ÑÒNH NGHÓA :

Gaõy thaân 2 xöông caúng tay laø gaõy :

Gaõy thaân xöông quay ôû giöõa loài

cuû nhò ñaàu vaø khôùp quay truï döôùi.

Gaõy thaân xöông truï ôû giöõa khôùp

quay truï treân vaø khôùp quay truï döôùi

PHAÂN LOAÏI :

a). Theo vò trí :

1/3 treân ; 1/3 giöõa ; 1/3 döôùi

b). Theo ñoä vöõng :

A : Ñöôøng gaõy ñôn giaûn.

B : Gaõy coù maûnh thöù 3

C : Gaõy nhieàu maûnh, gaõy 2 taàng.

c). Theo möùc ñoä xeâ dòch :

Ñoä 0: Gaõy caønh töôi, taïo hình, khoâng di

leäch.

Ñoä 1: Coù leäch nöûa thaân xöông, gaäp

goùc.

Ñoä 2: Coù leäch ½ ñeán 1 thaân xöông, gaäp

goùc.

Ñoä 3: Di leäch sang beân hôn 1 thaân xöông,

choàng ngaén hoaëc di leäch xa phaàn meàm

xung quanh bò toån thöông nhieàu

TRIEÄU CHÖÙNG LAÂM SAØNG :

Gaõy khoâng di leäch chæ ñau vaø

söng nôi gaõy coù ñieåm ñau choùi.

Gaõy coù di leäch caúng tay bieán

daïng, coù cöû ñoäng baát

thöôøng, coù tieáng laïo xaïo cuûa

xöông, ñieåm ñau roõ, caúng tay

loûng leûo, ngaén, baøn tay saáp.

MUÏC ÑÍCH VAØ CHÆ ÑÒNH ÑIEÀU TRÒ :

a). Muïc ñích :

- Giuùp laønh toát caùc nôi gaõy.

- Chænh laïi ñuùng vò trí giaûi phaãu cuûa xöông.

- Laáy laïi taàm hoaït ñoäng bình thöôøng, nhaát laø cöû ñoäng saáp ngöûa.

- Traùnh cöùng khôùp vaø caùc bieán chöùng ñi keøm.

MUÏC ÑÍCH

b). Chæ ñònh :

- Gaõy loaïi A (theo ñoä vöõng )

- Gaõy ñoä 0,1,2 (theo möùc

ñoä di leäch)

KHOÙ KHAÊN VAØ BIEÁN CHÖÙNG :

- Nhieàu di leäch : gaäp goùc, xoay,

sang beân, choàng ngaén hoaëc xa.

- Xöông quay ñöôïc bao phuû bôûi raát

nhieàu cô neân khoù xaùc ñònh

ñöôïc xöông coù vaøo toát hay chöa.

KHOÙ KHAÊN

- Neáu naén söûa chöa toát, xöông quay seõ khoâng khoâi

phuïc ñöôïc chieàu daøi vaø ñöôøng cong bình thöôøng aûnh

höôûng tôùi ñoäng taùc saáp ngöûa caúng tay.

- Xöông truï laâu laønh do dinh döôõng keùm deã daãn ñeán

khôùp giaû.

KHOÙ KHAÊN

- Cal xöông quay xöông truï dính vaøo nhau laøm maát ñoäng

taùc saáp ngöûa.

- Di leäch gaäp goùc raát deã thaáy.

- Baát ñoäng laâu ngaøy deã ñöa ñeán cöùng khôùp, teo cô, roái

loaïn dinh döôõng…

KYÕ THUAÄT THÖÏC HIEÄN :

Khi nhaän beänh phaûi thaêm khaùm toång quaùt, khaùm

kyõ thaàn kinh, maïch maùu vuøng caúng tay nhaèm traùnh

nhöõng sai soùt ñaùng tieác.

Phaûi giaûi thích roõ coâng vieäc mình saép laøm vôùi beänh

nhaân, traán an, ñoäng vieân beänh nhaân nhaèm taïo ñöôïc söï

hôïp taùc toát nhaát giöõa beänh nhaân vaø thaày thuoác.

Duïng cuï :

Boät (vöøa ñuû)

Goøn khoâng thaám nöôùc

Dao moùc, buùt chì saùp,

baêng cuoän.

Xoâ nöôùc ngaâm boät.

Sau khi test Lidocain 2% khoâng thaáy

phaûn öùng, ta tieán haønh gaây teâ

tröïc tieáp vaøo oå gaõy ( 3 4

mg/kg).

Beänh nhaân naèm treân baøn naén

xöông, vai dang 750 900 , caúng tay

vuoâng goùc vôùi caùnh tay, chuù yù

truïc caúng tay phaûi vuoâng goùc vôùi

maët ñaát nhaèm ñaùp öùng löïc keùo

taï moät caùch toát nhaát.

Treo roï ngoùn II, IV ñoái vôùi gaõy ñoä 0,1

Treo roï ngoùn I, II vaø IV, V ñoái vôùi gaõy ñoä 2 (caùc ngoùn

dang roäng ñeå traùnh tình traïng cheøn eùp baøn tay khi boù

boät vaø xoay caúng tay deã daøng hôn ).

Quaán goøn vuøng caùnh tay, treo taï taêng daàn cho ñuû kg

(1/5 troïng löôïng cô theå ) trong 20 30 phuùt.

NAÉN XÖÔNG:

a). Tröôøng hôïp gaõy caønh töôi, taïo hình :

- Ñaët moät neïp goã hay moät vaät phaúng phía goùc môû,

duøng löïc cuûa cöôøm tay hoaëc caùc ngoùn tay eùp phaàn

caúng tay saùt vaøo neïp ñeå giaûi quyeát di leäch gaäp

goùc.

NAÉN XÖÔNG:

Muoán vieäc naén xöông hoaøn

chænh hôn caàn phaûi “ Uoán” theâm

boät khi boät coøn öôùt neáu khoâng

seõ coøn tình traïng gaäp goùc nheï.

NAÉN XÖÔNG:

NAÉN XÖÔNG:

b). Tröôøng hôïp gaõy coù di leäch :

- Khi ñaûm baûo xöông ñaõ heát choàng ngaén (ño ñoä leäch 2

maáu traâm, ñoä daøi xöông 2 beân) tieán haønh naén xöông.

Sau khi xaùc ñònh oå gaõy, moät tay ngöôøi naén giöõ ñaàu

gaàn, tay kia giöõ ñaàu xa naén ngöôïc di leäch.

Tröôøng hôïp gaõy ngang ta ñöa ñaàu xa cho gaäp goùc theâm

roài laän trôû laïi 2 ñaàu xöông môùi caøi vaøo nhau. Tröôøng

hôïp ñöôøng gaõy coù nhieàu maáu xöông, thì caàn phaûi

“ñaùnh voøng “ môùi coù theå ñöa caùc maáu xöông khôùp

vaøo nhau.

NAÉN XÖÔNG:

NAÉN XÖÔNG:

NAÉN XÖÔNG:

Khi kieåm tra oå gaõy khoâng coøn

gôø xöông, khoâng coøn nghe tieáng

laïo xaïo xöông, hai ñaàu xöông gaõy

coù caûm giaùc vöõng chaéc dính

vaøo nhau ta tieán haønh boù boät.

BOÙ BOÄT : Lôùp goøn loùt phaûi moûng ñeàu,

oâm saùt phaàn chi caàn boù boät,

nhöõng phaàn deã caán caàn ñöôïc

ñoän loùt kyõ.

Baêng lôùp neàn khoâng ñöôïc duøng

löïc keùo caêng maø neân laên troøn

ñeàu cuoän boät khoâng chaät quaù

cuõng khoâng loûng quaù.

Thöôøng quaán boät töø phaàn

goác chi ra ngoïn chi, vì phaàn

ngoïn chi caàn phaûi “tæ mæ”.

Lôùp sau coù theå duøng löïc nhieàu

hôn lôùp neàn ñeå caùc lôùp boät

oâm saùt nhau, ñoàng thôøi ñieàu

quan troïng trong khi boù laø phaûi

vuoát lieân tuïc ñeå caùc laù boät eùp

saùt vaøo nhau taïo thaønh moät

khoái vöõng chaéc, khi ñoù khoâng

caàn boù daày maø boät vaãn cöùng.

Trong gaõy coù di leäch : neáu

ñöôøng gaõy ôû 1/3 treân thì khi boù

phaûi ñeå caúng tay ngöûa (vì ñoaïn

gaàn cuûa xöông quay döôùi taùc

ñoäng cuûa cô ngöûa ngaén, cô nhò

ñaàu seõ xoay ngöûa, coøn ñoaïn xa

seõ saáp do aûnh höôûng cuûa cô

saáp troøn vaø saáp vuoâng).

Neáu ñöôøng gaõy ôû 1/3 giöõa, 1/3

döôùi khi boù ñeå caúng tay trung

tính hoaëc ngöûa nheï (vì ñoaïn gaàn

seõ trung tính hoaëc ngöûa nheï do

luùc naøy löïc cô ñaõ caân baèng

giöõa cô ngöûa ngaén vaø cô saáp

troøn ).

Sau khi boù xong phaàn caúng tay,

boû taï daàn roài boù tieáp phaàn

caùnh tay.

Caét xeùn caùc mí boät thöøa ôû baøn

tay vaø caùnh tay.

Vieát teân ngöôøi boù boät, ngaøy

thaùng naêm, ñaùnh daáu ñieåm

gaõy vaø veát thöông neáu coù.

THEO DOÕI :Höôùng daãn beänh nhaân vaø thaân

nhaân beänh nhaân caùch theo doõi caùc bieán chöùng cuûa boù boät .

Traùnh nhöõng tö theá aûnh höôûng ñeán söï di leäch cuûa xöông gaõy.

Caùch giöõ gìn baûo quaûn phaàn boät boù.

Neáu coù tình traïng söng neà nhieàu, boät caàn ñöôïc raïch doïc ngay sau khi boù.

NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ :

NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ :

Troïng löôïng taï phaûi caên cöù vaøo

thöïc teá (toång traïng beänh nhaân,

möùc ñoä choàng ngaén, tình traïng

phuø neà…). Löïc keùo phaûi taùc

ñoäng nhieàu vaøo vuøng gaàn

khuyûu hôn laø khôùp vai vaø phaàn

caùnh tay phaûi baûo ñaûm song

song vôùi maët ñaát.

Khi noái phaàn caùnh tay, phaûi

baûo ñaûm boät khoâng caán ñeø

vaøo neáp khuyûu, caúng tay

phaûi vuoâng goùc vôùi caùnh tay,

ñaây laø loãi raát thöôøng gaëp.

Caàn chænh heát di leäch gaäp goùc

tröôùc khi naén caùc di leäch khaùc.

Trong gaõy caønh töôi caàn thieát phaûi

beû gaõy haún phaàn xöông coøn laïi

giuùp cal xöông sau naøy phaùt trieàn

ñoàng ñeàu.

Trong gaõy coù di leäch neân naén

xöông naøo coù ñöôøng gaõy vöõng

tröôùc.

NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ :

Gaõy 1/3 döôùi 2 xöông caúng tay ôû

treû em thöôøng coù “cöïa ngöôïc”

neân raát nhieàu ca naén xöông bò

thaát baïi, tröôøng hôïp naøy caàn

phaûi aùp duïng thuû thuaät ñaùnh

voøng khi naén.

NAÉN XÖÔNG:

Trong gaõy vaën xoaén do tai naïn

lao ñoäng thöôøng laø gaõy naëng

ñöôøng gaõy phöùc taïp, phaàn

meàm toån thöông nhieàu neân

thaät caån thaän trong ñieàu trò.

NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ :

TOÙM LAÏI

Gaõy 2 xöông caúng tay laø loaïi gaõy töông ñoái phöùc taïp, moãi tröôøng hôïp ñeàu khaùc nhau. Vì theá, tröôùc khi tieán haønh naén xöông boù boät, ngöôøi kyõ thuaät vieân caàn kieåm tra thaät kyõ caùc trieäu chöùng laâm saøng, caän laâm saøng töøng ñöôøng gaõy, töøng di leäch ñeå ñeà ra bieän phaùp xöû trí thích hôïp nhaát. Tuyeät ñoái traùnh tình traïng laøm toån thöông theâm cho beänh nhaân.