tüm hizmetlerin karar ve uygulama aşamalarına etkin olarak katılımı,j) Özellikle yaygın eğitim olanaklarının genişletilmesi ile yaşam boyu eğitim hizmetlerinden

yararlanarak gerek mesleki ve gerekse sosyal yaşam becerileri açısından toplumun aktif fertleri olmaları, öncelikli olarak amaçlanmaktadır.

Bu amaçlar gerçekleştiğinde, özel eğitim gereken bireylerin yaşam standartları yükseltilerek, toplumda daha fazla kabul görmeleri sağlanacak ve her türlü hakları yasa çerçevesinde güvence altına alınmış olacaktır. Bu amaçlar doğrultusunda yeni bir yasa yapılmasına gerek duyulmuştur.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. Yasanın kısa ismini düzenlemektedir.

Madde 2. Yasada yeralan terimlerin tefsirini vermektedir.

Madde 3. Yasanın amacını düzenlemektedir.

Madde 4. Yasanın kapsamını düzenlemektedir.

Madde 5. Özel Eğitimin Temel İlkelerini düzenlemektedir.

Madde 6. Özel Eğitim Öğretim Alma hakkını düzenlemektedir.

Madde 7. Özel Eğitim Talebi İçin Gerekli Başvuru kuralını düzenlemektedir.

Madde 8. Tanılamayı düzenlemektedir.

Madde 9. Yönlendirmenin kurallarını düzenlemektedir.

Madde 10. Yerleştirme ile ilgili kuralları düzenlemektedir.

Madde 11. Erken Çocukluk Döneminde evde ve kurumlarda verilecek eğitim ile ilgili kuralı düzenlemektedir.

Madde 12. Özel eğitim gerektiren çocuklar için okul öncesi eğitim ile ilgili kuralı düzenlemektedir.

Madde 13. Özel eğitim gerektiren bireylere İlköğretim okullarında verilecek özel eğitim kuralını düzenlemektedir.

Madde 14. Özel eğitim gerektiren bireylere Ortaöğretim okullarında verilecek özel eğitim kuralını düzenlemektedir.

Madde 15. Özel eğitim gerektiren bireylere Yükseköğretim okullarında verilecek özel eğitim kuralını düzenlemektedir.

Madde 16. Yaygın Eğitim programlarının düzenlenmesi ile ilgili kuralı düzenlemektedir.

Madde 17. Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Oluşumunu düzenlemektedir.

Madde 18. Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Görevlerini düzenlemektedir.

Madde 19. Özel Eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişimlerinin izlenmesi ile ilgili esası düzenlemektedir.

Madde 20. Kaynaştırma yolu ile eğitim esaslarını düzenlemektedir.

Madde 21. Özel okullarda eğitim kuralını düzenlemektedir.

Madde 22. Özel Eğitim desteği kuralını düzenlemektedir.

Madde 23. Özel eğitim programlarını düzenlemektedir.

2

Madde 24. Değerlendirme kuralını düzenlemektedir.

Madde 25. Özel Eğitim Okul ve Kurumlarının amaçlarını düzenlemektedir.

Madde 26. Özel eğitim gerektiren bireyler için açılacak Devlet ve Özel Özel Eğitim Okul ve kurumlarını düzenlemektedir.

Madde 27. Diğer okul ve kurumlarda özel eğitim verilmesi ile ilgili kuralı düzenlemektedir.

Madde 28. Psikolojik Rehberlik Araştırma Şubesinin yürüttüğü hizmetleri düzenlemektedir.

Madde 29. Özel Eğitim Koordinasyon Merkezini düzenlemektedir.

Madde 30. Okul ve Kurum açma ile ilgili kuralı düzenlemektedir.

Madde 31. Devlet ve Özel Okul ve kurumlarda özel eğitim hizmetlerini düzenlemektedir.

Madde 32. Özel eğitim okul ve kurumlarında bulundurulması zorunlu personeli düzenlemektedir.

Madde 33. Özel eğitim okul ve kurumlarının denetimini düzenlemektedir.

Madde 34. Özel eğitim araçlarını düzenlemektedir.

Madde 35. Yasa’nın eğitim ve öğretim işlerinden sorumlu Bakanlık tarafından yürütüleceğini düzenlemektedir.

Madde 36. Yasanın yürürlüğe giriş tarihini düzenlemektedir.

3

ÖZEL EĞİTİM YASA TASARISI

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

Kısa İsim 1. Bu Yasa, Özel Eğitim Yasası olarak isimlendirilir.

BİRİNCİ KISIMGenel Kurallar

Tefsir 2. Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe;“Bakan”, Eğitim ve öğretim işleri ile görevli Bakanı anlatır.“Bakanlık”, Eğitim ve öğretim işleri ile görevli Bakanlığı anlatır.“Destek Eğitim Hizmetleri”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin tıbbî ve eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda belirlenen eğitim ihtiyaçları doğrultusunda kendilerine, ailelerine, öğretmenlerine ve okul personeline uzman personel, araç-gereç, eğitim ve danışmanlık hizmetleri sağlamayı anlatır.“Destek Eğitim Odası”, Kaynaştırma uygulamaları yoluyla eğitimlerine devam eden öğrenciler ile üstün yetenekli öğrencilere ihtiyaç duydukları alanlarda destek eğitim hizmetleri verilmesi için düzenlenmiş ortamı anlatır.“Destek Hizmet Personeli”, Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimlerinde ve bakımlarında yardımcı olmak amacıyla okul ve kurum dışından görevlendirilen uzman kişileri, bakıcıları, yardımcıları ve temizlik görevlilerini anlatılır.“Devlet”, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devletini anlatır.“En az sınırlandırılmış Eğitim Ortamı”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireyin; toplumla bütünleşmesini sağlamaya yönelik sosyal, öz bakım, dil ve iletişim alanlarındaki davranışlar ile düzeyine uygun akademik ve mesleki bilgi ve becerileri kazandırmak amacıyla destek eğitim hizmetlerinin de verildiği ve mümkün olduğunca yetersizliği olmayan akranlarıyla bir arada olmasını sağlayan en uygun eğitim ortamını anlatır.“Erken çocukluk dönemi”, 0-36 ay arasındaki bireyleri kapsayan dönemi anlatır..“Erken Tanı”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireyin değerlendirmeye alınabileceği en erken yaşı ve/veya dönemi anlatır.“Hazırlık Sınıfı”, Okul öncesi eğitimini tamamlayan veya zorunlu ilköğretim çağına gelmiş özel eğitim gerektiren bireylerin, gelişim ve bireysel özellikleri ile gereksinimleri doğrultusunda onları örgün eğitimi izleyebilecekleri duruma getirmek amacıyla açılan sınıfı anlatır.“İzleme ve Değerlendirme Ekibi”, Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi içerisinde görev yapan ve özel eğitime muhtaç bireyin tüm eğitsel değerlendirmesini gerçekleştiren ekibi anlatır.“Kaynak Oda”, Kaynaştırma uygulaması yapılan okullarda, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin destek eğitim alması için düzenlenmiş ortamı anlatır.“Kaynaştırma”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere destek eğitimi hizmeti de verilerek, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitimlerini sürdürmelerini anlatır.“Kaynaştırma Eğitim Odası”, Okul ve kurumlarda, yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için özel araç-gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak özel eğitim desteği verilmesi amacıyla hazırlanan odayı anlatır.

4

“Özel Eğitim”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ihtiyaçlarını ve sosyal gereksinimlerini karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile bireysel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, bireysel yeterliliklerine dayalı gelişim özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimi anlatır.“Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu”, Bu Yasanın 17’nci maddesi uyarınca oluşturulan kurulu anlatır. “Özel Eğitim Okul ve Kurumları”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş personelin bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemlerinin uygulandığı, bakanlığa bağlı her derece ve türdeki gündüzlü ve yatılı devlet okullarını ve özel okulları anlatır.“Özel Eğitim Sınıfı”, Okul ve kurumlarda, durumları ayrı bir sınıfta eğitim görmeyi gerektiren öğrenciler için yetersizlik türü, eğitim performansları ve özelliklerine göre açılan sınıfları anlatır.“Özel Eğitime İhtiyacı Olan Birey”, Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyi anlatır.“Özel Eğitime İhtiyacı Olan Bireyin Zorunlu Eğitim Çağı”, Okul öncesi dönemi de içine alan 4-18 yaş grubundaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim-öğretim süresini kapsayan dönemi anlatır.“Tanılama”, Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, yeterli ve yetersiz yönleri ile bireysel özelliklerini, ilgilerini belirlemek amacıyla, tıbbi, psiko – sosyal eğitim alanlarında yapılan değerlendirme sürecini, anlatır.“Üst Öğrenim”, Halen bulunduğu öğrenim programının bir üst kademesindeki öğrenim programını anlatır.“Zorunlu Eğitim Çağı”, Onbeş yaşına kadar eğitim-öğretim süresini kapsayan dönemi anlatır.

Amaç 3. Bu Yasanın amacı, özel eğitime ihtiyacı olan bireyin Kıbrıs Türk Milli Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda genel ve mesleki eğitim görme haklarını parasız veya parasız yatılı kullanabilmelerini sağlamaya yönelik esasları düzenlemektir.

Kapsam 4. Bu Yasa, özel eğitime ihtiyacı olan bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak tüm eğitim–öğretim hizmetlerini, bu hizmetleri sağlayacak okul, kurum ve programlara ilişkin kuralları kapsar.

Özel Eğitimin Temel İlkeleri

5. Kıbrıs Türk Milli Eğitimini düzenleyen genel kurallar doğrultusunda özel eğitimle ilgili temel ilkeler şunlardır:

(1) Özel eğitime ihtiyacı olan tüm bireyler; ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır,

(2) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimine mümkün olduğunca en erken yaşta başlanır,

5

(3) Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür,

(4) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitim düzeyleri dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitilmelerine öncelik verilir,

(5) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, her türlü rehabilitasyonlarını sağlayacak kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde çalışılır,

(6) Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim programları geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır,

(7) Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif olarak katılmaları ve eğitimleri sağlanır,

(8) Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, özel eğitime ihtiyacı olan bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum örgütleri ile işbirliği içinde çalışılır,

(9) Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde planlanır,

(10) Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, kültür, sanat ve spor alanlarında eğitim alma hakkına sahiptir ve kendilerine bu konuda fırsat eşitliği sağlanır,

(11) Özel eğitim genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.

İKİNCİ KISIM

Özel Eğitim Öğretim Hakkı, Başvuru, Tanılama, Yönlendirme ve Yerleştirme ile Özel Eğitim Öğretim Tür ve Kademeleri

Eğitim ÖğretimHakkı

6. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ve/veya öğretim alması hiçbir gerekçeyle engellenemez. Özel eğitime ihtiyacı olan gereksinimli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve normal akranlarıyla eşit eğitim ve/veya öğretim imkânı sağlanır.

Özel Eğitim İçin Gerekli Başvuru

7. Özel eğitim için gerekli başvuru, öğrenciler için okulları tarafından, öğrenci olmayan bireyler için aileleri ve/veya onlara bakmakla yükümlü olan kurum tarafından Psikolojik Danışma, Reberlik ve Araştırma Şubesi’ne yapılır. Psikolojik Danışma, Reberlik ve Araştırma Şubesi, yapılan başvuruları Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu’na bildirir.

Tanılama 8. Her aşamadaki tanılamada, bireyin eğitsel özellikleri belirlenir, gelişim alanlarındaki özellikleri değerlendirilir ve bu değerlendirme sonuçları dikkate alınarak eğitim amaçları ve hizmetleri planlanır, mümkün olduğu ölçüde akranlarıyla aynı eğitim ortamına yerleştirilmesine ve/veya özel eğitim kurumundan faydalanmasına karar verilir.

6

Tanılama yapılırken aşağıda öngörülen esaslar dikkate alınır:

(1) Tanılama mümkün olduğunca erken yaşta yapılır.

(2) Tanılama, çok yönlü ve bireyin tüm gelişim öyküsü değerlendirilerek yapılır.

(3) Tanılama Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi

tarafından yapılır. (4) Tanılama sürecinde uygulanan tekniklerde, yöntemlerde,

disiplinlerde bilimsellik ve çeşitlilik esastır. (5) Tanılama süreci, farklı disiplin alanlarındaki uzmanlarca sürekli

değerlendirilir.

(6) Tanılamada bireyin yeterli, yetersiz olduğu yönler birlikte değerlendirilir.

(7) Tanılama, çok yönlü ve bireyin tüm gelişim öyküsü değerlendirilerek yapılır.

(8) Tanılama sürecinin her aşamasında, ailenin ve gerektiğinde de bireyin katılımı sağlanır.

(9) Tanılama ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Yönlendirme 9. Yönlendirme, özel eğitime ihtiyacı olan bireyin eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucuna göre en az sınırlandırılmış eğitim ortamı ve özel eğitim hizmetine karar verilerek eğitim programı hazırlanmasını içeren bir süreçtir. Yönlendirme ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Yerleştirme 10. Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu, yapılan eğitsel tanılama doğrultusunda özel eğitime ihtiyacı olan bireyi uygun devlet okulu veya kurumuna yerleştirir. Bu Kurul, yönlendirme raporu ve velinin isteği doğrultusunda özel okullarda öğrenimlerini sürdüren öğrencinin, bulunduğu okulda kaynaştırma yoluyla eğitime devam etmesi için de karar alabilir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin uygun eğitim ortamına yerleştirilmesi aşağıdaki hususlar dikkate alınarak Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

(1) Zorunlu eğitim çağında olup özel eğitime ihtiyacı olduğu tespit edilen veya tanısı konulmamış ve yerleştirme kararı alınmamış her bireyin okul ve kurumlara kaydının, yıllık çalışma takviminde belirlenen süreye bakılmaksızın yapılması zorunludur.

(2) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin öncelikle yetersizliği olmayan akranlarının devam ettiği sınıf olmak üzere, özel eğitim sınıfı, gündüzlü özel eğitim okulu ve/veya kurumu, yatılı özel eğitim okulu ve/veya kurumu gibi en az sınırlandırılmış eğitim ortamından en çok sınırlandırılmış eğitim ortamına kadar

7

eğitimlerini sürdürmelerini sağlayacak şekilde yerleştirilmelerine dikkat edilir.

(3) Yerleştirme, bireylerin yetersizlik türü ve derecesi, tüm gelişim ve akademik disiplin alanlarındaki performansı, eğitim ihtiyaçları ile ilgi ve istekleri doğrultusunda yapılır.

(4) Yerleştirmede, bireyin yerleştirileceği okulun veya kurumun personel durumu, öğrenci mevcudu ve eğitim ortamı göz önünde bulundurulur.

(5) Birey, ikamet adresine göre mümkün olan en yakın okul ve/ veya kuruma yerleştirilir.

(6) Yerleştirme kararına, bireyin velisi karar tarihinden itibaren, yerleştirme kararı verilen okul veya kurum ise kayıt tarihinden itibaren Özel Eğitim Hizmetleri Kuruluna altmış iş günü içinde itiraz edebilir. Yapılan itirazlar incelenerek en geç 30 gün içerisinde sonuçlandırılır. İtiraz neticesinde verilen karar aynen uygulanır.

(7) Eğitimin her aşamasında, bireyin gelişimi ve eğitim performansı doğrultusunda durumuna uygun yeni bir okula veya kuruma yerleştirmesi kararı alınabilir.

Erken Çocukluk DönemindeÖzel Eğitim

11. Erken çocukluk dönemindeki özel eğitim hizmetleri ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi temeline dayalı olarak evlerde ve kurumlarda sürdürülür. Erken çocukluk dönemindeki evde ve kurumlarda verilecek özel eğitimin koşulları ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Okul Öncesi Özel Eğitim

12. Tanısı konulmuş özel eğitime ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitimi zorunludur. Bu eğitim özel eğitim okulları ile diğer okul öncesi eğitim kurumlarında verilir. Gelişim ve bireysel özellikleri dikkate alınarak, özel eğitime ihtiyacı olan çocukların okul öncesi eğitim süreleri Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu tarafından uzatılabilir. Okul öncesi eğitim koşulları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

İlköğretimdeÖzel Eğitim

13. (1) Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, ilköğretimlerini özel eğitim okulları ve/veya diğer ilköğretim okullarında sürdürürler.

(3) Zorunlu ilköğretim programlarının amaçlarını gerçekleştirecek

durumda olmayan bireyler için gelişim alanlarındaki performans düzeyleri dikkate alınarak hazırlanmış eğitim programlarının uygulanacağı kurumlar açılır.

(3) İlköğretimde eğitim koşulları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

8

OrtaöğretimdeÖzel Eğitim

14. Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, ortaöğretimlerini özel eğitim okullarında ve/veya diğer genel ve mesleki teknik ortaöğretim okullarında sürdürebilirler. Ortaöğretimde özel eğitim koşulları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

YükseköğretimdeÖzel Eğitim

15. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin ilgi, istek, yetenek ve yeterlilikleri doğrultusunda ve ölçüsünde yükseköğretim imkânlarından faydalanabilmeleri için gerekli özel tedbirler alınır. Özel tedbirlerin kapsamı ve özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin yükseköğretim alabilmelerinin koşulları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Yaygın Eğitim 16. Özel eğitimin temel ilkeleri doğrultusunda farklı konu ve sürelerde, özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak, işe ve mesleğe hazırlamak amacıyla yaygın eğitim programları düzenlenir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin aileleri ve yakın çevrelerinin bireyin gelişim sürecinde aktif rol almalarına ve onlarla birlikte yaşama becerilerini geliştirmelerine yönelik yaygın eğitim programlarına öncelik verilir. Yaygın eğitim programları ile ilgili esas ve usuller, Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ KISIMÖzel Eğitim Hizmetleri Kurulu ve Görevleri ile İzleme ve Kaynaştırma

Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Oluşumu

17. (1)Eğitim-öğretim okul veya kurumlarındaki özel eğitim hizmetlerini düzenlemek, bu hizmetlerin eş güdümünü sağlamak, izlemek ve değerlendirmek üzere en üst düzeydeki karar merci olan Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu aşağıda öngörülen üyelerden oluşur.

(A) İlköğretim Dairesi Müdürü (Başkan),(B) Genel Ortaöğretim Dairesi Müdürü (Üye),(C) Mesleki Teknik Öğretim Dairesi Müdürü (Üye),(Ç) Sağlık Bakanlığı Bakanlık Müdürü (Üye),(D) Sosyal Hizmetler Dairesi Müdürü (Üye),(E) Psikolojik Danışma Rehberlik ve Araştırma Şube Amiri (Üye)(F) Bakan tarafından atanacak bir temsilci (Üye)

(2) Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu toplantısına ilgili konuya göre gerek duyulması halinde özel eğitim okul müdürleri, kaynaştırma uygulaması yapılan okulu müdürleri ile bu okullardan seçilen sınıf öğretmenleri, psikologlar, aile hekimleri, odyologlar, fizyoterapistler, veliler, sivil toplum örgütlerinin yetkilileri, bu alanda yetişmiş ilköğretim müfettişleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin çalıştığı kurumlardaki iş yeri temsilcisi ve/veya konu ile ilgili diğer kişiler de çağırılabilir.

(3)Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

9

Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun Görevleri

18. Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun görevleri şunlardır:

(1) Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi, okullardaki rehber öğretmenler, özel eğitim kurumlarının, kaynak odalarının, özel eğitim ve hazırlık sınıflarının, yönetici, öğretmen, destek hizmet personeli, sınıfı gibi her türlü personel gereksinimini, okul ve kurum dışından görevlendirilecek personeli belirlemek.

(2)

(3)

Öğretim yılı başında düzenlenen bir program dahilinde; zihin, beden, duygu ve sosyal yönden farklılık gösteren, öğrenme yetersizliği olan bireyleri belirlemek amacıyla, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yapılacak taramalar ve evde eğitim programları için; Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesinde oluşturulacak eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin gerekli personel, araç-gereç, taşıt gibi her türlü gereksinimini karşılayarak, taramaların ve eğitim programlarının sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

Erken tanı ve müdahale için, anaokulları ve anasınıflarında yapılacak taramaları öncelikle plânlar ve bunların uygulanmasını sağlar. Ekibin sunduğu yöneltme kararlarını değerlendirir, gerekli özel eğitim önlemlerini alır. Tarama programları mümkün olduğunca birinci yarı yıl içinde düzenlenir, uygulanır ve sonuçlandırılır. Ancak olanak ve koşullara göre ikinci yarı yılda da sürdürülebilir.

(4) Kaynaştırma uygulamaları yapılacak okul, kaynak oda, hazırlık ve özel eğitim sınıfları gereksinimini belirlemek ve bu sınıfların açılması için gerekli önlemleri almak.

(5) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, yöneltme raporu çerçevesinde, kaynaştırma uygulamalarına, özel eğitim sınıflarına veya özel eğitim kurumlarına yerleştirilmesi kararını almak.

(6) Evde özel eğitimi sürdürülen öğrenciler için gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmenlerin görev dağılımını yapmak.

(7) Personel yetiştirilmesi amacıyla görev alanlarına göre, uygun hizmet içi eğitim kursları açılmasını sağlamak.

(8) Özel eğitimle ilgili yayın ve kaynakları araştırmak, incelemek, gerekli görülen yayın ve kaynakların özel eğitim okul ve kurumlarına dağıtımını sağlamak.

(9) Özel eğitim hizmetlerinin sürdürülmesinde, araştırmalara esas olacak istatistikî bilgileri toplamak, değerlendirmek ve kullanılmaya hazır hale getirmek.

(10)

(10

Erken tanı ve müdahale için, sağlık ve sosyal hizmet kurum ve kuruluşları ile diğer ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak.

10

(11) Aile eğitim programlarını başarı ile bitirmiş gönüllü aileler ile üniversitelerin özel eğitim, çocuk gelişimi ve eğitimi bölümlerinde okuyan ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinden gönüllü olanların; aile eğitimi, erken çocukluk dönemi eğitimi, özel eğitim desteği gibi çalışmalara görevli personel ile birlikte katılmaları için gerekli eş güdümü sağlarmak.

İzleme 19. (1) Özel eğitim hizmetlerinin planlanması ve eğitimde sürekliliğinin sağlanması amacıyla erken çocukluk döneminden itibaren eğitimin her kademesinde özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişimlerinin izlenmesi esastır.

(A) Bireylerin gelişimlerinin izlenmesi, önerilen özel eğitim hizmetlerinin uygunluğunun ve bireysel eğitim programlarında yer alan amaçların gerçekleşme düzeyi bakımından değerlendirilerek, her yıl bireysel eğitim programlarının yenilenmesi yoluyla yürütülür.

(B) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin gelişimlerinin izlenmesine yönelik faaliyetler, Özel Eğitim Hizmetleri Kurulu, psikolojik danışma ve rehberlik araştırma şubesi, okullar, kurumlar ve ailenin işbirliğiyle yürütülür.

(2) İzleme ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Kaynaştırma 20. (1) Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları ile birlikte devlet ve özel okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan özel eğitim uygulamalarıdır. Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ilkeleri şunlardır:

(A) Bütün bireylerin öğrenebilir ve eğitilebilir olduğu kabul edilmesi esastır.

(B) Eğitim hizmetleri, bireylerin eğitim performansına ve öncelikli ihtiyaçlarına göre planlanır.

(C) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitimlerini öncelikle yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı kurumda sürdürmeleri sağlanır.

(Ç) Kaynaştırma, bir program dâhilinde verilen özel eğitim uygulamasıdır.

(D) Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler kaynaştırma yoluyla eğitimlerini, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri gibi, yarı zamanlı olarak destek eğitim odasından ve/veya özel eğitim kurumundan destek eğitimi alarak da sürdürebilirler.

11

(2) Kaynaştırma yapılırken uyulması gereken eğitim kriterleri ve uygulamalar ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir Tüzükle düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ KISIMÖzel Eğitim Okullarında Eğitim, Özel Eğitim Desteği, Eğitim

Programları ve Değerlendirme

Özel Eğitim Okullarında Eğitim

21. Özel eğitim okullarında, özel eğitim ihtiyacından bireyler için benzer yetersizlikleri olan akranları ile birlikte temel yaşam becerilerini geliştirme ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak üzere gelişim özellik ve ihtiyaçlarına göre hazırlanan bireysel eğitim programları doğrultusunda, tam veya yarı zamanlı eğitim programı uygulanır.

Özel Eğitim Desteği

22. (1) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere, her tür ve kademedeki eğitim ortamlarında devam ettiği eğitim programlarının amaçlarını gerçekleştirmek üzere özel eğitim desteği verilir. Bu amaçla bireysel ve grupla eğitim imkânları kaynaştırma yoluyla aşağıda belirtilen şekilde sağlanabilir.

(A) Destek eğitim odasından faydalanarak,

(B) Haftanın belirli günlerinde sistemli bir özel eğitim merkezinden faydalanarak,

(C) Özel eğitim kurumlarından faydalanarak sürdürebilirler.

(2) (A) Herhangi bir eğitim kurumuna devam edecek durumda olmayan zorunlu eğitim çağındaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylere, temel yaşam becerilerini geliştirme ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik eğitim programlarının evde uygulanması sağlanır.

(B) Evde özel eğitim hizmetleri ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

(3) Devlet hastanelerinde ve özel hastanelerde çeşitli hastalıklardan dolayı yatan ve tedavi gören zorunlu eğitim çağındaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylere, eğitim hizmeti olanaklar ölçüsünde sağlanır.

Eğitim Programları

23. (1)Özel eğitim okul ve sınıflarında normal okul programları uygulanır. Ancak, öğrencilerin özellikleri ve öğrenme yeterlilikleri dikkate

alınarak, söz konusu programlarda denkliği bozmayacak şekilde düzenlemeler Bakanlık tarafından yapılır. Özel eğitim okul ve sınıf programları, öğrencileri, eğitimlerini normal okullarda akranlarıyla birlikte sürdürecek yeterliliklere ulaştırmayı amaçlayan bir yaklaşımla hazırlanır.

12

(2)Özel eğitim okul ve sınıflarında süreleri ve içerikleri öğrencilerin özelliklerine göre hazırlanmış özel eğitim programları uygulanır. Uygulanan özel eğitim programları, öğrencinin bireysel gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda özel eğitimin temel ilkeleri esas alınarak hazırlanır. Eğitimlerini tamamlayanlara verilecek diploma veya sertifikaların denkliği ile üst öğrenim kurumlarına devam gibi konular ve öğrenciye sağlayacağı haklar ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

(3)Özel eğitime ihtiyacı olan bireyleri ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri doğrultusunda iş hayatında geçerliliği olan görevlere hazırlayıcı iş ve meslek eğitim programları, uygulama ağırlıklı ve bireyin o işi veya mesleği amaçlanan yeterlilikte yapmasını sağlayacak şekilde sürdürülür. Bu konu ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Değerlendirme 24. (1)İlköğretim okullarında kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrenciler gerekli hallerde sadece birinci sınıfta bir kez sınıf tekrarı yapabilir, bunun dışında bu öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılmaz. Ortaöğretim kurumlarında ise bu öğrenciler bu Yasa altında çıkarılacak sınıf geçme, okul bitirme ve sınavlar ile ilgili tüzük kuralları uyarınca değerlendirilirler. Ancak, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin engel ve özellikleri dikkate alınarak sınavlarda gerekli önlemler alınır ve düzenlemeler yapılır.

(2)Özel eğitim okul ve sınıflarında eğitim gören bireylerin değerlendirilmesinde, öncelikle bireyselleştirilmiş eğitim

programında yer alan amaçların gerçekleştirilmesi esastır.

(3)Özel eğitim okullarında, kaynak oda ve kaynaştırma uygulaması yapan diğer her türlü kurumda sınıf geçme, okul bitirme ve sınav esasları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

BEŞİNCİ KISIM

Özel Eğitim Okul ve Kurumları

Özel Eğitim Okul ve Kurumlarının Amaçları

25. Özel eğitim okul ve kurumları, Kıbrıs Türk Milli Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin;

(1)Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir yurttaş olarak yetişmelerini,

(2) Kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmeleri için temel yaşam

13

becerilerini geliştirmelerini,

(3) Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; ilgileri, gereksinimleri, yetenekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını amaçlar.

Devlet ve Özel Özel Eğitim Okul ve Kurumları

28/1988 45/2003 50/2003 9/2007

26. (1) Durumları ayrı bir okulda özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için engel ve özelliklerine uygun gündüzlü veya yatılı devlet ve/veya özel özel eğitim okulları açılabilir. Birden fazla engeli bulunan öğrenciler için özel eğitim okullarında özel eğitim sınıfları açılabilir.

(2) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim desteği sağlamak veya onları iş ve mesleğe hazırlamak veya örgün eğitim programlarından yararlanamayacak durumda olanların temel yaşam becerilerini geliştirmek ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak üzere gündüzlü veya yatılı devlet ve/veya özel özel eğitim kurumları açılabilir. Özel eğitim kurumlarında, özel eğitime ihtiyacı olan bireyleri iş hayatında geçerliliği olan görevlere hazırlamak amacıyla açılan iş ve meslek kurslarına devam edenler, Çıraklık ve Meslek Eğitimi Yasası'nın çırak öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar. Bu hususla ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Devlet ve Özel Okul ve Kurumlarında Özel Eğitim

6.01.2011R.G. 3EK IIIA.E. 112

27. (1) Durumları akranları ile birlikte kaynaştırma eğitimi görmeye uygun olan özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, eğitim ve öğretimlerini devlet okulu ve özel okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında sürdürürler. Bu okullarda özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim desteği sağlamak üzere yardımcı destek eğitim odası oluşturulur, özel araç-gereç ile eğitim materyalleri sağlanır ve diğer özel tedbirler alınır.

(2) Özel özel eğitim kurumlarının açılması ve işleyişi ile ilgili usul ve esaslar Özel Okullar Dershaneler ve Kurs Yerleri Tüzüğünde düzenlenir.

ALTINCI KISIM

Özel Eğitime Destek Sağlayan Kurumlar

Psikolojik Danışma Rehberlik ve Araştırma Şubesi

28. (1) Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitsel değerlendirme, tanılama, izleme ve yönlendirme hizmetlerini yürüterek birey için en az sınırlandırılmış eğitim ortamını önerir, birey ve ailesine destek eğitim ile rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri sunar. Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesine ilişkin gerekli çalışmaları

14

yapar.

(2) Örgün ve yaygın eğitim kurumlarına devam eden bireylere psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri götürmek üzere eğitim öğretim kurumlarında kurulan Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisleri, kurumlarındaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylere ve ailelerine de eğitim ihtiyaçları ve özelliklerine göre bu hizmetleri sunar. Bu servisler, rehberlik ve danışma hizmetlerini yürütürken, Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi ile diğer ilgili kurumlarla işbirliği yaparlar.

Özel Eğitim Koordinasyon Merkezi

29. Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun belirleyeceği kişilerden oluşturulan Özel Eğitim Koordinasyon Merkezi, Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun sekreteryasını yürütür ve Kurulun aldığı kararları uygular ve/veya uygulanmasını sağlar. Özel Eğitim Koordinasyon Merkezinin çalışma usul ve esasları ile Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Okul ve Kurum Açma

17/1986 10/1987 40/1992 53/2002 55/2006

30. (1)Gerçek ve/veya tüzel kişiler özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim ve öğretimleri için bu Yasa ve Milli Eğitim mevzuatındaki esaslara uygun olarak özel okul veya kurumu Bakanlığın izni ile açabilirler.

(2)Bakanlık, Milli Eğitim Yasasına göre açılmış ve hisselerinin tümü kamu yararına çalışan bir birlik ve kamu yararına kurulan dernek ve vakıflara ait özel eğitim okul ve kurumlarının hizmetlerinin niteliğini yükseltmek amacıyla bu okul ve kurumlara eğitim programları ve eğitim öğretim hizmeti veren personele hizmet içi eğitim gibi destekler sağlayabilir.

(3)Milli eğitimin genel amaçları ve temel ilkeleri, eğitim-öğretim programları, okuldaki öğretimin seviyesi ve bina araç-gereç yeterliliği yönünden özel okullardaki eğitim ve öğretim Bakanlığın gözetim ve denetimine bağlıdır.

Devlet ve Özel Okul ve Kurumlarında Özel Eğitim

31. Resmi ve özel okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okulları ile yaygın eğitim kurumları; bu yasanın öngördüğü şekilde, kendi çevrelerindeki özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim hizmetleri sağlamakla yükümlüdürler. Bu okul ve kurumlarda, özel eğitime ihtiyacı olan bireylere sunulan eğitim-öğretim hizmetlerinin etkililiğini arttırmak amacıyla özel eğitim tedbirleri alınarak gerekli düzenlemeler yapılır. Bu bireylere sağlanacak her türlü özel eğitim hizmeti için Bakanlık ve ilgili kurumlar işbirliği içinde çalışır.

YEDİNCİ KISIMÇeşitli Kurallar

Personel 32. Özel eğitim okul ve kurumları ile özel eğitime destek sağlayan kurumların eğitim öğretimle ilgili personel ihtiyacı öncelikle karşılanır, ayrıca idari personelin dışında hizmetin gerektirdiği personelin sayısı ve nitelikleri Bakanlıkça belirlenir. İhtiyaç duyulan uzman personel atanır veya diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılarak görevlendirilir.

15

Denetim

41/2006 2/2008

33. Özel eğitim okul ve kurumları ile özel eğitime destek sağlayan kurumların faaliyetlerinin denetimi Milli Eğitim, Denetleme, Değerlendirme ve Yönlendirme Kurulu (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası uyarınca kurulan Eğitim Denetleme, Değerlendirme ve Yönlendirme Üst Kurulu tarafından yapılır.

Özel Eğitim Araçları

34. Devlet okul ve kurumlarında eğitim ve öğretimlerini sürdürdükleri sürece, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin bu hizmetlerden etkin şekilde yararlanmalarını sağlayacak her türlü araç-gereç ihtiyaçları Bakanlık tarafından karşılanır.

SEKİZİNCİ KISIMSon Kurallar

Yürütme Yetkisi 35. Bu Yasa, eğitim ve öğretim işleri ile görevli Bakanlık tarafından yürütülür.

Yürürlüğe Giriş 36. Bu Yasa, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten başlayarak yürürlüğe girer.

16